Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση της Εγνατίας Οδού Δρ ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΟΥΡΚΑΣ Παρατηρητήριο ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.
Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση - άμεσες επιδράσεις - έμμεσες επιδράσεις - επιδράσεις διάχυσης
Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση - Λειτουργικές επιδράσεις (δείκτες ροών/δικτύων) - Μορφολογικές επιδράσεις (δείκτες δραστηριοτήτων/συγκεντρώσεων) - Προγραμματικές επιδράσεις (δείκτες ανάπτυξης & συνοχής, σχεδιασμός/πολιτικές) εδαφική συνοχή (Territorial Cohesion) μελέτη χωρικών επιδράσεων (Territorial Impact Assessment)
Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση
Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση Δείκτης Δυνητικής Προσπελασιμότητας (προσαρμογή του μοντέλο του SASI) a Ar W s exp c rs s W: συνάρτηση δραστηριότητας (αστικός πληθυσμός, ΑΕΠ), c: συνάρτηση αντίστασης (χρονοαπόσταση) r, s: σημεία προέλευσης προορισμού Shürmann C., Spiekermann K. and Wegener M. (1997) Accessibility Indicators, Berichte aus dem Institute für Raumplanung 39, Universität Dortmund.
Το ποσοστό των κατοίκων που έχουν πρόσβαση σε αστικά κέντρα μέσα σε 30 λεπτά έχει αυξηθεί κατά 50%
Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση Χωρίς την ΕΟ Με την ΕΟ
Μέτρηση αναπτυξιακού ρόλου μεταφορικών υποδομών: - ποσοτικά (μετρήσεις, δείκτες) και - ποιοτικά (έρευνες ερωτηματολογίου, στατιστικές συσχετίσεις). Πρόβλεψη (modeling). Βασική προϋπόθεση: - Παρακολούθηση (monitoring) - Δείκτες (indicators) -Υποδομή οργάνωση. Βασικό πρόβλημα: - Μέτρηση και απτή απόδοση «αναπτυξιακού ρόλου». - Πρακτική εφαρμογή ολοκληρωμένης προσέγγισης
-Λειτουργικοί μετασχηματισμοί (δείκτες προσβασιμότητας/ροών/δικτύων) -Μορφολογικοί μετασχηματισμοί (δείκτες δραστηριοτήτων/συγκεντρώσεων/χρήσεωνκαιαξιώνγης) - Προγραμματικοί μετασχηματισμοί (δείκτες ανάπτυξης & συνοχής, πρακτικές υποστήριξης και τεκμηριωμένης γνωμοδότησης για σχεδιασμό/πολιτικές) Αποκλειστικά δεδομένα και δείκτες άμεσων λειτουργικών επιδράσεων
Η Εγνατία Οδός ως δημόσιος αυτοκινητόδρομος Κοινωνικοί και οικονομικοί δείκτες Παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών επιδράσεων αυτοκινητόδρομων: η περίπτωση Βούληση Οργάνωση Στελέχωση Επιστημονική και τεχνική υποστήριξη Σύστημα δεικτών και παρακολούθησης Υποδομή ICT Υποδομή εξοπλισμού μετρήσεων (κυκλοφοριακά, περιβαλλοντικά κα) Διενέργεια μετρήσεων-ερευνών ερευνών-μελετών >> ΔΕΔΟΜΕΝΑ Αξιολόγηση δράσεων και ανατροφοδότηση Δικτύωση Πιστοποίηση (π.χ. ΕΛΣΤΑΤ)
επίδραση της οικονομικής κρίσης στους δείκτες Ενδεικτικά (εκτός της μείωσης της κυκλοφορίας και των μετακινήσεων): Τα «τουριστικά καταλύματα», οι «διανυκτερεύσεις» αλλά και η «πληρότητα» στο σύνολο της ζώνης επιρροής μειωθήκαν μετά το 2010. Μετά το 2010 διαπιστώνεται ότι ο αριθμός και ο όγκος νέων οικοδομών και ο αριθμός νέων κατοικιών μειώθηκαν σημαντικά στη ζώνη επιρροής. Σε σύγκριση με τις υπόλοιπες Περιφέρειες της Χώρας, κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου, οι 4 Περιφέρειες διέλευσης εμφανίζουν τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας, μακροχρόνιας ανεργίας και νέων (ηλικίας 15-24 ετών). Για τις εξειδικευμένες ως προς την Εγνατία Οδό επιδράσεις, σημαντικά θα είναι τα αποτελέσματα 2 ερευνών-μελετών που θα διεξαχθούν την επόμενη 2ετία: Μελέτη Μεταβολών Χρήσεων Γης, Εγκατάστασης Επιχειρήσεων και Αξιών Γης. Μελέτη-έρευνα Προέλευσης-Προορισμού (Π-Π) επιβατικών και εμπορευματικών μετακινήσεων.
Συμπερασματικές παρατηρήσεις Οι μεταφορικές υποδομές θεωρούνται ιδιαίτερης σημασίας στη δημιουργία προϋποθέσεων - και όχι εγγυήσεων - για περιφερειακή σύγκλιση και χωρική ανάπτυξη. Η Εγνατία Οδός, ως μία ιδιαίτερη περίπτωση, συνεισφέρει στη βελτίωση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που μπορεί να οδηγήσει στην αναβάθμιση της σχετικής θέσης της περιφερειακής οικονομίας. Δεναποτελείόμωςτημόνηκαιικανήσυνθήκη για την περιφερειακή ανάπτυξη. Οι προσδοκίες που γεννούν οι αυτοκινητόδρομοι ως διάδρομοι (και όχι άξονες) περιφερειακής ανάπτυξης θέτουν επί τάπητος την αναγκαιότητα για ανάπτυξη συντονισμένων δράσεων και αποτελεσματικών συνεργασιών. Η σημασία μεγάλων έργων όπως οι αυτοκινητόδρομοι, αλλά και το μέγεθος των σχετικών επενδύσεων, επιτάσσουν την προώθηση συμπληρωματικών, πέραν της κατασκευής και λειτουργίας-συντήρησης, δράσεων που θα πολλαπλασιάσουν τα αναπτυξιακά οφέλη και θα διευρύνουν το πλαίσιο της κοινωφελούς αξιοποίησης.
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας! Βασίλης Φούρκας, Πολ. Μηχανικός (ΑΠΘ, 1993), PhD Urban Cyberspace Planning (Univ. of Manchester, UK, 2001) email: vfourkas@egnatia.gr * Τα περιεχόμενα και οι τυχόν απόψεις που αποτυπώνονται στα κείμενα του Παρατηρητηρίου δεν αντανακλούν απαραίτητα την σύμφωνη γνώμη της Διοίκησης της εταιρείας ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.