Dr. Χρήστος Σαμπάνης Διαβητολογικό Κέντρο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης



Σχετικά έγγραφα
Επίπτωση. Σύνολο ατόμων σε αιμοκάθαρση ή μεταμόσχευση νεφρού. Άτομα με διαβήτη

Ηλίας Ν. Μυγδάλης. Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ;

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012»

Απλό και εύκολο ξεκίνημα : Πότε και με ποιον τρόπο ; Χρήστος Σαμπάνης Διαβητολογικό Κέντρο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Εξατομίκευση της θεραπείας στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μέσα από τις νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες

Η σημασία της ρύθμισης μεταβολικών παραμέτρων στην πρόληψη και αντιμετώπιση των επιπλοκών του διαβήτη: Γλυκαιμική ρύθμιση

Η επιλογή αντιδιαβητικής θεραπείας στον ασθενή με νεφρική νόσο

Μετάταξη από τα αντιδιαβητικά δισκία σε ενέσιμες θεραπείες. Ενδοκρινολογικό τμήμα Διαβητολογικό κέντρο Δημήτρης Μαργαριτόπουλος

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη

ΔΙΑΒΗΤΗΣ και ΟΦΘΑΛΜΟΣ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Καρδιαγγειακή Ασφάλεια Μη Καρδιαγγειακών Φαρμάκων. Αντιδιαβητικά. Ελένη Μπιλιανού Καρδιολόγος Τζάνειο Νοσοκομείο

Θεραπευτική αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη. Στέλλα Ηρακλειανού Σάββατο, 4 Απριλίου 2009

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ

Πρωτογενής πρόληψη των καρδιαγγειακών IFG

Παπαβαγγέλης Χρήστος Πρόεδρος Πανελληνίου Συλλόγου Νοσοκομειακών Διαιτολόγων MSc Clinical Nutrition Νοσοκομειακός Διαιτολόγος ΓΝΑ «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ»

Μακροαγγειακές επιπλοκές και παράγοντες κινδύνου. Συνύπαρξη και ο ρόλος τους στην αιτιοπαθογένεια και στη βαρύτητα του Διαβητικού Ποδιού.

Θεραπεία του Σακχαρώδoυς Διαβήτη τύπου 2

Τα παλαιά αντιδιαβητικά φάρμακα μπορούν να επιτύχουν άριστη ρύθμιση με χαμηλό κόστος

Υπεργλυκαιμία λόγω χρήσης Γλυκοκορτικοειδών. Μαρινέλλα Κυριακίδου Χειμώνα Ενδοκρινολόγος 24 ο Ετήσιο Συνέδριο ΔΕΒΕ Νοέμβριος 2010

Ν. Κατσίκη[1], Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου[2], Φ. Ηλιάδης[1], Τρ. Διδάγγελος[1], Ι. Γιώβος[3], Δ. Καραμήτσος[1]

Νεφρική νόσος και ΣΔ: Ποια φάρμακα επιτρέπονται τελικά;

αντιδιαβητική αγωγή από το στόμα

αντιδιαβητική αγωγή από το στόμα

Αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 βασισμένη στην παθοφυσιολογία

Η θεραπευτική προσέγγιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ

Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων?

ινσουλίνης στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2: πότε και πως ;»

gr

ΗΜΕΡΙΔΑ ΚΑΡΔΙΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΙΟΥ 2018 ΑΙΓΛΗ,ΖΑΠΠΕΙΟΥ. Α.Μητράκου Α.Καθηγήτρια Μ.Ρούσσου Παν.Υπότροφος Θεραπευτική Κλινική ΕΚΠΑ

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Συνδυασμοί φαρμάκων έναντι της υπεργλυκαιμίας Δόκιμοι και αδόκιμοι

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ: ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ, ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ

Διαβήτης και Άσκηση. Τι είναι διαβήτης. και το μεταβολισμό των υδατανθράκων Προκαλείται κυρίως από ανεπάρκεια ή

Ο νοσηλευόμενος ασθενής με Σακχαρώδη Διαβήτη

Τι κάνουμε; Διαβητικός με Βασική ινσουλίνη 49 μον + Μετφορμίνη 850mgX2 +glimepiride. 3ετίας ενώ έχει FPG ~ 110mg έχει PPG ~ 260mg & HbA1c=7,9%

ΟΞΕΙΕΣ ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ

H επίδραση της αερόβιας άσκησης στα επίπεδα απελίνης και γκρελίνης ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τυπου 2

Καρδιολογικός ασθενής και Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ)

Σακχαρώδης Διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος. Τριαντ. Π. Διδάγγελος

gr ΒΕΝΤΖΗ Λ ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι

Οι υπογλυκαιμίες στον ΣΔ Πραγματικός κίνδυνος;

Θεραπευτικές παρεμβάσεις με οδηγό την παθοφυσιολογία του διαβήτη σε ασθενείς: που δεν ρυθμίζονται με μετφορμίνη

MESODA. Διαβητολογικό Κέντρο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο»

Δρ. Χρήστος Μανές ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Παθολόγος µε εξειδίκευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Δ/ντής Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Π.Ν «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»

Παιδιά με διαβήτη. Παρά την καλή θρέψη γινόταν προοδευτικά πιο αδύναμα και καχεκτικά Ήταν ευπαθή στις λοιμώξεις Πέθαιναν από κατακλυσμιαία οξέωση

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗΣ: ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ, ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ

Εμμανουήλ Μ. Πάγκαλος. τ. Δντης Παθολογικής κλινικής Ιατρικό Διαβαλκανικό κέντρο Διαβητολογικό κέντρο «Αρεταίος»

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΠΟΓΑΣ Αναπληρωτής Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής Κέντρο Μεταβολισμού και Διαβήτη

Η εκλογίκευση της θεραπείας του σακχαρώδους διαβήτη τύπου II

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ hs-crp ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΓΝΩΣΤΙΚΉ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΡΟΠΟΝΙΝΗΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ


ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ.

Η ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΩΣ ΑΙΤΙΟ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΗΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ

Υπεργλυκαιμία και καρδιαγγειακός κίνδυνος

Μαριάννα Μπενρουμπή Διαβητολογικό Κέντρο Γ.Ν.Αθηνών «Πολυκλινική»

Συζήτηση περίπτωσης ασθενούς. Σ. Λιάτης Παθολόγος Επιμελητής Β ΕΣΥ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΛNΤΑΓΛΙΠΤΙΝΗΣ ΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΘΗΛΙΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2

Ι. Παπαδόπουλος Παθολόγος Συνεργάτης Διαβητολογικού Ιατρείου Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας

ΑΠΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΛΙΠΑΡΩΝ ΟΞΕΩΝ II ΚΕΤΟΝΟΣΩΜΑΤΑ

επιθυμητός στόχος; 2) Αλγόριθμος EASD/ADA

«Επιπολασμός της υπερκαλιαιμίας σε ασθενείς με και χωρίς σακχαρώδη διαβήτη ανάλογα με το επίπεδο της νεφρικής λειτουργίας»

Ν. Κατσίκη¹, Α. Γκοτζαμάνη-Ψαρράκου², Φ. Ηλιάδης¹, Τρ. Διδάγγελος¹, Ι. Γιώβος³, Δ. Καραμήτσος¹

«Ο διαβητικός ασθενής στο φαρμακείο. Ένας χρόνιος ασθενής στα χέρια του/της φαρμακοποιού»

Εξελίσσοντας τη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 1 ο Μέρος. Τριαντάφυλλος Π. Διδάγγελος

Θεραπεία της υπεργλυκαιμίας στο ΣΔ-2 Νέοι Αλγόριθμοι

Επίδραση της αντιδιαβητικής αγωγής στο σωµατικό βάρος

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

Σακχαρώδης Διαβήτης και καρδιοχειρουργικός ασθενής. ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ : Ράτζι Ελένη ΜΕΘ - ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ, ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΑ ΑΤΟΜΑ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΥ.

Ινσουλινοθεραπεία (Βασική +ΑΔ)

Δρ. Χρήστος Μανές ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Ο ΕΠΙΠΟΛΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ Β12 ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ ΙΙ ΚΑΙ ΧΡΟΝΙΑ ΝΕΦΡΙΚΗ ΝΟΣΟ. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΛΗΨΗΣ ΜΕΤΦΟΡΜΙΝΗΣ Ε.

Ινσουλινοθεραπεία στον ΣΔ τύπου 2

Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί στο ΣΔ2

Η σημασία της αποφυγής υπογλυκαιμιών στην καρδιαγγειακή ασφάλεια των ασθενών με διαβήτη τύπου 2

Θεραπευτικοί στόχοι στο σακχαρώδη διαβήτη Τι μάθαμε από τις κλασσικές (DCCT-UKPDS) και νεότερες μελέτες (ACCORD-ADVANCE-VADT)

Δρ Σπύρος Καρράς Ενδοκρινολόγος Πανεπιστημιακός Υπότροφος Τμήμα Ενδοκρινολογίας -Διαβήτη - Μεταβολισμού Α Παθολογική Κλινική Γ.Ν.Θ.

6ο Διαβητολογικό. Συνέδριο. 20 έως 22 Νοεμβρίου Σακχαρώδης Διαβήτης Γνώση βασισμένη στην ένδειξη. Κάνουμε το σωστό; Πάτρα.

Η αντιμετώπιση του ηλικιωμένου ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη

Μεταβολισμός λιπιδίων Δυσλιποπρωτειναιμίες. Μαρίνα Νούτσου Διευθύντρια Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ Ιπποκράτειο

.aiavramidis.gr www

Η φυσιολογική ομοιοστασία της γλυκόζης

Η αντιμετώπιση του ηλικιωμένου ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη

ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

Β. Καραμάνος. 22 ο Ετήσιο Συνέδριο ιαβητολογικής Εταιρείας Βόρειας Ελλάδας. 15 Νοεμβρίου 2008 Θεσσαλονίκη. Β. Καραμάνος

Σύγχρονες κατευθυντήριες οδηγίες για την έναρξη και την εντατικοποίηση της ινσουλινοθεραπείας στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

Υπολειπόμενος καρδιαγγειακός κίνδυνος. Πώς υπολογίζεται, πώς αντιμετωπίζεται

Αντιμετώπιση ατόμων με ΣΔ στο Οδοντιατρείο. Κυπαρίσση Καρατζίδου ΓΝΘ «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ»

Η θέση του φαινομένου της ινκρετίνης στη σύγχρονη θεραπευτική του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

Πρώτος αναδείχτηκε ο κ. Κωνσταντίνος Φιλίππου, παθολόγος

Κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη Τριαντάφυλλος Π. Διδάγγελος

Transcript:

Νεότερα φάρμακα στη θεραπεία του Σακχαρώδη Διαβήτη Dr. Χρήστος Σαμπάνης Διαβητολογικό Κέντρο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Περιεχόμενο παρουσίασης Το πρόβλημα του ΣΔ τύπου 2 Παθοφυσιολογία ΣΔ τύπου 2 Η θεραπεία του ΣΔ τύπου 2 1. Τροποποίηση τρόπου ζωής (δίαιτα άσκηση) 2. Παλαιότερα φάρμακα 3. Φάρμακα που βασίζονται στο φαινόμενο ινκρετίνης 4. Αναστολείς επαναρρόφησης γλυκόζης 5. Προβληματισμοί

Καρδιαγγειακά νοσήματα και Σακχαρώδης Διαβήτης ~65% των θανάτων είναι καρδιαγγειακής αιτιολογίας Θάνατος από Στεφανιαία Νόσο x 2-4 Καρδιαγγειακές επιπλοκές Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 Κίνδυνος ΑΕΕ x 2-4 Καρδιακή ανεπάρκεια x 2-5

Επίπτωση θανατηφόρου και μη θανατηφόρου ΕΜ κατά τη διάρκεια 7 ετών 50% 45% 40% 30% 20% 19% 20% 10% 0% 4% ΣΔ(-), ΕΜ(-) ΣΔ(-), ΕΜ(+) Μη διαβητικοί ΣΔ(+), ΕΜ(-) ΣΔ(+),ΕΜ(+) Διαβητικοί P<0.001 για προηγούμενο ΕΜ έναντι απουσίας προηγούμενου ΕΜ και για διαβητικούς έναντι μη διαβητικών Haffner SM, et al. N Eng J Med. 1998;339:229-

Ο ΣΔ αυξάνει τον κίνδυνο ρήξης της αθηρωματικής πλάκας και θρόμβωσης Platelet Aggregation Fibrinogen vwf F VII F VIII Plaque Formation Coronary Artery Thrombus Plaque Disruption PAI-1 TPA PGI 2 Sympathetic Tone

Επίπτωση του ΣΔ στην καρδιαγγειακή θνητότητα Μελέτη MRFIT 140 120 Μη διαβητικοί (n=342,815) Διαβητικοί (n=5,163) 125 100 91 80 60 59 47 40 20 6 31 12 22 0 Κανένας Μόνο ένας Μόνο δύο Τρεις Αριθμός παραγόντων κινδύνου* MRFIT=Multiple Risk Factor Intervention Trial *Παράγοντες κινδύνου: κάπνισμα, υπερχοληστεριναιμία, υπέρταση Stamler J, et al. Diabetes Care. 1993;16:434-444.

Καρδιαγγειακά Επεισόδια στους Διαβητικούς 12 10 Άνδρες Γυναίκες * * 8 * 6 4 * * * * * 2 0 Συνολική κ/α νόσος ΣΝ Καρδιακή Ανεπάρκεια Διαλείπουσα χωλότητα ΑΕΕ *P<0.01 P<0.05 Wilson PWF, Kannel WB. In: Hyperglycemia, Diabetes and Vascular Disease. Ruderman N, et al. eds. Oxford;1992.

Κίνδυνος ανάπτυξης επιπλοκών σε σχέση με τα επίπεδα της HbA1C Αμφιβληστροειδοπάθεια Λευκωματινουρία Κλινική νευροπάθεια Μικρολευκωματινουρία 20 15 10 5 0 5 6 7 8 9 10 11 12 HbA1c, %

Παθοφυσιολογία Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 Αντίσταση στην ινσουλίνη και δυσλειτουργία των β κυττάρων Sedentary Lifestyle Diet Obesity Insulin Resistance (IR) Impaired Responsiveness to Insulin FFA Levels - Hyperinsulinemia - Normal Glucose Tolerance Adipokines Genetic Predispositions β-cell Dysfunction Impaired Insulin Secretion Glucotoxicity Failure of β-cell to Adapt to IR IR + Declining Insulin Secretion + Impaired Glucose Tolerance Type 2 Diabetes Saltiel AR, et al. Diabetes. 1996;45:1661-1669. Ramlo-Halsted BA, et al. Prim Care. 1999;26:771-789.

Μεταβολικές διαταραχές στον Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2

Οι συνέπειες της αντίστασης στην ινσουλίνη

Διαταραχή της πρώτης φάσης έκκρισης ινσουλίνης στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 120 IV Glucose 100 Control Subjects Patients With Type 2 Diabetes Insulin Release (µu/ml) 100 80 60 40 20 Insulin Release (µu/ml) 80 60 40 20 IV Glucose 0-40 -30-20 -10 0 10 20 30 Time (min) 0-40 -30-20 -10 0 20 10 20 30 Time (min) Porte D. Diabetes. 1991;40;166-180. Copyright 1991. Reprinted with permission from The American Diabetes Association.

Η εξέλιξη του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2: Αντίσταση στην ινσουλίνη και λειτουργία των β κυττάρων Glucose tolerance Normal Impaired Diabetes Insulin resistance β-cell function > Όλα τα άτομα με αντίσταση στην ινσουλίνη δεν εξελίσσονται υποχρεωτικά σε IGT η σε ΣΔ > Η ικανότητα των β κυττάρων να αντισταθμίσει την αντοχή στην ινσουλίνη καθορίζει την εξέλιξη σε ΣΔ Bell GI, Polonsky KS. Nature. 2001;414:788-791.

Η εξέλιξη του Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 και των επιπλοκών του Genetic susceptibility Environmental factors Nutrition Obesity Inactivity Diagnosis of diabetes Appearance of complications Disability Insulin resistance HDL-C IGT Triglycerides Hyperglycemia Atherosclerosis Hypertension PPG levels Ongoing hyperglycemia Retinopathy Nephropathy Neuropathy Blindness ESRD/dialysis/ transplantation CHD Stroke Amputation Death HDL-C = high-density lipoprotein cholesterol; ESRD = end-stage renal disease. Adapted from Brown WV. Diabetes Obes Metab. 2000;2(suppl 2):S11-S18.

Μείωση λειτουργίας των β κυττάρων σε βάθος χρόνου σε ασθενείς με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2 100 β-cell Function (%) 80 60 40 20 0-12 -10-8 -6-4 -2 0 2 4 6 Years from Diagnosis β-cell function may have already declined by 50% at time of diagnosis β-cell function progressively declines over time at about 6% per year Holman RR. Diabetes Res Clin Pract. 1998;40(suppl 1):S21-S25. UKPDS. Diabetes. 1995;44:1249-1258. Reprinted from Diabetes Research and Clinical Practice, 40, Holman RR, Analysis of the United Kingdom Prospective Diabetes Study, S21-S25, copyright 1998, with permission from Elsevier.

Υπόθεση ανάπτυξης των β κυττάρων μετά τη γέννηση σε ανθρώπους From: Rhodes, CJ. Science. 2005;307:380-384. Copyright 2005 AAAS. Reprinted with permission from AAAS.

Οι κατευθυντήριες οδηγίες παρέχουν το στόχο της HbA 1c, του FBG και του PPBG Υγιές ADA 1 AACE 3 IDF 4 ADA/ EASD 5 HbA 1c * (%) <6.0 1 <7.0 6.5 <6.5 <7.0 FBG, mmol/l (mg/dl) <5.6 2 (<100) 5.0 7.2 (70 130) 6.0 ( 110) <6.0 (<110) 3.9 7.2 (70 130) PPBG, mmol/l (mg/dl) <7.8** 2 (<140) <10.0** (<180) 7.8** ( 140) <8.0** (<145) <10 (<180) *δοκιμασίες που αναφέρονται στη DCCT: φυσιολογικό εύρος 4 6%, **1 2 ώρες μεταγευματικά. Οι κατευθυντήριες οδηγίες της ADA και της ADA/EASD συνιστούν επίπεδα HbA 1C "κατά το δυνατόν πλησιέστερα στο φυσιολογικό (<6%) χωρίς σημαντική υπογλυκαιμία" 1,5 ADA=Αμερικανική Διαβητολογική Εταιρεία, AACE=Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ενδοκρινολογίας, IDF=Διεθνής Ομοσπονδία για το Διαβήτη, EASD=Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Μελέτη του Διαβήτη. 1. American Diabetes Association. Diabetes Care 2006;29(suppl 1):S4 S42. 2. American Diabetes Association. Diabetes Care 2006;29(suppl 1):S43 8. 3. American Association of Clinical Endocrinologists. Endocr Pract 2002;8(suppl 1):40 82. 4. International Diabetes Federation. Global Guideline for Type 2 Diabetes. Brussels: International Diabetes Federation, 2005. http://www.idf.org/webdata/docs/idf%20ggt2d.pdf. 5. Nathan D. et al. Diabetologia 2006;49:1711 21.

UKPDS Αποτελέσματα Επιπτώσεις από κάθε αύξηση της HbA1c κατά 1% 21% 14% 12% 37% Αύξηση κινδύνου κάθε επιπλοκής ΣΔ Αύξηση κινδύνου εμφράγματος μυοκαρδίου Αύξηση κινδύνου ΑΕΕ Αύξηση κινδύνου επιπλοκών μικροαγγειοπάθειας

UKPDS Αποτελέσματα ΕΝΤΑΤΙΚΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΔ Ελάττωση κινδύνου 16% 35% 6% 21% 46% Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου Ακρωτηριασμός ή θάνατος από περιφερική αγγειακή νόσο Θανατηφόρο οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου Μη θανατηφόρο οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου Αιφνίδιος θάνατος

Ο γλυκαιμικός έλεγχος σε βάθος χρόνου Conventional (n=200) Insulin (n=199) Median HbA1c (%) 9 Glibenclamide (n=148) Metformin (n=181) Chlorpropamide (n=129) 8 7 ADA goal (7.0%) 6 0 0 2 4 6 8 10 Time from randomisation (years) Adapted from UKPDS Group. Lancet 1998; 352: 854-865. Upper limit of normal range (6.2%)

Μεταβολή σωματικού βάρους με διάφορες θεραπείες μελέτη UKPDS Conventional (n=411) Insulin (n=409) Weight change (kg) 10 Glibenclamide (n=277) Metformin (n=342) Chlorpropamide (n=285) 5 0 Metformin 5 0 2 4 6 8 10 Time from randomisation (years) UKPDS Group. Lancet 1998; 352: 854-865.

Οι ιδιαιτερότητες του ΣΔ - Δυσκολίες

Πρόβλημα ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη Μη κατανόηση των στόχων

Αιτίες μη εφαρμογής δίαιτας Ελλιπής μη κατανοητή επεξήγηση - εκπαίδευση Ανεφάρμοστες δίαιτες δυσκολία αλλαγής τρόπου ζωής και διατροφικών συνηθειών δεκαετιών Ανεφάρμοστα ωράρια κλπ. Έλλειψη κινήτρου

Ποια από τις δύο σας αρέσει περισσότερο ;

Σύγχρονες Θεραπείες για το Διαβήτη Τύπου 2 Παγκρεατικά βήτα κύτταρα Ήπαρ Βελτίωση της υπεργλυκαιμίας Σουλφονυλουρίες Μεγλιτινίδες Διεγείρουν την έκκριση ινσουλίνης Μυς PPARs (θειαζολιδινεδιόνες ή γλιταζόνες) Διγουανίδια Ινσουλίνη Αναστέλλουν την παραγωγή γλυκόζης Έντερο PPARs (θειαζολιδινεδιόνες ή γλιταζόνες) Διγουανίδια Ινσουλίνη Διεγείρουν την πρόσληψη γλυκόζης Αναστολείς της άλφα-γλυκοσιδάσης Επιβραδύνουν την απόδοση της γλυκόζης PPAR=αγωνιστής ενεργοποιημένου υποδοχέα του πολλαπλασιαστή της περοξειζόμης Προσαρμογή από Williams G, Pickup JC, eds. Handbook of Diabetes, 3rd ed. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2004; DeFronzo RA Ann Intern Med 1999;131:281 303; Buse JB et al. In: Williams Textbook of Endocrinology. 10th ed. Philadelphia: Saunders, 2003:1427 1483.

Κατηγορίες αντιδιαβητικών δισκίων Οικογένεια Χημική ονομασία Εμπορική ονομασία Σουλφονυλουρίες 1ης γενεάς 2ης γενεάς Τολβουταμίδη Χλωροπροπαμίδη Γλικλαζίδη Γλιπιζίδη Γλιβενκλαμίδη Rastinon Diabinese Diamicron Minodiab Daonil 3ης γενεάς Γλιμεπιρίδη Solosa Διγουανίδια Σταθεροί συνδυασμοί Θειαζολιδινεδιόνες Μεγλιτινίδες Αναστολείς α-γλυκοσιδασών Μετφορμίνη Φαινφορμίνη Γλιβενκλαμίδη + Φαινφορμίνη Ροσιγλιταζόνη Πιογλιταζόνη Ρεπαγλινίδη Νατεγλινίδη Ακαρβόζη Μιγλιτόλη Glucophage Informin Daopar Avandia Actos NovoNorm Starlix Glucobay Diastabol

Σουλφολυνουρίες: Μηχανισμός Δράσης Γλυκόζη Παγκρεατικά β-κύτταρα Περιοχή σουλφονυλουρίας K ATP K + Μεταβολισμός VDCC ATP ADP Ca 2+ Προϊνσουλίνη Πυροδότηση Ινσουλίνη Κ=κάλιο, ΑΤΡ=τριφωσφορική αδενοσίνη, ADP=τριφωσφορική αδενοσίνη, VDCC=δίαυλοι Ca2+ εξαρτώμενοι από τη διαφορά δυναμικού Προσαρμογή από Siconolfi-Baez L et al Diabetes Care 1990;13(suppl 3):2-8.

Σουλφονυλουρίες: Κύρια Σημεία Μηχανισμός δράσης Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από Δοσολογία Ανεπιθύμητες ενέργειες Κύριος κίνδυνος Αύξηση έκκρισης ινσουλίνης Λειτουργικά β-κύτταρα Μία ή δύο φορές την ημέρα Αύξηση βάρους Υπογλυκαιμία Προσαρμογή από Siconolfi-Baez L et al Diabetes Care 1990;13(suppl 3):2 8; Riddle MC Am Fam Physician 1999;60(9):2613 2620; DeFronzo RA Ann Intern Med 1999;131:281 303; Glynase prescribing information, Pharmacia Corporation, April 2002; Glucotrol prescribing information, Pfizer, 2000; Glucotrol XL prescribing information, Pfizer, 2003.

Ανεπιθύμητες ενέργειες σουλφονυλουριών 1. Υπογλυκαιμία 2. Αντιδράσεις υπερευαισθησίας (εξάνθημα, οζώδες ερύθημα, σύνδρομο Stevens Johnson, φωτοευαισθησία, απολεπιστική δερματίτιδα) 3. Γαστρεντερικές διαταραχές (επιγαστραλγία, ναυτία, έμετος, αύξηση τρανσαμινασών, χολοστατικός ίκτερος, κοκκιωματώδης ηπατίτιδα) 4. Αιματολογικές διαταραχές (θρομβοπενία, ακοκκιοκυτταραιμία)

Αντενδείξεις χορήγησης σουλφονυλουριών 1. ΣΔ τύπου 1 2. Διαβητική κετοξέωση 3. Σοβαρές λοιμώξεις 4. Καταστάσεις έντονου stress 5. Ηπατική ανεπάρκεια 6. Νεφρική ανεπάρκεια 7. Διαβήτης κυήσεως * 8. Δευτεροπαθής ΣΔ (παγκρεατίτιδα, αιμοχρωμάτωση) *Στο Ηνωμένο Βασίλειο επιτρέπεται η χρήση Γλυβενκλαμίδης

Οι περιορισμοί των φαρμάκων που διεγείρουν την έκκριση της ινσουλίνης από τα β κύτταρα Συνεχής διέγερση έκκρισης ινσουλίνης υπέρμετρη έκκριση ινσουλίνης Συσσώρευση φαρμάκου Κίνδυνος υπογλυκαιμίας Αύξηση σωματικού βάρους Έλλειψη διατήρησης / απώλεια μάζας β κυττάρων

Μεγλιτινίδες: Μηχανισμός Δράσης Γλυκόζη Παγκρεατικά β-κύτταρα Βενζάμιδο περιοχή K ATP K + Μεταβολισμός VDCC ATP ADP Ca 2+ Προϊνσουλίνη Πυροδότηση Ινσουλίνη Προσαρμογή από Buse JB et al. In: Williams Textbook of Endocrinology. 10th ed. Philadelphia: Saunders, 2003:1427 1483.

Γλινίδες Χημική δομή και συγγένεια με σουλφονυλουρίες Σύγκριση χημικής δομής διαφόρων ινσουλινεκκριτικών παραγόντων: Αμινοξέα, Βενζοϊκά οξέα και σουλφονυλουρίες Glibenclamide (Glyburide) CI O O H N O S O H N O H N Meglitinide Repaglinide N H N O H N O O OH O OH O D - phenylalanine Nateglinide H 2 N HO H N O HO O O

Μεγλιτινίδες: Κύρια Σημεία Μηχανισμός δράσης Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από Δοσολογία Ανεπιθύμητες ενέργειες Κύριος κίνδυνος Αύξηση έκκρισης ινσουλίνης Λειτουργικά β-κύτταρα Δύο, τρεις, ή τέσσερις φορές την ημέρα με τα γεύματα Αύξηση βάρους Υπογλυκαιμία Προσαρμογή από Williams G, Pickup JC, eds. Handbook of Diabetes. 3rd ed. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2004; Riddle MC Am Fam Physician 1999;60(9):2613 2620; Del Prato S et al Diabetes Care 2003;26(7):2075 2080; Starlix prescribing information, Novartis Pharmaceuticals, December 2000; DeFronzo RA Ann Intern Med 1999;131:281 303.

Γλινίδες Χαρακτηριστικά Πλεονέκτημα ταχεία έναρξη και βραχεία διάρκεια δράσης λιγότερες υπογλυκαιμίες μεταξύ γευμάτων καλύτερη μίμηση δράσης ενδογενούς ινσουλίνης Δραστικότητα - μικρότερη έως παρόμοια με σουλφονυλουρίες Μειονεκτήματα - πολλαπλές δόσεις, κόστος

Διγουανίδια (Μετφορμίνη): Μηχανισμός Δράσης Μετφορμίνη Μειωμένη ηπατική παραγωγή γλυκόζης Αυξημένη μυϊκή πρόσληψη γλυκόζης Μειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη Μειωμένη γλυκόζη πλάσματος Ο ακριβής μηχανισμός δράσης είναι άγνωστος Προσαρμογή από DeFronzo RA Ann Intern Med 1999;131:281 303; Kirpichnikov D et al Ann Intern Med 2002;137(1):25 33; Williams G, Pickup JC, eds. Handbook of Diabetes. 3rd ed. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2004; Hundal RS et al Diabetes 2000;49(12):2063 2069.

Ανεπιθύμητες ενέργειες διγουανιδίων Μεταλλική γεύση Ναυτία Έμετοι 3% Διάρροια Ανορεξία ΓΑΛΑΚΤΙΚΗ ΟΞΕΩΣΗ 10 15 φορές μεγαλύτερος κίνδυνος από φαινφορμίνη σε σχέση με τη μετφορμίνη Με προφυλάξεις δεν παρατηρείται αυξημένη συχνότητα

Αντενδείξεις χορήγησης διγουανιδίων 1. Ηλικιωμένα άτομα > 70 ετών 2. Νεφρική ανεπάρκεια 3. Καρδιακή ανεπάρκεια 4. Ηπατική ανεπάρκεια 5. Αναπνευστική ανεπάρκεια 6. Σοβαρές λοιμώξεις 7. Οξέα νοσήματα με υπόταση 8. Περιφερική αγγειακή νόσος 9. Διαβήτης κύησης * *Επιτρέπεται η χρήση στο Ηνωμένο Βασίλειο

PPARγ Αγωνιστές : Μηχανισμός δράσης Τροποποιούν τη γονιδιακή έκφραση στα λιποκύτταρα Τροποποιούν την πρόσληψη λιπαρών οξέων και τη λιπόλυση Τροποποιούν τα ελεύθερα λιπαρά οξέα Σκελετικός μυς PPARγ Αγωνιστής Λιπώδης ιστός Τροποποιούν παράγοντα(ες) ευαισθησίας στην ινσουλίνη (π.χ. Λιπονεκτίνη) Τροποποιούν την έκφραση/δράση παράγοντα(ων) αντίστασης στην ινσουλίνη (π.χ. Ρεζιστίνη/TNF) Τροποποιούν τη δράση της ινσουλίνης Μικρά, ινσουλινοευαίσθητα λιποκύτταρα τροποποιούν τη σπλαχνική παχυσαρκία Ήπαρ PPARγ = γ-αγωνιστής ενεργοποιημένου υποδοχέα του πολλαπλασιαστή της περοξειζόμης Προσαρμογή από Moller DE Nature 2001;414:821 828.

Γλιταζόνες Μηχανισμός δράσης Δρουν μέσω υποδοχέων PPARγ Ενισχύουν την μεταγραφή των γονιδίων που ρυθμίζουν τη δραστηριότητα μεταφορέων γλυκόζης GLUT 4 Ενισχύουν την δράση της ινσουλίνης μετά τον υποδοχέα της

PPARγ Αγωνιστές : Κύρια Σημεία Μηχανισμός δράσης Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από Δοσολογία Ανεπιθύμητες ενέργειες Κύριος κίνδυνος Αυξάνουν την ιστική απόκριση στην ινσουλίνη Παρουσία της ινσουλίνης Μία ή δύο φορές την ημέρα Αύξηση βάρους, οίδημα, αναιμία Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια Ανάγκη παρακολούθησης ηπατικών ενζύμων Προσαρμογή από Actos prescribing information, Takeda Pharmaceuticals, December 2003; Avandia prescribing information, GlaxoSmithKline, May 2004; DeFronzo RA Ann Intern Med 1999;131:281 303; Williams G, Pickup JC, eds. Handbook of Diabetes. 3rd ed. Malden, MA: Blackwell Publishing, 2004.

Anti-inflammatory and anti-proliferative effects of TZDs Migration and proliferation of VSMCs Chemotactic attraction of Mo/MØ Foam cell formation TNFα, IL5, NFκB, MCP-1, MMP-9, ICAM-1, VCAM-1 Adiponectin, IL 10 C-Reactive Protein, PAI-1 ROS generation by Mo

Οι επιδράσεις της Πιογλιταζόνης πέραν του γλυκαιμικού ελέγχου 1. Improvement of lipid profile 2. Decrease in arterial blood pressure 3. Reduction of PAI-1 activity 4. Anti-inflammatory and anti-proliferative effects ANTI-ATHEROSCLEROTIC EFFECTS

Αναστολείς α-γλυκοσιδασών - Μηχανισμός δράσης Αναστέλουν τη διάσπαση δισακχαριτών σε μονοσακχαρίτες στο έντερο Αποβολή από τους νεφρούς

ναστολείς της α-γλυκοσιδάσης : Κύρια Σημεία Μηχανισμός δράσης Η αποτελεσματικότητα εξαρτάται από Δοσολογία Ανεπιθύμητες ενέργειες Κύριος κίνδυνος Καθυστέρηση απορρόφησης υδατανθράκων Λειτουργικά β-κύτταρα Τρεις φορές την ημέρα χορηγούμενοι κατά την έναρξη των γευμάτων Τυμπανισμός, κοιλιακή δυσφορία, διάρροια, μετεωρισμός Αυξήσεις ηπατικών ενζύμων (σπάνια) Προσαρμογή από Buse JB et al. In: Williams Textbook of Endocrinology. 10th ed. Philadelphia: Saunders, 2003:1427 1483; DeFronzo RA Ann Intern Med 1999;131:281 303; Glyset prescribing information, Bayer Corporation, July 2003.

Αναστολείς α-γλυκοσιδασών ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Επιγαστρικός φόρτος Μετεωρισμός Αέρια Διάρροια 20% ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΗ Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου Έναρξη με μικρές δόσεις και στη συνέχεια αύξηση

Η επίδραση της ινκρετίνης εμφανίζεται στην απόκριση στην από του στόματος λαμβανόμενης έναντι της ενδοφλέβιας γλυκόζης Από του στόματος λαμβανόμενη γλυκόζη Ενδοφλέβια γλυκόζη Φλεβική γλυκόζη πλάσματος (mg/dl) 200 100 0 Πεπτίδιο C (nmol/l) 0,0 0 1 0 2 60 120 180 0 1 0 2 60 120 180 Χρόνος (λεπτά) Χρόνος (λεπτά) 2,0 1,5 1,0 0,5 * * * * * Επίδραση της ινκρετίνης * * Μέση τιμή ± ΤΛ, N=6, *p 0,05, 0 1-0 2 =χρόνος έγχυσης γλυκόζης. Nauck MA, et al. J Clin Endocrinol Metab. 1986;63:492-498. Copyright 1986, The Endocrine Society.

Η επίδραση της ινκρετίνης μειώνεται σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 Ενδοφλέβια γλυκόζη Από του στόματος λαμβανόμενη γλυκόζη 80 Άτομα στην ομάδα ελέγχου 80 Ασθενείς με διαβήτη τύπου 2 Ινσουλίνη (mu/l) 60 40 20 * * * * * * * 60 40 20 * * * 0 0 30 60 90 120 150 180 Χρόνος (λεπτά) 0 0 30 60 90 120 150 180 Χρόνος (λεπτά) *p 0,05 σε σύγκριση με την αντίστοιχη τιμή μετά από από του στόματος λαμβανόμενο φορτίο. Nauck MA, et al. Diabetologia. 1986;29:46-52. Ανατύπωση κατόπιν αδείας από Springer-Verlag 1986.