بسم هللا الرحمن الرح قطبش سنجی 1
یجنس بطق یضعب اهللحم یدادعت اهرلب اگنه عن یصاخ رن مان -یطخ اه ع دنک اق ند ةحفص شخرچ شبطق رن دنتسه اه دام لاعف یتپا هتفگ.دش نینچ یتیلاعف ثکا یگتسب نامتخاس یلکلم اهللحم نامتخاس اهرلب.دراد شبطق جنس یهاگتسد یب هدنا یریگ تیلاعف یتپا. 2
رن ةیرظن رن جم یسیطانغمرتکلا ناد یاه یرتکلا یسیطانغم لط ریسم راشتنا جم یاد یاهناسن بانتم.دنش یاهناسن ناد یرتکلا ناد یسیطانغم داجیا دنک یاهناسن ناد یسیطانغم ناد یرتکلا دج دیآ نیدب قیرط د ناد رگید دج دنرآ جم یسیطانغمرتکلا داجیا.دش جم یسیطانغمرتکلا یاتس ناسن اهناد یاتس راشتنا جم ةیاز دن هج دس تلع جاما یسیطانغمرتکلا جاما یضرع.دنتسه جم یسیطانغمرتکلا اهناد تیعض ریغ لباق شیپ ینیب تبسن یاتس راشتنا جم رق.دنراد یتح یاهنامز هاتک زین رظن دسر اهناد یاهاتس فلتخم رییغت تهج دنهد لکش( -2.)12 3
رن ةیرظن ناد یرتکلا رن رتگرزب ناد یسیطانغم دش رتشیب یتایصصخ ناد یرتکلا دراد ناد یسیطانغم تیعبت دنک زین مشچ ام ناد یرتکلا ساسح ر ام ثحبم رن بلغا ناد یرتکلا رن رس راک. میراد لمعم یاهناسن ناد یرتکلا ترص هفلؤم یاه د د دمع لط تاهج ینع هیزجت.دننک رن ان ای یلمعم نچ یژرنا ینن ترص تخان مامت اهدادتما عیزت هتشگ یاهناسن ناد ة اهدادتما لامتحا ناس ماجنا دش هفلؤم یاه د د دمع ناد یرتکلا یاسم لکش(دنتسه.)فلا12-3 هاگره ی هفلؤم یاه ک گرزب رت یرگید دش رن یئزج لکش(دنیگ )ب 12-3 هاگره ی هفلؤم اه لصا دج هتشادن دش رن لماک ترص یطخ - لکش( 12-3.)ج 4
رن ناد یرتکلا یتک یراد نیبانب عمجم یاه ناد یرتکلا دعاق عمج یراد تیعبت.دنک نانع لاثم د ناد یرتکلا رظن میریگب د دادتما دمع شاعترا دننک دنف ( ناسن ف د جم هنشیب هنماد یب ره د جم نامز قافتا )دتفا د شاعترا بیکرت هدش جاما یطخ لیکشت دنهاخ.داد اما یاهناد هیلا یاد فلتخا π/2 ف دنش ینعی رادقم هنیشیب هنماد ناد رادقم رفص ناد جم رگید نامز دش ناد یرتکلا دنیآ یط هخرچ لماک لکش یضیب دهاخ دب هجیتن بیکرت رن یضیب هدان.دش لاح هنماد یاهناد هیلا ناس دنش یضیب هریاد لیدبت دهاخ دش مان شبطق یریاد دخ دهاخ.تفرگ نانع یلاثم رگید نامسیر هدیشک یا هدش لا نییاپ تکرح میهد جم یطخ دیلت مینک ییاجباج هحفص یر ترص مئاق.دریگ نه بیترت نات جم یطخ داجیا درک ییاجباج هحفص یقفا عقا.دش نینچ نات یاهتنا نامسیر یر طیحم هریاد ای یضیب دناخرچ ات جم رایضیب تسدب.دیآ درم نینچ یجم تذ نامسیر اعقا یر طیحم هریاد ای یضیب تکرح.دنک راشتنا د جم یطخ نامسیر نات جم یضیب دیلت.درک 5
6
یطخ رن دیلت - اگنه ینتف طست متا هتخیگنا دیلت دش جم -یطخ میهاخ تشاد لکش 12-4 شیامن هداد هدش. یترپ رن ةمشچ رن لماش اهنیل نتف ترص هرتاک یا تاهج فلتخم ناسن.دننک نینچ یئترپ نات لکش 12-5( )فلا ناشن.داد هاگره یاهناسن ناد یرتکلا نینچ یئترپ اتس دنش جم -یطخ میهاخ تشاد لکش(.)ب 12-5 7
ب تبدیل نر ناقطبیده به نر خطی-قطبیده د رش عبتند از: الف - شکست دگانة نر ناقطبیده از جذب انتخی در آنها - بازتش نر ناقطبیده از سطح غیر میان فلزی بلرهایی خاص 8
منشر نیکل مفاه پایه کلسیت ) 3 CaCO )نعی کریستال دشکستی است که در سال 1669»اسمس بتلین«پدیده د شکستی آن را کشف ک. زمانی که این کریستال ری نشتهای قر میگی از آن د تصیر حاصل میکند. برای یک پرت نر که بطر عمد به سطح کریستال میرسد در داخل کریستال د پرت خاه داشت. ی از این پرتها را پرت عادی میگیند که تع قانن اسنل است سرعت ضریب شکست ثتی دا. پرت دم از قانن اسنل تبعیت نمیکند آنرا پرت غیر عادی میگیند. این پرت در امتدادهای مختلف داخل بلر سرعتهای متفات به تبع آن ضریب شکستهای مختلف خاهد داشت. 9
10
لن رشنم لاس فشک» سنگیه«1678 درک یاهترپ یداع یداعریغ رن.دنتسه سپ یتق یترپ رن یر لاتسیرک یتسکشد درف دیآ د ترپ د یاتس تافتم راشتنا دنبای میسقت دش ماگنه جرخ لاتسیرک د یر هزیرلپ یطخ تسدب دیآ ثع دش د ریصت ئیش دحا هدید.دش لاتسیرک یر مسج میناخرچب ی اهریصت تباث دنام ریصت رگید لح دخرچ هظحل یصاخ د ریصت یر قبطنم.دنش ریصت تباث نا یریصت یاهترپ یداع تسدب دیآ ریصت. ناخرچ ریصت لصاح یاهترپ ریغ یداع.دش ییاج د ریصت ریصت دحا لیدبت دنش لحم رحم یرن لاتسیرک. یر رحم یرن مامت تایصصخ یاهترپ یداع یداعریغ ناس. د عن لاتسیرک یتسکشد لاتسیرک: میراد یتسکشد تبثم لاتسیرک یتسکشد. یفنم تعرس ترپ یداع رتشیب ترپ ریغ یداع دش لاتسیرک تبثم.دنیگ ترع رگید لاتسیرک بیرض تبثم تسکش ترپ یداع رتمک بیرض تسکش ترپ ریغ یداع. دش تعرس ترپ یداعریغ رتشیب ترپ یداع دش لاتسیرک یفنم.دنیگ ینعی لاتسیرک یفنم بیرض تسکش ترپ ریغ یداع رتمک بیرض تسکش ترپ یداع. تیسلک عن لاتسیرک یفنم دش نانع لاثم یب رن بیرض درز تسکش ترپ یداع 1.65 تیسلک بیرض تسکش ترپ یداعریغ 1.48 (1.48<1.69).دش یلج ع ی اهترپ میریگب ای یحن فرحنم مینک ترپ رگید ترپ یا هج شبطق لا دهاخ.دب رشنم لن نیلا لاتسیرک د یتسکش یا هدنبطق یب رظنم هتخاس هدش. 11
لن رشنم لاس مایلی«1828 یرشنم» لن تخاس مان رشنم لن فرعم.دش ا یا هعطق لاتسیرک یعیبط تیسلک باختنا درک لکش یتم یحطسلا هیاز هداح 71 هج.دب راتخاس یسدنه هدت تیسلک ترصب یتم حطسلا. لن ییاهش نیفرط لاتسیرک داجیا درک ات ییاج هیاز 71 هج 68 هج شهاک تفای سپس لاتسیرک دادتما رطق کچک د تمسق میسقت درک یبسچ مانب غمص (Canada Balsam) اداناک د هعطق لص درک غمص ( اداناک یبسچ فافش یب رن یئرم بیرض تسکش یب رن درز 1.55.)دش نیدب بیترت تیسلک رشنم یگنر یب مانب رشنم لن لیدبت.دش رشنم لن نانع رگشبطق هیزجت رگ هاگتسد شبطق جنس هداف هدش. 12
لن رشنم درکلمع هحن میناد رن یعیبط مامت تاهج شبطق دراد ناد یرتکلا مامت تاهج هفلم.دراد رن تحت یا هیاز تبسن رحم یرن رشنم لن دباتب نیلا حطس ییادج نیب( اه ل )رشنم هدیدپ د یتسکش یاه هفلم دمع رحم یرن هیزجت.دنک نیبانب ند حطس ییادج نیب( ل هدی هدش رشنم غمص )اداناک د ترپ یاد هیاز شبات یتافتم دنهاخ.دب هجت بیرض تسکش تیسلک یب ترپ ریغ یداع رتمک بیرض تسکش غمص اداناک اذل ترپ ریغ یداع ک شباتب درا همین مد لاتسیرک دش تیاهن فرط رگید رلب دادتما ترپ یدرف ک ییاجباج جراخ.دش ی ل درم ترپ یداع بیرض نچ تسکش تیسلک رتشیب بیرض غمص تسکش اداناک ینعی رن طیحم ظیلغ درا طیحم قیقر دش سپ لامتحا شباتب یلخاد یلک دج.دراد نیدب بیترت ترپ یداع سپ شباتب یلک فرط هدعاق رشنم فرحنم.دش لاح یا هعمجم اهترپ رشنم لن میناتب یاهترپ یداعریغ هج لباقم یاهترپ یداع هدعاق جراخ.دنش بلغا درام یر هدعاق یدام رق دنهد ات ترپ باتب هتفای بذج دنک طقف یاهترپ یع هداف.دننک یل یضعب یاههاگتسد یرن یاهترپ هدیباتب زین یاد هج شبطق ییلا دنتسه تمسق یرگید متسیس درم هداف رق.دنریگ تیصاخ تسکش هناگد یاهرلب تیسلک تیتاپه یب نتخاس یتاعطق مان رگشبطق یطخ یفاص ای هدنبطق هداف.دش رن یعیبط ماگنه ع رگشبطق ترص رن -یطخ جراخ دش یرط یاتس ةفلؤم ناد تام یاتس یصاخ رلب مان یرحم یرن.دش رگشبطق تلاح یبطق هدننک زین هتفگ.دش 13
14
یرن تدش یریگ هدنا لیپ یرن نات تدش یرن رگشبطق ع دنک هدنا.تفرگ نچ یترپ یدر هفلؤم یاه ناد مامت تاهج یاسم دنتسه نات ره هفلؤم دادتما رحم یرن رگشبطق یطخ دمع هیزجت.درک اذل تدش یرن ع دنک اقیقد فصن تدش یترپ یدر قلعتم هفلؤم یاه رحم یرن رگشبطق. ننکا هاگره رگشبطق یطخ د یرط لباقم رگشبطق لا رق دریگ رحم یرن هیاز رحم یرن رگشبطق لا دسب لکش(.)12-8 طقف هفلؤم یاه ناد تام رحم ع.دننک رگشبطق مد هیزجت رگ هتفگ.دش 15
دیرلاپ ةحفص د رگشبطق یطخ یاهمان ةحفص دیرلپ رشنم لن تازیهجت یهاگشیامزآ هداف.دش ةحفص دیرلپ رن -یطخ دیلت.دنک یب نتخاس ةحفص دیرلپ یاهرلب رایسب کچک تیتاپه ترص ن ةیلا یکن نافلس فافش رق هداد.دنش لاتسیرک یاه ن هحفص د رثا رن یلمعم :دنراد -فلا یاهناسن اهنتف طقف د یاتس دمع ددحم.دنس 16 -ب ی اهناسن بذج یرگید ع دنهد لکش( -9.)12 اگنه د ةحفص دیرلپ تهج ( یاهرحم یرن ) لباقم رق هداد دنش دیرلپ مد رثا رایسب ک یر رن یبطق ةدش لصاح دیرلپ لا.دراد اما اگنه تهج رحم یرن دیرلپ مد دمع یلا دش ریسم ع رن لا لماک عطق.دش
17
بازتش نر ناقطبیده از ری سطح غیر فلزی مشاهده شده که با برخ بیکة نری به سطح غیر فلزی هر د بیکه های بازتش شکست جزئی قطبیده می شند. فقط به ای یة خاص به نام یة قطبش θ P زمانیکه مجمع یای تش شکست ند درجه می شند نر تش کامل به صرت خطی-قطبیده ظاهر می گد)شکل 12-11(. در این حالت د : θ P +θ r =90 sinθ P =n*sinθ r =n*sin(90 -θ P )=n*cosθ P tgθ P =n در این شرایط n ضریب شکست محیط را می تان یة قطبش استفاده از رطة آخر محاسبه ک. گیری اندازه با 18
19
شبطق یرتمیرلاپ شبطق یرتمیرلپ یب هعلاطم شخرچ رن هلیسب هدام دراک. دراد رتمیرلپ یهاگتسد یب هدنا یریگ تظلغ ای تس ی پچ ی اهللحم راکب.در تهج شخرچ ناز یاه هیزجت ک یفیک نییعت نامتخاس ییایش دام دیفم. تیلاعف یرن تیلاعف یرن ناز ییانات هدام شخرچ رن حطسم.دش مسج یفافش دناتب حطس ناسن راد ناد یرتکلا هدنا هیاز )افلآ( دناخرچب دنیگ مسج ییانات شخرچ رن هتشاد ای رظن یرن لاعف. تیلاعف یرن هدام رن شنکا لباقتم ببس شخرچ رن حطسم. دنش یاهللحم لاعف یرن یاهللحم لاعف یرن ییاهللحم دنتسه یاد نبرک نراقتمان دنش دننام زکلگ دیسا راترات دیسا.تکلا اهللحم هحفص دناق نیسازیرلاپ دنناخرچب رادقم هیاز شخرچ بسانتم تظلغ عیام یلط دش رن.درذگ نینچ رادقم هیاز لط جم رن یشبات یگتسب دراد لامعم طخ میدس 589( )رتمنان هداف.دننک هج ترح عن للح ات یددح رادقم رثم. دنتسه 20
چرا فقط ماد خاصی نر قطبیده را می چرخانند بطر کلی قتی نر از محیطی که شامل اتا ملکلها ینها میباشد میگذ ب میدان الکتری آن بر الکترنهای ذرات اثر میگذا د قطبیهای لحظهای )قطبش مقت( ایجاد میکند لذا از سرعت نر کاسته میشد. هنگامی که نر از یک محیط همگن عبر میکند با ذراتی که بطر یکناخت در مسیر آن پخش شدهاند برخ مینماید. بنراین کاهش سرعت نر در م ماد همگن در تمام جهات یکسان است. لی در م کریستالهای ناهمسانگ )نامتقن( پخش اتا یا ملکلها در تمام جهات یکسان نیست. نری که در یک صفحه کریستال منتشر میشد برخهای متفاتی با ذرات نسبت به صفحه دیگر خاهد داشت. بدین ترتیب تغییر در سرعت انتقال بجد میآید. تضیح اینکه قتی نر پلریزه به یک بلر ناهمسانگ برخ مینماید در د راستای معین به نام راستاهای برگزیده تجزیه میشد که ضریب شکست این د راستا یکسان نیست. پس سرعت انتش این د ملفه یکسان نخاهد بد مقع خرج از بلر اختلف فازی بین د تعاش بجد میآید که بستگی به قطر بلر طل مج نر تشی اختلف د ضریب شکست بلر دا. ملکلهایی مانند متان اتیلن استن که دای تقن ملکلی میباشند صفحه قطبش را نمیچرخانند زیرا هر نع چرخش نری حاصل از یک ملکل در یک جهت با چرخش نر مشه در جهت دیگر که تسط ملکل دیگر ایجاد میشد خنثی میگد. لی ملکلهایی که اتای آنها بصرت نامتقن در فضا قر گرفتهاند ری نر قطبیده اثر میگذند. چن میانگین اثر اکنش الکترمغناطیسی آنها با نر صفر نخاهد بد. به عبت دیگر این اجسام دای فعالیت نری میباشند. 21
یتپا تیلاعف یدادعت دام دماج یرلب هلمج رلب زتراک یتیصاخ دنراد یاهرلب یاد تسکش هناگد دقاف.دنتسه تیصاخ م شخرچ حطس شبطق رن -یطخ. رلب زتراک لکش یرشنم ةدعاق شش شگ یر ره ةدعاق مره ةدعاق شش شگ رق هتفرگ لکش(.)12-12 طخ AA' یاهسأر د مره لص دنک رحم یرن زتراک. تیصاخ لاعف ندب یتپا صصخم اهرلب تسین یرایسب تاعیام اهللحم زین یاد نینچ یتیصاخ.دنتسه اهرلب تیصاخ یگتسب نامتخاس رلب.دراد یرایسب تیکرت یلآ اهدنق ای دام نادرگ ینعی ییاهلکلم یاد متا نبرک هنیرقان دنتسه ریصت هنیآ یا اه ناشدخ قبطنم ن دش لکش( )12-13 ءزج دام لاعف یتپا.دنتسه صاخ یاهلکلم اه. یاهللحم اه زین تیصاخ شخرچ رن یبطق هدهاشم.دش 22
23
یتپا تیلاعف یب هدهاشم تیلاعف یتپا ةدام لاعف یتپا ادتبا پملا راخب میدس لباقم د رشنم لن یاهرحم یرن اه دمع دش رق میهد لکش(.)12-14 هظحلم دش ةر رن درز پملا سپ ع لن لا لن مد ع ن.دنک ننکا نیب د لن ةدام لاعف یتپا لثم هغیت یتم یحطسلا رلب زتراک تهج دمع رحم یرن شا هدیشت هدش رق میهد هدهاشم مینک یرن طست لن مد شماخ هدش دب رهاظ اددجم.دش هدام یاج دخ ند میهد تدش رن رهاظ هدش یرییغت دهاخن.درک یل لن مد ند میهد یعض میسر رن شماخ دهاخ.دش زتراک تهج شبطق رن ةدیبطق لصاح رشنم لن لا تهج تس ند هداد دش ینعی یب یشماخ ددجم رن هیزجت رگ تهج تکرح رقع یاه تعاس هدنادرگ میش هدام تس تلاح سکع پچ هتفگ.دش دی تسناد رلب زتراک د عن پچ تس دج دراد ترص یاسم تماخض ندب د رلب ةیاز شخرچ اه زین ب دهاخ.دب یب یرظان رن دنیب شخرچ تهج یاه رقع تعاس دش مسج نادرگتس دنمان ترص هیاز طبرم شخرچ تبثم.دش یل شخرچ فلخ تهج یاه رقع تعاس دش مسج نادرگپچ دنمان هیاز طبرم یفنم دهاخ دب. 24
25
هژی ند یب مسج صلاخ مرج ρ جح اگنه رن -یطخ ریسم L هنمن دیامیپ حطس شبطق رن ةدنا ةیاز α ند دهد ند هژی ساسا هطب فیرعت دش α D = α Lρ نچ ند هژی یگتسب لط جم رن هدنبات یامد مسج دراد رادقم یب لط جم تباث لامعم( رن درز میدس لط جم 589 رتمنان هداف )دش یامد تباث تبث.دش یب یللحم C تظلغ (بر بسح مرگ یسد )رتیل ند هژی هطب ساحم دش : α D = α LC یهاگ زین یب ةسیاقم تیلاعف یرن دام فلتخم ند هژی مرج یلکلم برض هدام دش ند ةژی یلکلم تسدب.دیآ لامعم ند هژی یا یب دام تس تملع تبثم یب دام پچ تملع یفنم ناشن هداد.دش ند هژی نات کمک شبطق جنس هدهاشم هدنا یریگ.درک 26
27
قطبش اپتی ساختمان قطبش سنج مدل ما میچرلیخ سنج مدل ما سیله ای برای مشاهدة فعالیت اپتی یک مادة فعال اندازه گیری یة دران ماده فعال اپتی است )شکل 12-15(. 28
خیلرچ امرا لدم جنس شبطق نامتخاس لدم یب هدهاشم هدنا یریگ قیقد رت ةیاز ند هعطق رلب زتراک طقف ین ریسم رن نیب د رگشبطق یطخ هداف هدش لیلد شبطق جنس متسیس مین هیاس هتفگ دش لکش(.)12-16 29
شبطق یلصا یاهتمسق جنس ةمشچ رن لامعم پملا راخب میدس یب دیلت رن مافکت لط جم 589 رتمنان هداف.دش رگشبطق رشنم لن رلب زتراک ین ناد دید رگشبطق رق هداد هدش رن یعیبط ةدش لصاح رگشبطق ةدنا نیعم ةیاز α ند هداد ناد دید د تمسق رات نشر میسقت.دیامن 30
جنس شبطق یلصا یاهتمسق تک یقفا یب هاگن نتشاد عیام لاعف یرن. لط ةلل ددح 20 یتناس رتم د یاهتنا فاص لماک ةلیس د شپ هرجنپ یاه تخت فافش هتسب هاگن هتشاد هدش. ماگنه رپ ندرک هنمن تک دی ترص یدمع هاگن هتشاد دش یعس دش چیه هنگ یبح ن عیام لیکشت.دشن یاهتنا هلل یاد یگدمآ یصاخ ات ره عن گ ای بح لیکشت هدش للحم تمسق هدن دش ریسم ع رن رق دریگن لکش(.)12-17 31
جنس شبطق یلصا یاهتمسق ةحفص جم هحفص هیزجت رگ لص هدش یب هدنا یریگ ةیاز ند عیام لاعف یتپا. هیاز عقا ب دادعت یتاج هیزجت رگ تبسن رگشبطق ند هداد دش ات هرد تیعض ییادتبا داجیا.دش یب شیازفا تقد هدنا یریگ سایقم هینر یا د ةحفص فرط جم رق دراد ات ةیاز ند تقد د هج هدناخ دش لکش( 18 -.)12 32
جنس شبطق یلصا یاهتمسق هیزجت رگ رشنم لن د رحم یرن دمع رحم یرن رشنم لا. پکسلت لکشتم د یسدع یئیش شچ یلج مشچ رگدید رق.دراد کمک پکسلت رن یر فاکش یجرخ لباقم هیزجت رگ ینناک.دش اگنه نیب د رشنم لن ةدام یلاعف ن هلل دشن رحم د رشنم دمع دنش ةطعق زتراک زین دشن مامت ناد دید رات دهاخ.دب رق ةفحص نتفرگ زتراک ین ناد دید رن ةدیبطق یجرخ رگشبطق ةدنا α ةیاز.دخرچ تلاح پکلست هاگن دینک ناد دید د تمسق نشر رات میسقت هدش دیهاخ.دید لیلد شبطق جنس متسیس مین هیاس هتفگ.دش ننکا درف هیزجت رگ ةدنا فصن ةیاز α دنادرگب پچ تس ناد دید رط ن س ا نشر دهاخ دش لکش( )12-19 تیعض هیزجت رگ رفص ةیاز سایقم یب ندناخ ةیاز ند ةنمن لاعف. رپ ندرک هلل ةنمن لاعف یتپا ندادرق نیب د رشنم لن رن یبطق ةدش لصاح لن لا فرط پچ تس شدرگ دنک ییانشر د ةمین ناد دید ناس دهاخن.دب ندنادرگ هیزجت رگ ناس ندش ینشر د ةمین ناد ةیاز ند ةنمن لاعف یرن نییعت.دش 33
34
35