Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

Transcript

1 ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ COSMOTE VODAFONE ΥΠΟ ΤΟΥ ΦΟΙΤΗΤΗ: ΜΠΡΑΚΑΤΣΟΥΛΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΜΠΟΓΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ 1

2 ΣΕΡΡΕΣ 2010 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Σκοπός εργασίας.4 Κεφάλαιο 1 ο 1.1 Έννοια χρηματοοικονομικών καταστάσεων Κύριες χρηματοοικονομικές καταστάσεις Ισολογισμός Κατάσταση αποτελεσμάτων Κατάσταση ταμειακών ροών Σκοπός της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Ανάλυση χρηματοοικονομικών δεικτών Η χρησιμότητα της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων..8 Κεφάλαιο 2 ο 2.1 Η ιστορία της κινητής τηλεφωνίας Η εμφάνισή της στην Ελλάδα Ο Κλάδος της κινητής τηλεφωνίας μέχρι σήμερα - Εξέλιξη Προοπτικές Ο ανταγωνισμός, τα προβλήματα και οι κίνδυνοι

3 Κεφάλαιο 3 ο 3.1 Η ταυτότητα των εταιρειών Γενικά στοιχεία της εταιρείας Cosmote Γενικά στοιχεία της εταιρείας Vodafone 23 Κεφάλαιο 4 ο 4.1 Οι αριθμοδείκτες που θα χρησιμοποιηθούν Ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των δυο εταιρειών Ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της Cosmote Ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της Vodafone..40 Κεφάλαιο 5 ο 5.1 Σύγκριση των εταιρειών Συμπεράσματα - Σχόλια...56 Παράρτημα Ισολογισμοί εταιρειών.57 Βιβλιογραφία Πηγές

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και της καθημερινότητάς μας. Το κινητό τηλέφωνο, από τη στιγμή που διαδόθηκε στη χώρα μας, κέρδισε γρήγορα μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά του Έλληνα. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας βρήκαν στην Ελλάδα μια πολύ δυνατή και ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά, από τις καλύτερες παγκοσμίως. Σήμερα, τη στιγμή που κάθε Έλληνας έχει και από ένα (τουλάχιστον) κινητό, οι εταιρείες βρίσκονται σε μια κρίσιμη καμπή. Το μεγάλο στοίχημα δεν είναι τόσο η προσέλκυση νέων πελατών όσο εκμετάλλευση της υπάρχουσας πελατειακής βάσης τους, προωθώντας υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας. Την εικόνα του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας θα προσπαθήσει να αναδείξει η παρούσα εργασία μέσα από τη μελέτη των οικονομικών στοιχείων δυο εκ των τριών μεγάλων εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας, της COSMOTE και της VODAFONE. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ VODAFONE ΚΑΙ COSMOTE ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ (ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ) ΚΑΙ ΚΑΤ ΕΠΕΚΤΑΣΗ Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΗΣ ΚΙΝΗΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ

5 Κεφάλαιο 1 ο 1.1 Έννοια χρηματοοικονομικών καταστάσεων Οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις της επιχείρησης αποτελούν την κύρια πηγή πληροφοριών για την λήψη επενδυτικών αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένου του πότε δανείζουμε κεφάλαια σε μια εταιρεία (αγοράζοντας μετοχές της εταιρείας ή επενδύοντας σε εταιρικά ομόλογα), αν επιθυμούμε την απόκτηση μεριδίου της επιχείρησης. 1.2 Κύριες χρηματοοικονομικές καταστάσεις Η δημοσιοποίηση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων αποσκοπεί στην παροχή πληροφοριών που σχετίζονται με τις αποφάσεις των διοικήσεων των επιχειρήσεων, τον τρόπο χρηματοδότησης και την υλοποίηση των αποφάσεων αυτών. Οι τρεις βασικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι ο ισολογισμός, η κατάσταση αποτελεσμάτων και η κατάσταση των ταμειακών ροών. Μια πλήρης σειρά χρηματοοικονομικών καταστάσεων, σύμφωνα με το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 1, περιλαμβάνει τις ακόλουθες επιμέρους καταστάσεις: Ισολογισμό Κατάσταση αποτελεσμάτων Κατάσταση που να δείχνει: 1) Είτε όλες τις μεταβολές των ιδίων κεφαλαίων 2) Είτε όλες τις μεταβολές των ιδίων κεφαλαίων εκτός από εκείνες που προκύπτουν από κεφαλαιακές πράξεις με τους ιδιοκτήτες και από διανομές στους ιδιοκτήτες. Κατάσταση ταμειακών ροών Λογιστικές μέθοδοι και επεξηγηματικές σημειώσεις 5

6 1.2.1 Ισολογισμός Ο ισολογισμός περιλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία που ελέγχει η επιχείρηση και τον τρόπο με τον οποίο τα χρηματοδοτεί. Ειδικότερα, παρουσιάζει τα κυκλοφοριακά και μη κυκλοφοριακά περιουσιακά στοιχεία και τις τρέχουσες ή μη τρέχουσες υποχρεώσεις σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο (συνήθως στο τέλος του οικονομικού έτους). Στις περισσότερες περιπτώσεις η επιχείρηση κατέχει τα στοιχεία αυτά, αλλά υπάρχουν και εξαιρέσεις κατά τις οποίες οι επιχειρήσεις αποκτούν περιουσιακά στοιχεία μέσω μακροχρόνιας χρηματοοικονομικής μίσθωσης Κατάσταση αποτελεσμάτων Η κατάσταση αποτελεσμάτων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την οικονομική απόδοση, τον έλεγχο και την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, συνήθως ανά τρίμηνο. Η αποτελεσματικότητα καθορίζεται από τον όγκο των πωλήσεων που πραγματοποιεί η επιχείρηση σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, κατά την οποία το ύψος των εξόδων καθορίζει την έννοια του ελέγχου και τα παραγόμενα από την διαδικασία αυτή κέρδη ορίζουν την οικονομική απόδοση της επιχείρησης. Ειδικότερα η κατάσταση αποτελεσμάτων περιλαμβάνει θέσεις στοιχείων για: Τα έσοδα Τα αποτελέσματα εκμετάλλευσης Το μερίδιο κερδών ή ζημιών από συμμετοχές, θυγατρικές ή συγγενείς επιχειρήσεις Τις δαπάνες φόρου Το κέρδος ή τη ζημία από συνήθεις δραστηριότητες Τα έκτακτα στοιχεία Τα καθαρά κέρδη ή ζημίες χρήσεως Τα δικαιώματα μειοψηφίας Κατάσταση ταμειακών ροών 6

7 Η κατάσταση ταμειακών ροών ολοκληρώνει τις δύο προαναφερόμενες χρηματοοικονομικές καταστάσεις (ισολογισμό και κατάσταση αποτελεσμάτων). Παρουσιάζει τις μεταβολές των ταμειακών ροών και των μεταβολών διαφόρων στοιχείων που περιλαμβάνονται στον ισολογισμό για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Οι μεταβολές στον ισολογισμό προσδιορίζονται από τον καθορισμό των διαφορών μεταξύ των αρχικών και τελικών μεγεθών. Οι μεταβολές αυτές συνδυάζονται με τα αντίστοιχα δεδομένα από την κατάσταση αποτελεσμάτων με σκοπό τον υπολογισμό των τιμών των στοιχείων των ταμειακών ροών, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση του βαθμού κινδύνου και απόδοσης της επιχείρησης. Μέσω των αποτελεσμάτων των ταμειακών ροών προσδιορίζουμε την πηγή εισροής ή εκροής μετρητών (αν πρόκειται για λειτουργικά κέρδη ή πρόκειται για νέα χρηματοδότηση), τον τρόπο που χρηματοδοτείται η ανάπτυξη της επιχείρησης (χρηματοοικονομικές δραστηριότητες). Επίσης αντλούμε πληροφορίες που αφορούν σε μερίσματα, απόκτηση μετοχών κλπ. Συνοπτικά μπορούμε να αναφέρουμε ότι η κατάσταση ταμειακών ροών παρέχει πληροφορίες σχετικά με την δυνατότητα της κάθε επιχείρησης να δημιουργεί ταμειακά διαθέσιμα και ταμειακά ισοδύναμα, για την κάλυψη των αναγκών της επιχείρησης. 1.3 Σκοπός της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων έχει ως στόχο την αξιολόγηση της αποδοτικότητας του μάνατζμεντ σε θέματα που αφορούν στην αποδοτικότητα, στην αποτελεσματικότητα και στον κίνδυνο. Μολονότι κατά τη διαδικασία της ανάλυσης χρησιμοποιούμε ιστορικά δεδομένα, ο βασικός στόχος είναι να προβλέψουμε το βαθμό της μελλοντικής αποδοτικότητας του μάνατζμεντ. Ο καθορισμός της μελλοντικής αποδοτικότητας μας επιτρέπει να γνωρίζουμε αν και πότε πρέπει να δανείζουμε κεφάλαια ή να επενδύουμε στην επιχείρηση. 1.4 Ανάλυση Χρηματοοικονομικών δεικτών Το σύνολο των αναλυτών χρησιμοποιεί χρηματοοικονομικούς δείκτες επειδή η απομόνωση συγκεκριμένων αριθμών από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο νόημα (ειδικότερα για τους απλούς επενδυτές). Παραδείγματος χάρη, η πληροφορία ότι μια επιχείρηση έχει καθαρά έσοδα ευρώ δεν έχει κάποια ιδιαίτερη βαρύτητα. Αν όμως συνδυαστεί με το αντίστοιχο μέγεθος πωλήσεων, μέσω των οποίων πρόεκυψε το ποσό αυτό, καθώς επίσης και με το ύψος των απασχολούμενων κεφαλαίων που δέσμευσε η επιχείρηση, τότε καταλήγουμε στο συμπέρασμα 7

8 ότι η ανάλυση των αριθμοδεικτών μας παρέχει σημαντικές πληροφορίες για τις σχέσεις μεταξύ των τιμών μεμονωμένων στοιχείων των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. 1.5 Η χρησιμότητα της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών δεικτών Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών δεικτών (αριθμοδείκτες) μας παρέχει την δυνατότητα να αξιολογήσουμε την οικονομική κατάσταση της επιχείρησης καθώς επίσης και να προβούμε σε σημαντικές συγκρίσεις που αφορούν στην αποδοτικότητα της επιχείρησης που αναλύουμε σε σχέση με: Τη συνολική οικονομία Τον κλάδο που δραστηριοποιείται η επιχείρηση Τους βασικότερους ανταγωνιστές του ίδιου κλάδου Τον προηγούμενο βαθμό αποτελεσματικότητας της ίδιας επιχείρησης 8

9 Κεφάλαιο 2 ο Σταθμοί Στην Ιστορία των Κινητών Τηλεφώνων 2.1 Η ιστορία της κινητής τηλεφωνίας Η περιπέτεια της κινητής τηλεφωνίας ξεκίνησε αμέσως μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, με τις πρώτες προσπάθειες των Σουηδών, Φιλανδών και Αμερικανών. Όμως, ως ληξιαρχική πράξη γέννησής της θεωρείται η 3η Απριλίου Ήταν ένα μουντό ανοιξιάτικο πρωινό στη Νέα Υόρκη. Ο δόκτωρ Μάρτιν Κούπερ της «Μοτορόλα», περπατώντας σ' ένα δρόμο της αμερικάνικης μεγαλούπολης ήξερε ότι έγραφε ιστορία. Στα δυο του χέρια κρατούσε μια συσκευή που έμοιαζε με φορητό ασύρματο. Είχε ύψος 25 εκατοστά και βάρος 900 γραμμάρια. Ήταν το πρώτο σύγχρονο κινητό τηλέφωνο με τον κωδικό MotorolaDynaTAC. Σχημάτισε τον αριθμό του βασικού ανταγωνιστή του, Τζόελ Ενγκελ, που δούλευε για λογαριασμό της Bell Labs. «Γεια σου Τζο, σου μιλάω από ένα αληθινό κινητό τηλέφωνο» του είπε. «Παρότι δεν είχαμε τις καλύτερες των σχέσεων, μου συμπεριφέρθηκε πολύ ευγενικά», δήλωσε χρόνια αργότερα ο Κούπερ σε μια συνέντευξή του. Η Bell Γεννιέται η ιδέα του κινητού τηλεφώνου, όταν οι επιστήμονες των AT&T(Cingular) συνειδητοποιούν ότι ένας πομπός μικρής εμβέλιας μπορεί να μεταμορφωθεί σε πομπό μεγάλης εμβέλειας συνδέοντας πολλές <<κυψέλες>> ενός τοπικού δικτύου. 1950s - Διαδίδονται τα τηλέφωνα στο αυτοκίνητο. Το 1954 στο <> o businessman με το γελοίο όνομα Larrabee πραγματοποιεί μια κλήση από το τηλέφωνο της λιμουζίνας του. 1970s - Οι Rich&famous στη Βρετανία εμφανίζονται όλο και περισσότερο να χρησιμοποιούν τηλέφωνο στο αυτοκίνητο Ο Dr. Martin Cooper της Motorola κάνει το πρώτο τηλεφώνημα στον ανταγωνιστή του Joel Engel(AT&T Bell Labs) περπατώντας στους δρόμους της Νέας Υόρκης χρησιμοποιώντας το Motorola DynaTAC Αρχίζει η λειτουργία του πρώτου εμπορικού δικτύου κινητής τηλεφωνίας στο Τόκιο Ο Dr. Martin Cooper παρουσιάζει το DynaTAC 8000X που στοιχίζει 2,500$ Παρά της τσιμπημένες τιμές των κινητών τηλεφώνων περίπου άνθρωποι στον κόσμο έχουν στην κατοχή τους ένα Η Motorola παρουσιάζει το MicroTac. Έκπληκτοι αφελείς τρέχουν να αποκτήσουν το τηλέφωνο θαύμα που δεν είναι δύσκολο στην χρήση και κυρίως στην μεταφορά Έρχεται η δεύτερη γενιά κινητής τηλεφωνίας (2G) συμπεριλαμβανομένου του GSM και στις ΗΠΑ πραγματοποιείται το πρώτο ψηφιακό τηλεφώνημα από κινητό Η Ευρώπη ακολουθεί το παράδειγμα των ΗΠΑ καθώς ανοίγει το πρώτο GSM ευρωπαϊκό δίκτυο Κυκλοφορεί το περίφημο Νοκια 101 και κλέβει τις εντυπώσεις Λανσάρεται στην αγορά το Motorola StarTAC το πρώτο Clamshell κινητό και το μικρότερο της εποχής του. Λίγο αργότερα, Βραβεύεται ως ένα από τα 50 σημαντικότερα gadgets του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα Το Matrix κάνει διάσημα τα κινητα μπανάνα 7110 και Ποτέ άλλοτε τα κινητά της Nokia δεν ήταν τόσο δημοφιλή Ξεκινά η λειτουργία των 3G δικτύων τα οποία επιτρέπουν στους συνδρομητές να μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες data ασύρματα και να κάνουν βιντεοκλήσεις. Ωστόσο κανένας δεν κάνει το τελευταίο Κυκλοφορεί το SE T68 το πρώτο μαζικό έγχρωμο κινητό Οι πωλήσεις των ringtones φέτος ξεπερνούν τα 2,5 δις.$ Περίπου 1,3 δις άνθρωποι έχουν κινητό 9

10 πήρε τη ρεβάνς το 1978, κατασκευάζοντας το πρώτο δοκιμαστικό δίκτυο κινητής τηλεφωνίας, που ήταν αναγκαίο για την εξέλιξη και την εμπορική εκμετάλλευση του κινητού. Το πρώτο αυτοματοποιημένο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας λειτούργησε στις αρχές της δεκαετίας του '80 στη Σκανδιναβία. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '80 τα κινητά τηλέφωνα ήταν ογκώδη για να μεταφέρονται στην τσέπη κι έτσι ήταν εγκατεστημένα κυρίως σε αυτοκίνητα. Το πρώτο κινητό που έλαβε άδεια έγκρισης ήταν το μοντέλο της «Μοτορόλα» DynaTAC8000X. Υπήρξε η ναυαρχίδα των λεγόμενων κινητών πρώτης γενιάς (1G). Στην αρχή της δεκαετίας του '90 άρχισε η απογείωση των κινητών τηλεφώνων, με την ψηφιοποίηση δικτύων (GSM) και συσκευών. Τα κινητά έγιναν μικρότερα ( γραμμάρια), χωρούσαν στην παλάμη και έμπαιναν έστω και με δυσκολία στην τσέπη του χρήστη τους. Περάσαμε έτσι στα κινητά της δεύτερης γενιάς (2G), που παρείχαν και άλλες ευκολίες, όπως την αποστολή σύντομων γραπτών μηνυμάτων (SMS) και τη λήψη φωτογραφιών. Στις αρχές του 21ου αιώνα ήλθαν τα κινητά τρίτης γενιάς (3G), με τις απεριόριστες δυνατότητες των πολυμέσων. Σήμερα, η διείσδυση του κινητού τηλεφώνου στον πλανήτη ξεπερνά το 30%, με αλματώδη άνοδο στις φτωχές χώρες του πλανήτη και κυρίως στην Αφρική. Η φιλανδική εταιρεία Nokia, με μερίδιο αγοράς 36%, κατέχει την πρώτη θέση στις πωλήσεις κινητών τηλεφώνων παγκοσμίως. 2.2 Η εμφάνισή της στην Ελλάδα Στην Ελλάδα η κινητή τηλεφωνία έκανε την εμφάνισή της το 1992, με την προκήρυξη διαγωνισμού από την κυβέρνηση Μητσοτάκη για τη χορήγηση δύο αδειών. Ο αποκλεισμός του ΟΤΕ από τη διαδικασία αδειοδότησης προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών κατά της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση αντέτεινε την αφερεγγυότητα του οργανισμού (καθυστερήσεις στις συνδέσεις σταθερών τηλεφώνων που έφθανε και τα 15 χρόνια, Υπόθεση Τόμπρα κ.ά.), αλλά και τα οικονομικά οφέλη, που θα είχε από τη χορήγηση των αδειών σε ιδιωτικές εταιρείες. Τελικά, οι δύο άδειες κατακυρώθηκαν στην Panafon (νυν Vodafone), πολυμετοχική εταιρεία με επικεφαλής την αγγλική Vodafone, και στην ιταλική Telestet (νυν TIM). H ΤΙΜ ξεκίνησε την εμπορική της εκμετάλλευση στις 29 Ιουνίου 1993 και η Panafon την 1η Ιουλίου του ίδιου χρόνου. Η Cosmote, συμφερόντων ΟΤΕ, 10

11 ήταν o τρίτος παίκτης της αγοράς (Ιανουάριος 1998) και η Q, εταιρεία του ομίλου Φέσσα, ο τέταρτος (19 Ιουνίου 2002). H Q στη συνέχεια εξαγοράσθηκε από την TIM (Ιανουάριος 2006) κι έτσι σήμερα δραστηριοποιούνται τρεις εταιρείες, ΤΙΜ, Vodafone και Cosmote, που είναι η ηγέτιδα στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας. Τους πρώτους μήνες του 1993 τα κινητά τηλέφωνα λειτουργούσαν μόνο στην Αττική και τα νησιά του Σαρωνικού. Το κόστος ήταν απαγορευτικό για τους πολλούς. Οι συσκευές στοίχιζαν από , το τέλος ενεργοποίησης 85, το μηνιαίο πάγιο 40 και το λεπτό ομιλίας 0,25. Έτσι, μόνο 1000 ήταν οι συνδρομητές τις πρώτες μέρες του Ιουλίου. Οι εκτιμήσεις των «ειδικών» έκαναν λόγο για συνδρομητές μέσα σε μια δεκαετία. Απέτυχαν παταγωδώς στις προβλέψεις τους. 13 χρόνια μετά, λειτουργούσαν στη χώρα μας συσκευές (Δεκέμβριος 2006), που καλύπτουν το 120,5% του ελληνικού πληθυσμού, γεγονός που κατατάσσει την Ελλάδα στις πρώτες θέσεις παγκοσμίως σε αναλογία πληθυσμού και κινητών τηλεφώνων. 2.3 Ο Κλάδος της κινητής τηλεφωνίας μέχρι σήμερα Εξέλιξη - Προοπτικές Η αγορά των υπηρεσιών σταθερής και κινητής τηλεφωνίας διευρύνθηκε καθοριστικά τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, κυρίως λόγω της πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς των τηλεπικοινωνιών. Οι τηλεπικοινωνίες αποτελούν έναν από τους κλάδους οι οποίοι ενισχύουν σημαντικά την οικονομία και επιδρούν άμεσα στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο του πληθυσμού της χώρας. Mε την ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιακών δικτύων τόσο της σταθερής, όσο και της κινητής τηλεφωνίας υπάρχει δυνατότητα ακόμα πιο ταχείας και αποτελεσματικότερης μεταφοράς δεδομένων φωνητικών και ηλεκτρονικών τα οποία στη σημερινή εποχή αποτελούν σημαντικό κομμάτι τόσο της εμπορικής όσο και της κοινωνικής δραστηριότητας/ανάπτυξης. 11

12 Στη χώρα μας δραστηριοποιούνται τρεις κύριοι πάροχοι, οι οποίοι προσφέρουν ομοειδείς υπηρεσίες στο καταναλωτικό κοινό, με αποτέλεσμα την ύπαρξη υψηλού ανταγωνισμού. Σύνδεση κινητού τηλεφώνου διαθέτουν εννέα στους 10 κατοίκους της χώρας και η Ελλάδα διεκδικεί ευρωπαϊκή πρωτιά στην αγορά κινητής τηλεφωνίας καθώς η ονομαστική διείσδυση σύμφωνα με τα στοιχεία των εταιρειών πλησιάζει το 150% και οι συνολικές συνδέσεις των τριών εταιρειών κινητής τηλεφωνίας έφθασαν τα 16 εκατομμύρια όταν ο πληθυσμός της χώρας αγγίζει τα 11 εκατομμύρια κατοίκους. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το πραγματικό ποσοστό διείσδυσης, το οποίο κινείται - σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των εταιρειών - μεταξύ 85% και 90% του πληθυσμού, δηλαδή εννέα στους 10 κατοίκους αυτής της χώρας διαθέτουν σύνδεση κινητού τηλεφώνου, γεγονός που σε λίγο θα ονομάζεται ελληνικό φαινόμενο. Να σημειωθεί ότι στα τέλη του 2006 η Ελλάδα είχε καταταχθεί 2η στον κόσμο στη διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας, 7η στον κόσμο στη δαπάνη κινητού ως ποσοστό του ΑΕΠ και 19η στη μέση μηνιαία δαπάνη (APRU) ως προς τη χρήση κινητού. Τα ελληνόπουλα μάλιστα μαθαίνουν να χρησιμοποιούν κινητό από τα 7 τους χρόνια και σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα το 21% των ανηλίκων 7-12 ετών διαθέτει κινητό τηλέφωνο.¹ Σε ετήσια βάση οι δαπάνες κινητού στην Ελλάδα ξεπερνούν τα 3 δισ. ευρώ και ως ποσοστό του ΑΕΠ ανέρχονται σε 2,2%, αποτελώντας την 7η υψηλότερη επίδοση στον κόσμο. Σύμφωνα με έρευνες που έχουν διενεργηθεί ένα 7% του πληθυσμού διαθέτει περισσότερες από μία συνδέσεις. Κατά μέσο όρο, μιλάμε στο κινητό μας 25 λεπτά ημερησίως (στο σταθερό είναι 33 λεπτά), χρόνος αρκετά μικρότερος σε σχέση με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Οι συνδέσεις των τριών Το 59% των συνδρομητών στέλνει γραπτά εταιρειών κινητής μηνύματα (SMS) σε μηνιαία βάση. έφθασαν τα 16 εκατομμύρια όταν ο Οι Έλληνες καταναλωτές γνωρίζουν την πληθυσμός της χώρας ύπαρξη των υπηρεσιών (ringtones, αγγίζει τα 11 παιχνίδια, μουσική κ.ά.), το ποσοστό όμως εκατομμύρια κατοίκους που τις χρησιμοποιεί σε μηνιαία έστω βάση κινείται σε μονοψήφια νούμερα.² Εξέλιξη συνόλου συνδρομητών κινητής τηλεφωνίας 12

13 * Έτος βάσης 2005=100 Πηγή: Εκτιμήσεις Αγοράς ICAP Εταιρείες του κλάδου Η κινητή τηλεφωνία παρουσιάζει ανοδική πορεία τόσο σε επίπεδο κύκλου εργασιών όσο και σε επίπεδο συνδέσεων, με την «καρτοκινητή» τηλεφωνία να υπερισχύει των συμβολαίων. Ειδικότερα, το 2008 εκτιμάται ότι οι συνδέσεις με κάρτα κατέλαβαν σχεδόν το 70% της συνολικής αγοράς, ενώ τα συμβόλαια απέσπασαν το υπόλοιπο 30% περίπου. Η ποσοστιαία κατανομή μεταξύ των δύο κατηγοριών συνδέσεων δεν διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από εταιρεία σε εταιρεία. 13

14 2.4 Ο ανταγωνισμός, τα προβλήματα, οι κίνδυνοι Η μεγάλη διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας στην Ελλάδα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των περιθωρίων ανάπτυξης της αγοράς. Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται τέσσερις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας: η Cosmote Κινητές Τηλεπικοινωνίες ΑΕ, η Q-Telecom AE, η Vodafone AE και η TIM ΑΕ. Οι ρυθμοί ανάπτυξης αναμένεται να επιβραδυνθούν στο μέλλον. Σε αυτό συμβάλλει και η αδυναμία διαφοροποίησης των υπηρεσιών που προσφέρουν οι πάροχοι. Επίσης, οι έλληνες καταναλωτές, ενώ εξοικειώνονται εύκολα με τις καινούργιες συσκευές κινητών, είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί στην υιοθέτηση νέων υπηρεσιών. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ανταγωνίζονται στα δίκτυα διανομής, στην τιμολογιακή πολιτική, στην ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών και στις διαφημιστικές δαπάνες. Στην παρουσίαση της για τα οικονομικά αποτελέσματα του 2009 η διοίκηση της Wind Ελλάς ήταν σαφής: η εκτίμηση που είχε κάνει τον περασμένο Νοέμβριο ότι το 2010 η μείωση των εσόδων που θα έχει το σύνολο της ελληνικής αγοράς θα κινηθεί μεταξύ 7%-8% θα πρέπει να αναθεωρηθεί καθώς το ποσοστό θα είναι υψηλότερο. Άποψη με την οποία συμφωνούν πολλά στελέχη της αγοράς που θεωρούν ότι είναι μάλλον αισιόδοξο το σενάριο ότι οι απώλειες το 2010 θα κινηθούν ποσοστιαία στα ίδια επίπεδα, δηλαδή γύρω στο 12% ή περίπου 400 εκατ. ευρώ. Το 2009, τα συνολικά έσοδα των τριών εταιρειών κινητής τηλεφωνίας εκτιμώνται ότι διαμορφώθηκαν στα 3,75-3,8 δισ. ευρώ. Σημειωτέον πως επειδή το οικονομικό έτος της Vodafone λήγει στο τέλος Μαρτίου είναι δύσκολο να υπολογισθούν με απόλυτη ακρίβεια οι συνολικές πωλήσεις της αγοράς. Σε σχέση με το 2008, η μείωση των εσόδων ήταν περίπου 510 εκατ. ευρώ, όπως ανέφερε και στην τηλεδιάσκεψη με τους αναλυτές μετά τα οικονομικά αποτελέσματα του ΟΤΕ, ο διευθύνων σύμβουλος της Cosmote, Μιχάλης Τσαμάζ. Με δεδομένο ότι το 2008 υπήρξε μία μείωση της τάξεως των 30 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2007, είναι προφανές η περασμένη χρονιά ήταν η πρώτη που η αγορά παρουσίασε τόσο μεγάλη μείωση των εσόδων της. 14

15 Πτώση στα κέρδη Η μείωση αποδίδεται στην αύξηση της φορολογίας, τα μειωμένα τέλη τερματισμού κλήσης και οι χαμηλότερες χρεώσεις περιαγωγής που επιβλήθηκαν από την Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη μείωση της καταναλωτικής δαπάνης λόγω και της κρίσης αλλά ένα μεγάλο μέρος οφείλεται στον έντονο ανταγωνισμό που υπήρξε το 2009 και είχε ως αποτέλεσμα εντυπωσιακές προσφορές που ήταν καλές για τον καταναλωτή αλλά όχι και για τα λειτουργικά κέρδη των εταιρειών. Είναι χαρακτηριστικό πως εκτιμάται πως η μείωση στα συνολικά κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) εκτιμάται ότι ανήλθε το 2009 στα 300 εκατ. ευρώ. Κερδοφορία Σύμφωνα με ανεπίσημες εκτιμήσεις, τη μεγαλύτερη πίεση στη λειτουργική κερδοφορία της είχε η Vodafone με τη Wind να ακολουθεί, ενώ οι απώλειες της Cosmote ήταν σημαντικά μικρότερες. Μάλιστα, εκτιμάται πως το άθροισμα των EBITDA της Vodafone και της Wind είναι μικρότερο από τα EBITDA της Cosmote. Σημειωτέον ακόμη πως η θυγατρική του ΟΤΕ εκτιμάται ότι την τελευταία διετία έχει αυξήσει το μερίδιο της όχι μόνο στις συνδέσεις αλλά και στα έσοδα από υπηρεσίες, έχοντας φθάσει περίπου στο 45% με τη Vodafone να είναι στο 32% και τη Wind στο 23%. Περίπου αντίστοιχα είναι και τα μερίδια των τριών εταιρειών στις συνολικές συνδέσεις, οι οποίες έχουν φθάσει στο εντυπωσιακό νούμερο των 20,759 εκατ. με το ονομαστικό διείσδυσης στον πληθυσμό της χώρας να διαμορφώνεται στο 189,34%. 15

16 Μείωση και στο μέσο έσοδο Το θετικό για τον καταναλωτή είναι, φυσικά, ότι έχει φθάσει να πληρώνει λιγότερα, Μικτό ARPU (σε ) Μέσο μηνιαίο έσοδο ανά πελάτη χωρίς να έχει μειώσει αντίστοιχα τη χρήση του κινητού τηλεφώνου του. Το μέσο μηνιαίο έσοδο ανά πελάτη (ARPU) έπεσε στο τέλος του 2009 στα 13,4 ευρώ για τη Wind, στα 14,4 ευρώ για τη Vodafone και στα 18,7 ευρώ για την Cosmote, όταν πριν από δύο χρόνια κινούνταν κοντά στα επίπεδα των 20 ευρώ. 16

17 Την ίδια στιγμή, η χρήση δείχνει να έχει αυξηθεί αν κρίνει κανείς από το ότι το 2008 ένας πελάτης της Cosmote κατά μέσο όρο μιλούσε 183 λεπτά στο κινητό του τηλέφωνο, νούμερο που έφθασε στα 226 λεπτά στο τέλος του Μικτό AMOU (σε λεπτά της ώρας) Μέσος χρόνος ομιλίας συνδρομητών Επιπλέον έχει αυξηθεί σημαντικά και η χρήση των υπηρεσιών δεδομένων χάρη σε συσκευές όπως το iphone, αν και προς το παρόν δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία που να δείχνουν ότι τα smartphones θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αύξηση των εσόδων των εταιρειών. Συνδέσεις Σε κάθε περίπτωση, η εμπορική αντεπίθεση που έχει εξαπολύσει από το περασμένο φθινόπωρο η Vodafone την έχει βοηθήσει να περιορίσει σημαντικά τις «διαρροές» πελατών που είχε στο παρελθόν. Μάλιστα, η Vodafone πέτυχε το δ τρίμηνο του 2009 να έχει περισσότερες νέες συνδέσεις σε σχέση με την Cosmote ( έναντι ). Όσο για τη Wind, κατάφερε στο ίδιο χρονικό διάστημα να έχει θετικό πρόσημο στις νέες συνδέσεις (18.000) ύστερα από δύο συνεχόμενα αρνητικά τρίμηνα. Θετικό πρόσημο είχε και στις συνδέσεις συμβολαίου, κάτι που δεν είχε σε κανένα από τα υπόλοιπα τρίμηνα του

18 Κερδισμένοι οι καταναλωτές Για το 2010 οι υπάρχουσες εκτιμήσεις είναι μάλλον απαισιόδοξες όσον αφορά τα έσοδα και τα κέρδη των τριών εταιρειών. Από την άλλη πλευρά, είναι μάλλον αισιόδοξες οι εκτιμήσεις για τους καταναλωτές, που είναι πολύ πιθανόν να έχουν επιπλέον ευκαιρίες να μειώσουν περαιτέρω το κόστος χρήσης του κινητού τηλεφώνου ή έστω να πληρώνουν τα ίδια, κάνοντας μεγαλύτερη χρήση. Η φετινή χρονιά ξεκίνησε με έναν νέο γύρο προσφορών στον τομέα της καρτοκινητής. Την αρχή έκανε η Vodafone και ακολούθησε η Wind, με την Cosmote να παρακολουθεί προσεκτικά και να απαντά επιλεκτικά και στοχεύοντας σε συγκεκριμένα κομμάτια της αγοράς της καρτοκινητής. Σε σχέση με τις προσφορές στο α τρίμηνο του 2009, η διαφορά έγκειται στο ότι ο δωρεάν χρόνος ομιλίας προσφέρεται προς όλους τους συνδρομητές του κάθε δικτύου και ουσιαστικά, σε πολλές περιπτώσεις, δεν υπάρχει κάποιο μηνιαίο τέλος. Αυτό σημαίνει μεγαλύτερο όφελος για τον καταναλωτή και μεγαλύτερες απώλειες για τις εταιρείες. Με δεδομένο ότι οι υπόλοιποι παράγοντες που οδήγησαν σε μείωση των εσόδων το 2009 παραμένουν (υψηλή φορολογία, δύσκολες μακροοικονομικές συνθήκες, χαμηλότερα τέλη τερματισμού και περιαγωγής), η εκτίμηση είναι πως οι συνολικές απώλειες θα είναι πάνω από 400 εκατ. ευρώ. Όμως, η αίσθηση που υπάρχει είναι ότι θα ακολουθήσουν και άλλες προσφορές, κυρίως στο κομμάτι των συνδέσεων συμβολαίου, καθώς Vodafone και Wind θα επιδιώξουν να αυξήσουν τα μερίδιά τους. Οι δύο εταιρείες θέλουν να εκμεταλλευτούν τις συνέργειες με τη σταθερή τηλεφωνία (η Wind έχει την Tellas, η Vodafone συνεργάζεται με την hellas online) προκειμένου να αποσπάσουν πελάτες από τον ανταγωνισμό προσφέροντας ολοκληρωμένες τηλεπικοινωνιακές προτάσεις. Το ερώτημα είναι αν οι νέες προτάσεις και προσφορές από Wind και Vodafone θα είναι αρκετές για να αυξήσουν τα μερίδιά τους. Ένα άλλο ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον οι Έλληνες καταναλωτές ενδιαφέρονται μόνο για το κόστος χρήσης, ή εξετάζουν και άλλους παράγοντες για να διαλέξουν πάροχο.³ 18

19 ¹ ΤΟ ΒΗΜΑ Έσπασε όλα τα ρεκόρ η κινητή τηλεφωνία στην Ελλάδα Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2008 ²ΤΟ ΒΗΜΑ Το «ελληνικό φαινόμενο» στην κινητή τηλεφωνία Κυριακή 25 Μαΐου 2008 ³ ΗΜΕΡΗΣΙΑ Κινητή τηλεφωνία: Συνεχίζουν να... αιμορραγούν οι τρεις εταιρείες 6 Μαρτίου 2010 Κεφάλαιο 3 ο 19

20 3.1 Η ταυτότητα των εταιρειών COSMOTE Η COSMOTE ξεκίνησε να λειτουργεί τον Απρίλιο του 1998, πέντε χρόνια μετά τους ανταγωνιστές της και σε ελάχιστο χρόνο χτύπησε με την εμπορική της πολιτική την αγορά χτίζοντας σε χρόνο ρεκόρ ένα τηλεπικοινωνιακό δίκτυο, που ακόμη και σήμερα την κάνει να ξεχωρίζει. Σε λίγους μόνο μήνες στην αγορά η εταιρεία, το τέλος του 1998, μετρούσε μερίδιο σχεδόν 15%. Το 1999 ήταν μια χρονιά ταχείας ανάπτυξης και συνεχών επιτυχιών για την εταιρεία. Το α τρίμηνο του έτους και σε λιγότερο από ένα χρόνο λειτουργίας, σημείωσε θετική κερδοφορία, ενώ στο τέλος της χρονιάς η γεωγραφική κάλυψη του δικτύου της κάλυπτε το 97% του ελληνικού πληθυσμού και η πελατειακή της βάση ανερχόταν σε ένα εκατομμύριο. COSMOTE ΚΙΝΗΤΕΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΑΕ ΑΦΜ: Δ.Ο.Υ. ΦΑΕΕ ΑΘΗΝΩΝ Αριθμός Μητρώου Προμηθευτών: 318/06 Διεύθυνση: Λ. Κηφισίας 44, Μαρούσι Τηλέφωνο: Fax.: Το 2000 ήταν μια χρονιά δυναμικών εξελίξεων, με την COSMOTE να εδραιώνει την παρουσία της στην ελληνική αγορά, προσελκύοντας σταθερά νέους πελάτες (μερίδιο αγοράς 35% στο τέλος του έτους) και να ξεκινά τη δραστηριοποίησή της στις αγορές των Βαλκανίων, εξαγοράζοντας τον Αύγουστο το 85% του μετοχικού κεφαλαίου της αλβανικής εταιρείας κινητής τηλεφωνίας AMC. Τον Οκτώβριο, εισάγει με επιτυχία τις μετοχές της προς διαπραγμάτευση στα Χρηματιστήρια Αξιών της Αθήνας και του Λονδίνου. Το 2001 αποτελεί σταθμό για την COSMOTE, καθώς ήδη από τον Ιούνιο, η εταιρεία κατακτά την πρώτη θέση στην ελληνική αγορά κινητής τηλεφωνίας, θέση που διατηρεί μέχρι σήμερα. Παράλληλα, επιδιώκοντας συνεχώς να προσφέρει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή, η εταιρεία εγκατέστησε πανελλαδικό 20

21 δίκτυο GPRS, από τα πρώτα στην Ευρώπη, και διέθεσε υπηρεσίες 2,5 ης γενιάς, ενώ τον Ιούλιο του 2001 απέκτησε και άδεια 3 ης γενιάς (UMTS). Το 2002 συνεχίστηκε η δυναμική επέκταση της πελατειακής βάσης, με τους πελάτες της εταιρείας στην Ελλάδα να ξεπερνούν τα 3,5 εκατομμύρια στο τέλος της χρονιάς και τους συνδρομητές της AMC στην Αλβανία να ανέρχονται σε Στις αρχές του 2003, η COSMOTE αναλαμβάνει τη διαχείριση των εταιρειών κινητή τηλεφωνίας του Ομίλου ΟΤΕ, GLOBUL στη Βουλγαρία και COSMOFON στην πγδμ. Έξι μήνες αργότερα, η εταιρεία ξεκινά την ανάπτυξη του δικτύου 3ης γενιάς στην Ελλάδα, ενώ το Νοέμβριο προχωρά σε σύναψη αποκλειστικής συμφωνίας συνεργασίας με την ιαπωνική εταιρεία κινητής τηλεφωνίας NTT DoCoMo για την αποκλειστική διάθεση και εκμετάλλευση των υπηρεσιών i-mode. Το 2004 η COSMOTE, από τη θέση του Μεγάλου Εθνικού Χορηγού, συμβάλλει στην επιτυχημένη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004, ανταποκρινόμενη με επιτυχία στο ιδιαίτερα απαιτητικό έργο της κάλυψης των αυξημένων αναγκών της διοργάνωσης σε επίπεδο κινητής τηλεφωνίας. Παράλληλα, η εταιρεία συνεχίζει να εξελίσσει τις προσφερόμενες υπηρεσίες προς τους Έλληνες καταναλωτές, ξεκινώντας την εμπορική διάθεση υπηρεσιών 3 ης γενιάς. Το 2005 είναι χρονιά επέκτασης και εδραίωσης του Ομίλου COSMOTE στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς τον Απρίλιο του 2005, η COSMOTE υπογράφει Μνημόνιο Συμφωνίας με τον ΟΤΕ για την εξαγορά των Σταθμοί την ιστορία της COSMOTE Απρίλιος του 1998 ίδρυση της εταιρείας Τέλη 1998 κατέχει το 15% της αγοράς Αύγουστος 2000 αγοράζει το 85% της αλβανικής AMC Οκτώβριος 2000 μπαίνει στο ΧΑΑ 2001 αποκτά την πρώτη θέση στην ελληνική αγορά 2005 Υπογράφει Μνημόνιο Συμφωνίας με τον ΟΤΕ για την εξαγορά των μετοχών των GLOBUL και COSMOFON. αποκτά το 70% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας COSMOROM μετοχών των GLOBUL και COSMOFON. Επίσης, μέσα στη χρονιά ολοκληρώθηκε η απόκτηση του 70% του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας COSMOROM, σήμερα COSMOTE Ρουμανίας, ενώ στο τέλος της χρονιάς- ξεκίνησε και η εμπορική της λειτουργία. 21

22 Το 2006 χαρακτηρίζεται από τη στρατηγική κίνηση εξαγοράς της ΓΕΡΜΑΝΟΣ, η οποία αποδείχτηκε ιδιαίτερα επιτυχημένη, με τη ΓΕΡΜΑΝΟΣ να εξελίσσεται σε κύριο μοχλό ανάπτυξης της πελατειακής βάσης της COSMOTE σε όλες τις αγορές. Η δραστηριοποίηση του ομίλου ΟΤΕ στην αλυσίδα Γερμανός που εξαγοράστηκε από την Cosmote πυροδότησε ταχείες εξελίξεις στην αγορά τηλεπικοινωνιών με αλλαγή συμμαχιών και επιθετικές κινήσεις. Στα εκατοντάδες υποκαταστήματα του ομίλου ΟΤΕ στην Ελλάδα προστέθηκαν και τα 362 υποκαταστήματα του Γερμανού. Η Cosmote με δεδομένη την αποτελεσματικότητα του δικτύου της «Γερμανός» και την ικανότητα του προσωπικού των καταστημάτων της στην προώθηση νέων υπηρεσιών έχει τη δυνατότητα να προωθεί τις υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας που διαθέτει, όπως οι υπηρεσίες i-mode και 3 ης γενιάς, ή και άλλες υπηρεσίες που θα αναπτύξει στο μέλλον. Συγχρόνως, η αλυσίδα Γερμανός προωθεί υπηρεσίες ολόκληρου του ομίλου ΟΤΕ, αυξάνοντας την πελατειακή βάση σε υπηρεσίες νέων τεχνολογιών. Το δίκτυο καταστημάτων της «Γερμανός» λειτουργεί συμπληρωματικά του δικτύου καταστημάτων του ΟΤΕ, ενισχύοντας την προβολή και αναγνωρισιμότητα (brand visibility) όλων των εταιρειών του ομίλου και του συνόλου των προϊόντων και υπηρεσιών τους σε όλη την Ελλάδα. Στο τέλος του 2006, ως αποτέλεσμα της δυναμικής του πορείας, ο Όμιλος αριθμεί 11 εκατομμύρια πελάτες. Το 2007 o Παναγής Βουρλούμης αναλαμβάνει την εφαρμογή ενιαίας στρατηγική στον Όμιλο ΟΤΕ από τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου της COSMOTE, ενώ Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος αναλαμβάνει ο Μιχάλης Τσαμάζ, στέλεχος με μακρά πορεία στις τηλεπικοινωνίες και ειδικότερα τον Όμιλο ΟΤΕ. Στο πλαίσιο αυτό, το Νοέμβριο του 2007 ο ΟΤΕ ανακοίνωσε την υποβολή προαιρετικής δημόσιας πρότασης για την απόκτηση του συνόλου των μετοχών της COSMOTE, ενώ οκτώ περίπου χρόνια μετά την είσοδό της στο Χρηματιστήριο, η διαπραγμάτευση της μετοχής της COSMOTE έπαψε από την 1 η Απριλίου Σήμερα, με περισσότερους από 15,5 εκατομμύρια πελάτες σε μια ευρύτερη αγορά 46 εκατομμυρίων ανθρώπων, η COSMOTE εξακολουθεί να βάζει μεγάλα στοιχήματα. Η σταθερή πορεία ανάπτυξης που ακολουθεί σε όλες τις αγορές, το συγκριτικό πλεονέκτημα που της προσδίδει ο Όμιλος ΟΤΕ και η μέχρι σήμερα πορεία της, επιτρέπουν στην COSMOTE να θέτει συνεχώς υψηλότερους στόχους. 22