ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Διδάσκων: Μαρία Καρ. Μάρκου, Δικηγόρος 5β η Ενότητα Συμμετοχή Φυσικός αυτουργός είναι εκείνος που διαπράττει ο ίδιος το αδίκημα, αυτοπροσώπως, με τα χέρια του, με δικά του μέσα, ο δράστης Ηθικός αυτουργός είναι εκείνος που σχεδιάζει ένα αδίκημα και παρακινεί κάποιον να το τελέσει και που μπορεί ο ίδιος να μην παρευρίσκεται στην τέλεση του αδικήματος με τη φυσική του παρουσία. Με την ποινή του αυτουργού τιμωρείται επίσης: α) όποιος με πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε (ηθικός αυτουργός). β) όποιος με πρόθεση παρέσχε άμεση συνδρομή στο δράστη κατά τη διάρκεια αυτής της πράξης και στην εκτέλεση της κύριας πράξης (άμεσος σύνεργος). Agent provocateur: Όποιος με πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να τελέσει κάποιο έγκλημα, με μοναδικό σκοπό να τον καταλάβει ενώ αποπειράται να τελέσει το έγκλημα ή ενώ επιχειρεί αξιόποινη προπαρασκευαστική του πράξη και με τη θέληση να τον ανακόψει από 1

2 την αποπεράτωση του εγκλήματος, τιμωρείται με την ποινή του αυτουργού μειωμένη στο μισό. έμμεσος αυτουργός είναι εκείνος που προκαλεί ένα αδίκημα, μέσω άλλου, και που χωρις την συμμετοχή του αυτό το αδίκημα δεν θα είχε διαπραχθεί. Παραπλανεί και πείθει άλλο άτομο να παρανομήσει, χωρίς όμως ο δράστης να μπορεί να φέρει ποινική ευθύνη π.χ. βάζει τον Τάκη να επιτεθεί στον Κώστα και παράλληλα παρακινεί τον Κώστα να αμυνθεί, ο Κώστας αμυνόμενος τραυματίζει τον Τάκη, αλλά αφού αμυνόταν, υπαίτιος είναι ο υποκινητής, ως έμμεσος αυτουργός συναυτουργός, η, ο αυτός ή αυτή που μετέχουν σε κάποια εγκληματική πράξη ή ποινικό αδίκημα μαζί με κάποιους άλλους ως αυτουργοί από κοινού. Απλός συνεργός : Όποιος, εκτός από την περίπτωση της παρ.1 στοιχ. β του προηγούμενου άρθρου, παρέσχε με πρόθεση σε άλλον οποιαδήποτε συνδρομή πριν από την τέλεση ή κατά την τέλεση της άδικης πράξης που διέπραξε, τιμωρείται ως συνεργός με ποινή ελαττωμένη (άρθρο 83). Η διάταξη της παρ.2 του άρθρου 42 εφαρμόζεται αναλόγως και εδώ. Ως προς τα πταίσματα, η συνέργεια τιμωρείται μόνο στις περιπτώσεις που ο νόμος το ορίζει ειδικά. Πραγματική πλάνη(30 Π.Κ.) αποκλεισμός δόλου δεν έχουμε αρχικό άδικο εσφαλμένη αντίληψη των πραγμάτων Νομική πλάνη(31 Π.Κ.) άρση του καταλογισμού έλλειψη/μπερδεμένη συνείδηση αδίκου όταν ο δράστης νομίζει ότι έχει δικαίωμα να τελέσει την πράξη, ενώ στην πραγματικότητα δεν το έχει πλήρης υποκειμενική υπόσταση, η οποία,όμως, στη συνέχεια αίρεται Στοιχεία της παράλειψης: Ετερονομία: πλαίσιο κανόνων που επιβάλλουν να κάνουν κάτι Δραστικότητα: ενώ ξέρω ότι πρέπει να δράσω με συγκεκριμένο τρόπο, πράττω το αντίθετο Λόγοι εξάλειψης του αξιοποίνου: Αμνηστία (μόνο για τα καθαρά πολιτικά εγκλήματα) 2

3 Παραγραφή Λόγοι αποκλεισμού του αξιοποίνου: Λόγοι άρσης του αδίκου Λόγοι άρσης του καταλογισμού Υποκειμενική υπόσταση:βουλητική επικάλυψη υπόκειται σε μία διαπιστωτική ενέργεια (το ίδιο και η αντικειμενική υπόσταση) Αν λείπει η ικανότητα γνώσης του αδίκου ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ Μη Καταλογισμός: Ανάρτηση ψυχοπαθολογικών αιτιών: ψυχικές αρρώστιες(34 Π.Κ.) αξιολόγηση με μικτή μέθοδο: αξιολογικό+ βιολογικό κριτήριο: μπορούσε να αξιολογήσει ο δράστης ότι η πράξη του ήταν άδικη; Διατάραξη συνείδησης: κατά τη διάρκεια του ύπνου(35 Π.Κ.). Ανεπαρκής ανάπτυξη των πνευματικών λειτουργιών:ακολουθείται το βιολογικό κριτήριο: ηλικία. 33 Π.Κ.: Κωφάλαλοι ακολουθείται η μικτή μέθοδος: πρώτα αξιολογική ανικανότητα+ βιολογική ένδειξη κωφαλαλίας. Τελικά άδικη+ καταλογιστή πράξη πραγματώνεται η αντικειμενική υπόσταση και δεν υπάρχει λόγος άρσης αδίκου. Αυτός που έδωσε προσταγή θεωρείται αυτουργός(21 Π.Κ.). Το ίδιο ισχύει και κατά το 49 Π.Κ.. Αδιάφορη η πλάνη για την ισχύ του νόμου 34 Π.Κ. αίρεται ο καταλογισμός ΠΟΙΝΙΚΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΘΗΣ: 1. Πλήρης και ανυπαίτια μέθη: 34 Π.Κ. η πράξη δεν καταλογίζεται(διατάραξη πνευματικών λειτουργιών ή συνείδησης) 3

4 2. Μη πλήρης και ανυπαίτια μέθη:36 1 Π.Κ. ελαττωμένη αξιολογική ικανότητα μειωμένη ποινή 3. Μη πλήρης και υπαίτια μέθη:36 2 Π.Κ. ακέραιη ποινική ευθύνη 4. Πλήρης και υπαίτια μέθη:35 1, 2, 3 Π.Κ. Στην 3 το έγκλημα που τελέστηκε πρέπει να υπάρχει τυποποιημένο ως έγκλημα από αμέλεια, π. χ. 314 Π.Κ. σωματική βλάβη από αμέλεια, όχι όμως και στην περίπτωση της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας από αμέλεια, η οποία δεν υπάρχει τυποποιημένη. 193 Π.Κ Π.Κ. σχέση αμοιβαίου αποκλεισμού ενώ δεν υπάρχει κανένας προσχεδιασμός και πρόβλεψη, σε αντίθεση με το 35 Π.Κ. όπου τα παραπάνω υπάρχουν. Πλήρης και υπαίτια μέθη( 34 Π.Κ.) (όταν δεν μας δίνεται το είδος της μέθης, κάνουμε εμείς τη διάκριση και παίρνουμε περιπτώσεις) ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ(8 18 ετών) Π.Κ ετών: λόγος άρσης του καταλογισμού Μέτρα Ασφαλείας: αναμορφωτικά μέτρα(σκοπό έχουν την επιμόρφωση) θεραπευτικά μέτρα: (σκοπό έχουν τη θεραπεία την ίαση «αποκατάσταση της ζημίας») 130 Π.Κ.: 1. Αν δεν κρίνεται αναγκαίος ο ποινικός σωφρονισμός, τότε: επιβολή αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέτρων 2. Αν αναγκαίος, αλλά όχι σκόπιμος ο ποινικός σωφρονισμός τότε: μειωμένη ποινή 3. Αν αναγκαίος ο ποινικός σωφρονισμός, τότε: κανονική ποινή Π.Κ. : Υποχρεωτική αντικατάσταση ποινικού σωφρονισμού με ελαττωμένη ποινή(μετά τα 21 έτη) Π.Κ. : Μετά τα 21 έτη παύουν αυτοδικαίως τα ασφαλιστικά μέτρα. [Μέχρι 8 ετών: νήπιο (το νήπιο δεν πράττει), 8 13 ετών: παιδιά, ετών: έφηβοι, 18 21: νεαροί ενήλικες)] ΛΟΓΟΙ ΑΡΣΗΣ ΤΟΥ ΑΔΙΚΟΥ: υπάρχουν κατά τη διάρκεια τέλεσης της πράξης. 4

5 ΛΟΓΟΙ ΑΡΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ: υπάρχουν κατά τη διάρκεια τέλεσης της πράξης(μπορεί να υπάρχουν και νωρίτερα) ΛΟΓΟΙ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΝΟΥ: υπάρχουν μετά την τέλεση της πράξης Άρα κριτήριο είναι ο ΧΡΟΝΟΣ (κατά τη διάρκεια ή μετά την πράξη) ΛΟΓΟΙ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΟΥ ΑΞΙΟΠΟΙΝΟΥ (γεγονότα που αποκλείουν την επιβολή ποινής) Παραγραφή του εγκλήματος(παρέλευση ενός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος): στοιχείο που αφορά την πράξη Έλλειψη έγκλησης Αμνηστία:στοιχείο που αφορά τη στάση του παθόντος Στοιχεία που συνδέονται με τον ίδιο το δράστη: o έμπρακτη μετάνοια o υπαναχώρηση από μη πεπερασμένη απόπειρα(μη ολοκλήρωση της πράξης από δική του βούληση) ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΑΞΙΟΠΟΙΝΟΥ ο χρόνος επιδρά στο ποινικό φαινόμενο και το αλλοιώνει σε περίπτωση που κάποιος τελέσει ένα έγκλημα και τον πιάσουν π. χ. 30 χρόνια μετά. Άρα όχι δίκαιη δίκη, γιατί κατά τα χρόνια που πέρασαν μπορεί να πέθαναν οι μάρτυρες ή να χάθηκαν αποδεικτικά στοιχεία. ΠΑΡΑΓΡΑΦΗ ΠΟΙΝΗΣ όταν ο δράστης διαφεύγει τη σύλληψη και γι αυτό δε μπορεί να εφαρμοστεί η ποινή: φυγόποινος( φυγόδικος), η ποινή μένει ανεκτέλεστη. Παραγραφή εγκλημάτων : εξάλειψη, ύστερα από την παρέλευση ορισμένου χρόνου, της αξιώσεως της Πολιτείας να κριθεί ο δράστης ορισμένου εγκλήματος δικαστικό και να κηρυχτεί ένοχος. 5

6 111 Π.Κ. : Χρόνος παραγραφής των εγκλημάτων(η μέρα τέλεσης του εγκλήματος συμπεριλαμβάνεται στην παραγραφή, 112 Π.Κ.) Λόγος εξάλειψης του αξιοποίνου Θεσμός του ουσιαστικού ποινικού δικαίου 2 1 Π.Κ. ισχύει η ευμενέστερη για τον κατηγορούμενο διάταξη 6