Παξνπζίαζε απνηειεζκάησλ Γείθηε Δκπηζηνζύλεο Σπκβνύισλ Μάλαηδκελη - GMCCI γηα ην α ηξίκελν ηνπ 217 Με ηελ ππνζηήξημε ησλ εηαηξεηώλ κειώλ ηνπ ΔΜΑ Απξίιηνο 217
13 ε ηξηκεληαία έξεπλα ζηηο επηρεηξήζεηο-κέιε ηνπ Σπλδέζκνπ Δηαηξεηώλ Σπκβνύισλ Μάλαηδκελη Διιάδνο (ΣΔΣΜΑ) Α. Δηζαγσγή Ο ύλδεζκνο Δηαηξεηώλ πκβνύισλ Μάλαηδκελη Διιάδνο (ΔΜΑ) ηδξύζεθε ην 1991 θαη απνηειεί ηνλ επαγγεικαηηθό ζπιινγηθό θνξέα ησλ νξγαλσκέλσλ εηαηξεηώλ ζπκβνύισλ επηρεηξήζεσλ ζηελ Διιάδα, κε 52 εηαηξείεο κέιε, ζηηο νπνίεο απαζρνινύληαη πεξηζζόηεξα από 2. εμεηδηθεπκέλα ζηειέρε. Κύξηνο ζηόρνο ηνπ ΔΜΑ είλαη ε αλάπηπμε θαη δηεύξπλζε ηεο αγνξάο ζπκβνπιεπηηθώλ ππεξεζηώλ, ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθό, θαζώο θαη ε ελίζρπζε θαη παγίσζε ηεο αμηνπηζηίαο θαη ηεο πξνζηηζέκελεο αμίαο ησλ ζπκβνπιεπηηθώλ ππεξεζηώλ θαη ηεο επηρεηξεκαηηθήο ππνζηήξημεο, ηόζν ζηνλ δεκόζην, όζν θαη ζηνλ ηδησηηθό ηνκέα. Ο ΔΜΑ ζεσξεί όηη ε παξαθνινύζεζε θαη αμηνιόγεζε όρη κόλν ηεο νηθνλνκηθήο ζπγθπξίαο, αιιά θαη ησλ κεζνπξόζεζκσλ ηάζεσλ ηεο νηθνλνκίαο είλαη πνιύ ζεκαληηθέο γηα ην ζρεδηαζκό ζηξαηεγηθήο από ηηο επηρεηξήζεηο θαη από ην δεκόζην. Οη εθηηκήζεηο θαη πξνζδνθίεο ησλ επηρεηξήζεσλ γηα ηελ πνξεία ηεο νηθνλνκίαο αληηθαηνπηξίδνπλ ηελ ηξέρνπζα νηθνλνκηθή πξαγκαηηθόηεηα θαη επεξεάδνπλ ηελ επελδπηηθή ξνπή. Η θαηαγξαθή ζπλεπώο ησλ απόςεσλ θαη πξνζδνθηώλ ησλ ηζπλόλησλ ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη πνιύ ρξήζηκε γηα ηελ αλάιπζε ηεο νηθνλνκηθήο ζπγθπξίαο βξαρπρξνλίσο, θαζώο θαη γηα ηε ράξαμε νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο. Οη πξνζδνθίεο ησλ επηρεηξήζεσλ θαηαγξάθνληαη κέζσ εηδηθώλ δεηγκαηνιεπηηθώλ εξεπλώλ, από ηα δεδνκέλα ησλ νπνίσλ δεκηνπξγνύληαη δείθηεο εκπηζηνζύλεο θαη επηρεηξεκαηηθνύ θιίκαηνο. Οη ελ ιόγσ δείθηεο βαζίδνληαη ζε απαληήζεηο δηεπζπληώλ επηρεηξήζεσλ, θ.α., νη νπνίνη παξαθνινπζνύλ ηε δηθή ηνπο επηρείξεζε θαη θιάδν, αιιά δελ έρνπλ γεληθόηεξε επνπηεία δηαθνξεηηθώλ θιάδσλ θαη ηεο νηθνλνκίαο ελ ζπλόισ. Ο ΔΜΑ δεκηνύξγεζε έλα λέν δείθηε, ην Γείθηε Δκπηζηνζύλεο Σπκβνύισλ Μάλαηδκελη (Greek Management Consultants Confidence Index - GMCCI), ν νπνίνο απνηειείηαη από δύν ζπληζηώζεο. Η πξώηε, GMCCI Οηθνλνκηθή Σπγθπξία, απνηππώλεη ηηο πξνζδνθίεο ησλ δηεπζπλόλησλ θαη ζηειερώλ ησλ επηρεηξήζεσλ πκβνύισλ Μάλαηδκελη γηα ηελ πνξεία ησλ βαζηθώλ νηθνλνκηθώλ κεγεζώλ θαηά ην επόκελν δσδεθάκελν. Η δεύηεξε, GMCCI Παξαγσγηθνί Σπληειεζηέο, θαηαγξάθεη ηηο εθηηκήζεηο ηνπο γηα ηηο κεηαβνιέο ζηε δηαζεζηκόηεηα θαη ζηελ πνηόηεηα ησλ βαζηθώλ παξαγσγηθώλ ζπληειεζηώλ, ήηνη ην αλζξώπηλν δπλακηθό, ηηο ζπλζήθεο ρξεκαηνδόηεζεο, ηηο δεκόζηεο ππνδνκέο, ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα θαη ην ζεζκηθό πιαίζην. Η βειηίσζε ηεο παξαγσγηθόηεηαο απνηειεί θαζνξηζηηθό παξάγνληα ζηελ έμνδν από ηελ ύθεζε, ζηελ επηρεηξνύκελε αιιαγή ηνπ πξνζαλαηνιηζκνύ θαη ζηε καθξνρξόληα αλάπηπμε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο. Έηζη ε ζπληζηώζα απηή ηνπ GMCCI έρεη ηδηαίηεξε βαξύηεηα. Καη νη δύν απηνί δείθηεο θαηαξηίδνληαη από δεδνκέλα πνπ πξνέξρνληαη από ηξηκεληαίεο έξεπλεο ζηα κέιε θαη ζηειέρε ησλ επηρεηξήζεσλ κειώλ ηνπ ΔΜΑ θαη πξνθύπηνπλ από ηε δηαθνξά κεηαμύ «ζεηηθώλ» θαη «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ. Οη έξεπλεο θαηαγξάθνπλ επίζεο ηα θπξηόηεξα πξνζθόκκαηα ζηελ επηρεηξεκαηηθή δξάζε. Σν ηκήκα απηό είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκν γηαηί απερεί ηελ εκπεηξία ζπκβνύισλ πνπ παξέρνπλ ππνζηήξημε ζε έλα επξύ θάζκα θιάδσλ θαη ζπλεπώο είλαη ζε ζέζε λα γλσξίδνπλ ηνπο θπξηόηεξνπο αλαζηαιηηθνύο παξάγνληεο. Δπηζηεκνληθόο ππεύζπλνο είλαη ν θ. Κσλζηαληίλνο Ατβαιήο θαη ππεύζπλνο ηεο έξεπλαο ν θ. Βαζίιεηνο Ρεγθνύδαο, Πξόεδξνο ηνπ Γ ηνπ ΔΜΑ. GMCCI α ηξίκελν 217 2
Β. Η κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο Όπσο αλαθέξζεθε πξνεγνπκέλσο, ε έξεπλα έρεη ηξία ζθέιε: Πξώηνλ, ηελ θαηαγξαθή ησλ πξνβιέςεσλ ησλ ζπκβνύισλ γηα ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε κεηά από δώδεθα κήλεο. Γεύηεξνλ, ηελ απνηύπσζε ησλ πξνζδνθηώλ ηνπο όζνλ αθνξά ζηνπο παξαγσγηθνύο ζπληειεζηέο ζην ίδην ρξνληθό δηάζηεκα. Σέινο, ηελ θαηαγξαθή ησλ θπξηόηεξσλ εκπνδίσλ ζηελ επηρεηξεκαηηθή αλάπηπμε. Οη έξεπλεο δηεμάγνληαη αλά ηξίκελν θαη ηα απνηειέζκαηά ηνπο δεκνζηνπνηνύληαη θάζε Απξίιην, Ινύιην, Οθηώβξην θαη Ιαλνπάξην. Σνλ πιεζπζκό απνηεινύλ νη εθπξόζσπνη ησλ 52 εηαηξεηώλ-κειώλ ηνπ ΔΜΑ, ηα επίηηκα κέιε θαη νη πξώελ πξόεδξνη ηνπ ΔΜΑ. Οη εηαηξείεο-κέιε κε πξνζσπηθό πεξηζζόηεξν από 5 άηνκα εθπξνζσπνύληαη ζηελ έξεπλα από δύν άηνκα. Με ηνλ ηξόπν απηό, ην ζύλνιν ηνπ πιεζπζκνύ απνηειείηαη από 69 άηνκα. Η πξώηε έξεπλα δηεμήρζε ζηα ηέιε Μαξηίνπ 214. H δεθάηε ηξίηε πξαγκαηνπνηήζεθε από 27/3/216 έσο 1/4/217 θαη θαηέγξαςε ηηο πξνζδνθίεο θαη ηηο απόςεηο πνπ δηακνξθώζεθαλ θαηά ην πξώην ηξίκελν ηνπ 217. πιιέρζεθαλ 5 απαληήζεηο θαη ην πνζνζηό αληαπόθξηζεο δηακνξθώζεθε ζε 72,4. Η κεζνδνινγία θαηάξηηζεο ηνπ δείθηε GMCCI έρεη σο εμήο: Τπνινγίδνληαη ηα πνζνζηά «ζεηηθώλ» θαη «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ γηα θάζε παξάκεηξν θαη ππνινγίδεηαη ε δηαθνξά ηνπο (Γ = (Θ Α) x 1), ε νπνία ιακβάλεη ηηκέο ζην δηάζηεκα από -1 έσο +1. Ο δε δείθηεο πξνθύπηεη σο ν αξηζκεηηθόο κέζνο όξνο ησλ πέληε παξακέηξσλ, νη νπνίεο εμεηάδνληαη γηα θάζε ζπληζηώζα. Σέινο, γηα λα πξνζδηνξηζζεί ε ζεκαζία θάζε παξάγνληα πνπ δξα αλαζρεηηθά ζηελ επηρεηξεκαηηθή αλάπηπμε, ππνινγίζηεθε έλα ζθνξ. Ο ππνινγηζκόο ηνπ γηα θάζε παξάγνληα έγηλε σο εμήο: Ο θάζε βαζκόο ηεο θιίκαθαο Likert 1-5 πνιιαπιαζηάζηεθε κε ηνλ αξηζκό ησλ απαληήζεσλ θάζε βαζκίδαο. Σν άζξνηζκα ησλ επηκέξνπο γηλνκέλσλ δηαηξέζεθε ελ ζπλερεία κε ηνλ αξηζκό ησλ απαληεκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ. Σν ζθνξ απηό θπκαίλεηαη κεηαμύ θαη 5. Όζν πςειόηεξν είλαη ην ζθνξ, ηόζν κεγαιύηεξε ε ζεκαζία πνπ έρεη ν θάζε παξάγνληαο. GMCCI α ηξίκελν 217 3
Γ. Τα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο Γ.1. Οη πξνβιέςεηο γηα ηα βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε ην επόκελν δσδεθάκελν. (GMCCI Οηθνλνκηθή Σπγθπξία) Η βειηίσζε ησλ πξνζδνθηώλ ησλ ζπκβνύισλ κάλαηδκελη γηα ηα βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε, πνπ είρε θαηαγξαθεί ην ηέηαξην ηξίκελν ηνπ 216 ζπλερίζηεθε θαη θαηά ηνπο ηξεηο πξώηνπο κήλεο ηνπ 217. Η βειηίσζε είλαη κάιηζηα εληππσζηαθή ζε ζρέζε κε ην πξώην ηξίκελν ηνπ πξνεγνπκέλνπ έηνπο. Ο κέζνο όξνο ησλ «ζεηηθώλ» - «αξλεηηθώλ» πξνβιέςεσλ γηα ηηο κεηαβιεηέο ηνπ GMCCI - Οηθνλνκηθή πγθπξία, δειαδή: ξπζκόο νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο, αλεξγία, ηδησηηθέο επελδύζεηο παγίνπ θεθαιαίνπ, εμαγσγέο θαη πνζνζηό κεηαβνιήο ηνπ γεληθνύ επηπέδνπ ησλ ηηκώλ έγηλε ζεηηθόο,,4, ζην ηέινο Μαξηίνπ, έλαληη -1,9 ζην ηέινο Γεθεκβξίνπ θαη -16,8, πνπ είρε θαηαγξαθεί πξηλ έλα ρξόλν. Πξέπεη λα ππνγξακκηζζεί σζηόζν όηη ε ζεηηθή απηή εμέιημε πξνέξρεηαη από ηε βειηίσζε ησλ πξνζδνθηώλ γηα ηηο εμαγσγέο, ηηο επελδύζεηο παγίσλ θαη ηνλ πιεζσξηζκό. Αληίζεηα, πεξηζζόηεξν απαηζηόδνμεο θαηέζηεζαλ νη πξνβιέςεηο γηα ηελ αλεξγία θαη ην ξπζκό κεγέζπλζεο ηεο νηθνλνκίαο. Αλακθηβόισο, νη πξνζδνθίεο απηέο ζρεηίδνληαη θαη κε ηελ αβεβαηόηεηα πνπ εμαθνινπζεί λα δεκηνπξγεί ε θαζπζηέξεζε ζηελ νινθιήξσζε ηεο δεύηεξεο αμηνιόγεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο. GMCCI Οηθνλνκηθή Σπγθπξία (κέζνο όξνο δηαθνξάο «ζεηηθώλ» - «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ) 6 4 43. 48.7 36.9 2 3.8.4-2 -15.5-6.6-2.8-16.8-4.6-7.6-1.9-4 -32.9 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I GMCCI α ηξίκελν 217 4
Οη πξνβιέςεηο γηα ην ξπζκό νηθνλνκηθήο κεγέζπλζεο 14. 24. 62. Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος 1 8 6 4 2-2 -4-6 -8 77.1 62. 48. -6.3-3. -56.5-1.2-6. -4. -1. -12.5-2.4-3. I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I Όπσο αλαθέξζεθε ήδε, νη πξνζδνθίεο γηα ηελ κεγέζπλζε ηεο νηθνλνκίαο ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο κεηαβιήζεθαλ επί ηα ρείξσ. πγθεθξηκέλα, ε δηαθνξά «ζεηηθώλ» - «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ δηακνξθώζεθε ζε -1,, έλαληη -4, ην πξνεγνύκελν ηξίκελν. ε ζρέζε όκσο κε ην πξώην ηξίκελν ηνπ 216, όπνπ ε δηαθνξά 3,, ππήξμε βειηίσζε. Οη πξνβιέςεηο γηα ηελ αλεξγία 1. 32. 6 4 2 22. 54.2 26.5 17. 58. -2-4 -12.2-8.3-22. -36. -2. -1.4-14. -22. -6-5. I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I Υψηλότερη Ίδια Χαμηλότερη Πνιύ κεγαιύηεξε απαηζηνδνμία θαηαγξάθεηαη γηα ηελ πνξεία ηεο αλεξγίαο, γεγνλόο πνπ ζπκβαδίδεη κε ηηο εθηηκήζεηο γηα ηελ εμέιημε ηνπ ΑΔΠ. πγθεθξηκέλα, ην «ζεηηθό» - «αξλεηηθό» ηζνδύγην έγηλε πεξηζζόηεξν αξλεηηθό, -22, ην πξώην ηξίκελν ηνπ 217 έλαληη -2, ην πξνεγνύκελν. Σν πνζνζηό κάιηζηα όζσλ αλακέλνπλ αύμεζε ηεο αλεξγίαο δηπιαζηάζηεθε, από 16, ζε 32,. Ωζηόζν, έλαληη ησλ αξρώλ ηνπ 216 ζεκεηώζεθε βειηίσζε. GMCCI α ηξίκελν 217 5
Οη πξνβιέςεηο γηα ηηο ηδησηηθέο επελδύζεηο παγίνπ θεθαιαίνπ 28. 26. 46. Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες 8 6 4 2-2 -4-6 -8 67.3 64. 52. -18.4-55.1-55.6-2. -18.8-8.3-18. -24. -26. -36. I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I Από ηελ άιιε πιεπξά, νη πξνζδνθίεο γηα ηηο ηδησηηθέο επελδύζεηο παγίσλ έγηλαλ πνιύ ιηγόηεξν αξλεηηθέο ην πξώην ηξίκελν ηνπ 217, επηηξέπνληαο θάπνηα αηζηνδνμία γηα ην θξίζηκν απηό κέγεζνο. πγθεθξηκέλα, ε δηαθνξά ησλ πνζνζηώλ εθείλσλ πνπ πξνβιέπνπλ άλνδν ηεο επελδπηηθήο δξαζηεξηόηεηαο θαη εθείλσλ πνπ πξνβιέπνπλ θάκςε κεηώζεθε ζην -2,, από -24, ην ηειεπηαίν ηξίκελν ηνπ 216. Η βειηίσζε κάιηζηα είλαη εληνλόηεξε ζε ζρέζε κε ηελ ίδηα πεξίνδν ηνπ 216. Ωζηόζν, όπσο ζεκεηώζεθε ζηελ πξνεγνύκελε έθζεζε «νη πξνζδνθίεο είλαη πνιύ επκεηάβιεηεο θαη εμαξηώληαη ζε κεγάιν βαζκό από ηελ νινθιήξσζε ηεο δεύηεξεο αμηνιόγεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο, ηηο δξάζεηο γηα ηελ ελίζρπζε επελδπηηθώλ ζρεδίσλ θαη ηελ πνιηηηθή ζηαζεξόηεηα». Οη πξνβιέςεηο γηα ηηο εμαγσγέο πξντόλησλ θαη ππεξεζηώλ 8. 28. 75 6 45 3 15 59.2 46. 3.6 18.4 28. 2. 12.2 16.3 4.1. 6.1 64. Υψηλότερες Ίδιες Χαμηλότερες -15-3 -6.1-23.9 I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I πλερίζηεθε ε βειηίσζε ησλ πξνζδνθηώλ γηα ηηο εμαγσγέο πξντόλησλ θαη ππεξεζηώλ θαηά ην επόκελν δσδεθάκελν. ε απηό ζπλέβαιε πηζαλόηαηα ε αλνδηθή πνξεία ηνπ θξηζίκνπ απηνύ κεγέζνπο ηα ηειεπηαία ρξόληα. πγθεθξηκέλα, ε δηαθνξά κεηαμύ ησλ πνζνζηώλ εθείλσλ πνπ πξνζδνθνύλ αύμεζε θαη εθείλσλ GMCCI α ηξίκελν 217 6
πνπ πξνβιέπνπλ κείσζε εμαγσγώλ έγηλε 2,. Η αληίζηνηρε δηαθνξά ηνπ πξνεγνπκέλνπ ηξηκήλνπ ήηαλ 16,3 θαη εθείλε ηνπ πξώηνπ ηξηκήλνπ ηνπ 216, 12,2. Πξέπεη λα ππνγξακκηζζεί σζηόζν όηη ε πιεηνλόηεηα ησλ ζπκβνύισλ εθηηκά όηη νη εμαγσγέο ζα παξακείλνπλ ζηάζηκεο ην επόκελν δσδεθάκελν. Οη πξνβιέςεηο γηα ην ξπζκό κεηαβνιήο ησλ ηηκώλ 2. 18. 3 26. 21.7 2 14.3 12. 12.2 16. 8. 1 8. 8.3 8.3 6.4 6. 4. 2. Υψηλότερος Ίδιος Χαμηλότερος I II III IV I ΙΙ ΙΙΙ IV I II ΙΙΙ IV I Οη εμειίμεηο ζην κέησπν ησλ ηηκώλ επεξέαζαλ θαη ηηο πξνζδνθίεο γηα ηελ εμέιημε ηνπ πιεζσξηζκνύ θαηά ηνπο επόκελνπο 12 κήλεο. Η κεγάιε πιεηνλόηεηα ησλ ζπκβνύισλ κάλαηδκελη, 8,, εθηηκά όηη ν ειαθξόο πιεζσξηζκόο ζα ζπλερηζηεί. Δπίζεο, ε πνζνζηηαία δηαθνξά απηώλ πνπ ζεσξνύλ όηη ε αύμεζε ησλ ηηκώλ ζα επηηαρπλζεί θαη απηώλ πνπ πηζηεύνπλ όηη ζα επηβξαδπλζεί δηεπξύλζεθε ζε 16, από 4, ην πξνεγνύκελν ηξίκελν θαη 6, έλα ρξόλν πξηλ. GMCCI α ηξίκελν 217 7
Γ.2. Οη πξνβιέςεηο γηα ηνπο παξαγσγηθνύο ζπληειεζηέο ην επόκελν δσδεθάκελν (GMCCI Παξαγσγηθνί Σπληειεζηέο) Όπσο θαη ην πξνεγνύκελν ηξίκελν, νη πξνζδνθίεο γηα ηα καθξννηθνλνκηθά κεγέζε θαη απηέο πνπ αθνξνύλ ζηελ εμέιημε ησλ παξαγσγηθώλ ζπληειεζηώλ θηλήζεθαλ ζε αληίζεηε θαηεύζπλζε. πγθεθξηκέλα, ν ζύλζεηνο δείθηεο GMCCI - Παξαγσγηθνί πληειεζηέο επηδεηλώζεθε ειαθξά, από -13,7 ζην ηέινο Γεθεκβξίνπ ζε -15,4 ην πξώην ηξίκελν ηνπ 217. Η ρεηξνηέξεπζε απηή νθείιεηαη θαηά θύξην ιόγν ζηε κεγαιύηεξε απαηζηνδνμία πνπ επηθξάηεζε όζνλ αθνξά ζηηο ζπλζήθεο ρξεκαηνδόηεζεο θαη ζην ζεζκηθό πιαίζην. Αληίζεηα, νη πξνζδνθίεο γηα ηηο άιιεο ζπληζηώζεο ηνπ GMCCI, αλζξώπηλν δπλακηθό, δεκόζηεο ππνδνκέο θαη επηρεηξεκαηηθόηεηα βειηηώζεθαλ. πλνιηθή βειηίσζε θαηαγξάθεηαη θαη κεηαμύ Μαξηίνπ 216 θαη 217, όπσο θαίλεηαη ζην επόκελν γξάθεκα. GMCCI Παξαγσγηθνί Σπληειεζηέο (κέζνο όξνο δηαθνξάο «ζεηηθώλ» - «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ) 4 34.6 33.1 29.7 2 1.6-2 -25. -14.2-7.6-23.6-2.2-13.2-13.7-15.4-4 -4.6-6 I II III IV I II III IV I II III IV I GMCCI α ηξίκελν 217 8
Οη πξνβιέςεηο γηα ηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ηνπ αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ 6 14. 22. 4 44.9 4. 3.6 28.6 64. Καλύτερη Ίδια Χειρότερη 2-2 8. 2. 4. 4.1 2.. -2. -4.1-1.9 I II III IV I II III IV I II III IV I Η πιεηνλόηεηα ησλ ζπκβνύισλ, 64,, ζεσξεί όηη δελ ζα ππάξμεη νπζηώδεο κεηαβνιή ζηελ απνηειεζκαηηθόηεηα ηνπ αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ θαηά ην επόκελν δσδεθάκελν. Σν πνζνζηό όκσο εθείλσλ πνπ πξνζδνθνύλ βειηίσζε ππεξβαίλεη ην κεξίδην εθείλσλ πνπ πξνβιέπνπλ επηδείλσζε θαηά 8,. Οη πξνβιέςεηο απηέο ζπλάδνπλ κε ην όηη νη ζύκβνπινη δελ ζεσξνύλ όηη ην αλζξώπηλν δπλακηθό ηεο ρώξαο δεκηνπξγεί πξνζθόκκαηα ζηελ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηόηεηα (βι. Σκήκα Γ.3). Οη πξνβιέςεηο γηα ηηο δεκόζηεο ππνδνκέο 2. 36. 44. Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες 2-2 -4-6 6.3-2. 8. -6.1-22. -52.2-37.8-12. -28. -33.3-2. -16. -24.5 I II III IV I II III IV I II III IV I Μεηά ηελ απόηνκε επηδείλσζή ηνπο ην πξνεγνύκελν ηξίκελν νη πξνζδνθίεο γηα ηηο δεκόζηεο ππνδνκέο ζεκείσζαλ βειηίσζε. Η βειηίσζε απηή ζρεηίδεηαη πηζαλώο κε ηελ νινθιήξσζε βαζηθώλ έξγσλ ππνδνκήο, θαη κε ηελ έλαξμε άιισλ. πγθεθξηκέλα, ε δηαθνξά «ζεηηθώλ θαη «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ πεξηνξίζηεθε ζην -16, από -24,5. Βειηίσζε θαηαγξάθεθε θαη όζνλ αθνξά ην πξώην ηξίκελν ηνπ 216. GMCCI α ηξίκελν 217 9
Οη πξνβιέςεηο γηα ηηο ζπλζήθεο ρξεκαηνδόηεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ 12. 4. 48. Καλύτερες Ίδιες Χειρότερες 6 4 2-2 -4-6 4.8 4. 34. -1.2-37. -44.. 4. -22. -4.2-2.. -28. I II III IV I II III IV I II III IV I Οη πξνζδνθίεο γηα ηηο δπλαηόηεηεο ρξεκαηνδόηεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ έγηλαλ πνιύ πην απαηζηόδνμεο ην πξώην ηξίκελν ηνπ 217. Η δηαθνξά «ζεηηθώλ» θαη «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ έγηλε μαλά αξλεηηθή, - 28, από, ην ηξίκελν Οθησβξίνπ Γεθεκβξίνπ 216. Παξαηεξείηαη όκσο όηη νη ελ ιόγσ πξνζδνθίεο είλαη επκεηάβιεηεο. Οη πξνβιέςεηο γηα ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα 36.7 1.2 53.1 8 6 4 2-2 -4-6 -8 52. 57.1 3.6-4.1-3. -56.5-22.9-1. -34.7-24. -34. -26.5-38. I II III IV I II III IV I II III IV I Καλύτερη Ίδια Χειρότερη Οη πξνζδνθίεο γηα ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα βειηηώζεθαλ ειαθξά ζηηο αξρέο ηνπ 217. Η δηαθνξά ησλ πνζνζηώλ αηζηνδνμίαο θαη απαηζηνδνμίαο δηακνξθώζεθε ζε -26,5, από -34, πνπ ήηαλ ζην ηέινο ηνπ 216 θαη από -38, πνπ ήηαλ πξηλ έλα ρξόλν. GMCCI α ηξίκελν 217 1
Οη πξνβιέςεηο γηα ην ζεζκηθό θαη θαλνληζηηθό πιαίζην 2.4 6.1 6 4 38.8 36. 3. 2. 73.5 Καλύτερο Ίδιο Χειρότερο -2-4 -6-27.1-46.7-12.5-16. -34. -1.2-14.3-22. -32.7 I II III IV I II III IV I II III IV I Διαθξά επηδείλσζε ππήξμε όζνλ αθνξά ζηηο πξνζδνθίεο γηα ην ζεζκηθό πιαίζην εληόο ηνπ νπνίνπ ιεηηνπξγνύλ νη επηρεηξήζεηο. Η δηαθνξά «ζεηηθώλ» - «αξλεηηθώλ» απαληήζεσλ δηεπξύλζεθε από -1,2 ζην ηέινο ηνπ 216 ζε -14,3 θαηά ην πξώην ηξίκελν ηνπ 217. Έλαληη, σζηόζν, ηεο αληίζηνηρεο πεξηόδνπ ηνπ 216 ζεκεηώζεθε ζεκαληηθή βειηίσζε, όπσο θαίλεηαη ζην ζρεηηθό δηάγξακκα. GMCCI α ηξίκελν 217 11
Γ.3. Οη αλαζρεηηθνί παξάγνληεο ζηελ επηρεηξεκαηηθή δξάζε Σα θπξηόηεξα πξνζθόκκαηα ζηελ επηρεηξεκαηηθή δξάζε θαη αλάπηπμε δελ άιιαμαλ. Οη πξώηεο πέληε ζέζεηο είλαη: Η πςειή θνξνινγία, νη ζπρλέο αιιαγέο ζην θνξνινγηθό ζύζηεκα, νη δπζθνιίεο ζηε ρξεκαηνδόηεζε ησλ ειιεληθώλ επηρεηξήζεσλ, ε ιεηηνπξγία ηεο δεκόζηαο δηνίθεζεο, ελώ ηελ πέκπηε ζέζε κνηξάδνληαη ε «αζπλέρεηα» ζηε ιεηηνπξγία ηνπ θξάηνπο θαη ην ζύζηεκα απνλνκήο δηθαηνζύλεο. Όινη νη παξάγνληεο απηνί είραλ ζθνξ κεγαιύηεξν ηνπ 4 ζε θιίκαθα 1-5. θνξ 4,1 είρε θαη ε ρακειή παξαγσγηθόηεηα ηνπ δεκόζηνπ ηνκέα ζηελ παξνρή βαζηθώλ δεκόζησλ θαη νηνλεί δεκόζησλ αγαζώλ. Από ηελ άιιε πιεπξά, πξέπεη λα ζεκεησζεί γηα κία αθόκε θνξά ε ρακειή ζέζε πνπ έρνπλ νη ειιείςεηο ζε θαηαιιήισο εθπαηδεπκέλν πξνζσπηθό. Οη αλαζρεηηθνί παξάγνληεο ζηελ επηρεηξεκαηηθή δξάζε 1 2 3 4 5 Η υψηλή φορολογία 4.76 Η ζλλειψη ςταθερότητασ του φορολογικοφ ςυςτήματοσ Η πρόςβαςη ςτη χρηματοδότηςη (μζςω δανείων και προςζλκυςησ κεφαλαίων) Η λειτουργία τησ δημόςιασ διοίκηςησ 4.4 4.38 4.72 Η ζλλειψη ςυνζχειασ τησ λειτουργίασ του κράτουσ 4.12 Το ςφςτημα απονομήσ δικαιοςφνησ Η παραγωγικότητα του δημόςιου τομζα ςτην παροχή βαςικϊν δημόςιων και οιονεί δημόςιων αγαθϊν Η διαφθορά 3.79 4.12 4.8 Οι αδειοδοτήςεισ και η εγκατάςταςη επιχειρήςεων Οι κρατικζσ παρεμβάςεισ ςτισ αγορζσ προϊόντων και υπηρεςιϊν Οι κρατικζσ παρεμβάςεισ ςτην αγορά εργαςίασ 3.63 3.5 3.4 Οι κρατικζσ παρεμβάςεισ ςτισ αγορζσ κεφαλαίων Τα εμπόδια ειςόδου ςε πολλοφσ κλάδουσ και επαγγζλματα 3.3 3.3 Η ζλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμζνου προςωπικοφ 2.65 Η γεωπολιτική θζςη τησ Ελλάδασ 1.84 GMCCI α ηξίκελν 217 12
Με ηελ ππνζηήξημε ησλ εηαηξεηώλ κειώλ ηνπ ΔΜΑ GMCCI α ηξίκελν 217 13