Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH

Transcript

1 Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH -ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ- ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΗΓΖΡΟΠΟΤΛΟΤ ΑΝΑΣΑΗΑ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΠΑΠΑΗΧΑΝΝΟΤ ΑΗΚΑΣΔΡΗΝΖ ΚΑΒΑΛΑ 2006

2 Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ

3 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ Πξφινγνο Δηζαγσγή ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ 1.1 Ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ Μάλαηδκελη Σν Μάλαηδκελη (Οξηζκφο-εκαζία) Οη ιεηηνπξγίεο ηνπ Μάλαηδκελη Πξνγξακκαηηζκφο (Planning) Οξγάλσζε (Organizing) Γηεχζπλζε (Directing) ηειέρσζε (Staffing) Έιεγρν (Controling) 10 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΚΑΗ ΟΗ ΗΚΑΝΟΣΖΣΔ ΣΟΤ 2.1 Έλλνηα ηνπ φξνπ Μάλαηδεξ (Οξηζκφο) Βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο δνπιεηάο ηνπ Μάλαηδεξ Γηάθνξεο βαζκίδεο Μάλαηδεξ θαη ν ξφινο ηνπ ζηα δηάθνξα επίπεδα Υαξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα θαη ηδηφηεηεο ησλ Μάλαηδεξ Ο ξφινο ησλ Μάλαηδεξ ζηε Γηνίθεζε ησλ Δπηρεηξήζεσλ Οη 12 ξφινη ηνπ Μάλαηδεξ γηα ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ηνπ κέζα ζηελ επηρείξεζε Οη δεμηφηεηεο ησλ Γηνηθεηηθψλ ηειερψλ Αλζξψπηλεο δεμηφηεηεο Σερληθέο δεμηφηεηεο Δλλνηνινγηθέο-Κξηηηθέο δεμηφηεηεο Απηναλάπηπμε -Απηνβειηίσζε Πξνζφληα ησλ Γηνηθεηηθψλ ηειερψλ Δπαγγεικαηηθή θαηάξηηζε Γλψζεηο Γεληθέο Γλψζεηο Δηδηθέο Δκπεηξία.25

4 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΑΝΑΘΔΖ ΚΑΘΖΚΟΝΣΧΝ ΚΑΗ ΖΓΔΗΑ 3.1 Απνηειεζκαηηθή αλάζεζε θαζεθφλησλ Ζ αλάγθε γηα αλάζεζε θαζεθφλησλ Πψο θαη πφηε γίλεηαη ε αλάζεζε θαζεθφλησλ Πνία πιενλεθηήκαηα έρεη ε αλάζεζε θαζεθφλησλ Δλέξγεηεο θιεηδηά γηα ηελ αλάζεζε θαζεθφλησλ Ζγεζία πκπεξηθνξά ηνπ εγέηε Ζ ζπλερήο θιίκαθα εγεηηθήο ζπκπεξηθνξάο Πξφηππν εγεηηθήο ζπκπεξηθνξάο Υαξαθηεξηζηηθά εγεζίαο πνπ πξέπεη λα δηαζέηεη έλαο Μάλαηδεξ Πξνζφληα ηνπ εγέηε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ν ΑΝΑΕΖΣΖΖ ΝΔΟΤ ΠΡΟΧΠΗΚΟΤ 4.1 Πξνζέιθπζε πξνζσπηθνχ Πεγέο πξνζέιθπζεο λένπ πξνζσπηθνχ Δζσηεξηθέο πεγέο αλαδήηεζεο Δμσηεξηθέο πεγέο αλαδήηεζεο Δπηινγή πξνζσπηθνχ...41 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΠΡΟΧΠΗΚΟΤ 5.1 Δθπαίδεπζε γεληθά Δθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε ζηειερψλ Δθπαίδεπζε πξνζσπηθνχ Μέζνδνη εθπαίδεπζεο Αμηνιφγεζε εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο Αλάπηπμε πξνζσπηθνχ Μέζνδνη αλάπηπμεο πξνζσπηθνχ ηφρνη ηεο αλάπηπμεο πξνζσπηθνχ

5 5.2.3 Απνδέθηεο θαη πξνζδηνξηζκφο ησλ ζηφρσλ ελφο πξνγξάκκαηνο αλάπηπμεο πξνζσπηθνχ Αμηνιφγεζε πξνζσπηθνχ Βειηίσζε Δπέθηαζε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ Μάλαηδεξ Ζ αλάπηπμε ηνπ Μάλαηδεξ σο ηξηπιή επζχλε πξνο ηελ επηρείξεζε πξνο ηελ θνηλσλία πξνο ην άηνκν Δξγαιείν ηνπ Μάλαηδεξ: Οη πιεξνθνξίεο Πφξνη ηνπ Μάλαηδεξ: Οη άλζξσπνη ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ν ΣΑ ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΔΝΟ ΜΑΝΑΣΕΔΡ 6.1 Ζ πξνεηνηκαζία ηνπ Μάλαηδεξ ηνπ αχξην Ζ πξνζσπηθφηεηα ελφο δπλακηθνχ Μάλαηδεξ Ο Μάλαηδεξ ηνπ 21 νπ αηψλα Σα αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο Μάλαηδεξ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ν ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΧΝ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΧΝ 7.1 Ζ εμάιεηςε ησλ πξνβιεκάησλ Ο ζρεδηαζκφο ηεο πξνζπάζεηαο Ζ δηάγλσζε Θεξαπεία Ζ ρξεζηκνπνίεζε ζπκβνχισλ επί ζεκάησλ Μάλαηδκελη πκπεξάζκαηα ζεσξεηηθφ κέξνο Πξαθηηθφ Μέξνο...74 Δξσηεκαηνιφγην πκπεξάζκαηα πξαθηηθφ κέξνο Βηβιηνγξαθία 88-89

6 ΠΡΟΛΟΓΟ Όπσο γηα θάζε ζπνπδαζηή, έηζη θαη γηα κέλα ε πηπρηαθή εξγαζία είλαη ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο θαη αμίαο. Σελ πξνεηνηκαζία ηεο ηελ αληηκεηψπηζα κε ηδηαίηεξε ζνβαξφηεηα, θαζψο απνηειεί ηελ ηειεπηαία κνπ γξαπηή θαη πξνθνξηθή «δνθηκαζία», ελ φςεη ησλ θαζεγεηψλ κνπ, θαζψο θαη ην ηειεπηαίν ζηάδην νινθιήξσζεο ησλ ζπνπδψλ κνπ, γεγνλφο πνπ πξνζδίδεη επζχλε θαη ζπλαηζζεκαηηθή θφξηηζε. Σν ζέκα ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο είλαη «Η αλάπηπμε ηωλ Μάλαηδεξ ζηε ζύγρξνλε επηρείξεζε». Σν ζέκα καο αζρνιείηαη κε ηελ πξνζπάζεηα, ηνπο θφπνπο ησλ Μάλαηδεξ γηα λ αλαπηπρζνχλ κέζα ζηελ επηρείξεζε. Θα αλαθεξζνχκε ζηηο δεμηφηεηεο, ζηηο γλψζεηο πνπ πξέπεη λα θαηέρεη έλα ζηέιερνο γηα λα είλαη απνηειεζκαηηθφ, ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ, θαζψο επίζεο θαη ζηα θαζήθνληα πνπ πξέπεη λα εθηειέζεη. Θα δψζνπκε ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ αλάπηπμε θαη εθπαίδεπζε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ, δειαδή κε πνηνπο ηξφπνπο εθπαηδεχνληαη, πνηεο κεζφδνπο αθνινπζνχλ, θαζψο θαη πψο αμηνινγείηαη ε απφδνζή ηνπο. Με πνιχ δηαθξηηηθφηεηα, αιιά κε κεγάιε επγλσκνζχλε, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ θαζεγήηξηα κνπ, ηελ θα Παπατψαλλνπ Αηθαηεξίλε γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηεο.

7 ΔΗΑΓΧΓΖ ην ζεκεξηλφ πνιχπινθν θφζκν πνπ δνχκε, ε ηθαλφηεηα λα δηεπζχλεη θαη λα νδεγεί θαλείο ηνπο άιινπο είλαη κηα απφ ηηο βαζηθφηεξεο δεμηφηεηεο πνπ έρεη λα επηδείμεη ν άλζξσπνο. Ζ ηθαλφηεηα απηή είλαη δσηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ πεξαηηέξσ πξφνδν ησλ ήδε αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ θαη απνηειεί απαξαίηεην ζηνηρείν πξνθεηκέλνπ λα πινπνηεζνχλ νη θηινδνμίεο ησλ αλαπηπζζνκέλσλ ρσξψλ. Ζ εξγαζία απηή βνεζάεη ζηελ θαηαλφεζε ηεο έλλνηαο ηνπ Μάλαηδεξ ησλ αξρψλ θαη ησλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν αθνχ αθφκα θαη ζηελ θαζεκεξηλή καο δσή εξρφκαζηε ζε επαθή κε ηνπο νξγαληζκνχο αιιά πφζν κάιινλ ζηελ επαγγεικαηηθή καο δσή. Γη απηφ είλαη θαιφ λα γλσξίδνπκε ηελ έλλνηα ηνπ Μάλαηδεξ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θάζε δπζθνιηψλ πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ. Ζ εξγαζία απηή είλαη δνκεκέλε ψζηε λα ρσξίδεηαη ζε δχν κέξε: ην ζεσξεηηθφ κέξνο θαη ην πξαθηηθφ κέξνο. Σν ζεσξεηηθφ κέξνο ρσξίδεηαη ζε επηά θεθάιαηα. Σν πξψην θεθάιαην αλαθέξεηαη γεληθφηεξα ζηνλ νξηζκφ ηνπ Μάλαηδκελη, ζηνπο Θεκειησηέο ηνπ θαζψο θαη ζηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ Μάλαηδκελη. Σν δεχηεξν θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηνλ νξηζκφ ηνπ δηνηθεηηθνχ ζηειέρνπο (Μάλαηδεξ), ζην ξφιν πνπ έρνπλ κέζα ζηελ επηρείξεζε θαη ζηηο γλψζεηο πνπ πξέπεη λα θαηέρνπλ. Σν ηξίην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηα θαζήθνληα θαη ζηελ εγεζία ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ. ην ηέηαξην θεθάιαην αζρνινχκαζηε κε ηελ πξνζέιθπζε πξνζσπηθνχ θαζψο θαη κε ηηο πεγέο αλαδήηεζήο ηνπ. ην πέκπην θεθάιαην αζρνινχκαζηε κε ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ αλάπηπμε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ θαη αλαιχνπκε γεληθφηεξα ηηο κεζφδνπο αλάπηπμήο ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ (Μάλαηδεξ). ην έθην θεθάιαην πεξηγξάθνπκε ηα αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα δηαζέηεη έλα δηνηθεηηθφ ζηέιερνο (Μάλαηδεξ), γηα λα είλαη επηηπρεκέλνο. ην έβδνκν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηξφπνη γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαη εμάιεηςε ησλ πξνβιεκάησλ. Σέινο βγάδνπκε θάπνηα ζπκπεξάζκαηα απφ ηε ζεσξεηηθή αλάιπζε ηνπ ζέκαηνο.

8 ην πξαθηηθφ κέξνο πξαγκαηνπνηήζακε κηα εηθνληθή έξεπλα, κέζσ εξσηεκαηνινγίσλ ζε επηρεηξήζεηο πνπ δηαζέηνπλ Μάλαηδεξ θαη πνπ ζ απηνχο νθείιεη ε επηρείξεζε ηελ επηηπρεκέλε πνξεία ηεο. ηε ζπλέρεηα παξαζέηνπκε ηηο απαληήζεηο ησλ εξσηήζεσλ θαη ζην ηέινο παξαβάιινπκε ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ βγάιακε απφ ηελ έξεπλα.

9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν 1.1 ΗΣΟΡΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ Σν κάλαηδκελη πξσηνεκθαλίζηεθε ζηνλ εξγαζηαθφ ρψξν απφ ηφηε πνπ ν άλζξσπνο άξρηζε λα δεκηνπξγεί θάπνηνπο νξγαληζκνχο. Με ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ αλαπηχρζεθαλ δηάθνξνη θαλφλεο, ηδέεο θαη πξαθηηθέο πνπ ζεκαηνδνηνχλ ηελ ηζηνξηθή αλαδξνκή ηνπ κάλαηδκελη. Ζ πεξίνδνο απηή αξρίδεη ζηηο αξρέο ηνπ 1900 θαη πεξηιακβάλεη δχν ζρνιέο ζθέςεσλ ηνπ κάλαηδκελη. Σν επηζηεκνληθφ κάλαηδκελη θαη ην δηνηθεηηθφ κάλαηδκελη. Καη νη δχν ζθέςεηο αλαπηχρζεθαλ ζηελ αξρή ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο. Γηνίθεζε κπνξεί θαλείο λα ζπλαληήζεη θαη ζηνπο αξραίνπο αθφκε ρξφλνπο, ζε δηάθνξεο, πξνεγκέλεο γηα ηελ επνρή εθείλε θνηλσλίεο. ηελ Αξραία Διιάδα, ζηελ Αίγππην, ζηε Ρσκατθή Απηνθξαηνξία, Αξραία Κίλα θιπ. Ζ δηνίθεζε θαη νξγάλσζε δηαθξίλνληαλ θπξίσο ζην θξάηνο, ηνλ ζηξαηφ θαη ηελ εθθιεζία. Καη θαηά ηνλ Μεζαίσλα μερψξηζαλ δηαθεθξηκέλνη ζπγγξαθείο, επηρεηξεκαηίεο θαη νηθνλνκνιφγνη πνπ έζεζαλ κε ηα έξγα ηνπο αξρέο απνηειεζκαηηθήο δηνίθεζεο θαη νξγάλσζεο. Μίιεζαλ γηα ρξνλνκέηξεζε, γηα ηππνπνίεζε, παξαγσγηθφηεηα, δηεχζπλζε πξνζσπηθνχ, ηεξαξρία, άζθεζε λφκηκεο εμνπζίαο ζηηο νηθνλνκηθέο κνλάδεο. Ζ επηζηήκε ηεο δηνίθεζεο αθνινχζεζε θαη απηή φπσο φιεο νη επηζηήκεο, ηελ εμέιημε ηνπ πνιηηηζκνχ. Οη πεξηζζφηεξεο, φκσο, ζεσξίεο αλαπηχρζεθαλ ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο κε αθεηεξία ην 1911, φπνπ ν F.W. Taylor κε ηελ εξγαζία ηνπ κε ηίηιν «Αξρέο Δπηζηεκνληθήο Γηνίθεζεο» έβαιε ηα ζεκέιηα γηα κηα επηζηεκνληθή ζεψξεζε ηεο δηνίθεζεο, γη απηφ θαη πνιχ ζσζηά θαζηεξψζεθε σο Παηέξαο ηεο επηζηήκεο ηεο Γηνίθεζεο. Έλαο άιινο επηζηήκνλαο, εμίζνπ κεγάιεο ζεκαζίαο, ηεο ίδηαο επνρήο είλαη ν H.Fayol, ν νπνίνο πξαγκαηνπνίεζε πνιιέο κειέηεο θαη έξεπλεο ζε ζέκαηα νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο. Απφ φιεο ηηο εξγαζίεο ηνπ, πξνεμέρνπζα ζέζε θαηαιακβάλεη εθείλε κε ηνλ ηίηιν «Γεληθή θαη Βηνκεραληθή Γηνίθεζε». ηελ εξγαζία ηνπ απηή παξνπζηάδεη ηε δηνίθεζε ζαλ έλα μερσξηζηφ ζψκα γλψζεσλ, πνπ εθαξκφδεηαη ζε φιεο ηηο νκαδηθέο δξαζηεξηφηεηεο. 1

10 Α. Δκπεηξηθή ζρνιή ή κειέηε ηεο εκπεηξίαο ηνπ παξειζόληνο (Empirical School) : Οη ππνζηεξηθηέο ηεο ζρνιήο απηήο πηζηεχνπλ πσο ε δηνίθεζε είλαη πεξηζζφηεξν ηέρλε παξά επηζηήκε. Δθείλν πνπ ρξεηάδεηαη, επνκέλσο, θαη απηνχο είλαη λα κειεηεζνχλ νη δηάθνξεο πεξηπηψζεηο πνπ αληηκεηψπηζαλ ηα θαηά θαηξνχο δηνηθεηηθά ζηειέρε. Ζ κειέηε απηψλ ησλ πεξηπηψζεσλ, κε εληνπηζκφ ησλ ιαζψλ θαη ησλ επηηπρηψλ ησλ πξνεγνπκέλσλ ζηειερψλ, ζα βνεζήζεη θαη ηνπο ζπνπδαζηέο πνπ ζπνπδάδνπλ Οξγάλσζε θαη Γηνίθεζε επηρεηξήζεσλ. Θα κάζνπλ θαιχηεξα θαη ζα εθαξκφζνπλ πην απνηειεζκαηηθέο ηερληθέο ζε παξφκνηεο πεξηπηψζεηο. Ζ κειέηε ηεο εκπεηξίαο ηνπ παξειζφληνο παξνπζηάδεη ηα εμήο κεηνλεθηήκαηα: Οη πεξηπηψζεηο ηνπ παξειζφληνο δελ είλαη πάληα ίδηεο κε εθείλεο πνπ αληηκεησπίδεη έλα δηνηθεηηθφ ζηέιερνο ζήκεξα. Δμάιινπ, αθφκε θαη ζε θαηλνκεληθά φκνηεο πεξηπηψζεηο, ν ηξφπνο πξνζέγγηζεο ζα είλαη δηαθνξεηηθφο. Απηφ γηαηί ηφζν ε ρξνληθή ζηηγκή φζν θαη ην εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ είλαη ζπλήζσο δηαθνξεηηθά. Δπίζεο, απηή ε ζεψξεζε δελ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζην κειεηεηή λα αλαπηχμεη θάπνηα γεληθή αξρή. Β. Ζ ζρνιή αλζξώπηλεο ζπκπεξηθνξάο ( Human Behavior Theory ) : Ζ ζρνιή απηή δίλεη έκθαζε ζηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο. Οη νπαδνί απηήο ηεο ζρνιήο πηζηεχνπλ, πσο αθνχ ε δηνίθεζε επηηπγράλεη ηνπο ζηφρνπο ηεο κέζσ ηνπ αλζξψπνπ, ε έκθαζε πξέπεη λα δνζεί ζηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα. Έηζη αλαπηχρζεθαλ ζεσξίεο απφ ηε ζρνιή απηή γηα ηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο, ηελ εγεζία θαη ηελ ππνθίλεζε, νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηελ ςπρνινγία ηνπ αηφκνπ. Απφ ηε ζρνιή απηή, φκσο, αγλννχληαη παληειψο νη δξαζηεξηφηεηεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ιήςεο απνθάζεσλ, ηεο νξγάλσζεο θαη ηνπ ειέγρνπ. Σν λα γλσξίδεη θαλείο κφλν αηνκηθή ςπρνινγία δελ είλαη αξθεηφ γηα λα γίλεη έλα θαιφ δηνηθεηηθφ ζηέιερνο. Γ. Ζ ζρνιή ηεο ζεσξίαο θαη ησλ απνθάζεσλ ( Decision Making Theory ) : Οη νπαδνί ηεο ζρνιήο απηήο επηθεληξψλνπλ ηελ πξνζνρή ηνπο ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ απφ έλα άηνκν ή απφ κία νκάδα αηφκσλ θαη ζηελ αλάιπζε ηεο δηαδηθαζίαο ιήςεο απνθάζεσλ. Σειεπηαία, νξηζκέλνη ζεσξεηηθνί έρνπλ ρξεζηκνπνηήζεη ηε ζεσξία ηεο ιήςεο απνθάζεσλ γηα λα εμεηάζνπλ νιφθιεξε ηελ επηρείξεζε. Ζ ζρνιή απηή δίλεη φιε ηελ πξνζνρή ηεο ζηε ιήςε ησλ απνθάζεσλ. Γηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ, φκσο, δελ είλαη κφλν ε ιήςε απνθάζεσλ. Έλα δηνηθεηηθφ ζηέιερνο αζρνιείηαη θαη κε ηηο άιιεο δξαζηεξηφηεηεο ηεο δηνίθεζεο. 2

11 Γ. Ζ ζρνιή ησλ ζπζηεκάησλ ( Systems Theory ) : Ζ ηδέα ησλ ζπζηεκάησλ έρεη εθαξκνζηεί επξέσο. Οη νπαδνί ηεο πηζηεχνπλ πψο ην φιν ζχζηεκα ηζνχηαη κε ην άζξνηζκα ησλ κεξψλ ηνπ. Σα ζπζηήκαηα έρνπλ ζχλνξα, αιιά παξάιιεια επεξεάδνληαη θαη επεξεάδνπλ ην πεξηβάιινλ ζην νπνίν βξίζθνληαη. Δ. Ζ ζρνιή ηεο καζεκαηηθήο πξνζέγγηζεο ( Mathematical School ) : Ζ νπαδνί ηεο ζρνιήο απηήο ζεσξνχλ ηε δηνίθεζε κηα ινγηθή δηαδηθαζία πνπ κπνξεί λα δηαηππσζεί κε καζεκαηηθά ζχκβνια θαη ζρέζεηο. Σα καζεκαηηθά νπσζδήπνηε είλαη έλα ρξήζηκν εξγαιείν γηα ηε δηνίθεζε, φκσο δελ είλαη δπλαηφ λα εθθξαζηνχλ ηα πάληα κε ζχκβνια θαη ηχπνπο. Σ. Ζ ζρνιή ηεο ιεηηνπξγηθήο πξνζέγγηζεο ( Operational Approach ) : Οη ζεσξεηηθνί ηεο ζρνιήο απηήο πήξαλ ζηνηρεία, ηδέεο, αξρεία θαη ηερληθέο απφ ηελ ππάξρνπζα πξνζέγγηζε ηεο επηζηήκεο ηεο Γηνίθεζεο, θαζψο θαη απφ άιιεο επηζηήκεο. Έγηλε κηα πξνζπάζεηα λα αλαπηπρζεί έλα ζεσξεηηθφ πιαίζην κε πξαθηηθή εθαξκνγή. Ζ ζρνιή απηή μερσξίδεη πνία ζηνηρεία αλήθνπλ ζηε ζθαίξα ηεο δηνίθεζεο θαη πνία δελ αλήθνπλ. Γεκηνπξγεί έλα ζχζηεκα ηαμηλφκεζεο ησλ ζηνηρείσλ εθείλσλ πνπ αλαιχνπλ ηηο βαζηθέο δξαζηεξηφηεηεο ηεο δηνίθεζεο, δειαδή ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ θαη ιήςεο απνθάζεσλ, νξγάλσζεο, ζηειέρσζεο, δηεχζπλζεο, θαζνδήγεζεο θαη ειέγρνπ. Απηφο είλαη θαη ν πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ παξφληνο ζπγγξάκκαηνο. Ζ επηινγή απηνχ ηνπ πξνζαλαηνιηζκνχ δελ έγηλε ηπραία. Δίλαη απηφ αθξηβψο πνπ ρξεηάδεηαη ε ειιεληθή επηρείξεζε. Σν πιενλέθηεκα ηεο ζρνιήο απηήο είλαη φηη δέρεηαη θαη ρξεζηκνπνηεί ηα πνξίζκαηα θαη ηηο κεζφδνπο ησλ δηαθφξσλ επηζηεκψλ θαη ζεσξηψλ θαη δεκηνπξγεί έλα πιαίζην αξρψλ θαη θαλφλσλ ηα νπνία απνηεινχλ γηα θάζε κάλαηδεξ ηελ βάζε γηα ηελ άζθεζε ηνπ δηνηθεηηθνχ έξγνπ. 3

12 Ε. Ζ ζεσξία ηνπ θνηλσληθνύ ζπζηήκαηνο ( Social System Theory ) : απηή ηε ζρνιή ε επηζηήκε ηεο δηνίθεζεο βαζίδεηαη ζηνλ επηρεηξεζηαθφ ρψξν ησλ επηζηεκψλ πνπ κειεηνχλ ηα θνηλσληθά ζπζηήκαηα, ηηο ζρέζεηο θαη ηάζεηο ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ ( εξγάηεο, λένη, γπλαίθεο, κνξθσκέλνη, εκπνξηθφο θφζκνο θιπ. ). χκθσλα κε ηε ζρνιή απηή ε δηνίθεζε νθείιεη λα πξνζαξκφδεηαη πξνο ηα εζσηεξηθά θνηλσληθά δεδνκέλα γηα λα επηηπγράλεη ηελ εζσηεξηθή εξγαζηαθή εηξήλε. Θεκειησηέο ηνπ επηζηεκνληθνύ κάλαηδκελη ( Scientific Management ) : Οη ηξεηο ζεκαληηθόηεξνη είλαη: 1 1. Frederick Taylor ( ) Ακεξηθαλφο κεραληθφο. Σν έξγν ηνπ ζπλνςίδεηαη ζηα εμήο: Δπηζηήκε αληί ηνπ εκπεηξηζκνχ Αξκνλία αληί γηα δηρφλνηα πλεξγαζία αληί ηνπ αηνκηθηζκνχ Δμεηδίθεπζε ηνπ θάζε εξγαδνκέλνπ γηα ηελ επίηεπμε ηεο αλψηαηεο δπλαηήο απφδνζεο ηνπ. 2. Henri Fayol ( ) Γάιινο κεραληθφο. Έδσζε ηελ έλλνηα ηεο δηνίθεζεο Έθαλε ηε δηάθξηζε ησλ θχξησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο επηρείξεζεο Γηαηχπσζε αξρέο επηζηεκνληθήο δηνίθεζεο θαη θαζφξηζε ην πεξηερφκελν ηεο ζε πέληε ζηνηρεία δηνίθεζεο πξόβιεςε - νξγάλσζε δηεύζπλζε ζπληνληζκό - έιεγρν. 3. Max Weber ( ) Γεξκαλφο αθαδεκατθφο. Έδσζε έκθαζε ζην δηνηθεηηθφ θαηλφκελν Τπνζηήξημε φηη ε γξαθεηνθξαηία είλαη κέζν γηα ηελ άζθεζε ειέγρνπ 1 Γεσξγφπνπινο Νηθφιανο Β. ηξαηεγηθφ Μάλαηδκελη ζει

13 1.2 ΣΟ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ( ΟΡΗΜΟ ΖΜΑΗΑ ) Σν κάλαηδκελη είλαη έλαο φξνο πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηε ζηηγκή πνπ ηα άηνκα θαηαξηίδνπλ θνηλσληθέο νκάδεο. Ζ νκαδηθή ζπλχπαξμε θαη ζπλεξγαζία ηφζν κε κηθξέο φζν θαη κε επξχηεξεο νκάδεο, φπσο νηθνγέλεηα, νξγαληζκνί ή επηρεηξήζεηο, ην αλέδεημαλ ζε θάηη απαξαίηεην. Όηαλ ιέκε «Γηνίθεζε» ελλννχκε ηνπο αλζξψπνπο εθείλνπο πνπ έρνπλ ηελ επζχλε αιιά θαη ηελ εμνπζία λα απνθαζίδνπλ, λα πξνγξακκαηίδνπλ, λα ειέγρνπλ, λα θαζνδεγνχλ, λα δηεπζχλνπλ, λα νξγαλψλνπλ. «Γηνίθεζε» ραξαθηεξίδνπκε επίζεο ζηελ θαζεκεξηλή καο επηθνηλσλία ηηο Τπεξεζίεο ή ηα γξαθεία φπνπ αζθνχληαη ινγηζηηθέο, νηθνλνκηθέο θαη δηνηθεηηθέο εξγαζίεο. Αθφκα φηαλ ιέκε «Γηνίθεζε» ελλννχκε ηνλ ηξφπν ζπκπεξηθνξάο ησλ δηνηθνχλησλ. Τπάξρνπλ δηάθνξνη νξηζκνί ηνπ Μάλαηδκελη: ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ: Οξίδεηαη ζαλ κηα εξγαζία πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε άηνκα θαη δηα κέζνπ αηφκσλ γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ ζθνπψλ ελφο νξγαληζκνχ. ( Paul Hersey Kenneth Blanchard) Δίλαη ε δηαδηθαζία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ, ηεο νξγάλσζεο, ηεο εγεζίαο θαη ηνπ ειέγρνπ, νη πξνζπάζεηεο ησλ κειψλ ηεο νξγάλσζεο θαη ησλ άιισλ παξαγσγηθψλ πφξσλ, γηα ηελ επηηπρία ησλ θαζνξηζκέλσλ ζηφρσλ ηεο νξγάλσζεο. ( Stonner - Wahkel ) 2 Σν ζχλνιν δηαδηθαζηψλ θαη ειέγρσλ κε ηηο νπνίεο εμαζθαιίδεηαη ε δηαηήξεζε ηεο νξγαλσηηθήο ζχλδεζεο θαη ε θαηεχζπλζε κηαο νκάδαο αλζξψπσλ πνπ επηδηψθεη έλα ζπγθεθξηκέλν απνηέιεζκα. ( Massie ) 3 Ζ ζεκαζία ηνπ Μάλαηδκελη γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο είλαη ηεξάζηηα γηαηί κε ην θαηάιιειν Μάλαηδκελη θαη ην ρεηξηζκφ ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα είλαη δπλαηφ λα απμεζεί ε παξαγσγηθφηεηα ηεο εξγαζίαο ηνπ πξνζσπηθνχ, ψζηε κε ηα ίδηα άηνκα λα παξάγεηαη πεξηζζφηεξν έξγν ρσξίο πνηνηηθή ππνβάζκηζε. Δπίζεο κε ην Μάλαηδκελη κπνξεί λα βειηησζεί ε νηθνλνκία ηεο επηρείξεζεο γηαηί κπνξεί λα ειαηηψζεη 2 Δπγελία Πεηξίδνπ Γηνίθεζε Μάλαηδκελη 1998 ζει.30 3 Δπγελία Πεηξίδνπ Γηνίθεζε Μάλαηδκελη 1998 ζει

14 ηηο ζπζίεο ( θφπνο θφζηνο ) γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ελφο απνηειέζκαηνο. Σέινο ην θαηάιιειν Μάλαηδκελη κπνξεί λα βειηηψζεη ηελ απνδνηηθφηεηα ησλ θεθαιαίσλ ηεο επηρείξεζεο, αμηνπνηψληαο ηα θαιχηεξα ψζηε λα απνδίδνπλ κεγαιχηεξα θαζαξά θέξδε. 1.3 ΟΗ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΗΜΟ (PLANNING) Ο φξνο πξνγξακκαηηζκφο ρξεζηκνπνηείηαη σο ζπλψλπκνο κε ηνλ φξν ζρεδηαζκφο ελψ έρνπκε θαη ηνπο φξνπο ζηξαηεγηθφο ζρεδηαζκφο, ιεηηνπξγηθφο πξνγξακκαηηζκφο, καθξνρξφλην-βξαρπρξφλην πξφγξακκα. ρεδηαζκόο είλαη ε ιεηηνπξγία πνπ απνβιέπεη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ αληηθεηκεληθψλ ζθνπψλ ελφο νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ θαη ζηελ επηινγή ησλ πνιηηηθψλ δξάζεο ηνπ, ψζηε λα κεησζνχλ νη θίλδπλνη πνπ πεγάδνπλ απφ ην πεξηβάιινλ. Πξνγξακκαηηζκόο είλαη ε ιεηηνπξγία ηνπ θαζνξηζκνχ ησλ αληηθεηκεληθψλ ζηφρσλ ελφο νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ κε ηηο νπνίεο ζα επηδησρζεί ε πινπνίεζή ηνπο ζηνπο αληίζηνηρνπο ρξφλνπο θαη κε ην αληίζηνηρν θφζηνο θαη σθέιεηα. Ο πξνγξακκαηηζκφο ησλ ιεηηνπξγηψλ κηαο επηρείξεζεο θαηαιήγεη ζηελ εθπφλεζε ησλ ιεηηνπξγηθψλ πξνγξακκάησλ ηεο ( δειαδή ηνπ εθνδηαζκνχ, ηεο παξαγσγήο, ηεο δηάζεζεο) ζε βξαρπρξφληα θαη ζε κεζνρξφληα πεξίνδν. Κάζε ιεηηνπξγηθφ πξφγξακκα γηα λα ζεσξεζεί πιήξεο πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζηφρνπο, ηηο πνιηηηθέο, ηηο ελέξγεηεο-δηαδηθαζίεο δξάζεο θαη ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ. Έλα πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλν είδνο πξνγξακκαηηζκνχ είλαη ν ζηξαηεγηθόο πξνγξακκαηηζκόο. Δίλαη ε ιεηηνπξγία αλάπηπμεο ζηξαηεγηθψλ πξνγξακκάησλ πνπ πεξηιακβάλνπλ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο απνζηνιήο ηεο επηρείξεζεο, ηνπο ζηξαηεγηθνύο ζηόρνπο ηεο θαη ην πιέγκα ησλ ζηξαηεγηθώλ ηεο αθνχ αμηνινγεζεί ε ζέζε ηεο ζην εμσηεξηθφ ηεο πεξηβάιινλ. Βαζηθφο ζθνπφο ηνπ ζηξαηεγηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ είλαη ε δπλαηφηεηα πνπ πξνζθέξεη ζηελ επηρείξεζε λα επαλαπξνζδηνξίζεη ηε ζηξαηεγηθή ηεο ζέζε θαη ζηάζε ζην πεξηβάιινλ ηεο. Σέινο, έλα «είδνο» ιεηηνπξγηθψλ πξνγξακκάησλ είλαη ηα πξνγξάκκαηα πνπ θαηαξηίδνληαη γηα λα εμππεξεηήζνπλ ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο θαη ζηακαηνχλ λα ηζρχνπλ φηαλ απηέο ηθαλνπνηεζνχλ ( single-use plans ) π.ρ έλα ζνχπεξ κάξθεη πξνγξακκαηίδεη έλα λέν θαηάζηεκα ζηελ αγνξά ηεο Αλαηνιηθήο Θεζζαινλίθεο. Γηα ην ιφγν απηφ δεκηνπξγείηαη έλα ιεηηνπξγηθφ πξφγξακκα απηνχ ηνπ είδνπο ην νπνίν νλνκάδεηαη project δηφηη εμππεξεηεί ηηο αλάγθεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο πεξίπησζεο. 6

15 1.3.2 ΟΡΓΑΝΧΖ ( ORGANIZING ) Οξγάλσζε είλαη ε δνκή θαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία κηα ζπλεξγαδφκελε νκάδα αλζξψπσλ θαηαλέκεη ηα θαζήθνληά ηεο αλάκεζα ζηα κέιε ηεο, αλαγλσξίδεη ηηο ζρέζεηο ηεο θαη εθηειεί ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ νδεγνχλ ζε θνηλνχο ζηφρνπο. Ζ ιεηηνπξγία ηεο νξγάλσζεο απνηειεί κέζν γηα ηελ επίηεπμε ησλ αληηθεηκεληθψλ ζθνπψλ ηεο επηρείξεζεο θαη απνζθνπεί ζηελ επηβνιή ηεο ηάμεο θαη ηε δεκηνπξγία ελφο πεξηβάιινληνο θαηάιιεινπ γηα νκαδηθή εξγαζία. Απηφ επηηπγράλεηαη επεηδή απνηξέπνληαη ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ εξγαδνκέλσλ ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν εξγαζίαο ηνπο, ζρεηηθά κε ηηο εμνπζίεο πνπ έρνπλ, ζρεηηθά κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ παξαγσγηθψλ πφξσλ. Υάξε ζηελ νξγάλσζε δηεπθνιχλνληαη νη επηθνηλσλίεο θαη ν έιεγρνο ησλ απνηειεζκάησλ, απινπνηείηαη ε εξγαζία θαη απμάλεη ε παξαγσγηθφηεηα ηεο κε ηελ εμεηδίθεπζε πνπ απνθηάηαη. Αθφκε δηεπθνιχλεηαη ε ζηειέρσζε θαη ε αμηνιφγεζε ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηέινο ζπκβάιεη ζηε δηακφξθσζε θαη πινπνίεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο επηρείξεζεο. Γηα λα εμαζθαιηζηεί κηα απνηειεζκαηηθή νξγάλσζε ζα πξέπεη λα ηεξνχληαη θάπνηεο βαζηθέο νξγαλσηηθέο αξρέο 4 : Δλόηεηα εληνιήο : κηα πθηζηάκελε ζέζε δέρεηαη εληνιή κφλν απφ κηα πξνηζηάκελε ζέζε γηα ην ίδην ζέκα. Όξην δηεύζπλζεο ή επνπηείαο : ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή επζχλεο ή αξηζκνχ πθηζηακέλσλ θάζε πξνηζηάκελνπ. Δλαξκόληζε επζύλεο θαη εμνπζίαο : ε επζχλε θάζε ζέζεο ζπκβαδίδεη πάληα κε ηελ αλάζεζε εμνπζίαο. Σκεκαηνπνίεζε : νκαδνπνίεζε δξαζηεξηνηήησλ κε θνηλά ραξαθηεξηζηηθά. πληνληζκόο : θαζνξηζκφο ησλ ηππηθψλ θαλαιηψλ επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. 4 Δπγελία Πεηξίδνπ Γηνίθεζε Μάλαηδκελη Μηα Δηζαγσγηθή Πξνζέγγηζε ζει

16 Ύπαξμε νξγαλνγξακκάησλ θαη πεξηγξαθηθώλ εξγαζηώλ : λα ππάξρνπλ θαη λα ηζρχνπλ νη ζέζεηο εξγαζίαο θαη νη ζρέζεηο εμνπζίαο. Πεξηγξαθή εξγαζηώλ : αλαιπηηθή πεξηγξαθή επζπλψλ θαη εμνπζηψλ θάζε εξγαζίαο. Δπίζεο κε ηελ νξγάλσζε δηαηξείηαη ε εξγαζία πνπ πξέπεη λα γίλεη θαη δίλεηαη ζε δηαθνξεηηθά ηκήκαηα ή νκάδεο εξγαζίαο ηεο επηρείξεζεο. Έηζη θάζε ηκήκα είλαη ππεχζπλν γηα κηα θάζε ηεο εξγαζίαο πνπ πξέπεη λα γίλεη. Κάζε ηκήκα ιακβάλεη ηηο απνθάζεηο ηνπ, επηθνηλσλεί ζσζηά έρεη ηνλ πξνηζηάκελν ηνπ απφ ηνλ νπνίν ν εξγαδφκελνο ζα πάξεη δηεπθξηλήζεηο γηα ηελ εξγαζία ηνπ θαη ζηνλ νπνίν ζα ινγνδνηήζεη. Με ηελ εμεηδίθεπζε έγηλε αλαγθαίνο ν θαζνξηζκφο ηνπ αξηζκνχ ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ κπνξεί λα έρεη θάησ απφ ηελ επνπηεία ηνπ έλαο Μάλαηδεξ. Βέβαηα απηφο ν αξηζκφο δηαθέξεη απφ Μάλαηδεξ ζε Μάλαηδεξ θαη εμαξηάηαη απφ ηελ εξγαζία ηεο επηρείξεζεο, ηελ ηθαλφηεηα ησλ πθηζηακέλσλ ηνπ, ην κνξθσηηθφ ηνπο επίπεδν, ηελ εκπεηξία ηνπο, θιπ. Έηζη κεξηθνί Μάλαηδεξ κπνξνχλ λα δηεπζχλνπλ απνηειεζκαηηθά ζάξαληα, ελψ άιινη επνπηεχνπλ κφλν ηξεηο εξγαδφκελνπο ΓΗΔΤΘΤΝΖ (DIRECTING) Ζ ιεηηνπξγία ηεο δηεχζπλζεο έρεη λα θάλεη κε ηε δηαπξνζσπηθή πιεπξά ηεο δηνίθεζεο, δειαδή ηε κειέηε ηνπ αλζξψπνπ θαη ηελ εξγαζηαθή ηνπ ζπκπεξηθνξά. Ο ρεηξηζκόο ηνπ αλζξώπηλνπ παξάγνληα γηα ηελ επηηπρία ησλ ζηφρσλ ηνπ νξγαληζκνχ, είλαη ην πεξηερφκελν ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο Γηεύζπλζεο. Ο Μάλαηδεξ επεξεάδεη θαη παξαθηλεί ηνπο εξγαδφκελνπο λα εθηειέζνπλ ηα θαζήθνληα ηνπο πνπ είλαη αλαγθαία γηα λα εθπιεξσζνχλ νη ζθνπνί ηνπ νξγαληζκνχ. Βαζηθά ην θαζήθνλ απηφ ζπλίζηαηαη ζηελ επνπηεία, ηελ ππνθίλεζε θαη ηελ επηθνηλσλία. Όινη νη εξγαδφκελνη ρξεηάδνληαη θη αλακέλνπλ επνπηεία. Απηή ε επνπηεία κπνξεί λα είλαη απζηεξή ή ραιαξή. Αλάκεζα ζηα δχν άθξα ππάξρεη έλα κεγάινο αξηζκφο επνπηηθψλ ζρέζεσλ πξνηζηακέλνπ-πθηζηακέλνπ. Ζ επνπηεία απαηηεί επηηήξεζε ηεο εξγαζίαο, ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο γηα λα επηηεπρζεί ε πξαγκαηνπνίεζε ησλ αληηθεηκεληθψλ ζθνπψλ ηεο κνλάδαο. Σν θαζήθνλ ηεο δηεχζπλζεο είλαη θαη ε ππνθίλεζε ησλ εξγαδνκέλσλ γηαηί αλεμάξηεηα απφ ην πφζν ζπνπδαίνη είλαη νη ζηφρνη θαη επαξθήο ε νξγάλσζε, ηίπνηα δελ γίλεηαη ρσξίο ηελ παξέκβαζε ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα πνπ είλαη νη εξγαδφκελνη. Δπίζεο ε δηνίθεζε πξέπεη λα δηαζέηεη ηελ ηθαλφηεηα γηα απνηειεζκαηηθή επηθνηλσλία δηνίθεζεο-εξγαδνκέλσλ γηαηί έηζη κπνξνχλ λα εθθξάζνπλ ηηο ηδέεο ηνπο θαηά ηξφπν ψζηε λα ηηο θαηαλνήζνπλ νη εξγαδφκελνη. 8

17 1.3.4 ΣΔΛΔΥΧΖ (STAFFING) Ο άλζξσπνο, αλεμάξηεηα απφ ηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο, ήηαλ, είλαη θαη ζα παξακείλεη ν βαζηθφηεξνο ζπληειεζηήο γηα ηελ επηηπρία ησλ ζηφρσλ κηαο επηρείξεζεο ή ελφο νξγαληζκνχ. Όια αξρίδνπλ απφ ηνλ άλζξσπν θαη ηειεηψλνπλ ζ απηφλ. Μηα απφ ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο Οξγάλσζεο θαη Γηνίθεζεο είλαη θαη ε ζηειέρσζε. Αληηθείκελν ηεο ζηειέρσζεο είλαη φιεο εθείλεο νη δηαδηθαζίεο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ πξηλ απφ ηελ πξφζιεςε ηνπ πξνζσπηθνχ θαη είλαη: I. Ο πξνγξακκαηηζκφο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, II. Ζ πξνζέιθπζε γηα εμεχξεζε ηνπ θαηάιιεινπ πξνζσπηθνχ θαη III. Ζ επηινγή ηνπ πξνζσπηθνχ. Έηζη θάζε εγεηηθφ ζηέιερνο αλαιακβάλεη ζε κηθξφ ή κεγάιν βαζκφ ηηο δηαδηθαζίεο ηεο ζηειέρσζεο. Αθφκε, φκσο, θαη ζε κηα κεγάιε επηρείξεζε, ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε αζρνινχληαη: κε ηελ εμεχξεζε ηνπ θαηάιιεινπ πξνζσπηθνχ, ηελ εμέηαζε βηνγξαθηθψλ ζεκεησκάησλ ησλ ππνςεθίσλ, ηε ιήςε ζπλεληεχμεσλ απφ ηνπο ππνςεθίνπο, ηελ αμηνιφγεζε ηεο εξγαζίαο ησλ πθηζηακέλσλ ηνπο, ηελ εηζήγεζε απμήζεσλ, πξναγσγψλ, απνιχζεσλ θιπ. πλεπψο ζηειέρσζε θαιείηαη αθελφο ην ζχλνιν ησλ ελεξγεηψλ γηα ηε ζπλερή αλάπηπμε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, κε ηα θαηάιιεια εγεηηθά ζηειέρε, αθεηέξνπ δε ε επηηπγραλφκελε θαηάζηαζε, ε νπνία είλαη απνηέιεζκα ηεο δηαδηθαζίαο ζηειέρσζεο. Ζ ζεκαζία ηεο ζηειέρσζεο γίλεηαη θαηαλνεηή αλ αλαινγηζηεί θαλείο, φηη θη ν θαιχηεξνο πξνγξακκαηηζκφο ζηελ θαιχηεξε νηθνλνκηθή κνλάδα, δελ κπνξνχλ λ απνθέξνπλ θαλέλα απνηέιεζκα αλ δελ ππάξρνπλ ηα θαηάιιεια πξφζσπα θαη κάιηζηα ηα θαηάιιεια εγεηηθά ζηειέρε. Πξέπεη επνκέλσο νη ζέζεηο, νη νπνίεο θαζνξίζηεθαλ θαη θπξίσο νη εγεηηθέο, λα θαιπθζνχλ κε άηνκα ησλ νπνίσλ ηα πξνζφληα, εγγπψληαη ηελ εθπιήξσζε ησλ αληίζηνηρσλ θαζεθφλησλ. 5 Έλα πνιχ βαζηθφ θαζήθνλ θάζε εγεηηθνχ ζηειέρνπο είλαη ε εμαζθάιηζε ηθαλψλ εγεηηθψλ ζηειερψλ, ηα νπνία ζα ην δηαδερηνχλ, θαζφζνλ θάζε εγεηηθφ ζηέιερνο είλαη ζπλππεχζπλν γηα ηε δηαηήξεζε ηθαλήο εγεζίαο γηα φιε ηελ επηρείξεζε. ήκεξα ζεσξείηαη ππνρξέσζε θάζε εγεηηθνχ ζηειέρνπο, ε βνήζεηα θαη παξαθίλεζε θαζελφο απφ απηά πξνο ηνπο πθηζηακέλνπο ηνπ, γηα κάζεζε, βειηίσζε θαη αλάπηπμε ζηα πιαίζηα ηεο εξγαζίαο ηνπο θαη γηα πιήξε ρξεζηκνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο. Απηφ δελ απνηειεί ππνρξέσζε θάζε εγεηηθνχ ζηειέρνπο κφλν πξνο ηελ επηρείξεζε ζηελ νπνία εξγάδεηαη, αιιά επίζεο πξνο ηα ππφ εμέιημε πξφζσπα θαη πξνο ην ζχλνιν ηεο θνηλσλίαο ζηελ νπνία δξα ε επηρείξεζε. Ζ δεκηνπξγία πςειήο πνηφηεηαο εγεηηθψλ ζηειερψλ είλαη ην δπζθνιφηεξν θαζήθνλ, ην νπνίν πξέπεη λα εθπιεξψζνπλ νη ππφ αλάπηπμε ρψξεο γηα ηελ εμέιημή ηνπο ζε βηνκεραληθέο θνηλσλίεο. Παξφιε ηε ζπνπδαηφηεηα, ηελ νπνία έρεη ε εμαζθάιηζε ηθαλψλ ζπλεξγαηψλ, πνιιέο επηρεηξήζεηο, αθφκα θαη ζηηο πην εμειηγκέλεο νηθνλνκηθά ρψξεο, γλσξίδνπλ ιεπηνκέξεηεο 5 Υ. Καλειιφπνπινο Κ. Απνηειεζκαηηθή Γηνίθεζε Θεσξία θαη Πξάμε ζει

18 γηα φια ηα εζσηεξηθά ηνπο ζέκαηα, εθηφο απ ην πξνζσπηθφ ηνπο θη αζρνινχληαη πξνζεθηηθά κ φια, εθηφο απ ηε δεκηνπξγία ηθαλψλ ζπλεξγαηψλ. Αλεμάξηεηα, φκσο, απφ ηελ χπαξμε ή φρη δηεχζπλζεο πξνζσπηθνχ ζε κηα επηρείξεζε, φια ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ζα πξέπεη λα παίξλνπλ απνθάζεηο γηα ηε ζσζηή ζηειέρσζε ηεο νξγαλσηηθήο κνλάδαο ηεο επηρείξεζεο, γηα ηελ νπνία είλαη ππεχζπλα ΔΛΔΓΥΟ ( CONTROLING ) Έιεγρνο είλαη ε ιεηηνπξγία ηνπ κάλαηδκελη κε ηελ νπνία επηηπγράλεηαη ε κέηξεζε ησλ πξαγκαηνπνηνχκελσλ απνηειεζκάησλ θαη ε ζχγθξηζή ηνπο κε ηα πξνγξακκαηηζκέλα πξφηππα απφδνζεο, κε ζθνπφ ηελ επηβεβαίσζε ηεο επηηπρίαο ησλ αληηθεηκεληθψλ ζηφρσλ ή ηελ αλεχξεζε απνθιίζεσλ θαη ηελ δηεξεχλεζε ησλ αηηηψλ ηνπο θαζψο θαη ηνλ θαζνξηζκφ ησλ δηνξζσηηθψλ ελεξγεηψλ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ειέγρνπ, ηα ζηειέρε εθηηκνχλ ηελ επίδνζε ηφζν ησλ κεκνλνκέλσλ αηφκσλ, φζν θαη ησλ δηαθφξσλ νκάδσλ κέζα ζηελ επηρείξεζε, εμεηάδνπλ ηνπο δείθηεο απνδνηηθφηεηαο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη επηπξφζζεηα εξεπλνχλ γηα πξνβιήκαηα ζρεηηθά κε ηελ επηθνηλσλία, ηελ θαηαλνκή πφξσλ θαη ηηο ελδνπξνζσπηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ εξγαδνκέλσλ. O έιεγρνο κπνξεί λα δηαθξηζεί ζε απζηεξφ ή ραιαξφ. Αλ ε απφδνζε έλνο έξγνπ θξηζεί κε ηθαλνπνηεηηθή ε ιχζε είλαη ε κεηαβνιή ησλ ζρεδίσλ θαη ηεο πνιηηηθήο ηεο επηρείξεζεο. Δπίζεο κπνξεί λα γίλεη βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ εξγαδνκέλσλ-δηνίθεζεο, πιηθψλ παξαγσγήο, ηξφπνπ εξγαζίαο. εκαληηθφηεξν είλαη λα έρεη ν Μάλαηδεξ εκπηζηνζχλε ζηνπο εξγαδφκελνπο θαη λα ηνπο επηηξέπεη λα θάλνπλ απηνθξηηηθή ψζηε λα βιέπνπλ απφ κφλνη ηνπο ηα ιάζε ηνπο θαη λα ηα δηνξζψλνπλ. 10

19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν 2.1 ΔΝΝΟΗΑ ΣΟΤ ΟΡΟΤ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ( ΟΡΗΜΟ ) Ζ αλάπηπμε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο νδήγεζε κε ηνλ θαηξφ ζηελ δηαθνξνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ δηνίθεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ κνλάδσλ. ηελ αξρή ε δηνίθεζε ζπλέπηπηε κε ην πξφζσπν ηνπ αθεληηθνχ επηρεηξεκαηία. Αξγφηεξα επέβαιε ηελ πξφζιεςε νξηζκέλσλ ζπλεξγαηψλ θαη αλάζεζε νξηζκέλσλ αξκνδηνηήησλ ζε εηδηθνχο. Ο πνιπζχλζεηνο ραξαθηήξαο ησλ επηρεηξήζεσλ ζηνλ αηψλα καο πξνπάλησλ κεηά ην 1950, δηαρψξηζε ηνλ ξφιν ηνπ ηδηνθηήηε ή ησλ ηδηνθηεηψλ ( κεηφρσλ,ζπλεηαίξσλ) απφ ηνπο δηνηθνχληεο ηεο επηρείξεζεο. Σψξα πιένλ ηελ πνξεία, ηελ δηεχζπλζε θαη ηε δσή ηεο κεγάιεο επηρείξεζεο έρεη αλαιάβεη κηα νκάδα εηδεκφλσλ ζηα επηρεηξεζηαθά ζέκαηα. Οη επαγγεικαηίεο Μάλαηδεξ. Μάλαηδεξ είλαη απηφο ν νπνίνο πεηπραίλεη απνηειέζκαηα κέζσ ηεο εξγαζίαο άιισλ αλζξψπσλ. ηε γιψζζα καο απνδίδεηαη θαιχηεξα κε ηε ιέμε «πξνηζηάκελνο», ν νπνίνο «πξνίζηαηαη» άιισλ κέζσ ησλ νπνίσλ πξνζπαζεί λα πινπνηήζεη έξγν ή θαζήθνληα. Πξάγκαηη ζε θάζε επηρείξεζε ή νξγαληζκφ, αλάινγα κε ην κέγεζνο, ππάξρεη έλα κηθξφο ή κεγάινο αξηζκφο πξνηζηακέλσλ νη νπνίνη κέζσ ησλ ζπλεξγαηψλ ηνπο πθηζηακέλσλ ηνπο πξνζπαζνχλ λα πεηχρνπλ απνηειέζκαηα. Γηα παξάδεηγκα, ζ έλα εξγνζηάζην ππάξρεη ν δηεπζπληήο ηνπ εξγνζηαζίνπ, νη ππεχζπλνη ηκεκάησλ ηνπ εξγνζηαζίνπ ή ηκεκαηάξρεο (π.ρ ηκήκα ρνξεγήζεσο δαλείσλ, ηκήκα ηακείσλ, ηκήκα ζπλαιιάγκαηνο), εξγνδεγνί θ.α. Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε (κάλαηδεξ), αλεμάξηεηα ζε πνην επίπεδν ηεο ηεξαξρίαο βξίζθνληαη ή ζε πνίν νξγαληζκό αλήθνπλ είλαη πξνηζηάκελνη. Γηα ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ν θφζκνο ηνπ κέιινληνο είλαη έλαο θφζκνο ζχλζεηεο ηερλνινγίαο θαη πνιχπινθσλ ηερληθψλ πνπ δελ κπνξνχλ λα γίλνπλ επαξθψο θαηαιεπηέο γηα λα εθαξκνζζνχλ ζηελ πξάμε κε άιιν ηξφπν, εθηφο απφ ηελ ηππηθή θαη ζπλεηδεηή δηαλνεηηθή εξγαζία. Γηα λα θαηαλνήζεη θαλείο ηηο ηππηθέο φςεηο κηα ζχλζεηεο νξγάλσζεο, γηα λα αλαιχζεη ηηο ηππηθέο ζρέζεηο κεηαμχ νξγαλψζεσλ, γηα λα αληηκεησπίζεη θαηάιιεια ηνπο ζπλδπαζκνχο ηερλνινγηθψλ, νηθνλνκηθψλ, ρξεκαηννηθνλνκηθψλ, θνηλσληθψλ θαη λνκηθψλ ζηνηρείσλ θαη γηα λα ηνπο επεμεγήζεη ζε άιινπο απαηηείηαη λα έρεη ηθαλφηεηα λα θάλεη αθξηβείο δηαθξίζεηο, λα θαηαηάζεη, λα ζθέπηεηαη θαη λα αλαιχεη ινγηθά, ζε ζεκείν πνπ ηα εμαγφκελα ηνπ λα κελ επηδέρνληαη ακθηζβήηεζε. 6 6 Chester I. Barnard, Organization and Management (Cambridge, Mass. : Harvard University Press, 1949), ζει

20 Σα επηρεηξεκαηηθά ζηειέρε είλαη επηθνξηηζκέλα θαη ππεχζπλα γηα νξηζκέλα θαζήθνληα ( managerial functions ) 7 ηα νπνία είλαη: Να αμηνπνηνύλ ζην έπαξθν ηνπο δηαζέζηκνπο πόξνπο θαη κέζα ηνπ νξγαληζκνύ. Να πξνσζνύλ ηδέεο θαη ζθέςεηο γηα εθαξκνγή. Να πξνβιέπνπλ κειινληηθέο θαηαζηάζεηο θαη λα ζρεδηάδνπλ δπλακηθό. Να θαηαλέκνπλ έξγν ζε άιινπο θαη λα ειέγρνπλ ηελ πξνόδν ησλ εξγαζηώλ. Να ζηνρεύνπλ ζε πςειέο απνδόζεηο. Να αλαιακβάλνπλ επηρεηξεκαηηθό ξίζθν. Να εθαξκόδνπλ επηρεηξεκαηηθέο ζηξαηεγηθέο. Να θξαηνύλ ην επηρεηξεκαηηθό ζύζηεκα θαη ηα κέξε ηνπ ζε εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή ηζνξξνπία. Να δηαρεηξίδνληαη επηθεξδώο ηα επηρεηξεκαηηθά πξάγκαηα. Ζ πεξηγξαθή ησλ θαζεθφλησλ θαζνξίδεη ηνπο αληηθεηκεληθνχο ζθνπνχο, ηηο αξκνδηφηεηεο θαη ηηο ζρέζεηο κέζα ζηελ Οξγάλσζε δει. αληηπαξαβάιιεη ηηο εξγαζίεο πξνο ηα πξφζσπα. Δθηφο απφ απηά ε πεξηγξαθή θαζεθφλησλ θαζνξίδεη ηηο απαξαίηεηεο νξγαλσηηθέο ζρέζεηο θαη ηηο κνξθέο επηθνηλσλίαο εληφο ηεο επηρείξεζεο. Ζ πεξηγξαθή θαζεθφλησλ θαη ν ξφινο ησλ αηφκσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηε Γηνίθεζε κηαο Δπηρείξεζεο εμππεξεηεί ηνπο παξαθάησ πξαθηηθνχο ζθνπνχο 8 : Απνζαθελίδεη ηα θαζήθνληα, ηηο επζύλεο, ηηο ππνρξεώζεηο θαη ηα δηθαηώκαηα ησλ εξγαδνκέλσλ. Γηεπθνιύλεη ηελ αμηνιόγεζε ηεο απόδνζεο ηνπ. Γηεπθξηλίδεη ην πεξηερόκελν ηεο εξγαζίαο ηνπ θαζελόο, έηζη ώζηε λα είλαη θαηαλνεηή ζηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ θαη ζε όια ηα κέιε ηεο Δπηρείξεζεο. Γηαγξάθεη ηα όξηα ησλ αξκνδηνηήησλ θαη απαιείθεη ηηο αθνξκέο ησλ πξνζηξηβώλ κεηαμύ ησλ δηαθόξσλ ηκεκάησλ. Παξέρεη ζηνηρεία ρξήζηκα γηα ηελ αμηνιόγεζε θαη κηζζνινγηθή-ηακεηαθή θαηάηαμε ηεο ζέζεο. Απνηειεί βάζε γηα ηελ θαζηέξσζε ζηαζεξώλ αληθεηκεληθώλ θξηηεξίσλ απόδνζεο. Πξνζαλαηνιίδεη θαη ελεκεξώλεη ηνπο λενπξνζιεθζέληεο ζε ζρέζε κε ηα θαζήθνληα ηνπο. Τπνβνεζά ζηε ζηξαηνιόγεζε ζηειερώλ θαη ππαιιήισλ κε ηελ θαζηέξσζε ειάρηζησλ πξνζόλησλ γηα ηελ πξόζιεςε ηνπο. Δπηζεκαίλεη θαη εληνπίδεη ηα θελά ηεο Οξγάλσζεο θαη δίλεη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη νδεγίεο γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. 7 Chayton Reeser Μάληδαξεο Ησάλλεο χγρξνλε Οξγάλσζε θ Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ 2003 ζει

21 2.2 ΒΑΗΚΔ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΔ ΣΖ ΓΟΤΛΔΗΑ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΔΡ Κάζε κάλαηδεξ θάλεη πνιιά πξάγκαηα ηα νπνία δε ζπληζηνχλ δηνηθεηηθφ έξγν. Μπνξεί κάιηζηα λα αθηεξψλεη ηνλ πεξηζζφηεξν ρξφλν ηνπ ζε απηά. Γηα παξάδεηγκα, έλαο κάλαηδεξ πσιήζεσλ κπνξεί λα θάλεη κηα ζηαηηζηηθή αλάιπζε ή λα εμεπκελίδεη έλα ζεκαληηθφ πειάηε. Έλαο δηεπζπληήο παξαγσγήο κπνξεί λα ζρεδηαδεί έλα κνληέιν γηα έλα λέν εξγνζηάζην, ή λα ειέγρεη λέα πιηθά. Όια απηά ηα πξάγκαηα είλαη ζπλαθή πξνο κηα ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία. Όια είλαη απαξαίηεηα θαη ζα πξέπεη λα γίλνληαη θαιά. Αιιά, θαλέλα απφ απηά δελ απνηειεί κέξνο ηεο δνπιείαο πνπ θάλεη έλαο κάλαηδεξ, φπνηα θαη αλ είλαη ε ιεηηνπξγία ή ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ, φπνηα ζέζε ή βαζκφ θαη αλ θαηέρεη- κηαο δνπιεηάο ε νπνία είλαη θνηλή ζε φινπο ηνπο κάλαηδεξ θαη ηελ θάλνπλ κφλν απηνί. Έηζη έλαο άλζξσπνο κπνξεί λα βειηηψζεη ηηο ηθαλφηεηεο ηνπ σο κάλαηδεξ, αλ βειηηψζεη ηελ απφδφζε ηνπ ζε θάζε κία απφ ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο δνπιεηάο ηνπ. Τπάξρνπλ πέληε ηέηνηεο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ζηε δνπιεία ελφο κάλαηδεξ. Όιεο καδί έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ ελνπνίεζε ησλ πφξσλ ζε έλα δσληαλφ θαη εμειηζζφκελν νξγαληζκφ. 9 Καη αξρήλ, έλαο κάλαηδεξ ζέηεη ζηόρνπο. Πξνζδηνξίδεη ηη ζα πξέπεη λα είλαη απηνί νη ζηφρνη. Πξνζδηνξίδεη πνηνη ζα πξέπεη λα είλαη νη επηκέξνπο ζθνπνίζε θάζε ηνκέα ζηφρσλ. Απνθαζίδεη ηη ζα πξέπεη λα γίλεη γηα λα επηηεπρζνχλ απηνί νη ζηφρνη. Δλεξγνπνηεί απηνχο ηνπο ζηφρνπο, ελεκεξψλνληαο ηνπο αλζξψπνπο ησλ νπνίσλ ε απφδνζε είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ επίηεπμε ηνπο. Γεχηεξνλ, έλαο κάλαηδεξ νξγαλώλεη. Αλαιχεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ηηο απνθάζεηο θαη ηηο ζρέζεηο πνπ είλαη απαξαίηεηεο. Υσξίδεη ηελ εξγαζία ζε δηνηθήζηκεο δξαζηεξηφηεηεο. Υσξίδεη απηέο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ζε εθηθηέο μερσξηζηέο δνπιεηέο. Οκαδνπνηεί ηηο επηκέξνπο κνλάδεο θαη εξγαζίεο, θαη δεκηνπξγεί κηα νξγαλσηηθή δνκή. Δπηιέγεη αλζξψπνπο γηα ηε δηνίθεζε απηψλ ησλ κνλάδσλ, θαζψο θαη γηα ηηο ζέζεηο εξγαζίαο. ηε ζπλέρεηα, έλαο κάλαηδεξ παξέρεη θίλεηξα θαη επηθνηλσλεί. Γεκηνπξγεί νκάδεο κε ηνπο αλζξψπνπο νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα δηάθνξεο δνπιεηέο. Απηφ ην θάλεη κέζα απφ ηηο πξαθηηθέο κε ηηο νπνίεο δηνηθεί. Σν θάλεη κε ηε ζρέζε πνπ δηαηεξεί ν ίδηνο κε ηνπο αλζξψπνπο ηνπο νπνίνπο δηνηθεί. Σν θάλεη δίλνληαο θίλεηξα θαη αληακνηβέο γηα ηελ επηηπρεκέλε εξγαζία. Σν θάλεη κέζα απφ ηελ πνιηηηθή πνπ αθνινπζεί γηα ηηο πξναγσγέο. Καη ηέινο ην θάλεη κέζα απφ ηελ ζηαζεξή επηθνηλσλία, ηφζν απφ ηελ πιεπξά ηνπ κάλαηδεξ πξνο ηνλ πθηζηάκελν ηνπ, φζν θαη απφ ηελ πιεπξά ηνπ πθηζηάκελνπ πξνο ην κάλαηδεξ. Σν ηέηαξην βαζηθφ ζηνηρείν ζηε δνπιεία ηνπ κάλαηδεξ είλαη ε εξγαζία ηεο κέηξεζεο. Ο κάλαηδεξ θαζφξηδεη θξηηήξηα κέηξεζεο, πξάγκα πνπ είλαη ζεκαληηθφ γηα ηελ απφδνζε νιφθιεξνπ ηνπ νξγαληζκνχ θαη ηνπ αλζξψπνπ ζε απηφλ. Αλαιχεη ηελ απφδνζε, ηελ εθηηκά θαη ηελ εξκελεχεη. Σέινο ελεκεξψλεη γηα ηελ ζεκαζία ησλ 9 Peter F. Drucker Σν Μάλαηδκελη ζηελ πξάμε ζει

22 κεηξήζεσλ θαη ησλ επξεκάησλ ηνπο ηφζν ηνπο πθηζηακέλνπο, φζν θαη ηνπο πξνηζηακέλνπο ηνπ. Σέινο, έλαο κάλαηδεξ αλαπηύζζεη αλζξώπνπο. Μέζα απφ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν δηνηθεί, δηεπθνιχλεη ή δπζθνιεχεη ηελ αλάπηπμή ηνπο. Οδεγεί ηνπο αλζξψπνπο πξνο ηε ζσζηή ή πξνο ηε ιάζνο θαηεχζπλζε. Απνθαιχπηεη ηηο δπλαηφηεηεο ηνπο ή ηηο θαηαπλίγεη. Σνπο εθπαηδεχεη λα ζηέθνληαη νξζνί θαη δπλαηνί ή ηνπο παξακνξθψλεη. 2.3 ΓΗΑΦΟΡΔ ΒΑΘΜΗΓΔ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΣΑ ΓΗΑΦΟΡΑ ΔΠΗΠΔΓΑ Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ ζε δπν θαηεγνξίεο: Α) Κάζεηα: αλάινγα κε ην ηεξαξρηθφ επίπεδν ζην νπνίν βξίζθνληαη κέζα ζηνλ νξγαληζκφ ( θαηψηεξα, κεζαία, αλψηεξα ) θαη Β) Οξηδόληηα: αλάινγα κε ην αληηθείκελν ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο γηα ηα νπνία είλαη ππεχζπλνη ζηνλ νξγαληζκφ ( γεληθά θαη ιεηηνπξγηθά ζηειέρε ). ΚΑΘΔΣΖ ΟΜΑΓΟΠΟΗΖΖ Αλάινγα κε ην κέγεζφο ηεο θαη κε ηνλ ηξφπν ζηε ιήςε απνθάζεσλ πνπ ηε ραξαθηεξίδνπλ, ηα ηξία βαζηθά επίπεδα δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ, θαηψηεξα, κεζαία θαη αλψηεξα, είλαη δπλαηφλ λα πεξηιακβάλνπλ πεξηζζφηεξα απφ έλα επίπεδα ηεξαξρίαο. Καηώηεξα ηεξαξρηθά επίπεδα δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ ( low ή first-line managers ). Δίλαη νη άκεζα ππεχζπλνη γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ έξγνπ απφ ππαιιήινπο ή εξγάηεο. Δίλαη δειαδή ηα ζηειέρε πνπ επνπηεχνπλ απηνχο πνπ εθηεινχλ ηελ εθηειεζηηθή εξγαζία ρσξίο λα πξνίζηαληαη άιισλ πνπ εθηεινχλ δηνηθεηηθή εξγαζία. ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη εξγνδεγνί, νη επφπηεο, νη αξρηεξγάηεο, πξνηζηάκελνη γξαθείσλ θ.α. Σα ζηειέρε απηνχ ηνπ επηπέδνπ έρνπλ κεγάιε ζεκαζία γηα ηελ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ησλ επηρεηξήζεσλ, δηφηη απηνί είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ θαζεκεξηλή εθηέιεζε ησλ εξγαζηώλ. Μεζαία ηεξαξρηθά επίπεδα δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ ( midddle managers ). Σα ζηειέρε απηά θαηεπζύλνπλ ηηο δξαζηεξηόηεηεο άιισλ δηνηθεηηθώλ ζηειερώλ, ζπλήζσο ησλ θαηψηεξσλ ζηειερψλ φκσο δελ απνθιείεηαη λα ζπληνλίδνπλ θαη δξαζηεξηφηεηεο κεζαίσλ ζηειερψλ. ηελ θαηεγνξία απηνί αλήθνπλ νη πξνηζηάκελνη ππεξεζηψλ, ππεχζπλνη ηκεκάησλ, επηζεσξεηέο ηκεκάησλ θ.α. Σνπ κεζαίνπ επηπέδνπ δηνηθεηηθά ζηειέρε είλαη θπξίσο ππεχζπλα γηα ηελ εθαξκνγή ησλ ιεηηνπξγηθώλ πξνγξακκάησλ ησλ νξγαληζκψλ θαη ηελ επηηπρία ησλ αληηθεηκεληθψλ ζηφρσλ. 14

23 Αλώηεξα ηεξαξρηθά επίπεδα δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ ( top managers ). Δίλαη ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε πνπ έρνπλ σο ππεπζπλφηεηα ηελ επίηεπμε ηνπ βαζηθνύ ζθνπνύ ηεο επηρείξεζεο, ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε ησλ νξγαληζκώλ ζην ζύλνιό ηνπο. Δίλαη ππεχζπλνη γηα ην ζηξαηεγηθφ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηε δξάζε ηεο επηρείξεζεο καθξνπξφζεζκα, γηα ηε δεκηνπξγία νξάκαηνο θαη πξννπηηθψλ. απηήλ ηελ θαηεγνξία θαηαηάζνληαη ν Πξφεδξνο, Αληηπξφεδξνο, Γεληθφο Γηεπζπληήο, Γηεπζχλσλ χκβνπινο, Γηεπζπληήο Τπεξεζίαο θ.α. ΟΡΗΕΟΝΣΗΑ ΟΜΑΓΟΠΟΗΖΖ Μηα άιιε δηάθξηζε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ, αλάινγα κε ην εχξνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο είλαη ζε: ιεηηνπξγηθά δηνηθεηηθά ζηειέρε ( functional managers ), ζηειέρε γεληθώλ θαζεθόληωλ ( general managers ), θαη ζηειέρε εηδηθνύ έξγνπ ( project managers ). Σα ιεηηνπξγηθά ζηειέρε είλαη νη κάλαηδεξ παξαγσγήο, πσιήζεσλ, πξνζσπηθνχ, ρξεκαηννηθνλνκηθψλ, νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα ηηο αληίζηνηρεο ιεηηνπξγίεο ηεο επηρείξεζεο. Σα ζηειέρε γεληθώλ θαζεθόλησλ είλαη ππεχζπλνη γηα φιε ηελ επηρείξεζε αλ απηή είλαη κηθξνχ ή κεζαίνπ κεγέζνπο, ή γηα απηνηειείο κνλάδεο ηεο ηδίαο ηεο επηρείξεζεο, π.ρ ν δηεπζπληήο ηνπ Α εξγνζηαζηνχ ή ηνπ Β ππνθαηαζηήκαηνο. Σέινο, ηα ζηειέρε ελφο εηδηθνύ έξγνπ είλαη ππεχζπλνη γηα ην ζπληνληζκφ ησλ εξγαζηψλ ελφο ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ, ζην νπνίν αζρνινχληαη άηνκα απφ δηάθνξεο ιεηηνπξγηθέο κνλάδεο ηεο επηρείξεζεο. 15

24 ΥΑΡΑΚΣΖΡΗΣΗΚΑ ΓΝΧΡΗΜΑΣΑ ΚΑΗ ΗΓΗΟΣΖΣΔ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ην πξφζσπν ησλ ζηειερψλ, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηξεηο βαζηθέο ηδηφηεηεο : 11 (α) Ο Μάλαηδεξ σο Πξντζηάκελνο, φπνπ έρεη ηελ επζχλε ηνπ ζπληνληζκνχ, ηεο επίβιεςεο, ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ, ηεο επηηπρίαο ελφο έξγνπ ή ιεηηνπξγίαο κηαο νκάδαο. (β) Ο Μάλαηδεξ σο Δπηρεηξεκαηίαο, ζηελ πεξίπησζε απηή αλαιακβάλεη λα αληηθαζηζηά ηνλ επηρεηξεκαηία πνπ απνπζηάδεη ή λα ηνλ εθπξνζσπεί ζηηο επαθέο ή γηα λα ππνγξάςεη ζεκαληηθέο πξάμεηο. Δλ κέξεη ηαπηίδεη ηα πξνζσπηθά ηνπ ζπκθέξνληα κε ηα ζπκθέξνληα ηεο επηρείξεζεο. (γ) Ο Μάλαηδεξ σο Γεκηνπξγόο ηνπ Μέιινληνο, ηνλ ραξαθηεξίδεη ε επζχλε γηα ηηο επηινγέο θαη απνθάζεηο ηνπ, πνπ ζα βνεζήζνπλ ηελ επηρείξεζε ζην κέιινλ ψζηε λα κπνξέζεη λα δεκηνπξγήζεη λέα πξντφληα κε ζθνπφ ηελ εμέιημε ηεο επηρείξεζεο. Οξακαηίδεηαη, πξνβιέπεη, εξεπλά, θαζηεξψλεη λέεο ζπλήζεηεο, επελδχεη, δεκηνπξγεί αλαπηπμηαθέο δηαδηθαζίεο. Με ηελ έλλνηα απηή γίλεηαη θαηά θάπνην ηξφπν δηακνξθσηήο ηνπ κέιινληνο. 10 Δπγελία Πεηξίδνπ Γηνίθεζε Μάλαηδκελη 1998 ζει Πάζρνο Γεψξγηνο Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ ζει.92 16

25 2.5 Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ηε δηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ θαη θπξίσο ζηε ζηξαηεγηθή πνπ νη επηρεηξήζεηο αθνινπζνχλ ε απαζρφιεζε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ νξίδεηαη σο εμήο: 12 ε δηνίθεζε πεξηιακβάλεη έλα ηξφπν εθηέιεζεο νξηζκέλσλ εξγαζηψλ, πνπ αλαθέξεηαη σο έλα ζχλνιν επηρεηξεκαηηθψλ ιεηηνπξγηψλ (Πξνγξακκαηηζκφο, Οξγάλσζε, Γηεχζπλζε, ηειέρσζε, Έιεγρνο). ε επηηπρία ελφο δηεπζπληηθνχ ζηειέρνπο εμαξηάηαη ζε έλα κεγάιν βαζκφ απφ ηελ απφθηεζε ελφο ζπλφινπ επηρεηξεκαηηθψλ δεμηνηήησλ.(αλζξψπηλεο, Σερληθέο, Κξηηηθέο-Δλλνηνινγηθέο). Ζ απαζρφιεζε ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ ζηεξίδεηαη ζε έλα ζχλνιν ζπκπεξηθνξάο ή ξφισλ πνπ ηα ζηειέρε πξέπεη λα δηαζέηνπλ. Ζ εκθάληζε ηεο πιεξνθνξηαθήο ηερλνινγίαο (information technology) θαη ε νξγάλσζε θαη δηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ (management), νδήγεζε ζηελ απνδνρή φηη ηα αλψηαηα ζηειέρε είλαη θπξίσο ιήπηεο ζεκαληηθψλ επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ. ε κηα έξεπλα πνπ έγηλε δηαπηζηψζεθε φηη ηα αλψηαηα ζηειέρε δελ πξνθπιάζζνληαη απφ ηηο θαζεκεξηλέο κηθξνιεπηνκέξεηεο θαη κηθξνπξνβιήκαηα, δελ εκπιέθνληαη πνιχ ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη αθφκε ε ιήςε απνθάζεσλ είλαη έλα κφλν κηθξφ κέξνο ησλ θαζεκεξηλψλ ηνπο αζρνιηψλ. Αληίζεηα ηα ζηειέρε αζρνινχληαη εληαηηθά ζε έλα κεγάιν εχξνο ελεξγεηψλ. Οη δξαζηεξηφηεηέο ηνπο ραξαθηεξίδνληαη απφ ζπληνκία, δηάζπαζε θαη δηαθνπή. Έιθνληαη απφ ηηο ηξέρνπζεο θαη ηηο θαιά νξηδφκελεο θαηαζηάζεηο θαη απνκαθξχλνληαη απφ ηηο απφκαθξεο θαη αζαθείο. Πξνζειθχνληαη θαη εκπηζηεχνληαη πεξηζζφηεξν ηα πξνθνξηθά κέζα ελεκέξσζεο. Σέινο, δαπαλνχλ έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ ρξφλνπ ηνπο αιιειεπηδξψληαο, ζπδεηψληαο, πνπιψληαο, αθνχγνληαο θαη ζπκβηβάδνληαο κε δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο κέζα θαη έμσ απφ ηελ επηρείξεζε. Οη πην απνηειεζκαηηθνί Μάλαηδεξ είλαη ηα άηνκα πνπ ζρεδηάδνπλ ζε ζαθήλεηα κνληέια νξγάλσζεο, πνπ δεκηνπξγνχλ θαλάιηα επηθνηλσλίαο, πνπ δηαηππψλνπλ ζηφρνπο, πνπ δηαηεξνχλ ην εζηθφ ησλ ππαιιήισλ πςειφ θαη ε ζρέζε ηνπο κε ηνπο άιινπο ραξαθηεξίδεηαη απφ ακνηβαίν ζεβαζκφ θαη νηθεηφηεηα. Ο πξνζδηνξηζκφο ησλ θαηαζηάζεσλ θαη ησλ ζπλζεθψλ πνπ επηθξαηνχλ ζε κηα επηρείξεζε αιιά θαη ησλ αιιαγψλ πνπ ζπκβαίλνπλ ζα βνεζήζεη ηνπο Μάλαηδεξ λα επηιέμνπλ ηηο θαηάιιειεο δηαζηάζεηο πνπ θαζνξίδνπλ ηελ εγεηηθή ζπκπεξηθνξά πνπ πξέπεη λα έρνπλ. Ο θαζνξηζκφο απηψλ ησλ ζηφρσλ ζε ζπλάξηεζε κε ηνλ πξνζσπηθφ ρξφλν πνπ δηαζέηνπλ γηα λα αμηνπνηήζνπλ ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ζα ηνπο βνεζήζεη λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο νξγάλσζεο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηαπηφρξνλα λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο αλάγθεο ησλ πθηζηακέλσλ ηνπο. 12 Νηθφιανο Γεσξγφπνπινο Β. ηξαηεγηθφ Μάλαηδκελη ζει.43 17

26 2.5.1 ΟΗ 12 ΡΟΛΟΗ ΣΟΤ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΓΗΑ ΣΖΝ ΚΑΛΤΣΔΡΖ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΜΔΑ ΣΖΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ 18

27 19

28 20

29 2.6 ΟΗ ΓΔΞΗΟΣΖΣΔ ΣΧΝ ΓΟΗΚΖΣΗΚΧΝ ΣΔΛΔΥΧΝ «Ζ ηθαλφηεηα λα εξγάδεζαη ν ίδηνο νξγαλσκέλα αιιά θαη λα δηεπζχλεηο απνηειεζκαηηθά ηα πξάγκαηα θαη ηνπο άιινπο είλαη ην δεηνχκελν». 13 Γηα λα γίλεηο θαιφο ζηε δηνίθεζε, ζπνχδαζε ή αλέπηπμε ηέζζεξηο ηνπιάρηζηνλ ζεκαληηθέο δεμηφηεηεο ΑΝΘΡΧΠΗΝΔ ΓΔΞΗΟΣΖΣΔ Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα έρνπλ ζε κεγάιν βαζκφ αλεπηπγκέλεο ηηο αλζξώπηλεο δεμηφηεηέο ηνπο έηζη ψζηε λα αληηιακβάλνληαη θαιχηεξα ηα πξνβιήκαηα ησλ αλζξψπσλ. ρεηίδεηαη κε ην πψο ε εξγαζία πξαγκαηνπνηείηαη θαη αλαθέξεηαη ζηνπο εξγαδφκελνπο. Ζ ηθαλφηεηα θαηαλφεζεο ηεο αλζξψπηλεο ζπκπεξηθνξάο, ε θαιή ζπλεξγαζία κε ηνπο ζπλεξγάηεο, ε ηθαλφηεηα απνηειεζκαηηθήο επηθνηλσλίαο κε ην πξνζσπηθφ, ηνπο πειάηεο, ηνπο δαλεηζηέο, ηνπο πξνκεζεπηέο, ε ηθαλφηεηα λα επηιέγεηο, λα παξαθηλείο, λα εγείζαη ησλ εξγαδνκέλσλ κεκνλσκέλσλ ή ζε νκάδεο, ε αλάπηπμε εγεζίαο. Δπίζεο ε αλζξψπηλε δεμηφηεηα αλαπηχζζεηαη θαη θαιιηεξγείηαη κε ηελ παξαηήξεζε, κε ηελ ηξηβή, κε ηελ πξνζπάζεηα, κε ηελ γλψζε θαη κάζεζε. Γεκηνπξγεί ηελ εληχπσζε ηεο βεβαηφηεηαο, ηεο εκπηζηνζχλεο, ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο. ηνρεχεη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη φρη ζηηο δηαθνξέο ησλ αλζξψπσλ. Οη δηαπξνζσπηθέο δεκηνπξγηθέο ζρέζεηο θαη νη ζπλεξγαζίεο είλαη ε βάζε γηα λα επηηχρνπκε ακνηβαία νθέιε. Γηα κηα ζσζηή επηθνηλσλία ρξεηάδνληαη πξψηα πξψηα μεθάζαξνη ζηφρνη, θαηαλφεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ κηαο εξγαζίαο, ζεβαζκφο ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ άιισλ, ζπκκεηνρή θαη αλάπηπμε ησλ ηδεψλ φισλ ησλ ζπλεξγαηψλ αλεμαξηήηνπ ζέζεσο πνπ θαηέρνπλ ζηελ επηρείξεζε. 13 Πάζρνο Γεψξγηνο Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ ζει.96 21

30 2.6.2 ΣΔΥΝΗΚΔ ΓΔΞΗΟΣΖΣΔ Οη ηερληθέο δεμηφηεηεο αλαθέξνληαη ζηηο ζεσξεηηθέο θαη πξαθηηθέο γλψζεηο πνπ ρξεζηκνπνηεί έλαο κάλαηδεξ γηα λα εθπιεξψζεη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο ζέζεο πνπ θαηέρεη, π.ρ. λα γλσξίδεη ηηο κεζφδνπο, ηα κέζα, ηηο ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ νη πθηζηάκελνί ηνπ γηα λα εθηειέζνπλ ηηο εξγαζίεο ηνπο, λα έρεη δηνηθεηηθέο ηθαλφηεηεο ψζηε λα ζπληνλίδεη ηηο εξγαζίεο ηεο νκάδαο ηνπ. Σα θαηψηεξα δηνηθεηηθά ζηειέρε έρνπλ ηε κεγαιχηεξε αλάγθε γηα εμεηδηθεπκέλεο ηερληθέο γλψζεηο, ζε επίπεδν εηδηθφηεηαο φζν θαη ζε επίπεδν κάλαηδκελη, δηφηη θαζνδεγνχλ άηνκα πνπ απιά εθηεινχλ ηηο εληνιέο ηνπο. Αθφκε θαη ηα κεζαία ζηειέρε είλαη απαξαίηεην λα έρνπλ ηερληθέο δεμηφηεηεο θπξίσο ζην επίπεδν δηνίθεζεο, ελψ ηα αλψηαηα δηνηθεηηθά ζηειέρε αλαλεψλνπλ ζπλερψο ηηο ηερληθέο ηνπο δεμηφηεηεο γηα λα κπνξέζνπλ λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο απαηηήζεηο ηεο ηερλνινγίαο θαη ηεο Γηνηθεηηθήο Δπηζηήκεο ΔΝΝΟΗΟΛΟΓΗΚΔ-ΚΡΗΣΗΚΔ ΓΔΞΗΟΣΖΣΔ Οη ελλνηνινγηθέο θξηηηθέο δεμηφηεηεο αλαθέξνληαη ζηηο ηθαλφηεηεο πνπ έρνπλ ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε λα αληηιακβάλνληαη ηα πξνβιήκαηα πνπ πξνθχπηνπλ, ηελ πξνέιεπζε, ηηο επηπηψζεηο θαη ηα κέζα γηα ηελ επίιπζε ηνπο. Πξφθεηηαη γηα ηελ ηθαλφηεηα δηάγλσζεο ησλ αηηηψλ ελφο πξνβιήκαηνο πξνθεηκέλνπ λα απνθαζηζηνχλ ηα κέηξα επίιπζεο. Δίλαη ε δεμηφηεηα ηεο άκεζεο πξφζβαζεο ζηελ πξαγκαηηθή αηηία κηαο θαηάζηαζεο κέζσ ηεο ρξεζηκνπνίεζεο δεδνκέλσλ, παξαηεξήζεσλ θαη γεγνλφησλ. ηειέρε πνπ έρνπλ αλαπηχμεη ηηο θξηηηθέο δεμηφηεηεο, έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα παξακεξίδνπλ κε ζεκαληηθά γεγνλφηα θαη γξήγνξα λα θηάλνπλ ζηελ πξαγκαηηθή αηηία, ζηελ θαξδηά ησλ πξνβιεκάησλ. Γηα παξάδεηγκα, ελλνηνινγηθή δεμηφηεηα απαηηείηαη ζε θάπνηνλ δηεπζπληή ηνπ ηκήκαηνο κάξθεηηλγθ γηα λα είλαη ζε ζέζε λα πξνβιέπεη αιιαγέο ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ αγνξαζηψλ. Αθνινπζείηαη ε εμήο δηαδηθαζία: νξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο, αλάιπζε ησλ αηηηψλ, ελαιιαθηηθέο πξνηάζεηο, επηινγή ηεο θαιχηεξεο πξφηαζεο, εθαξκνγή θαη ηέινο έιεγρνο ηνπ απνηειέζκαηνο. Πξφθεηηαη γηα κηα κεζνδνινγία δηάγλσζεο θαη εληνπηζκνχ ησλ αηηηψλ ελφο πξνβιήκαηνο πνπ ζηεξίδεηαη ζηηο γλψζεηο θαη ηελ πείξα. 22

31 2.6.4 ΑΤΣΟΑΝΑΠΣΤΞΖ-ΑΤΣΟΒΔΛΣΗΧΖ Γελ ππάξρεη θακία θαιή κέζνδνο γηα λα δηνηθήζεηο αλζξψπνπο ή εξγαζίεο. Αληίζεηα ππάξρεη έλα ζχλνιν δεμηνηήησλ θαη γλψζεσλ πνπ ζπλζέηνπλ ηελ θαιή δηνίθεζε. Ζ απηναλάπηπμε, πξνυπνζέηεη ηελ δηάζεζε κάζεζεο, θξηηηθήο ζθέςεο θαη ζπλερνχο βειηίσζεο ηεο δηνηθεηηθήο ηθαλφηεηαο. Γηα ηελ απηνβειηίσζε ελφο ζηειέρνπο ρξήζηκεο είλαη νη παξαθάησ ππνδείμεηο: 14 Γεκηνπξγία θαηάιιεινπ εξγαζηαθνχ νκαδηθνχ θιίκαηνο Ηθαλφηεηα λα δηνηθείο κε ζηφρνπο ξεαιηζηηθνχο Γηάζεζε λα έρεηο φξακα ζ απηφ πνπ θάλεηο Ηθαλφηεηα λα επηιέγεηο ην πξνζσπηθφ θαη ηνπο ζσζηνχο ζπλεξγάηεο Ηθαλφηεηα λα νξγαλψλεηο ην ρξφλν ζνπ θαη ηνπο άιινπο Καηαλφεζε ηεο θνηλσληθήο επζχλεο ηεο επηρείξεζεο Ηθαλφηεηα λα εθαξκφδεηο ζηξαηεγηθέο θαη φρη κφλν εξγαηηθφηεηα 2.7 ΠΡΟΟΝΣΑ ΣΧΝ ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΧΝ ΣΔΛΔΥΧΝ Γηα ηελ εθπιήξσζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ, θάζε δηνηθεηηθφ ζηέιερνο (αλεμάξηεηα κε ηα ηδηαίηεξα θαζήθνληα πνπ έρεη θάζε θνξά) πξέπεη λα έρεη νξηζκέλα πξνζφληα. Αξρηθά ζα αζρνιεζνχκε κε απηά πνπ αθνξνχλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπ θαηάξηηζε ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΗΚΖ ΚΑΣΑΡΣΗΖ Ζ ηθαλφηεηα ηνπ ζηειέρνπο ζηελ εθηέιεζε ησλ δηνηθεηηθψλ ηνπ θαζεθφλησλ είλαη ζπλάξηεζε ηεο γλψζεο θαη ηεο πείξαο ηνπ, ζρεηηθά κε ην έξγν πνπ έρεη θιεζεί λα εθηειέζεη θαη ζρεηηθά κε ηελ απνζηνιή ηνπ. Ζ ηθαλφηεηα ηνπ απηή πξνάγεηαη κε ηελ θαζεκεξηλή εμάζθεζε θαη ηηο νινέλα απνθηψκελεο εκπεηξίεο, φπσο θαη κε ηε δηαξθή ελεκέξσζε θαη ηνλ ζπλερή εθζπγρξνληζκφ ησλ γλψζεσλ. Με δπν ιφγηα ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε ηνπ ζηειέρνπο ζπλζέηνπλ δχν βαζηθνί παξάγνληεο: νη γλώζεηο θαη ε εκπεηξία. Γηαθξίλνπκε ηηο γλψζεηο ηνπ ζηειέρνπο ζε γεληθέο θαη εηδηθέο. 14 Πάζρνο Γεψξγηνο Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ ζει.98 23

32 2.7.2 ΓΝΧΔΗ ΓΔΝΗΚΔ Οη γεληθέο αθνξνχλ γλψζεηο ζπγγεληθέο ή θαη πέξα απφ ηα θαζαξά επαγγεικαηηθά ελδηαθέξνληα, έμσ απφ ηνλ επαγγεικαηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ ηνπ ζηειέρνπο. Σέηνηεο γλψζεηο κπνξεί π.ρ λα είλαη ηεο θνηλσληνινγίαο, ηεο ςπρνινγίαο θ.ι.π. φπσο αθφκα θαη γλψζεηο εληειψο μέλεο πξνο ηα επαγγεικαηηθά ελδηαθέξνληά ηνπ. Οη γλψζεηο απηέο επεθηείλνπλ ηνλ νξίδνληα ηνπ ζηειέρνπο πέξα απφ ηα ζχλνξα ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπ δσήο. Πξέπεη λα βξίζθεηαη δηαξθψο ζε εγξήγνξζε θαη παξαθνινπζψληαο ηηο δηεζλείο εμειίμεηο ζε φινπο ηνπο ηνκείο, λα έρεη αλά πάζα ζηηγκή ηε δηνξαηηθφηεηα θαη ηελ επζπθξηζία λα αμηνινγεί θαη φηαλ ρξεηάδεηαη, λα αλαπξνζαξκφδεη ηα επηρεηξεκαηηθά ηνπ ζρέδηα. Απηφ είλαη ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ηνπ ζχγρξνλνπ, επηηπρεκέλνπ ζηειέρνπο. 15 Απηφ είλαη απαξαίηεην γηαηί α) επξχλεη ηελ αληίιεςε θαη δηεπθνιχλεη ηελ θαηαλφεζε ησλ ζηελψλ επαγγεικαηηθψλ πξνβιεκάησλ θαη β) νινθιεξψλεη ηελ πξνζσπηθφηεηα πνπ νδεγεί ζε πλεπκαηηθή θαη ςπρνινγηθή ηζνξξνπία. Ζ γλψζε μέλσλ γισζζψλ εηδηθφηεξα απνηειεί απαξαίηεην εθφδην φρη κφλν γηα ηα ζηειέρε πνπ έρνπλ ζρέζε κε εξγαζίεο ηνπ εμσηεξηθνχ αιιά θαη γηα φινπο ηνπο άιινπο γηαηί δεκηνπξγεί ηε δπλαηφηεηα κειέηεο μέλσλ ζπγγξακκάησλ ή επαγγεικαηηθψλ πεξηνδηθψλ, γηαηί δηεπθνιχλεη ηα επαγγεικαηηθά ηαμίδηα ζην εμσηεξηθφ θαη ηελ παξαθνινχζεζε ησλ δηεζλψλ εμειίμεσλ, πξάγκα δσηηθήο ζεκαζίαο γηα έλα ζχγρξνλν ζηέιερνο ΓΝΧΔΗ ΔΗΓΗΚΔ Οη εηδηθέο γλψζεηο είλαη απηέο πνπ αθνξνχλ ηα θαζαξά επαγγεικαηηθά ελδηαθέξνληα ηνπ ζηειέρνπο. 1) Ζ γλψζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαη ηερληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ίδηαο ηεο επηρείξεζεο θαη ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ρψξνπ κέζα ζηνλ νπνίν δξαζηεξηνπνηείηαη. Με ηελ παξαδνρή απηνχ ηνπ ραξαθηεξηζηηθνχ, εμεγείηαη θαη ε απαίηεζε ησλ επηρεηξεκαηηψλ θαηά ηελ επηινγή γηα πξφζιεςε ηνπ ζηειέρνπο, λα δηαζέηεη εκπεηξία ζην ρψξν ιεηηνπξγίαο νκνεηδψλ κε ηε δηθή ηνπο επηρείξεζε. 2) Σν ζηέιερνο νθείιεη λα έρεη «γξαθεηνθξαηηθή» γλψζε ηφζν ηεο επηρείξεζεο φζν θαη ηνπ πεξηβάιινληνο ηεο, ραξαθηεξηδφκελε απφ επρέξεηα γηα επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ κε λφκηκν ηξφπν θαη φρη γηα ηε δεκηνπξγία πξνβιεκάησλ πνπ κπνξνχλ λα αλαζηέιινπλ ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. 16 3) Σν ζηέιερνο νθείιεη λα πξνζαξκφδεη ηηο γλψζεηο ηνπ θαη ηηο ηθαλφηεηέο ηνπ, ζην λέν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ. Ζ ςεθηαθή νηθνλνκία απνηειεί πιένλ πξαγκαηηθφηεηα. Σν ζηέιερνο πξέπεη λα παξαθνινπζεί ηηο κεηαβνιέο θαη λα αληαπνθξηζεί απνηειεζκαηηθά 15 Οηθνλνκηθφο Σαρπδξφκνο, ηνπ Η.ΡΟΝΣΖΡΖ, 05/01/2002, ζει Π.Γ. Κπξηαδφπνπινο Κ.Π.Σεξδίδεο, Γηνίθεζε Μηθξνκεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ, ζει.45 24

33 ζην ςεθηαθφ επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ πνπ δηακνξθψλεηαη, πιένλ, ζε επξσπατθφ επίπεδν ΔΜΠΔΗΡΗΑ Ζ επηηπρία ηνπ ζηειέρνπο θαη ε θαηάιεςε αλψηεξεο ζέζεο ζηελ θιίκαθα ηεο ηεξαξρίαο είλαη ζπλάξηεζε ηεο εκπεηξίαο πνπ απνθηά θαζεκεξηλά. Σνπιάρηζηνλ θάηη ηέηνην ίζρπε παιαηφηεξα. Ζ ειηθία ήηαλ απφδεημε πινχζηαο εκπεηξίαο θαη επνκέλσο ηθαλφηεηαο θαηάιεςεο αλψηεξεο ζέζεο, κε ηε ζπλδξνκή βέβαηα θαη νξηζκέλσλ άιισλ παξαγφλησλ πνπ αλάγνληαη ζηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ ζηειέρνπο. ήκεξα αληίζεηα, νη ζπρλέο αιιαγέο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο πεξηνξίδνπλ ην ξφιν ηεο εκπεηξίαο. Χζηφζν, ε εκπεηξία δελ παχεη λα απνηειεί πξνζφλ γηα ην ζηέιερνο κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε απφδνζε ησλ γλψζεσλ απαηηεί ηελ ηξηβή κε ηα θαζεκεξηλά πξνβιήκαηα, ηελ επαθή κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα πνπ είλαη κεξηθέο θνξέο αηζζεηά δηαθνξεηηθή απφ ηελ ηνπνζέηεζε ησλ ζπγγξακκάησλ. Ζ εκπεηξία έρεη αμία φηαλ αλαλεψλεηαη, φηαλ πινπηίδεηαη, φηαλ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα γλσξηκίαο θαηλνχξησλ πξαγκάησλ. Ζ εκπεηξία δελ έρεη αμία (θαη βιάπηεη) φηαλ είλαη ζηαηηθή. Σν ζηέιερνο πξέπεη λα έρεη ηελ αλεζπρία λα απνθηά θαηλνχξηεο εκπεηξίεο, λα δηεπξχλεη ηνλ θχθιν ησλ παξαζηάζεσλ θαη ησλ γεγνλφησλ, λα μεθεχγεη απφ ηε ξνπηίλα ηεο θαζεκεξηλφηεηαο, λα απνθηά δηαθνξνπνηεκέλεο, πάλσ ζε θαηλνχξηα ζέκαηα, εκπεηξίεο. Γηα λα ην επηηχρεη πξέπεη λα θαηαθέξεη λα μεθχγεη απφ ηελ ηεικάησζε πνπ νδεγεί ε αδξάλεηα θαη ε θαζεκεξηλφηεηα. Πξέπεη αθφκα λα έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα αθνκνηψλεη παξαζηάζεηο θαη γεγνλφηα θαη λα πξνζαξκφδεηαη ζηηο αιιαγέο. Πξέπεη, ηέινο λα είλαη αλνηρηφο ζηνλ θφζκν πνπ ηνλ πεξηβάιιεη θαη θαιφο δέθηεο εξεζηζκάησλ. Όπσο θαη νη γλψζεηο, έηζη θαη νη εκπεηξίεο ρξεηάδνληαη δηαξθή αλαλέσζε. Χζηφζν, ε εκπεηξία απφ κφλε ηεο, ρσξίο ην ζθέινο ησλ γλψζεσλ, δελ κπνξεί λα απνδψζεη ηνπο επηζπκεηνχο θαξπνχο. 17 Οηθνλνκηθφο Σαρπδξφκνο ηεο ΔΛΔΝΖ ΚΑΡΓΑΚΟΤ, 11/05/2002, ζει.40 25