ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΧΝ ΓΔΝΧΝ ΣΧΝ ΑΝΘΔΧΝ ΣΑ ΦΤΣΑ

ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΧΝ ΓΔΝΧΝ ΣΧΝ ΑΝΘΔΧΝ ΣΑ ΦΤΣΑ

Αλάινγα κε ηελ παξνπζία εγγελώλ αλαπαξαγσγηθώλ νξγάλσλ ζηα άλζε ησλ θπηώλ, κπνξνύκε λα ηα δηαθξίλνπκε ζε δύν θαηεγνξίεο: 1. Γηγελή ή εξκαθξόδηηα ή κνλόθιηλα άλζε, είλαη άλζε πνπ δηαζέηνπλ θαη ζηήκνλεο θαη ύπεξν. 2. Μνλνγελή ή δίθιηλα άλζε, είλαη ηα άλζε πνπ απαξηίδνληαη κόλν από ηνλ αλδξσλίηε ή κόλν από ηνλ γπλαηθσλίηε.

Τα θπηά κε κνλνγελή άλζε δηαθξίλνληαη ζε: 1. Μόλνηθα 2. Δίνηθα 3. Τξίνηθα

ΔΠΙΚΟΝΙΑΗ

ΑΤΣΟΓΑΜΙΑ Ή ΑΤΣΔΠΙΚΟΝΙΑΗ Η απηεπηθνλίαζε ησλ εξκαθξόδηησλ αλζέσλ απνθεύγεηαη κε: 1. Εηεξνζηπιία Εηεξνδηζηπιία Εηεξνηξηζηπιία 2. Εξθνγακία 3. Δηρνγακία Πξνηεξαλδξία Πξνηεξνγπλία

Όηαλ νη αλζήξεο ησλ ζηεκόλσλ θαη ηα ζηίγκαηα ηνπ ύπεξνπ σξηκάδνπλ ζπγρξόλσο, ηα άλζε νλνκάδνληαη νκόγακα. Σε κεξηθά αγγεηόζπεξκα, ε επηθνλίαζε θαη ε γνληκνπνίεζε γίλεηαη κέζα ζηνπο νθζαικνύο ησλ αλζέσλ ελώ αθόκα ηα άλζε παξακέλνπλ θιεηζηά. Τν θαηλόκελν νλνκάδεηαη θιεηζηνγακία. Σε θπηά κε θιεηζηόγακα άλζε, κεηά από κεξηθέο γελεέο, παξαηεξείηαη ζρεκαηηζκόο κεγάισλ ραζθόγακσλ αλζέσλ πνπ αλνίγνπλ θαη γνληκνπνηνύληαη κε θόθθνπο γύξεο άιισλ αλζέσλ.

ΑΛΛΟΓΑΜΙΑ Ή ΣΑΤΡΔΠΙΚΟΝΙΑΗ Γεηηνλνγακία Ξελνγακία

Αλάινγα κε ην κέζν κε ην νπνίν επηηπγράλεηαη ε επηθνλίαζε δηαθξίλνπκε ηηο εμήο πεξηπηώζεηο: 1. Αλεκνθηιία ή αλεκνγακία 2. Ζσνθηιία ή δσνγακία Εληνκόγακα ή εληνκόθηια θπηά Οξληζόγακα ή νξληζόθηια θπηά 3. Υδξνθηιία ή πδξνγακία

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΗ Γνληκνπνίεζε νλνκάδνπκε ηε ζύδεπμε θαη ζπγρώλεπζε δύν γελεηηθώλ θπηηάξσλ γηα ην ζρεκαηηζκό ηνπ δπγώηε, πνπ εμειίζζεηαη ζηε ζπλέρεηα ζε ζπγαηξηθό άηνκν.

Μεξηθά θπηά κέζα ζηηο ζπεξκαηηθέο βιάζηεο ζρεκαηίδνπλ θαη εμαίξεζε έκβξπα από κε γνληκνπνηεκέλα σνθύηηαξα. Τν θαηλόκελν νλνκάδεηαη απνκημία θαη δηαθξίλεηαη ζηηο εμήο πεξηπηώζεηο: 1. Παξζελνγέλεηα: Τν έκβξπν είλαη απινεηδέο ή δηπινεηδέο θαη ζρεκαηίδεηαη από κε γνληκνπνηεκέλν σνθύηηαξν. 2. Απνγακία: Τν έκβξπν ζρεκαηίδεηαη από βιαζηεηηθά θύηηαξα π.ρ. ηα ζπλεξγά θύηηαξα ή ηα θύηηαξα ηνπ αληίπνδα. 3. Δπηγελήο εκβξπνγνλία: Τν έκβξπν ζρεκαηίδεηαη από θύηηαξα ηνπ ζπεξκαηηθνύ ππξήλα ή ηνπ ρηηώλα.

ΚΑΡΠΟΙ

Μεηά ηε γνληκνπνίεζε ηνπ άλζνπο νη ζπεξκαηηθέο βιάζηεο κεηαηξέπνληαη ζε ζπέξκαηα θαη ε σνζήθε απμάλεη θαη κεηαζρεκαηίδεηαη ζε θαξπό. Με ζηελή έλλνηα θαξπόο νλνκάδεηαη ε κεηά ηε γνληκνπνίεζε εμαιινησζείζα θαη απμεζείζα σνζήθε. Τα ηνηρώκαηα ηεο σνζήθεο κεηαπιάζνληαη ζε ηνηρώκαηα θαξπνύ ή πεξηθάξπην. Τν πεξηθάξπην δηαθνξνπνηείηαη ζε εμσθάξπην (κνλόζηξσκν), κεζνθάξπην (πνιύζηξσκν) θαη ελδνθάξπην (κνλόζηξσκν). Τα ζηξώκαηα απηά κπνξεί λα είλαη δεξκαηώδε, ηλώδε, μπιώδε ή ζαξθώδε.

Οη θαξπνί δηαθξίλνληαη ζε δύν κεγάιεο θαηεγνξίεο: 1. Γλήζηνη θαξπνί: νλνκάδνληαη νη θαξπνί πνπ γηα ηνλ ζρεκαηηζκό ηνπο ιακβάλεη κέξνο κόλν ε σνζήθε. 2. Φεπδείο θαξπνί: νλνκάδνληαη νη θαξπνί πνπ γηα ην ζρεκαηηζκό ηνπο, εθηόο από ηελ σνζήθε, ιακβάλνπλ κέξνο θαη άιια ηκήκαηα ηνπ άλζνπο. Σπλήζσο νη ςεπδείο θαξπνί πξνέξρνληαη από ππνθπή σνζήθε.

Οη γλήζηνη θαξπνί δηαθξίλνληαη ζε μεξνύο (κε πεξηθάξπην μεξό) θαη ζε ζαξθώδεηο (κε πεξηθάξπην κεξηθώο ή εμ νινθιήξνπ ζαξθώδεο

Οη μεξνί θαξπνί δηαθξίλνληαη ζε: 1. Αδηάξξεθηνπο θαξπνύο: θαηά ηελ σξίκαλζε ν θαξπόο παξακέλεη θιεηζηόο ή πεξηβάιιεηαη κεξηθώο από ηα δηαθνξνπνηεκέλα θαξπόθπιια. 2. Γηαξξεθηνύο θαξπνύο: θαηά ηελ σξίκαλζε αλνίγνπλ θαη ειεπζεξώλνπλ ηα ζπέξκαηα.

Αδηάξξεθηνη μεξνί θαξπνί 1. Αραίλην. Έρεη πεξηθάξπην δεξκαηώδεο πνπ ζπκθύεηαη πιήξσο κε ην θινηό ηνπ ζπέξκαηνο. Πξνθύπηεη από ππνθπή σνζήθε. Είλαη κηθξνί θαξπνί, ζπρλά εθνδηαζκέλνη κε πηεηηθό εμάξηεκα.

2. Καξύνςε. Είλαη κεγαιύηεξνο από ην αραίλην. Πξνέξρεηαη από επηθπή σνζήθε θαη έρεη δεξκαηώδεο πεξηθάξπην πνπ ζπκθύεηαη κε ην θινηό ηνπ ζπέξκαηνο.

3. Κάξπν. Μεγαιύηεξνο από ηνπο δύν πξνεγνύκελνπο. Απνηειείηαη από μπιώδεο ή δεξκαηώδεο πεξηθάξπην, πνπ δελ ζπκθύεηαη κε ην θινηό ηνπ ζπέξκαηνο. Πξνέξρεηαη από απόθαξπε ή ζύγθαξπε, επηθπή ή ππνθπή σνζήθε κε πνιιά θαξπόθπιια. Κππειινθόξν θάξπν ζην είδνο Quercus trojana

Καξπόο θάξπν ηνπ είδνπο Corylus colurna

Καξπνί θάξπα ζην είδνο Tilia cordata

1. Θύιαθαο. Πξνέξρεηαη από σνζήθε κε έλα ή πεξηζζόηεξα θαξπόθπιια. Αλνίγεη από ηε γαζηξηθή ξαθή. Τν πεξηθάξπην κπνξεί λα είλαη μεξό ή μπιώδεο. Γηαξξεθηνί μεξνί θαξπνί Θύιαθεο ζην γέλνο Delphinium

Θύιαθεο ζην είδνο Paeonia parnassica

2. Υέδξσπαο ή ινβόο ή όζπξην. Μνλόζπεξκνο ή πνιύζπεξκνο θαξπόο πνπ πξνέξρεηαη από σνζήθε επηθπή κε έλα θαξπόθπιιν. Καηά ηελ σξίκαλζε αλνίγεη θαηά κήθνο ηεο γαζηξηθήο ξαθήο θαη ηνπ κεζαίνπ λεύξνπ ηνπ θαξπόθπιινπ. Τν πεξηθάξπην κπνξεί λα είλαη μπιώδεο, δεξκαηώδεο ή ζαξθώδεο.

Υέδξσπεο ηνπ είδνπο Medicago orbicularis

3. Κέξαο θαη θεξάηην: Πνιύζπεξκνο θαξπόο πνπ πξνέξρεηαη από επηθπή σνζήθε κε δύν θαξπόθπιια. Αλνίγεη από ηε γαζηξηθή θαη ηε ξαρηαία ξαθή από θάησ πξνο ηα επάλσ κε ηε βνήζεηα βαιβίδσλ. Τα ζπέξκαηα ηνπνζεηνύληαη επάλσ ζε ςεπδέο κεκβξαλώδεο δηάθξαγκα. Όηαλ ην κήθνο ηνπ θαξπνύ είλαη πνιιαπιάζην ηνπ πιάηνπο ηνπ, ηόηε ν θαξπόο νλνκάδεηαη θέξαο. Όηαλ είλαη ίζν ή κηθξόηεξν ν θαξπόο νλνκάδεηαη θεξάηην.

Καξπόο θέξαο ζην είδνο Aubrieta scyria

Καξπόο θεξάηην ζην είδνο Thlaspi cyprium

Φεπδή κεκβξαλώδε δηαθξάγκαηα ζην είδνο Lunaria annua

4. Κάςα: Πνιύζπεξκνο θαξπόο πνπ ζρεκαηίδεηαη από επηθπή ή ππνθπή σνζήθε κε δύν ή πεξηζζόηεξα θαξπόθπιια. Τν πεξηθάξπην είλαη μεξό. Αλάινγα κε ηνλ ηξόπν πνπ αλνίγεη δηαθξίλνληαη νη εμήο πεξηπηώζεηο:

4.1 Κσδία ή πνξνξξαγήο θάςα: Σην επάλσ κέξνο ηεο θάςαο ππάξρνπλ πόξνη από ηνπο νπνίνπο εμέξρνληαη ηα ζπέξκαηα θαηά ηελ σξίκαλζε.

4.2 Ππμίδην: Η δηάλνημε ηεο θάςαο γίλεηαη νξηδόληηα ζην επάλσ κέξνο κε απνρσξηζκό ηνπ θαιύκκαηνο. Ππμίδην ζην είδνο Eucalyptus camadulensis

4.3 Φξαγκνξξαγήο θάςα: Η δηάλνημε γίλεηαη θαηά κήθνο ησλ ξαθώλ ησλ θαξπνθύιισλ θαη έηζη ηα θαξπόθπιια απνρσξίδνληαη κεηαμύ ηνπο.

4.4 Σνηρνξξαγήο θάςα: Η δηάλνημε γίλεηαη θαηά κήθνο ηνπ κεζαίνπ λεύξνπ θάζε θαξπνθύιινπ. Σνηρνξξαγήο θάςα ζην γέλνο Iris

4.5 Φξαγκόιπηνο θάςα: Η δηάλνημε γίλεηαη ζηελ θνξπθή κε νδόληεο ελώ ηα θαξπόθπιια παξακέλνπλ θιεηζηά. Φξαγκόιπηνο θάςα ζην είδνο Cerastium runemarkii

Φξαγκόιπηνο θάςα ζην είδνο Silene pentelica

ΑΡΚΧΓΔΙ ΚΑΡΠΟΙ Είλαη θαξπνί κε πεξηθάξπην κεξηθώο ή εμ νινθιήξνπ ζαξθώδεο. 1. Ράγα. Τν πεξηθάξπην είλαη ζαξθώδεο. Πξνέξρεηαη από επηθπή ή ζπαληόηεξα ππνθπή σνζήθε. Έρεη εμσθάξπην πκελώδεο θαη πεξηθιείεη πνιπάξηζκα ζπέξκαηα. 2. Γξύπε. Τν πεξηθάξπην κπνξεί λα είλαη ζαξθώδεο, μπιώδεο ή δεξκαηώδεο. Σρεκαηίδεηαη από επηθπή ή ππνθπή σνζήθε κε έλα ή πεξηζζόηεξα θαξπόθπιια θαη πεξηθιείεη έλα ή πεξηζζόηεξα ζπέξκαηα.

Ράγεο ζην γέλνο Vitis

Καξπόο δξύπε ζην γέλνο Prunus

ΦΔΤΓΔΙ ΚΑΡΠΟΙ 1. ηεγνθάξπην. Η αλζνδόρε θαη ν θάιπθαο ηνπ άλζνπο γίλνληαη ζαξθώδεηο θαη εζσηεξηθά ζρεκαηίδνπλ θνηιόηεηα όπνπ ζρεκαηίδνληαη κηθξά θάξπα. Σηεγνθάξπην ζην γέλνο Rosa

2. Μηκαίθπιν. Μεηά ηε γνληκνπνίεζε ηνπ άλζνπο ν αλζηθόο άμνλαο θαζίζηαηαη ζαξθώδεο, παίξλεη ζρήκα ζθαηξηθό θαη επάλσ ζε απηόλ βξίζθνληαη ηα ζπέξκαηα πνπ είλαη κηθξά θάξπα.

3. ύθν. Είλαη ζθαηξηθή ηαμηθαξπία πνπ ζρεκαηίδεηαη από ηαμηαλζία πνπ έρεη εζσηεξηθά πνιπάξηζκα άλζε. Οη θαξπνί είλαη κηθξά αραίληα.

4. Μήιν ή άπην. Ο θάιπθαο ζπκθύεηαη κε ηελ σνζήθε θαη εμειίζζεηαη ζε ζθαηξηθό ή ζηακλνεηδέο ζαξθώδεο πεξίβιεκα, ζην θέληξν ηνπ νπνίνπ βξίζθνληαη νη δξππνεηδείο θαξπνί.

5. ίδην. Ο θάιπθαο ζπκθύεηαη κε ηα ηνηρώκαηα ηεο σνζήθεο, απμάλνληαη καδί θαη πεξηβάιινληαη από μεξό δεξκαηώδεο θέιπθνο. Εληόο ηνπ ςεπδνύο θαξπνύ ππάξρνπλ πνιπάξηζκα ζπέξκαηα πνπ πεξηβάιινληαη από ρπκώδεο δηαπγέο πεξίβιεκα.

ακάξην: Καξπνεηδήο αδηάξξεθηνο θαξπόο εθνδηαζκέλνο κε πηεξύγηα.

Γηαραίλην ή δηπιό αραίλην ή ζρηδνθάξπην: Πξνέξρεηαη από επηθπή ή ππνθπή ζύγθαξπν σνζήθε θαη κεηά ηελ σξίκαλζε δηαζπάηαη ζε κνλόζπεξκα θαξπίδηα, ηα νπνία ζπγθξαηνύληαη ζε θνηλό πνδίζθν πνπ ιέγεηαη θαξπνθόξην.

Μεξηζηόθαξπνο: Αξζξσηόο θαξπόο πνπ απνηειείηαη από έλα θαξπόθπιιν θαη θαηά ηελ σξίκαλζε θαζίζηαηαη μεξόο θαη ρσξίδεηαη ζε πνιιά θιεηζηά κνλόζπεξκα ηκήκαηα.

Γηαζπνξά ησλ ζπεξκάησλ θαη ησλ θαξπώλ 1. Απηόρσξα θπηά 2. Αιιόρσξα θπηά α. Αλεκνρσξία β. Ζσνρσξία (ελδνδσνρσξία, επηδσνρσξία, κπξκεγθνρσξία, αλζξσπνρσξία) γ. Υδξνρσξία

Καξπνί ηνπ αλεκόρσξνπ είδνπο Fraxinus excelsior

Καξπνί ηνπ επηδσόρσξνπ είδνπο Pseudorlaya pumila

ΦΤΛΛΑ

ΜΔΣΑΜΟΡΦΧΜΔΝΟΙ ΒΛΑΣΟΙ Ρίδσκα Υπόγεηνο έξπσλ απνηακηεπηηθόο βιαζηόο ή ζύζηεκα βιαζηώλ.

Βνιβόο Κνληόο ππόγεηνο βιαζηόο, πνπ θέξεη πνιπάξηζκα ζαξθώδε θύιια πνπ ππεξθαιύπηεη ην έλα ην άιιν.

Κόλδπινο Υπόγεηνο απνηακηεπηηθόο βιαζηόο. Έρνπλ νθζαικνύο κε κηθξά ιεπηνεηδή θύιια

Έιηθαο

Φπιινθιάδην