Κείκελα Νενειιεληθήο Λνγνηερλίαο. Α Γπκλαζίνπ. Θεκαηηθή ελόηεηα: Δηθόλεο ηεο Διιάδαο ζηελ πνίεζε. Σίηινο: «Ζ λήζνο ησλ πνηεηώλ»

Transcript

1 Π Πηινηηθή εθαξκνγή θαη αμηνιόγεζε αληηπξνζωπεπηηθνύ αξηζκνύ ζελαξίωλ από θάζε ηύπν ζε δηαθνξνπνηεκέλεο εθπαηδεπηηθέο ζπλζήθεο πξαγκαηηθήο ηάμεο Κείκελα Νενειιεληθήο Λνγνηερλίαο Α Γπκλαζίνπ Θεκαηηθή ελόηεηα: Δηθόλεο ηεο Διιάδαο ζηελ πνίεζε Σίηινο: «Ζ λήζνο ησλ πνηεηώλ» πγγξαθή: ΣΑΤΡΟΤΛΑ ΣΔΝΣΟΜΑ Δθαξκνγή: ΗΧΑΝΝΖ ΚΟΝΓΤΛΟΠΟΤΛΟ ΚΔΝΣΡΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ ΚΑΗ ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ Θεζζαινλίθε 2014

2 ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΔΡΓΟΤ ΠΡΑΞΖ: «Γεκηνπξγία πξωηόηππεο κεζνδνινγίαο εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ βαζηζκέλωλ ζε ΣΠΔ θαη δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ γηα ηα καζήκαηα ηεο Διιεληθήο Γιώζζαο ζηελ Α/βάζκηα θαη Β/βάζκηα εθπαίδεπζε» MIS (θσδ ), - ΟΡΗΕΟΝΣΗΑ ΠΡΑΞΖ, ζηνπο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε», ε νπνία ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν) θαη εζληθνχο πφξνπο. ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: Η.Ν. ΚΑΕΑΕΖ ΑΝΑΠΛΖΡΩΣΖ ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: ΒΑΗΛΖ ΒΑΗΛΔΗΑΓΖ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ: Π Πηινηηθή εθαξκνγή θαη αμηνιόγεζε αληηπξνζωπεπηηθνύ αξηζκνύ ζελαξίωλ από θάζε ηύπν ζε δηαθνξνπνηεκέλεο εθπαηδεπηηθέο ζπλζήθεο πξαγκαηηθήο ηάμεο. ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟΤ: ΓΖΜΖΣΡΖ ΚΟΤΣΟΓΗΑΝΝΖ Τπεχζπλνο ππν-νκάδαο εξγαζίαο ινγνηερλίαο: Βαζίιεο Βαζηιεηάδεο ΦΟΡΔΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ: Καξακανχλα 1 Πιαηεία θξα Σ.Κ Καιακαξηά, Θεζζαινλίθε Σει.: , Φαμ: , centre@komvos.edu.gr ειίδα 2 απφ 47

3 Α. ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ Τίηινο Ζ λήζνο ησλ πνηεηψλ Εθαξκνγή ζελαξίνπ Ησάλλεο Κνλδπιφπνπινο Δεκηνπξγία ζελαξίνπ ηαπξνχια Σεληφκα Δηδαθηηθό αληηθείκελν Νενειιεληθή ινγνηερλία Τάμε Α Γπκλαζίνπ Σρνιηθή κνλάδα 4 ν Γπκλάζην πάξηεο «Γηάλλεο Ρίηζνο» Χξνλνινγία Απφ έσο Δηδαθηηθή/ζεκαηηθή ελόηεηα Δηθφλεο ηεο Διιάδαο ζηελ πνίεζε Δηαζεκαηηθό ρη Χξνληθή δηάξθεηα 8 ψξεο Χώξνο Η. Φπζηθφο ρψξνο: Δληφο ζρνιείνπ: αίζνπζα δηδαζθαιίαο, εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο. ειίδα 3 απφ 47

4 Πξνϋπνζέζεηο πινπνίεζεο γηα δάζθαιν θαη καζεηή Πξνυπνζέζεηο πινπνίεζεο γηα ηνλ εθπαηδεπηηθφ: γλψζεηο αληίζηνηρεο κε ηεο επηκφξθσζεο Α επηπέδνπ (ηνπιάρηζηνλ). Πξνυπνζέζεηο πινπνίεζεο γηα ηνλ καζεηή: εμνηθείσζε κε ηελ εξγαζία ζε νκάδεο, εμνηθείσζε κε εθαξκνγέο γξαθείνπ θαη πξφγξακκα δσγξαθηθήο, θαιφ είλαη λα δηαζέηεη θάζε καζεηήο . Πξνυπνζέζεηο πινπνίεζεο γηα ηε ζρνιηθή κνλάδα: δηαζέζηκν, γηα θάπνηεο ψξεο έζησ, ην εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο χπαξμε δηαδξαζηηθνχ πίλαθα ή έζησ βηληενπξνβνιέα. Εθαξκνγή ζηελ ηάμε Σν ζπγθεθξηκέλν ζελάξην εθαξκφζηεθε ζηελ ηάμε. Τν ζελάξην ζηεξίδεηαη ηαπξνχια Σεληφκα, Ζ λήζνο ησλ πνηεηψλ, Νενειιεληθή Λνγνηερλία Α Γπκλαζίνπ, Τν ζελάξην αληιεί Ησάλλεο Κνλδπιφπνπινο, Έλα δηήγεκα θη εγψ - Έλα δηήγεκα θη εκείο, Νενειιεληθή Λνγνηερλία Α Γπκλαζίνπ, Ζ δεκηνπξγφο ηνπ ζπληαγκέλνπ ζελαξίνπ γξάθεη: «Γαλεηδφκαζηε ηνλ ηίηιν ηνλ νπνίν δηαζθεπάδνπκε γηα λα ηνλ ρξεζηκνπνηήζνπκε σο ηίηιν ελφο θχιινπ εξγαζίαο». Β. ΤΝΣΟΜΖ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ / ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ δεκηνπξγφο πεξηγξάθεη ην αξρηθφ ζελάξην σο εμήο: «Μέζα απφ κία βησκαηηθή δηδαζθαιία επηρεηξείηαη ε κχεζε ησλ καζεηψλ/καζεηξηψλ ζηηο εηθφλεο ηεο πνίεζεο. ιεο νη δξαζηεξηφηεηεο εζηηάδνπλ ζηνλ καζεηή. Αξρηθά, αμηνπνηείηαη ε βησκαηηθή ζρέζε ησλ παηδηψλ κε ηελ Διιάδα. ηε ζπλέρεηα, ηα ειίδα 4 απφ 47

5 παηδηά παξαθνινπζνχλ ηελ εληχπσζε πνπ δεκηνπξγεί ζηνπο πνηεηέο ε Διιάδα, θαηαγξάθνπλ ηηο εηθφλεο πνπ πξνθαινχλ ζηε θαληαζία ηνπο ηα πνηεηηθά θείκελα θαη πξνζπαζνχλ κέζα απφ παηγληψδε θχιια εξγαζίαο λα αληρλεχζνπλ ηα ζπζηαηηθά ηεο πνηεηηθήο εηθφλαο». Ζ ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή πξνζπάζεζε λα θηλεζεί εληφο ηνπ παξαπάλσ πιαηζίνπ. Γ. ΔΗΑΓΧΓΖ Σύιιεςε θαη ζεσξεηηθό πιαίζην Αληηγξάθσ ηκήκα ηεο ζρεηηθήο ελφηεηαο απφ ην αξρηθφ ζελάξην: ηε κειέηε 1 «Βαζηθή επηδίσμε είλαη ε ζπλνκηιία ηνπ παηδηνχ κε ην πνηεηηθφ θείκελν. Ζ δηδαθηηθή πξφηαζε επηδηψθεη λα θαληαζηεί ν καζεηήο ηελ πνηεηηθή εηθφλα, λα αθνπγθξαζηεί ηνπο ήρνπο ηεο λα ην «κπξίζεη» ην πνίεκα. Απνθεχγνληαο λα δψζνπκε έηνηκε γλψζε ζηνπο κηθξνχο καο καζεηέο επηρεηξνχκε λα αλνίμνπκε ηνλ δξφκν γηα ηνλ θφζκν ηεο Λνγνηερλίαο. ηελ πξνζπάζεηα απηή αμηνπνηνχκε ην παηρλίδη. Δπίζεο, επηδηψθνπκε κέζα απφ επράξηζηεο δξαζηεξηφηεηεο λα γλσξίζνπλ νη καζεηέο ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνπλ ηα ςεθηαθά κέζα γηα ην κάζεκα ηεο Λνγνηερλίαο, επηδεηψληαο ηε ζηαδηαθή αμηνπνίεζή ηνπο κε ηξφπν δεκηνπξγηθφ». Γηα ηελ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ, ζηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή πεξάζακε απφ πνηεκάησλ, ζηα νπνία δίλνληαη εηθφλεο ηεο Διιάδαο, ζηε ζπγγξαθή πνηεκάησλ απφ ηα παηδηά κε ην ίδην ζέκα. Καηά ηελ ηειηθή απνηίκεζε ηνπ ζελαξίνπ, νη καζεηέο δήισζαλ φηη ε ζπγθεθξηκέλε εκπεηξία ηνπο επέηξεςε λα παξαηεξήζνπλ θαιχηεξα ην θπζηθφ θαη αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ, λα αξρίζνπλ λα πξνζεγγίδνπλ ηα πνηήκαηα θαη ηηο πνηεηηθέο εηθφλεο κε φιεο ηηο αηζζήζεηο ηνπο ζε εγξήγνξζε, ελψ, 1 Δπξφθεηην γηα ζπλεξγαηηθή κειέηε πνηεκάησλ, ζην πιαίζην κηθξψλ νκάδσλ. ειίδα 5 απφ 47

6 παξάιιεια, ηνπο επέηξεςε λα δνθηκάζνπλ λα αξζξψζνπλ δηθφ ηνπο πνηεηηθφ ιφγν γηα ηνλ ηφπν ζηνλ νπνίν δνπλ. Γ. ΚΔΠΣΗΚΟ-ΣΟΥΟΗ ΚΑΗ ΤΝΓΤΑΜΟ ΣΟΤ Γλώζεηο γηα ηνλ θόζκν Με ηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή επηδηψρζεθε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο λα αληηιεθζνχλ φηη: ε ζέαζε ηνπ θάζε ηφπνπ (αιιά θαη νιφθιεξνπ ηνπ θφζκνπ) είλαη ππνθεηκεληθή ππφζεζε, δηφηη εμαξηάηαη απφ ηα βηψκαηα θαη ηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ θάζε αλζξψπνπ. Γλώζεηο γηα ηε ινγνηερλία Δπηδηψρζεθε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο: λα αληηιεθζνχλ φηη φηαλ θάπνηνο πνηεηήο απεηθνλίδεη έλαλ ηφπν ζε έλα πνηεηηθφ θείκελν, δελ ηνλ απνδίδεη θσηνγξαθηθά. Έλα πνίεκα είλαη ε έθθξαζε ησλ αηζζεκάησλ πνπ γελλά έλαο ηφπνο ζηνλ θαιιηηέρλε, λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ φηη ε πξφζιεςε ηνπ πνηήκαηνο είλαη κνλαδηθή γηα ηνλ θάζε αλαγλψζηε, λα θαηαλνήζνπλ φηη ν πνηεηήο ζπγθξνηεί, κέζσ ησλ ιέμεσλ θαη ησλ ζπλδπαζκψλ ηνπο, εηθφλεο πνηεηηθέο, ηα ζπζηαηηθά ησλ νπνίσλ πξέπεη λα εξεπλήζεη ν αλαγλψζηεο, πξνθεηκέλνπ λα ηηο πξνζιάβεη επαξθψο, λα έξζνπλ ζε κηα πξψηε επαθή κε θάπνηα κνληέξλα θαη ππεξξεαιηζηηθά πνηήκαηα, αληηπαξαβάιινληάο ηα, παξάιιεια, κε παξαδνζηαθά πνηήκαηα. Γξακκαηηζκνί Δπηδηψρζεθε νη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο λα αζθεζνχλ : ζηνλ κεηαζρεκαηηζκφ ζε θείκελν ηνπ αηζζήκαηνο πνπ ηνπο γελλά έλα πνηεηηθφ εξέζηζκα, ειίδα 6 απφ 47

7 ζηε δεκηνπξγία νπηηθψλ θαη πνιπηξνπηθψλ θεηκέλσλ πνπ λα αληηζηνηρνχλ ζηηο εηθφλεο ησλ γξαπηψλ πνηεηηθψλ θεηκέλσλ, ζηε θξνληηζκέλε αλάγλσζε ησλ εξγαζηψλ ηνπο θαηά ηελ παξνπζίαζε, ζηελ αλαδήηεζε θαη ηνλ εληνπηζκφ ιέμεσλ πνπ ζπγθξνηνχλ κηα πνηεηηθή εηθφλα, ζηνλ εληνπηζκφ ζπγθεθξηκέλνπ πιηθνχ ζην δηαδίθηπν κέζσ ησλ κεραλψλ αλαδήηεζεο, ζηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπο θαη κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ. Δηδαθηηθέο πξαθηηθέο Ζ δεκηνπξγφο ηνπ ζελαξίνπ πεξηγξάθεη αλαιπηηθά ηηο δηδαθηηθέο πξαθηηθέο πνπ πξνηείλεη λα αθνινπζήζνπκε σο εμήο: «Πξνηείλεηαη βησκαηηθή πξνζέγγηζε. Σν ζελάξην αλαπηχζζεηαη ζε ηξεηο θάζεηο (Α Πξηλ ηελ Αλάγλωζε, Β Αλάγλωζε, Γ Μεηά ηελ Αλάγλωζε) θαη εθαξκφδεηαη κέζνδνο project. Δηδηθφηεξα, πξνηείλεηαη ζηελ Α θάζε κεησπηθή δηδαζθαιία θαη αηνκηθή εξγαζία ιφγσ ηεο επηδίσμεο λα αληηιεθζνχλ νη καζεηέο/καζήηξηεο φηη ε πξφζιεςε ηνπ πνηήκαηνο γηα ηνλ θάζε αλαγλψζηε είλαη κνλαδηθή. Ο εθπαηδεπηηθφο δείρλεη ζηα παηδηά ηνλ ηξφπν δνπιεηάο, γηα λα ηνλ εθαξκφζνπλ κέζα ζηελ νκάδα κε νκαδηθή εξγαζία ζηε Β θαη Γ θάζε. Αμηνπνηείηαη ε αλάιεςε ξφινπ απφ θάζε καζεηή θαη ε νκάδα ζην ηέινο ηεο εξγαζίαο θάλεη ηε ζχλζεζε (βι. Οδεγφο Λνγνηερλίαο γηα Γεκνηηθφ θαη Γπκλάζην, Νέν Πηινηηθφ Πξφγξακκα πνπδψλ, 83). Σα παηδηά νξγαλσκέλα ζε νκάδεο αλαιακβάλνπλ λα θέξνπλ ζε πέξαο απνζηνιέο θαη λα πεηχρνπλ νξηζκέλνπο ζηφρνπο κε φξνπο πνπ παξαπέκπνπλ ζε νκαδηθά παηρλίδηα. πλεξγάδνληαη φινη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο, εθπαηδεπηηθφο θαη παηδηά. Ο εθπαηδεπηηθφο ειίδα 7 απφ 47

8 θαηεπζχλεη ζε θάπνηα ζεκεία ηνπο καζεηέο ηνπ ιφγσ ηεο κηθξήο ειηθίαο ηνπο. Δπίζεο, αμηνπνηνχληαη νη ΣΠΔ γηα δεκηνπξγηθέο εξγαζίεο, φπσο ε ζχλζεζε πνιπηξνπηθψλ/ςεθηαθψλ θεηκέλσλ. Δπηδίσμε καο είλαη λα δεκηνπξγεζνχλ ζηαδηαθά, μεθηλψληαο απφ ηελ Α ηάμε, καζεηέο πνπ ελεξγνχλ γηα λα θηάζνπλ ζηε γλψζε». Λακβάλνληαο ππφςε ηα δεδνκέλα ηεο ηάμεο κνπ, ηξνπνπνίεζα θάπνηεο απφ ηηο παξαπάλσ παξακέηξνπο. Καηαξράο, ήδε απφ ηελ πξψηε ψξα είρε παξεηζθξήζεη ζηελ εξγαζία καο ε αλάγλσζε ινγνηερληθψλ θεηκέλσλ, αθπξψλνληαο έηζη ηε ζαθή δηάθξηζε ζε ηξεηο θάζεηο. Λφγσ ηεο ηδηαηηεξφηεηαο ηνπ εξγαζηεξίνπ πιεξνθνξηθήο καο, πνπ πεξηγξάθεηαη ζηελ ελφηεηα «Γηδαθηηθή πνξεία/ζηάδηα/θάζεηο», ππήξμε πξνζαξκνγή ζηνλ αξηζκφ ησλ κειψλ ησλ νκάδσλ (άξα θαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα αλαιάκβαλε ε θαζεκηά ζην 1 ν θαη ην 4 ν «θχιιν πνξείαο»). Δπηπιένλ, ρξεζηκνπνηήζεθε κεγαιχηεξνο αξηζκφο πνηεηηθψλ θεηκέλσλ ζε ζρέζε κε ην αξρηθφ ζελάξην, ψζηε λα δνζεί ζηνπο καζεηέο ε επθαηξία λα κειεηήζνπλ πεξηζζφηεξεο «εηθφλεο ηεο Διιάδαο» θαη λα επηιέμνπλ θάπνηεο απφ απηέο γηα λα εθπνλήζνπλ ηηο εξγαζίεο ηνπο. Μνιαηαχηα, ηεξήζεθαλ, πηζηεχσ, ζε κεγάιν βαζκφ ε θηινζνθία ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ θαη νη πξνγξακκαηηθέο πξνυπνζέζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζην πιαίζην ηνπ νπνίνπ δεκηνπξγήζεθε. Δ. ΛΔΠΣΟΜΔΡΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΠΡΟΣΑΖ Αθεηεξία Τπνγξακκίδεη ε δεκηνπξγφο: «Ζ αθεηεξία ήην ε λήζνο Άλδξνο (Η Άλδξνο ηνπ Αλδξέα Δκπεηξίθνπ 2004: ). Καζψο δηάβαδα ηα ιφγηα ηνπ πνηεηή (φ.π.: 30): Αιιά δελ γξάθσ εδψ νδνηπνξηθφλ, νχηε νδεγφλ πξνο ρξήζηλ ησλ πεξηεγεηψλ. Δθθξάδσ ηα αηζζήκαηα πνπ γελλά εηο ηελ ςπρήλ κνπ ε πεξηθαιιήο θαη βνξεηνηέξα ησλ εθ ηνπ Διιεληθνχ Αξρηπειάγνπο αλαδπνκέλσλ ελ εθζηάζεη λήζσλ, κία ζθέςε ειίδα 8 απφ 47

9 γελλήζεθε, λα κηιήζνπκε ζηα παηδηά γηα κία δηαθνξεηηθή δηαρείξηζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο (Διχηεο 1986: 285), απηήλ πνπ πξνηείλεη ε πνίεζε». Καηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ ζην 4 ν Γπκλάζην πάξηεο «Γηάλλεο Ρίηζνο», αθεηεξία καο ππήξμε πξάγκαηη «ε λήζνο Άλδξνο». Σα «θχιια πνξείαο» κάο νδήγεζαλ, σζηφζν, ζηε δηθή καο λήζν, ηε πάξηε. Σύλδεζε κε ηα ηζρύνληα ζην ζρνιείν Σν ζελάξην θηλείηαη ζην πιαίζην ηνπ Νένπ Πηινηηθνχ Πξνγξάκκαηνο πνπδψλ θαη εληάζζεηαη ζηελ ελφηεηα «Δηθφλεο ηεο Διιάδαο ζηελ Πνίεζε» ηεο Λνγνηερλίαο Α Γπκλαζίνπ. Αμηνπνίεζε ησλ ΤΠΕ ηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή ην δηαδίθηπν αμηνπνηήζεθε σο εξγαιείν αλαδήηεζεο πιηθνχ. Δπίζεο, κε ηε ρξήζε ηνπ θαηάιιεινπ ινγηζκηθνχ, επηρεηξήζεθε ε δεκηνπξγία πνιπηξνπηθψλ θεηκέλσλ, ελψ αμηνπνηήζεθαλ θαη θάπνηεο απφ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ επεμεξγαζηή θεηκέλνπ γηα επέκβαζε ζην αξρηθφ θείκελν. Κείκελα Λνγνηερληθά θείκελα ζρνιηθώλ εγρεηξηδίωλ ΚΝΛ Α Γπκλαζίνπ: Γηψξγνο Γξνζίλεο, «Θαιαζζηλά ηξαγνχδηα». ΚΝΛ Β Γπκλαζίνπ: Οδπζζέαο Διχηεο, «Πίλνληαο ήιην θνξηλζηαθφ» Γηάλλεο Ρίηζνο, «Σ άζπξν μσθιήζη». Αλζνιόγην Λνγνηερληθώλ Κεηκέλωλ Δ & η Γεκνηηθνύ Οδπζζέαο Διχηεο, «Άλεκνη» (απφζπαζκα) ζην Ο ήιηνο ν ειηάηνξαο Λνγνηερληθά θείκελα εθηόο ζρνιηθώλ εγρεηξηδίωλ Οδπζζέαο Διχηεο, «Ο ήιηνο». ην Ο ήιηνο ν ειηάηνξαο. Αζήλα: Ίθαξνο, ειίδα 9 απφ 47

10 Κσζηήο Παιακάο, «Μηα πίθξα» (απφ ηε ζπιινγήοη θαεκνί ηεο ιηκλνζάιαζζαο). ην Λίλνο Πνιίηεο, Πνηεηηθή αλζνινγία., Σφκνο η, Αζήλα: Γσδψλε, Κσζηήο Παιακάο, «[Πάεη ην ηαμίδη, θηάζακε]» (απφζπαζκα απφ ην πνίεκα «Δθαηφ θσλέο-γεχηεξε λχρηα αξηζκ. 38», απφ ηε ζπιινγή Η Αζάιεπηε δωή).. ην Λίλνο Πνιίηεο, Πνηεηηθή αλζνινγία, Σφκνο η, 65. Αζήλα: Γσδψλε, Σάθεο Παπαηζψλεο, «Ρεκβαζκφο Γεθαπεληαχγνπζηνπ» (απφζπαζκα). ην Δθινγή Β, 134. Αζήλα: Ίθαξνο, αξάληνο Παπιέαο, «Παηξίδα» (απφζπαζκα).. ην Θαιαζζηλή θήκε, Γηάλλεο Ρίηζνο, «Ζ δίςα ζηνλ Μπζηξά» (απφζπαζκα) (απφ ηε ζπιινγή Πξνζρέδηα). ην Πνηήκαηα , Σφκνο Γ, Αζήλα: Κέδξνο, Γηάλλεο Ρίηζνο, «Φεχγνληαο απφ ηε Μνλνβαζία» (απφ ηε ζπιινγή Μνλνβαζηά). ην Πνηήκαηα , Σφκνο ΗΒ, 459. Αζήλα: Κέδξνο. Άγγεινο ηθειηαλφο, «ηνλ Αθξνθφξηλζν». ην Λπξηθόο Βίνο Β. Αζήλα: Οη θίινη ηνπ Βηβιίνπ, Νάζνο Βαγελάο, ηε λήζν ηωλ Μαθάξωλ. Αζήλα: Κέδξνο, Αλδξέαο Δκπεηξίθνο, «Άλδξνο-Τδξνχζα». ην Η Άλδξνο ηνπ Αλδξέα Δκπεηξίθνπ, Αζήλα & Άλδξνο: Άγξα & Καΐξεηνο Βηβιηνζήθε. Αλδξέαο Δκπεηξίθνο, «Άλδξνο-Τδξνχζα». ην Αη γελεαί πάζαη ή Η ζήκεξνλ ωο αύξηνλ θαη ωο ρζεο (επηκ. Γ. Γηαηξνκαλσιάθεο), Αζήλα: Άγξα, Τπνζηεξηθηηθό/εθπαηδεπηηθό πιηθό: Με ινγνηερληθά θείκελα «Έλα δηαθνξεηηθφ θείκελν γηα ηε κνλαμηά». θίηζν ηνπ Ζιία Σακπαθέα, πεξ. «9», εθεκ. ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΙΑ, 11/2/04. ην Νενειιεληθή Γιώζζα Β Γπκλαζίνπ. (Βηβιίν Μαζεηή). «[Πξνγξακκαηίδνληαο έλα ηαμίδη: Αζηππάιαηα]», πεξ. «Γεσηξφπην», εθεκ. ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΙΑ. ην Νενειιεληθή Γιώζζα Β Γπκλαζίνπ. (Βηβιίν Μαζεηή). ειίδα 10 απφ 47

11 Βίληεν Άλδξνο-Αλδξέαο Δκπεηξίθνο Απφ ηε ζεηξά: «Ζ δε πφιηο ειάιεζελ» ηνπ Γ. καξαγδή, [πεγή: ςεθηαθφ αξρείν ηεο ΝΔΡΗΣ ( )]. Ιζηνζειίδεο Γξάθω θείκελα γηα ηνλ ηόπν κνπ. ην ηζηνιφγην «ηα κνλνπάηηα ηνπ ιφγνπ». [Αλάξηεζε ζην πξνζσπηθφ κνπ ηζηνιφγην κε παιαηφηεξεο εξγαζίεο καζεηψλ γηα ηε Λαθσλία ( )]. Δηδαθηηθή πνξεία/ζηάδηα/θάζεηο ην ηειεπηαίν κάζεκα πξηλ ηελ πξψηε ψξα ηεο εθαξκνγήο ηνπ ζελαξίνπ είρακε επεμεξγαζηεί έλα παξαδνζηαθφ πνίεκα, ηα «Θαιαζζηλά ηξαγνχδηα» ηνπ Γ. Γξνζίλε. Ωο αηνκηθή εξγαζία είρε δεηεζεί απφ ηα παηδηά λα απαληήζνπλ αηνκηθά κέζα ζηελ ηάμε γξαπηψο ζην εξψηεκα: «Γηαηί ν αθεγεηήο δελ πεξηγξάθεη ηνλ ηφπν απφ φπνπ μεθηλά θαη δε καο δίλεη ην φλνκά ηνπ;». Ήζεια κε απηφλ ηνλ ηξφπν λα πξνεηνηκάζσ ηνπο καζεηέο, ψζηε λα πξνβνχκε, κεηά ηελ αλάγλσζε ηνπ πνηήκαηνο «Άλδξνο- Τδξνχζα» (πξψηε ψξα ηνπ ζελαξίνπ), ζηελ εμήο ζχγθξηζε: λα εληνπίζνπλ νη καζεηέο ηπρφλ δηαθνξέο αλάκεζα ζε έλα πνίεκα ζην νπνίν ν ηφπνο δελ πξνζδηνξίδεηαη θαη ζε έλα ζην νπνίν ν ζπγθεθξηκέλνο ηφπνο είλαη εθείλνο πνπ γελλά ην βίσκα, πνπ κεηαδίδεηαη κέζσ ηνπ πνηήκαηνο. Άιισζηε, ζηε ζπγθεθξηκέλε εθαξκνγή είρα απνθαζίζεη φηη ζα αμηνπνηνχζακε ηφζν πνηήκαηα ζηα νπνία θαηνλνκάδεηαη ξεηά έλαο ηφπνο, φζν θαη άιια ηα νπνία εθθηλνχλ θαη κηινχλ απιψο γηα θάπνην ειιεληθφ ηνπίν. Δπηπιένλ, είρα ζθνπφ λα επαλέιζνπκε θαη λα ζπγθξίλνπκε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν πξαγκαηεχεηαη ην ζέκα έλαο παξαδνζηαθφο πνηεηήο, κε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ην πξαγκαηεχεηαη έλαο ππεξξεαιηζηήο. Δπηπιένλ, φπσο πξνέβιεπε ην αξρηθφ ζελάξην, δήηεζα απφ ηα παηδηά πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηεο εθαξκνγήο ηνπ ζελαξίνπ λα κνπ ζηείινπλ ζην πξνζσπηθφ κνπ κηα θσηνγξαθία απφ ηελ επίζθεςή ηνπο ζε έλαλ ηφπν, πνπ ηνπο είρε πξνθαιέζεη ζπλαηζζήκαηα ζεηηθά ή αξλεηηθά, καδί κε έλα ζχληνκν ζρφιηφ ηνπο. ε πεξίπησζε ειίδα 11 απφ 47

12 πνπ δελ είραλ ή πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν, ηνπο δήηεζα λα κνπ θέξνπλ ηελ εξγαζία ζην ζρνιείν απνζεθεπκέλε ζε θάπνην θνξεηφ κέζν απνζήθεπζεο, ηνπιάρηζηνλ κία κέξα πξηλ απφ ην επφκελν κάζεκα. 1 ε ψξα Ζ νινκέιεηα βξηζθφηαλ ζηελ αίζνπζα δηδαζθαιίαο. Μφιηο μεθίλεζε ε ψξα, δηαβάζακε θάπνηεο απφ ηηο εηθαζίεο ησλ καζεηψλ γηα ηελ απξνζδηνξηζηία ηνπ ηφπνπ ζην πνίεκα «Θαιαζζηλά ηξαγνχδηα» (εξγαζία ζηελ ηάμε θαηά ηελ πξνεγνχκελε ψξα). Πνιινί απφ απηνχο έγξαςαλ φηη ν αθεγεηήο ζην ζπγθεθξηκέλν θείκελν επηιέγεη θαη πεξηγξάθεη κφλνλ φζα ζηνηρεία επηζπκεί, θαζνδεγνχκελνο απιψο απφ ηε θαληαζία ηνπ. Άιινη απέδσζαλ ηελ επηινγή ζηνλ ζηφρν ηνπ πνηεηή, ππνζηεξίδνληαο φηη ήζειε λα «κηιήζεη γεληθά» θαη λα κελ πεξηγξάςεη θάπνηνλ ζπγθεθξηκέλν ηφπν. Πάλησο, ε εξγαζία απηή είρε θαη ραξαθηήξα δηαγλσζηηθφ, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζηψζσ ηηο αληηιήςεηο κε ηηο νπνίεο πξνζέξρνληαλ ζην δηδαθηηθφ ζελάξην νη καζεηέο, αιιά θαη πξνθεηκέλνπ λα πξνεηνηκαζηεί ε ζπδήηεζε πνπ ζα επαθνινπζνχζε ζρεηηθά κε ηε ζεκαζία ηνπ βηψκαηνο 2. ηε ζπλέρεηα, πξνβάιακε ζηνλ δηαδξαζηηθφ πίλαθα ηξεηο απφ ηηο εξγαζίεο πνπ είρα δεηήζεη λα πξνεηνηκάζνπλ νη καζεηέο ζην ζπίηη, δειαδή ηε θσηνγξαθία ελφο ηφπνπ πνπ ηνπο έθαλε ηδηαίηεξε εληχπσζε κε ην ζρφιην ησλ παηδηψλ γηα απηφλ. Δπέιεμα θάπνηεο θσηνγξαθίεο, ησλ νπνίσλ ηα ζρφιηα καξηπξνχζαλ ηελ έληνλε ζπλαηζζεκαηηθή θφξηηζε ηνπ παηδηνχ απφ ηελ επαθή ηνπ κε θάπνηνλ αγαπεκέλν ηφπν, θαζψο ζηφρνο ηνπ ζελαξίνπ ήηαλ γεληθά ε βησκαηηθή πξνζέγγηζε ηνπ ζέκαηνο απφ ηνπο καζεηέο. Μεηά απφ ζπδήηεζε κέζα ζηελ ηάμε, θαηαιήμακε φηη ε επηινγή ησλ θσηνγξαθηψλ απφ ηα παηδηά απηά ππαγνξεχηεθε απφ ην γεγνλφο φηη ηνπο βνήζεζαλ λα αλαθαιέζνπλ ζπγθεθξηκέλεο εκπεηξίεο θαη βηψκαηα πνπ έκεηλαλ ραξαγκέλα ζηε κλήκε ηνπο. Σνλίζακε, φπσο πξνέβιεπε θαη ην αξρηθφ ζελάξην, φηη ηέηνηνπ είδνπο βηψκαηα γίλνληαη ηειηθά ηέρλε απφ ηνπο δεκηνπξγνχο θαη φηη θαηά ηηο 2 Βι. ζηνλ Φάθειν Σεθκεξίσλ ηνλ θάθειν tekm_1_aoristia_topou. ειίδα 12 απφ 47

13 επφκελεο δηδαθηηθέο ψξεο επξφθεηην λα αζρνιεζνχκε θαη εκείο κε πνηήκαηα πνπ γελλήζεθαλ απφ ηελ επαθή ησλ δεκηνπξγψλ ηνπο κε ειιεληθνχο ηφπνπο 3. Έπεηηα, δηέλεηκα ζηα παηδηά θσηναληίγξαθν κε ηίηιν: «Ζ αθεηεξία ήην ε λήζνο Άλδξνο». Σνπο εμήγεζα φηη ν ηίηινο πξνέξρεηαη απφ θείκελν ηνπ πνηεηή Αλδξέα Δκπεηξίθνπ, ν νπνίνο θαηαγφηαλ απφ ην λεζί θαη έγξαςε θείκελα γεκάηα ζαπκαζκφ γηα απηφ. Πξφζζεζα φηη ην δηθφ καο ηαμίδη ζε ηφπνπο ηεο παηξίδαο καο ζα γηλφηαλ κέζα απφ πνηήκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζε απηνχο θαη φηη αθεηεξία γηα ην ηαμίδη καο ζα ήηαλ ε Άλδξνο θαη ηα ζπγθεθξηκέλα θείκελα ηνπ Δκπεηξίθνπ, πνπ αθνινπζνχλ: ην ζχληνκν απφζπαζκα ηνπ εκηηεινχο ιήκκαηνο ηνπ πνηεηή γηα ηελ Άλδξν, πνπ πξνηείλεηαη ζην αξρηθφ ζελάξην, νη πξψηνη ηξηάληα ζηίρνη ηνπ νκφηηηινπ πνηήκαηνο ηνπ Αλδξέα Δκπεηξίθνπ. Αθνχ δηαβάζακε θαη ζρνιηάζακε ζχληνκα ην εκηηειέο ιήκκα απφ ην θσηναληίγξαθν, πξνρσξήζακε ζην πνίεκα «Άλδξνο-Τδξνχζα», πξνβάιινληαο έλα απφζπαζκα ( ) απφ ηε ζεηξά ηνπ Γηάλλε καξαγδή Η δε πόιηο ειάιεζελ κε ηίηιν: «Άλδξνο-Αλδξέαο Δκπεηξίθνο», ζην νπνίν αθνχγεηαη ε απαγγειία ηνπ εζνπνηνχ Β. Παπαβαζηιείνπ, ελψ παξνπζηάδνληαη ραξαθηεξηζηηθέο εηθφλεο απφ ην λεζί. Ζ πξνβνιή ηνπ απνζπάζκαηνο θξίζεθε απαξαίηεηε, γηα λα ηνληζηεί φηη ην ζπγθεθξηκέλν πνίεκα γέλλεζε θάπνηεο εηθφλεο ζην κπαιφ ηνπ ζθελνζέηε, φπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηηο δηθέο καο αλαγλψζεηο. Δπεηδή ην πνίεκα είλαη ηδηαίηεξα απαηηεηηθφ θαη καθξηά απφ ηηο πξνζιακβάλνπζεο ησλ καζεηψλ, πξνηίκεζα απηνί λα εξγαζηνχλ ζε ηεηξακειείο νκάδεο, ψζηε λα κνηξαζηνχλ ζθέςεηο θαη εληππψζεηο κεηά ηελ αλάγλσζή ηνπ. Σνπο δήηεζα, ινηπφλ, λα γπξίζνπλ ηηο θαξέθιεο θαη λα ζρεκαηίζνπλ πξφρεηξα ηεηξακειείο/πεληακειείο νκάδεο (ην ηκήκα απνηειείηαη απφ 24 καζεηέο θαη καζήηξηεο) κε ηνπο ζπκκαζεηέο πνπ θάζνληαλ απφ πίζσ ηνπο θαη λα πξνζπαζήζνπλ λα εληνπίζνπλ ζε ζπλεξγαζία κε απηνχο ηηο εηθφλεο ηνπ πνηήκαηνο. Οη καζεηέο 3 Βι. ζηνλ Φάθειν Σεθκεξίσλ ηνλ θάθειν tekm_2_foto_sxolio. ειίδα 13 απφ 47

14 ζπλεξγαδφκελνη κπφξεζαλ λα εληνπίζνπλ επθνιφηεξα ην δεηνχκελν ζέκα. Οη νκάδεο αλαθνίλσζαλ εθ πεξηηξνπήο ηα πνξίζκαηά ηνπο. Ρψηεζα ζηε ζπλέρεηα, ζχκθσλα κε ην αξρηθφ ζελάξην, αλ ε εηθφλα ηεο Άλδξνπ πνπ παξνπζηάδεηαη ζηα θείκελα ηνπ Δκπεηξίθνπ κπνξεί λα γίλεη αληηιεπηή κφλν κε ηα κάηηα. Οη καζεηέο, αμηνπνηψληαο φζα πξνεγήζεθαλ, απάληεζαλ φηη ε εηθφλα πνπ παξνπζηάδεηαη ζην πνίεκα βξίζθεηαη ζηε θαληαζία ηνπ πνηεηή θαη απνηειεί ηελ πξνζσπηθή ηνπ εληχπσζε απφ ηνλ ζπγθεθξηκέλν ηφπν. Ωο πξψηε γξαπηή αηνκηθή εξγαζία γηα ην ζπίηη ηνπο δεηήζεθε λα απαληήζνπλ ζην εξψηεκα: «Πνηα εληχπσζε πξνθαιεί ζηνλ αθεγεηή ην ζπγθεθξηκέλν ηνπίν, πνπ πεξηγξάθεηαη ζην πνίεκα Άλδξνο-Τδξνχζα θαη πψο ηελ εθθξάδεη;» Δπίζεο, ζέινληαο λα δψζσ θαη άιια δείγκαηα ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν πξνζεγγίδεη ην ειιεληθφ ηνπίν έλαο πνηεηήο, αιιά θαη λα νδεγήζσ ηα παηδηά λα πξνβνχλ ζε ζπγθξίζεηο αλάκεζα ζε νκφζεκα πνηήκαηα, ηνπο δηέλεηκα θσηναληίγξαθν κε δχν πνηήκαηα απφ ηνλ Ήιην ηνλ ειηάηνξα ηνπ Διχηε («Ο ήιηνο», «Άλεκνη») θαη ηνπο δήηεζα λα ηα κειεηήζνπλ, ψζηε λα απαληήζεη ην θαζέλα ζην εμήο εξψηεκα: «Πψο ζπλνκηιεί ην πνίεκα ηνπ Δκπεηξίθνπ κε απηά ηνπ Διχηε θαη ηνπ Γξνζίλε θαη ζε ηη δηαθέξνπλ;». 2 ε ψξα Σα παηδηά δηάβαζαλ ηηο εξγαζίεο πνπ ηνπο είραλ αλαηεζεί ηελ πξνεγνχκελε ψξα. ζνλ αθνξά ζηελ πξψηε εξγαζία, θάλεθε φηη είραλ αληηιεθζεί φζα είραλ ζπδεηεζεί γηα ηε ζεκαζία ηνπ βηψκαηνο, ηελ πξνζέγγηζε ηνπ ζέκαηνο κε ηε θαληαζία, ηε ρξήζε ησλ ιέμεσλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν απφ φ,ηη ζηελ θαζεκεξηλφηεηα θαη ηε ρξήζε ππεξξεαιηζηηθψλ εηθφλσλ. ζνλ αθνξά ζηε δεχηεξε εξγαζία, ζχκθσλα κε ηνλ αξρηθφ ζηφρν, ηα παηδηά ζπλέθξηλαλ ζε αδξέο γξακκέο (αλακελφκελν γηα ηελ ειηθία ηνπο θαη ηνλ βαζκφ εηνηκόηεηάο ηνπο) ηα πνηήκαηα ηνπ Δκπεηξίθνπ κε ηα πνηήκαηα ηνπ Διχηε θαη ηνπ Γξνζίλε, επηζεκαίλνληαο ηηο νκνηφηεηεο ζηηο εηθφλεο αιιά θαη ηηο δηαθνξέο ζηελ αθνξκή (ζπγθεθξηκέλνο ν ηφπνο γηα ην πνίεκα ηνπ Δκπεηξίθνπ) θαζψο ειίδα 14 απφ 47

15 θαη ζηνλ ηξφπν πξαγκάηεπζεο (απφ ηηο παξαδνζηαθέο πεξηγξαθέο ηνπ Γξνζίλε ζηνλ ππεξξεαιηζκφ ηνπ Δκπεηξίθνπ) 4. ηε ζπλέρεηα, κνίξαζα ην πξψην θχιιν εξγαζίαο (1 ν θχιιν πνξείαο), θξαηψληαο ηνλ ηίηιν θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ, αιιάδνληαο, σζηφζν, ηα πξνο κειέηε πνηήκαηα, θαη δήηεζα λα εξγαζηεί θάζε καζεηήο κφλνο ηνπ επηιέγνληαο απφ ηα πνηήκαηα απηφ πνπ επηζπκνχζε. Αθνχ ην κειεηνχζε, ζα έπξεπε λα δηαιέμεη απφ απηφ ηελ εηθφλα θαη ηηο ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ ηνπ έθαλαλ εληχπσζε θαη λα ηηο θαηαγξάςεη καδί κε ηηο εληππψζεηο ηνπ απφ ην πνίεκα ζην θχιιν εξγαζίαο. Δπηζεκαίλσ φηη ζην θσηναληίγξαθν κε ηα πνηήκαηα δελ αλαθεξφηαλ ην φλνκα θαλελφο απφ ηνπο πνηεηέο, ψζηε λα επηιέμνπλ ηα παηδηά ην πνίεκα πνπ ζα κειεηνχζαλ ζηε ζπλέρεηα κε θξηηήξην απνθιεηζηηθά ηε ζεηηθή εληχπσζε ή αληαπφθξηζή ηνπο ζε απηφ θαη φρη ην φλνκα θάπνηνπ γλσζηνχ ηνπο πνηεηή. Ζ εζθεκκέλε απνζηψπεζε ησλ νλνκάησλ ησλ πνηεηψλ (αιιά θαη ησλ πεξηζζφηεξσλ απφ ηνπο ηίηινπο ησλ πνηεκάησλ εθηφο αλ απηνί ήηαλ απαξαίηεηνη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ ηφπνπ ζηνλ νπνίνλ αλαθεξφηαλ θάζε πνίεκα ) αμηνπνηήζεθε θαη ζε κία δξαζηεξηφηεηα ςεθηαθνχ γξακκαηηζκνχ πνπ αλαηέζεθε ζηα παηδηά γηα ην ζπίηη. Σνπο δήηεζα λα αλαθαιχςνπλ, κέζσ κηαο κεραλήο αλαδήηεζεο, ην φλνκα ηνπ πνηεηή θαη ζηε ζπλέρεηα, λα δψζνπλ κέζα ζε δέθα-δεθαπέληε ην πνιχ γξακκέο έλα ζχληνκν βηνγξαθηθφ ηνπ ζεκείσκα. Ήζεια λα δηαπηζηψζσ πνηεο πξαθηηθέο ζα αθνινπζνχζαλ νη καζεηέο πξνθεηκέλνπ λα θηάζνπλ ζην φλνκα ηνπ πνηεηή. Πνιιά παηδηά δήισζαλ ζηε ζπδήηεζε πνπ επαθνινχζεζε θαηά ηελ επφκελε ψξα φηη δε γλψξηδαλ απηήλ ηε δπλαηφηεηα ησλ κεραλψλ αλαδήηεζεο. Δπηπιένλ, ε δξαζηεξηφηεηα είρε ζηφρν λα σζήζεη ηνπο καζεηέο λα επηιέμνπλ ηα ζπνπδαηφηεξα απφ ηα ζηνηρεία ηνπ βηνγξαθηθνχ ζεκεηψκαηνο πνπ βξήθαλ ζην δηαδίθηπν θαη λα κελ αξθεζηνχλ, θαηά ηε ζπλήζε πξαθηηθή, ζε απιή αληηγξαθή-επηθφιιεζε («copypaste») ελφο ιήκκαηνο ηεο Wikipedia. Καηά ηελ παξνπζίαζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ 4 Βι..φ.π. ηνλ θάθειν tekm_3_erg_spiti_an_el. ειίδα 15 απφ 47

16 εξγαζηψλ ηελ επφκελε δηδαθηηθή ψξα αλαθεξζήθακε ζηνπο παξαπάλσ ζηφρνπο θαη ζπκθσλήζακε φηη θαιφ είλαη λα πηνζεηεζνχλ ζην κέιινλ απφ φινπο καο πξαθηηθέο δεκηνπξγηθφηεξεο αμηνπνίεζεο ησλ ΣΠΔ. 3 ε ψξα Ζ ψξα απηή είρε πξνγξακκαηηζηεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ζην εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο, πνπ ήηαλ δηαζέζηκν θάζε Σεηάξηε. ην ηέινο ηεο πξνεγνχκελεο ψξαο είρα ζπιιέμεη ην 1 ν θχιιν πνξείαο κε ηηο αηνκηθέο πξνζεγγίζεηο ησλ παηδηψλ ζηηο ιέμεηο θαη ηηο εηθφλεο ελφο απφ ηα πνηήκαηα ηνπ θχιινπ πνξείαο πνπ δφζεθαλ γηα κειέηε. Ήζεια κε απηφλ ηνλ ηξφπν λα αμηνινγήζσ ηελ απζεληηθή καηηά ηνπο πάλσ ζε πνηήκαηα πνπ έβιεπαλ γηα πξψηε θνξά, ρσξίο θαλέλα ζρφιην δηθφ κνπ ή ησλ γνληψλ ηνπο. Δπηπιένλ, φπσο πξνέβιεπε θαη ην αξρηθφ ζελάξην, θάζε παηδί επέιεμε ην πνίεκα πνπ ην ζπγθίλεζε ή έζησ δελ ην δπζθφιεςε ζηελ πξψηε αλάγλσζε. Οκνινγψ φηη νη καζεηέο θαη καζήηξηεο ηεο Α Γπκλαζίνπ αληαπνθξίζεθαλ πνιχ ζεηηθά ζηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία. Σν αξρηθφ ζελάξην δεηνχζε λα πιεθηξνινγήζνπλ ηα παηδηά ζην ζπίηη ηνπο ηα θείκελα πνπ είραλ γξάςεη ρεηξφγξαθα ζηελ ηάμε, ψζηε λα ηα επεμεξγαζηνχλ θαηά ηελ επφκελε δηδαθηηθή ψξα ζην εξγαζηήξην, ζην πιαίζην ησλ νκάδσλ πνπ ζα δεκηνπξγνχληαλ. Κξηηήξην γηα ηε δεκηνπξγία θάζε νκάδαο ζα ήηαλ ε επηινγή ηνπ ίδηνπ πνηήκαηνο απφ θάπνηα παηδηά. Λφγσ ηνπ επηβαξπκέλνπ πξνγξάκκαηνο ησλ καζεηψλ, θαζψο δηαλχακε πεξίνδν δηαγσληζκάησλ, επέιεμα λα κελ ηνπο δπζθνιέςσ πεξηζζφηεξν αλαζέηνληάο ηνπο κηα επηπιένλ εξγαζία πιεθηξνιφγεζεο, αιιά ζθάλαξα ηα ρεηξφγξαθά ηνπο θαη ηα ηνπνζέηεζα ν ίδηνο ζε αξρείν επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ (Word) κε ηε κνξθή εηθφλσλ, ψζηε λα ηα επεμεξγαζηνχλ ζηε ζπλέρεηα νη καζεηέο κε ηα ζρεηηθά εξγαιεία επεμεξγαζίαο εηθφλαο. Βέβαηα, κε απηήλ ηελ επηινγή ζα ζηεξνχκαζηαλ θάπνηεο επηπιένλ δπλαηφηεηεο κνξθνπνίεζεο πνπ καο δίλεη ν επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ, παξφια απηά επέιεμα ηε ιχζε πνπ πεξηέγξαςα παξαπάλσ. Δλδεηθηηθά, αθνινπζνχλ ειίδα 16 απφ 47

17 ζθαλαξηζκέλα θάπνηα απφ ηα θείκελα πνπ γξάθηεθαλ ζηελ ηάμε γηα ην πνίεκα «Μηα πίθξα» κε βάζε ην 1 ν θχιιν πνξείαο. ειίδα 17 απφ 47

18 Ζ επηινγή λα εξγαζηνχκε κε βάζε ζθαλαξηζκέλα θαη φρη πιεθηξνινγεκέλα θείκελα άιιαμε ζε κεγάιν βαζκφ θαη ην πεξηερφκελν ηνπ 2 νπ θχιινπ πνξείαο. Παξέιεηςα, εθ ησλ πξαγκάησλ, ηηο αξρηθέο νδεγίεο ηνπ ζπληαγκέλνπ ζελαξίνπ ηεο Ρ. Σεληφκα 5 θαη δήηεζα λα ππνγξακκίζεη απιψο θάζε κέινο θαζεκηάο απφ ηηο νκάδεο ηηο ιέμεηο πνπ είρε μερσξίζεη θαηά ηελ πξνεγνχκελε ψξα απφ ην επηιεγκέλν πνίεκα. ην αξρηθφ ζελάξην πξνβιεπφηαλ νη ιέμεηο απηέο λα νλνκαζηνχλ «Πχιεο» γηα ην πέξαζκά καο ζηνλ θφζκν ηνπ πνηήκαηνο. Δίρα, επηπιένλ, θξνληίζεη, πξηλ μεθηλήζεη ην κάζεκα, λα ππάξρεη ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο θάζε ππνινγηζηή έλαο θάθεινο κε ηα νλφκαηα ησλ παηδηψλ πνπ είραλ δηαιέμεη ην ίδην πνίεκα (ι.ρ. Πέηξνο_Αγγειηθή_Μηα πίθξα). ηηο πεξηπηψζεηο πνπ ην ίδην πνίεκα επειέγε απφ πνιινχο καζεηέο (απηφ ζπλέβε κε ην «Μηα πίθξα» ηνπ Παιακά, ηελ «Παηξίδα» ηνπ Παπιέα θαη ηα δχν πνηήκαηα ησλ Ρίηζνπ θαη Παπαηζψλε γηα ην μσθιήζη) είρα θξνληίζεη λα κνηξάζσ ν ίδηνο ηνπο καζεηέο ζε δχν δηαθνξεηηθέο (πεξίπνπ ηζνδχλακεο νκάδεο). ηαλ θάζε καζεηήο επέιεγε, θαηά ηελ πξνεγνχκελε ψξα, πνην πνίεκα ζα ζρνιίαδε, δε γλψξηδε φηη ν ρσξηζκφο ζε νκάδεο ζα γηλφηαλ κε βάζε ηε ζπγθεθξηκέλε επηινγή. Έηζη, ηα παηδηά μαθληάζηεθαλ επράξηζηα, φηαλ ηνπο αλαθνίλσζα πνην ήηαλ ην θξηηήξην ρσξηζκνχ θαη θάζηζαλ ζηηο ζέζεηο εξγαζίαο. Οθηψ ήηαλ νη ζέζεηο εξγαζίαο θαη ηφζεο νκάδεο δεκηνπξγήζεθαλ αληίζηνηρα, κε δχν ή ηξία κέιε ε θαζεκηά. ην ζεκείν απηφ ζα ήζεια λα κεηαθέξσ θάπνηα απφ ηα ζρφιηα ησλ παηδηψλ γηα ηελ επηινγή ησλ πνηεκάησλ. Οη καζεηέο πνπ επέιεμαλ ην «Μηα πίθξα» δήισζαλ φηη ην έθαλαλ θπξίσο επεηδή ν πνηεηήο, κε ηελ πξψηε αλάγλσζε, ηνπο κεηέδσζε ζπγθεθξηκέλα ζπλαηζζήκαηα γηα ηνλ ηφπν ζηνλ νπνίνλ αλαθέξεηαη. Σα θείκελα ησλ Ρίηζνπ θαη Παπαηζψλε κε ζέκα ην μσθιήζη ηα επέιεμαλ νη καζεηέο ρσξίο λα θαηαιάβνπλ φηη επξφθεηην γηα δχν δηαθνξεηηθά πνηήκαηα. Γήισζαλ φηη ηα δηάιεμαλ, γηαηί ηνπο ζπγθίλεζε ην ζέκα, παξαδέρζεθαλ, σζηφζν, φηη, θαηά ηελ επηινγή, κεγάιν 5 Βι. ηαπξνχια Σεληφκα, Ζ λήζνο ησλ πνηεηψλ, Νενειιεληθή Λνγνηερλία Α Γπκλαζίνπ, 2013, ζ. 19. ειίδα 18 απφ 47

19 ξφιν έπαημε θαη ε κηθξή έθηαζή ηνπο 6. Σα πνηήκαηα ηνπ Ρίηζνπ γηα ηε Μνλεκβάζηα θαη ηνλ Μπζηξά δελ επειέγεζαλ απφ θαλέλαλ καζεηή, παξά ην ηνπηθφ ελδηαθέξνλ, πξνθαλψο επεηδή ήηαλ αξθεηά απαηηεηηθά θαη δπζπξφζηηα ζε κηα πξψηε αλάγλσζε. Καηά ηελ πξνζέιεπζε ησλ καζεηψλ ην εξγαζηήξην, αλαδείρζεθε γηα κηα αθφκε θνξά ην πξφβιεκα ρψξνπ: ε αίζνπζα είλαη νξζνγσλίνπ ζρήκαηνο θαη δηαζέηεη κφλνλ νθηψ (8) ζηαζκνχο εξγαζίαο, κε δχν θαξέθιεο ζηνλ θαζέλα απφ απηνχο. Καηά ζπλέπεηα, ζηάζεθε δχζθνιν λα εξγαζηνχλ κε ηελ απαηηνχκελε πξνζήισζε νη είθνζη ηέζζεξηο καζεηέο ηνπ ηκήκαηνο. εκεηψλσ εδψ φηη ην πξφβιεκα ηεο έιιεηςεο ή δπζιεηηνπξγίαο ησλ εξγαζηεξίσλ ζα κπνξνχζε λα μεπεξαζηεί αλ ππήξραλ ζε θάζε ζρνιείν δηαζέζηκνη θνξεηνί ππνινγηζηέο (έλαο ή δχν γηα θάζε νκάδα) θαη αμηφπηζηε αζχξκαηε ζχλδεζε ζην δηαδίθηπν, ψζηε νη καζεηέο λα εξγάδνληαη αλά πάζα ζηηγκή ζηελ ηάμε ηνπο. Οη καζεηέο νινθιήξσζαλ ηηο εξγαζίεο ηνπο θαη ηνπο αλέζεζα σο εξγαζία γηα ην ζπίηη γηα ην επφκελν κάζεκα λα αζθεζνχλ ζηελ απαγγειία ηνπ πνηήκαηνο πνπ είραλ επηιέμεη, φπσο πξνέβιεπε ην 3 ν θχιιν πνξείαο ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ πνπ ηνπο δηαλεκήζεθε, θαζψο ηελ επφκελε θνξά ζα παξνπζηάδνληαλ ζηελ ηάμε νη εξγαζίεο ηεο δηδαθηηθήο ψξαο πνπ ηειείσλε. Με άιια ιφγηα, ηνπο ελεκέξσζα φηη ζα παξνπζίαδε θάζε νκάδα ζηηο ππφινηπεο ην πνίεκα πνπ επέιεμε απαγγέιινληάο ην θαηάιιεια θαη πξνβάιινληαο ζηνλ δηαδξαζηηθφ πίλαθα ηα αξρεία κε ηηο πξνζσπηθέο αλαγλψζεηο ησλ κειψλ ηεο. ηφρνο ησλ κειψλ θάζε νκάδαο ζα ήηαλ λα βνεζήζνπλ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο ησλ άιισλ νκάδσλ λα επηθνηλσλήζνπλ κε ην πνίεκα πνπ νη ίδηνη είραλ κειεηήζεη, κέζσ ησλ επηιεγκέλσλ ιέμεσλ-ππιψλ θαη εηθφλσλ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν, θάζε καζεηήο ζα κνηξαδφηαλ ηελ πξνζσπηθή ηνπ αλάγλσζε κε ηελ θνηλφηεηα ησλ αλαγλσζηψλ, ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ. 6 εκεηψλσ φηη απηφο ήηαλ θαη ν έλαο ιφγνο πνπ έδσζα δχν νκφζεκα πνηήκαηα ζε απηήλ ηελ νκάδα. Ο άιινο ιφγνο ήηαλ γηα λα δσ αλ ζα αληηιακβάλνληαλ νη καζεηέο ην γεγνλφο απηφ θαη πψο ζα ην δηαρεηξίδνληαλ κέζσ ηεο αλαδήηεζεο ζην δηαδίθηπν ηα απνηειέζκαηα ζην ζεκείν απηφ δελ ήηαλ ελζαξξπληηθά. ειίδα 19 απφ 47

20 4 ε ψξα ην κάζεκα ηεο Παξαζθεπήο ε νινκέιεηα μαλαβξέζεθε ζηελ αίζνπζα δηδαζθαιίαο. Ήηαλ ε ψξα λα αθνπζηνχλ νη απαγγειίεο ησλ παηδηψλ, πξνεηνηκαζκέλεο ζχκθσλα κε ηηο νδεγίεο ηνπ 3 νπ θχιινπ πνξείαο, θαη θαζεκηά απφ ηηο νθηψ νκάδεο λα παξνπζηάζεη ζηηο ππφινηπεο ηφζν ην πνίεκα κε ην νπνίν αζρνιήζεθε φζν θαη ηηο εληππψζεηο θάζε κέινπο ηεο απφ απηφ. Πην ζπγθεθξηκέλα, ηα κέιε θάζε νκάδαο ζεθψλνληαλ ζηνλ δηαδξαζηηθφ πίλαθα. πσο πξνβιεπφηαλ θαη ζην αξρηθφ ζελάξην, θάζε νκάδα είρε επηιέμεη έλα κέινο ηεο γηα λα απαγγείιεη ην πνίεκα. ηε ζπλέρεηα, ιάκβαλαλ εθ πεξηηξνπήο ηνλ ιφγν φια ηα ππφινηπα κέιε θαη κηινχζαλ γηα ηηο εηθφλεο πνπ ηνπο έθαλαλ εληχπσζε θαη ηηο ιέμεηο-πχιεο πνπ επέιεμαλ, γηα λα πξνζεγγίζνπλ ην πνίεκα. Παξάιιεια, ζηνλ δηαδξαζηηθφ πίλαθα θάζε νκάδα πξφβαιιε ην αξρείν πνπ είρε δεκηνπξγήζεη θαηά ηελ πξνεγνχκελε ψξα, κε ηηο ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο-πχιεο θαη ηα ζθαλαξηζκέλα ρεηξφγξαθα ησλ αλαγλψζεσλ ησλ κειψλ ηεο. Αμηνινγήζακε: α. ηελ πνηφηεηα θάζε απαγγειίαο. Ζ αλάγλσζε ησλ πνηεκάησλ, ζε γεληθέο γξακκέο, δελ ηθαλνπνίεζε. Οη καζεηέο απέδσζαλ ην γεγνλφο ζην άγρνο θαη ηελ έιιεηςε εκπεηξίαο απφ αλαγλψζεηο ηέηνηνπ είδνπο. πκθσλήζακε φηη πνιχο δξφκνο πξέπεη λα δηαλπζεί κέρξη ηελ νξζή απαγγειία πνηεκάησλ, θαζψο είλαη κηα δεμηφηεηα πνπ δελ θαιιηεξγείηαη ζπζηεκαηηθά ζην ειιεληθφ ζρνιείν. β. ηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο ησλ πνηεκάησλ απφ ηηο νκάδεο. Οη καζεηέο άθνπζαλ κε πξνζνρή θαη ζεβαζκφ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο λα κηινχλ γηα φ,ηη ηνπο έθαλε εληχπσζε. Καηαιήμακε ζην ζπκπέξαζκα φηη ε πξνζέγγηζε θάζε πνηήκαηνο είλαη πξνζσπηθή ππφζεζε θαη εμαξηάηαη απφ ηηο πξνζιακβάλνπζεο, ηελ επαηζζεζία θαη ηελ εηνηκφηεηα θάζε αλαγλψζηε ρσξηζηά. Απφ ηελ άιιε, αθνχ εξγαζηήθακε ζε νκάδεο, θαζέλα απφ ηα αξρεία πνπ παξνπζηάζηεθαλ απνηέιεζε έλα κσζατθφ αλαγλψζεσλ, ζπλζεκέλν απφ ηελ πξνζσπηθή ζπκβνιή θάζε κέινπο. ειίδα 20 απφ 47

21 Μέρξη ην ηέινο ηεο ψξαο είραλ παξνπζηάζεη ηελ εξγαζία ηνπο νη ηέζζεξηο απφ ηηο νθηψ νκάδεο. Φάλεθε πφζν ζα βνεζνχζε ηελ νινθιήξσζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο απηήο, αλ ζην σξνιφγην πξφγξακκα ηνπ ζρνιείνπ είρε πξνβιεθζεί ζπλερέο δίσξν. Εήηεζα απφ ηνπο καζεηέο λα κειεηήζνπλ ζην ζπίηη θαη λα πξνεηνηκάζνπλ ην πνίεκα ηνπ Ρίηζνπ γηα ηε Μνλεκβαζία, ην νπνίν δελ είρε επηιέμεη θακηά νκάδα, θαη λα ζεκεηψζεη ν θαζέλαο εηθφλεο θαη ιέμεηο-πχιεο θαη εληππψζεηο απφ απηφ. Σηο εξγαζίεο απηέο ηηο ζπλέιεμα ηελ επφκελε ψξα θαη ηηο δηφξζσζα κε ζρφιηα ζην ηεηξάδην θάζε καζεηή. 5 ε ψξα Σελ Σεηάξηε ην εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο ήηαλ δηαζέζηκν θαη έηζη επέιεμα λα κεηαβνχκε ζε απηφ, αθήλνληαο ηελ παξνπζίαζε ησλ ππφινηπσλ εξγαζηψλ γηα ηελ Παξαζθεπή, νπφηε ζα έπαηξλαλ ηνλ ιφγν νη νκάδεο πνπ δελ είραλ πξνιάβεη λα παξνπζηάζνπλ ηα πνηήκαηά ηνπο, αμηνπνηψληαο, επηπιένλ, θαη ηελ εξγαζία πνπ ζα πξαγκαηνπνηνχζαλ ζην εξγαζηήξην εθείλε ηελ εκέξα. Οη νκάδεο εμαθνινπζνχζαλ λα είλαη ρσξηζκέλεο κε βάζε ην πνίεκα πνπ είραλ επηιέμεη πξνο επεμεξγαζία. ην εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο ηα παηδηά θάζηζαλ ζηνπο ίδηνπο ζηαζκνχο εξγαζίαο, φπσο ηελ πξνεγνχκελε Σεηάξηε. ηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηνχο πεξίκελε ν θάθεινο κε ην αξρείν πνπ είρε θάζε νκάδα θαηαζθεπάζεη κέρξη εθείλε ηε ζηηγκή (κε ηηο ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο-πχιεο πάλσ ζην πνίεκα θαη ηα αηνκηθά ζρφιηααλαγλψζεηο θάζε κέινπο). Σν αξρηθφ ζελάξην πξνέβιεπε ζην ζεκείν απηφ ηα εμήο (νη ππνγξακκίζεηο δηθέο κνπ): «Γίλνπκε ην 4 ν θχιιν εξγαζίαο ην νπνίν απνηειείηαη απφ δχν κέξε, α θαη β. Σα κέιε ηεο νκάδαο αλαιακβάλνπλ ξφινπο. Οη νκάδεο επεμεξγάδνληαη ην θείκελν ζε έλα αξρείν παξνπζίαζεο ή επεμεξγαζηή θεηκέλνπ. Τπνηίζεηαη φηη έλα επηηειείν «εηδηθψλ» αλαιακβάλεη λα εληνπίζεη ηηο ιέμεηο κε ηηο νπνίεο ζρεκαηίδεηαη κία πνηεηηθή εηθφλα. Έλαο ζα γίλεη δσγξάθνο-εηδηθφο ζηα ρξψκαηα, ειίδα 21 απφ 47

22 άιινο αξσκαηνπνηφο-εηδηθφο ζηηο κπξσδηέο, άιινο αξρηηέθηνλαοεηδηθφο ζηα θηήξηα, άιινο κνπζηθφο-εηδηθφο ζηνπο ήρνπο θαη έλαο ληεηέθηηβ ν νπνίνο παξαθνινπζεί θαη θαηαγξάθεη ηελ παξνπζία αλζξψπσλ θαη δψσλ. Κάπνηεο ιέμεηο κπνξεί λα ελδηαθέξνπλ δχν ή πεξηζζφηεξνπο θιάδνπο, γηα απηφ θάζε εηδηθφηεηα ζεκεηψλεη ηηο ιέμεηο πνπ ηελ αθνξνχλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν δεκηνπξγψληαο έλαλ θψδηθα: π.ρ. νη δσγξάθνη ηηο ρξσκαηίδνπλ, νη κνπζηθνί ηηο ζεκεηψλνπλ κε έληνλα γξάκκαηα, νη αξρηηέθηνλεο κε πιάγηα, νη αξσκαηνπνηνί ηηο ππνγξακκίδνπλ, ν ληεηέθηηβ ηηο επηζεκαίλεη κε θίηξηλν. Θα πξέπεη ην θάζε κέινο αλάινγα κε ηελ εηδηθφηεηά ηνπ λα αληρλεχζεη ζην θείκελν ηηο ιέμεηο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηνλ θιάδν ηνπ. Δπηρεηξείηαη κέζα απφ έλα παηρλίδη κε θψδηθεο λα έξζνπλ ηα παηδηά ζε κία πξψηε επαθή κε ηε ιεηηνπξγία ηεο πνηεηηθήο γιψζζαο σο ηδηαίηεξνπ γισζζηθνχ θψδηθα. Κάζε θιάδνο ζπκπιεξψλεη θάησ απφ ην θείκελν ην ππφκλεκα, ζην νπνίν δειψλεηαη ε επεμήγεζε ηεο ζήκαλζεο ησλ ιέμεσλ. Γηαπηζηψλνπλ φηη ην θείκελν κεηά ηελ επεμεξγαζία παίξλεη άιιε φςε. Μέζα απφ απηήλ ηε δξαζηεξηφηεηα ηνλίδνληαη ζην θείκελν θάπνηεο απφ ηηο ιέμεηο ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηεί ν πνηεηήο γηα λα θάλεη κία εηθφλα ηφζν πνιχ αηζζεηή/δσληαλή πνπ κπνξείο αθφκα θαη λα ηε κπξίζεηο. ηε ζπλέρεηα, ρξεζηκνπνηψληαο ηα ζηνηρεία πνπ απέθεξε ε έξεπλα, ζα πξέπεη ηα παηδηά λα αλαδεηήζνπλ ζην δηαδίθηπν κία εηθφλα/θσηνγξαθία πνπ ζα κπνξνχζε λα ζπλνδεχζεη ην πνίεκα (θχιιν εξγαζίαο 4β). Δπίζεο, ζα πξέπεη λα αλαθνηλψζνπλ ζηελ νινκέιεηα πνηα εηδηθφηεηα εληφπηζε ηηο πεξηζζφηεξεο ιέμεηο θαη πνηα εηδηθφηεηα δελ βξήθε ζηνηρεία απφ ηελ έξεπλα». ειίδα 22 απφ 47

23 Μνίξαζα ζηα παηδηά ην 4ν θχιιν πνξείαο, κε αξθεηέο δηαθνξνπνηήζεηο ζε ζρέζε κε ην αληίζηνηρν ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ: α. ιφγσ ηνπ κηθξνχ αξηζκνχ ησλ κειψλ θάζε νκάδαο δελ επέκεηλα ζηνλ δηαρσξηζκφ ησλ ξφισλ ησλ «εηδηθψλ» ζηα κέιε ηεο. Δπεηδή φκσο έθξηλα φηη ην ζπγθεθξηκέλν ηκήκα ηνπ θχιινπ εξγαζίαο είρε ελδηαθέξνλ θαη ζα βνεζνχζε ηα παηδηά ζηε δξαζηεξηφηεηα πνπ ζα αθνινπζνχζε, δηαηήξεζα ην θνκκάηη απηφ ηνπ θχιινπ εξγαζίαο, παξαθηλψληαο ηα κέιε θάζε νκάδαο λα κνηξαζηνχλ κεηαμχ ηνπο ηνπο ξφινπο, αλαιακβάλνληαο πεξηζζφηεξνπο απφ έλαλ. β. Δπεηδή ε εξγαζία κε ηελ ππνγξάκκηζε ησλ ιέμεσλ είρε ήδε πξνρσξήζεη ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ απφ θάζε νκάδα θαη κπνξνχζε λα αμηνπνηεζεί γηα θάπνηα άιιε δξαζηεξηφηεηα, ζε έλαλ ηειείσο άιιν θψδηθα, δελ πξνρψξεζα ζηηο ππφινηπεο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ (θαηαζθεπή ππνκλήκαηνο κε ηηο ιέμεηοζηνηρεία πνπ εληφπηζε θάζε «εηδηθφο», εχξεζε θαηάιιειεο θσηνγξαθίαο ζην δηαδίθηπν), αιιά έδσζα ζην ζεκείν απηφ δηαθνξεηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ: κε πξφηππνηδέα ηνλ ράξηε κε ηίηιν «Γεσγξαθία ηεο κνλαμηάο», απφ ζθίηζν ηνπ Ζιία Σακπαθέα, πνπ ππάξρεη ζην βηβιίν ηεο Β Γπκλαζίνπ θαη ζπκπεξηιήθζεθε ζην 4 ν θχιιν πνξείαο, δήηεζα απφ θάζε νκάδα λα θαηαζθεπάζεη ηνλ δηθφ ηεο «ράξηε» αλάγλσζεο θαη αληαπφθξηζεο ζηα πνηήκαηα, ζηνλ νπνίν ζα ελζσκάησλε ηα ζηνηρεία απφ ηηο πξνεγνχκελεο δξαζηεξηφηεηεο, ζρεηηθά κε ην πνίεκα, θαζψο θαη ζηνηρεία ηεο πξνπαξαζθεπαζηηθήο απνζηνιήο ησλ «εηδηθψλ» απφ ην ζπγθεθξηκέλν θχιιν πνξείαο, φπσο ήρνπο, ζπλαηζζήκαηα, εληππψζεηο, αξψκαηα θιπ. (θαηαγεγξακκέλα φια κε ιέμεηο). Παξαζέησ εδψ ηνλ ελ ιφγσ ράξηε (Απφ ηελ Δλφηεηα 8 ηεο Νενειιεληθήο Γιώζζαο Β Γπκλαζίνπ. Βηβιίν καζεηή, 119): ειίδα 23 απφ 47

24 (Ζιίαο Σακπαθέαο, πεξ. «9», εθεκ. ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΙΑ,11/2/04) Γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ράξηε δήηεζα λα αμηνπνηεζεί ην πξφγξακκα δσγξαθηθήο απφ ηα βνεζήκαηα ηνπ ππνινγηζηή, κε ην νπνίν ηα πεξηζζφηεξα παηδηά ήηαλ αξθεηά εμνηθεησκέλα. Σα παηδηά δνχιεςαλ θαηαξράο ακήραλα, φζνλ αθνξά ζην γισζζηθφ θνκκάηη ησλ ραξηψλ. Φάλεθαλ λα κελ κπνξνχλ λα πεξάζνπλ εχθνια απφ ηα ζπλερή θείκελα ζε ιέμεηο-θιεηδηά ή ιέμεηο πνπ δείρλνπλ ζπλαηζζήκαηα ή εθθξάδνπλ εληππψζεηο. Δπίζεο, θάπνηεο νκάδεο δπζθνιεχηεθαλ λα κεηαβνχλ απφ ηνλ ιεθηηθφ θψδηθα ζε άιια ζπζηήκαηα-θψδηθεο θαη απιψο κεηέθεξαλ ζε πιαίζηα θεηκέλνπ θάπνηα θνκκάηηα απφ ηα ζρφιηα-εληππψζεηο ησλ κειψλ ηνπο. Με θαζνδήγεζε θαη ελζάξξπλζε, φκσο, νινθιήξσζαλ ηηο εξγαζίεο ηνπο κέρξη ην ηέινο ηεο ψξαο, εθηφο απφ κία νκάδα, πνπ παιηλσδψληαο δηέγξαςε ηελ ηειεπηαία ζηηγκή φ,ηη είρε ειίδα 24 απφ 47

25 θαηαζθεπάζεη, κε απνηέιεζκα λα κελ πξνιάβεη ζηε ζπλέρεηα λα νινθιεξψζεη ηελ εξγαζία ηεο. Αλάκεζα ζηηο εξγαζίεο πνπ παξαδφζεθαλ ππήξμαλ θαη πνιχ ελδηαθέξνπζεο πξνζεγγίζεηο. Πην δεκηνπξγηθέο θξίζεθαλ εθείλεο ζηηο νπνίεο απνκνλψζεθαλ ιέμεηο πνπ εμέθξαδαλ ήρνπο, κπξσδηέο ή ζπλαηζζήκαηα ή ζηηο νπνίεο ε θαληαζία ησλ παηδηψλ ζπκπιήξσζε ην πνίεκα. Οη «ράξηεο αλάγλσζεο θαη αληαπφθξηζεο» ζηα πνηήκαηα ελζσκαηψζεθαλ ζηα ήδε ππάξρνληα αξρεία επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ (απηά κε ηηο ππνγξακκηζκέλεο ιέμεηο-πχιεο, ηα ζθαλαξηζκέλα ζρφιηα-αλαγλψζεηο ησλ κειψλ ησλ νκάδσλ), ψζηε λα παξνπζηάζνπλ νη νκάδεο ηα αξρεία ζηελ θαηλνχξηα ηνπο, επαπμεκέλε κνξθή, θαηά ηελ επφκελε ψξα ζηελ νινκέιεηα. 6 ε ψξα Ζ νινκέιεηα ζπγθεληξψζεθε ζηελ αίζνπζα δηδαζθαιίαο. Παξνπζηάζηεθαλ νη «ράξηεο αλάγλσζεο» πνπ είραλ δεκηνπξγεζεί θαηά ηελ πξνεγνχκελε ψξα, κε πξψηεο ηηο νκάδεο πνπ δελ είραλ κηιήζεη ηελ πξνεγνχκελε εβδνκάδα θαη ζηηο νπνίεο δφζεθε επηπιένλ ρξφλνο γηα απαγγειία ηνπ πνηήκαηνο θαη εηζαγσγηθά ζρφιηα. Δπίζεο, δεηήζεθε απφ φιεο ηηο νκάδεο, θαηά ηηο παξνπζηάζεηο ηνπο, λα αηηηνινγήζνπλ ηηο επηινγέο ρξσκάησλ, ζρεκάησλ θιπ. πξνθνξηθά θαη λα αλαιάβεη ν γξακκαηέαο θάζε νκάδαο, πνπ θξαηνχζε ζεκεηψζεηο, λα κεηαθέξεη φζα εηπψζεθαλ θαηά ηελ παξνπζίαζε ηεο νκάδαο ηνπ ζε αξρείν επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ (ζην ζπίηη). πλνιηθά, απφ ηε δεχηεξε κέρξη ηελ έθηε ψξα δεκηνπξγήζεθαλ ζηαδηαθά νρηψ πνιπηξνπηθά αξρεία, ζηα νπνία απνηππσλφηαλ ην πέξαζκα απφ ηελ αηνκηθή αλάγλσζε θάζε πνηήκαηνο ζηελ νκαδηθή ηνπ πξφζιεςε θαη επεμεξγαζία. Καζέλα απφ νθηψ αξρεία πνπ δεκηνπξγήζεθαλ 7 (έλα απφ θάζε νκάδα) πεξηείρε: o ζθαλαξηζκέλα ηα πξψηα πξνζσπηθά ζρφιηα ησλ καζεηψλ πάλσ ζην πνίεκα πνπ επέιεμε ν θαζέλαο, o ππνγξακκηζκέλεο πάλσ ζηα πνηήκαηα ηηο ιέμεηο-πχιεο, 7 ια ηα αξρεία παξαηίζεληαη ζηνλ Φάθειν Σεθκεξίσλ, ζηνλ θάθειν κε ηα ηίηιν tekm_4_oloklhr_ergasies. ειίδα 25 απφ 47

26 o ηνλ «ράξηε αλάγλσζεο θαη αληαπφθξηζεο» φισλ ησλ κειψλ θάζε νκάδαο, o ηνλ ζρνιηαζκφ ηεο επηινγήο ησλ ρξσκάησλ, εηθφλσλ, ιέμεσλ, ζρεκάησλ ζε θάζε «ράξηε». Εήηεζα απφ ηνπο καζεηέο λα κνπ πνπλ πνην πνίεκα, απφ φζα επηιέρζεθαλ θαη παξνπζηάζηεθαλ απφ ηηο άιιεο νκάδεο, ζα ήζειε ν θαζέλαο λα κειεηήζεη δηεμνδηθφηεξα, παξαθηλεκέλνο απφ ηελ παξνπζίαζε πνπ παξαθνινχζεζε, ηα ζρφιηα θαη ηνλ «ράξηε αλάγλσζεο» θάπνηαο νκάδαο. Απφ ηηο πξνθνξηθέο ηνπνζεηήζεηο δηαπίζησζα φηη επειέγεζαλ δηαθνξεηηθά πνηήκαηα, γηα δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο ην θαζέλα. ζνη κίιεζαλ δήισζαλ φηη ε επηινγή ηνπο ππαγνξεχηεθε είηε απφ ηελ πιεζψξα ησλ εηθφλσλ πνπ εληνπίζηεθαλ ζε θάπνην απφ ηα πνηήκαηα είηε απφ ην πιήζνο ησλ ζπλαηζζεκάησλ πνπ απνηππψζεθαλ ζηηο εξγαζίεο ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο. Ωο εξγαζία γηα ην ζπίηη ηνπο δήηεζα λα εξγαζηεί ν θαζέλαο αηνκηθά θαη λα ζπγγξάςεη έλα θείκελν κε ηίηιν «Πξνζπαζψ λα παξνπζηάζσ ηνλ ηφπν κνπ κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα παξαθηλήζσ θάπνηνλ Έιιελα ή μέλν λα ηνλ επηζθεθζεί». Γηα λα βνεζεζνχλ ζηελ εξγαζία απηή πξφηεηλα ζηα παηδηά λα αλαηξέμνπλ ζε παιαηφηεξεο εξγαζίεο ζπκκαζεηψλ ηνπο, νη νπνίεο είλαη αλαξηεκέλεο ζην ηζηνιφγηφ κνπ ζηελ αλάξηεζε κε ηίηιν «Γξάθσ θείκελα γηα ηνλ ηφπν κνπ». Οη εξγαζίεο απηέο είραλ εθπνλεζεί παιαηφηεξα απφ καζεηέο ηεο Β Γπκλαζίνπ ηνπ ζρνιείνπ ζην κάζεκα ηεο Νενειιεληθήο γιψζζαο, κε πξφηππν αληίζηνηρν θείκελν απφ ην Βηβιίν ηνπ καζεηή (Δλφηεηα 1, Κείκελν 4, κε ηίηιν: Πξνγξακκαηίδνληαο έλα ηαμίδη: Αζηππάιαηα, ζ. 13-4). ηφρνο ήηαλ ηα θείκελα απηά λα αμηνπνηεζνχλ θαηά ηελ επφκελε ψξα γηα λα ζπγγξάςνπλ ηα παηδηά πνηήκαηα γηα ηε Λαθσλία, αιιά θαη γηα λα ζπδεηήζνπκε ζρεηηθά κε κία αθφκε δηάζηαζε ηνπ δηαδηθηχνπ, πνπ ιεηηνπξγεί σο ςεθηαθή βηβιηνζήθε ζηελ νπνία έρνπλ απνζεζαπξηζηεί παιαηφηεξα θαη πξφζθαηα θείκελα ζπκκαζεηψλ ηνπο απφ ην ζρνιείν ηνπο θαη απφ φιν ηνλ θφζκν. 7 ε ψξα Ζ αηνκηθή εξγαζία πνπ δφζεθε θαηά ηελ πξνεγνχκελε ψξα γηα ην ζπίηη είρε σο ζηφρν λα θαηαιήμεη ζε παξαγσγή ιφγνπ απφ ηα παηδηά κέζα ζηελ ηάμε. Μφλν πνπ ειίδα 26 απφ 47

27 απηή ηε θνξά ην θείκελν πνπ ζα έγξαθαλ νη καζεηέο γηα ηε πάξηε ή ηε Λαθσλία δε ζα ήηαλ πεδφ, αιιά πνίεκα, θαζψο: 1. ην ζπγθεθξηκέλν ζελάξην εληάζζεηαη ζηελ ελφηεηα «Δηθφλεο ηεο Διιάδαο ζηελ πνίεζε». Δκείο είρακε κειεηήζεη πνηήκαηα, επνκέλσο, δε ζα ήηαλ αδφθηκν λα πξνζπαζήζνπλ λα εθθξαζηνχλ νη καζεηέο ζε απηφ ην είδνο ιφγνπ. Μπνξεί, βέβαηα, ην είδνο απηφ λα είλαη ην πιένλ απαηηεηηθφ, δελ πξνζδνθνχζακε, σζηφζν, λα επηηεπρζεί ε πνηεηηθή αξηηφηεηα αιιά απιψο λα εθθξαζηνχλ ηα παηδηά θαη λα αμηνινγήζνπκε, ζε θάπνην βαζκφ, ηελ πνξεία ηεο δηδαζθαιίαο καο. 2. Οη καζεηέο είραλ ήδε ζπγθεληξψζεη πιηθφ γηα ηνλ ηφπν ηνπο θαη καο ελδηέθεξε λα δνχκε πψο ζα πεξλνχζαλ απφ ηνλ πεδφ ζηνλ πνηεηηθφ ιφγν. 3. «Ζ αθεηεξία ήην ε λήζνο Άλδξνο», θαηά ην αξρηθφ ζελάξην. Γηαηί, ινηπφλ, ν πξννξηζκφο λα κελ είλαη ε Λαθσλία ή ε πάξηε, εηδηθά ζε έλα ζελάξην πνπ έδηλε κεγάιε ζεκαζία ζην βίσκα θαη ζην νπνίν αμηνπνηήζεθε, κέζσ ησλ ηίηισλ ησλ θχιισλ εξγαζίαο, ην ηέρλαζκα ηνπ ηαμηδηνχ; 4. Σν ζελάξην έρεη ηνλ επθάληαζην ηίηιν «Ζ λήζνο ησλ πνηεηψλ». Ο ηίηινο απηφο κνπ έθεξε ζηνλ λνπ ηελ αμηφινγε πνηεηηθή ζπιινγή ηνπ Νάζνπ Βαγελά ηε λήζν ηωλ Μαθάξωλ, έλα «πνηεηηθφ λεζί», φπνπ θαηνηθνχλ νη πνηεηέο ζηνπο νπνίνπο αθηεξψλνληαη ηα ζνλέηα ηεο ζπιινγήο. Καη ζην δηθφ καο ηαμίδη κηιήζακε γηα πνιινχο πνηεηέο, παξαδνζηαθνχο ή κνληέξλνπο, ελψ δελ έιεηςαλ θαη νη αλαθνξέο ζηνλ ππεξξεαιηζκφ. θέθηεθα, ινηπφλ, φηη δε ζα ήηαλ πνιχ ηνικεξφ λα πξνηείλσ λα γξάςνπλ φζα παηδηά επηζπκνχζαλ πνίεκα κε ηίηιν «Ζ λήζνο πάξηε» ή λα θαληαζηνχλ ηε πάξηε κε ηνλ ηξφπν θάπνησλ απφ ηνπο πνηεηέο (ηνπο ζχκηζα φηη ν Ρίηζνο παξνπζηάδεη ηε Μνλεκβαζία ζαλ πέηξηλν θαξάβη ζε θάπνην απφ ηα πνηήκαηα ηνπ). Οη καζεηέο έγξαςαλ ηα πνηήκαηα ηνπο ζηελ ηάμε. Πηζηεχσ φηη ε επηινγή απηή δηθαηψζεθε ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην απνηέιεζκα. Παξά ηηο φπνηεο πεδνινγίεο ή ηηο αδπλακίεο ζηε ζηηρνπξγία, νη πεξηζζφηεξνη καζεηέο άθεζαλ ειεχζεξε ηε θαληαζία ειίδα 27 απφ 47

28 ηνπο θαη πξνζέγγηζε ν θαζέλαο κε ηνλ πξνζσπηθφ ηνπ ηξφπν ηνλ ηφπν δηακνλήο ηνπ, αλάινγα πάληα κε ηα βηψκαηα θαη ηηο πξνζιακβάλνπζεο ηνπ. εκεηψλσ φηη ηελ πεξίνδν θαηά ηελ νπνία εθαξκνδφηαλ ην ζελάξην δηεμήρζε ζηε πάξηε, απφ ηνπηθφ πνιηηηζηηθφ ζχιινγν, δηαγσληζκφο πνίεζεο κε ζέκα «Ο ηφπνο καο». Πξφηεηλα λα ζπκκεηάζρεη ζηνλ δηαγσληζκφ απηφλ φπνηνο καζεηήο επηζπκνχζε κε ην πνίεκα πνπ ζπλέγξαςε θαηά ηε ζπγθξηκέλε δηδαθηηθή ψξα. Γέθα απφ ηνπο καζεηέο/ηξηεο ηνπ ηκήκαηνο έζηεηιαλ ηα πνηήκαηά ηνπο ζηνλ δηαγσληζκφ. Μάιηζηα, κία καζήηξηα θέξδηζε έλαλ απφ ηνπο δχν ηηκεηηθνχο επαίλνπο ηεο Α Γπκλαζίνπ κε ην πνίεκα «Σαμηδεχνληαο ζηε Λαθσλία», ζην νπνίν αμηνπνίεζε δεκηνπξγηθά πνιιά απφ ηα ζηνηρεία ηεο εξγαζίαο ηεο πξνεγνχκελεο ψξαο («Πξνζπαζψ λα παξνπζηάζσ ηνλ ηφπν κνπ κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα παξαθηλήζσ θάπνηνλ Έιιελα ή μέλν λα ηνλ επηζθεθζεί») 8. 8 ε ψξα Καηά ην πξψην κηζφ ηεο ηειεπηαίαο ψξαο ηνπ ζελαξίνπ, πξφηεηλα λα δηαβαζηνχλ ηα πνηήκαηα πνπ ζπλέγξαςαλ νη καζεηέο ηελ πξνεγνχκελε δηδαθηηθή ψξα, ζην πιαίζην ησλ νκάδσλ απηή ηε θνξά, θαη λα πξνηείλνπλ ηα παηδηά ελδερφκελεο δηνξζψζεηο ή βειηηψζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα γίλνπλ ζηα πνηήκαηα απηά. Ήζεια έηζη λα μαλαγπξίζνπκε ιίγν πξηλ ην ηέινο ηνπ ζελαξίνπ ζηελ νκαδηθή εξγαζία θαη λα μαλαζπδεηήζνπκε γηα ηα νθέιε ηεο. Πξάγκαηη, ε ηάμε εξγάζηεθε ζε θιίκα ζπλεξγαζίαο θαη ηελ επφκελε δηδαθηηθή ψξα δηαβάζηεθαλ νη δχν εθδνρέο θάπνησλ πνηεκάησλ πξηλ θαη κεηά ηηο βειηησηηθέο πξνηάζεηο ησλ ππφινηπσλ κειψλ θάζε νκάδαο. Σν ηειεπηαίν κηζφ ηεο ψξαο, ζε κηα πξνζπάζεηα αμηνιφγεζεο ηνπ ζελαξίνπ, δηαβάζακε ην ζχληνκν πνίεκα «Πάεη ην ηαμίδη θηάζακε» (Παξάξηεκα 3), ην νπνίν πξνβιήζεθε ζηνλ δηαδξαζηηθφ πίλαθα. Αθνχ επηζεκάλακε φηη ε επηινγή ηνπ 8 ηνλ Φάθειν Σεθκεξίσλ παξαηίζεληαη πιεθηξνινγεκέλα νθηψ απφ ηα πνηήκαηα πνπ έιαβαλ κέξνο ζηνλ δηαγσληζκφ θαη δχν ζε ρεηξφγξαθε κνξθή, φπσο γξάθηεθαλ ζηελ ηάμε. Βι. ηνλ θάθειν tekm_5_poihmata. ειίδα 28 απφ 47

29 πνηήκαηνο ππαγνξεχηεθε απφ ηνλ πξψην ζηίρν ηνπ, ηνπο δήηεζα λα αμηνινγήζνπλ αηνκηθά ην δηθφ καο ηαμίδη ζηελ Διιάδα κέζα απφ ηα πνηήκαηα πνπ εμεηάζηεθαλ. Σα παηδηά εθθξάζηεθαλ ζεηηθά γηα ηελ εκπεηξία ηνπο, αλαζηνραδφκελα πάλσ ζηα ζηάδηα ηεο πνξείαο καο, αιιά θαη ζηηο γλψζεηο, ηηο δεμηφηεηεο θαη ηελ αίζζεζε πνπ απνθφκηζαλ γηα ηνλ ηφπν καο 9. Αμηνιφγεζε Καηά ηελ αμηνιφγεζε ησλ εξγαζηψλ, αθνινπζήζακε ηηο παξαθάησ θαηεπζχλζεηο ηεο ζρεηηθήο ελφηεηαο ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ: αμηνινγήζεθε ζεηηθά ε ζπκκεηνρή ζηηο εξγαζίεο, ε έγθαηξε νινθιήξσζε ησλ εξγαζηψλ θαη ε ηθαλνπνηεηηθή αληαπφθξηζε ζηα δεηνχκελα. Αμηνινγήζεθε, επίζεο, ζεηηθά ε ηθαλνπνηεηηθή παξνπζίαζε ησλ εξγαζηψλ θαη ε εθθξαζηηθή αλάγλσζε ησλ πνηεκάησλ θαη ησλ εξγαζηψλ. Λάβακε ππφςε καο ζηελ αμηνιφγεζε θαη ηε ζπλεξγαζία ησλ κειψλ ζηελ θάζε νκάδα, ε νπνία νκνινγνπκέλσο ππήξμε ηθαλνπνηεηηθή. Δπίζεο, εθαξκφζακε ηελ εηεξναμηνιφγεζε, ελψ θάπνηεο απφ ηηο επηζεκάλζεηο ιεηηνχξγεζαλ αλαηξνθνδνηηθά θαη νδήγεζαλ ζε βειηίσζε θάπνησλ εξγαζηψλ. 9 Βι. ηνλ θάθειν tekm_6_axiolo_sen. ειίδα 29 απφ 47

30 Σ. ΦΤΛΛΟ/Α ΔΡΓΑΗΑ 1 ν θύιιν πνξείαο (αηνκηθό) Σα βγεηο ζηνλ πεγαηκό γηα ηελ Ιζάθε Αγαπεηφ κνπ παηδί έρεηο ζηε δηάζεζή ζνπ πνηεηηθά θείκελα ηα νπνία απεηθνλίδνπλ ειιεληθά ηνπία. Γηάβαζέ ηα Κάπνην ζα πξέπεη λα πξφζεμεο πεξηζζφηεξν. Γηάβαζέ ην πάιη. Ο πνηεηήο έρεη πιάζεη έλαλ ηφπν κε ιέμεηο. Απηφλ ηνλ ηφπν κπνξείο λα ηνλ δεηο κε ηα κάηηα ζνπ αλνηρηά; Κιείζε ηα κάηηα ζνπ θαη άθεζε ηε θαληαζία ζνπ ειεχζεξε. Αλ θνηηάμεηο θαιά κέζα ζνπ, ζα δεηο λα ζρεκαηίδεηαη κηα εηθφλα. Παξαηήξεζέ ηε. Άλνημέ ηα ηψξα θαη Γξάςε ζην ηεηξάδηφ ζνπ ηελ εηθόλα πνπ θαληάζηεθεο. Πνηεο ιέμεηο ηνπ πνηήκαηνο μερψξηζεο; εκείσζέ ηεο θη απηέο. ειίδα 30 απφ 47

31 2 ν θύιιν πνξείαο Τώξα πιένλ είζηε νκάδα Δίκαζηε έηνηκνη γηα δνπιεηά; Βξηζθφκαζηε ζην εξγαζηήξην κπξνζηά ζηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο. Αλαδεηνχκε ζηελ επηθάλεηα εξγαζίαο ηνλ θάθειν κε ην φλνκά καο. Πιάη ζε απηφ ππάξρνπλ ηα νλφκαηα θάπνησλ ζπκκαζεηψλ καο θαη ηνπ πνηήκαηνο πνπ έρνπκε επηιέμεη. Καηά ηηο επφκελεο ψξεο ζα ζπλεξγαζηείο κε ηνπο ζπγθεθξηκέλνπο ζπκκαζεηέο ζνπ. Πώο ζα εξγαζηνύκε ζήκεξα: Κάζε κέινο ηεο νκάδαο ζαο ζα ππνγξακκίζεη (κε δηαθνξεηηθφ ρξψκα) ηε ιέμε ή ηηο ιέμεηο πνπ ηνπ πξνθάιεζαλ εληχπσζε, φπσο ηηο έρεη μερσξίζεη ζην θείκελν ηνπ. Απηέο ηηο ιέμεηο κπνξνχκε λα ηηο νλνκάζνπκε «Πχιεο», γηαηί επέηξεςαλ ζε θαζέλαλ απφ εζάο λα πεξάζεη κέζα απφ απηέο, γηα λα πξνζεγγίζεη ην πνίεκα. θνπόο είλαη λα δείμεηε ζηελ νινκέιεηα πνηεο εηθόλεο ζάο δεκηνύξγεζε ε αλάγλωζε ηνπ πνηήκαηνο θαη πνηεο ιέμεηο θπξίωο ζαο πξνθάιεζαλ απηή ηελ εληύπωζε. ειίδα 31 απφ 47

32 3 ν θύιιν πνξείαο Σην ζπίηη κε εζπρία Γηαβάδνπκε ην πνίεκα δπλαηά (φρη απφ κέζα καο), κία-κία ηηο ιέμεηο, λα ηηο αθνχκε θαζαξά. Σν δηαβάδνπκε μαλά αξγά, θαζαξά θαη δπλαηά. Σν δηαβάδνπκε μαλά αξγά, θαζαξά θαη δπλαηά. Σν δηαβάδνπκε μαλά αξγά, θαζαξά θαη δπλαηά. Γηαβάδνπκε έληνλα ηηο ιέμεηο πνπ έρνπκε μερσξίζεη. Μπνξνχκε λα ην δηαβάζνπκε ζηελ ηάμε; (Κάλαηε δνθηκή ηνπιάρηζηνλ 6 θνξέο;) Γηαβάδνπκε ην θείκελφ καο ηψξα. Αλ ζέινπκε λα καο πξνζέμνπλ,ζα πξέπεη λα καο αθνχζνπλ. Ραληεβνχ ζην ζρνιείν γηα πξφβα. Ζ νκάδα ζαο ζα επηιέμεη πνηνο ή πνηα απφ εζάο ζα απαγγείιεη ην πνίεκα πνπ δηαιέμαηε θαηά ηελ επφκελε ψξα. ειίδα 32 απφ 47

33 4 ν θύιιν πνξείαο Φηηάρλνπκε ηνπο δηθνύο καο «ράξηεο» Απνζηνιή 1 ε (πξνπαξαζθεπαζηηθή) Αο αλαθαιχςνπκε ηα πιηθά ζηε κπζηηθή ζπληαγή πγθεληξψλνληαη νη θαιχηεξνη ζην είδνο ηνπο αληρλεπηέο: έλαο δσγξάθνο, έλαο αξσκαηνπνηφο, έλαο κνπζηθφο θαη έλαο ληεηέθηηβ. Γηα λα θέξνπλ ζε πέξαο κία κπζηηθή απνζηνιή, λα βξνπλ κε πνηεο ιέμεηο θηηάρλεη ν πνηεηήο ηελ εηθόλα ηεο Διιάδαο, πξέπεη ν δσγξάθνο λα εληνπίζεη ηηο ιέμεηο πνπ δείρλνπλ ρξψκαηα ή ζρήκαηα ν αξσκαηνπνηφο λα εληνπίζεη ηηο ιέμεηο πνπ δείρλνπλ κπξσδηέο ν κνπζηθφο λα εληνπίζεη ηηο ιέμεηο πνπ δείρλνπλ ήρνπο ν ληεηέθηηβ κε εηδηθό κεηξεηή ζεξκνθξαζίαο λα εληνπίζεη ηηο ιέμεηο πνπ δείρλνπλ αλζξψπνπο θαη δψα Να θαηαγξάςεηε πξφρεηξα ηα πξψηα ζηνηρεία ηεο έξεπλαο. Απνζηνιή 2 ε (Έλαο ράξηεο κε λόεκα) Έλαο παξάμελνο ράξηεο έθηαζε ζηα ρέξηα ηεο νκάδαο ζαο. Να ηνλ κειεηήζεηε πξνζεθηηθά. Θα ζαο πξνζθέξεη πνιχηηκεο ηδέεο γηα ηελ απνζηνιή πνπ ζα αθνινπζήζεη. ειίδα 33 απφ 47

34 (Ζιίαο Σακπαθέαο, πεξ. «9», εθεκ. ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΙΑ,11/2/04) Απνζηνιή 3 ε (Ζ θπξίσο απνζηνιή ζαο ζήκεξα) Σψξα πνπ κειεηήζαηε ηνλ «ράξηε ηεο κνλαμηάο», λα θαηαζθεπάζεηε κε ηε ρξήζε ηνπ πξνγξάκκαηνο δσγξαθηθήο έλαλ δηθφ ζαο ράξηε: ηνλ ράξηε αλάγλσζεο ηνπ πνηήκαηνο κε ην νπνίνλ αζρνιεζήθαηε σο νκάδα. Ση λα πξνζέμεηε: ηα ρξψκαηα πνπ ζα επηιέμεηε, ηα ζρήκαηα, ηηο ιέμεηο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεηε ζηνλ ράξηε ζαο. ειίδα 34 απφ 47

35 Οη ιέμεηο πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεηε είλαη δπλαηφλ: λα έρνπλ αληιεζεί απφ ην πνίεκα λα δειψλνπλ ηα ζπλαηζζήκαηα, ηηο ζθέςεηο, ή ηηο εληππψζεηο ζαο απφ απηφ, λα απνηππψλνπλ ήρνπο, αξψκαηα ή φ,ηη άιιν εζείο θαηαγξάςαηε ή ληψζαηε θαηά ηηο πξνεγνχκελεο απνζηνιέο ζαο. Καιή επηηπρία! ειίδα 35 απφ 47

36 Ε. ΑΛΛΔ ΔΚΓΟΥΔ Ζ δεκηνπξγφο ηνπ ζπληαγκέλνπ ζελαξίνπ ζε απηήλ ηελ ελφηεηα πξφηεηλε ηε ρξήζε ζπλλεθφιεμνπ (wordle.net). Σν ζπγθεθξηκέλν εξγαιείν είλαη πνιχ ρξήζηκν θαη ε αμηνπνίεζή ηνπ ζε θάπνηα άιιε εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ ζα κπνξνχζε λα βνεζήζεη αξθεηά ζηελ πξνζέγγηζε ηνπ πιηθνχ. Θα ήζεια λα πξνζζέζσ εδψ φηη, ζηε γ θάζε ηνπ ζελαξίνπ ηεο, ε δεκηνπξγφο πξνηείλεη ηελ αλάξηεζε ηνπ πιηθνχ πνπ δεκηνπξγήζεθε θαηά ηελ πξνεγνχκελε θάζε ζηνλ ηζηφηνπν issuu.com. ηελ παξνχζα εθαξκνγή δελ αμηνπνηήζακε απηή ηε δπλαηφηεηα, σζηφζν, ηίπνηε δελ απνθιείεη ηελ πξαγκαηνπνίεζε απηήο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ζην κέιινλ. Ζ. ΚΡΗΣΗΚΖ Πνιιέο απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ ζελαξίνπ ζα είραλ πινπνηεζεί αδηάζπαζηα, αλ ππήξρε ε δπλαηφηεηα ζπλερνχο δηψξνπ θαηά ηε δηδαζθαιία. Θ. ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Διχηεο, Οδ Ζ κέζνδνο ηνπ «Άξα». Υάξηεο 21-23: 285. Κνλδπιφπνπινο, Ησ Έλα δηήγεκα θη εγψ Έλα δηήγεκα θη εκείο. Γηδαθηηθφ ζελάξην γηα ηε Νενειιεληθή Λνγνηερλία (Α Γπκλαζίνπ) ζην πιαίζην ηεο Πξάμεο «Γεκηνπξγία πξσηφηππεο κεζνδνινγίαο εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ βαζηζκέλσλ ζε ΣΠΔ θαη δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ γηα ηα καζήκαηα ηεο Διιεληθήο Γιψζζαο ζηελ Α/βάζκηα θαη Β/βάζκηα εθπαίδεπζε» ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε». Θεζζαινλίθε: Κέληξν Διιεληθήο Γιψζζαο. Οδεγφο Λνγνηερλίαο γηα Γεκνηηθφ θαη Γπκλάζην, Νέν Πηινηηθφ Πξφγξακκα πνπδψλ. ειίδα 36 απφ 47

37 %20%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE %B1/%CE%9F%CE%B4%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82%20%CE%9B%CE%BF%CE%B3 %CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82%20%CE%B3%CE% B9%CE%B1%20%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%2 0%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%AC%CF%83%C E%B9%CE%BF.pdf Πνιέκεο, Γ «Ζ κπζηθψο γνεηεπηηθή γηα καο παηξίο καο». ρφιην ζηελ παηξηδνιαηξία ηνπ Δκπεηξίθνπ. ην Η Άλδξνο ηνπ Αλδξέα Δκπεηξίθνπ, επηκ. η. Πεηζφπνπινο, 27. Αζήλα & Άλδξνο: Άγξα & Καΐξεηνο Βηβιηνζήθε. ειίδα 37 απφ 47

38 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1 «Ζ αθεηεξία ήην ε λήζνο Άλδξνο»: Σν ηαμίδη καο αξρίδεη 1. Άλδξνο-Τδξνύζα Κξαηψ ζην ρέξη κνπ έλα θνγρχιη θαη ιέγσ κέζα κνπ Άλδξνο-Τδξνχζα. [... ] Δίκαη ηαμηδεπηήο θαη επηζηξνθεχο. Φέξλσ ζηελ Άλδξν ην παηδί κνπ. Σν φλνκά ηνπ είλαη Λεσλίδαο. Δίλαη γεξφ θαη πξάν. Ζ εκέξα είλαη παλεγπξηθή. Ο ήιηνο ιάκπεη. αήξ κπξίδεη απφ αλζνχο πνξηνθαιηάο θαη ιεκνληάο. Σν πέιαγνο θξηθηά. Κνξπδαιινί δηαζρίδνπλ ηνλ αηζέξα. Ζ λήζνο αγάιιεηαη. Ζ θαξδηά κνπ ζθηξηά. Δηο ηελ ςπρήλ κνπ ηξίδνπλ θαη ερνχλ βνεξά πηεξά κεγάισλ αξραγγέισλ. Αίθλεο απφ ηα ζπιάρλα κνπ αλέξρεηαη κία θσλή θαη κέζα ζε θσο απφιπηνλ θξαπγάδσ: «Άλδξνο-Τδξνχζα, Υαίξε!» ΑΝΓ ΡΔ Α ΔΜΠΔ ΗΡ ΗΚΟ, Γιπθάδα (Ζκηηειέο ιήκκα ηνπ πνηεηή γηα ηελ Άλδξν ην Η Άλδξνο ηνπ Αλδξέα Δκπεηξίθνπ) 2. Άλδξνο-Τδξνύζα Γελ είλαη αλάγθε πιένλ λα θξπθζψ Δίκαη ζηελ Άλδξν Με θέξαλ εδψ ηα βήκαηά κνπ Δπάλσ απφ ην πέιαγνο κε ηα ιεπθά πνπιηά Πνπ έρνπλ ζαΐηεο ηα πηεξά ησλ Καη θάληζηξα ηα ξάκθε ηνπο γηνκάηα αθξφ ηα ζκαξαγδέληα κάηηα ησλ θέγγνπλ νη νάζεηο Καη νη ζθίγγεο ηεο ζησπήο ζθεπάδνληαη Υσξίο λα θνπθνπιψλνληαη πξηλ γπκλσζνχλ ηειείσο κπξνο ζηα κάηηα ησλ πεξηζηεξηψλ Δκπξφο ζηα κάηηα κνπ ειίδα 38 απφ 47