ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 19.7.2018 COM(2018) 554 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις δαπάνες του ΕΓΤΕ Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης αριθ. 4-6/2018 EL EL
ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με τις δαπάνες του ΕΓΤΕ Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης αριθ. 4-6/2018 Πίνακας περιεχομένων 1. Διαδικασία προϋπολογισμού του ΕΓΤΕ για το 2018... 2 2. Έσοδα ειδικού προορισμού του ΕΓΤΕ... 2 3. Παρατηρήσεις σχετικά με την προσωρινή εκτέλεση του προϋπολογισμού του ΕΓΤΕ για το 2018... 3 3.1. Μέτρα παρέμβασης στην αγορά... 3 3.1.1. Οπωροκηπευτικά (+ 73,6 εκατ. EUR)... 4 3.1.2. Προϊόντα του αμπελοοινικού τομέα (- 63,7 εκατ. EUR)... 4 3.1.3. Προώθηση (- 24,2 εκατ. EUR)... 4 3.1.4. Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα (+ 5,9 εκατ. EUR)... 4 3.1.5. Χοίρειο κρέας, αυγά, πουλερικά, προϊόντα μελισσοκομίας και λοιπά ζωικά προϊόντα (- 27,8 εκατ. EUR)... 4 3.1.6. Πρόγραμμα για τα σχολεία (- 25,2 εκατ. EUR)... 4 3.2. Άμεσες ενισχύσεις... 5 3.2.1. Αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις (+ 6 574,7 εκατ. EUR)... 5 3.2.2. Άλλες άμεσες ενισχύσεις (+ 46,2 εκατ. EUR)... 5 3.3. Λογιστικός έλεγχος των γεωργικών δαπανών (- 124,0 εκατ. EUR)... 5 4. Εκτέλεση του λογαριασμού εσόδων ειδικού προορισμού του ΕΓΤΕ... 5 5. Συμπεράσματα... 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΕΓΤΕ ΕΩΣ ΤΙΣ 30/4/2018 1
1. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΓΤΕ ΓΙΑ ΤΟ 2018 Ο προϋπολογισμός της ΕΕ για το 2018 εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 30 Νοεμβρίου 2017. Ο προϋπολογισμός προβλέπει για το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Εγγυήσεων (ΕΓΤΕ) πιστώσεις ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεις πληρωμών ύψους 43 235 εκατ. EUR και 43 189 εκατ. EUR, αντίστοιχα, για άμεσες ενισχύσεις και δαπάνες που συνδέονται με την αγορά. Η διαφορά μεταξύ πιστώσεων ανάληψης υποχρεώσεων και πιστώσεων πληρωμών οφείλεται στο γεγονός ότι χρησιμοποιούνται διαχωριζόμενες πιστώσεις για ορισμένα μέτρα που εφαρμόζονται απευθείας από την Επιτροπή. Πρόκειται κυρίως για μέτρα προώθησης των γεωργικών προϊόντων, μέτρα που αφορούν την πολιτική στρατηγική και μέτρα συντονισμού. 2. ΈΣΟΔΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΓΤΕ Βάσει των διατάξεων του άρθρου 43 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, τα έσοδα που προέρχονται από δημοσιονομικές διορθώσεις στο πλαίσιο αποφάσεων λογιστικής εκκαθάρισης και εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση και από παρατυπίες θεωρούνται έσοδα ειδικού προορισμού που διατίθενται για τη χρηματοδότηση των δαπανών του ΕΓΤΕ. Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, τα έσοδα ειδικού προορισμού μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση οποιωνδήποτε δαπανών του ΕΓΤΕ. Εάν ένα μέρος των εν λόγω εσόδων δεν χρησιμοποιηθεί στη διάρκεια του οικονομικού έτους, τότε το ποσό αυτό μεταφέρεται αυτόματα στο επόμενο οικονομικό έτος 1. Στον προϋπολογισμό του ΕΓΤΕ για το 2018 περιλαμβάνονται: οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις της Επιτροπής σχετικά με τις ανάγκες χρηματοδότησης για μέτρα παρέμβασης στην αγορά και για άμεσες ενισχύσεις, οι εκτιμήσεις των εσόδων ειδικού προορισμού προς είσπραξη κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, και το εκ μεταφοράς υπόλοιπο των εσόδων ειδικού προορισμού που παρέμεινε διαθέσιμο από το προηγούμενο οικονομικό έτος. Στην πρότασή της για το ύψος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του ΕΓΤΕ για το 2018, η Επιτροπή έλαβε υπόψη τα συνολικά αναμενόμενα έσοδα ειδικού προορισμού και ζήτησε για τον προϋπολογισμό του 2018 ύψος πιστώσεων υπολογιζόμενο με αφαίρεση των κατ εκτίμηση εσόδων ειδικού προορισμού από τις εκτιμώμενες ανάγκες. Η αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή ενέκρινε τον προϋπολογισμό του ΕΓΤΕ, του οποίου οι πιστώσεις περιλαμβάνουν τα αναμενόμενα έσοδα ειδικού προορισμού. 1 Το άρθρο 14 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης ορίζει ότι τα εσωτερικά έσοδα ειδικού προορισμού μεταφέρονται για ένα μόνον έτος. Ως εκ τούτου, για λόγους χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, τα εν λόγω έσοδα ειδικού προορισμού χρησιμοποιούνται γενικά πριν από τις εγκριθείσες πιστώσεις του σχετικού άρθρου του προϋπολογισμού. 2
Κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού για το 2018, βάσει των εκτιμήσεων της Επιτροπής τα διαθέσιμα έσοδα ειδικού προορισμού ανέρχονταν σε 1 475,9 εκατ. EUR και περιλαμβάνουν: τα έσοδα ειδικού προορισμού που αναμένεται να προκύψουν στη διάρκεια του οικονομικού έτους 2018, τα οποία υπολογίστηκαν κατ εκτίμηση σε 865,9 εκατ. EUR (733,9 εκατ. EUR από διορθώσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση και 132 εκατ. EUR από παρατυπίες) τα έσοδα ειδικού προορισμού που πρόκειται να μεταφερθούν από το 2017 στο 2018, τα οποία υπολογίστηκαν κατ εκτίμηση σε 610 εκατ. EUR. Η Επιτροπή διέθεσε το εκτιμηθέν ποσό εσόδων ειδικού προορισμού των 1 475,9 εκατ. EUR στα ακόλουθα καθεστώτα: 400 εκατ. EUR διατέθηκαν στα επιχειρησιακά ταμεία των οργανώσεων παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών, και 1 075,9 εκατ. EUR στο καθεστώς βασικής ενίσχυσης. Το άθροισμα των εγκριθεισών πιστώσεων και των εσόδων ειδικού προορισμού των εν λόγω καθεστώτων αντιστοιχεί σε: 872 εκατ. EUR για τα επιχειρησιακά ταμεία των οργανώσεων παραγωγών στον τομέα των οπωροκηπευτικών, και 17 402 εκατ. EUR για το καθεστώς βασικής ενίσχυσης. Στο παράρτημα, στο οποίο παρουσιάζεται η προσωρινή εκτέλεση του προϋπολογισμού για το 2018, στα αριθμητικά στοιχεία των πιστώσεων του προϋπολογισμού σε επίπεδο άρθρου για τα οπωροκηπευτικά και τις αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις δεν λαμβάνονται υπόψη τα προαναφερθέντα έσοδα ειδικού προορισμού. Αντιστοιχούν σε εγκριθέντα κονδύλια για τα εν λόγω άρθρα που ανέρχονται σε 531,8 εκατ. EUR και 34 309,1 εκατ. EUR, αντιστοίχως. Εφόσον περιληφθούν τα έσοδα ειδικού προορισμού στα άρθρα αυτά, οι συνολικές προβλεπόμενες πιστώσεις στον προϋπολογισμό για το 2018 ανέρχονται σε 931,8 εκατ. EUR για τα οπωροκηπευτικά και σε 35 385 εκατ. EUR για τις αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις. 3. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΓΤΕ ΓΙΑ ΤΟ 2018 Στο παράρτημα εμφαίνεται η προσωρινή εκτέλεση του προϋπολογισμού για το διάστημα από τις 16 Οκτωβρίου 2017 έως τις 30 Απριλίου 2018. Το εν λόγω επίπεδο εκτέλεσης συγκρίνεται με την πορεία των δαπανών του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (ΣΕΠ) που δημιουργήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 28 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 3.1. Μέτρα παρέμβασης στην αγορά Οι πιστώσεις που απορροφήθηκαν για παρεμβάσεις στις αγορές γεωργικών προϊόντων ήταν χαμηλότερες από ό,τι αναμενόταν κατά 56,9 εκατ. EUR. Λαμβανομένων υπόψη των εσόδων ειδικού προορισμού ύψους 400 εκατ. EUR για τον τομέα των οπωροκηπευτικών, η υστέρηση εκτέλεσης σε σύγκριση με την υπολογισθείσα πορεία των δαπανών ανέρχεται σε 176,4 εκατ. EUR. 3
3.1.1. Οπωροκηπευτικά (+ 73,6 εκατ. EUR) Αν ληφθούν υπόψη τα έσοδα ειδικού προορισμού για τον τομέα αυτό, η εμφανής υπέρβαση εκτέλεσης μετατρέπεται σε υστέρηση εκτέλεσης μείον 45,9 εκατ. EUR ή μείον 4,9 % σε σύγκριση με την αναμενόμενη πορεία (βλ. την υποσημείωση (*) στο παράρτημα). Μέχρι στιγμής, παρατηρείται βραδύτερος ρυθμός εκτέλεσης όσον αφορά τις ενισχύσεις σε «Επιχειρησιακά ταμεία για τις οργανώσεις παραγωγών» και, ιδίως, για την «Ενίσχυση σε ομάδες παραγωγών», διότι αυτό το καθεστώς στήριξης καταργείται σταδιακά. Η τρέχουσα εκτέλεση, όμως, δεν προδικάζει την τελική εκτέλεση. 3.1.2. Προϊόντα του αμπελοοινικού τομέα (- 63,7 εκατ. EUR) Η διαφορά εκτέλεσης σε σύγκριση με την αναμενόμενη πορεία για αυτό το άρθρο του προϋπολογισμού οφείλεται κυρίως στις χαμηλότερες έως τώρα δαπάνες σε δύο κράτη μέλη, τα οποία διαθέτουν σημαντικό κονδύλιο για τα προγράμματα στήριξης του αμπελοοινικού τομέα. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής παρακολουθούν στενά την εκτέλεση. 3.1.3. Προώθηση (- 24,2 εκατ. EUR) Κατά την παρούσα χρονική στιγμή, η υστέρηση εκτέλεσης θεωρείται προσωρινή και η εκτέλεση παρακολουθείται στενά από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. 3.1.4. Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα (+ 5,9 εκατ. EUR) Μολονότι από τα τρέχοντα στοιχεία προκύπτει μάλλον μέτρια υπέρβαση εκτέλεσης των δαπανών στον τομέα των γαλακτοκομικών προϊόντων, οι πρόσφατες προσκλήσεις υποβολής προσφορών για την πώληση δημόσιων αποθεμάτων αποκορυφωμένου γάλακτος σε σκόνη θα έχουν ως αποτέλεσμα πολύ σημαντική υπερβολική χρησιμοποίηση της γραμμής του προϋπολογισμού για την αποθεματοποίηση το 2018 (ύψους τουλάχιστον 35 εκατ. EUR). 3.1.5. Χοίρειο κρέας, αυγά, πουλερικά, προϊόντα μελισσοκομίας και λοιπά ζωικά προϊόντα (- 27,8 εκατ. EUR) Κατά τα προηγούμενα έτη, αυτό το άρθρο του προϋπολογισμού περιελάμβανε δαπάνες για τη μελισσοκομία και μέτρα για τον τομέα του χοίρειου κρέατος. Το 2018 από το εν λόγω άρθρο χρηματοδοτούνται οι ενισχύσεις για τη μελισσοκομία και έκτακτα μέτρα σχετικά με τις ασθένειες των ζώων. Ο ρυθμός εκτέλεσης του τρέχοντος έτους διαφέρει, επομένως, από την αναμενόμενη πορεία που υπολογίστηκε βάσει των ρυθμών εκτέλεσης των προηγούμενων ετών. 3.1.6. Πρόγραμμα για τα σχολεία (- 25,2 εκατ. EUR) Από το σχολικό έτος 2017/2018 τα κατά το παρελθόν χωριστά προγράμματα διανομής φρούτων και γάλακτος στα σχολεία έχουν συγχωνευθεί. Η πορεία των δαπανών για το εν λόγω άρθρο 05 02 18 του προϋπολογισμού καθορίστηκε βάσει των ρυθμών εκτέλεσης των προγραμμάτων για τα σχολεία, τα οποία προηγουμένως ήταν χωριστά. Η εμφανής υστέρηση εκτέλεσης εξηγείται από το γεγονός ότι οι πληρωμές που πραγματοποιούνται κατά το τρέχον έτος για τα προηγούμενα καθεστώτα εξακολουθούν να εγγράφονται στα άρθρα του προϋπολογισμού 05 02 08 (Οπωροκηπευτικά) και 05 02 12 (Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα). Αν οι πληρωμές στο πλαίσιο και των τριών γραμμών του προϋπολογισμού υπολογιστούν συνολικά, η εκτέλεση είναι ελαφρώς καλύτερη από την αναμενόμενη πορεία. 4
3.2. Άμεσες ενισχύσεις Όσον αφορά τις πιστώσεις που απορροφήθηκαν για άμεσες ενισχύσεις σημειώθηκε υπέρβαση κατά 6 620,8 εκατ. EUR σε σχέση με την αναμενόμενη πορεία απορρόφησης. Λαμβανομένων υπόψη των εσόδων ειδικού προορισμού που διατίθενται για το κεφάλαιο αυτό, ήτοι 1 075,9 εκατ. EUR, προκύπτει υπερεκτέλεση ύψους περίπου 5 783,3 εκατ. EUR. 3.2.1. Αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις (+ 6 574,7 εκατ. EUR) Το ανωτέρω επίπεδο εκτέλεσης δείχνει πρόοδο στο επίπεδο της εκτέλεσης. Αυτό, ωστόσο, δεν είναι πλήρως ενδεικτικό, δεδομένου ότι το εν λόγω άρθρο χρηματοδοτείται τόσο από τις εγκριθείσες πιστώσεις όσο και από τα έσοδα ειδικού προορισμού, λαμβανομένου υπόψη ότι το ανωτέρω επίπεδο εκτέλεσης συγκρίνεται μόνο με τις πιστώσεις (Σημείωση: για περαιτέρω λεπτομέρειες βλ. σημείο 2 ανωτέρω). Η υποσημείωση (*) στον πίνακα προσωρινής εκτέλεσης του παραρτήματος συγκρίνει την απορρόφηση με την αναμενόμενη πορεία απορρόφησης για το σύνολο των διαθέσιμων χρηματοδοτικών πόρων. Από τη σύγκριση αυτή προκύπτει ότι η υπέρβαση σε σχέση με την αναμενόμενη πορεία των δαπανών ανέρχεται σε 5 737,2 εκατ. EUR, ή + 16,2 %). Οι υπηρεσίες της Επιτροπής θεωρούν ότι η υπέρβαση αυτή είναι προσωρινή και αναμένουν ότι οι αποσυνδεδεμένες άμεσες ενισχύσεις θα εκτελεστούν στο τέλος του οικονομικού έτους, όπως προβλεπόταν. 3.2.2. Άλλες άμεσες ενισχύσεις (+ 46,2 εκατ. EUR) Η εκτέλεση άλλων άμεσων ενισχύσεων (που καλύπτουν καθεστώτα όπως η προαιρετική συνδεδεμένη στήριξη και το καθεστώς μικροκαλλιεργητών) βρίσκεται κοντά στην προβλεπόμενη πορεία και αναμένεται ότι το άρθρο αυτό θα εκτελεστεί στο τέλος του οικονομικού έτους, όπως προβλεπόταν. 3.3. Λογιστικός έλεγχος των γεωργικών δαπανών (- 124,0 εκατ. EUR) Για το κεφάλαιο του προϋπολογισμού 05 07, η υποαπορρόφηση δείχνει ότι στην αρχή του οικονομικού έτους το ποσό των πληρωμών που πραγματοποιήθηκαν ήταν μικρότερο σε σύγκριση με τη μέση πορεία των προηγούμενων ετών. Οι πληρωμές αυτές αφορούν κυρίως δημοσιονομικές διορθώσεις υπέρ των κρατών μελών σύμφωνα με αποφάσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση λογαριασμών ή δημοσιονομικής εκκαθάρισης προηγούμενων ετών. 4. ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΕΣΟΔΩΝ ΕΙΔΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΓΤΕ Από τον πίνακα του παραρτήματος προκύπτει ότι συγκεντρώθηκαν έσοδα ειδικού προορισμού ύψους 459,6 εκατ. EUR στο τέλος Απριλίου 2018. Συγκεκριμένα: τα έσοδα από διορθώσεις στο πλαίσιο αποφάσεων λογιστικής εκκαθάρισης και εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση ανήλθαν σε 377,7 εκατ. EUR, ενώ αναμένονται επιπλέον ποσά μέχρι τη λήξη του οικονομικού έτους τα έσοδα από παρατυπίες ανήλθαν σε 79,1 εκατ. EUR, ενώ αναμένονται επίσης επιπλέον ποσά μέχρι το τέλος του οικονομικού έτους, και ορισμένα από τα εναπομένοντα έσοδα από την εισφορά επί του γάλακτος αντιστοιχούν σε 2,8 εκατ. EUR. 5
Λαμβανομένου υπόψη του ποσού των εσόδων ειδικού προορισμού που μεταφέρθηκε από το 2017 στο 2018 (603,3 εκατ. EUR), το συνολικό ποσό των εσόδων ειδικού προορισμού που ήταν διαθέσιμο στις 30 Απριλίου 2018 για τη χρηματοδότηση των δαπανών του ΕΓΤΕ ανερχόταν σε 1 062,8 εκατ. EUR, ενώ αναμένεται η είσπραξη επιπλέον ποσών κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η προσωρινή εκτέλεση των πιστώσεων του προϋπολογισμού του ΕΓΤΕ για το 2018, για την περίοδο έως τις 30 Απριλίου 2018, καταδεικνύει ότι οι μηνιαίες επιστροφές στα κράτη μέλη είναι υψηλότερες κατά 6 432,0 εκατ. EUR από την υπολογισθείσα πορεία απορρόφησης. Το ποσό των 1 062,8 εκατ. EUR των εσόδων ειδικού προορισμού είναι ήδη διαθέσιμο και αναμένεται να εισπραχθούν επιπρόσθετα ποσά κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους. Την παρούσα χρονική στιγμή, η Επιτροπή αναμένει ότι οι εγκριθείσες πιστώσεις μαζί με το ποσό των εσόδων ειδικού προορισμού που είναι διαθέσιμο και που πρόκειται να καταστεί διαθέσιμο μέχρι το τέλος του οικονομικού έτους επαρκούν για να καλύψουν όλες τις δαπάνες. 6