Greinargerð Kristján Ágústsson og aðrir starfsmenn snjóflóðavarna Veðurstofu Íslands. Snjóflóðasaga Seyðisfjarðar

Greinargerð 02009 Kristján Ágústsson og aðrir starfsmenn snjóflóðavarna Veðurstofu Íslands Snjóflóðasaga Seyðisfjarðar VÍ-ÚR06 Reykjavík Mars 2002

Snj asaga Sey isfjar ar Kristj n g stsson og a rir starfsmenn snj avarna Ve urstofu slands 19. mars 2002 1

Efnisyrlit Inngangur 5 Gagna un 5 Sta h ttir 6 Bygg vi Sey isfj r 10 Ve ur og a dragandi snj a 10 Ve urfar....................................... 10 A dragandi snj a................................ 13 Skr ning snj a 13 Helstu hugt k.................................... 13 Skr ning og okkun a............................. 14 Snj asagan 17 Farvegir a og yrlit yr eim 17 Bj lfur ytri..................................... 17 Nautab s................................... 17 Fornistekkur.................................. 18 Bj lfur innri..................................... 20 Liverpool................................... 20 K lfabotn................................... 21 Fj r ur..................................... 22 Bakkar..................................... 22 Bj lfstindur.................................. 23 Strandartindur................................... 24 Fjar arstr nd................................. 24 Botnar..................................... 25 Snj me vissri sta setningu......................... 26 Snj dreifb li................................. 26 Kort af tl num snj a 29 Sk ringar vi ann l 30 Ann ll snj a Sey isr i 31 Lokaor 89 3

Heimildir 89 Heimildarmenn 89 Vi auki A: N mer a 91 Vi auki B: Yrlit adaga 92 Vi auki C: Athugasemdir um st r i 1885 95 Vi auki D: Kortaskr 97 T uskr 1 Me alt l ve ur tta fyrir ve urst ina Dalatanga............ 11 2 H marks rkoma Sey isr i........................ 11 3 St r arokkar snj a........................... 16 Myndaskr 1 Strandartindur. Helstu rnefni........................ 6 2 Bj lfur. Helstu rnefni............................. 7 3 Sey isfj r ur. Helstu rnefni......................... 8 4 rst asveia hita og rkomu fyrirve urst ina Dalatanga....... 12 5 Sk ringarmynd af farvegi snj s...................... 15 4

Inngangur sk rslu essari hefur veri safna saman eim uppl singum um snj Sey isr i sem fundist hafa ritu um heimildum. Ennfremur eru uppl singar um nokkur sem a eins hafa var veist munnlegri geymd skr ar h r. essi skr ning ver ur aldrei t mandi en m telja n sta v st a ll st r sem falli hafa eftir 1880 og sem hafa valdi umtalsver um ska a eftir ann t ma s u skr. Verkinu er tla a vera grundv llur a h ttumati fyrir Sey isfj r sem gera skal samkv mt regluger um h ttumat vegna ofan a, okkun og n tingu h ttusv a og ger br abirg ah ttumats fr 6. j l 2000. Gagna un Helsta heimild um snj Sey isr i sem og annarssta ar landinu erhi vanda a rit Skri uf ll og snj eftir laf J nsson (1957)me seinni t ma vi b tum eftir J hannes Sigvaldason, Sigurj n Rist og Halld r G. P tursson ( lafur J nsson o.., 1992). A ru j fnu hafa frumheimildir a baki ess sem ar er skrifa ekki veri rannsaka ar. Helsta vi b t er a reynt hefur veri a draga kort tl nur snj a sem skr eru ar me a sto heimamanna ar sem a hefur veri unnt. A rar helstu heimildir eru sk rslur um snj, Ve r ttan, ve urathuganab kur og dagbl auk munnlegra uppl singa. msir hafa teki saman yrlit um snj Sey isr i. ar m nefna Gunnlaug J nasson (1975), Almannavarnir (1985), Kristj n g stsson (1988) og rna Stef nsson (1988). orsteinn S mundsson, jar fr ingur, vann einnig vi skr ningu heimilda um snj Sey isr i um skei. g gnum sem hann hefur teki saman eru tarlegri ve url singar fyrir sum anna en fram koma ann lnum h r eftir. essi yrlit eru a mestu unnin upp r riti lafs J nssonar og f laga og er eirra ekki geti sem heimilda h r nema uppl singar eim s u umfram a sem fram kemur riti lafs. Krist n Fri geirsd ttir sko a i snj Sey isr i samt estum skr um um landinu og f r i t lulegt form mis einkenni eirra. Verk hennar er fyrsti v sir a gagnagrunni sem nota m til a beita t lfr ilegum a fer um vi ranns kn snj um. Hli st tt mat st r um sem einkenna in hefur veri unni n og er hennar ekki s rstaklega geti sem heimildarmanns h r. 18. og 19. ld var danska Ve urstofan me athuganir m.a. Teigarhorni, Akureyri (Gr msey)og gaf t Meteorologisk Aarbog. r athuganir auk l singa bl um liggja til grundvallar ve urgreiningu og ve url singu fyrri hluta t mabilsins sem snj asaga Sey isfjar ar spannar. ri 1930 hefjast ve urathuganir Sey isr i og v ar n grenninu og1995erkomi f t sj lfvirkum ve urathugunum ar til ess a treysta mat snj ah ttu vegna v ktunar. 5

Strandartindur Dagmálatindur / Miðtindur Þófi Hæðarl. Þófalækur Strandarl. Hörmungarlækur Skuldarlækur Þrítindar Þykkabelti Hæðarl. Stö0ðvarlækur Búðará Búðará Botnabrún / Heybrún Búðarárklettar Ytri Dagmálabotn Efri Botnar Sölvabotnar / Neðri Botnar Nautaklauf Fremri Dagmálab. Mynd 1: Strandartindur. Helstu rnefni (lj smynd, orsteinn S mundsson). Sta h ttir Sey isfj r ur er um 15 km langur fj r ur me meginstefnu VNV-ASA og skerst hann inn bl gr tismyndun Austurlands. Innsti hluti hans sveigir mj g til su urs um Strandartind og stendur kaupsta urinn fyrir botni fjar arins. Tv st r fj ll eru berandi b jarmyndinni. au eru d miger fyrir fj ll r lagskiftu basalti ar sem skiptast hamrabelti r hraunl gum og hjallar og stallar milli. Skri ur eru ekki berandi kaupsta num og aurkeilur sm ar. Anna gildir um fj r inn almennt en ar m v a nna skri ur og sem d mi um st rar aurkeilur m nefna Tangana utanver um Strandartindi. Austan og sunnan b jarins, almennt tala um sunnan, er urnefndur Strandartindur (mynd 1). Hann er 1010 m h r, fj lbreyttur a allri ger me tindum, rindum, st rum hvilftum, hj llum, giljum, h mrum og hamrabeltum. Ysti tindur fjallsins er einnig nefndur Strandartindur en innar er Dagm latindur sem einnig kallast Litlitindur e a Mi tindur. Nafni Mi tindur er algengast daglegu m li dag. Enn innar er tindur sem oftast er kalla ur Innri-Strandartindur. Mj ir rindar tengja essa tinda og ne an eirra eru st rar hvilftar e a botnar. Annar stallur er 100200 m h og er br n hans nefnd Botnabr n (Heybr n). 6

Bjólfstindur Haugur Bjólfstindur fremri Brún Kálfabotnshjallar Flug Bjólfstindur ytri Kálfabotn Býhólsrák Raðarflug R ö ð Jókugil Fálkagil Hlaupgjá Króarhryggur Langaklettabelti Ö x l Presthamrar Flatafjall Skagi Kvíahnaus Neðstuklettar Fjörður Fornistekkur Nautabás Mynd 2: Bj lfur. Helstu rnefni (lj smynd, orsteinn S mundsson). Nor an fjar ar (NV)er fjalli Bj lfur (mynd 2). Hl ar hans eru fremur einsleitar hi ne ra, gil fremur grunn est og nokkur hamrabelti sem rekja m eftir endilangri hl inni. Tv allst r gil, J kugil og F lkagil, skera sig hl ina yr innanver um b num. Undir Bj lfstindi er um 200 m brei ur stallur 600700 m h. Utan vi Bj lf er Vestdalur, allst r dalur me A-V l ga stefnu, og m rkum hans og fjar arins er hvass rindi hi efra, R, en breikkar ni ur og endar ar sem heitir Hr tahjalli. B rinn stendur annars vegar sl ttlendinu dalnum, sem er framhald af r inum, og hins vegar og undir hl um Strandartinds ne an vi Botnabr n. Mest ll atvinnustarfsemi b num er utan vi b arbygg ina, b i sunnan og nor an fjar ar. Helstu rnefni eru f r myndir 1, 2 og 3. nokkrum tilvikum eru eiri en eitt rnefni sama sta e a sv i og er reynt a nota au n fn sem algengust eru daglegu tali. Allest gil Strandartinds hafa n fn en a gildir ekki um Bj lf en gil hans eru est grunn. H r ver ur stikla st ru og l st helstu einkennum landslags og rnefnum. A eins hluti eirra rnefna sem til eru koma fram kortum og myndum. Uppl singar um rnefni eru a miklu leyti fengnar samt lum vi heimamenn og af kortum Landm linga slands. v til sta festingar og uppfyllingar hefur veri fari yr skr r fr rnefnastofnun. utanver um Strandartindi, utan vi n verandi bygg, eru rj st r gil. Ne an 7

Grenistangi Strandartindur Hrútahjalli Öxl Nautabás Raðarflug Fálkagil Jókugil Þófi Innri-Strandartindur SR Hörmungarlækur Efri-Botnar Fremri-Dagmálabotn Röð Flatafjall Botnabrun / Heybrun Sölvabotnar / Neðri-Botnar Nautaklauf Dagmálalækur Ytri-Hádegisá Bjólfstindur ytri Haugsmýrar Liverpool Neðstuklettar Bakkahverfi Stál h.f. Búðareyri Aldan Presthamrar Botnahlið Skagi Grákambur Kálfabotn Brún/Bjólfsbrún Vestdalur Haugur Strandartindur Strandartindur Ytri-Dagmálabotn Imslandsgil Strandarlækur Þófalækur Skuldarlækur Stöðvarlækur Fornistekkur Fornastekksgil Langaklettabelti Króarhryggur Hlaupgjá Hæðarlækur Búðará Fjörður Langitangi Bjólfstindur fremri Bjólfur Dagmálatindur / Miðtindur 8 Mynd 3: Helstu rnefni Sey isfjar arb.

eirra eru st rar aurkeilur sem mynda tanga t sj inn. eir heita utanfr tali Grj tgar ar, Mi tangi og Borgartangi. Nokkru innan vi Borgartanga er Grenistangi og fugt vi ytri tangana rj er ekki stakt st rt gil ofan hans heldur nokkur sm rri. Innan Grenistanga tekur vi Str ndin e a Fjar arstr nd. N r h n inn fyrir fa sem er gr sugur stallur 120150 m h. Str ndin er sveig eim ar sem fj r urinn sveigir til su urs. Hi ytra er nokku jafn halli a sj en undir fa er bratt og undir innsta hluta hans eru hamrar. ur en vegur var lag ur undir fann var ar forva i. Undir mi biki fa var h me nafninu H, en henni hefur veri moka burtu. mj u stykki innan fa er hl in hjallalaus og ar falla H rmungar- og Skuldarl kir. Hvilftarnar milli Strandartinds og Dagm latinds (Mi tinds)annars vegar og Dagm latinds og Innri-Strandartinds hins vegar heita Ytri- og Fremri-Dagm labotnar. Samheiti er Efri-Botnar. B ar tekur vi vatni fr ytri hvilftinni og Dagm lal kur fr eirri fremri. Efri-Botnar eru um 500 m h og ne an eirra eru Ne ri-botnar e a S lvabotnar 150200 m h. etta er grasi vaxinn hjalli, brei astur innst en mj kkar er utar dregur. Botnabr nirnar eru um 125150 m h. Hi innra eru r brattir melar en utar eru klettabelti og undir br nunum. Innan vi Botnana er hl in fremur einsleit. ar heitir Gr kambur hi efra. Nokkrir l kir falla ar ni ur og eru Ytri- og Fremri-H degis st rstir. berandi berggangur liggur t me hl inni. Eggin Bj l sem skilur a Vestdal og Sey isfj r heitir R efst, xl og ne st endar h n allv um hjalla 160 m h, Hr tahjalla. Undir henni eru Nautab s, l til v k, og nokkru innar er Fornistekkur. Nokku er af lausum jar efnum hl inni. Gilin sem skerast seti eru v en ekki kja dj p. Tv eru nafngreind, Dj pagil og Fornastekksgil. Innan vi Fornasekk heitir fjallshl in Flatafjall en Ra arug eru klettabelti ofan vi Flatafjall og undir R. Jar vegur er l till og gil mj g grunn nema undir ne sta klettabeltinu, Ne stuklettum. Flatafjall n r inn a Kr arhrygg sem er melhryggur upp af Br raborg. hl inni fr Kr arhrygg inn a F lkagili er all ykkur jar vegur og giljum h r svipar til giljanna ofan vi Nautab s. H r fyrir ofan er stallurinn undir Bj lfstindi. Br n hans er nefnd Br n (Bj lfsbr n, B h lsbr n). stallinum eru h lar og kvosir og innarlega honum er Haugur. Br nin er um 625 m h og er stallurinn um 200 m brei ur. Ne an vi Br nina er grunn sk l sem heitir K lfabotn og fram r henni er gil sem heitir Hlaupgj. F lkagil og J kugil eru s an ofan vi innsta hluta bygg arinnar. au eru mj g st r, einkum J kugil, og snei a hl ina inn og ni ur. Innan vi J kugil er hl in aftur fremur einsleit me grunnum giljum. ar undir er brei ur hryggur sem liggur fram dalinnn og ni ur undir veg, Skagi. Rekja m nokkur klettabelti eftir hl um Bj lfs. au st rstu heita Ne stuklettar, Presthamrar og efst er Langaklettabelti. Inn fr K lfabotni mi jum liggur klettabelti og ofan ess er Efri-K lfabotnshjalli og ne an ess Ne ri-k lfabotnshjalli. Aldan e a Fjar aralda heitir landsv i ar sem ttust bygg st nor an r egar ttb li t k a myndast ofanver ri 19. ld. Bygg in ldunni n i nokku samfellt fr Sey isfjar ar t a eim sta ar sem farfuglaheimili Hafaldan stendur n. Bygg in var ttust kambinum og voru ar allt senn b ar-, skverkunar- og verslunarh s. 9

Nokkur h s voru vi svonefndan H ra sveg en hann l brekkuf ti ofan vi Fj r. Ennfremur voru b arh s utan vi Fj r milli H ra svegar og h sanna kambinum. Flest essara h sa lentu a einhverju leyti st ra inu ri 1885. Tv h s er r tt a nefna en au hafa ingu sambandi vi st ra i 1885. B i essi h s st u fram kambi. Glasgow var verslun og pakkh s og st f einum metrum utan vi ar sem St l h.f. stendur n. Liverpool var verslun og skverkun og st beint fyrir ne an ar sem farfuglaheimili Hafaldan stendur n. Bygg vi Sey isfj r r un bygg ar Sey isr i er l st H sas gu Sey isfjar ar eftir ru Gu mundsd ttur (1995). sk rslu H rpu Gr msd ttur (1997)eru uppl singar um s gu h sa f r ar kort. Samkv mt Landn mu nam Bj lfur Sey isfj r og er tali a hann ha b i n l gt ar sem Fj r ur stendur n. Um mi ja n tj ndu ld h fst verslun Sey isr i n eftir nokkurt hl, sj s kn j kst og hvalvei ar voru stunda ar. a var ekki fyrr en um 1870 a verulegur kippur var r un bygg ar me s ldvei um Nor manna. x b afj ldi undrahratt og um 1895 voru b ar Sey isfjar ar r mlega 1000. essum t ma var Sey isfj r ur eitt bygg arlag og ttb lismyndun var einkum fj rum a skildum st um, Vestdalseyri, ldunni, B areyri og Eyrum. Einnig var nokkur b arbygg Str ndinni. Sey isfj r ur f kk kaupsta arr ttindi 1895 og n i kaupsta urinn til Vestdalseyrar, ldunnar og B areyrar. Skin og sk rir hafa skifst s gu b jarins og n eru b ar t plega 800 e a nokkru f rri en lok 19. aldar. Bygg hefur lagst af Vestdalseyri og Eyrum. milli ldu og Vestdalseyrar og Fjar arst nd hefur b arbygg a mestu lagst af og eiga ofan st rsta s k v. B rinn hefur byggst milli ldu og B areyrar og nokku fram dalinn upp af fjar arbotninum. Ve ur og a dragandi snj a Ve urfar H tta snj um og rum ofan um kemur upp kj lfar kve inna ve ura st na og reynsla s nir hva a ttir ve urs hafa sl ka h ttu f r me s r. Snj falla oft aftakave rum a vetrarlagi me mikilli snj komu ogskafrenningi, en krapa egar hl nar og rignir sn gglega ni ur snj, og aurskri ur falla kj lfar st rrigninga. Ve urfar er annig einn mikilv gasti tturinn sem segir til um ofan ah ttu. Taa 1 s nir me alt l ve ur tta fyrir ve urst ina Dalatanga fyrir t mabili 1961 1990, en h n er n sta ve urst n grenni Sey isfjar ar me langa samfellda r m linga. Mynd 4 s nir rst asveiu hita og rkomu fyrir st ina. 10

Taa 1: Me alt l missa ve ur tta fyrir ve urst ina Dalatanga (st 620)fyrir t mabili 19611990. St r jan feb mar apr ma j n j l g sep okt n v des r rkoma (mm) 134 103 116 87 93 86 97 114 160 169 129 121 1410 ar af regn 30 22 28 22 43 82 97 112 126 99 50 27 739 ar af slydda 74 53 55 43 37 4 0 1 33 64 51 57 473 ar af snj r 30 28 33 22 13 0 0 0 1 6 28 37 198 Mest dag (mm) 84 86 66 71 78 74 149 100 160 200 87 45 200 Fj ldi regndaga 4 4 4 4 8 13 16 16 16 12 6 5 109 Fj ldi snj /slyddud. 16 13 16 12 7 1 0 0 3 8 13 16 105 Fj ldi rkomudaga 20 17 20 16 15 15 16 16 18 20 20 21 214 Me alhiti ( C) 0:3 0:6 0:1 1:4 3:3 6:2 8:0 8:3 6:6 4:5 1:8 0:6 3:5 Me alh mark ( C) 2:8 3:2 2:7 4:1 5:8 8:8 10:6 10:7 8:9 6:8 4:2 3:2 6:0 Me all gmark ( C) ;1:9 ;1:6 ;2:1 ;0:7 1:4 4:1 6:1 6:6 4:8 2:6 ;0:4 ;1:8 1:4 H sta h mark ( C) 16:6 15:6 14:5 17:3 20:5 20:6 23:5 25:1 25:8 23:5 19:7 16:6 25:8 L gsta h mark ( C) ;16:5 ;16:9 ;17:1 ;19:2 ;7:6 ;1:9 1:0 1:4 ;1:7 ;8:6 ;9:7 ;15:4 ;19:2 Taa 2: Upps fnu h marks rkoma mm yr 1, 2, 3 og 5 daga t mabil (P 1d, P 2d, P 3d og P 5d )me endurkomut mann T (1, 2, 5, 10, 20 og 50 r) ve urst inni Sey isr i (st 615)fyrir t mabili 19611996. T P 1d P 2d P 3d P 5d 1 72 103 122 150 2 87 124 146 177 5 106 151 177 213 10 120 171 201 240 20 134 191 224 267 50 153 218 255 302 11

Hiti ( C) 2 0 2 4 6 8 10 Regn Slydda Snjór 0 50 100 150 200 Úrkoma (mm) jan feb mar apr maí jún júl ágú sep okt nóv des Mynd 4: rst asveia hita og rkomu m na a fyrir ve urst ina Dalatanga (st 620)fyrir t mabili 19611990. 12

Mikil rkoma sk mmum t ma skiptir oft meira m li var andi h ttu ofan um en me altal rkomunnar yr lengri t mabil. Taa 2 s nir ni urst ur greiningar uppsafna ri aftaka rkomu yr 1, 2, 3 og 5 daga t mabil fyrir ve urst ina Sey isr i. Taan s nir uppsafna a rkomu sem svarar til 2, 5, 10, 20 og 50 ra endurkomut ma,.e. t lfr ileg greining bendir til a rkoma ver i ekki meiri en sem nemur gildunum t unni oftar en endurkomut minn segir til um egar til til langs t ma er liti. A dragandi snj a Ger er grein fyrir ve ri a draganda snj a Sey isr i greinarger Sigr nar Karlsd ttur (2002). ar kemur fram a ve ur ttir eins og vind tt, vindstyrkur og hiti geta veri mj g breytilegir a draganda snj a. estum tilvikum er j fn og mikil rkoma fyrir in. Lausleg athugun sem ger var fyrir eldri (Kristj n g stsson, 1988)benti til a a draganda margra urra a v ru vissar l kur a veikt lag (dj phr m)hef i n a myndast snj ekjunni. Skr ning snj a Helstu hugt k Nokkur hugt k eru notu vi skr ningu snj a og annarra ofan a og eru au helstu skilgreind h r a ne an til h g arauka. Flest hugt kin eiga einkum vi snj en sum eru einnig notu til ess a l sa aurskri um og grj thruni. Farvegur er heiti v sv i sem getur komi vi s gu egar fellur r kve nu upptakasv i. Farvegurinn n r fr efstu hugsanlegu uppt kum s ni ur a mestu hugsanlegu thlaupslengd ess. Farvegurinn skiptist upptakasv i, fallbraut og thlaupssv i. Upptakasv i liggur efst og er fyrir snj venjulega skilgreint sem s hluti farvegar ar sem landhalli er yr 2830. Ne an ess tekur vi fallbraut, en a er s hluti farvegarins ne an upptakasv is ar sem landhalli er yr 10. Ne st er svo thlaupssv i, en a er allt sv i ne an fallbrautarinnar ar sem snj vi komandi farvegi geta fari yr ur en au st vast. M rkin milli fallbrautar og thlaupssv is, ar sem halli hl arinnar er 10, nefnast -punktur. reynd er oft ertt a nna sk r skil milli essara sv a, s rstaklega minni farvegum. Af essum s kum er skilgreining fallbrautarinnar oft er, en a kemur l ti a s k v mestur hugi er efri m rkum upptakasv is og ne ri m rkum thlaupssv is. Farvegur kallast afmarka ur ef hann hefur kve na breidd, t.d. gili e a sk l, en opinn ef hann er sl ttri hl. etta tvennt getur blandast st rum og brei um farvegum, sem a mestu eru sl ttum hl um, en skornir grunnum giljum e a skorningum. Ne an afmarka ra farvega (gilja)liggur thlaupssv i oft yr aurkeilu e a skri uv ng, sem breikkar a mj g. thlaupssv i langra a r ngum d lum getur n 13

upp brekku andsp nis upptakasv inu og fallbrautinni. A s pssv i er a sv i grennd vi snj afarveg sem skefur af yr upptakasv i. Uppt k nefnist s sta ur innan upptakasv isins ar sem kve i snj byrjar. Innan hvers upptakasv is geta annig veri m rg mismunandi uppt k sem eiga vi mismunandi snj. Snj r er sag ur urr ef illm gulegt er a hno a hann, rakur ef hann hno ast, votur ef h gt er a sj honum vatn eftir a hann hefur veri kreistur og metta ur ef ll holr m milli snj korna eru full af vatni. Flekasnj nefnast ar sem heill eki af vindp kku um snj fer af sta einu, en lausasnj myndast egar laus snj r missir innri bindingu s na og skr ur af sta. Krapahlaup nefnast snj ar sem snj rinn er metta ur af vatni. K fhlaup eru snj ar sem snj rinn blandast miklu lofti og ver ur svo e lisl ttur a in hreyfast sem snj sk. Ofan nnur en snj okkast aurskri ur, sem er vatnsbl ndu skri a jar efna, grj thrun, egar stakir hnullungar falla ni ur fjallshl, og berghlaup, egar heil bergfylla hrynur fram. Eftir eka m sj greinileg m rk upptaka sem brots r e a brotl nu. Brotst l er veggurinn sem eftir ver ur og er hann sem n st hornr tt skri t snj sins. Brotst li hefur kve na ykkt og kve na breidd. Or i h er hins vegar nota til a l sa h upptakanna yr sj. Hugtaki tunga er haft um snj sem hefur st vast. Tunga kve ins snj s n r oftast einungis yr l tinn hluta thlaupssv isins. Tungubroddurinn er st vunarpunktur snj sins,.e. s hluti ess sem lengst f r. thlaupslengd er l r tt skri lengd snj s fr efstu uppt kum ni ur a st vunarpunkti. egar snj sveigir til hli ar lei sinni ni ur hl ina er skri lengdin reiknu eftir eirri lei sem i rann en ekki eftir beinni l nu fr uppt kum a st vunarpunkti. Rennslistig er m likvar i skri lengd snj a sem gerir kleift a bera saman skri lengd a sem falla mismunandi farvegum. thlaupshorni er halli sj nl nu fr st vunarpunkti sins a uppt kum ess, en horni er halli sj nl nu fr -punkti,.e. fr eim punkti hl arinnar ar sem hallinn er 10, a uppt kunum. Ef lei sins ni ur hl ina er ekki bein er teki tillit til ess vi kv r un og sama h tt og vi kv r un skri lengd sins. Me allandhalli uppt kum snj s er t kna ur me en me allandhalli tungu ess me. Mynd 5 s nir merkingu essara hugtaka fyrir einfalt langsni ni ur farveg snj s. Skr ning og okkun a Uppl singar um ofan eru mis tarlegar eftir heimildum sem a gengilegar eru um in. r eru m.a. h ar v hvort in ollu slysum e a tj ni mannvirkjum, og eftir msum rum atri um, svo sem st r anna og fjarl g fr bygg. llum um er thluta 14

upptök θ β α Rennslisstig 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 y fallhæð h β 10 skriðlengd β punktur stöðvunarpunktur x Mynd 5: Langsni af farvegi snj s me sk ringu helstu st r um sem koma vi s gu vi skr ningu a. Skri lengd er skilgreind sem l r tt vegalengd fr uppt kum a st vunarpunkti. Rennslistig er kve inn m likvar i skri lengdina h ur farvegi sins. Horni er halli sj nl nu fr st vunarpunkti sins a uppt kum ess, en horni er halli sj nl nu fr eim punkti hl arinnar ar sem hallinn er 10 a uppt kunum. Landhalli uppt kunum er t kna ur me. Tunguhallinn er n ll essu tilfelli og er ekki s ndur. 15

Taa 3: St r arokkar snj a skv. kanad sku ker (McClung og Shaerer, 1993). 1 Sp ja, sem varla getur gra mann. 10 t 2 Snj sem getur gra mann. 100 t 3 Snj sem getur gra og ey ilagt f lksb l, gra v rub l, 1000 t skemmt h s e a ey ilagt minni byggingar. 4 Snj sem getur ey ilagt nokkur h s. 10000 t 5 St rstu snj, geta ey ilagt m rg h s. 100000 t einkv mu gagnasafnsn meri og skr hvar og hven r au f llu og hverrar tegundar au voru. A rar uppl singar, svo sem um uppt k og st vunarsta, r ast af a st um. Ofan gagnasafni Ve urstofunnar og essari greinarger eru okku til eftirfarandi tegunda: Snj Almennur okkur fyrir snj ar sem meira er ekki vita um tegundina. urrt ekahlaup Fl i byrjar sem eki og snj rinn er urr. Vott ekahlaup Fl i byrjar sem eki og snj rinn er rakur e a votur. urrt lausasnj Fl i byrjar einum punkti og breikkar ni ur fr uppt kunum og snj rinn er urr. Vott lausasnj Fl i byrjar einum punkti og breikkar ni ur fr uppt kunum og snj rinn er rakur e a votur. Krapa Snj rinn inu er metta ur af vatni. K fhlaup Fl i er l tt k f n tts kjarna ni ur vi j r u. Vatns Vatns me litlum krapa e a aurframbur i. Tegund s er ekki skr vatns nema krapa og aurskri a eigi ekki vi. Aurskri a Vatnsbl ndu skri a af grj ti og rum jar efnum. Grj thrun Hrun stakra steina r hl. Berghlaup Hrun heillar bergfyllu r hl. gagnasafni Ve urstofunnar er st r snj a skr skv. okkun sem er upprunnin Kanada (McClung og Shaerer, 1993). Flokkunin hefur l tillega veri sta f r hva var ar l singu hrifum s. okkuninni er genn d miger ur massi s hverjum okki tonnum. Auk ess er erlendu okkuninni a nna d miger a skri lengd og streymis r sing a hverju st r ar repi. Flokkarnir sem um r ir eru taldir upp t u 3. 16

Snj asagan v a hafa snj og nnur ofan valdi eins miklum ska a og Sey isr i. Eftir hin mannsk u 1885 hafa hins vegar ekki or i slys f lki snj um oft ha litlu m tt muna. Enda hafa skipulagsa ilar veri me vita ir um essa h ttu og a mestu teki tillit til hennar var andi skipulagningu b arbygg. egar snj i mikla hlj p 18. febr ar 1885 vir ist sem ll hl Bj lfs fr J kugili t fyrir Liverpool ha hlaupi samt mis. Fl f llu einnig Nautab s og v ar um sama leyti. Fl i var s nu ugast ne an vi K lfabotn ar sem a f r allangt t leirurnar undan str ndinni en l gsj va var egar i f ll. Mestur snj rinn hefur a llum l kindum tt s r uppt k hl inni ne an vi Br n. En ekki er loku fyrir a skoti a eitthver snj r ha falli r Bj lfstindi, skri i fram yr Br n, og hugsanlega hleypt st ra inu af sta. Talsvert hefur veri r tt um tungu r inu sem a hafa falli ni ur Fjar ar og jafnvel lengra. Ekki er hugsandi a sl k tunga ha falli nokkru framan vi verandi bygg og a einhver ruglingur ha komist kreik. N nar er fjalla um snj i ri 1885 vi auka C. S ldarverksmi ja Hafs ldar h.f. Nautab s, s ar Vestdalsmj l, var bygg 1965 og sem sumars ltunarsta ur. S ar h fst mj lvinnsla ar og rekstur var allt ri. A minnsta kosti 5 snj hafa falli verksmi juna og mj lskemmuna sem st r tt utan vi hana. ri 1995 gj rey ilag ist skemman og verksmi juh si a hluta og starfsemi var h tt. Miki l n er a ekki hafa or i slys af v ldum snj a essum sta. atvinnusv inu Fjar arstr nd hafa einnig alloft falli snj. au hafa oft valdi ska a. ar er einnig h tt vi aurskri um og grj thruni og h rmulegt slys var er skri a braut h si Str nd sumari 1950. Farvegir a og yrlit yr eim H r er hugtaki farvegur nota nokku frj lslega. a n r yr einstaka afmarka a farvegi skv. hef bundinni merkingu or sins. En jafnframt getur a n yr st rri sv i sem hugsanlega hafa a geyma einn e a eiri afmarka a farvegi. Nau syn essa skr ningarforms er a einkum eldri heimildir leyfa ekki t n kv ma sta setningu a. Bj lfur ytri H r er um a r a sv i fr Kr arhrygg t Nautab s. Nautab s essi farvegur n r fr xl og Hr tahjalla inn undir Fornastekksgil. Mikil snj s fnun s r sta upptakasv inu egar skefur af Vestdal og snj r hle st upp undir xlinni. v a landinu eru skr jafn m rg snj litlu sv i sem Nautab s og Fornastekk. 17

Tr lega hafa oft falli samt mis vi Fornastekk, sem er n sti farvegur fyrir innan, og Nautab s e a sama i falli b um farvegunum. essi skifting kann v a ykja undarleg. Skiftingin byggir hins vegar v, a heimildum eru snj mist heimf r Nautb s e a Fornastekk. St r urr ekahlaup falla sv inu en einnig er miki um minni sp jur. M rg hafa n sj fram. N mer T mi Rennslisstig 4008 8.2.1885 > 11.0 4035 1928 > 11.0 4046 27.3.1967 > 11.0 4071 26.12.1985 11.0 4076 4.2.1988 10.6 4077 6.2.1988 > 11.0 4101 24.1.1993 10.6 4092 19.3.1995 > 11.0 L sing Snj Nautab s braut sk r og bar t sj. Snj Nautab s braut s mastaura. Snj f ll sj fram Nautab s. Mj lskemma Hafs ldar h.f. skemmdist miki. Snj vi s ldarverksmi juna Nautab s braut ol ulei slu. Snj Nautab s st va ist vi mj lskemmu Hafs ldar. Snj f ll sj fram Nautab s r tt utan vi mj lskemmu Hafs ldar. Snj f ll mj lskemmu Hafs ldar Nautab s og skekkti hana. Snj f ll Nautab s og gj rey ilag i mj lskemmu og verksmi juh s a hluta. Fornistekkur Hl Bj lfs fr Fornastekksgili inn a Kr arhrygg fellur undir ennan farveg. Hi ytra h ttar l kt til og Nautab s en innri hlutinn er Flatafjalli. R og Ra arug eru yr Flatafjalli og snj eiga alloft uppt k undir Ra arugum en einnig mi jum hl um. 18

M rg hafa falli essu sv i, b i urr, blaut og krapa. N mer T mi Rennslisstig 4007 2.2.1885 > 11.6 4019 21.2.1904 11.6 4020 21.2.1904 11.2 4021 21.2.1904 10.7 4030 3.2.1914 11.0 4061 15.1.1975 11.2 4081 1990 11.8 4087 20.2.1995 9.3 4088 20.2.1995 9.5 4091 17.3.1995 > 10.5 4095 18.1.1997 10.1 L sing Snj f ll vi Fornastekk, braut sk ra og f r i t sj. Krapa f ll vi Fornastekk. Krapa f ll vi Hjar arholt. Krapa f ll vi Br raborg. Snj skemmdi b arh s og fj s Fornastekk. Snj f ll Fornastekk/Nautab s. Fl i lentil v lasal Hafs ldar og skemmdi hann verulega. Krapa f ll Bj l vi Sunnuver. L ti snj f ll r tt innan vi Fornastekk. L ti snj f ll vi Fornastekk. Snj f ll sj fram vi Fornastekk. Snj f ll ofan vi Fornastekk. a st va ist vegi beint ofan vi l sistanka Hafs ldar. 19

N mer T mi Rennslisstig 4112 27.2.2000 8.4 4113 27.2.2000 8.6 L sing Sm f ll Flatafjalli Bj l. Snj f ll Flatafjalli Bj l. Bj lfur innri etta sv i n r fr Skaga t a Kr arhrygg. Hi efra n r a fr Bj lfstindi ytri, yr hjallann ar og fram Bj lfsbr n. Hi ne ra er a hl in ne an vi Br n. Liverpool Sv i sem h r er nefnt er Liverpool n r fr Kr arhrygg inn a K lfabotni. Snj, b i vot og urr, falla ar og eru uppt k eirra gjarnan mi jum hl um. N mer T mi Rennslisstig 4026 3.3.1912 > 12.3 4027 3.3.1912 10.9 4042 19.3.1946 > 11.8 4043 1951 11.7 4090 2.3.1995 11.8 L sing Snj f ll til sj var vi Liverpool. Snj f ll nokku ni ur fyrir Ne stukletta r tt utan vi Liverpool. Snj f ll sj fram r tt utan vi Br raborg. M rg f llu r Bj l, m.a. vi Br raborg og Hjar arholt. Snj f ll r tt innan vi farfuglaheimili Haf lduna. 20

N mer T mi Rennslisstig 4093 1996 8.5 4094 1996 8.6 4096 19.1.1997 8.2 4109 27.2.2000 9.0 L sing Snj f ll Bj l innan vi Kr arhrygg. Snj f ll Bj l innan vi Kr arhrygg. Snj f ll Bj l ofan vi farfuglaheimili Haf lduna. Sm f ll vi Kr arhrygg, ofan og utan vi farfuglaheimili Haf lduna. K lfabotn Hl in fr Bj lfstindi, yr Br n og K lfabotn og ne an hans fellur undir ennan farveg. Hlaupgj, sem gengur ni ur r mi jum K lfabotni, er einnig s rstakur afmarka ur farvegur. listanum h r a ne an eru r henni einnig f r. Einhver mestu og mannsk ustu snj slandi hafa falli essu sv i. Kr ftug, vot og krapa hafa falli ar auk urra a. N mer T mi Rennslisstig 4004 13.1.1882 > 14.4 4005 13.1.1882 > 14.1 4009 18.2.1885 > 14.4 4014 31.1.1894 > 14.4 L sing Hrina krapa a Bj l. Eitt eirra f ll H teli og skemmdi a. A.m.k. 2 lentu inu en sluppu meiddir. Hrina krapa a Bj l. Eitt eirra f ll Baldurshaga (eldri)og st rskemmdi hann. 5 manns lentu inu ogaf eiml tust2 b rn. Eitt mesta snj aslys slandi. Tali a 7580 manns ha lent inu. Af eim l tust 24. 1617 b arh s skemmdust auk geymslusk ra og b ta. Hl Bj lfs fr Liverpool og inn fyrir J kugil hlj p. Snj f ll sj fram svipu um sl um og st ra i 1885. 21

N mer T mi Rennslisstig 4022 21.2.1904 12.8 4074 1.2.1988 9.3 L sing Krapa f ll r Hlaupgj sama sv i og og in sem f llu 1882 og 1885. L ti f ll r Hlaupgj. Fj r ur essi farvegur n r fr Bj lfstindi og t Br n. Ne an vi hana tekur hann til hl arinnar ofan vi Fj r. Ekki eru til heimildir um einst k essum farvegi. Aftaka i 1885 f ll ar um sem og annarssta ar innan vi Liverpool. Bakkar essi farvegur n r fr J kugili t a F lkagili. Hann n r fr Bj lfstindi ni ur Br n og s an ni ur jafnsl ttu vi Sey isfjar ar. J kugil og F lkagil eru jafnframt afmarka ir farvegir. N mer T mi Rennslisstig 4111 um 1900 15.4 4039 19351937 4040 19381940 4072 22.1.1986 8.6 4120 8.1.2001 8.7 L sing Snj f ll r J ku- og/e a F lkagili. Snj f ll Bj l ofan vi Einstigsja ar. Snj f ll J kugili Bj l. Snj f ll F lkagili og st va ist um 100 m fr b arblokk. L ti f ll J kugili og st va ist vi gilkjaftinn. 22

N mer T mi Rennslisstig 4124 4.3.2001 8.2 L sing Snj f ll r F lkagili og st va ist um 120 m h. Bj lfstindur Snj sem falla r Bj lfstindi t hjallann ofan vi Br n og t Haug eru tekin saman h r h v hva a framangreindum undirfarvegum au ttu strangt tilteki a tilheyra. Eftir a reglulega var fari a fylgjast me snj um Bj lfstindi ofan vi Br n hefur komi lj s a au eru mj g t ar. Flest st vast au brekkuf ti ofan vi hjallann en nokkur hafa n a teygja sig fram Br n. N mer T mi Rennslisstig 4102 7.1.1999 4097 19.4.1999 12.2 4106 25.4.1999 7.1 4107 11.5.1999 4114 7.1.2000 12.7 4108 21.2.2000 8.3 4115 feb 2000 8.1 L sing Snj f ll r Bj lfstindi ytri t stallinn ofan vi Br n. Snj f ll r Bj lfstindi fremri og st va ist skammt fr brekkuf ti hjallanum ofan vi Br n. Snj f ll framarlega r Bj lfstindi fremri og st va ist brekkuf ti. Vorsp jur f llu v a Bj lfstindi. Fl f ll r Bj lfstindi fremri og st vast h lunum ofan vi Br n. Fl f ll r Bj lfstindi fremri. St va ist brekkuf ti hjallans ofan vi br n. Snj f ll r Bj lfstindi fremri. a st va ist brekkuf ti hjallans ofan vi Br n. 23

N mer T mi Rennslisstig 4116 2.1.2001 13.8 4130 3.1.2001 4117 6.1.2001 14.8 4129 apr 2001 10.9 L sing Snj f ll r Bj lfstindi fremri og st va ist Br n. Snj f ll framarlega r Bj lfstindi fremri. a st vast brekkuf ti ofan vi Haug. Snj f ll r Bj lfstindi fremri. a st va ist Br n beint upp af K lfabotni. Snj f ll r Bj lfstindi fremri og st va ist brekkuf ti hjallanum ofan vi Br n. Strandartindur Fjar arstr nd H r er reikna me a Fjar arstr nd n i fr St varl k og t undir Grenistanga. Fl r llum farvegunum fr Grenistanga a St varl k eru einni t u. Flestir farvegir essu sv i er afmarka ir og n fn eirra koma fram mynd 3. L kir sitt hvoru megin vi fa falla me nokku j fnum halla ni ur a ne stu klettum og vi str ndina m sumum tilvikum greina minni h ttar aurkeilur. markast a utan af Imslandsgili og a innan af H arl k. Hann er mj g brattur fr br n og ni ur veginn undir honum. H rmungar- og Skuldarl kir sameinast um einn s skammt fr str ndinni. A jafna i er ekki vita hvor farvegurinn er byrgur fyrir eim um sem ar koma ni ur. r giljum essu sv i koma ofan af llum ger um auk ess sem grj t og jar vegsfyllur geta falli r fabr n. N mer T mi Rennslisstig 4018 Um mi jan apr l 1899 > 11.5 4024 21.2.1904 > 12.2 L sing Vott snj f ll r Imslandsgili og skemmdi lifrarbr slu. Krapa H rmungar- og/e a Skuldarl k. 24

N mer T mi Rennslisstig 4098 21.2.1904 13.6 4033 24.4.1919 4038 19301943 12.9 4055 15.2.1974 12.9 4056 15.2.1974 10.8 4062 26.4.1977 12.9 4063 26.4.1977 10.8 4104 28.3.1978 12.2 4078 14.2.1988 13.9 4086 17.3.1991 10.6 L sing Krapa eftir H arl k skemmdi tv h s. Snj f ll r Strandartindi. Sagnir eru um snj ha falli Strandarveg 2628, h si Str nd, runum 19301943. Snj f ll r fagili, Strandartindi. Snj f ll r Strandartindi, l klegast r gili r tt utan vi Nept n en hugsanlega Imslandsgili. Snj f ll r Strandargili og r estum giljum Str ndinni. Snj f ll r Strandartindi vi Nept n. Krapa f ll r Skuldar- og/e a H rmungarl k. Snj H rmungar- og/e a Skuldarl k. Fl f ll r Strandartindi vi Nept n. Botnar Botnar eru sv i fr B ar a Ytri-H degis. essir l kir hafa st r vatnasvi. Uppt k snj a eru eru og undir klettum Dagm labotnanna. Botnabr n eru nokkrar sk lar sem snj geta falli r. Nokkur h tta er grj thruni og fyllur geta hlaupi r br ninni. Einkennandi fyrir st ru farvegina eru aur- og krapa, auk vatns a. 25

N mer T mi Rennslisstig 4023 21.2.1904 15.2 4119 3.1.2001 12.9 4122 1.3.2001 4123 1.3.2001 L sing Krapa H degis. Tv snj f llu Ytri-Dagm labotni r tt innan vi Strandartind. rj snj f llu Ytri-Dagm labotni Strandartindi. Sm f llu Fremri-Dagm labotni. au st vu ust brekkuf ti. Snj me vissri sta setningu Tv hafa ekki rugga sta setningu. A eins er geti um a au ha falli Bj l, kaupt ninu e a Sey isr i og almennt er nokkur vissa um essi. N mer T mi Rennslisstig 4006 13/14.1.1882 4013 2731.10.1892 L sing Hrina krapa a Bj l. Auk a nr. 4004 og 4005 f llu m rg nnur og ollu nokkrum skemmdum. Nokkur f llu Sey isr i en v st hvar. Snj dreifb li M rg hafa falli utan n verandi ttb lis. Helstu sv in eru Tangarnir utanver um Strandartindi, Selssta ir, Brimnesfjall og Vestdal. N mer T mi Rennslisstig 4000 25.1.1732 4001 18.2.1803 L sing Snj f ll b inn Brimnesi. Af tj n sem voru heima er i f ll f rust n u en a rir bj rgu ust. Vinnuma ur fr Selsst um var fyrir i Selssta av k. Hann l st og 39 r dr pust. 26

N mer T mi Rennslisstig 4002 19.11.1848 4003 15.10.1869 4011 18.2.1885 4012 29.1.1890 4015 31.1.1894 4016 31.1.1894 4017 31.1.1894 4029 g st 1912 4031 2228.3.1914 4032 2228.3.1914 4036 13.1.1930 4037 13.1.1930 4041 22.2.1941 4044 13.3.1960 4045 22/23.2.1966 4047 27.3.1967 4048 5.4.1973 4049 5.4.1973 L sing Vinnuma ur fr Vestdal f rst snj i. Ma ur f rst snj i Brimnesfjalli. urrt snj f ll Selssta av k og braut skih s. Kona l st snj i H nefssta afjalli. Snj Vestdal skemmdi b arh s. Snj landi Dvergasteins braut beitarh s og skemmdi hl u. Fl f ll vi Markhellur Selssta av k og braut sj b og eira. Snj f ll Vestdal. Snj f ll r Strandartindi. Snj f llu v a Sey isr i, m.a. skemmdist lifrarbr sla Brimnesi. Snj f ll sj fram utan vi Vestdalseyri. a braut h s og r r menn lentu inu en sluppu meiddir. Snj f ll r Strandartindi. Snj utan vi Vestdalseyri braut fj rh s og drap r. Snj f ll sj Grenistanga. Snj f ll sj Mi tanga. St rt f ll Vestdal. Snj f ll Grenistanga, Strandartindi. Snj f ll Borgartanga, Strandartindi. 27

N mer T mi Rennslisstig 4050 5.4.1973 4051 4.2.1974 4052 4.2.1974 4054 12.2.1974 4059 20.12.1974 4060 20.12.1974 4070 28.3.1978 4073 23.1.1986 4075 2.2.1988 4079 15.4.1988 4089 27.2.1995 4103 9.3.1995 4105 14.4.1999 4131 28.3.2000 4118 3.1.2001 4121 12.2.2001 4125 28.3.2001 4126 29.3.2001 L sing Snj f ll Mi tanga, Strandartindi. Snj f ll Borgartanga, Strandartindi. Snj f ll Mi tanga, Strandartindi. Snj f ll r Skollabotnum, H nefssta afjalli. Snj Selsst um braut fj rh s og drap r. Tveir menn sluppu meiddir. M rg f llu r hl inni fr Selsst um og t fyrir Brimnes. Fl t k fj s og hl u sem enn st u Brimnesi. Krapa f ll Mi tanga og miki magn f r sj. Fl i sleit s ma- og rafmagnsl nur. Snj f ll sj fram Mi tanga undir Strandartindi. Snj f ll Borgartanga og v a Str ndinni. Tv f llu Selsst um og brutu fj rh s og dr pu r. Snj f ll sk asv inu Stafdal. Nokkur f llu r b um hl um Vestdals. Snj f ll Stafdal. Snj f ll r Bj lfstindi fremri. Eitt st rt e a eiri sm rri f llu r Bj lfstindi fremri. Fl i f ll t Haugsm rar. Snj f ll vi Ne ri-staf. Snj f llu r tveimur giljum Gr tu vi Selssta i og n i anna eirra ni ur t n. Snj f ll Selssta abrekkum Brimnesfjalli. 28

N mer T mi Rennslisstig 4127 29.3.2001 4128 31.3.2001 L sing Snj f ll sk asv inu Stafdal. Piltar snj brettum komu v af sta og b rust me v nokkra lei. Snj f ll Vestdal vi Brei ur k. Kort af tl num snj a Kort sem s na rnefni og tl nur skr ra a eru aftast essari sk rslu og listi yr kortin vi auka D. Ekki eru ll sem skr eru ann linn s nd kortunum. er estum tilfellum um a r a l til ar sem n kv m sta setning er ekki skr e a g mul ar sem heimildir skortir til ess a sta setja au korti. tl nur a kortunum eru misvel ekktar. tl nur og a rar uppl singar um sta setningu a kortunum eru okka ar nokkra okka eftir n kv mi og e li uppl singanna: M ldar tl nur tl nur eru m ldar me GPS-t kjum e a rum landm lingart kjum. ruggar tl nur tl nur eru m ldar e a f r ar kort me allg ri n kv mni af samt maheimildarmanni en ekki m ldar me landm lingart kjum. n kv mar tl nur tl nur eru m ldar e a f r ar kort eftir fr s gn samt maheimildarmanns e a samkv mt rei anlegum heimildum, engetaveri n kv mar. vissar tl nur tl nur eru kortlag ar eftir vissum heimildum. sj Fl i n i t sj e a lengra en tl nan s nir. Vatns tl nan s nir m rk vatns s sem t.d. var samfara krapa i e a aurskri u. Grj thrun T kn korti s nir st vunarpunkt grj thruns r hl inni ofan sta arins. Sta settur atbur ur T kn korti ( r)s nir sta setningu og stefnu snj s e a aurskri u n ess a tl na sins eftir a a st va ist s n nar tilgreind. M ldar og ruggar tl nur eru s ndar me s mu l nutegund kortunum en a rar tegundir eru a greindar me mismunandi l nutegundum og t knum eins og fram kemur tsk ringu kortunum. tl nur snj a og aurskri na eru a greindar me mismunandi lit eins og fram kemur tsk ringu kortunum. tl nur ofan a sem s ndar eru kortunum eru var veittar stafr nu formi landuppl singaker Ve urstofunnar. 29

Sk ringar vi ann l N mer: N mer s gagnasafni Ve urstofunnar Tegund: Ger s. (Um er a r a urr e a blaut snj, sem geta veri ekahlaup e a lausasnj, svo og krapahlaup, skri ur og grj thrun sbr. lista kaa um skr ningu h r a framan.) Sta setning: Nafn farvegar skv. farvegat u gagnasafninu. Farvegir geta teki til st rs sv is ef sta setning s er viss. H gt er a skr n nari uppl singar um sta setningu fyrir hvert einstakt ef rf krefur. T mi: Dags- og t masetning atbur ar. Sk rslu skr i: H fundur sk rslu. Teg. sk rslu: tl na: Vissa um tl nu s. Fylgig gn: Kort, loftmyndir, lj smyndir,... (H fundur er s sem ritar sk rsluna svo a hann ha uppl singar fr rum. Tegund sk rslu v sar til forms sk rsluey ubla s.) F lk sem lenti inu: L tnir:, slasa ir:, meiddir:, heima: Alls: (Fj ldi eirra sem l tast, slasast, lenda inu n ess a slasast og fj ldi eirra sem eru heima vi byggingum sem i lendir en lenda ekki sj lr inu.) Tj n: L sing efnahagslegu tj ni. L sing: St r ar.: Lengd: m M lt thl.horn (): (St r a er okku 5 okka sbr. t u 3 h r a framan. Lengd t knar l r tta skri lengd. thlaupshorn er sj narhorn fr st vunarsta til efstu upptaka.) Uppt k: H yr sj : m Breidd: m M ldur halli (): ykkt brotl nu: Me altal: m Mest: m Ors k: Ef eitthva venjulegt er a draganda sins e a ef orsakir eru ekki n tt rulegar, t.d. sk amenn e a umfer, er a skr. (H efstu upptaka, me albreidd upptaka og me alhalli lands eim er skr ef uppl singar eru til um essi atri i.) Almenna athugasemd um uppt kin er einnig h gt a skr. Fallbraut: Breidd: Minnst: m Efst: m Ne st: m ( essi atri i eru skr ef uppl singar eru til um au.) Tunga: H yr sj : m M ldur halli (): ykkt: Me altal: m Mest: m Me albreidd: m Lengd: m R mm l: m 3 ( essi atri i eru skr ef uppl singar eru til um au.) Almenna athugasemd um st vunarsta er einnig h gt a skr. Braut: Nafn brautar sem i hefur veri skr. Braut er sni ni ur fjallshl ina. Brautir eru nota ar til ess a reikna skri lengd, rennslisstig, thlaupshorn o.. atri i sbr. kaa um skr ningu a h r a framan. Ve ur: L sing ve ri a draganda s. Athugasemdir: Almenn athugasemd um i, umfang ess og mis nnur atri i. Heimildir/Heimildarmenn: Rita ar heimildir um snj i og n fn heimildarmanna. 30

Ann ll snj a Sey isr i N mer: 4000 Tegund: Snj Sta setning: Sey isfj r ur utan ttb lis Brimnes. T mi: 25.1.1732 Skr ning: tl na: viss F lk sem lenti inu: L tnir: 9, slasa ir: 0, meiddir: 9. Alls: 18 Tj n: Fl i t k ba stofuna og mestan hluta b jarins. Fj s var innanb jar og dr pust allir nautgripir nema ein kv ga (.J.). L sing: St r ar.: 4 Tunga: Fl i n i sj fram. Ve ur: Sagt er a veturinn ha veri har ur me st rsnj um og bleytuhr um. Miki f ll af tigangspeningi og b i fennti kaf svo mokavar tr ppur upp r eim. Var hann nefndur snj aveturinn mikli e a Brimnesvetur vegna essa snj s (.J.). Athugasemdir: Elsta skr a vi komandi farvegi/braut. M rk eru h f viss, en tr legast er vita nokku n kv mlega hvar b rinn hefur sta i. ess er a eins geti a 9 manns ha lifa af atbur inn, annig a ekki er vita hversu margir hafa slasast. Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 4647. N mer: 4001 Tegund: Snj Sta setning: Sey isfj r ur utan ttb lis Selssta av k. T mi: 18.2.1803 Skr ning: tl na: viss F lk sem lenti inu: L tnir: 1 Tj n: 39 r hurfu. L sing: St r ar.: 4 Tunga: Fl i n i sj fram. Athugasemdir: Elsta skr a vi komandi farvegi/braut. Vinnuma ur fr Selsst um var fyrir inu og 39 fj r. Hvorki ma ur n f fannst en stafur mannsins fannst arm linu (.J.). Samt mis var tj n snj i Hagah si Mj ar i. Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 6364. 31

N mer: 4002 Tegund: Snj Sta setning: Sey isfj r ur utan ttb lis Vestdalur. T mi: 19.11.1848 F lk sem lenti inu: L tnir: 1 L sing: St r ar.: 2 Athugasemdir: heimildum er ess a eins geti a Bj rn J nsson, vinnuma ur fr Vestdal, ha farist snj i ennan dag (.J.). Ekki er ess s rstaklega geti a slysi ha tt s r sta r inum. Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 9293. N mer: 4003 Tegund: Snj Sta setning: Sey isfj r ur utan ttb lis Selssta abrekkur, Brimnesfjall. T mi: 15.10.1869 F lk sem lenti inu: L tnir: 1 Ve ur: Svokalla ur Valborgarbylur var daginn undan essum atbur i (.J.). Athugasemdir: Ekki er lj st hvernig slysi bar a h ndum. L klegt tti a ska hef i brotna undan manni og hann hrapa til dau s. M..o. a er l klegt a hann ha komi i af sta og falli me v. Slysi tti s r l klega sta Brimnesfjalli utan vi Selssta abrekkur. Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 113114. N mer: 4004 Tegund: Krapa Sta setning: Bj lfur, Hlaupgj T mi: 13.1.1882 Skr ning: tl na: n kv m F lk sem lenti inu: meiddir: 2 Tj n: H tel sland laska ist. Sj n nar nr. 4006. L sing: St r ar.: 4 Lengd: 575 m Uppt k: H yr sj : 200 m Uppt k voru ne an til fjallinu. Sj n nar nr. 4006. 32

Tunga: Fl i n i sj fram. Braut: sebj31ca, rst=14.4. Ve ur: Sj nr. 4006. Athugasemdir: Elsta skr a vi komandi farvegi/braut. Fleiri en au sem lentu inu voru heima er a f ll en ekki tilteki hve margir. A llum l kindum hefur etta falli r Hlaupgj e a n sta gili innan vi hana. Heimildir: H.G. 1955. Snj i mikla Sey isr i 1885..J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 124126. Meteorologisk Aarbog. rni Stef nsson, Fir i. N mer: 4005 Tegund: Krapa Sta setning: Bj lfur, ne an vi K lfabotn T mi: 13.1.1882 Skr ning: tl na: n kv m F lk sem lenti inu: L tnir: 2, slasa ir: 0, meiddir: 3. Alls: 5 Tj n: H si Baldurshagi st rskemmdist. L sing: St r ar.: 4 Lengd: 525 m Uppt k: H yr sj : 200 m Uppt k voru ne an til fjallinu. Sj n nar nr. 4006. Tunga: Fl i n i sj fram. Braut: sebj40ba, rst=14.1. Ve ur: Sj nr. 4006. Athugasemdir: Elsta skr a vi komandi farvegi/braut. Fl i f ll nokkru eftir a nr. 4004 haf i falli. H sfr in H telinu haf i veri utt Baldurshaga eftir i sem skall v. H n lenti n i sem f ll Baldurshaga samth sm urinni ar og b rnum hennar remur. ll mm b rust t sj og f rust tv yngstu b rnin. Fl i hefur sennilega komi r einhverju giljanna sem eru skammt utan vi K lfabotn og Hlaupgj ( rni Stef nsson, Fir i). Svo vir ist sem ekki ha hlaupi r giljum milli essa s og s nr. 4004 essari hrinu e a a ekki ha or i umtalsvert tj n v sv i. En h sin Bl ndalsh s, Gar sh s og Leira st u ar nema au s u bygg runum 18821885. au f ru snj inu mikla 1885. H si Ving lfur st r tt utan vi Baldurshaga utarlega t ni v sem kalla var Hermannst n. H si gekk einnig undir nafninu Baldurshagi (Haraldur Gu mundsson, Fir i). Hinn upphaegi Baldurshagi hefur fari essu i. Ving lfur hefur hinsvegar fari st ra inu skudag 1885 a v er vir ist (sj nr. 4009). la J nssyni og Haraldi Gu mundssyni ber ekki a llu leyti saman um etta. Haraldur nefnir ekki Ving lf sambandi vi i 1885 en 33

getur ekki heimf rt alla l tna. lafur nefnir Ving lf og alla vega tveir hinna l tnu sem Haraldur mundi ekki hvar hef u b i eru heimf r ir ar. N verandi Baldurshagi, sem er vi Oddag tu, er bygg ur um sumari 1882 og vi bygginguna var nota a sem var n tilegt r hinum eldra (H sasaga Sey isfjar ar). Heimildir: H.G. 1955. Snj i mikla Sey isr i 1885..J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 124126. Meteorologisk Aarbog..G. 1995. H sasaga Sey isfjar ar. N mer: 4006 Tegund: Krapa Sta setning: Sey isfj r ur Bj lfur. T mi: 13/14.1.1882 Skr ning: tl na: viss Tj n: Sama dag og nr. 4004 og 4005 f llu komu r m rgum rum giljum Bj l. Fl f llu fram daginn eftir (14.1.). M rg essara a ollu minni h ttar tj ni. M.a. brotnu u skisk rar og b tar og eira lauslegt t ndist. Mannska ar og tj n af llum unum var meti 12250 kr. L sing: St r ar.: 3 Lengd: 525 m Uppt k: H yr sj : 200 m Uppt k voru ne an til fj llunum. ar haf i vatn safnast saman og sprengdi fram miklar snj dyngjur og steyptist krapinn langt fram fj r. Tunga: Fl i n i sj fram. Ve ur: Sk mmu eftir ram tin haf i hla i ni ur snj. ger i kafa hl ku og ann 13. var SV vi ri og rigning anna vei. Daginn eftir var SA ofsave ur og st rrigning og komu m rg sm hlaup (.J.). Teigarhorni var t luvert frost esta daga fr ram tum nema ann 6. tt var nor l g, 14 vindstig. ann 12. h fst hl ka me miklu rfelli. N stu fj ra daga rigndi 2530 mm dag (Meterologisk Aarbog). Athugasemdir: M rg krapa f llu r hl inni ofan vi lduna. Fyrir utan nr. 4004 og 4005 er ekki vita me vissu hvar essi hafa veri. Heimildir: H.G. 1955. Snj i mikla Sey isr i 1885..J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 124126. Meteorologisk Aarbog. rni Stef nsson, Fir i. N mer: 4007 34

Sta setning: Bj lfur, Fornistekkur T mi: 2.2.1885 Skr ning: tl na: n kv m Tj n: Sk rar vi Fornastekk brotnu u og k eirra b rust t sj. L sing: St r ar.: 4 Lengd: 825 m Uppt k: H yr sj : 400 m Uppt k voru tr lega undir Ra arugum. Tunga: Fl i n i sj fram. Braut: sebj47aa, rst=11.6. Ve ur: Framan af jan ar var t g en s ari hluta m na arins t k a snj a. Hl ni ur snj af austri og nor austri um allt Nor ur- og Austurland rj r vikur til m nu sam- eytt. 31. jan ar var ANA dimmvi ri, t luvert frost me stormi og feikna snj komu. 1. febr ar var svipa ve ur og mikil snj koma. 2. febr ar var ANA dimmvi risritja me t luver u frosti og stormn ingi (.J.). Athugasemdir: Elsta skr a vi komandi farvegi/braut. Fleiri munu hafa falli (.J.). Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 135136. Meteorologisk Aarbog. N mer: 4008 Sta setning: Bj lfur, hl in ofan vi Nautab s T mi: 8.2.1885 Skr ning: tl na: n kv m Tj n: Fl i t k timburh sakofa me heyi og sm at lum. L sing: St r ar.: 4 Lengd: 750 m Uppt k: H yr sj : 350 m Uppt k voru tr lega undir Ra arugunum t vi R. Hlaupi hefur fram r einhverju giljanna ofan vi Nautab s. Fornastekksgil kemur einnig til greina h r svo a r v ha falli 2. febr ar. Tunga: Fl i n i sj fram. Braut: sebj48aa, rst=11.0. Ve ur: Eftir 2. febr ar (sj nr. 4007) h lst ve ur breytt. N og NA hr ar me miklu frosti (.J.). Athugasemdir: Elsta skr a vi komandi farvegi/braut. Falli hefur r Dj pagili og/e a rum giljum ofan vi Nautab s. 35

Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 136. Meteorologisk Aarbog. N mer: 4009 Sta setning: Bj lfur, fr Skaga ta Liverpool T mi: 18.2.1885 8:30 Skr ning: tl na: n kv m F lk sem lenti inu: L tnir: 24, slasa ir: 12, meiddir: 50. Alls: 86 Tj n: Samkv mt Haraldi Gu mundssyni lentu 16 b arh s inu en samkv mt la J nssyni 17. Tali er a 8090 manns ha b i sv inu og tla m a 7580 manns ha lent inu a meira e a minna leyti. Af eim l tu 24 l og 1215 sl su ust. Fj rhagslegt tj n var mj g miki. 1617 b arh s skemmdust e a ey il g ust og 14 eirra lentu a einhverju leyti t sj. Skemmur, b tar og hjallar brotnu u. Gripah s og hey ey il g ust og gripir dr pust. L sing: St r ar.: 5 Uppt k: Uppt k eru talin vera K lfabotni en einnig er hugsanlegt a i ha a hluta komi ofan r Bj lfstindi. Fallbraut: Breidd: Ne st: 600 m Tunga: Fl i n i sj fram. tl na tungunnar er tilt lulega vel ekkt utan vi Fj r en innan Fjar ar er sta setning hennar viss eins og n nar er fjalla um vi auka snj aann l. Braut: sebj31ca, rst=14.4. Ve ur: Dag ennan var ANA dimmvi ri me t luver ri snj komu en litlu frosti (.J.). Flesta daga febr ar var t luvert frost Teigarhorni og miki frost Gr msey. Alla daga var nor l g tt b um st um og ve urh um 3 vindstig en f r mest 6 Teigarhorni. ann 8. eru 5 vindstig Teigarhorni og 4 ann 18. (Meteorologisk Aarbog). Sj einnig ve url singu fyrir nr. 4007 og 4008. Athugasemdir: Lengsta skr a vi komandi farvegi/braut. Snj r mun hafa hlaupi r allri hl Bj lfs fr J kugili t a Liverpool (Haraldur Gu mundsson). Sumir telja uppt k vera K lfabotni. A rir telja uppt kin Hlaupgj nni og ha brotna t fr henni til beggja handa og hleypt af sta llum snj Ne ra- K lfabotnshjalla. Tr lega hefur snj r hlaupi b i af Efra- og Ne ra-k lfabotnshjalla og r K lfabotni. Ekki er loku fyrir a skoti a i ha a einhverju leyti komi r Bj lfstindi. kaupsta num t k i fr h sunum Glasgow t undir Liverpool. lj sar heimildir benda til ess a nnur tunga r snj inu ha falli innan vi Fj r og n upp t n handan vi Fjar ar. Sj n nar vi auka. Breidd sins innan vi Fj r er um 300 m. Alls er breidd ess sv is sem i n i yr a minnsta kosti 600 m sams a hl inni um Fj r. Fl i klofna i h lunum ofan vi Fj r og er annars mj g 36

mis ugt. T.d. slapp Mikaelsh s nokku vel a h s b um megin vi a og n r sj gj rey ileg ust. Snj i hefur veri ugast ni ur undan giljunum r K lfabotni. ar hlj p i sj og bar m.a. me s r h sin sem st u ar kambinum. Efri-Ja ar hefur l klega lent eirri tungu sem f ll innan vi Fj r. L tilsh ttar misr mis g tir l singum Haraldar Gu mundssonar og lafs J nssonar var andi fj lda h sa sem skemmdust. lafur nefnir h si Ving lf umfram au h s sem Haraldur nefnir. Haraldur getur ekki heimf rt 4 manneskjur en lafur heimf rir mann og konu r eim h pi Ving lf og tvo a ra nnur h s. Sj einnig umfj llun um etta athugasemd vi nr. 4006. Heimildir: H.G. 1955. Snj i mikla Sey isr i 1885..J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 133154. Meteorologisk Aarbog. rni Stef nsson, Fir i. N mer: 4010 Sta setning: Bj lfur, utan vi Liverpool og t Nautab s T mi: 18.2.1885 Tj n: Fl i t k nokkra skhjalla. L sing: St r ar.: 4 Tunga: Fl i n i sj fram. Ve ur: Sj nr. 4009. Athugasemdir: Um sta setningu er ess a eins geti a i ha falli milli ldu og Vestdalseyrar. L klegast hefur a veri vi Fornastekk e a Nautab s. a g tu v veri ri ju in m nu inum sama sv i. a ver ur a teljast l klegt vegna ess ve urfars sem heimildir greina fr, en einnig er hugsanlegt a falli ha r Flatafjalli. Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 151. N mer: 4011 Sta setning: Sey isfj r ur utan ttb lis Selssta av k. T mi: 18.2.1885 Tj n: Fl i t k tv skih s. L sing: St r ar.: 4 Ve ur: Sj nr. 4009. Heimildir:.J. o.. 1992. Skri uf ll og snj, bls. III 151. Meteorologisk Aarbog. 37