Ιανουϊριοσ 2008 WINE in MODERATION ΟΙΝΟ: ΜΕΣΡΟ ΑΠΟΛΑΤΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ Ένα πανευρωπαώκό πρόγραμμα που ςτοχεύει ςτην προαγωγό τησ υπεύθυνησ και ϋμμετρησ κατανϊλωςησ ούνου 1
ΚΟΙΝΟ ΜΗΝΤΜΑ 1. Ο ΟΙΝΟ: ΜΕΣΡΟ ΑΠΟΛΑΤΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ Ο ούνοσ αποτελεύ αναπϐςπαςτο μϋροσ τησ ευρωπαώκόσ ζωόσ και πολιτιςμοϑ. Η ΕΕ εύναι ο μεγαλϑτεροσ παραγωγϐσ ούνου ςτον κϐςμο και ο μεγαλϑτεροσ παγκϐςμιοσ εξαγωγϋασ αμπελοοινικών προώϐντων, με αποτϋλεςμα ο τομϋασ να ειςφϋρει, ςτην Ευρωπαώκό οικονομύα περύ τα 15 διςεκατομμϑρια ευρώ ετηςύωσ. Ωςτϐςο, η ςημαςύα του αμπελοοινικοϑ τομϋα ςτην ευρωπαώκό οικονομύα δεν υπολογύζεται μϐνο με οικονομικοϑσ ϐρουσ. Ο τομϋασ ϐντωσ επηρεϊζει πολλϊ επύπεδα τησ ευρωπαώκόσ ζωόσ, ςυνειςφϋροντασ με τρϐπο ςημαντικϐ ςτην κοινωνύα απϐ ϊποψη κοινωνικοοικονομικό, περιβαλλοντικό και κοινωνιολογικό: ςε ϐλεσ αμπελοοινικϋσ περιφϋρειεσ. Δημιουργεύ εκατομμϑρια θϋςεισ απαςχϐληςησ, ευνοώντασ ϋτςι τη διατόρηςη τησ δομόσ των αγροτικών κοινωνιών και ενϐσ τρϐπου ζωόσ ςϑμφυτου με την ύδια την ϋννοια τησ ευρωπαώκόσ ταυτϐτητασ. Σϋλοσ, ο ούνοσ και τα οινικϊ προώϐντα απολαμβϊνονται απϐ εκατομμϑρια ανθρώπουσ ςτην Ευρώπη και ςτον κϐςμο ολϐκληρο, και ςυνοδεϑουν ςυχνϊ μεγϊλα γεγονϐτα και καλϊ γεϑματα. Ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ ϋχει επύγνωςη τησ ςημαντικόσ ςυνειςφορϊσ του και προςπαθεύ να προωθόςει την αειφϐρο ανϊπτυξη ςτην ΕΕ και πϋρα απϐ αυτό. Εντοϑτοισ, ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ ϋχει επύςησ επύγνωςη των κινδϑνων για την υγεύα και του αρνητικοϑ κοινωνικοϑ και οικονομικοϑ αντύκτυπου που μπορεύ να ενϋχει και ενεύχε η αλϐγιςτη κατανϊλωςη αλκοολοϑχων ποτών και του ούνου. Ο τομϋασ αναγνωρύζει ϐτι, εϊν τα αμπελοοινικϊ προώϐντα αντιπροςωπεϑουν για την πλειοψηφύα των καταναλωτών ϋνα ποτϐ που δοκιμϊζεται με απϐλαυςη και μϋτρο, μια μειονϐτητα ανϊμεςϊ τουσ κϊνει υπερβολικό κατανϊλωςη οινοπνευματωδών ποτών η οπούα εύναι καταςτρεπτικό για τουσ ύδιουσ και μπορεύ να ϋχει καταςτροφικϋσ ςυνϋπειεσ για τα ϊτομα που τουσ περιβϊλλουν. Ο τομϋασ ϋχει προςδιορύςει επύςησ ανηςυχητικϋσ τϊςεισ που ςυνδϋονται με το binge drinking 1, ϋνα φαινϐμενο ιδιαύτερα ϋντονο ςε οριςμϋνεσ περιοχϋσ τησ Ευρωπαώκόσ Ένωςησ και μεταξϑ οριςμϋνων ηλικιακών τϊξεων ό κοινωνικών ό κοινωνικοοικονομικών ομϊδων. Ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ εύναι πεπειςμϋνοσ ϐτι τα προώϐντα του απϐ την ύδια τουσ τη φϑςη προτρϋπουν ςε μια λελογιςμϋνη κατανϊλωςη. Ωςτϐςο, ο τομϋασ αναγνωρύζει εξύςου ϐτι δεν καταναλώνουν ϐλοι με μϋτρο το κραςύ. Προςπαθεύ λοιπϐν να προαγϊγει τη ϋμμετρη και υπεϑθυνη κατανϊλωςη ούνου ωσ κοινωνικϐ πρϐτυπο. Για το ςκοπϐ αυτϐ, ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ ϋχει αναπτϑξει ϋνα πανευρωπαώκϐ πρϐγραμμα αποκαλοϑμενο «Wine in Moderation» (Ούνοσ: Μϋτρο Απϐλαυςησ και Πολιτιςμοϑ). Αυτϐ το πρϐγραμμα ςτοχεϑει ςτο να προαγϊγει ςυνετϋσ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ και να μειώςει τισ βλαπτικϋσ επιπτώςεισ που προκαλοϑνται απϐ την ανεϑθυνη ό επικύνδυνη κατανϊλωςη αλκοϐλ. Σο 1 Μεγϊλη κατανϊλωςη αλκοϐλ, χωρύσ ϋλεγχο, ςε πολϑ μικρϐ χρονικϐ διϊςτημα και πολϑ γρόγορα. 2
πρϐγραμμα θα υποςτηρύξει επύςησ, πρωτοβουλύεσ που αποβλϋπουν ςτην μειώςει τησ ςυχνϐτητασεπιζόμιων ςυμπεριφορών που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ ςτην Ευρώπη, προςτατεϑοντασ ταυτϐχρονα τον πολιτιςτικϐ, περιβαλλοντικϐ και οικονομικϐ ρϐλο του ούνου ςτην ευρωπαώκό κοινωνύα. Αυτϐ το κοινϐ μόνυμα ςτηρύζεται ςε κοινϋσ ιδϋεσ που διαμορφώνουν τη βϊςη και το θεμϋλιο του προγρϊμματοσ «Wine in Moderation» (Ούνοσ: Μϋτρο Απϐλαυςησ και Πολιτιςμοϑ).. Πρϐθεςη εύναι αυτϐ το πρϐγραμμα να επεκταθεύ ςε ολϐκληρη την Ευρωπαώκό Ένωςη με ςτϐχο: να ενθαρρυνθεύ μια λελογιςμϋνη κατανϊλωςη, δεύγμα μετριοπϊθειασ και υπευθυνϐτητασ, και να ενθαρρυνθεύ η αποδοχό τησ ςαν πολιτιςτικϐ/κοινωνικϐ πρϐτυπο. να ςυμβϊλλει ςτην πρϐληψη καταχρηςτικόσ ό υπερβολικόσ κατανϊλωςησ αλκοολοϑχων ποτών, να μειώςει την αλϐγιςτη κατανϊλωςη αλκοϐλ και να βοηθόςει τουσ νϋουσ και τουσ ενόλικεσ να πϊρουν ενημερωμϋνεσ και υπεϑθυνεσ αποφϊςεισ ςχετικϊ με την κατανϊλωςη αλκοϐλ. να ςυνεργαςτεύ αποτελεςματικϊ με τισ αρμϐδιεσ αρχϋσ και τουσ υπϐλοιπουσ εταύρουσ που ςχετύζονται με την πρϐληψη τησ υπερβολικόσ κατανϊλωςησ ό αλϐγιςτησ κατανϊλωςησ ούνου. 3
2. ΣΙ ΕΙΝΑΙ ΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «Wine in Moderation» (Οίνοσ: Μέτρο Απόλαυςησ και Πολιτιςμού) & ΜΕ ΠΟΙΟΝ ΣΡΟΠΟ ΘΑ ΕΦΑΡΜΟΣΕΙ; Μϋςω του προγρϊμματοσ «Wine in Moderation» (Ούνοσ: Μϋτρο Απϐλαυςησ και Πολιτιςμοϑ). (ςτο εξόσ «το πρϐγραμμα») ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ δεςμεϑεται ςυγκεκριμϋνα να ςυνειςφϋρει αποτελεςματικϊ και με ςυγκεκριμϋνο τρϐπο ςτη μεύωςη των ςυνεπειών που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ, μια ςυμβολό που ςτηρύζεται ςε τρεισ πυλώνεσ: ςτισ επιςτημονικϊ τεκμηριωμϋνεσ πληροφορύεσ, ςτην εκπαιδευτικό εκςτρατεύα μεγϊλου εϑρουσ και ςτην αυτορρϑθμιςη του κλϊδου. Σο πρϐγραμμα αντιπροςωπεϑει τη ςυμβολό του αμπελοοινικοϑ τομϋα ςτο φϐρουμ «Αλκοϐλ και Τγεύα» τησ Ευρωπαώκόσ Επιτροπόσ, που δημιουργόθηκε ςτα πλαύςια τησ ςτρατηγικόσ τησ Ευρωπαώκόσ Ένωςησ για να βοηθόςει τα κρϊτη μϋλη να μειώςουν τισ αρνητικϋσ ςυνϋπειεσ που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ 1. Σο φϐρουμ «Αλκοϐλ και Τγεύα», ςτο οπούο ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ ςυμμετϋχει ενεργϊ, ϋχει ςτϐχο τον ςυντονιςμϐ μεταξϑ των διαφορετικών ενδιαφερϐμενων μερών που ςυμμετϋχουν, ϋτςι ώςτε οι πιθανού εταύροι ςτα πλαύςια τησ ΕΕ να μποροϑν να μοιραςτοϑν τισ εμπειρύεσ τουσ που ςτϋφτηκαν με επιτυχύα. Σο πρϐγραμμα εύναι μια ςυντονιςμϋνη πρωτοβουλύα των εταύρων του ευρωπαώκοϑ αμπελοοινικοϑ κλϊδου. Οι ςτϐχοι του εύναι να προαχθεύ μια υπεϑθυνη ςυμπεριφορϊ ϐςον αφορϊ ςτην κατανϊλωςη ούνου και αμπελοοινικών προώϐντων, να μεταδοθεύ το μόνυμα ϐτι ο ούνοσ εύναι ϋνα ποιοτικϐ προώϐν που απολαμβϊνεται αργϊ και με μϋτρο και να εκπαιδεϑςει τα ςυμβαλλϐμενα μϋρη και το ευρϑ κοινϐ ποιουσ κινδϑνουσ αντιπροςωπεϑει μια υπερβολικό ό αλϐγιςτη κατανϊλωςη του αλκοϐλ για τη κοινωνικό τουσ ζωό και την υγεύα τουσ, ενθαρρϑνοντασ ταυτϐχρονα μια αλλαγό τησ πολιτιςτικόσ ςτϊςησ ϐςον αφορϊ ςτην κατανϊλωςη του αλκοϐλ και κϊνοντασ το μϋτρο, μϐδασ (πρϐτυπο ςυμπεριφορϊσ). Σο πρϐγραμμα ςτοχεϑει να κινητοποιόςει το ςϑνολο του ευρωπαώκοϑ αμπελοοινικοϑ κλϊδου, ώςτε να αναπτϑξει ςυνεργαςύεσ με ϊλλα ςυμβαλλϐμενα μϋρη ςε υπερεθνικϐ (ΕΕ), εθνικϐ και τοπικϐ επύπεδο. Ενώ παρϊλληλα, θα υποςτηρύξει τισ όδη αναληφθεύςεσ εθνικϋσ πρωτοβουλύεσ. Η κατανϊλωςη του αλκοϐλ εύναι βαθειϊ ριζωμϋνη ςτισ διαφορετικϋσ κουλτοϑρεσ ςτην ευρωπαώκό επικρϊτεια. Εϊν λϊβουμε υπϐψη και το βϊροσ τησ παρϊδοςησ, ο ρυθμϐσ τησ αλλαγόσ θα μποροϑςε να εύναι πολϑ αργϐσ. Πρϊγματι, ςε οριςμϋνεσ κουλτοϑρεσ, η υπερβολικό κατανϊλωςη αλκοϐλ ό το binge drinking δεν θεωρεύται ωσ κοινωνικϊ μη φυςιολογικό ό απαρϊδεκτη ςυμπεριφορϊ. Γι αυτϐ κϊθε μακροπρϐθεςμη πρωτοβουλύα που ςτοχεϑει να χτυπόςει το πρϐβλημα τησ επιβλαβοϑσ κατανϊλωςησ αλκοϐλ πρϋπει να εύναι θετικό, προςαρμοςμϋνη ςτο τοπικϐ περιβϊλλον και να ϋχει ςχεδιαςθεύ για να παρουςιϊςει μια λελογιςμϋνη και υπεϑθυνη κατανϊλωςη των οινοπνευματωδών ποτών ωσ κοινωνικϐ πρϐτυπο. Η πρϐκληςη εύναι ύςωσ κολοςςιαύα αλλϊ ο ςτϐχοσ, εν τϋλει, δεν εύναι 1 COM (2006) 625 τελικϐ: Μια ςτρατηγικό τησ ΕΕ για να βοηθόςει τα κρϊτη μϋλη να μειώςουν τισ ςυνϋπειεσ που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ. 4
απρϐςιτοσ επειδό, ακϐμα και αν κϊποιεσ κουλτοϑρεσ ςυναντοϑν περιςςϐτερα προβλόματα που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ απϐ ϊλλεσ, μια λελογιςμϋνη κατανϊλωςη αλκοϐλ η οπούα δεν ενϋχει κανϋνα πρϐβλημα παραμϋνει ο κοινωνικϐσ κανϐνασ ςτην Ευρώπη. Σο πρϐγραμμα ϋχει ωσ ςτϐχο να αντιμετωπύςει το πρϐβλημα τησ επικύνδυνησ και τησ επιβλαβοϑσ κατανϊλωςησ αλκοϐλ και ϐχι την ύδια την κατανϊλωςη. Για να ανταποκριθεύ ςτην ανϊγκη πραγματοπούηςησ ερευνών ςε βϊθοσ ςχετικϊ με τισ κοινωνικϋσ και πολιτιςτικϋσ πτυχϋσ τησ κατανϊλωςησ αλκοϐλ ςτην Ευρώπη, ο τομϋασ βρύςκεται ςτη διαδικαςύα του να θϋςει ςε λειτουργύα ϋνα υμβοϑλιο Ενημϋρωςησ για το κραςύ (CIV) ςε επύπεδο ΕΕ ςε ςυνεργαςύα με τισ ευρωπαώκϋσ αρχϋσ. Σο υμβοϑλιο αποςκοπεύ: να διαςφαλύςει την ανταλλαγό των «βϋλτιςτων πρακτικών» μεταξϑ οργανιςμών του ευρωπαώκοϑ αμπελοοινικοϑ τομϋα ςτα πλαύςια των κρατών μελών τησ ΕΕ, να αναπτϑξει μια διαδικαςύα και μια δομό για τη δημιουργύα μιασ βϊςησ γενικών δεδομϋνων για τον ούνο ϋχοντασ ςαν αντικεύμενο: - να ςυντονύςει την ανταλλαγό πληροφοριών ανϊμεςα ςτισ διαφορετικϋσ εθνικϋσ ό τοπικϋσ οργανώςεισ που μελετοϑν τισ αλληλεπιδρϊςεισ μεταξϑ ούνου και κοινωνικών πτυχών και υγεύασ προκειμϋνου να διαςφαλύςει μια ευρεύα διαθεςιμϐτητα πληροφοριών που θα μποροϑν να χρηςιμοποιηθοϑν απϐ ϐλα τα ςυμβεβλημϋνα μϋλη, - να ενιςχϑςει κϊθε ςχετικό πληροφορύα που βαςύζεται ςε μια τεκμηριωμϋνη επιςτημονικό βϊςη, - να ενθαρρϑνει επιπλϋον ερευνητικϋσ δραςτηριϐτητεσ που θα διεξαχθοϑν απϐ ανεξϊρτητουσ και αξιϐπιςτουσ ερευνητϋσ πϊνω ςε κϊθε ενδιαφϋρουςα ό ανηςυχητικό διϊςταςη. Αναλαμβϊνοντασ μεύζονα ρϐλο ςτο ϋργο τησ επικοινωνύασ, με ςτϐχο την αποδοχό τησ ϋμμετρησ και υπεϑθυνησ κατανϊλωςη ούνου ωσ πολιτιςτικϐ πρϐτυπο, ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ θα ςυμβϊλλει ςτο να αποφευχθεύ η υπερβολικό ό αλϐγιςτη κατανϊλωςη αλκοϐλ επιτρϋποντασ ςτουσ νϋουσ και ςτουσ ενόλικεσ να λϊβουν ςυνειδητϋσ αποφϊςεισ. Για την επύτευξη του ςτϐχου ο κλϊδοσ θα ςυνεργαςτεύ με τισ αρμϐδιεσ αρχϋσ και ϐλα τα ενδιαφερϐμενα μϋρη για την υλοπούηςη προγραμμϊτων ςτα πλαύςια τησ ςτρατηγικόσ μεύωςησ των βλαπτικών ςυνεπειών που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ. τοιχεύα κλειδιϊ θα εύναι αποςπϊςματα αυτοϑ του κοινού μηνύματοσ που εκθειϊζουν την ϋμμετρη κατανϊλωςη και θα χρηςιμοποιηθοϑν ςτα ςτοχοθετημϋνα εργαλεύα εκςτρατεύασ επικοινωνύασ. Πιο ςυγκεκριμϋνα, θα χρηςιμοποιηθοϑν ςε ϋνα φυλλϊδιο πληροφϐρηςησ επαγγελματικοϑ ϑφουσ και ςε μια εκπαιδευτικό παρουςύαςη ςχετικϊ με την «τϋχνη του ευ ζην» («Art de vivre») τα οπούα θα απευθϑνονται ςε ϐλεσ τισ ηλικιακϋσ κατηγορύεσ. Αυτό η επικοινωνιακό εκςτρατεύα θα θύξει θϋματα ϐπωσ η υγιόσ ςτϊςη που μπορεύ να υιοθετόςει κϊποιοσ ϋναντι του ούνου, τουσ κινδϑνουσ που ςυνδϋονται με την επικύνδυνη και επιβλαβό κατανϊλωςη αλκοϐλ και το νομοθετικϐ πλαύςιο. 5
Εύναι το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Art de vivre» που θα αποτελϋςει το βαςικϐ τμόμα του μηνϑματοσ προώθηςησ μιασ λελογιςμϋνησ, ϋμμετρησ και υπεϑθυνησ κατανϊλωςησ. Σο πρϐγραμμα αυτϐ θα ϋχει ωσ ςτϐχο: να προωθόςει μια ενεργϐ εκςτρατεύα εκπαύδευςησ του τομϋα και των καταναλωτών με ςκοπϐ την ενθϊρρυνςη αλλαγόσ τησ πολιτιςτικόσ ςτϊςησ, ϐςον αφορϊ ςτην κατανϊλωςη ούνου και αλκοολοϑχων ποτών, με κεντρικό αξύα το μϋτρο να μϊθει ςτουσ καταναλωτϋσ που εκτιμοϑν το κραςύ, να το κϊνουν με μϋτρο και με υπεϑθυνο τρϐπο, ςτα πλαύςια ενϐσ υγιοϑσ τρϐπου ζωόσ, να εξοικειώςει τουσ καταναλωτϋσ με τουσ κινδϑνουσ μιασ υπϋρμετρησ ό υπερβολικόσ κατανϊλωςησ αλκοϐλ και με τα οφϋλη μιασ ϋμμετρησ κατανϊλωςησ ούνου προκειμϋνου να τουσ επιτρϋψει να λϊβουν υπεϑθυνεσ αποφϊςεισ, γνωρύζοντασ τουσ λϐγουσ. Σϋλοσ, ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ εύναι ξεκϊθαρα υπϋρ ενϐσ υπεϑθυνου εμπορικού επικοινωνιακού μηνύματοσ. Κϊθε μορφό εμπορικοϑ επικοινωνιακοϑ μηνϑματοσ που απευθϑνεται ςτουσ καταναλωτϋσ θα πρϋπει να χαρακτηρύζεται απϐ ευθυκριςύα. Ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ επαναβεβαιώνει την υποςτόριξό του ςε κϊθε μορφόσ μϊρκετινγκ που προβϊλει το «μϋτρο» ςτην κατανϊλωςη ούνου. Σο εμπορικϐ επικοινωνιακϐ μόνυμα δεν πρϋπει να ςτοχεϑει ϊτομα που δεν ϋχουν ακϐμα ςυμπληρώςει τη νϐμιμη ηλικύα κατανϊλωςησ αλκοϐλ οϑτε να παρϊςχει παραπλανητικϋσ πληροφορύεσ. Για το ςκοπϐ αυτϐ, ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ κλϊδοσ καθϐριςε ϋνα ςύνολο κανόνων επικοινωνύασ όςον αφορϊ την προώθηςη - προβολό ούνου και αμπελοοινικών προώόντων. Οι κανϐνεσ αυτού δημιουργόθηκαν με αφετηρύα τουσ υπϊρχοντεσ εθνικοϑσ κώδικεσ αυτορρϑθμιςησ και αποβλϋπουν ςτην ενδυνϊμωςη των παραδοςιακών τρϐπων παρουςύαςησ, επικοινωνύασ και διϊθεςησ ϋναντι των με την ενςωμϊτωςη του μϋτρου και τησ υπεϑθυνησ κατανϊλωςησ. Δύνουν ταυτϐχρονα μια ςειρϊ ςυςτϊςεων για τισ εμπορικϋσ και επικοινωνιακϋσ πρακτικϋσ. Ο τομϋασ θα θϋςει επύςησ κατευθυντόριεσ γραμμϋσ για τον τρϐπο χρόςησ του μηνϑματοσ που υποςτηρύζει την ϋμμετρη και υπεϑθυνη κατανϊλωςη ούνου. 6
3. ΣΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΟΙΝΟ; Ένα φυςικό προώόν: Αιώνεσ πϊθουσ, ϋνα πλόθοσ ποικιλιών. Ο ούνοσ εύναι φυςικϐ γεωργικϐ προώϐν αναγνωριςμϋνο απϐ τισ υνθόκεσ τησ ΕΕ και καθορύζεται απϐ την νομοθεςύα τησ ΕΕ ωσ ϋνα «προώϐν που προϋρχεται αποκλειςτικϊ απϐ την αλκοολικό ζϑμωςη, ςυνολικό ό μερικό, των νωπών ςταφυλιών, εκθλιμμϋνων ό μη, ό του γλεϑκουσ ςταφυλιοϑ». Ο ούνοσ εύναι ϋνα προώϐν που υπϐκειται ςε αυςτηρό νομοθεςύα απϐ τον αμπελώνα ϋωσ τον καταναλωτό. Η καλλιϋργεια τησ αμπϋλου και η παραγωγό ούνου ρυθμύζονται απϐ την Κοινό Οργϊνωςη Αγορϊσ (ΚΟΑ) 1, που εντϊςςεται μϋςα ςτην Κοινό Γεωργικό Πολιτικό (ΚΑΠ) τησ ΕΕ. Η ΚΟΑ καθορύζει πλόρεισ και ςυγκεκριμϋνουσ κανϐνεσ για την παραγωγό ούνου, ςυμπεριλαμβανϐμενου θεμϊτων που ςχετύζονται με την γη, τισ περιοχϋσ φϑτευςησ, την αδειοδϐτηςη ποικιλιών αμπϋλου και τισ οινολογικϋσ πρακτικϋσ Η παραγωγό ούνου εύναι ταυτϐχρονα τϋχνη αλλϊ και επιςτόμη. Η ύδια ποικιλύα αμπϋλου θα ϋχει διαφορετικϊ χαρακτηριςτικϊ ανϊλογα με το κλύμα και τον τϑπο του εδϊφουσ. Διαφορετικού τϑποι κραςιοϑ ϋχουν προκϑψει εξαιτύασ τησ ποικιλύασ των οινολογικών μεθϐδων και εύναι δϑςκολο να ςυμφωνόςουμε επύ τησ μύασ και μοναδικόσ «ορθόσ» μεθϐδου παραςκευόσ ούνου. Κϊθε κραςύ εύναι μοναδικϐ. Σο ϋδαφοσ, το κλύμα, η γεωλογύα, οι ποικιλύεσ και οι οινολογικϋσ πρακτικϋσ εύναι εξύςου αποφαςιςτικού παρϊγοντεσ και μεταβλητϋσ που προςδύδουν ςε κϊθε κραςύ τον μοναδικϐ χαρακτόρα του. Οι αμπελοοινικϋσ περιοχϋσ τησ Ευρώπησ παρϊγουν μια ατελεύωτη ποικιλύα εξαιρετικών προώϐντων. Παρϐλο που το κραςύ παραμϋνει ϋνα φυςικϐ προώϐν, οι τεχνολογικϋσ καινοτομύεσ επϋτρεψαν τη βελτύωςη τησ υγιεινόσ και τον καλϑτερο ϋλεγχο των διαδικαςιών παραγωγόσ, ςυμβϊλλοντασ ϋτςι ςτην παραγωγό ούνων προςαρμοςμϋνων ςτην «γεϑςη» των ςϑγχρονων καταναλωτών. την πρϊξη, η ςυνολικό κατανϊλωςη ούνου μειώθηκε ςτην Ευρώπη δεδομϋνου ϐτι οι εραςιτϋχνεσ του κραςιοϑ επιλϋγουν ϐλο και περιςςϐτερο ούνουσ ανωτϋρασ ποιϐτητασ. 1 Règlement du Conseil (CE) nº 1493/1999 du 17 mai 1999 portant organisation commune du marché vitivinicole OJ L 179, 14.7.1999, pp. 1 84 7
1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 1000 hl ΦΗΜΑ 1 160000 Κατανάλωση ανά τύπο κρασιού(εε-15) 140000 120000 100000 80000 60000 σύνολο επιτραπέζιος ποιοτικός 40000 20000 0 Πηγή: Ευρωπαΰκή Επιτροπή, Διεύθυνςη Γεωργίασ και Ανάπτυξησ τησ Υπαίθρου Ο ούνοσ ωσ πόροσ: Ένασ τομϋασ ζωτικόσ ςημαςύασ, ϋνα οικολογικό πλεονϋκτημα, ϋνασ τρόποσ ζωόσ Η Ευρωπαώκό Ένωςη εύναι ο πρώτοσ παγκϐςμιοσ παραγωγϐσ, καταναλωτόσ, εξαγωγϋασ και ειςαγωγϋασ ούνου. την πραγματικϐτητα, πϊνω απϐ το μιςϐ τησ παγκϐςμιασ παραγωγόσ ούνου πραγματοποιεύται ςτην Ευρώπη και η ςυγκεκριμϋνη δραςτηριϐτητα αντιπροςωπεϑει μια ςημαντικό ςυνιςτώςα τησ οικονομύασ πολλών περιοχών. Σο 2004, το μερύδιο ούνου μϋςα ςτην ςυνολικό γεωργικό παραγωγό τησ ΕΕ ανόλθε ςτο 5,4% και ςε κϊποιεσ χώρεσ του νϐτου τησ Ευρώπησ, αντιπροςώπευε ςχεδϐν το 10% τησ αξύασ τησ γεωργικόσ παραγωγόσ. Σα ςτοιχεύα αυτϊ αφοροϑν ςτην Γαλλύα, Ιταλύα, Αυςτρύα, Πορτογαλύα, Λουξεμβοϑργο, λοβενύα και Ιςπανύα. Ο τομϋασ λαμβϊνει περύπου 1,3 δισ ενιςχϑςεισ ετηςύωσ απϐ την ΚΑΠ. 8
Πύνακασ 1 Μϋςοσ ϐροσ Αξύασ παραγωγόσ του οινικοϑ τομϋα τησ ΕΕ Σα τελευταύα πϋντε ϋτη η μϋςη παραγωγό ςτην Ευρώπη των 25 ανόλθε ςτα 178 εκατομμϑρια εκατϐλιτρα για μια αξύα περύπου 16 δισ. Με την ϋνταξη τησ Ρουμανύασ και τησ Βουλγαρύασ η παραγωγό θα αυξηθεύ κατϊ μερικϊ 7 εκατομμϑρια εκατϐλιτρα Κύριεσ οινοπαραγωγέσ χώρεσ Παραγωγή ςε εκατομ. εκατόλιτρα % ΕΕ Αξία (δισ ) Γαλλύα 55 30,6% 7,7 Ιταλύα 51 28,5% 4,2 Ιςπανύα 43 23,2% 1,2 Γερμανύα 10 5,5% 1,1 Πορτογαλύα 7,2 4,2% 1,0 Ανϊμεςα ςτισ υπϐλοιπεσ οινοπαραγωγϋσ χώρεσ, υπολογύζεται η Ουγγαρύα, η Ελλϊδα, η Αυςτρύα και, με μικρϐτερη παραγωγό, η λοβακύα, η Σςεχύα, η λοβακύα, η Κϑπροσ, το Λουξεμβοϑργο και η Μϊλτα. Πηγή: Europa, Δελτίο Τύπου, Η αναθεώρηςη του αμπελοοινικού τομέα τησ ΕΕ: γενικέσ πληροφορίεσ. Παρϐλο που ο ϐγκοσ του ειςαγϐμενου ούνου ςτην Ευρωπαώκό Ένωςη ϋχει αυξηθεύ τα τελευταύα χρϐνια, η ΕΕ παραμϋνει ϋνασ καθαρϐσ εξαγωγϋασ ούνου. Σο 2006, οι εξαγωγϋσ ούνου τησ ΕΕ ϋχουν ανϋλθει ςτα 5,5 διςεκατομμϑρια ςυνολικϊ, παρϊγοντασ ϋνα καθαρϐ πλεϐναςμα ϑψουσ 3 διςεκατομμυρύων ςτο κοινοτικϐ εμπορικϐ ιςοζϑγιο. Η αμπελοκαλλιϋργεια και η παραγωγό ούνου διαδραματύζουν επύςησ ϋναν καθοριςτικϐ ρϐλο ςτο ποςοςτϐ δραςτηριϐτητασ και απαςχϐληςησ των αγροτικών περιοχών πολλών κρατών μελών και ενϐσ μεγϊλου αριθμοϑ περιοχών τησ Ευρώπησ. Σο 2005, η ΕΕ των 25 αριθμοϑςε περύπου 1,3 εκατομμϑρια αμπελοοινικών εκμεταλλεϑςεων, το οπούο αντιπροςώπευςε περιςςϐτερο του 20% του ςυνϐλου των γεωργικών εκμεταλλεϑςεων τησ ΕΕ. Αυτϋσ οι εκμεταλλεϑςεισ κϊλυπταν πλϋον των 3,4 εκατομμυρύων εκταρύων γησ και αντιπροςώπευςαν με τα τρύα εκατομμϑριϊ των μιςθωτών τουσ περύπου το 20% τησ απαςχϐληςησ του γεωργικοϑ τομϋα, με το εργατικϐ δυναμικϐ αυτών των εκμεταλλεϑςεων να εύναι πϊντα πρωτύςτωσ οικογενειακϐ. Εκτϐσ απϐ τισ μϐνιμεσ θϋςεισ εργαςύασ, ο τομϋασ προςφεϑγει ςε εποχιακό απαςχϐληςη για τουσ τρυγητοϑσ. τισ μεςογειακϋσ χώρεσ (Ιταλύα, Πορτογαλύα, Γαλλύα, Ιςπανύα και Ελλϊδα), το 84% του εργατικοϑ δυναμικοϑ των γεωργικών εκμεταλλεϑςεων εργϊζεται ςτουσ αμπελώνεσ. 9
Εϊν εςτιϊςουμε ςτην εξϋλιξη των αμπελοοινικών εκμεταλλεϑςεων ςτη διϊρκεια του χρϐνου, παρατηροϑμε ϐτι ο αριθμϐσ τουσ ϋχει μειωθεύ ςημαντικϊ (για να πϋςει απϐ τα 2,1 εκατομμϑρια το 1990 ςτα 1,3 εκατομμϑρια το 2005) και η απαςχϐληςη ϋχει μειωθεύ ςε αντύςτοιχεσ αναλογύεσ. Σα αποτελϋςματα αυτϊ δεύχνουν ςαφώσ την διαδικαςύα βαθιϊσ και μακροπρϐθεςμησ αναδιϊρθρωςησ που ζει αυτό την περύοδο ο ευρωπαώκϐσ αμπελοοινικϐσ τομϋασ. Αυτό η αλλαγό ςυνεπϊγεται αϑξηςη του μϋςου μεγϋθουσ των εκμεταλλεϑςεων και εξορθολογιςμϐ τησ ειςροόσ εργατικοϑ δυναμικοϑ, χωρύσ να ξεχνϊμε ϐτι εύμαςτε ςε ϋνα πλαύςιο ελαφριϊσ μεύωςησ των επιφανειών των αμπελώνων. Η κοινωνικοοικονομικό διϊςταςη τησ αμπελοκαλλιϋργειασ πηγαύνει πολϑ πιο περα απϐ τη γεωργικό δραςτηριϐτητα που αναπτϑςςεται ςτουσ αμπελώνεσ. Πρϋπει πρϊγματι να ληφθοϑν υπϐψη οι ϋμμεςεσ οικονομικϋσ δραςτηριϐτητεσ που ςυνδϋονται με την παραγωγό κραςιοϑ ϐπωσ το εμπϐριο ούνου και η ςυνδεδεμϋνη με αυτϐ διαφόμιςη, η παραγωγό δρϑινων βαρελιών, φιαλών, ετικετών, καψουλών και πωμϊτων ό ακϐμη η ανϊπτυξη του οινικοϑ τουριςμοϑ. Ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ ϋχει επύςησ ιδιαύτερη ςυμβολό ςτην προςταςύα του περιβϊλλοντοσ. Οι αμπελώνεσ εξαςφαλύζουν μια ανθρώπινη παρουςύα ςε εϑθραυςτεσ περιοχϋσ που ςυχνϊ δεν ϋχουν καμύα ϊλλη πραγματικό οικονομικό αξύα. Οι αμπελώνεσ που φυτεϑονται ςτισ βουνοπλαγιϋσ περιορύζουν τη διϊβρωςη των εδαφών και μποροϑν να χρηςιμεϑςουν ωσ πυροπροςταςύα δεδομϋνου ϐτι η μεγϊλη απϐςταςη μεταξϑ των πρεμνών ςυμβϊλλει ςτον περιοριςμϐ διϊδοςησ των φλογών. Καθώσ ο αμπελοοινικϐσ κλϊδοσ δημιουργεύ προςτιθϋμενη αξύα ςτα τοπύα και ςυμβϊλλει ςτη διατόρηςό τουσ, η Ευρωπαώκό ϑμβαςη για το Σοπύο (European Landscape Convention) αποδύδει επύςησ πολϑ ιδιαύτερη ςημαςύα ςτουσ αμπελώνεσ. Επιπλϋον, βϊςει των διατϊξεων τησ Ευρωπαώκόσ ϑμβαςησ για το Σοπύο που αναφϋρονται ςτην προςταςύα, τη διαχεύριςη και το ςχεδιαςμϐ του τοπύου, ϋχουν πραγματοποιηθεύ πολλϋσ μελϋτεσ με ςτϐχο να υπογραμμύςουν την αξύα των αμπελώνων, να αναπτϑξουν κώδικεσ καλών πρακτικών, να προφυλϊξουν το περιβϊλλον και να προαγϊγουν τα τοπύα των αμπελώνων ωσ διακριτικϊ τουριςμοϑ ποιϐτητασ. 10
4. ΟΙΝΟ: Ο ΠΟΛΙΣΙΜΟ ΣΟΤ ΜΕΣΡΟΤ Ιςτορύα του ούνου: εγκώμιο του μϋτρου Σο κραςύ αποτελεύ μϋροσ τησ ζωόσ, του πολιτιςμοϑ και τησ διατροφόσ των Ευρωπαύων απϐ αμνημϐνευτων χρϐνων. Η αμπελοκαλλιϋργεια αναπτϑχθηκε ςτην Ευρώπη με την επϋκταςη τησ ρωμαώκόσ αυτοκρατορύασ ςε ϐλη τη Λεκϊνη τησ Μεςογεύου. Εύναι τϐτε που ϋνασ μεγϊλοσ αριθμϐσ περιοχών που παρϊγουν ςόμερα κραςύ ξεκύνηςε τη δραςτηριϐτητα. Απϐ τϐτε όδη, το κραςύ όταν προώϐν επακριβών γεωργικών τεχνικών που ενθϊρρυναν την ανϊπτυξη διαφορετικών ποικιλιών και καλλιεργητικών τεχνικών. Βαρϋλια καταςκευϊςτηκαν για να διευκολϑνουν την αποθόκευςη και τη μεταφορϊ, φιϊλεσ ϊρχιςαν να υιοθετοϑνται για πρώτη φορϊ και ϋνα ςτοιχειώδεσ ςϑςτημα ονομαςύασ προϋλευςησ εμφανύςτηκε επιπλϋον ενώ κϊποιεσ περιοχϋσ απϋκτηςαν φόμη παραγωγόσ ούνων ποιϐτητασ. Με τη βαθμιαύα εκλϋπτυνςη των τεχνικών παραγωγόσ, το προώϐν κϋρδιςε βαθμιαύα δημοτικϐτητα και ταβϋρνεσ ϐπου ςϋρβιραν κραςύ διαδϐθηκαν ςτισ πϐλεισ ςε ϐλη την Αυτοκρατορύα. Η παρϊδοςη του ούνου ςτην Ευρώπη εύναι πιο παλαιϊ απϐ την αυτοκρατορικό Ρώμη. την αρχαύα Ελλϊδα όδη, ποιητϋσ, ιςτορικού και καλλιτϋχνεσ ϋπλεκαν το εγκώμιο του ούνου, ςτον οπούο γύνεται ςυχνϊ αναφορϊ ςτα ϋργα του Αιςώπου και του Ομόρου. την Ελλϊδα, παρϐλα αυτϊ, ο ούνοσ θεωρόθηκε ωσ προνϐμιο των ανώτερων τϊξεων και όταν βαςικϐ ςτοιχεύο των ςυμποςύων. Ο Διϐνυςοσ, ο Έλληνασ Θεϐσ του κραςιοϑ, δεν αντιπροςώπευε μϐνο την μεθυςτικό εξουςύα του κραςιοϑ αλλϊ επύςησ και τισ κοινωνικϋσ και ευεργετικϋσ επιδρϊςεισ του. Οι Έλληνεσ θεωροϑςαν επύςησ ϐτι αυτϐσ ο θεϐσ όταν ο υμνωδϐσ του πολιτιςμοϑ, απϋνειμε δικαιοςϑνη και ειρόνησ. Ο Διϐνυςοσ όταν επύςησ ο θεϐσ τησ γεωργύασ και του θεϊτρου. Επιπλϋον, ςϑμφωνα με τον αρχαύο Έλληνα ιςτορικϐ Θουκυδύδη, «οι λαού τησ Μεςογεύου δεν ϊρχιςαν να βγαύνουν απϐ τη βαρβαρϐτητα παρϊ μϐνο ϐταν ϋμαθαν να καλλιεργοϑν το αμπϋλι και την ελιϊ.» Με το πϋραςμα των αιώνων, η τϋχνη τησ οινοπούηςησ επεκτϊθηκε ςτη Γαλλύα, την Ιςπανύα, τη Γερμανύα και κϊποια μϋρη τησ Μεγϊλησ Βρετανύασ. Ο ούνοσ θεωρόθηκε τϐτε ςαν ςημαντικϐ ςτοιχεύο τησ καθημερινόσ διατροφόσ και οι Ευρωπαύοι ϊρχιςαν να εκτιμοϑν τα πιο δυνατϊ και πιο βαριϊ κραςιϊ. Η προτύμηςό τουσ για το κραςύ διόρκεςε κατϊ τη διϊρκεια ϐλου του Μεςαύωνα. Η κατανϊλωςη νεροϑ που δεν όταν πϊντα αςφαλόσ, ϋκανε το κραςύ το ποτϐ που προτιμοϑςαν οι Ευρωπαύοι ωσ ςυνοδεύα των γευμϊτων. Παρϊλληλα, η αμπελοκαλλιϋργεια και η οινοπαραγωγό προϐδευςαν χϊρη ςτισ γεωργικϋσ τεχνικϋσ που αναπτϑςςονταν ςτα μοναςτόρια ςε ϐλη την όπειρο, τα οπούα δημιοϑργηςαν οριςμϋνουσ απϐ τουσ καλϑτερουσ αμπελώνεσ τησ Ευρώπησ. Οι Βενεδικτύνοι μοναχού, παραδεύγματοσ χϊρη, όταν μεταξϑ των μεγαλϑτερων παραγωγών τησ Ευρώπησ με τουσ αμπελώνεσ τουσ ςτην Καμπανύα, Βουργουνδύα και ςτο Μπορντώ καθώσ επύςησ ςτο Rheingau και Franconie, ςτη Γερμανύα. Η τϊξη των εμπϐρων και η αριςτοκρατύα κατανϊλωναν κραςύ ςε ϐλα τα γεϑματα και διατηροϑςαν καλϊ εφοδιαςμϋνα κελϊρια. τη διϊρκεια του 16 ου αιώνα, το κραςύ ϊρχιςε να εκτιμϊται ωσ μια πιο εξεζητημϋνη εναλλακτικό πρϐταςη τησ μπϑρασ. Όςο τα οινικϊ προώϐντα 11
διαφοροποιοϑνταν, οι καταναλωτϋσ ϊρχιςαν να ποικύλουν τισ απολαϑςεισ τουσ ϐςον αφορϊ ςτην κατανϊλωςη αλκοϐλ. Οι ϊνθρωποι ϊρχιςαν να ςυζητόςουν για τισ αρετϋσ του ούνου και για τα πϊθη που ςυνδϋονταν με αυτϐ με μεγαλϑτερη ευχαρύςτηςη απϐ ϐτι κατϊ τη διϊρκεια των προηγοϑμενων αιώνων. την Ελιςαβετιανό Αγγλύα, ο διϊςημοσ ποιητόσ αύξπηρ παρατόρηςε ϐτι «το καλϐ κραςύ εύναι ϋνα καλϐ και γλυκϐ πλϊςμα εϊν το χρηςιμοποιόςει κϊποιοσ καλϊ», ϋμμεςοσ ςχολιαςμϐσ τησ υπϋρμετρησ κατανϊλωςησ κραςιοϑ ςτην εποχό του, κατϊ την οπούα το Λονδύνο ϊρχιζε να διαθϋτει πϐςιμο νερϐ, τομό που ϋβαλε τον αμπελοοινικϐ τομϋα ςε μια νϋα εποχό. Λϐγω τησ βελτύωςησ των τεχνικών παραγωγόσ τον 17ο και 18ο αιώνα, ϋκαναν την εμφϊνιςό τουσ κραςιϊ καλϑτερησ ποιϐτητασ. Γυϊλινεσ φιϊλεσ και πώματα φελλοϑ ϊρχιςαν να χρηςιμοποιοϑνται και εφευρϋθηκε το τιρμπουςϐν. Εύναι τϐτε που αναπτϑχθηκε αλματωδώσ ο γαλλικϐσ οινικϐσ τομϋασ. Σα κραςιϊ του Μπορντώ, ιδιαύτερα, κϋρδιςαν την αναγνώριςη των εμπϐρων των Κϊτω Φωρών, τησ Γερμανύασ, τησ Ιρλανδύασ και τησ κανδιναβύασ. Σο Μπορντώ αντϊλλαςε κραςύ με καφϋ και ϊλλα περιζότητα εμπορεϑματα που προϋρχονταν απϐ τον Νϋο Κϐςμο, γεγονϐσ που ςυνϋβαλε ςτην παγύωςη τησ θϋςη του ούνου ςε πλόρη ϊνθηςη παγκϐςμιο εμπϐριο. Αν και ο 19οσ αιώνασ θεωρεύται ωσ η χρυςό εποχό του ούνου ςε πολλϋσ περιοχϋσ όταν επύςησ και μϊρτυρασ τραγωδιών. Προσ το 1863, οι γαλλικού αμπελώνεσ επλόγηςαν κατϊ ϋνα μεγϊλο μϋροσ απϐ μια αςθϋνεια που προκαλεύται απϐ τη φυλλοξόρα, η οπούα απορροφοϑςε τουσ χυμοϑσ διαμϋςου των ριζών. Όταν ανακαλϑφθηκε ϐτι τα αμπϋλια τησ Αμερικόσ όταν ανθεκτικϊ ςτην φυλλοξόρα, αποφαςύςτηκε η φϑτευςη αμερικϊνικων αμπελιών ςτισ πληγεύςεσ περιοχϋσ τησ Γαλλύασ. Αυτϐ δημιοϑργηςε αμπϋλουσ υβρύδια οι οπούεσ παρόγαγαν μεγαλϑτερη ποικιλύα κραςιών. Παρϊλληλα την περύοδο αυτό, Γϊλλοι οινοποιού μετακινόθηκαν ςτην Ριϐχα τησ Β. Ιςπανύασ και εκπαύδευςαν του παραγωγοϑσ ςτην παραγωγό ούνου απϐ τοπικϋσ ποικιλύεσ. Κατϊ τη διϊρκεια των τελευταύων 150 ετών, η παραγωγό κραςιοϑ γνώριςε μια ςυνολικό επανϊςταςη και ωσ τϋχνη και ωσ επιςτόμη. Φϊρη ςτην ψϑξη, ϋγινε ευκολϐτερο για τουσ παραγωγοϑσ το να ελϋγχουν τη θερμοκραςύα επεξεργαςύασ τησ ζϑμωςησ και το να παρϊγουν κραςιϊ υψηλόσ ποιϐτητασ ςε θερμϊ κλύματα. Η ειςαγωγό των μηχανών ςυγκομιδόσ επϋτρεψε ςτουσ αμπελουργοϑσ να εύναι πιο αποτελεςματικού και για να επεκτεύνουν τουσ αμπελώνεσ τουσ. Ακϐμα και αν ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ πρϋπει να αποδεχθεύ την πρϐκληςη να ανταποκριθεύ ςτισ απαιτόςεισ μιασ ςυνεχώσ μεγαλϑτερησ αγορϊσ χωρύσ να απολϋςει τον προςωπικϐ χαρακτόρα των προώϐντων του, η τεχνολογύα ςυμβϊλλει ςτο να εγγυηθεύ ϋναν ςταθερϐ εφοδιαςμϐ ςε ποιοτικϊ κραςιϊ. Η ςημερινό δημοτικϐτητα του κραςιοϑ αποτεύνει ςεβαςμϐ ςτην πανϊρχαια τϋχνη τησ οπούασ εύναι αποτϋλεςμα και καταδεικνϑει τη ςημαςύα του κραςιοϑ μϋςα ςτην ιςτορύα και την ποικιλομορφύα του ευρωπαώκοϑ πολιτιςμοϑ. Η οινοπαραγωγό: μια κληρονομιϊ φτιαγμϋνη από καλλιεργητικϋσ πρακτικϋσ, γεύςεισ και ποικιλομορφύα. Σο κραςύ εύναι εδώ και αιώνεσ ϋνα ςϑμβολο πολιτιςμοϑ του ευρωπαώκοϑ τρϐπου ζωόσ αλλϊ ο ρϐλοσ του ϋχει εξελιχθεύ ςτο πϋραςμα του χρϐνου αφοϑ ϋχει περϊςει απϐ το ςτϊδιο τησ ςημαντικόσ θρεπτικόσ πηγόσ ςε αυτϐ του ςυνοδοϑ των γευμϊτων, γνώριςμα πολιτιςμοϑ, ςυνδεμϋνο με την κοινωνικϐτητα και 12
ςυμβατϐ με ϋναν υγιεινϐ τρϐπο ζωόσ. Η τϋχνη τησ αμπελοκαλλιϋργειασ ϋχει επύςησ εξελιχθεύ αλλϊ κατϊ βϊςη ϋχει παραμεύνει αμετϊβλητη: η ευρωπαώκό παρϊδοςη τησ παρουςύαςησ του κραςιοϑ και των επικοινωνιακών μηνυμϊτων ςχετικϊ με το κραςύ, μια παρϊδοςη που βαςύζεται ςτην προϋλευςη των προώϐντων, την ιςτορύα τησ οινοπαραγωγόσ. Για το λϐγο αυτϐ υπϊρχει η τϊςη ςϑνδεςησ του κραςιοϑ με τη γαςτρονομύα, την ιςτορύα, με τα τοπικϊ προώϐντα ποιϐτητασ και με ςημαντικϋσ κοινωνικϋσ περιςτϊςεισ. υνεπώσ, παρϊ τισ διαφορετικϋσ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ ςτην ΕΕ, μια μετριοπαθόσ κατανϊλωςη παραμϋνει ο κανϐνασ και μϐνο μια μειοψηφύα καταναλώνει το κραςύ με τρϐπο αλϐγιςτο. Οι Ευρωπαύοι εκτιμοϑν το κραςύ για πολιτιςτικοϑσ λϐγουσ, γεγονϐσ που απεικονύζει την ποικιλομορφύα των εμπειριών, των κανϐνων του savoir-vivre και των γαςτρονομικών ςυνηθειών που επικρατοϑν ςτην Ευρώπη. Ο ούνοσ ωσ αναπϐςπαςτο μϋροσ τησ ευρωπαώκόσ ταυτϐτητασ, απϐ την φϑςη του ενθαρρϑνει επύςησ μια μετριοπαθό κατανϊλωςη. Παρϐλα αυτϊ, ςε αντύθεςη με την ςϑμφυτη με το κραςύ κουλτοϑρα, τα κρϊτη μϋλη τησ ΕΕ βιώνουν μια αϑξηςη τησ υπϋρμετρησ κατανϊλωςησ αλκοϐλ, ιδιαύτερα ςτουσ νϋουσ, η οπούα ςυνοδεϑεται απϐ ςοβαρϋσ επιπτώςεισ ςτην υγεύα αλλϊ επύςησ και νομικϋσ, οικονομικϋσ και κοινωνικϋσ. Δεδομϋνου ϐτι μια υπεϑθυνη κατανϊλωςη ούνου εύναι ςυμβατό με ϋναν υγιεινϐ και ςϑγχρονο ευρωπαώκϐ τρϐπο ζωόσ, ο πολιτιςμϐσ του κραςιοϑ πρϋπει ςόμερα να ςυμπεριλϊβει μια κοινό δϋςμευςη των εταύρων που ςτοχεϑει ςτο να εγγυηθεύ ϐτι η λελογιςμϋνη κατανϊλωςη αλκοϐλ παραμϋνει ο κανϐνασ. 5. ΕΚΣΙΜΨΝΣΑ ΣΟ ΚΡΑΙ : ΜΙΑ ΠΡΟΣΙΜΗΗ ΣΟ ΜΕΣΡΟ Εκτιμημϋνο για τη γεϑςη, την υφό, το ςώμα, το χρώμα, το μπουκϋτο και την ποικιλύα του το κραςύ εύναι ςυχνϊ ϋνα απολαυςτικϐ ςυνοδευτικϐ των γευμϊτων ϐταν καταναλώνεται με μϋτρο. Σο κραςύ παραμϋνει μια πηγό κοινωνικόσ και πολιτιςτικόσ απϐλαυςησ και εκτιμϊται για την ποιϐτητϊ του απϐ εκατομμϑρια ενηλύκων (καταναλωτϋσ που ϋχουν φθϊςει ςτη νϐμιμη ηλικύα να καταναλώςουν αλκοϐλ), οι οπούοι το καταναλώνουν με υπεϑθυνο τρϐπο. Σο κραςύ ϋχει ςημαντικϐ ρϐλο ςτην καθημερινό ζωό των Ευρωπαύων. υνδϋεται ςυχνϊ με τον εορταςμϐ ςημαντικών γεγονϐτων ϐπωσ γεννόςεισ, επϋτειοι και γϊμοι και ςηματοδοτεύ τη μετϊβαςη απϐ την εργαςύα ςτον ελεϑθερο χρϐνο, διευκολϑνοντασ ϋτςι τισ κοινωνικϋσ αλληλεπιδρϊςεισ. Η κατανϊλωςη κραςιοϑ μειώθηκε ςτη διϊρκεια των τελευταύων 20 χρϐνων, με τουσ Ευρωπαύουσ να ςτρϋφονται προσ τουσ ούνουσ υψηλόσ ποιϐτητασ τουσ οπούουσ μποροϑν να απολαϑςουν με μϋτρο. Ωςτϐςο, μια μειοψηφύα καταναλώνει επύςησ οινοπνευματώδη ποτϊ με τρϐπο που μπορεύ να εύναι επιβλαβόσ και μπορεύ να ενϋχει ςοβαρϋσ επιπτώςεισ για την ύδια την υγεύα τουσ. Αυτό η υπϋρμετρη κατανϊλωςη ϋχει κοινωνικϐ κϐςτοσ, αρνητικό επύδραςη ςτην οικονομικό ανϊπτυξη και την παραγωγικϐτητα, απορροφϊ τουσ πϐρουσ των ςυςτημϊτων υγεύασ και κοινωνικόσ αςφϊλειασ και μπορεύ επύςησ να αποτελϋςει απειλό για τη δημϐςια τϊξη. Εύναι ευεργετικϐ να πύνει κϊποιοσ κραςύ με μϋτρο, ϐμωσ η κατανϊλωςη με τρϐπο αλϐγιςτο ό υπερβολικϐ μπορεύ να επιφϋρει ςοβαρϋσ ςυνϋπειεσ ςτην υγεύα. Η 13
πρϐκληςη ςόμερα εύναι να γύνουν γνωςτού αυτού οι κύνδυνοι και τα οφϋλη με τρϐπο υπεϑθυνο, ώςτε αφενϐσ να επιτραπεύ ςτη ςυντριπτικό πλειοψηφύα των ενόλικων καταναλωτών που καταναλώνουν ούνο με μϋτρο και υπεϑθυνα να ςυνεχύςουν να το απολαμβϊνουν, αφετϋρου να ςυμβϊλλουν ςτην πρϐληψη τησ επικύνδυνησ και επιβλαβοϑσ κατανϊλωςησ απϐ μια μειοψηφύα πολιτών. Κατευθυντόριεσ γραμμϋσ ςχετικϊ με μια μετριοπαθό κατανϊλωςη: τι εύναι μια υπερβολικό κατανϊλωςη; Πολλού παρϊγοντεσ ϐπωσ η ηλικύα, ο δεύκτησ μϊζασ ςώματοσ, η εθνικό καταγωγό, η γενικό κατϊςταςη τησ υγεύασ και η λόψη φαρμϊκων επηρεϊζουν τισ ςϑγχρονεσ κατευθυντόριεσ γραμμϋσ κατανϊλωςησ. Ο ρυθμϐσ που καταναλώνεται το αλκοϐλ, το αν καταναλώνεται ωσ ςυνοδευτικϐ ενϐσ γεϑματοσ ό ϐχι, καθώσ επύςησ η ποςϐτητα και ο τϑποσ τησ τροφόσ που καταναλώνονται παρϊλληλα επενεργοϑν επύςησ ςτην απορρϐφηςη του αλκοϐλ. Ωσ εκ τοϑτου, αυτϋσ οι κατευθυντόριεσ γραμμϋσ πιθανώσ διαφοροποιοϑνται μεταξϑ των δϑο φϑλων, απϐ χώρα ςε χώρα ό ακϐμα και μεταξϑ ατϐμων του ύδιου φϑλου (γρϊφημα 2). Γρϊφημα 2 : υςτϊςεισ για τα επύπεδα κατανϊλωςησ αλκοϐλ με χαμηλό επικινδυνϐτητα. Πηγή : ICAP Table 2007: Guidelines www.icap.org/policyissues/drinkingguidelines/guidelinestable/tabid/204/default.aspx, Harding et al, 2007 14
Όπωσ δεύχνει το γρϊφημα 2, τα ςυνιςτώμενα επύπεδα κατανϊλωςησ ποικύλουν ανϊλογα με τη χώρα, μερικϋσ φορϋσ κατϊ δϑο ό τρεισ διαγραμμύςεισ. Επιπλϋον, δεν υπϊρχει καμύα εναρμϐνιςη απϐ τη μύα χώρα ςτην ϊλλη ςχετικϊ με τον καθοριςμϐ ενϐσ ποτοϑ τϑπου, γεγονϐσ που αποτυπώνει γενικϊ διαφορϋσ πολιτιςμοϑ ό ςυνηθειών. Σο λιγϐτερο αλκοολοϑχο ποτϐ ςτο Ηνωμϋνο Βαςύλειο περιϋχει 8 g αλκοϐλ, ενώ ςτην Ιαπωνύα βρύςκει κανεύσ ποτϊ που περιϋχουν μϋχρι 19,75 g αλκοϐλ. (ΠΟΤ 2004) (γρϊφημα 3). Γρϊφημα 3: Καθοριςμϐσ ενϐσ τυποποιημϋνου ποτοϑ τϑπου ςε διϊφορεσ χώρεσ Πηγή : OMS 2004 Ωςτϐςο, με βϊςη επιςτημονικϊ δεδομϋνα και διαφορετικϋσ αναφορϋσ προερχϐμενεσ απϐ διϊφορουσ υπεϑθυνουσ για τη δημϐςια υγεύα, αναγνωρύζεται ϐτι επύπεδα κατανϊλωςησ που αντιςτοιχοϑν ςτισ παρακϊτω ενδεύξεισ αντιπροςωπεϑουν μια λελογιςμϋνη κατανϊλωςη με χαμηλό επικινδυνϐτητα. (Corrao και ςυν. 2000) 15
Κατευθυντόριεσ γραμμϋσ για μια λελογιςμϋνη κατανϊλωςη με χαμηλό επικινδυνότητα: Μϋχρι 2 ποτόρια την ημϋρα για τισ γυναύκεσ Μϋχρι 3 ποτόρια την ημϋρα για τουσ ϊντρεσ Όχι περιςςϐτερα απϐ 4 ποτόρια ςτην ύδια περύςταςη Η κατανϊλωςη του αλκοϐλ θα πρϋπει να αποφευχθεύ ςε περιπτώςεισ ϐπωσ: εγκυμοςϑνη, λόψη φαρμϊκων ό εργαςύα με μηχανϋσ. Μϋτρηςη τησ κατανϊλωςησ αλκοόλ 1 ποτόρι* αντιπροςωπεϑει 10g καθαροϑ αλκοϐλ και ιςοδυναμεύ: 10cl ούνου των 12% vol 10cl αφρώδουσ ούνου των 12% vol 6cl ούνου ποιότητασ λικϋρ των 20% vol 7cl αρωματικού ούνου των 15% vol (*) Αυτόσ ο όροσ δείχνει τη μέςη ποςότητα καθαρού αλκοόλ που εκφράζεται ςτισ ςυνηθέςτερεσ μονάδεσ κατανάλωςησ, αν και οι προςφερόμενοι όγκοι και οι κατευθυντήριεσ γραμμέσ όςον αφορά ςτην κατανάλωςη ποικίλλουν από χώρα ςε χώρα. Με τον ϐρο κατανϊλωςη χαμηλόσ επικινδυνϐτητασ, γύνεται αντιληπτό η ποςϐτητα αλκοϐλ που ϋνα ϊτομο μπορεύ να καταναλώςει χωρύσ να αυξϊνεται ςημαντικϊ ο κύνδυνοσ για αρνητικϋσ κοινωνικϋσ ςυνϋπειεσ και επιπλοκϋσ τησ υγεύασ του (Dufour MC 1999). Κατ επϋκταςη μπορεύ να γύνει λϐγοσ για την ποςϐτητα αλκοϐλ που ϋνα ϊτομο μπορεύ να καταναλώςει με αςφϊλεια και απϐ την οπούα μπορεύ να ελπύςει ϐτι θα αποκομύςει θετικϊ αποτελϋςματα για την υγεύα του μακροπρϐθεςμα. 16
Η ςημαςύα των ςυνηθειών κατανϊλωςησ Δεν εύναι μϐνο η ποςϐτητα που καταναλώνεται που ϋχει ςημαςύα, αλλϊ και οι ςυνόθειεσ τησ κατανϊλωςησ (δηλαδό ο τρϐποσ με τον οπούο καταναλώνεται το αλκοϐλ) και οι περιςτϊςεισ κατϊ τισ οπούεσ καταναλώνεται. Όπωσ δεύχνει η επιςτημονικό ϋρευνα, η τακτικό και ϋμμετρη κατανϊλωςη οινοπνευματωδών ποτών εύναι ευεργετικϐτερη και ςυνδϋεται με χαμηλϐτερο κύνδυνο νϐςων και θνηςιμϐτητασ απϐ την κατανϊλωςη τησ ύδιασ ποςϐτητασ αλκοϐλ ςε μια μϐνο περύπτωςη, π.χ. κατϊ τη διϊρκεια του αββατοκϑριακου (Tolstrup JS και ςυν. 2004, Mukamal KJ και ςυν. 2003, Marques-Vidal P και ςυν. 2000, Rehm J και ςυν. 2003, Baglietto L και ςυν. 2006). ε ποιόν ΔΕΝ αφορούν οι κατευθυντόριεσ γραμμϋσ; Οι κατευθυντόριεσ γραμμϋσ ςχετικϊ με τη λελογιςμϋνη κατανϊλωςη ΔΕΝ αφοροϑν ςτουσ νϋουσ που δεν ϋχουν φθϊςει ςε μια φυςικό ωριμϐτητα ςε εγκϑουσ γυναύκεσ ςτουσ οδηγοϑσ ςτα πρϐςωπα που λαμβϊνουν φϊρμακα που δεν εύναι ςυμβατϊ με το αλκοϐλ ςτα ϊτομα που ϋχουν ιςτορικϊ εξϊρτηςησ ό πϊςχουν απϐ κϊποιεσ αςθϋνειεσ ε περίπτωςη αμφιβολιών απευθυνθείτε ςτον γιατρό ςασ! Εϊν αυτϋσ κατευθυντόριεσ γραμμϋσ γύνουν ςεβαςτϋσ, η ϋμμετρη κατανϊλωςη ούνου απϐ ενηλύκουσ - ςτα πλαύςια μιασ ιςορροπημϋνησ διατροφόσ - εύναι ςυμβατό με ϋναν υγιεινϐ τρϐπο ζωόσ, χαμηλόσ επικινδυνϐτητασ για την υγεύα. Παρϐλο που κϊποιεσ ευρωπαώκϋσ κοινωνύεσ αντιμετωπύζουν περιςςϐτερα προβλόματα που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ απϐ ϊλλεσ, η ϋμμετρη κατανϊλωςη ϋτςι ϐπωσ καθορύςτηκε παραμϋνει ο κανϐνασ. Ευεργετικϋσ επιπτώςεισ από την ϋμμετρη κατανϊλωςη ούνου Σο αλκοόλ και η καρδιϊ Η τακτικό και ϋμμετρη κατανϊλωςη κραςιοϑ ϋχει ςυνδεθεύ με αρκετϋσ ευεργετικϋσ επιδρϊςεισ για την υγεύα. τον ανεπτυγμϋνο κϐςμο οι καρδιαγγειακϋσ παθόςεισ αποτελοϑν τη βαςικό αιτύα θνηςιμϐτητασ και αντιπροςωπεϑουν μϋχρι το 50% του ςυνϐλου των θανϊτων (Gronbaek M 2004). Επιςτημονικϋσ μελϋτεσ δεύχνουν ϐτι η κατανϊλωςη αλκοϐλ ςε μικρϋσ ποςϐτητεσ μειώνει κατϊ 25-30% το ποςοςτϐ θνηςιμϐτητασ απϐ ςτεφανιαύα νϐςο και απϐ ϊλλεσ αςθϋνειεσ ςτουσ μεςόλικεσ, κυρύωσ ςτουσ ϊντρεσ ϊνω των 40 ετών και των γυναικών ςτην εμμηνϐπαυςη (Corrao Γ και ςυν. 2000, Wannamethee SG και ςυν. 2003, Klatsky Α και ςυν. 2003, Di Castelnuovo Α και ςυν. 2002, Klatsky AL 2007, Gronbaek Μ 2004). 17
Η ςχϋςη ςε καμπύλη-j ανϊμεςα ςτην κατανϊλωςη αλκοόλ και τον κύνδυνο θνηςιμότητασ Σα ϊτομα που πύνουν κραςύ με μϋτρο ϋχουν μεγαλϑτερο προςδϐκιμο ζωόσ απϐ τα ϊτομα που δεν πύνουν καθϐλου ό που πύνουν με τρϐπο υπερβολικϐ. Αυτό η ευρϋωσ αναγνωριςμϋνη ςχϋςη καλεύται επύςησ «καμπϑλη-j» (βλ. ςχόμα 4). Ο ςχετικϐσ κύνδυνοσ θνηςιμϐτητασ εύναι χαμηλϐτεροσ μεταξϑ των ατϐμων που καταναλώνουν λύγο αλκοϐλ ό που το καταναλώνουν με μϋτρο και υψηλϐτεροσ για ϐςουσ απϋχουν. Ωςτϐςο, ο κύνδυνοσ αυξϊνεται εντυπωςιακϊ ςε κϊθε κατανϊλωςη που ξεπερνϊ το προβλεπϐμενο ϐριο. Έτςι, εϊν η κατανϊλωςη ενϐσ ό των δϑο ποτηριών μπορεύ να θεωρηθεύ ωσ «ευεργετικό για την υγεύα», η κατανϊλωςη που υπερβαύνει τα ϐρια που ορύζονται απϐ τισ κατευθυντόριεσ γραμμϋσ δεν θα αυξόςει τα οφϋλη για την υγεύα, αλλϊ μϐνο τουσ κινδϑνουσ (Corrao και ςυν. 2000). Γρϊφημα 4: χϋςη ςε καμπϑλη- J ανϊμεςα ςτην κατανϊλωςη αλκοϐλ και ςτουσ κινδϑνουσ θνηςιμϐτητασ Πωσ λειτουργεύ; Περύπου το όμιςυ των καρδιοπροςτατευτικών ςυνεπειών του κραςιοϑ θεωρεύται ϐτι οφεύλονται ςτο ύδιο το οινϐπνευμα, δεδομϋνου ϐτι τροποποιεύ ευνοώκϊ την ιςορροπύα των λιπιδύων ςτο αύμα. Η αγγειακό νϐςοσ εμφανύζεται ϐταν η «κακό» χοληςτερϐλη (LDL, λιποπρωτεϗνη χαμηλόσ πυκνϐτητασ) επικϊθεται ςτα τοιχώματα των αρτηριών ϐπου και ςυςςωρεϑεται, προτοϑ τελικϊ να αποςπαςθεύ, διαμορφώνοντασ ϋναν θρϐμβο που φρϊζει την αρτηρύα και τϐτε ο ιςτϐσ που τροφοδοτεύται απϐ την αρτηρύα με αύμα νεκρώνεται. 18
Σο αλκοϐλ ενιςχϑει την παραγωγό τησ «καλόσ» χοληςτερϐλησ (HDL, λιποπρωτεϗνη υψηλόσ πυκνϐτητασ) η οπούα απομακρϑνει την «κακό» χοληςτερϐλη απϐ τισ αρτηρύεσ και τισ φλϋβεσ ϐπου μπορεύ να διαμορφώςει πλϊκεσ. Μειώνει επύςησ την «πρϐςφυςη» ό την πόξη των ερυθρών αιμοςφαιρύων που θα μποροϑςαν να διαμορφώςουν ϋναν θρϐμβο και να εμποδύςουν τη ροό αύματοσ ςε μια αρτηρύα (θρϐμβωςη) με ςυνϋπεια την καρδιακό προςβολό ό το εγκεφαλικϐ επειςϐδιο (Lacoste και ςυν. 2001). Επιπλϋον, το αλκοϐλ ϋχει μια γενικό αντιφλεγμονώδη επύδραςη που επηρεϊζει θετικϊ τα αγγεύα του αύματοσ και ϋτςι καθυςτερεύ την ανϊπτυξη αρτηριοςκλόρυνςησ (Estruch Ρ και ςυν. 2004). Ο ούνοσ περιϋχει επιπλϋον φαινολικϋσ ουςύεσ οι οπούεσ ενεργοϑν ωσ αντιοξειδωτικϊ και εμποδύζουν την «κακό» χοληςτερϐλη να εγκαταςταθεύ ςτα αρτηριακϊ τοιχώματα. Αυτϊ τα αντιοξειδωτικϊ μειώνουν επύςησ τισ βλϊβεσ που προκαλοϑνται απϐ τισ ελεϑθερεσ ρύζεσ του ςώματοσ (τοξικϊ απϐβλητα) που ςυμβϊλλουν ςτην εμφϊνιςη εκφυλιςτικών αςθενειών ϐπωσ ο καρκύνοσ, η αςθϋνεια του Alzheimer, η αςθϋνεια του Parkinson και η γόρανςη. Σα αντιοξειδωτικϊ επύπεδα θα εξαρτηθοϑν απϐ την επεξεργαςύα, το φιλτρϊριςμα καθώσ επύςησ και απϐ την ποικιλύα, τον τρυγητϐ, το υψϐμετρο και το ϋδαφοσ.(frankel EN και ςυν. 2000). Πρϋπει να ςημειωθεύ ϐτι η αντιοξειδωτικό δρϊςη ςτο χυμϐ ςταφυλιοϑ που δεν ϋχει υποςτεύ ζϑμωςη εύναι μικρϐτερη απϐ ϐτι ςτο τελικϐ οινικϐ προώϐν τα αντιοξειδωτικϊ ενεργϊ ςτοιχεύα αυξϊνονται κατϊ τη διϊρκεια τησ ζϑμωςησ και τησ ωρύμανςησ. Η ρεςβερατρϐλη, μαζύ με την κερκιτρύνη και την επικατεχύνη, εύναι απϐ τα κϑρια αντιοξειδωτικϊ που βρύςκονται ςτον ούνο. Αυτϋσ οι φαινολικϋσ βιοφλαβονοειδεύσ ενώςεισ δύνουν ςτον ούνο το χαρακτηριςτικϐ χρώμα και τη γεϑςη του και παρϊγονται απϐ τα φυτϊ για να αντιμετωπύςουν τη μυκητιακό λούμωξη, τισ υπεριώδεισ ακτύνεσ και τουσ διϊφορουσ χημικοϑσ και φυςικοϑσ παρϊγοντεσ ςτρεσ, ειδικϊ κατϊ τη διϊρκεια τησ ωρύμανςησ. Οι ερευνητϋσ ϋχουν καταδεύξει ϐτι αυτϊ τα αντιοξειδωτικϊ που βρύςκονται ςτο κραςύ εύναι πϋντε φορϋσ πιο ιςχυρϊ απϐ τα αντιοξειδωτικϊ αναφορϊσ, δηλαδό η βιταμύνη Ε. Σα ευρόματα αυτϊ ϋρχονται να ςτηρύξουν το ςημαντικϐ και αυξανϐμενο αριθμϐ επιςτημονικών ερευνών που καταδεικνϑουν ϐτι η λελογιςμϋνη κατανϊλωςη αλκοολοϑχων ποτών ςυνδϋεται με χαμηλϐτερα επύπεδα ςτεφανιαύων καρδιακών παθόςεων καθώσ επύςησ και με την καλϑτερη υγεύα και τη μεγαλϑτερη μακροζωύα (Mukamal KL και ςυν. 2006). Σο κραςύ και ο ςακχαρώδησ διαβότησ τοιχεύα απϐ μεγϊλεσ μελϋτεσ πληθυςμών αποκαλϑπτουν ϐτι τα ϊτομα που κϊνουν μικρό ό μϋτρια κατανϊλωςη αλκοολοϑχων ποτών ϋχουν επύςησ χαμηλϐτερο κύνδυνο εμφϊνιςησ διαβότη απϐ ϐτι τα ϊτομα που δεν πύνουν καθϐλου ό εκεύνα που πύνουν υπερβολικϊ. Σα αποτελϋςματα μιασ μεταανϊλυςησ που εξετϊζει τη ςχϋςη μεταξϑ τησ ϋμμετρησ κατανϊλωςησ αλκοϐλ και του διαβότη τϑπου 2 (ό διαβότη του ενηλύκου) καταδεικνϑουν μια προςτατευτικό επύδραςη ϋναντι ςτην ανϊπτυξη διαβότη ϐταν το κραςύ απολαμβϊνεται με μϋτρο. ΜΈνασ μειωμϋνοσ κύνδυνοσ εμφϊνιςησ διαβότη κατϊ 30% διαπιςτώθηκε ςτουσ ϊνδρεσ ϐπωσ επύςησ και ςτισ γυναύκεσ (Carlsson S και 19
ςυν. 2005, Koppes LL και ςυν. 2005, Wannamethee SG και ςυν. 2003, Avogaro Α και ςυν. 2004, Wei Μ και ςυν. 2000). Ο τρϐποσ με τον οπούο το αλκοϐλ μειώνει τον κύνδυνο εμφϊνιςησ διαβότη δεν ϋχει ακϐμα καθοριςτεύ επακριβώσ. Η ϋρευνα δεύχνει ϐτι το αλκοϐλ μπορεύ να βελτιώςει την αντύςταςη του ςώματοσ ςτην ινςουλύνη, ϋνα πρϐβλημα του διαβότη τϑπου 2. Σα ϊτομα με διαβότη τϑπου 2 δεν μποροϑν να χρηςιμοποιόςουν τη γλυκϐζη αποτελεςματικϊ λϐγω τησ αντύςταςόσ τουσ ςτην ινςουλύνη, την ορμϐνη που επιτρϋπει ςτη γλυκϐζη να χρηςιμοποιηθεύ απϐ τα κϑτταρα του ςώματοσ. Με την ϋμμετρη κατανϊλωςη αλκοϐλ δεν μειώνεται μϐνο ο κύνδυνοσ εμφϊνιςησ διαβότη τϑπου 2, αλλϊ μπορεύ επύςησ να μειωθοϑν οι πιθανϋσ καρδιακϋσ επιπλοκϋσ που ςχετύζονται με το διαβότη. Αυτϐ εύναι ιδιαύτερα ςημαντικϐ λαμβϊνοντασ υπϐψη ϐτι οι ςτεφανιαύεσ καρδιακϋσ παθόςεισ εύναι η κϑρια αιτύα θανϊτου μεταξϑ των ατϐμων με διαβότη τϑπου 2, τα οπούα διατρϋχουν 4 φορϋσ μεγαλϑτερο κύνδυνο να πϊθουν καρδιακό προςβολό ό εγκεφαλικϐ επειςϐδιο. Η ϋρευνα δεύχνει ϐτι αυτϐσ ο κύνδυνοσ μειώνεται αιςθητϊ ϐταν κϊνουν μια ςυνετό κατανϊλωςη ούνου ςτα γεϑματα. Η αυξανϐμενη εξϊπλωςη του διαβότη τϑπου 2 ςε παγκϐςμιο επύπεδο, η οπούα ςυνοδεϑεται με ςημαντικϋσ δαπϊνεσ υγειονομικόσ περύθαλψησ, καθιςτϊ την πρϐληψη του διαβότη ϋνα ςημαντικϐ ζότημα δημϐςιασ υγεύασ. Υαύνεται ϐτι η λελογιςμϋνη κατανϊλωςη θα μποροϑςε εντοϑτοισ να βοηθόςει ςτη μεύωςη του διαβότη τϑπου 2 και με αυτϐν τον τρϐπο να ςυμβϊλει ςημαντικϊ ςτη δημϐςια υγεύα (Djousse L και ςυν. 2007). Τπϐ το φωσ τϋτοιων ςυμπεραςμϊτων, τα οφϋλη τησ λελογιςμϋνησ κατανϊλωςησ ούνου πρϋπει να αναγνωριςτοϑν επαρκώσ. Εντοϑτοισ, τα επιςτημονικϊ ςυμπερϊςματα ςχετικϊ με τα οφϋλη τησ λελογιςμϋνησ κατανϊλωςησ, εύτε φυςικϊ εύτε διανοητικϊ εύτε κοινωνικϊ δεν πρϋπει να γύνουν αφορμό για υπϋρβαςη των κατευθυντηρύων γραμμών για λελογιςμϋνη κατανϊλωςη των οινοπνευματωδών ποτών. Παρακαλώ θυμηθεύτε ϐτι ο ούνοσ θα πρϋπει να καταναλώνεται κυρύωσ για την ευχαρύςτηςη και την απϐλαυςη που προςφϋρει, παρϊ για οποιοδόποτε ϐφελοσ τησ υγεύασ, καθώσ η κατανϊλωςη πϊνω απϐ τισ ςυνιςτώμενεσ ποςϐτητεσ δεν θα παρϊςχει περιςςϐτερα οφϋλη, μϐνο μεγαλϑτερη βλϊβη. Για περιςςότερεσ πληροφορύεσ ςχετικϊ με τον Ούνο, την Τγεύα και τισ Κοινωνικϋσ πτυχϋσ, επιςκεφτεύτε: www.wineinformationcouncil.eu 20
6. ΚΑΣΑΦΡΗΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΟΓΙΣΗ ΚΑΣΑΝΑΛΨΗ ΑΛΚΟΟΛΟΤΦΨΝ ΠΟΣΨΝ Καταςτροφικϋσ ςυνϋπειεσ μιασ καταχρηςτικόσ κατανϊλωςησ ε περύπτωςη υπερβολικόσ κατανϊλωςησ οινοπνευματωδών ποτών, κϊποιοσ εκτύθεται επιπροςθϋτωσ ςε μια μεγϊλη ςειρϊ παραγϐντων κινδϑνου, με τον κύνδυνο να αυξϊνεται ανϊλογα με τον ϐγκο του αλκοϐλ που καταναλώνεται. Εύναι ςυνεπώσ ουςιαςτικϐ να προληφθεύ κϊθε καταχρηςτικό κατανϊλωςη, δϋςμευςη που ϋχει εξϊλλου αναληφθεύ απϐ τον αμπελοοινικϐ τομϋα. Εκτιμώντασ το κόςτοσ ςτην υγεύα και το κοινωνικό κόςτοσ Οι αρνητικϋσ ςυνϋπειεσ που ςυνδϋονται με την κατϊχρηςη και την αλϐγιςτη κατανϊλωςη αλκοϐλ εύναι εξαιρετικϊ ανηςυχητικϋσ. Η επιβλαβόσ και επικύνδυνη κατανϊλωςη αλκοϐλ εύναι μια απϐ τισ κϑριεσ αιτύεσ πρϐωρου θανϊτου και αςθενειών που θα μποροϑςαν να αποφευχθοϑν. Ο ϋνασ ςτουσ τϋςςερεισ θανϊτουσ μεταξϑ των νεαρών ανδρών (ηλικύασ 15-29) και ο ϋνασ ςτουσ δϋκα θανϊτουσ μεταξϑ των νϋων γυναικών ςχετύζονται με την επιβλαβό χρόςη οινοπνευματωδών ποτών. τισ αιτύεσ θανϊτου περιλαμβϊνονται τα τροχαύα ατυχόματα, οι τραυματιςμού, η βύα και οι αςθϋνειεσ του όπατοσ. Εύναι η αιτύα του 7.4% ϐλων των προβλημϊτων υγεύασ και των πρϐωρων θανϊτων ςτην ΕΕ και ϋχει αρνητικϋσ επιπτώςεισ ςτην εργαςύα και την παραγωγικϐτητα (Rehm J και ςυν. 2003, Anderson και ςυν. 2006). Η κατϊχρηςη οινοπνεϑματοσ ϋχει ςυνδεθεύ επύςησ με μια ςειρϊ μακροπρϐθεςμων χρϐνιων παθόςεων που υποβιβϊζουν την ποιϐτητα ζωόσ. ε αυτϋσ περιλαμβϊνονται η υπϋρταςη, τα καρδιαγγειακϊ προβλόματα, η κύρρωςη του όπατοσ, η εξϊρτηςη απϐ το αλκοϐλ, διϊφορεσ μορφϋσ καρκύνου, εγκεφαλικϋσ βλϊβεσ που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ και μια ςειρϊ ϊλλων προβλημϊτων (Standridge J και ςυν. 2004). Η αλϐγιςτη κατανϊλωςη οινοπνευματωδών ποτών ςτισ ϋγκυεσ γυναύκεσ μπορεύ να προκαλϋςει και ςυμπτώματα αλκοολικοϑ ςυνδρϐμου ςτο ϋμβρυο. Κατϊ ςυνϋπεια, ςυςτόνεται η αποφυγό των οινοπνευματωδών ποτών κατϊ τη διϊρκεια τησ εγκυμοςϑνησ (Tsai J και ςυν. 2007). Εκτϐσ απϐ τα προβλόματα υγεύασ ωσ αποτϋλεςμα τησ υπερβολικόσ κατανϊλωςησ αλκοϐλ, υπϊρχουν κοινωνικϋσ ςυνϋπειεσ, και για τον πϐτη αλλϊ και για τα ϊλλα μϋλη τησ κοινϐτητασ. Οι ςυνϋπειεσ μπορεύ να εύναι δυςϊρεςτεσ για τα μϋλη τησ οικογϋνειασ (ςυμπεριλαμβανομϋνων των παιδιών), τουσ φύλουσ και τουσ ςυναδϋλφουσ καθώσ επύςησ και τουσ παριςταμϋνουσ και τουσ ξϋνουσ, δηλαδό ανθρώπουσ που παρενοχλοϑνται απϐ τα ϊτομα που βρύςκονται ςε κατϊςταςη μϋθησ. Η κατϊχρηςη οινοπνεϑματοσ ϋχει επύςησ επιπτώςεισ ςτην επαγγελματικό ζωό, με ςχεδϐν 5% των ανδρών και 2% των γυναικών ςτην ΕΕ των 15 να αναφϋρει ϋναν αρνητικϐ αντύκτυπο του αλκοϐλ ςτην εργαςύα ό ςτισ ςπουδϋσ τουσ (Anderson και ςυν. 2006). Για περιςςότερεσ πληροφορύεσ ςχετικϊ με τον Ούνο, την Τγεύα και τισ Κοινωνικϋσ πτυχϋσ, επιςκεφτεύτε: www.wineinformationcouncil.eu 21
7. ΠΡΟΛΗΧΗ ΣΗ ΚΑΣΑΦΡΗΣΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΟΓΙΣΗ ΚΑΣΑΝΑΛΨΗ ΟΙΝΟΠΝΕΤΜΑΣΨΔΨΝ ΠΟΣΨΝ Έμμετρη κατανϊλωςη Η ϋμμετρη κατανϊλωςη ούνου επιτρϋπει τον περιοριςμϐ των κινδϑνων πρϐκληςησ προβλημϊτων υγεύασ και, ταυτϐχρονα, τη βελτιςτοπούηςη των ευεργετικών αποτελεςμϊτων του. Δεν εύναι ωςτϐςο μϐνο η ποςϐτητα αλκοϐλ που ϋχει ςημαςύα, αλλϊ επύςησ και οι ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ. υνόθειεσ κατανϊλωςησ υνόθειεσ υπεύθυνησ κατανϊλωςησ- απολαύςτε το κραςύ με υπεύθυνο τρόπο Εύναι απαραύτητο οι διϊφορεσ ςυνόθειεσ υπεϑθυνησ κατανϊλωςησ, ϐπωσ εκεύνεσ που κυριαρχοϑν ςτισ παραδοςιακϋσ παραγωγοϑσ χώρεσ ούνου, να αναγνωρύζονται και να προϊγονται ςαν ϋνασ ευρωπαώκϐσ κοινωνικϐσ κανϐνασ. Ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ ςτην Ευρώπη διαθϋτει κατευθυντόριεσ γραμμϋσ που διϋπουν την υπεϑθυνη κατανϊλωςη του ούνου, βελτιςτοποιώντασ την απϐλαυςη που ςυνεπϊγεται η κατανϊλωςη αυτό: Γνωρύςτε το κραςύ που πύνετε: η γνώςη τησ προϋλευςησ του μοναδικοϑ χαρακτόρα του κραςιοϑ κϊνει την κατανϊλωςό του ακϐμα πιο απολαυςτικό Πύνετε αργϊ: αφιερώςτε χρϐνο ςτο να νιώςετε το γευςτικϐ χαρακτόρα του υνοδεϑεςτε το κραςύ ςασ με ϋνα καλϐ γεϑμα: απολαϑςτε ϋνα κραςύ που ςυμπληρώνει το γεϑμα ςασ, χωρύσ να ξεχνϊτε να πύνετε ϋνα ποτόρι νερϐ Προτιμόςτε τακτικό κατανϊλωςη κραςιοϑ ςε μικρϋσ ποςϐτητεσ απϐ την κατανϊλωςη μεγϊλων ποςοτότων ςε μύα μϐνο ευκαιρύα εβαςτεύτε τισ κατευθυντόριεσ γραμμϋσ ςχετικϊ με μια λελογιςμϋνη και χαμηλόσ επικινδυνϐτητασ κατανϊλωςη αλκοολοϑχων ποτών ε περίπτωςη αμφιβολιών, ςυμβουλευτείτε τον γιατρό ςασ! Κατανόηςη των διαφορετικών προτύπων κατανϊλωςησ μεταξύ των περιφερειών και των λαών τησ Ευρώπησ Παραδοςιακϊ, η πλειοψηφύα των ευρωπαώκών πολιτιςμών θεωρεύ το κραςύ ωσ μια εκλεπτυςμϋνη επιλογό, μια αντύληψη που εύναι ςυμβατό με μια μετριοπαθό κατανϊλωςη. Ενώ η κατανϊλωςη κραςιοϑ ςτην ΕΕ ϋχει παραδεύγματοσ χϊρη ελαττωθεύ ϋντονα ςτουσ νϋουσ κατϊ τη διϊρκεια των 20 τελευταύων ετών, παρατηρεύται μια προοδευτικό αϑξηςη τησ καταχρηςτικόσ κατανϊλωςησ αλκοολοϑχων ποτών, με αυτό την τελευταύα να παύρνει ιδιαύτερα τη μορφό του «binge drinking» (υπερβολικό και επανειλημμϋνη κατανϊλωςη, δηλαδό περιςςϐτερων των πϋντε τυποποιημϋνων μονϊδων ςε μια μϐνη ευκαιρύα με 22
ςκοπϐ τη μϋθη). Αυτό η τϊςη δεύχνει πϐςο εύναι ςημαντικό η ανϊλυςη των ςυνηθειών κατανϊλωςησ και απαραύτητη για την προαγωγό μιασ υπεϑθυνησ ςτϊςησ, καθώσ επύςησ και τησ μετριοπϊθειασ κατϊ την κατανϊλωςη οινοπνευματωδών ποτών. Η ςυγκριτικό μελϋτη κατανϊλωςησ αλκοϐλ ςτη Ευρωπαώκό Ένωςη (Ευρωπαώκό υγκριτικό Μελϋτη για το Αλκοϐλ- ECAS) ςϑγκρινε την κατανϊλωςη αλκοϐλ και τισ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ ςε 14 ευρωπαώκϋσ χώρεσ και διαπύςτωςε ςημαντικϋσ διαφορϋσ. Ενώ η Λεκϊνη τησ Μεςογεύου εμφανύζει το υψηλϐτερο ποςοςτϐ κατανϊλωςησ αλκοϐλ ανϊ κϊτοικο, εκεύ επύςησ ςυναντϊμε τισ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ που ενϋχουν τουσ λιγϐτερουσ κινδϑνουσ για την υγεύα:. Σα οινοπνευματώδη ποτϊ καταναλώνονται κυρύωσ ςτο ςπύτι παρϊ ςτα μπαρ/εςτιατϐρια, ςυμπληρώνοντασ ϋνα γεϑμα. Τπϊρχουν επύςησ ςημαντικϋσ εθνικϋσ διαφοροποιόςεισ ςχετικϊ με το «binge drinking». Ωσ παρϊδειγμα, το 34% των ατϐμων που ρωτόθηκαν ςτην Ιρλανδύα δηλώνουν ϐτι επιδύδονται τακτικϊ ςτο «binge drinking», ϋναντι μϐλισ 2% των ατϐμων που ερωτόθηκαν ςτισ οινοπαραγωγικϋσ χώρεσ ϐπωσ ςτην Ιταλύα και ςτην Ελλϊδα και το 4% ςτην Πορτογαλύα (ςυγκριτικό μελϋτη τησ κατανϊλωςησ του αλκοϐλ ςτη Ευρωπαώκό Ένωςη - ECAS τελικό ϋκθεςη, 2002: * βλ. γρϊφημα 5). Γρϊφημα 5: Ποςοςτϐ «binge drinking»* ςτο ςϑνολο των ευκαιριών κατανϊλωςησ ςτη διϊρκεια των τελευταύων 12 μηνών Ποςοςτό «binge drinking»* ςτο ςύνολο των ευκαιριών κατανϊλωςησ ςτη διϊρκεια των τελευταύων 12 μηνών * Percentage of binge drinking of all drinking occasions during the last 12 months* Hemström, Ö., Leifman, H.,Ramstedt, M., ECAS-Survey, ECAS-2-Study, 2002 U.K. Sweden Finland Germany Italy France Women Men 0 10 20 30 40 % * hier: Binge-Drinking: > 1 Fl. wine or > 250 ml spirits or > 2 l beer per occasion * ε αυτό την περύπτωςη, το «binge drinking» = 1 μπουκϊλι κραςύ ό 250 ml αλκοολοϑχου ό 2 l μπϑρα ςε μύα ευκαιρύα κατανϊλωςησ Πηγή: ECAS τελική έκθεςη, 2002 23
την πραγματικϐτητα, οι επιβλαβεύσ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ εύναι ευδιϊκριτα λιγϐτερο ςυνόθεισ ςτισ οινοπαραγωγϋσ χώρεσ. ε αυτϋσ τισ χώρεσ το κραςύ καταναλώνεται τακτικϐτερα, ςχεδϐν αποκλειςτικϊ για να ςυνοδεϑςει ϋνα γεϑμα και η ποςϐτητα αλκοϐλ που καταναλώνεται κϊθε φορϊ τεύνει να εύναι πολϑ μικρϐτερη απϐ την ποςϐτητα που καταναλώνεται ςτισ κανδιναβικϋσ χώρεσ, το Ηνωμϋνο Βαςύλειο και την Ιρλανδύα που γνωρύζουν τα υψηλϐτερα ποςοςτϊ «binge drinking». Επιπλϋον, υπϊρχουν τερϊςτιεσ κοινωνικοπολιτιςτικϋσ διϊφορεσ, ςχετικϊ με το αλκοϐλ μεταξϑ των διαφορετικών λαών τησ Ευρώπη. ε κϊποιεσ κοινωνύεσ, η υπϋρμετρη κατανϊλωςη αλκοϐλ ςυνδϋεται ςυχνϊ ςε μια βύαιη ό αντικοινωνικό ςυμπεριφορϊ, ενώ μϋςα ςε ϊλλεσ, οι ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ εύναι γενικϊ μετριοπαθεύσ. Αυτϋσ οι διαφορϋσ εξηγοϑνται εν μϋρει απϐ τισ διαφορετικϋσ πολιτιςτικϋσ αντιλόψεισ που ςυνδϋονται με τα αλκοολοϑχα ποτϊ, απϐ τισ προςδοκύεσ ςχετικϊ με τα αποτελϋςματα του αλκοϐλ και απϐ τουσ κοινωνικοϑσ κανϐνεσ ςχετικϊ με τη μϋθη (ECAS τελικό ϋκθεςη, 2002). Η μελϋτη ECAS 2 περιγρϊφει με μεγϊλη ακρύβεια ϐτι η παραδοςιακό μϋθοδοσ που ςυνύςταται ςτο να λαμβϊνει αποκλειςτικϊ υπϐψη την κατανϊλωςη ανϊ κϊτοικο ςε μια δεδομϋνη χώρα και να παραβλϋπει τισ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ δεν εύναι απαραιτότωσ ο καθοριςτικϐσ παρϊγοντασ για τισ βλϊβεσ που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ. Εύναι απαραύτητο να κατανοηθοϑν καλϑτερα οι διαφορετικϋσ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ, ιδιαύτερα ςτουσ νϋουσ, προκειμϋνου να προταθοϑν λϑςεισ που θα επιτρϋψουν τη μεύωςη των αρνητικών επιπτώςεων που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ. Έρευνεσ που βαςύζονται ςε αποδεύξεισ που μελετοϑν τισ ςυνόθειεσ κατανϊλωςησ, καθώσ επύςησ και τα κύνητρα που ωθοϑν ςτην κατανϊλωςη αλκοϐλ, μποροϑν να ςυμβϊλουν ςτην πραγματικό μεύωςη τησ αλϐγιςτησ και υπερβολικόσ κατανϊλωςησ. Μϋτρα, ςυμπεριλαμβανομϋνησ τησ εκπαύδευςησ και τησ πληροφϐρηςησ, εύναι απαραύτητα για να προαγϊγουν την ατομικό ευθϑνη και τισ ενημερωμϋνεσ επιλογϋσ. Ο αμπελοοινικϐσ τομϋασ αναγνωρύζει την ανϊγκη να εργαςτεύ με τισ αρχϋσ και τουσ φορεύσ για να ενιςχϑςει τα προγρϊμματα που ςτοχεϑουν ςτον αγώνα ενϊντια ςτην υπερβολικό κατανϊλωςη αλκοϐλ που εφαρμϐζονται ςτα κρϊτη μϋλη τησ ΕΕ. Θα το πρϊξει προϊγοντασ την προςφυγό ςτισ «καλϑτερεσ πρακτικϋσ» για να ειςαγϊγει διαρκεύσ και μακροπρϐθεςμεσ πρωτοβουλύεσ υπογραμμύζοντασ τισ επικύνδυνα επακϐλουθα μιασ ανεϑθυνησ κατανϊλωςησ αλκοϐλ. Η μεύωςη των αρνητικών ςυνεπειών που ςυνδϋονται με το αλκοϐλ θα ϋπρεπε να αφορϊ ϐλουσ τουσ φορεύσ. Η πιο αποτελεςματικό προςϋγγιςη για την πραγματοπούηςη αυτοϑ του ςτϐχου μεταφρϊζεται ςε ςυνεργαςύεσ ανϊμεςα ςτουσ φορεύσ ϐχι μϐνο ςε εθνικϐ επύπεδο, αλλϊ επύςησ ςε περιφερειακϐ και ςυχνϊ ακϐμη πιο ςημαντικϐ ςε επύπεδο τοπικϐ/ τησ κοινϐτητασ. Για περιςςότερεσ πληροφορύεσ επιςκεφτεύτε www.wineinformationcouncil.eu 24
Κατανϊλωςη ούνου και νομοθεςύα γνώςη και ςεβαςμόσ των ορύων Επειδό η κατανϊλωςη αλκοϐλ ειςϊγεται και ενςωματώνεται διαφορετικϊ ςτισ αξύεσ πολλών κοινωνιών, απαιτοϑνται προςαρμοςμϋνεσ απαντόςεισ για να απεικονύςουν αυτό τη διαφορετικϐτητα και την πολυπλοκϐτητα. Οι νϐμοι κϊθε κρϊτουσ μϋλουσ τησ ΕΕ θεςπύςτηκαν με μια δημοκρατικό διαδικαςύα που απεικονύζει τισ περιφερειακϋσ και πολιτιςτικϋσ διαφορϋσ ςε ολϐκληρη την Ευρώπη. Ο ευρωπαώκϐσ τομϋασ ούνου ςτηρύζει την εφαρμογό των ιςχυϐντων νϐμων και κανονιςμών ςχετικϊ με το αλκοϐλ, υιοθετώντασ ταυτϐχρονα μια περιφερειακό προςϋγγιςη για την επύλυςη ςοβαρών προβλημϊτων. Κατϊ τη διϊρκεια των τελευταύων 25 ετών, ςημαντικό πρϐοδοσ ϋχει ςημειωθεύ ωσ προσ την κατανϐηςη τησ ςχϋςησ των νϐμων που ςχετύζονται με το αλκοϐλ, τησ κατανϊλωςησ οινοπνευματωδών ποτών και των αρνητικών επακϐλουθων. Δεδομϋνου ϐτι η αλϐγιςτη χρόςη οινοπνευματωδών ποτών ενϋχει κινδϑνουσ για τον καταναλωτό, οι ϊνθρωποι ςτην Ευρώπη απαιτοϑν ςυγκεκριμϋνεσ και ςυνεκτικϋσ πληροφορύεσ, ςυμπεριλαμβανομϋνων πληροφοριών ςχετικϊ με τουσ ιςχϑοντεσ νϐμουσ και κανονιςμοϑσ. Ο ευρωπαώκϐσ τομϋασ ούνου πιςτεϑει ςτην προώθηςη και την επιβολό των νϐμων που διϋπουν την κατανϊλωςη αλκοϐλ. Ο τομϋασ του ούνου θα επιθυμοϑςε επύςησ να διαδραματύςει πρωτεϑοντα ρϐλο ςτην εφαρμογό αποτελεςματικών προγραμμϊτων ςτα οπούα ςυμμετϋχουν πολλού φορεύσ με ςκοπϐ να διαδώςουν πληροφορύεσ για τισ επιπτώςεισ ςχετικϊ με τισ βλϊβεσ που μπορεύ να προκαλϋςει το αλκοϐλ και ο μη ςεβαςμϐσ των νϐμων κατανϊλωςησ αλκοϐλ. Ποτό και οδόγηςη - ποτϋ μην ξεπερνϊτε το όριο Π.Α. για οδηγούσ (BAC - Blood Alcohol Concentration Π.Α. Ποςοςτό Αλκοολαιμίασ ) Όπωσ με οποιοδόποτε ϊλλο αλκοολοϑχο ποτϐ, η κατανϊλωςη ούνου ϋχει επιπτώςεισ ςτην ικανϐτητα εκτϋλεςησ οριςμϋνων δραςτηριοτότων, ϐπωσ η οδόγηςη. (μϋγιςτο επιτρεπόμενο ποςοςτό αλκοολαιμύασ ) ΠΑ Η ΠΑ εύναι το ποςοςτϐ αλκοϐλ ςτο αύμα: ϋνα επύπεδο ΠΑ 0.5 ςημαύνει ϐτι ϋνα ϊτομο ϋχει 0.5g αλκοϐλησ ςτο ςώμα του για κϊθε 1 λύτρο αύματοσ. Παύρνοντασ ϋνα τυπικϐ ποτϐ 10g αλκοϐλησ, το ΠΑ θα αυξηθεύ γενικϊ κατϊ 0.2-0.3 για κϊθε ποτϐ. Ένα ΠΑ θα μειωθεύ γενικϊ απϐ 0.2-0.1 περύπου ανϊ ώρα (3/4 ϋωσ 1 τυποποιημϋνο ποτϐ, ό 8g αλκοϐλησ ανϊ ώρα). Σο ΠΑ θα αυξηθεύ αιςθητϊ ϐταν η αλκοϐλη καταναλώνεται με ϊδειο ςτομϊχι. Απορρόφηςη του αλκοόλ Μετϊ απϐ ϋνα αλκοολοϑχο ποτϐ, η αλκοϐλη απορροφϊται γρόγορα απϐ το ςτομϊχι και το ϋντερο ςτην κυκλοφορύα του αύματοσ. Σο επύπεδο αλκοϐλησ ςτο αύμα μετϊ απϐ την κατανϊλωςη ενϐσ ςυγκεκριμϋνου αριθμοϑ ποτών εξαρτϊται 25