ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Η.) ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Η.) ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ"

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Η.) ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ (ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ, ΠΑΡΑΚΗΝΖΖ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΖΓΔΗΑ) Θενδσξάθνγινπ Διέλε Θενδσξάθνγινπ Υαξηησκέλε Τπεύζπλε Καζεγήηξηα ΟΚΣΩΒΡΗΟ 2014 Μπνξκπφηζε Υξπζάλζε ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΑΠΑΡΑΗΣΖΣΖ ΓΗΑ ΣΖ ΛΖΦΖ ΣΟΤ ΠΣΤΥΗΟΤ 0

2 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Με απηή ηελ πηπρηαθή εξγαζία ηειεηψλεη έλα επράξηζην θαη δεκηνπξγηθφ ηαμίδη ηεζζάξσλ πεξίπνπ ρξφλσλ. Οη ζπνπδέο καο ζην ηκήκα Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ ηνπ ΣΔΗ Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο απνηέιεζαλ γηα καο έλα επνηθνδνκεηηθφ δηάιεηκκα πνπ καο έδσζε ηελ επθαηξία λα απνθηήζνπκε λέεο γλψζεηο, λα γλσξίζνπκε αμηφινγνπο αλζξψπνπο, λα μαλαληψζνπκε παηδηά. Καζψο απηφ ην ηαμίδη ηειεηψλεη, ληψζνπκε ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζνπκε φινπο φζνη καο ζπκπαξαζηάζεθαλ θαη καο βνήζεζαλ λα ην νινθιεξψζνπκε: αξρηθά ηνλ πξντζηάκελν ηνπ ηκήκαηνο, θχξην Γεκήηξε Μαδπηηλφ, θαζψο θαη φινπο ηνπο θαζεγεηέο ηνπ ηκήκαηνο. Ηδηαίηεξα επραξηζηνχκε ηελ ππεχζπλε θαζεγήηξηα ηεο πηπρηαθήο καο ηελ θπξία Υξπζάλζε Μπνξκπφηζε γηα ηε ζπκπαξάζηαζε θαη ηηο ρξήζηκεο ζπκβνπιέο θαη ππνδείμεηο ηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο εξγαζίαο, θαζψο θαη ηνλ θχξην Δπζηάζην Γεκεηξηάδε γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηά ηνπ ζηελ ζηαηηζηηθή αλάιπζε κε ην SPSS. Σειεηψλνληαο ζα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηηο νηθνγέλεηέο καο, ηνπο ζπδχγνπο θαη ηα παηδηά καο, πνπ «αλέρηεθαλ» κε ππνκνλή θαη θαηαλφεζε ηελ «απνπζία» καο απφ ην ζπίηη θαη ηηο νηθνγελεηαθέο ππνρξεψζεηο γηα αξθεηά απνγεχκαηα θαη θαηά ηηο εμεηαζηηθέο πεξηφδνπο. 1

3 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ ΔΗΑΓΧΓΖ 5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1.ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑΚΟΠΖΖ Ζ εθπαίδεπζε ζήκεξα θαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ Ζ έλλνηα ηεο Γηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ Άζθεζε Γηνίθεζεο ζηελ Δθπαίδεπζε Ζ δηαρείξηζε πξνζσπηθνχ ζηελ εθπαίδεπζε Παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ Δπαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε ζηελ εθπαίδεπζε Μέηξεζε εξγαζηαθήο ηθαλνπνίεζεο Ζ εγεζία ζηελ εθπαίδεπζε Ο ξφινο ηνπ εγέηε- δηεπζπληή ζην ζρνιείν Δπηινγή δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ ζηε δεκφζηα Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε 31 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2. ΓΗΔΘΝΖ ΔΜΠΔΗΡΗΑ Έξεπλα γηα ην ξφιν ηεο παξαθίλεζεο θαη ηθαλνπνίεζεο ζηε δεκηνπξγία εξγαζηαθνχ ζηξεο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηελ Πνξηνγαιία Έξεπλα γηα ηε ζρέζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο βνεζψλ δηεπζπληψλ δεκνηηθήο εθπαίδεπζεο θαη ηεο ζπκβνιήο ηνπο ζηελ αλάπηπμε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο ζρνιηθήο ηνπο κνλάδαο ζηελ Κχπξν Έξεπλα ζε γπκλάζηα ηεο Νέαο Νφηηαο Οπαιίαο ζηελ Απζηξαιία γηα ην φξακα ηεο εγεζίαο θαη ηελ παξαθίλεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ

4 2.4. Έξεπλα ζε ζρνιεία ησλ Ζλσκέλσλ Αξαβηθψλ Δκηξάησλ κε ζέκα ηελ παξαδνζηαθή ζρνιηθή εγεζία Έξεπλα ζρεηηθά κε ηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία θαη ην κάλαηδκελη ζηελ Αλαηνιηθή Αζία Έξεπλα ζε ζρνιηθέο κνλάδεο ηεο Ζπείξνπ γηα ηε δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε.. 40 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3. ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΖ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ θνπφο Μεζνδνινγία Σν δείγκα Σν εξσηεκαηνιφγην...44 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4. ΑΝΑΛΤΖ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ Γεκνγξαθηθά Υαξαθηεξηζηηθά Απνηειέζκαηα ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο γηα ηελ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε θαη παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ θαη ην ξφιν ηεο εγεζίαο Δξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε εθπαηδεπηηθψλ Γηεπζπληηθά ζηειέρε: επηινγή, ραξαθηεξηζηηθά, θαζήθνληα, επίδξαζε ζην εθπαηδεπηηθφ έξγν Παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ..66 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ χλνςε πεξηερνκέλνπ πηπρηαθήο πκπεξάζκαηα έξεπλαο- χγθξηζε κε άιιεο έξεπλεο Ηθαλνπνίεζε εθπαηδεπηηθψλ Παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ..77 3

5 Γηεπζπληηθά ζηειέρε: επηινγή, ραξαθηεξηζηηθά, θαζήθνληα, επίδξαζε ζην εθπαηδεπηηθφ έξγν Γεληθά πκπεξάζκαηα Αδπλακίεο ηεο έξεπλαο Πξνηάζεηο γηα κειινληηθή έξεπλα ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ.86 Α. ΔΛΛΖΝΟΓΛΧΖ...86 Β. ΞΔΝΟΓΛΧΖ.90 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 1: Δξσηεκαηνιφγην...95 ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ 2: Απνηειέζκαηα SPSS

6 ΔΗΑΓΩΓΖ Έλαο ζεκαληηθφο ηνκέαο ηεο δηνίθεζεο είλαη ε δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Ζ ζσζηή δηαρείξηζε ζπληειεί ζηε ζσζηή ιεηηνπξγία ελφο νξγαληζκνχ θαη ζηελ θαιχηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ νξγαληζκνχ. Ηδηαίηεξα ζηελ εθπαίδεπζε πνπ ε ζσζηή ιεηηνπξγία ηεο έρεη άκεζν αληίθηππν ζην πην επαίζζεην θνκκάηη ηεο θνηλσλίαο καο, δειαδή ηα παηδηά, θαζίζηαηαη αθφκε πην επηηαθηηθή ε αλάγθε γηα ηε ζσζηή θαη φζν ην δπλαηφ πην απνδνηηθή δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Μεγάιν ξφιν ζηε δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηελ εθπαίδεπζε παίδεη ν δηεπζπληήο πνπ ε δξάζε ηνπ έρεη ζεκαληηθφ αληίθηππν πξνο πνιιέο θαηεπζχλζεηο: πξσηίζησο ζηνπο καζεηέο θαη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη δεπηεξεπφλησο ζηνπο γνλείο αιιά θαη ζην επξχηεξν θνηλσληθφ πεξηβάιινλ. Καζνξηζηηθφο είλαη θαη ν ξφινο ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ επσκίδνληαη ην δηπιφ ξφιν ηνπ εξγαδφκελνπ δεκνζίνπ ππαιιήινπ απφ ηε κηα θαη ηνπ ιεηηνπξγνχ απφ ηελ άιιε. Ζ ζέζε θαη ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ βάιιεηαη απφ πνιιέο πιεπξέο (κείσζε κηζζψλ, πξφζζεην εξγαζηαθφ βάξνο, εξγαζηαθή αλαζθάιεηα) θαη παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ε κειέηε θαη έξεπλα ζεκάησλ ζρεηηθά κε ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο θαηάζηαζε. Ζ εξγαζία απηή έρεη ζηφρν λα δηεξεπλήζεη ηελ χπαξμε επαγγεικαηηθήο ηθαλνπνίεζεο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, λα αλαδεηήζεη ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο ηθαλνπνίεζε αιιά θαη ηνπο παξάγνληεο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ παξαθίλεζή ηνπο ζηελ εξγαζία. Σέινο επηρεηξεί λα δηεξεπλήζεη ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ επηινγή θαη ηνπνζέηεζε ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ, ηα θαζήθνληά ηνπο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ απνηειεζκαηηθνχ δηεπζπληή. ην πξψην θεθάιαην επηρεηξείηαη βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε ηε δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ θαη ηδηαίηεξα ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηελ άζθεζε δηνίθεζεο ζηελ εθπαίδεπζε. Παξνπζηάδνληαη νη θιαζζηθέο ζεσξίεο ηεο παξαθίλεζεο θαη νη παξάγνληεο παξαθίλεζεο θαη εξγαζηαθήο ηθαλνπνίεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, θαζψο θαη ηξφπνη κέηξεζεο ηεο εξγαζηαθήο ηθαλνπνίεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Αλαθέξνληαη αθφκε ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ εγεζία ζηελ εθπαίδεπζε, ην ξφιν ηνπ δηεπζπληή- εγέηε ζην ζρνιείν θαη ην ζχζηεκα επηινγήο δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ. 5

7 ην δεχηεξν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία απφ ηε δηεζλή εκπεηξία. Πην ζπγθεθξηκέλα παξνπζηάδεηαη κηα έξεπλα γηα ην ξφιν ηεο παξαθίλεζεο θαη ηθαλνπνίεζεο ζηε δεκηνπξγία εξγαζηαθνχ ζηξεο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηελ Πνξηνγαιία, κηα έξεπλα γηα ηε ζρέζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο βνεζψλ δηεπζπληψλ δεκνηηθήο εθπαίδεπζεο θαη ηεο ζπκβνιήο ηνπο ζηελ αλάπηπμε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο ζρνιηθήο ηνπο κνλάδαο ζηελ Κχπξν, κηα έξεπλα πνπ έγηλε ζε γπκλάζηα ηεο Νέαο Νφηηαο Οπαιίαο ζηελ Απζηξαιία ζρεηηθά κε ην φξακα ηεο εγεζίαο θαη ηελ παξαθίλεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ, κηα έξεπλα πνπ έγηλε ζε ζρνιεία ησλ Ζλσκέλσλ Αξαβηθψλ Δκηξάησλ κε ζέκα ηελ παξαδνζηαθή ζρνιηθή εγεζία, κηα έξεπλα ζρεηηθά κε ηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία θαη ην κάλαηδκελη ζηελ Αλαηνιηθή Αζία θαη ηέινο κηα έξεπλα πνπ έγηλε ζε ζρνιηθέο κνλάδεο ηεο Ζπείξνπ γηα ηε δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε. Σν ηξίην θεθάιαην αλαθέξεηαη ζηελ εξεπλεηηθή κεζνδνινγία ηεο εξγαζίαο θαη πην ζπγθεθξηκέλα αλαθέξεηαη ν ζθνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο, ε κεζνδνινγία πνπ είλαη ε πνζνηηθή πξσηνγελήο έξεπλα κε ηε ρξήζε εξσηεκαηνινγίνπ, ην δείγκα ηεο έξεπλαο πνπ είλαη εθπαηδεπηηθνί απφ ζρνιηθέο κνλάδεο ηεο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ηνπ Ννκνχ Καβάιαο, παξνπζηάδεηαη ην εξσηεκαηνιφγην, ε δνκή θαη ν ηχπνο ησλ εξσηήζεσλ πνπ ην απαξηίδνπλ. ην ηέηαξην θεθάιαην γίλεηαη ε αλάιπζε ησλ Γεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο. Γηα ηελ αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα IBM SPSS Statistics 21. Αξρηθά παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά ζε πίλαθεο ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ηνπ δείγκαηνο, φπσο εηδηθφηεηεο εξσηεζέλησλ εθπαηδεπηηθψλ, ηχπνο εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ, έηε πξνυπεξεζίαο θαη ζέζε. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη νη απαληήζεηο ησλ εξσηεζέλησλ ζηα δηεξεπλψκελα ζέκαηα α) ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηελ εξγαζία, β) ηνπο ηξφπνπο επηινγήο δηεπζπληψλ, γ) ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ απνηειεζκαηηθνχ δηεπζπληή, δ) ηα θαζήθνληα ησλ δηεπζπληψλ, ε) ηνπο ηνκείο πνπ επεξεάδεη ε επηινγή ηνπ δηεπζπληή, ζη) ηνπο παξάγνληεο ππνθίλεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηελ εξγαζία, δ) ην ηη ζπκβαίλεη ζήκεξα ζηελ πξάμε ζηα ζρνιεία. Δπηπιένλ γίλεηαη ην ηεζη ANOVA γηα λα ειεγρζεί αλ ππάξρεη εμάξηεζε ζε θάπνηεο νκάδεο εξσηήζεσλ απφ παξάγνληεο φπσο ην θχιν, ηελ εηδηθφηεηα, ηνλ ηνκέα εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ (πξσηνβάζκηα, δεπηεξνβάζκηα), ηε ζέζε ή ηελ πξνυπεξεζία. 6

8 Σέινο ζην πέκπην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο εξεπλεηηθήο κειέηεο, γίλεηαη ζχγθξηζε κε ζπκπεξάζκαηα πξνγελέζηεξσλ εξεπλψλ κε ην ίδην αληηθείκελν, αλαθέξνληαη νη αδπλακίεο ηεο παξνχζαο έξεπλαο θαη γίλνληαη πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ έξεπλα ζην ίδην ή παξαπιήζηα ζέκαηα. ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1: ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΖ ΑΝΑΚΟΠΖΖ 1.1. Ζ εθπαίδεπζε θαη ν ξόινο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ην ζχγρξνλν ζπλερψο κεηαβαιιφκελν θφζκν πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ παγθνζκηνπνίεζε, ηε ζπλερή αλάπηπμε ηεο επηζηήκεο θαη ηερλνινγίαο θαλέλαο ηνκέαο δελ κέλεη αλεπεξέαζηνο. Ζ επνρή καο ραξαθηεξίδεηαη σο επνρή ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηελ ραξαθηεξίδεη ε έληνλε πνιππινθφηεηα θαη πνιππνιηηηζκηθφηεηα. Όιεο απηέο νη δηαθνξνπνηήζεηο επεξεάδνπλ θαη ην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο θαη ην επάγγεικα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ (Σεξδήο, 1993). Ο ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη ζεκαληηθφο θαη θαηαιπηηθφο. Καζψο ε εθπαίδεπζε απνηειεί έλαλ ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα ηελ επεκεξία ηφζν ηνπ αηφκνπ φζν θαη ηεο θνηλσλίαο, ην ζρνιείν νθείιεη λα πξνζθέξεη πςειήο πνηφηεηαο εθπαίδεπζε θαη λα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ησλ καζεηψλ θαη ηελ θαιιηέξγεηα ηεο θξηηηθήο ηνπο ζθέςεο (Παπαλανχκ, 2003). Οη αιιαγέο ζηελ ζχγρξνλε θνηλσλία θαη ηε δνκή ηεο νδήγεζε ζηε καδηθνπνίεζε ηεο εθπαίδεπζεο πνπ είρε σο απνηέιεζκα ηελ αιιαγή ηεο πνηφηεηαο ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηνπ ξφινπ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ. Ζ δηδαζθαιία πιένλ είλαη έλα επάγγεικα πνπ αλαιακβάλνπλ φζνη δηαζέηνπλ ηα απαξαίηεηα πξνζφληα (Μαπξνγηψξγνο, 1993). Ο εθπαηδεπηηθφο είλαη έλα πξφζσπν πνπ επεξεάδεηαη απφ ηηο πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ, ιεηηνπξγεί κέζα ζηελ θνηλσλία, δξα κέζα ζηελ ηάμε θαη επηδξά ζηελ ςπρνζχλζεζε ησλ καζεηψλ θαη ζηελ πνξεία ηεο δηδαζθαιίαο κε βάζε ηα ζηνηρεία ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ αιιά θαη ησλ θνηλσληθψλ ζπλζεθψλ (Παπάλεο θαη Γηαβξίκεο, 2007). Ζ πνηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο επνκέλσο επεξεάδεηαη θαη θαζνξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, αθνχ νη εθπαηδεπηηθνί είλαη απηνί πνπ αλαιακβάλνπλ λα πξαγκαηψζνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπ ζρνιείνπ. Ο εθπαηδεπηηθφο 7

9 κεηαθέξεη ζηνπο καζεηέο γλψζεηο θαη αληηιήςεηο, θαιιηεξγεί ηηο δεμηφηεηεο ηνπο, ζπκβάιιεη ζηελ θνηλσληθνπνίεζή ηνπο θαη ηνπο πξνεηνηκάδεη γηα ηελ είζνδφ ηνπο ζηνλ θφζκν θαζψο θαη γηα ηε κειινληηθή ηνπο θνηλσληθή δσή. ήκεξα ηνλ 21 ν αηψλα ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαζίζηαηαη αθφκε πην ζεκαληηθφο ιφγσ ησλ ζεκαληηθψλ αιιαγψλ ηεο ζχγρξνλεο επνρήο (Μιεθάλεο, 2005) Ζ έλλνηα ηεο Γηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πόξσλ Έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά ζηνηρεία ηεο δηνίθεζεο απνηειεί ε δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Παπαιεμαλδξή θαη Μνπξαληάο, 2003). Παιηφηεξα νη έλλνηεο δηνίθεζε πξνζσπηθνχ θαη δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζεσξνχληαλ ηαπηφζεκεο (Byars and Rue, 2006). Ζ δηνίθεζε Πξνζσπηθνχ έιεγρε ηελ απνδνηηθφηεηα ελφο νξγαληζκνχ, είρε βξαρππξφζεζκνπο ζηφρνπο (Ξεξνηχξε- Κνπθίδνπ, 2001) θαη εζηίαδε ζην άηνκν θαη φρη ζηελ νκάδα. Έξγν ηεο απνηεινχζαλ ελέξγεηεο ξνπηίλαο φπσο ζέκαηα εξγαζίαο, σξαξίσλ, εθαξκνγή λνκνζεζίαο, κηζζνδνζία θαη είρε δηεθπεξαησηηθφ ραξαθηήξα. Απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 εκθαλίδεηαη ε Γηαρείξηζε ηνπ Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ πνπ αθνξά ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ σο ζχλνιν θαη ηνλίδεη ηελ ζρέζε αιιειεπίδξαζεο αηφκνπ, εξγαζίαο θαη νξγαληζκνχ (Παπαιεμαλδξή θαη Μπνπξαληάο, 2003). Σν αλζξψπηλν δπλακηθφ απνηειεί ζεκαληηθφ παξάγνληα γηα έλαλ νξγαληζκφ θαη ζπκβάιιεη ζηελ επηηπρία ηνπ, δελ απνηειεί θαη δελ αληηκεησπίδεηαη σο απιφ «πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν» ή «επηπξφζζεην θφζηνο» φπσο παιηά (Ξεξνηχξε- Κνπθίδνπ, 2001). Ζ πξνζπάζεηα γηα ζπζηεκαηηθή θαη καθξνρξφληα αληηκεηψπηζε θαη δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ελφο νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ νλνκάδεηαη Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πφξσλ. Ο αλζξψπηλνο παξάγνληαο απνηειεί έλαλ απφ ηνπο θπξηφηεξνπο ζπληειεζηέο επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ κηαο επηρείξεζεο θαη ε πεγή αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο, γηαηί είλαη ζεκαληηθφηεξνο απφ ηνπο άιινπο πφξνπο ηεο επηρείξεζεο φπσο ηα θηίξηα, ηηο κεραλέο ή ηα ζπζηήκαηα (Πνξθπξίδεο, 2006; θνπιάο θαη Οηθνλνκάθε, 1998). Απνηειεί βαζηθφ κέξνο ηεο δηνηθεηηθήο θαη νξγαλσηηθήο ιεηηνπξγίαο ελφο νξγαληζκνχ πνπ ζπκβάιιεη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ηνπ ( Υπηήξεο, 2001). 8

10 Ζ δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ αζρνιείηαη κε ηηο ελέξγεηεο θαη ηηο πνιηηηθέο πνπ ρξεηάδνληαη θαη ζρεηίδνληαη κε ηνκείο ηεο δηνίθεζεο ζε ζέκαηα πξνζσπηθνχ (Dessler, 2012). Σν ηκήκα ηεο δηαρείξηζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ είλαη ππεχζπλν γηα ηελ επαλαηνπνζέηεζε ηνπ πξνζσπηθνχ, ηε ζπκκφξθσζε πξνο ηελ εξγαηηθή λνκνζεζία θαη ηηο δηαδηθαζίεο πξφζιεςεο, ελψ κπνξεί λα ζπλεξγάδεηαη θαη κε άιια ηκήκαηα ηεο εηαηξίαο γηα ηηο ζπλεληεχμεηο ππνςεθίσλ, ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο παξαγσγηθφηεηαο (Noe et al., 1997). ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο ζπκκεηέρνπλ ηφζν νη κάλαηδεξ, φζν θαη νη επαγγεικαηίεο ζε ζέκαηα αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ αιιά θαη νη ίδηνη νη εξγαδφκελνη, πξάγκα πνπ θαζηζηά ηε δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ κηα θνηλή επζχλε φισλ ησλ παξαπάλσ (Jackson and Schuller, 2003). Οη βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο δηαρείξηζεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ είλαη ν πξνγξακκαηηζκφο, νη πξνζιήςεηο- ζηειέρσζε, ε παξαθίλεζε, νη ακνηβέο θαη νη πξφζζεηεο παξνρέο, ε επηθνηλσλία θαη νη εξγαζηαθέο ζρέζεηο αιιά θαη ε αζθάιεηα ζηελ εξγαζία (Καλειιφπνπινο, 1991; Millward et al, 2000; Παπαιεμαλδξή θαη Μπνπξαληάο, 2003). 1.3.Άζθεζε Γηνίθεζεο ζηελ Δθπαίδεπζε Ζ δηνίθεζε απνηειεί έλα ζεκαληηθφ παξάγνληα ζηε ιεηηνπξγία ελφο νξγαληζκνχ θαη έρεη ζθνπφ λα ν ζπληνλίζεη φιεο ηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ νξγαληζκνχ γηα λα πεηχρεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ νξγαληζκνχ (Καλλειφπνπινο, 1991). Γη απηφ ην ιφγν ε δηνίθεζε ελεξγνπνηεί φινπο ηνπο παξάγνληεο, πφξνπο θαη κέζα πνπ δηαζέηεη νξγαληζκφο,φπσο ην αλζξψπηλν δπλακηθφ, ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηα θεθάιαηα γηα λα επηηχρεη ηνπο επηδησθφκελνπο ζηφρνπο κε ην θαιχηεξν απνηέιεζκα (Druker et al, 2009). Γχν ζεσξεηηθνί ηεο δηνίθεζεο ν Fayol θαη ν Gulik δηαηχπσζαλ απφςεηο ζρεηηθά κε ηελ δηνηθεηηθή ιεηηνπξγία. χκθσλα κε ην Fayol ηα βαζηθά ζηνηρεία ηεο δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο είλαη ν πξνγξακκαηηζκφο, ε νξγάλσζε, ε θαζνδήγεζε, ν ζπληνληζκφο θαη ν έιεγρνο. Δλψ ν Gulik ζ απηέο ζπκπιήξσζε θαη ζεσξεί σο ζηνηρείν ηεο δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνλ πξνγξακκαηηζκφ, ηελ νξγάλσζε, ηε ζηειέρσζε, ηε δηνίθεζε, ην ζπληνληζκφ, ηελ αλαθνξά θαη ηνλ πξνυπνινγηζκφ (Κσηζίθεο,1993). Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ε δηνίθεζε νθείιεη λα ιακβάλεη 9

11 ππφςε θαη ηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ελεξγεηψλ, αθνχ απνηειεί κηα θνηλσληθή δηαδηθαζία (Εαβιαλφο, 1998). Ζ δηαδηθαζία ηεο δηνίθεζεο πεξηιακβάλεη ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ ζρεδηαζκνχ πξνγξακκαηηζκνχ, ιήςεο απνθάζεσλ, νξγάλσζεο, δηεχζπλζεο θαη εγεζίαο θαζψο θαη ηνπ ειέγρνπ (Μπνπξαληάο, 2001). Ζ δηνίθεζε ζην δεκφζην ηνκέα αθνξά ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ πνιηηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη νξακάησλ ησλ θπβεξλψλησλ. Σα φξγαλα ηεο δηνίθεζεο ελφο νξγαληζκνχ, φπσο είλαη θαη ε εθπαίδεπζε, εθαξκφδνπλ ινηπφλ ηνπο λφκνπο κε ζηφρν ηελ βειηίσζε ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, ζπλδπάδνληαο ηνπο δηάθνξνπο ζπληειεζηέο. ηε εθπαίδεπζε ε ζσζηή νξγάλσζε θαη δηνίθεζε είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ επίηεπμε ηεο ζπζηεκαηηθήο αγσγήο ησλ κειψλ ηεο δειαδή ησλ παηδηψλ (Κσηζίθεο,1993). Πνιχ ζεκαληηθή είλαη ε άζθεζε δηνίθεζεο ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο αθνχ νη ζπλέπεηεο ηεο αθνξνχλ θπξίσο ηνπο καζεηέο θαη ζπκβάιιεη ζηελ νκαιή ςπρνζσκαηηθή θαη δηαλνεηηθή ηνπο αλάπηπμε. Απαξαίηεηε επνκέλσο είλαη ε απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο (Υαηδεπαλαγηψηνπ, 2003). Οη εθπαηδεπηηθνί νξγαληζκνί ραξαθηεξίδνληαη «αλνηρηά ζρήκαηα», δε ιεηηνπξγνχλ απηφλνκα θαη αλεμάξηεηα αιιά βξίζθνληαη κέζα ζ έλα επξχηεξν θνηλσληθφ πεξηβάιινλ θαη ζε κηα ζπλερή αιιειεμάξηεζε απφ απηφ (Αλδξένπ θαη Παπαθσλζηαληίλνπ, 1994). Όπσο θαη ζ έλα νπνηνδήπνηε νξγαληζκφ έηζη θαη ζ έλα εθπαηδεπηηθφ γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεξε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ, απαξαίηεηεο είλαη νη ιεηηνπξγίεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ησλ ζηφρσλ,ν ζπληνληζκφο ησλ πφξσλ θαη ελεξγεηψλ, ε δηεχζπλζε ηνπ πξνζσπηθνχ, ε ιήςε απνθάζεσλ θαη ν έιεγρνο ησλ απνηειεζκάησλ πνπ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ησλ ελεξγεηψλ (Αλδξένπ θαη Παπαθσλζηαληίλνπ, 1994; Αζαλαζνχια-Ρέππα, 2008). Σν κνληέιν δηνίθεζεο πνπ εθαξκφδεηαη ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη «γξαθεηνθξαηηθφ», απνηέιεζκα απηνχ είλαη λα ππάξρνπλ ηππηθέο δηαδηθαζίεο πνπ ππαγνξεχνληαη απφ Νφκνπο, Γηαηάγκαηα θαη Τπνπξγηθέο απνθάζεηο. Έηζη ν ξφινο ηεο εθπαηδεπηηθήο κνλάδαο είλαη πεξηνξηζκέλεο θαη θπξίσο θηλείηαη ζηελ θαηεχζπλζε ηεο εθαξκνγήο ηεο θαζνξηζκέλεο εθπαηδεπηηθήο πνιηηηθήο. Παξάγνληεο, φπσο νη παξαηλέζεηο απφ ηελ Δ.Δ. θαη ηνλ Ο.Ο..Α. γηα πνηφηεηα ζηελ εθπαίδεπζε θαη απνηειεζκαηηθφηεηα αιιά θαη ε αλάπηπμε ηεο θνηλσληνινγίαο ζηελ εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή, ζπληεινχλ ζηε δηαθνξνπνίεζε ηεο παξαδνζηαθήο 10

12 πξνζέγγηζεο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηνίθεζεο ζηε ρψξα καο. Απηφ έρεη επεξεάζεη θαη ηηο απφςεηο ζρεηηθά κε ην ξφιν ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ θαη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ε επηινγή ηνπο θαη ν ξφινο ηνπο κπνξεί λα επεξεάζεη ηελ ζηνρνζέηεζε θαη ηελ νξγάλσζε ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ (Κνπηνχιεο, 2011). ηελ εθπαίδεπζε απαληάηαη θπξίσο ε απζηεξή ηεξαξρηθή νξγάλσζε ζηε δηνίθεζε. Σν ζχζηεκα δηνίθεζεο είλαη αξθεηά ζπγθεληξσηηθφ κε κηθξέο δηαθνξνπνηήζεηο θαηά πεξίπησζε (Αλδξένπ θαη Παπαθσλζηαληίλνπ, 1994). Έηζη ε εθπαηδεπηηθή κνλάδα δελ έρεη πνιιά πεξηζψξηα αλεμαξηεζίαο θαη ιήςεο απνθάζεσλ (Λατλάο, 2000). Όζνλ αθνξά ηε δηνίθεζε ζηελ εθπαίδεπζε είλαη έληνλε ε παξνπζία ηεο γξαθεηνθξαηίαο. Τπάξρεη έλα κεηαβαιιφκελν ηεξαξρηθφ ζχζηεκα εμνπζίαο κε ζπγθεθξηκέλεο θαηεπζχλζεηο εληνιψλ απφ ηνπο δηνηθνχληεο πξνο ηνπο πθηζηάκελνπο. Τπάξρεη πξνηππνπνίεζε ζε δηάθνξα ζέκαηα φπσο ηα δηδαθηηθά βηβιία, ηηο εμεηάζεηο. Ζ γξαθεηνθξαηία επηηείλεηαη θαη απφ ηελ επηζηεκνληθνπνίεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ επαγγέικαηνο. Ζ χπαξμε ηεο γξαθεηνθξαηίαο πεξηνξίδεη ηελ απηνλνκία ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζηελ ηάμε αιιά θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζηελ ιήςε απνθάζεσλ. Απηή ε γξαθεηνθξαηηθή δνκή πνιιέο θνξέο απνηειεί εκπφδην γηα ηελ ηππνπνίεζε. Γίλνληαη βέβαηα πξνζπάζεηεο γηα εθζπγρξνληζκφ ηεο εθπαίδεπζεο (Κσηζίθεο,1993). Σα πεξηζζφηεξα ζέκαηα απνθαζίδνληαη απφ ην Τπνπξγείν Παηδείαο ή Πεξηθεξεηαθέο Γηεπζχλζεηο Δθπαίδεπζεο θαη ε δηνίθεζε θάζε ζρνιηθήο κνλάδαο νθείιεη λα ελαξκνλίδεηαη κε απηέο ηηο απνθάζεηο. Δπηπιένλ ην δηνηθεηηθφ κνληέιν ζηελ ειιεληθή εθπαίδεπζε είλαη αξθεηά γξαθεηνθξαηηθφ, κε πνιππινθφηεηα ζηηο δνκέο θαη ηελ νξγάλσζε (Αλδξένπ θαη Παπαθσλζηαληίλνπ, 1994). Έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα πνπ ππάξρεη ζηε δηνίθεζε ηεο εθπαίδεπζεο είλαη ε χπαξμε ηζφηηκσλ ζηειερψλ ζηνλ ίδην γεσγξαθηθφ ρψξν (πνιινί δηεπζπληέο ζηνλ ίδην λνκφ), ππάξρεη δειαδή έλαο θαηαθεξκαηηζκφο πνπ πνιιέο θνξέο εμππεξεηεί πξνζσπηθέο θηινδνμίεο αιιά θαη ζπλδηθαιηζηηθέο ρσξίο λα είλαη απνηειεζκαηηθφο γηα ηε ζχγρξνλε δηνίθεζε θαη δηαρείξηζε ησλ ζρνιείσλ. Ζ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ δηεπζπληψλ δελ είλαη πάληνηε επηηπρήο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά πξνβιήκαηα ππάξρνπλ θαη ζηελ θάζεηε επηθνηλσλία (πθηζηάκελνη κε πξντζηακέλνπο) πνπ πνιιέο θνξέο εληζρχνληαη απφ πνιηηηθέο ζθνπηκφηεηεο θαη ηνπηθέο αληηζέζεηο πνπ δελ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθπαίδεπζε (Κάξκαο, 1995). 11

13 1.3.1.Ζ δηαρείξηζε πξνζσπηθνύ ζηελ εθπαίδεπζε Ζ δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ αλαθέξεηαη ζην θνκκάηη ηεο δηνίθεζεο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα ζηελ εξγαζία θαη ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνλ νξγαληζκφ (Beer et al, 1984). Ζ ζσζηή δηαρείξηζή ηνπ, νδεγεί ζηελ επηηπρή πξαγκαηνπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηνπ νξγαληζκνχ (Jackson and Schuler, 2003). Ζ δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηελ εθπαίδεπζε απνηειεί ζνβαξφ κέιεκα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζρεδηαζκνχ ζηελ Διιάδα θαη ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ηεο εθπαίδεπζεο. Απαξαίηεηε είλαη ε εηζαγσγή θηλήηξσλ γηα απφδνζε θαη πξνψζεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο. Μάιηζηα ην ζεζκηθφ πιαίζην ζρεηίδεηαη κε ηε δηνηθεηηθή νξγάλσζε ηεο εθπαίδεπζεο θαη πξνσζεί ηελ αμηνιφγεζε θαη ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ αιιά θαη γεληθφηεξεο εθπαηδεπηηθέο αιιαγέο (Λακπξφπνπινο,2004). Όπσο ζε θάζε νξγαληζκφ έηζη θαη ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο εθπαίδεπζεο ε ζσζηή δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ είλαη θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηελ επίηεπμε ησλ παξαγσγηθψλ ζηφρσλ ηεο. Ζ δηαρείξηζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο εθπαίδεπζεο αλαθέξεηαη ζηελ επηινγή ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο αλάπηπμε, ζηελ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο θαη ηε δεκηνπξγία θαηάιιεισλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο ( Αζαλαζνχια Ρέππα, 2008). Σα πεξηζζφηεξα ζέκαηα δηαρείξηζεο δπλακηθνχ φπσο νη πξνζιήςεηοδηνξηζκνί, νη κεηαζέζεηο θαη νη απνζπάζεηο, νη κεηαηάμεηο, νη εθπαηδεπηηθέο άδεηεο, νη ηνπνζεηήζεηο ζε ζέζεηο επζχλεο θαζνξίδνληαη θαη ξπζκίδνληαη απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε (Μηρφπνπινο, 1998). Λίγεο κφλν αξκνδηφηεηεο αλαηίζεληαη ζε ηνπηθά φξγαλα φπσο νη δεπηεξνβάζκηεο θαη πεξηθεξεηαθέο δηεπζχλζεηο θαη αθφκε πην ιίγεο ζηε ζρνιηθή κνλάδα πνπ απνηειεί ηνλ ηειηθφ απνδέθηε φισλ ησλ απνθάζεσλ (Αλδξένπ θαη Παπαθσλζηαληίλνπ1994 ). Οη ζρνιηθέο κνλάδεο κπνξνχλ λα παίξλνπλ απνθάζεηο πνπ αθνξνχλ ζην δηδαθηηθφ έξγν θαη ηηο άιιεο δξαζηεξηφηεηεο φπσο εθπαηδεπηηθά θαη πνιηηηζηηθά πξνγξάκκαηα ή ζέκαηα πνπ αθνξνχλ απνθιεηζηηθά ηε ζρνιηθή κνλάδα φπσο ηνλ θηηξηαθφ εμνπιηζκφ (Παπαλανχκ, 2003). Πνιχ ζεκαληηθή είλαη ε ζσζηή ζηειέρσζε γηα έλα νξγαληζκφ. Σν ίδην θαη γηα ηελ εθπαίδεπζε. Ζ ζσζηή επηινγή ηνπ δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ έρεη βαξχλνπζα ζεκαζία φπσο θαη γηα θάζε νξγαληζκφ γηαηί ζπκβάιεη ζηελ επηβίσζε ηνπ θαη δίλεη 12

14 αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα (Υαηδεπαληειή, 1999 ). Ζ ζηειέρσζε πεξηιακβάλεη ηηο ιεηηνπξγίεο εθείλεο πνπ εμαζθαιίδνπλ ζσζηφ πξνζσπηθφ κε ηηο απαξαίηεηεο γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο (αΐηεο, 2002 α; Parry θαη Tyson, 2008). Πξνυπφζεζε ηεο ζηειέρσζεο απνηειεί ν ζσζηφο πξνγξακκαηηζκφο πνπ ζηεξίδεηαη ζηελ πεξηγξαθή ηεο ζέζεο εξγαζίαο. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη ε πξνζέιθπζε πξνζσπηθνχ, ε επηινγή θαη ηέινο ε ηνπνζέηεζε ηνπ πξνζσπηθνχ ζηελ εξγαζία (Καλειιφπνπινο, 1991; αΐηεο, 2002α; Steyn θαη Van Niekerk, 2002). ην ρψξν ηεο δεκφζηαο εθπαίδεπζεο απνηειεί ζεκαληηθή πξνηεξαηφηεηα ε θάιπςε ησλ θελψλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ζπληαμηνδνηήζεηο θαη αζζέλεηεο. Γηα ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ ηεο Πξσηνβάζκηαο θαη Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο απαξαίηεηνο είλαη ν ζσζηφο πξνγξακκαηηζκφο. Μάιηζηα ε θάιπςε ησλ θελψλ γίλεηαη θάζε ρξφλν θαηά ηελ έλαξμε ηεο ζρνιηθήο ρξνληάο. Ζ επηινγή ηνπ θαηάιιεινπ πξνζσπηθνχ ζ έλα νξγαληζκφ πξνυπνζέηεη ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ αμηνιφγεζε, ψζηε λα εληνπηζηνχλ απηνί πνπ ζα αληαπνθξηζνχλ ζσζηά ζηηο αλάγθεο ηεο ζέζεο εξγαζίαο γηα ελ νπνία έρνπλ επηιεγεί (Everard and Morris, 1999 ). ηε δεπηεξνβάζκηα θαη πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε εξγάδεηαη κφληκν πξνζσπηθφ, πξνζσξηλνί αλαπιεξσηέο θαζεγεηέο, δάζθαινη θαη λεπηαγσγνί αιιά θαη σξνκίζζην πξνζσπηθφ. Γηα θάζε κηα απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο ν ηξφπνο πξνζέιθπζεο θαη επηινγήο είλαη δηαθνξεηηθφο Παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθώλ Πνιιά ζέκαηα δηνίθεζεο θαη ε νξγαλσζηαθή θνπιηνχξα θαζψο θαη ην ζηπι εγεζίαο επεξεάδνληαη απφ ηελ εξγαζηαθή παξαθίλεζε ή ππνθίλεζε πνπ είλαη κηα ζεκαληηθή ιεηηνπξγία ηεο δηαρείξηζεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Υαηδεπαληειή, 1999). Ζ έλλνηα ηεο εξγαζηαθήο παξαθίλεζεο ζπλδέεηαη κε ηελ έλλνηα ηεο επαγγεικαηηθήο ηθαλνπνίεζεο (Κακπνπξίδεο,2002). Παξαθίλεζε ραξαθηεξίδεηαη ε πξνζπκία θαη ε νηθεηνζειήο δξαζηεξηφηεηα θαη ζπκβνιή γηα ηελ επίηεπμε ησλ επηδησθφκελσλ ζηφρσλ ελφο νξγαληζκνχ. (αΐηεο 2002α; Wright, 2001). Ζ παξαθίλεζε ζπκβάιιεη ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ θαη 13

15 ζπληειεί ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηνπ εξγαδφκελνπ (Μπνπξαληάο, 2001) θαη ζπλεπψο επεξεάδεη ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ (Εαβιαλφο, 1998). Ζ ππνθίλεζε ζην ρψξν εξγαζίαο είλαη κηα ζχλζεηε δηαδηθαζία αθνχ ζρεηίδεηαη κε ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά. Αλαπηχρζεθαλ πνιιέο ζεσξίεο ζρεηηθά κε ηελ ππνθίλεζε. Ο Maslow ηεξαξρεί ηηο αλζξψπηλεο αλάγθεο νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ σο παξάγνληεο ππνθίλεζεο. ηε βάζε ηεο ππξακίδαο ηνπ Maslow βξίζθνληαη νη θπζηθέο αλάγθεο πνπ αλ θαη βξίζθνληαη ζην ρακειφηεξν επίπεδν ε ηθαλνπνίεζή ηνπο είλαη πνιχ ζεκαληηθή. ηελ επφκελε ζέζε βξίζθνληαη νη αλάγθεο αζθάιεηαο δειαδή νη αλάγθεο γηα αζθάιεηα, πξνζηαζία απφ θηλδχλνπο. Μεηά ηηο αλάγθεο αζθάιεηαο βξίζθνληαη νη θνηλσληθέο αλάγθεο πνπ είλαη επίζεο ζεκαληηθέο θαη επεξεάδνπλ ηε ζπκπεξηθνξά. Πνιχ ζεκαληηθφο ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ απηψλ είλαη ν ξφινο ηεο εγεζίαο πνπ κπνξεί λα ζπληειέζεη ζεηηθά ή αξλεηηθά πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Αθνινπζνχλ νη αλάγθεο ηνπ «εγψ» δειαδή νη αλάγθεο γηα απηνζεβαζκφ, απηνπεπνίζεζε, ειεπζεξία, πξνζσπηθή επηηπρία θαη γλψζε αιιά θαη νη αλάγθεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε θήκε, ην φλνκα, ηελ θνηλσληθή ζέζε θαη απνδνρή. Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ απηψλ βξίζθεηαη ζε άκεζε ζρέζε κε ην πεξηερφκελν ηεο δνπιεηάο. ηελ θνξπθή ηεο ππξακίδαο βξίζθνληαη νη αλάγθεο ηεο απηννινθιήξσζεο, ε αλάγθε δειαδή γηα ηελ εθπιήξσζε πξνζσπηθψλ πξνζδνθηψλ θαη ζηφρσλ ησλ εξγαδνκέλσλ (θνπιάο θαη Οηθνλνκάθε, 1998). Μηα άιιε ζεσξία παξαθίλεζεο είλαη ε ζεσξία Υ θαη Φ. Οη εγέηεο πνπ πηνζεηνχλ ηε ζεσξία Υ ζεσξνχλ φηη γηα ηνπο εξγαδφκελνπο ε εξγαζία είλαη δπζάξεζηε, φηη νη άλζξσπνη ζέινπλ λα απνθχγνπλ ηηο επζχλεο, δελ έρνπλ θηινδνμία, έρνπλ ειάρηζηεο ηθαλφηεηεο γηα επίιπζε πξνβιεκάησλ, ηα θίλεηξα απνδίδνπλ κφλν ζηηο βαζκίδεο ησλ πιηθψλ αλαγθψλ θαη αλαγθψλ αζθάιεηαο. Αθφκε ζεσξνχλ φηη νη εξγαδφκελνη κφλν φηαλ επηηεξνχληαη εξγάδνληαη απνηειεζκαηηθά. Απφ ηελ άιιε φζνη πηνζεηνχλ ηε ζεσξία Φ πηζηεχνπλ φηη ε εξγαζία είλαη θπζηθή, ν εξγαδφκελνο πξέπεη λα έρεη ηνλ έιεγρν ηεο δνπιεηάο ηνπ, δηαζέηεη ηθαλφηεηα δεκηνπξγηθήο επίιπζεο πξνβιεκάησλ, ηα θίλεηξα ιεηηνπξγνχλ θαη ζηηο βαζκίδεο ηνπ εγψ, ηεο απηνπξαγκάησζεο θαη ησλ θνηλσληθψλ αλαγθψλ θαη φηαλ νη άλζξσπνη εξγάδνληαη είλαη δεκηνπξγηθνί αλ έρνπλ ηε ζσζηή θαηεχζπλζε ( Everard θαη Morris, 1999). Ο Frederick Herzberg (Θεσξία δχν παξαγφλησλ) κεηά απφ έξεπλεο θαηέιεμε ζε ζπκπεξάζκαηα φπσο : 14

16 Γελ κπνξνχκε λα ηθαλνπνηήζνπκε ηνπο αλζξψπνπο απιψο θαη κφλν αλ εμαιείςνπκε ηηο αηηίεο ηεο δπζαξέζθεηαο. Όηη νη παξάγνληεο δπζαξέζθεηαο ζρεηίδνληαη κε ην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ ελψ νη παξάγνληεο ηθαλνπνίεζεο κε ην εξγαζηαθφ πεξηερφκελν. Όηη ζπλήζσο νη άλζξσπνη κε ηθαλνπνηεηηθή δνπιεηά έρνπλ κεγαιχηεξε αλνρή ζηνπο παξάγνληεο δπζαξέζθεηαο θαη φηη φηαλ νη παξάγνληεο δπζαξέζθεηαο είλαη ηζρπξνί ε δνπιεηά κπνξεί λα γίλεη αλππφθνξε. ηφρνο ησλ κάλαηδεξ πξέπεη λα είλαη ε εμάιεηςε αηηηψλ δπζαξέζθεηαο θαη ν «εκπινπηηζκφο» ηεο εξγαζίαο κε επθαηξίεο ηθαλνπνίεζεο. Αθφκε ν Herzberg ραξαθηεξίδεη ηνπο παξάγνληεο δπζαξέζθεηαο πγεηνλνκηθνχο (πνπ είλαη ε πνιηηηθή θαη ε δηνίθεζε ηνπ νξγαληζκνχ, ε δηαρείξηζε, νη εξγαζηαθέο ζπλζήθεο, νη δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, ηα ρξήκαηα, ε ζέζε θαη ε αζθάιεηα). Απφ ηελ άιιε ηνπο παξάγνληεο ηθαλνπνίεζεο ζηελ εξγαζία ηνπο ραξαθηεξίδεη «παξαθηλεηέο» (απηνί είλαη ε επίηεπμε, ε επζχλε, αλαγλψξηζε, ε αλέιημε, ε δνπιεηά θαζ εαπηή θαη ε πξνζσπηθή αλάπηπμε). Ζ δνπιεηά ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπλήζσο βαζκνινγείηαη πςειά ζηελ κέηξεζε Herzberg. Τπάξρεη ζρέζε αλάκεζα ζηνπο «παξαθηλεηέο» ηνπ Herzberg θαη ηηο δχν αλψηαηεο βαζκίδεο ηεο ηεξάξρεζεο αλαγθψλ ηνπ Maslow. Όινη νη ζεσξεηηθνί θηλήηξσλ ηνλίδνπλ ηελ αλάγθε ησλ επηηεπγκάησλ. ην βηβιίν ηνπ «Every Employer a Manager» ν Mayers ηνλίδεη φηη ε επίηεπμε πξνθχπηεη φηαλ θάπνηνο γλσξίδεη ηνλ ζηφρν ηνπ θαη κεηά κπνξεί : α)λα πξνγξακκαηίδεη πψο λα ηνλ πεηχρεη β)λα εθαξκφδεη ην πξφγξακκα θαη γ)λα ειέγρεη ην απνηέιεζκα. Απηφ έρεη εθαξκνγή ζην επάγγεικα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, αθνχ γλσξίδνπλ ην ζηφρν, κπνξνχλ λα πξνγξακκαηίδνπλ θαη πεηπραίλνπλ έλα απνηέιεζκα. Απηφ βέβαηα ηζρχεη φηαλ ππάξρεη ζχζηεκα εμεηάζεσλ θαη φηαλ απηνί πνπ παξαθηλνχληαη αηζζάλνληαη φηη ν ζηφρνο ηνπο ελδηαθέξεη ( Everard θαη Morris, 1999). Ο David McClelland δηαηχπσζε ηε ζεσξία ησλ αλαγθψλ. χκθσλα κε απηή νη εξγαδφκελνη ληψζνπλ ηελ αλάγθε γηα επίηεπμε θαη επηδίσμε ηεο επηηπρίαο, ηελ αλάγθε γηα εμνπζία θαη ηελ αλάγθε γηα δεκηνπξγία θνηλσληθψλ δεζκψλ. Σα άηνκα πςειψλ επηηεχμεσλ παξαθηλνχληαη ζε κεγάιν βαζκφ φηαλ ε εξγαζία ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειφ βαζκφ αηνκηθήο επζχλεο θαη αλαηξνθνδφηεζεο. 15

17 Άιιεο ζεσξίεο παξαθίλεζεο είλαη ε ζεσξία ηεο απηνδηάζεζεο πνπ ππνζηεξίδεη φηη νη άλζξσπνη ζέινπλ λα έρνπλ ηνλ έιεγρν ησλ ελεξγεηψλ ηνπο γηα λα παξαθηλνχληαη, ε ζεσξία ηεο ζηνρνζέηεζεο ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη ζπγθεθξηκέλνη ζηφρνη θαη κάιηζηα νη δχζθνινη ζηφρνη νδεγνχλ ζε πςειφηεξν επίπεδν επίδνζεο κε ηελ πξνυπφζεζε βέβαηα φηη νη ζηφρνη είλαη απνδεθηνί θαη ππάξρεη αθνζίσζε ζε απηνχο. ηηο ζχγρξνλεο ζεσξίεο ηεο παξαθίλεζεο κπνξνχλ αθφκε λα αλαθεξζνχλ ε ζεσξία ηεο απην-απνηειεζκαηηθφηεηαο πνπ αλαθέξεηαη ζηελ πεπνίζεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ φηη κπνξεί λα επηηειέζεη ζσζηά κηα εξγαζία, ηελ ζεσξία ηεο ηζφηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη εξγαδφκελνη παξαθηλνχληαη φηαλ ληψζνπλ φηη παίξλνπλ απφ ηελ εξγαζία ηνπο αλάινγα κε απηφ πνπ πξνζθέξνπλ θαη ληψζνπλ φηη επηθξαηεί δηθαηνζχλε, ηε ζεσξία ηεο πξνζδνθίαο πνπ δηαηχπσζε ν Victor Vroom ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη εξγαδφκελνη ελεξγνχλ κε ηξφπν πνπ εμαξηάηαη απφ ηε δχλακε ηεο πξνζδνθίαο γηα έλα πξνθαζνξηζκέλν απνηέιεζκα θαη αλάινγα παξαθηλνχληαη αλ γλσξίδνπλ φηη ζα αμηνινγεζνχλ ζεηηθά (Robbins and Judge, 2011). Παξαθίλεζε είλαη ην «λα παίξλεηο ην θαιχηεξν απφ ηνπο αλζξψπνπο». Σν θαιχηεξν βέβαηα δελ είλαη πάληα θαη ην θαιχηεξν απνηέιεζκα. Οη Peters θαη Waterman ζεσξνχλ φηη «θχξηα δνπιεηά ηεο δηνίθεζεο είλαη λα δίλεη ζηνπο ππαιιήινπο ηε γεληθή δηεχζπλζε». ηελ παξαθίλεζε αλζξψπνπ πξέπεη λα ππνινγίδνληαη νη αλάγθεο θαη νη δπλαηφηεηεο: α)ηεο νκάδαο πνπ δηνηθείηαη, β) ησλ αηφκσλ πνπ απνηεινχλ ηελ νκάδα, γ) ησλ «πειαηψλ», (π.ρ καζεηψλ, γνλέσλ θ.η.ι) ηνπ νξγαληζκνχ φπνπ εξγάδεηαη ε νκάδα. Κπξίσο παξαθηλνχληαη νη πθηζηάκελνη απφ ηνπο πξντζηάκελνπο, ζπαληφηεξα νη νκνηφβαζκνη ή νη πξντζηάκελνη. Οη ζεσξεηηθνί ησλ θηλήηξσλ ζρεηίδνπλ ηελ παξαθίλεζε κε ηελ ηθαλνπνίεζε αλαγθψλ θαη ηε ζπλδένπλ: α) κε ηελ εμέηαζε ησλ αλζξψπηλσλ αλαγθψλ θαη β) ηνπο ηξφπνπο ηεο θαιχηεξεο ηθαλνπνίεζεο αλαγθψλ ζηε δνπιεηά ( Everard θαη Morris, 1999). ηελ εθπαηδεπηηθή δηνίθεζε παξαθίλεζε απνηεινχλ ηα θίλεηξα, ε αλάγθε, νη ζχλζεηεο θαηαζηάζεηο θαη νη κεραληζκνί πνπ ελεξγνπνηνχλ ηε δξαζηεξηφηεηα ηνπ αηφκνπ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ (Hoy θαη Miskel, 2008). Ζ παξαθίλεζε είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ έρεη σο ζθνπφ θαη ζηφρν νη αλάγθεο ησλ αηφκσλεξγαδνκέλσλ λα ζπκθσλνχλ κε ηνπο ζθνπνχο θαη ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ. Παξαθίλεζε ππάξρεη φηαλ δεκηνπξγνχληαη νη θαηάιιειεο ζπλζήθεο ψζηε ν εξγαδφκελνο λα ζέιεη λα θάλεη θάηη, επνκέλσο έλαο νξγαληζκφο πξέπεη λα δεκηνπξγεί ηηο ζπλζήθεο γηα ηελ εζειεκέλε δξάζε ηνπ εξγαδφκελνπ ε νπνία βέβαηα ζπλάδεη κε 16

18 ηνπο νξγαλσζηαθνχο ζθνπνχο θαη φρη λα δεκηνπξγεί ζπλζήθεο πίεζεο θαη θαηαλαγθαζκνχ. Απηφ ηζρχεη θαη ζηελ εθπαίδεπζε φπνπ ε αλάπηπμε ησλ αηφκσλ επηηπγράλεηαη κφλν φηαλ ηα άηνκα επηζπκνχλ λα αλαπηπρζνχλ (παλφο, 1997). Ζ παξαθίλεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ απνηειεί ζεκαληηθή επηδίσμε ηεο εγεζίαο ζηελ εθπαίδεπζε θαη κάιηζηα βξίζθεηαη ζε ζηελή ζρέζε κε ηελ παξαθίλεζε ησλ καζεηψλ. Έλαο δάζθαινο πνπ δελ έρεη ν ίδηνο παξαθίλεζε δελ κπνξεί λα πξνσζήζεη ηηο εθπαηδεπηηθέο αιιαγέο θαη λα ζπκβάιιεη ζηελ πξφνδν ηεο εθπαίδεπζεο. Ζ παξαθίλεζε είλαη ζεκαληηθή γηα ηελ ηθαλνπνίεζε θαη ηελ πιεξφηεηα ησλ ίδησλ ησλ δαζθάισλ. Υακειά επίπεδα παξαθίλεζεο δαζθάισλ θαη πςειά επίπεδα εξγαζηαθνχ άγρνπο αλαπηχζζνληαη ζε εθπαηδεπηηθνχο πνιχ πεξηζζφηεξν απφ άιιεο εξγαζηαθέο νκάδεο ( Neves and Conboy, 2001). Σν ζέκα ηεο παξαθίλεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ δελ έρεη κειεηεζεί ζεκαληηθά, ζχκθσλα κε ηε βηβιηνγξαθία θαη πνιιέο θνξέο κειεηάηαη σο κηα παξάκεηξνο ζε ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ή ηελ επαγγεικαηηθή δπζαξέζθεηα, ηε δέζκεπζε ζηνλ νξγαληζκφ θαη ην ζρεδηαζκφ θαξηέξαο. Σν απνηέιεζκα είλαη λα δεκηνπξγείηαη ζχγρπζε ζηε ρξήζε ησλ φξσλ παξαθίλεζε, εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε, δέζκεπζε θαη επαγγεικαηηθή δπζαξέζθεηα (Evans, 1998). Ο ξφινο ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ είλαη ζεκαληηθφο ζηελ παξαθίλεζε θαη ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Οη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην ξφιν ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ ζηελ εθπαίδεπζε φζνλ αθνξά ηελ παξαθίλεζε θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ είλαη εμσγελείο (Αλαζηαζίνπ, 2011). Απηνί είλαη: α) ην ζπγθεληξσηηθφ ζχζηεκα ειέγρνπ, νη εθπαηδεπηηθνί εθηεινχλ απιψο ην θαζήθνλ ηνπο θάησ απφ έλα θεληξηθφ ζχζηεκα δηνίθεζεο, β) ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα καζεκάησλ πνπ δηακνξθψλεηαη απφ ηελ θεληξηθή δηνίθεζε θαη δελ αθήλεη πεξηζψξηα απηνλνκίαο θαη επηινγήο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο, γ) ν θεληξηθφο έιεγρνο ηνπ ζπζηήκαηνο ησλ θηλήηξσλ, αθνχ δε ιεηηνπξγεί έλα ζχζηεκα πνπ λα παξαθηλεί ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, δελ ππάξρεη ζχλδεζε ηεο πξνζπάζεηαο, ηεο απφδνζεο θαη ηεο ακνηβήο (αΐηεο, 2002α), δ) ε αλαγλψξηζε ηεο ζέζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ απφ ηελ θνηλσλία. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη δελ αλαγλσξίδεηαη ην έξγν ησλ εθπαηδεπηηθψλ απφ ην θνηλσληθφ ζχλνιν (Ξσρέιιεο, 1990). 17

19 Δξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ζηελ εθπαίδεπζε Δξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ραξαθηεξίδνληαη νη ζεηηθέο απφςεηο ελφο εξγαδφκελνπ γηα ηελ εξγαζία ηνπ θαζψο θαη ηα ζπλαηζζήκαηα πνπ απνθνκίδεη απφ απηή (Locke, 1976; Spector, 1997 ). Ζ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε δείρλεη ην βαζκφ ζηνλ νπνίν νη πξνζδνθίεο ηνπ απφ ηελ εξγαζία εθπιεξψλνληαη (Koustelios and Tgigrilis, 2005). Οη παξάγνληεο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε ελφο εξγαδφκελνπ κπνξεί λα είλαη: α) εζσγελείο θαη ζρεηίδνληαη κε ηελ θχζε ηεο εξγαζίαο, ηηο δξαζηεξηφηεηεο, ηηο επηινγέο ηνπ εξγαδφκελνπ β) εμσγελείο θαη ζρεηίδνληαη κε ηηο ακνηβέο, ην σξάξην θαη ηηο γεληθφηεξεο ζπλζήθεο εξγαζίαο (Κάληαο, 1998). εκαληηθφ είλαη νη εξγαδφκελνη λα κπνξνχλ λα ηθαλνπνηνχλ ζην ρψξν εξγαζίαο ηηο αλάγθεο ησλ αλψηεξσλ επηπέδσλ ηεο ππξακίδαο ηνπ Maslow θαη λα αλαγλσξίδνληαη σο πξνζσπηθφηεηεο. Έηζη ζα ηνπο δίλεηαη ε επθαηξία γηα δεκηνπξγία, αμηνπνίεζε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπο θαη πξνζθνξά (θνπιάο θαη Οηθνλνκάθε, 1998). Τπάξρεη κεγάιε ζρέζε αλάκεζα ζηελ ηθαλνπνίεζε θαη ηελ επίδνζε ζηελ εξγαζία. Οη νξγαληζκνί πνπ έρνπλ ηθαλνπνηεκέλνπο εξγαδνκέλνπο είλαη πην απνηειεζκαηηθνί (Robbins and Judge, 2011). Μπνξεί ν εξγαδφκελνο λα κελ ηθαλνπνηείηαη απφ φια ηα ζηνηρεία ηεο εξγαζίαο ηνπ ελψ απφ θάπνηα άιια λα είλαη ηθαλνπνηεκέλνο (Rebore, 2006). Μπνξεί ηα νηθνλνκηθά θίλεηξα λα επηδξνχλ ζεηηθά ζηελ απφδνζε αιιά απηή ε ζεηηθή επίδξαζε είλαη βξαρππξφζεζκε. Οη παξάγνληεο φκσο ππνθίλεζεο ή ηθαλνπνίεζεο φπσο ε αλαγλψξηζε ηεο απφδνζεο, ε αλάζεζε επζχλεο θαη ην πεξηερφκελν ηεο ίδηαο ηεο δνπιεηάο έρνπλ κεγαιχηεξε επίδξαζε θαη ιεηηνπξγνχλ καθξνπξφζεζκα ( θνπιάο θαη Οηθνλνκάθε, 1998). Γηα ηελ αλάπηπμε επαγγεικαηηθήο ηθαλνπνίεζεο απαξαίηεην είλαη ε εξγαζία λα παξέρεη επθαηξίεο γηα ζπκκεηνρή ζηε ιήςε απνθάζεσλ, απηνλνκία, ειεπζεξία επηινγψλ θαη απνθάζεσλ. Αθφκε πξέπεη λα παξέρεη επθαηξίεο γηα αλάπηπμε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ εξγαδνκέλνπ θαη λα ππάξρεη πνηθηιία δξαζηεξηνηήησλ. Δπηπιένλ ην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ θαιφ είλαη λα παξέρεη πιεξνθφξεζε γηα ηηο ζπλέπεηεο θάπνησλ ζπκπεξηθνξψλ θαη ζηάζεσλ, πιεξνθφξεζε γηα ην κέιινλ ηεο εξγαζίαο θαη 18

20 εξγαζηαθή αζθάιεηα θαη ηέινο ζα πξέπεη ηα εξγαζηαθά θαζήθνληα, νη ππνρξεψζεηο θαη ν εξγαζηαθφο ξφινο λα είλαη κε ζαθήλεηα πξνζδηνξηζκέλα (Warr, 2005). Ζ παξαθίλεζε θαη ε ηθαλνπνίεζε εξγαδνκέλνπ ζηε δεκφζηα εθπαίδεπζε παίδεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηήο (αΐηεο, 2002α). Ζ ηθαλνπνίεζε κάιηζηα ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ εθπαίδεπζε αλαθέξεηαη ζε ζέκαηα φπσο ε δηνίθεζε ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ, ε απνδνηηθφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ε αθνζίσζε ζην έξγν ηνπο (Buchmann and Hannun, 2001). Ζ ηθαλνπνίεζε ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ εθπαίδεπζε ζρεηίδεηαη κε ηε ζεηηθή ή αξλεηηθή ζπλαηζζεκαηηθή θαηάζηαζε πνπ απνξξέεη απφ ηελ αμηνιφγεζε ηνπ εξγαζηαθνχ ξφινπ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ απφ ηνλ ίδην (Hoy θαη Miskel, 2008). Απφ ηελ άιιε πιεπξά φηαλ ππάξρνπλ αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα απφ ηελ εξγαζία ή ην πεξηβάιινλ ηεο εξγαζίαο ηφηε ππάξρεη εξγαζηαθή δπζαξέζθεηα (Furnham, 1997). Ζ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ απνηειεί ζπρλά αληηθείκελν κειέηεο θαη έξεπλαο. Γηεξεπλψληαη νη πεγέο ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ απφ ηελ εξγαζία, θαζψο ε εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη ζεκαληηθή, αθνχ, φπσο αλαθέξεηαη, επεξεάδεη ηελ πξφνδν ησλ καζεηψλ ( Wright θαη Custer, 1998). Αθφκε ε ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζπλδέεηαη κε ηα θίλεηξα πνπ ππάξρνπλ ζηελ εξγαζία ηνπο (Kyriakou, 1987; Kyriakou θαη Sutcliffe, 1979). Αληίζεηα έρεη βξεζεί φηη παξάγνληεο πνπ δπζθνιεχνπλ ηελ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ απνηεινχλ νη ρακειέο απνδνρέο, ν θφξηνο εξγαζίαο, ε αξλεηηθή ζηάζε ηεο θνηλσλίαο απέλαληί ηνπο. Ζ ηθαλνπνίεζε επηπιένλ επεξεάδεηαη ηφζν απφ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, φζν θαη απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζρνιείνπ φπνπ εξγάδεηαη. (Spear et al, 2000). Οη Έιιελεο εθπαηδεπηηθνί έρνπλ κηθξφ βαζκφ ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ εξγαζία ηνπο ζε ζρέζε κε ηνπο Δπξσπαίνπο θαη απηφ ζρεηίδεηαη ηφζν κε ηηο επθαηξίεο αλέιημεο ηνπο φζν θαη κε ηελ αμηνιφγεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ηνπο έξγνπ αιιά θαη ηελ επηινγή ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ (Κακπνπξίδεο, 2002). Μειέηεο, κάιηζηα, έδεημαλ φηη νη Έιιελεο εθπαηδεπηηθνί δελ έρνπλ ηα απαηηνχκελα θίλεηξα γηα ηελ εξγαζία ηνπο θαη θπξίσο έρνπλ ρακειέο ακνηβέο (Καβνχξε, 1999). Δπηπιένλ απφ έξεπλεο έρεη δηαπηζησζεί φηη νη εθπαηδεπηηθνί ζεσξνχλ φηη ην έξγν ηνπο δελ αλαγλσξίδεηαη απφ ην θνηλσληθφ ζχλνιν θαζψο θαη φηη έρνπλ κηθξά πεξηζψξηα απηελέξγεηαο θαη αλάιεςεο πξσηνβνπιηψλ ( Ξσρέιεο, 1991). 19

21 Σν θαιφ ζρνιηθφ θιίκα θαη ε νξγαλσζηαθή θνπιηνχξα, γηα παξάδεηγκα ε πιηθνηερληθή ππνδνκή, ε επάξθεηα νηθνλνκηθψλ πφξσλ (Ma and MacMillan, 1999) αιιά θαη ην ζηπι δηνίθεζεο, ε ζπλεξγαζία κε ηνπο ζπλαδέιθνπο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε (Bogler, 2001). Αθφκε φκσο θαη δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ησλ εξγαδνκέλσλ φπσο ε ειηθία, ε νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε, ην θχιν ή ε πεξηνρή κπνξνχλ λα παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν. Οη γπλαίθεο εθπαηδεπηηθνί ζπλήζσο παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε απφ ηνπο άλδξεο (Ma and MacMillan, 1999). Άιινπο ζεκαληηθνχο παξάγνληεο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηελ εξγαζία απνηεινχλ: ε θχζε ηεο εξγαζίαο, ε αίζζεζε ηεο επηηέιεζεο ζεκαληηθνχ έξγνπ, ε επαθή κε ηα παηδηά,ην ζηπι εγεζίαο, ε αλάπηπμε θηιηθψλ ζρέζεσλ κε ζπλαδέιθνπο, ην θαιφ ζπλαδειθηθφ θιίκα ή θιίκα ζπλεξγαζίαο, ην πεξηζψξην γηα αλάπηπμε πξσηνβνπιηψλ θαη ε νηθνλνκία ζηελ εξγαζία (Kyrialou and Sulcliffe, 1979; Evans, 2001). Αληηζέησο ε έιιεηςε πεξηζσξίσλ πξσηνβνπιίαο θαη αλεμαξηεζίαο ζηε ιήςε απνθάζεσλ, ην απηαξρηθφ ζηπι εγεζίαο, νη δπζθνιίεο ζηελ επαγγεικαηηθή αλάπηπμε, νη θαθέο ζρέζεηο κε ηνπο ζπλαδέιθνπο, ε αξλεηηθή ζηάζε απφ ηελ θνηλσλία θαη ηα ΜΜΔ, νη ρακεινί κηζζνί κπνξνχλ λα απνηεινχλ παξάγνληεο πνπ πεξηνξίδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Thompson et al, 1997; Zembylas and Papanastasiou, 2005). Ζ επαθή κε ηα παηδηά θαη ε αίζζεζε δεκηνπξγίαο πνπ πξνζθέξεη, ε αλάπηπμε δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ θαη αηζζήκαηνο πξνζθνξάο πνπ αλαπηχζζεηαη ζην ζρνιείν είλαη παξάγνληεο πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη κπνξνχλ πνιιέο θνξέο λα πεξηνξίζνπλ παξάγνληεο δπζαξέζθεηαο πνπ κπνξεί λα ππάξρνπλ φπσο ν πεξηνξηζκφο ηεο επαγγεικαηηθήο εμέιημεο θαη επηκφξθσζεο ή γεληθφηεξα νη κε ηθαλνπνηεηηθέο ζπλζήθεο εξγαζίαο (Παπαλανχκ, 2003). Οξηζκέλα επαγγέικαηα, ηδηαίηεξα απηά πνπ έρνπλ ζρέζε κε ηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο θαη απαηηνχλ ηε ιήςε απνθάζεσλ είλαη αγρνγφλα. Δπαγγέικαηα πνπ πξνθαινχλ ηδηαίηεξν άγρνο είλαη απηά πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο φπσο ην επάγγεικα ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Κάληαο, 2009). Οη εθπαηδεπηηθνί θαηά ηελ εθηέιεζε ηνπ θαζήθνληφο ηνπο αλαπηχζζνπλ άγρνο, ιφγσ ηεο πίεζεο ησλ θαζεκεξηλψλ απαηηήζεσλ ηεο ηάμεο θαη ηνπ ζρνιείνπ (Εαβιαλφο, 2002). Απνηέιεζκα 20

22 ηνπ άγρνπο ησλ εθπαηδεπηηθψλ κπνξεί λα είλαη ε άζρεκε ζπκπεξηθνξά, ηάζε γηα απνπζία απφ ηελ εξγαζία, ζχγρπζε, κείσζε ζηελ απφδνζε. Παξάγνληεο πνπ πξνθαινχλ απηή ηε ζηξεζνγφλα θαηάζηαζε κπνξεί λα είλαη ε πεηζαξρία ησλ καζεηψλ, ε αξλεηηθή ζηάζε ησλ καζεηψλ γηα ην ζρνιείν, ν κε επαξθήο ρξφλνο πξνεηνηκαζίαο. εκαληηθφ ξφιν, βέβαηα, ζηε δεκηνπξγία ή ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ άγρνπο παίδεη ε πξνζσπηθφηεηα θαη ε ηδενινγία ηνπ ίδηνπ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ (Παππά, 2006). Οη εθπαηδεπηηθνί πνπ δνπλ ζε αγρνγφλεο θαηαζηάζεηο νδεγνχληαη πνιιέο θνξέο ζηελ επαγγεικαηηθή εμνπζέλσζε. Ζ επαγγεικαηηθή εμνπζέλσζε θαη ε κεησκέλε επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε ζρεηίδνληαη θαη κπνξεί λα είλαη απνηέιεζκα άζρεκσλ εξγαζηαθψλ ζπλζεθψλ (Κάληαο, 1998) Μέηξεζε εξγαζηαθήο ηθαλνπνίεζεο Δξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε είλαη ην ζεηηθφ αίζζεκα πνπ έρεη ν εξγαδφκελνο γηα ηε δνπιεηά ηνπ φηαλ αμηνινγεί ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο. Απηφ βέβαηα ζρεηίδεηαη θαη κε ηε ζρέζε ηνπ κε ηνπο ζπλαδέιθνπο θαη πξντζηακέλνπο, ηνπο νξγαλσζηαθνχο θαλφλεο θαη ηηο πνιηηηθέο, ηηο εξγαζηαθέο ζπλζήθεο θαη ηελ επίδνζε ηνπ ζε απηήλ. Γηα ηελ κέηξεζε ηεο εξγαζηαθήο ηθαλνπνίεζεο ππάξρνπλ δχν πξνζεγγίζεηο : ε πξψηε αμηνινγεί ζπλνιηθά ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηε δνπιεηά, ελψ ε δεχηεξε ειέγρεη θαη αμηνινγεί ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ απφ δηάθνξεο πηπρέο ηεο εξγαζίαο ηνπ. Με ην δεχηεξν ηξφπν κέηξεζεο επηηπγράλνληαη πην αθξηβή απνηειέζκαηα θη απηή επηηξέπεη, αθνχ εληνπηζηνχλ θάπνηα πξνβιήκαηα ζηελ εξγαζία, λα αληηκεησπηζηνχλ. Όκσο θαη ηνλ πξψην ηξφπν πνπ είλαη πην ζχληνκνο κπνξνχκε λα βγάινπκε ζεκαληηθά ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ νπζία ηεο εξγαζίαο. Έρνπλ γίλεη έξεπλεο πνπ απνδεηθλχνπλ φηη νη εξγαδφκελνη δελ είλαη πάληα ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ εξγαζία ηνπο. πλήζσο είλαη ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ εξγαζία ηνπο ζπλνιηθά, κε ηνπο πξντζηακέλνπο θαη ηνπο ζπλαδέιθνπο φκσο είλαη ιηγφηεξν ηθαλνπνηεκέλνη κε ηελ ακνηβή θαη ηηο επθαηξίεο πξναγσγήο. Βέβαηα νη παξάγνληεο πνπ δίλνπλ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε δηαθέξνπλ απφ εξγαδφκελν ζε εξγαδφκελν. Γηα παξάδεηγκα ε ακνηβή έρεη κεγαιχηεξε ζεκαζία ζε θησρέο ρψξεο θαη αξθεί γηα λα δψζεη εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε. ε ρψξεο φκσο κε θαιφ επίπεδν δηαβίσζεο δελ ππάξρεη απηή ε κεγάιε ζρέζε ακνηβήο-ηθαλνπνίεζεο. Σν 21

23 ρξήκα ιεηηνπξγεί κελ παξαθηλεηηθά δελ ζπληειεί φκσο πάληα ζηελ επηηπρία. Ζ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ θαη απφ ηελ πξνζσπηθφηεηα. Ζ έξεπλα έδεημε φηη νη εξγαδφκελνη κε ζεηηθή απηφ-αμηνιφγεζε είλαη πην ηθαλνπνηεκέλνη ζηε δνπιεηά ηνπο απφ φηη νη εξγαδφκελνη κε αξλεηηθή απηφαμηνιφγεζε πνπ έρνπλ ιηγφηεξεο θηινδνμίεο (Robbins and Judge, 2011). Έρνπλ γίλεη αξθεηέο έξεπλεο παγθνζκίσο πνπ δηεξεπλνχλ ηφζν ηελ παξαθίλεζε φζν θαη ηελ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Τπάξρνπλ έξεπλεο πνπ αλαθέξνληαη ζηα ςπρνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Οη ίδηεο αληηιήςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηηο ηθαλφηεηεο ηνπο επεξεάδνπλ ηελ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε (Wu and Short, 1996). Οη έξεπλεο γηα ην επίπεδν ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ γίλνληαη κε ηππηθέο θαη άηππεο δηαδηθαζίεο. Μπνξεί λα δηεξεπλεζεί ην πψο αηζζάλνληαη νη εξγαδφκελνη γηα ηελ εξγαζία ηνπο θαη ην πεξηβάιινλ εξγαζίαο ηνπο θαζψο θαη γηα ηηο επθαηξίεο εμέιημεο πνπ ηνπο πξνζθέξνληαη. Οη βειηηψζεηο ζηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο απνζθνπνχλ ζηελ απνθπγή ελεξγεηψλ φπσο νη απεξγίεο ή ε κείσζε ηεο απφδνζεο θαη γεληθφηεξα ζηελ απνθπγή εληάζεσλ ζηηο ζρέζεηο κε ηε δηεχζπλζε (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). Οη αληηδξάζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ πνπ δελ είλαη ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ εξγαζία ηνπο πνηθίινπλ. Απηέο θηλνχληαη πξνο δχν δηαζηάζεηο: επνηθνδνκεηηθή/ θαηαζηξεπηηθή θαη ελεξγεηηθή/ παζεηηθή. Πην ζπγθεθξηκέλα ν εξγαδφκελνο κπνξεί είηε λα απνρσξήζεη απφ ηελ εξγαζία ηνπ, είηε λα εθθξάζεη ηε γλψκε ηνπ κε ζθνπφ ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, είηε λα πεξηκέλεη παζεηηθά θαη κε αθνζίσζε ηε βειηίσζε ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, είηε ηέινο λα εγθαηαιείςεη ηηο πξνζπάζεηεο βειηίσζεο ζπλζεθψλ θαη λα απέρεη απφ ηα θαζήθνληα ή λα θαηαβάιεη κεησκέλε πξνζπάζεηα ζηελ εξγαζία (Robbins and Judge, 2011) Ζ εγεζία ζηελ εθπαίδεπζε Με ηνλ φξν Ζγεζία ελλννχκε ηε δηαλζξψπηλε δηαδξαζηηθή δηαδηθαζία ζχκθσλα κε ηε νπνία ε ζπκπεξηθνξά ελφο ή πεξηζζνηέξσλ αλζξψπσλ επεξεάδεηαη απφ έλαλ ή πεξηζζφηεξνπο άιινπο αλζξψπνπο θαηεπζπλφκελε ζηελ εθπιήξσζε ελφο ζπγθεθξηκέλνπ ζηφρνπ. Βαζηθή πξνυπφζεζε ζηελ πεξίπησζε απηή, είλαη ν επεξεαζκφο λα ιακβάλεη ρψξα κε ηε ζέιεζε ηνπ επεξεαδφκελνπ (Σεξδίδεο, 2011). 22

24 Καηά άιινπο, Ζγεζία νλνκάδεηαη ε ηδηφηεηα ελφο αηφκνπ λα πξνΐζηαηαη ζε κηα νκάδα αλζξψπσλ. Γηαθξίλεηαη ζε θπζηθή θαη ηππηθή. ηελ πξψηε πεξίπησζε έλα πξφζσπν μερσξίδεη κέζα ζε κηα νκάδα, επηβάιιεηαη θαη ηελ θαηεπζχλεη. ηε δεχηεξε θάπνηνο θαηέρεη κία ζέζε ζε έλαλ νξγαληζκφ ή επηρείξεζε θαη θαηεπζχλεη θαη δηεπζχλεη ην πξνζσπηθφ εξγαδνκέλνπο, παξαθηλψληαο ηνπο κε ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ηεο εξγαζίαο ηνπο (Υνιέβαο, 1995). Γπν ζχγρξνλεο ζεσξίεο εγεζίαο αλαθέξνληαη ζηελ ραξηζκαηηθή εγεζία θαη ηε κεηαζρεκαηηζηηθή. Ο ραξηζκαηηθφο εγέηεο δηαζέηεη εμαηξεηηθέο εγεηηθέο ηθαλφηεηεο, φπσο ην φξακα, ηελ πξνζπκία λα αλαιάβεη θηλδχλνπο γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ νξάκαηνο, κε επαηζζεζία ζηηο αλάγθεο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη κε εληππσζηαθέο ζπκπεξηθνξέο θαηαθέξλεη λα επεξεάδεη ηνπο πθηζηακέλνπο ηνπ. Όκσο νη ραξηζκαηηθνί εγέηεο κπνξεί λα κελ ελεξγνχλ πάληα πξνο φθεινο ηνπ νξγαληζκνχ θαη ε ραξηζκαηηθή εγεζία δελ είλαη πάληα απνηειεζκαηηθή. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ν κεηαζρεκαηηζηήο εγέηεο εκπλέεη ηνπο πθηζηακέλνπο λα εξγαζηνχλ γηα ην θαιφ ηνπ νξγαληζκνχ, ελδηαθέξεηαη γηα ηηο αλεζπρίεο θαη αλάγθεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ηνπο εκπλέεη θαη ζέηεη νκαδηθνχο ζηφρνπο. Οη κεηαζρεκαηηζηηθνί εγέηεο είλαη πην δεκηνπξγηθνί άξα θαη πην απνηειεζκαηηθνί, απμάλνπλ ηελ απηφ- απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ εξγαδνκέλσλ θαη επηηπγράλνπλ ηνπο επηδησθφκελνπο ζηφρνπο. Ο ηχπνο ηεο κεηαζρεκαηηζηηθήο εγεζίαο ππνζηεξίρηεθε ζε δηαθνξεηηθά επαγγέικαηα φπσο δηεπζπληέο ζρνιείσλ θαη δαζθάινπο θαη ζπλδέεηαη κε ηελ πςειφηεξε ηθαλνπνίεζε εξγαδνκέλσλ. Σέινο ε κεηαζρεκαηηζηηθή εγεζία είλαη επξχηεξε απφ ηελ ραξηζκαηηθή θαη είλαη πηζαλφ έλαο κεηαζρεκαηηζηηθφο εγέηεο λα είλαη θαη ραξηζκαηηθφο (Robbins and Judge, 2011). ην εξψηεκα αλ νη επηηπρεκέλνη εγέηεο παξνπζηάδνπλ θνηλά ραξαθηεξηζηηθά ππάξρνπλ απφ ηνπο εξεπλεηέο ηνπ ρψξνπ, πνιιέο θαη δηαθνξεηηθέο απαληήζεηο. Έηζη άιινη θαηέιεμαλ ζην φηη ζηηο εγεηηθέο πξνζσπηθφηεηεο δελ ππάξρνπλ θνηλά ραξαθηεξηζηηθά ζε νξηζκέλν ζπλδπαζκφ, ελψ άιινη πηζηεχνπλ φηη ππάξρνπλ κελ θάπνηα θνηλά ραξαθηεξηζηηθά αιιά ην ζπνπδαηφηεξν ξφιν ζηε δηακφξθσζε ηεο εγεηηθήο ζπκπεξηθνξάο δελ παίδνπλ έκθπηεο ηθαλφηεηεο αιιά ε πξνζαξκνγή θαη ε εθκεηάιιεπζε ησλ πθηζηακέλσλ ηθαλνηήησλ αλάινγα κε ηελ πεξίζηαζε. Τπήξμαλ επίζεο θαη εκπεηξηθέο έξεπλεο πνπ έδεημαλ φηη νη βαζηθέο θαηεγνξίεο πξνζφλησλ θάζε εγεηηθνχ ζηειέρνπο είλαη ε ηθαλφηεηα, δειαδή ε ηερλνγλσζία ζε ζπλδπαζκφ κε δηαλνεηηθέο θαη ηδηφηεηεο ηνπ ραξαθηήξα, ε θηινπνλία πνπ ζπλεπάγεηαη ζθιεξή θαη 23

25 ζπζηεκαηηθή εξγαζία θαη ε αθεξαηηφηεηα πνπ ζρεηίδεηαη κε εζηθέο αξεηέο φπσο ε ηηκηφηεηα θαη ε δηθαηνζχλε (Καλειιφπνπινο, 1990). Αθφκε, θχξηεο δεμηφηεηεο ηνπ εγέηε ζεσξνχληαη: ην φξακα (Vision), λα πξνβιέπεη ην κέιινλ, ε ελδπλάκσζε (Empowerment), λα ελζαξξχλεη ηα άηνκα, λα αλαζέηεη εμνπζία, ε δηαίζζεζε (Intuition), λα ρξεζηκνπνηεί ηε δηαίζζεζε ζηε ιήςε απνθάζεσλ, ε ζπκβαηφηεηα αμηψλ (Value congruence), λα πηνζεηεί αμίεο φπσο ν ζεβαζκφο, ε εκπηζηνζχλε, ε εληηκφηεηα θαη λα ηηο ελζσκαηψλεη ζην δηνηθεηηθφ ζχζηεκα (Εαβιαλφο, 2002). Άιιεο ηθαλφηεηεο πνπ πξέπεη λα θαιιηεξγήζεη έλαο θαιφο εγέηεο είλαη: ηθαλφηεηεο επηθνηλσλίαο, ηθαλφηεηεο λα δηαρεηξίδεηαη ζσζηά ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο επηρείξεζεο, δεκηνπξγηθφηεηα, θαη ηελ ηθαλφηεηα λα απηνκνξθψλεηαη. Δπηπξφζζεηα είλαη αλαγθαίν λα κπνξεί λα δηαρεηξίδεηαη ζσζηά ην ρξφλν θαη ην ζηξεο, λα δηαρεηξίδεηαη ηηο αηνκηθέο απνθάζεηο, λα αλαγλσξίδεη, λα πξνζδηνξίδεη θαη λα ιχλεη πξνβιήκαηα, λα ζέηεη ζηφρνπο θαη λα ρηίδεη νκάδεο φπσο θαη λα δηαρεηξίδεηαη θξίζεηο (Luthanas, 2002). Οη δηεπζπληέο πςειψλ επηδφζεσλ πξέπεη λα δηαζέηνπλ ηέζζεξα ραξαθηεξηζηηθά: α)γλψζεηο: ζπιιέγνπλ ζπλερψο πιεξνθνξίεο, παξαηεξνχλ, «βιέπνπλ» πξάγκαηα πξηλ απηά ζπκβνχλ, β) δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο: βξίζθνπλ ηθαλνχο ζπλεξγάηεο θαη θηηάρλνπλ θαιή νκάδα, γ) παξνπζίαζε: έρνπλ απηνπεπνίζεζε θαη επηθνηλσλνχλ κε ηνπο άιινπο, δ) θίλεηξα: έρνπλ ηζρπξή επηζπκία γηα δεκηνπξγία θαη επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ. Όκσο δελ ππάξρεη ν ηέιεηνο δηεπζπληήο. Οη επηηπρεκέλνη δηεπζπληέο γλσξίδνπλ φηη έρνπλ ηξσηά ζεκεία, έρνπλ φκσο θαη ζηνηρεία πνπ ηνπο δηαθξίλνπλ φπσο: ηζρπξή πξνζσπηθφηεηα, ηθαλφηεηα ζηελ εξγαζία, αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά, επειημία, εζηθέο αξρέο ( Goffee and Hunt, 1997). Ο εγέηεο πξνσζεί ηα ζπκθέξνληα ηνπ νξγαληζκνχ, ηνλ νξγαλψλεη θαη ηνλ δηνηθεί. Ζ εμνπζία ηνπ ζηεξίδεηαη ζηνπο ζεζκνχο θαη ηελ ππάξρνπζα θνπιηνχξα αιιά επεξεάδεηαη θαη απφ πξνζσπηθέο ζηάζεηο θαη πεπνηζήζεηο. Ζ άζθεζε ηεο εγεζίαο ζηελ εθπαίδεπζε ζπλδέεηαη ζε κεγάιν βαζκφ κε ηηο ηερληθέο ηθαλφηεηεο. Ο εγέηεο πξέπεη λα κπνξεί λα εκπλέεη θαη λα θαζνδεγεί, λα θαηεπζχλεη ηα κέιε κε ην παξάδεηγκά ηνπ. Αθφκε ζπλήζσο ζπλδέεηαη κε ηα κέιε, ζπλεξγάδεηαη καδί ηνπο. Καζνξηζηηθφ ξφιν παίδεη ν ζεβαζκφο ηεο αλζξψπηλεο πξνζσπηθφηεηάο θαη γεληθφηεξα ε αμηνιφγεζε ηνπ αλζξσπίλνπ παξάγνληα γηα ηελ επηηπρή άζθεζε εγεζίαο. Πξέπεη λα επηηπγράλεηαη ε ηζνξξνπία αλάκεζα ζηνπο ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ θαη ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα. Ζ εθπαίδεπζε θαη ηα ζρνιεία απνηεινχλ 24

26 αλνηρηφ θνηλσληθφ ζχζηεκα, βξίζθεηαη ζε ζπλερή αιιειεπίδξαζε κε ηελ θνηλσλία, γη απηφ ν εγέηεο πξέπεη λα αλαπξνζαξκφδεηαη ζε λέεο θαη κεηαβαιιφκελεο ζπλερψο θαηαζηάζεηο γη απηφ θαη λα δηαζέηεη απηνξξπζκηζηηθνχο κεραληζκνχο (Κσηζίθεο, 1993). Σν φξακα είλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ηνπο εγέηεο θαη κάιηζηα φζνλ αθνξά ηα ζρνιεία. Σν φξακα είλαη απαξαίηεην γηα λα νηθνδνκεζνχλ νη ζρέζεηο θαη νη πξφζπκνη ζπλεξγάηεο ζηηο νκάδεο θαη ζηνπο νξγαληζκνχο. Έξεπλεο κάιηζηα έδεημαλ φηη ηα απνηειεζκαηηθά ζρνιεία πξέπεη λα έρνπλ εγέηεο πνπ πξέπεη λα έρνπλ έλα φξακα γηα ην ζρνιείν. Πξφζθαηα κάιηζηα ππνζηεξίρηεθε φηη ην φξακα είλαη απαξαίηεην ζπζηαηηθφ γηα κία ζχγρξνλε εγεζία πνπ ελζαξξχλεη πςεινχ επηπέδνπ δέζκεπζε θαη παξαθίλεζε ζε άηνκα θαη νξγαληζκνχο λα ιχζνπλ πξνβιήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε πξνθιήζεηο αλαδφκεζεο (Barnett and McCormick,2002) Ο ξόινο ηνπ εγέηε- δηεπζπληή ζην ζρνιείν Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ ζρνιείσλ είλαη ε απνηειεζκαηηθή ηνπο δηνίθεζε. Απαηηνχληαη, βέβαηα, θαη νη απαξαίηεηεο γλψζεηο απφ ηα δηεπζπληηθά ζηειέρε θαη ε πηνζέηεζε ηεο θαηάιιειεο εγεηηθήο ζπκπεξηθνξάο (Bezzina,2000). Παιηφηεξα (δεθαεηίεο 1960 θαη 1970) δηλφηαλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηα πξνζσπηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ δηεπζπληψλ, ελψ αξγφηεξα ζηηο ζπκπεξηθνξέο θαη πξαθηηθέο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ εγεζία πεηπρεκέλε. Έηζη ζηηο δεθαεηίεο 1970 θαη 1980 δηλφηαλ βάξνο ζηε δξάζε ησλ δηεπζπληψλ (Peterson and Lezotte, 1991). Ο δηεπζπληήο είλαη ν εγέηεο ηνπ ζρνιείνπ. Ο ξφινο ηνπ είλαη δηπιφο. Απφ ηε κία είλαη κέινο ηεο νκάδαο ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη καζεηψλ πνπ εγείηαη, νθείιεη λα δξα κε βάζε ηηο πξνζδνθίεο ηνπο, ελψ απφ ηελ άιιε είλαη θνξέαο επζχλεο, δηνξηζκέλνο πνπ νθείιεη λα δξα ζχκθσλα κε ηηο εληνιέο θαη πξνζδνθίεο ησλ αλσηέξσλ ηνπ ζηελ εθπαηδεπηηθή ηεξαξρία. Λεηηνπξγεί επνκέλσο θαη σο ζπλδεηηθφ ζηνηρείν ηεο δηνίθεζεο ηεο εθπαίδεπζεο κε ην ζρνιείν (εθπαηδεπηηθνχο θαη καζεηέο). ηελ άζθεζε εμνπζίαο επεξεάδεηαη ηφζν απφ ηηο νδεγίεο, εληνιέο πνπ ηνπ δίλνληαη άλσζελ θαη πξέπεη λα εθαξκφζεη θαη απφ ηα πξνζσπηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά θαη ηθαλφηεηεο. Καιείηαη λα ππεξεηήζεη γεληθνχο ζθνπνχο πνπ θαζνξίδεη ε πνιηηεία θαη εηδηθνχο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ (θαηάξηηζε πξνγξάκκαηνο, εθαξκνγή αλαιπηηθψλ πξνγξακκάησλ θ.ά.) κε απψηεξν πάληα ζηφρν 25

27 ηελ θαιιηέξγεηα θαη ηε δηακφξθσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ησλ καζεηψλ (Κσηζίθεο,1993). Ο ξφινο ηνπ δηεπζπληή ζήκεξα είλαη πην απαηηεηηθφο, γηαηί ν δηεπζπληήο επσκίδεηαη πνηθίιν έξγν φπσο δηνηθεηηθφ, γξαθεηνθξαηηθφ, αλαιακβάλεη ηε δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, δεκηνπξγεί δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο θαη ζηνρεχεη ζηε δηακφξθσζε θαινχ ζρνιηθνχ θιίκαηνο (αΐηεο, 2002β). Ο ζχλζεηνο ξφινο θαη ε δηακφξθσζε ηεο εγεηηθήο ζπκπεξηθνξάο απαηηεί ηδηαίηεξεο ηθαλφηεηεο (Hay, 2006). Γηαθξίλνληαη ηξεηο ηχπνη δηνίθεζεο ζηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία: α) ν λνκνζεηηθφο δηεπζπληήο, πξνζαλαηνιηζκέλνο ζηελ εθαξκνγή ηνπ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ θαη δηδαθηηθνχ πξνγξάκκαηνο, πνπ δελ ζέηεη ζε πξνηεξαηφηεηα ην αλζξψπηλν δπλακηθφ β) ν ηδηνγξαθηθφο δηεπζπληήο πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλνο ζηηο αλάγθεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη γ) ν δηεθπεξαησηηθφο δηεπζπληήο πνπ ελδηαθέξεηαη γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ αιιά ηαπηφρξνλα θαη γηα ηελ ηθαλνπνίεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Θενθηιίδεο, 1994). Ζ πςειή θαηάξηηζε ησλ δηεπζπληψλ δελ εγγπάηαη απαξαίηεηα θαη ηελ θαιχηεξε απφδνζε. Αληηζέησο αλ ππάξρνπλ θαιέο ζρέζεηο θαη θίλεηξα νη εξγαδφκελνη κπνξεί λα παξαβιέπνπλ ή λα απνδέρνληαη θάπνηα «ςεγάδηα» ηεο δηνίθεζεο. Οη βαζηθνί θαλφλεο πνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ ζηελ άζθεζε δηνίθεζεο είλαη: α)να ππάξρνπλ νη «παξαθηλεηέο», δειαδή λα εθπιεξψλνληαη νη αλάγθεο ησλ αλζξψπσλ γηα επηηεχγκαηα, αλαγλψξηζε, ππεπζπλφηεηα, πξννπηηθή αλέιημεο θαη ελδηαθέξνπζα εξγαζία. β) Οη «παξαθηλεηέο» βέβαηα δελ ελδηαθέξνπλ φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο ην ίδην. Σν ελδηαθέξνλ πξνο απηνχο εμαξηάηαη ηφζν απφ ην ραξαθηήξα ηνπ θαζελφο φζν θαη απφ ηε ρξνληθή ζηηγκή θαη ηηο αλάγθεο ηνπ. γ) Ζ δηεπζπληηθή ζπκπεξηθνξά επνκέλσο πξέπεη λα πξνζαξκφδεηαη αλάινγα κε ηα πξφζσπα θαη ηηο εθάζηνηε αλάγθεο ηεο θάζε πεξίπησζεο θαη πεξίζηαζεο. Βέβαηα ππάξρεη θαη ε πεξίπησζε ησλ απνγνεηεπκέλσλ δαζθάισλ πνπ κπνξεί λα κε ζέινπλ λα «παξαθηλεζνχλ». Ζ δηεχζπλζε φκσο ζα πξέπεη λα επηκέλεη θαη λα επηιέγεη ελαιιαθηηθνχο ηξφπνπο πνπ ίζσο πεηχρνπλ ην επηζπκεηφ απνηέιεζκα ( Everard θαη Morris, 1999). 26

28 Τπάξρεη δηαθνξά αλάκεζα ζην δηεπζπληή ζρνιείνπ θαη ην δηεπζπληή κηαο επηρείξεζεο. Ο δηεπζπληήο κίαο επηρείξεζεο έρεη σο ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο θαη ηνπ θέξδνπο ηεο επηρείξεζεο θαη φρη ηφζν ηηο πξνζσπηθέο ζρέζεηο ησλ κειψλ ηεο. Ο δηεπζπληήο ζρνιείνπ δίλεη ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηηο ζρέζεηο αλάκεζα ζηα κέιε ηεο εθπαηδεπηηθήο κνλάδαο, γηαηί απηνί ζπλεξγάδνληαη θαη ε ζσζηή ζπλεξγαζία ζπκβάιιεη ζην θαιφ παηδαγσγηθφ θιίκα πνπ είλαη θαη ν ζηφρνο ηεο. Ο δηεπζπληήο πξέπεη λα δηαζέηεη ηθαλφηεηα λα παίξλεη απνθάζεηο, ςπρηθή δχλακε γηα λα αληέρεη ζε πηέζεηο, λα είλαη εηιηθξηλήο θαη ακεξφιεπηνο, λα έρεη ζηαζεξφηεηα θαη πξνζαξκνζηηθφηεηα, λα πξνγξακκαηίδεη, λα ζπληνλίδεη θαη λα εκπλέεη. Οη γεληθφηεξεο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζε θάζε ζρνιηθή κνλάδα αιιά θαη κνξθή εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο επεξεάδνπλ ην δηεπζπληή. Ζ επηζηεκνληθή ηνπ ηθαλφηεηα αιιά θαη ε ηθαλφηεηα ηνπ σο εγέηε επεξεάδνπλ ην θχξνο ηνπ θαη ηελ ζηαζεξφηεηα ηνπ θαη ζπκβάιινπλ ζηελ απνδνρή ηνπ απφ ηνπο πθηζηάκελνπο ηνπ (Κσηζίθεο,1993). Ζ άζθεζε εγεζίαο ζηελ εθπαίδεπζε, βέβαηα, δελ ζα πξέπεη λα είλαη αλεμάξηεηε απφ ην πεξηβάιινλ θαη ηηο θνηλσληθέο ζπλζήθεο. Ο δηεπζπληήο πξέπεη λα πξνζαξκφδεηαη ζηηο εθάζηνηε ζπλζήθεο, θαηαζηάζεηο αιιά θαη πξνζδνθίεο ηεο θνηλσλίαο (αΐηεο, 2002β). Οη πνιιαπινί ξφινη πνπ θαιείηαη λα αλαιάβεη ν δηεπζπληήο ζην ζχγρξνλν ζρνιείν γηα ηελ απνδνηηθή ιεηηνπξγία ηνπ είλαη νη εμήο: α) νξγαλσηήο: νθείιεη λα θάλεη ρξήζε ησλ δηαζέζηκσλ πφξσλ κε ηνλ θαιχηεξν ηξφπν θαη λα ζπκβάιιεη ζηε δηακφξθσζε ηνπ ρψξνπ ηνπ γξαθείνπ, ηελ νξγάλσζε ηεο ζρνιηθήο γξακκαηείαο θαη ηνπ ζρνιηθνχ αξρείνπ, ηελ ηήξεζε θαη ελεκέξσζε ησλ ππεξεζηαθψλ βηβιίσλ ηνπ ζρνιείνπ, ηελ νξγάλσζε ηεο ζρνιηθήο βηβιηνζήθεο, ηελ απνζήθεπζε θαη ζπληήξεζε ηνπ ζρνιηθνχ εμνπιηζκνχ θαη ησλ ζρνιηθψλ θηηξίσλ θαη ηέινο λα πξνγξακκαηίδεη ην έξγν ηνπ, β) επφπηεο: είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ ηήξεζε ησλ λφκσλ, εγθπθιίσλ, ππεξεζηαθψλ εληνιψλ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ απνθάζεσλ ηνπ ζπιιφγνπ δηδαζθφλησλ, γ) εθπαηδεπηήο: πξέπεη λα κεξηκλά γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ, λα κεηαδίδεη γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο, λα ελζαξξχλεη, λα θαζνδεγεί, λα εμαζθαιίδεη ην θαηάιιειν πεξηβάιινλ, λα δηεγείξεη ην ελδηαθέξνλ ησλ ζπλεξγαηψλ ηνπ, δ) ζπληνληζηήο: σο επηθεθαιήο εμαζθαιίδεη ηελ ελφηεηα ησλ πξνζπαζεηψλ θαη ηελ ελνπνίεζε ησλ επηκέξνπο ελεξγεηψλ ηνπ ζρνιείνπ κε πξνζσπηθή επαθή θαη κε ηελ ηερληθή «ζπιινγηθήο ζθέςεο», ε) εθπαηδεπηηθφο: ζχκθσλα κε ην λφκν εθηειεί δηδαθηηθά θαζήθνληα κε κεησκέλν σξάξην πνπ εμαξηάηαη απφ ηε δχλακε ηνπ ζρνιείνπ, έηζη απνηειεί παξάδεηγκα πξνο κίκεζε γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο θαη 27

29 δηαηεξεί ηελ επαθή κε ηνπο καζεηέο θαη ηελ ηάμε, ζη) ξπζκηζηήο ιεηηνπξγηθψλ δεηεκάησλ φπσο νη πξφζζεηεο απαζρνιήζεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, ε αλαπιήξσζε έθηαθηεο απνπζίαο, ε θνίηεζε ησλ καζεηψλ, ε ιεηηνπξγία ζπλεξγαδφκελσλ ζρνιείσλ θ.α., δ) εθπξφζσπνο ηνπ ζρνιείνπ κε ηα αλψηεξα επίπεδα δηνίθεζεο, κε ηνπο γνλείο ησλ καζεηψλ, κε ην Γήκν θαη ηνπο θνηλσληθνχο θνξείο, κε φξγαλα ιατθήο ζπκκεηνρήο. Γεληθά, ν δηεπζπληήο ηνπ ζρνιείνπ νθείιεη λα είλαη παξψλ, λα αληαπεμέξρεηαη κε ζάξξνο, λα αλαιακβάλεη επζχλεο, λα θεξδίδεη ηνλ ζεβαζκφ θαη ηελ εθηίκεζε, λα δξα κε εηιηθξίλεηα, δηθαηνζχλε θαη δεκνθξαηηθφηεηα γηα ηελ επίηεπμε ηνπ θαιχηεξνπ απνηειέζκαηνο (αΐηεο, 2008). Ζ ζρνιηθή εγεζία έρεη ζθνπφ ηελ θνηλσληθή δηθαηνζχλε θαη δελ απνηειεί έλα ζηαηηθφ ζχλνιν ραξαθηεξηζηηθψλ αιιά ελεξγεί κε κηα ζεηξά απφ παξεκβάζεηο θαη ηάζζεηαη ππέξ ηεο ελίζρπζεο ησλ παξαδνζηαθά πεξηζσξηνπνηεκέλσλ θαη θαηαπηεζκέλσλ καζεηηθψλ νκάδσλ. Έηζη έρεη αλαδεηρηεί ε «εγεζία γηα ηελ θνηλσληθή δηθαηνζχλε» θαη απνηειεί έλαλ δηαθνξεηηθφ πφιν ζηε ζπδήηεζε ζρεηηθά κε ηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία κε απνηέιεζκα ηελ ακθηζβήηεζε ησλ νξζνινγηθψλ θαη πξνζαλαηνιηζκέλσλ ζηε κεηξήζηκε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ κνλάδσλ (Freire, 1998). ην άξζξν «Practical strategies for school counsellor leadership: the leadership challenge model» (2012) ηεο Margaret Shillingford γίλεηαη ιφγνο γηα ην Μνληέιν πξφθιεζεο Ζγεζίαο (Leadership Challenge Model) πνπ αλαπηχρζεθε γηα λα βνεζήζεη άηνκα πνπ ελδηαθέξνληαη λα ζπκβάιινπλ ζε ζεηηθέο αιιαγέο ζηνπο νξγαληζκνχο παίξλνληαο ελεξγνχο ξφινπο. Δζηηάδεη ζε πέληε αηνκηθέο πξαθηηθέο εγεζίαο πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα κεηαηξέςνπλ ηα ζπζηεκηθά εκπφδηα ζε ζπλήζεηο επηηπρίεο. Οη εγεηηθέο πξαθηηθέο πεξηιακβάλνπλ: Α) πξφθιεζε πξνφδνπ Β) έκπλεπζε ελφο θνηλνχ νξάκαηνο Γ) παξαθίλεζε ζε δξάζε Γ )ζρεδηαζκφ δξάζεο Δ) ελζάξξπλζε Οη έξεπλεο αλέπηπμαλ ην απφζεκα πξαθηηθψλ εγεζίαο ην νπνίν ρξεζηκνπνηήζεθε απφ πνιινχο εξεπλεηέο ζε πνηθίια επαγγέικαηα ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηεο ζπκβνπιεπηηθήο. Δπηπιένλ νη εγέηεο πνπ αληηκεησπίδνπλ θαηαζηάζεηο, παίξλνπλ ξίζθα θαη είλαη άηνκα πξφζπκα λα νδεγήζνπλ ηνπο νπαδνχο ηνπο ζηελ εμεχξεζε λέσλ θαη θαηλνηφκσλ επθαηξηψλ γηα 28

30 ζπζηεκηθέο αιιαγέο. Οη εγέηεο αλαγλσξίδνπλ ηηο δπζιεηηνπξγηθέο ξνπηίλεο θαη είλαη απνηειεζκαηηθνί δεκηνπξγνί ηδεψλ. Δίλαη αθφκε επαίζζεηνη ζηηο αλάγθεο ησλ άιισλ ελζαξξχλνληαο ηνπο λα είλαη ελζνπζηψδεηο γηα αιιαγέο αλάπηπμεο. χκθσλα κε ην Μνληέιν Πξφθιεζεο Ζγεζίαο νη εγέηεο κνηξάδνληαη έλα θνηλφ φξακα κε ηνπο πθηζηάκελνπο ηνπο ψζηε απηνί λα παξαθηλνχληαη γηα ηελ πξνψζεζε αιιαγψλ. Ο εγέηεο παξαθηλεί θαη πξνσζεί ηε ζπλεξγαζία γηα ην κέιινλ ηνπ νξγαληζκνχ. Ζ αιεζηλή εγεζία ζεκαηνδνηεί νξακαηηζκφ πνπ βαζίδεηαη ζηελ παξαθίλεζε, δέζκεπζε θαη ζπλεξγαζία. Δπηπιένλ ν εγέηεο αλαπηχζζεη ζρέζεηο εκπηζηνζχλεο θαη θαηαλφεζεο κε ηνπο εξγαδφκελνπο θαη ηνπο θαζηζηά ηθαλνχο λα δξάζνπλ. Οθείιεη αθφκε λα έρεη ζπγθεθξηκέλν ζρέδην θαη ζηφρνπο πξνο επίηεπμε. Σέινο απαξαίηεην είλαη ν εγέηεο ειέγρεη θαη λα αμηνινγεί ηα απνηειέζκαηα ησλ ελεξγεηψλ θαη λα επηβξαβεχεη ηα ζεηηθά απνηειέζκαηα. Οη πξαθηηθέο εγεζίαο απνηεινχλ αμηνζεκείσην θνκκάηη ζην επάγγεικα ησλ εθπαηδεπηηθψλ (Shillingford, 2012). Έλαο δηεπζπληήο πξέπεη λα δηαζέηεη νξηζκέλεο δεμηφηεηεο γηα λα αληαπεμέξρεηαη κε επηηπρία ζηηο απαηηήζεηο ηεο ζέζεο ηνπ. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο έλλνηαο δεμηφηεηα είλαη: ε δπλαηφηεηα εθηέιεζεο ελφο έξγνπ, ε κέζε απφδνζε θαη ε δηαθνξνπνίεζε. χκθσλα κε άιιε άπνςε νη δεμηφηεηεο δηαθξίλνληαη ζε ηερληθέο, αλζξψπηλεο θαη λνεηηθέο. Λακβάλνληαο ππφςε φηη ε απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ε απφδνζε ελφο εγεηηθνχ ζηειέρνπο ζρεηίδεηαη κε ην πεξηβάιινλ θαη ηε δηνηθεηηθή ηνπ ζέζε νη δεμηφηεηεο κπνξνχλ λα ηαμηλνκεζνχλ ζε ηξεηο νκάδεο: α) ηθαλφηεηα ηνπ ζπλεξγάδεζζαη, λα έρεη δειαδή, ππνκνλή, θαηαλφεζε, λα είλαη γλψζηεο ηεο ςπρνινγίαο ηνπ αηφκνπ θαη ηεο νκάδαο, λα είλαη αληηθεηκεληθφο θαη νπδέηεξνο., β) επαγγεικαηηθή ηθαλφηεηα, λα έρεη δειαδή, δηνηθεηηθή πείξα θαη επηζηεκνληθή θαηάξηηζε, γ) αληηιεπηηθή ηθαλφηεηα, λα έρεη δειαδή, παξαηεξεηηθφηεηα, δηνηθεηηθή θαληαζία- ελεξγεηηθφηεηα (αΐηεο, 2008). ε εηζήγεζή ηνπο ζην 12 ν ζπλέδξην ηεο Παηδαγσγηθήο Δηαηξίαο Κχπξνπ νη Υαηδεγηάλλεο θαη Υαηδεπαλαγηψηνπ αλαθέξνπλ φηη ν εγέηεο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο επεξεάδεη ηελ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε ησλ δαζθάισλ θαζψο επεξεάδεη παξάγνληεο πνπ ζπληεινχλ ζε απηή φπσο ην εξγαζηαθφ ελδηαθέξνλ, ηελ αλαγλψξηζε θαη ηελ πξνζσπηθή αλάπηπμε. Σν ζπλαιιαθηηθφ κνληέιν εγεζίαο ηθαλνπνηεί ηα αηνκηθά θίλεηξα ησλ δαζθάισλ φκσο δελ ηνπο ελεξγνπνηεί ζε αληίζεζε κε ην κεηαζρεκαηηζηηθφ κνληέιν ην νπνίν ζηεξίδεηαη ζην φξακα ηνπ δηεπζπληή ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο θαη ζπληειεί ζηε δεκηνπξγία ζεηηθνχ ζρνιηθνχ θιίκαηνο. Αθφκε ν 29

31 κεηαζρεκαηηζηηθφο δηεπζπληήο ζεσξψληαο ηνπο δαζθάινπο θνξείο αιιαγήο θαη θαηλνηνκίαο ζηεξίδεηαη ζηα θίλεηξα ηεο πξνζσπηθήο αλάπηπμεο θαη ηεο επίηεπμεο θαη αλέιημεο ( Υαηδεγηάλλεο θαη Υαηδεπαλαγηψηνπ, 2012). ην άξζξν Towards transformative leadership in education ν Loderwijk van Dord (2013) δηεξεπλά πνηνο ηχπνο εγέηε είλαη ν πην θαηάιιεινο γηα ηα ζρνιεία κε ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο κεηαζρεκαηίδνπζαο κάζεζεο. Ζ κάζεζε είλαη ν ζηφρνο ηνπ ζρνιείνπ σο νξγαληζκνχ θαη είλαη ζίγνπξν πσο ε επηηπρία ηνπ εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ εγεζία ηνπ νξγαληζκνχ. Μηα κνξθή παξαδνζηαθήο εγεζίαο είλαη ε ελαιιαθηηθή εγεζία πνπ βαζίδεηαη ζηελ ακνηβαηφηεηα αλάκεζα ζηνλ εγέηε θαη ηνπο εγνχκελνπο θαη νδεγεί ζην παξειζφλ. Κχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο είλαη ε δηαπξαγκάηεπζε θαη νη παξαρσξήζεηο. ην πιαίζην ηνπ ζρνιείνπ ν εθπαηδεπηηθφο ζα αληαιιάμεη θάπνηα πξάγκαηα, φπσο ε δηδαζθαιία κε αληακνηβέο, φπσο ν κηζζφο. Μπνξεί ινηπφλ ηα δηεπζπληηθά ζηειέρε λα πξνζθέξνπλ αληακνηβέο γηα λα πεηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο. Γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη ην κνληέιν ζπλαιιαθηηθήο εγεζίαο απαλζξσπνπνηεί ηε ζρέζε εγέηε εγνχκελνπ. Σν κνληέιν απηφ έρεη δερηεί θξηηηθή. Μηα πην πξφζθαηε έλλνηα ζηα ζέκαηα ηεο εγεζίαο είλαη ε κεηαζρεκαηηζηηθή εγεζία. Απηή ζρεηίδεηαη απφ κεγαιχηεξε δξάζε, δέζκεπζε γηα θνηλσληθή δηθαηνζχλε, ηζφηεηα θαη δεκνθξαηηθή θνηλσλία. Πιενλεθηηθφ ηεο ζεκείν είλαη φηη αξρίδεη κε θξηηηθφ αλαζηνραζκφ θαη θηλείηαη κε δηαθψηηζε θαη θαηαλφεζε. Έηζη πξνβάιιεη κηα λέα θνηλσληθή πξαγκαηηθφηεηα φπνπ ν εγέηεο επηθνηλσλεί θαη επεξεάδεη ηνπο άιινπο, ηνπο εκπλέεη θαη καδί αλαπηχζζνπλ ηηο θαηαζηάζεηο. Γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ ζηα ζρνιεία ν νπεδφο παηδαγσγφο Tomas Englund ππνζηεξίδεη φηη πξέπεη λα ππάξρνπλ ηα πέληε παξαθάησ ζηνηρεία: Γηαθνξεηηθέο απφςεηο θαη επηρεηξήκαηα Καηαλφεζε απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ησλ επηρεηξεκάησλ ησλ άιισλ πξηλ ηε δηαθσλία Πξνζπάζεηα γηα επίηεπμε ζπλαίλεζεο Οη αξρέο π.ρ. δηεπζπληήο, γνλείο θαη ε παξάδνζε κπνξεί λα ακθηζβεηεζεί Έλαο ρψξνο ζπδεηήζεσλ γηα ηνπο καζεηέο ρσξίο ηελ επίβιεςε ησλ εθπαηδεπηηθψλ. απηή ηε δηαδηθαζία είλαη ζεκαληηθφο ν ξφινο ηνπ δηεπζπληή πνπ ελψλεη ηηο δηαθνξεηηθέο απφςεηο, ηηο θξίλεη θαη ηηο αμηνινγεί. Μάιηζηα ζην άξζξν αλαθέξεηαη φηη ν Hargreaves ζεσξεί ηε ζπιινγηθή ιήςε απνθάζεσλ απαξαίηεηε γηα 30

32 εθπαηδεπηηθνχο νξγαληζκνχο ηνπ 21 νπ αηψλα. Αθφκε ν ίδηνο αλαθέξεη φηη νη εθπαηδεπηηθνί θαη φινη νη εξγαδφκελνη ζηα ζρνιεία πξέπεη λα απνθηήζνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα επαλαπξνζδηνξίδνπλ ηηο ηθαλφηεηεο ηνπο γηα ηελ δηεπθφιπλζε ηεο κάζεζεο. Γηα λα πξνζεγγίζνπλ ηα ζρνιεία ηηο απαηηήζεηο ηεο θνηλσλίαο ηεο γλψζεο ζα πξέπεη νη εθπαηδεπηηθνί λα δξνπλ κε επειημία θαη δεκηνπξγηθφηεηα. πκπεξαζκαηηθά αλαθέξεηαη φηη νη απνθάζεηο πξέπεη λα παίξλνληαη ζπιινγηθά θαη απηφ απαηηεί πεξηζζφηεξεο ζπδεηήζεηο, ζπλαληήζεηο ψζηε φινη λα ληψζνπλ κέιε ηνπ νξγαληζκνχ ζπκβάιινληαο ζηηο απνθάζεηο θη έηζη λα ζπκκεηέρνπλ κε κεγαιχηεξε πξνζπκία ζηηο δηαδηθαζίεο κεηαζρεκαηηζκνχ ηνπ ζρνιείνπ θαη ηεο εθπαίδεπζεο πξνο ην θαιχηεξν (Dord, 2013) Δπηινγή δηεπζπληηθώλ ζηειερώλ ζηε δεκόζηα Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε Ζ επηινγή δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ ζηε δεκφζηα Πξσηνβάζκηα θαη Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε ζήκεξα γίλεηαη κε βάζε ην Νφκν 3467/2006 (ΦΔΚ 128Α / ). χκθσλα κε ηνλ παξαπάλσ Νφκν γηα ηελ επηινγή δηεπζπληψλ ζπλεθηηκψληαη θαη κνξηνδνηνχληαη ηα εμήο:1) Τπεξεζηαθή θαηάζηαζε- δηδαθηηθή εκπεηξία: βαζκνινγνχληαη κε κέγηζην φξην ηηο 22 κνλάδεο ηα ε παξαθάησ: α) ζπλνιηθή εθπαηδεπηηθή πξνυπεξεζία, β) δηδαθηηθή εκπεηξία, γ) άζθεζε δηνηθεηηθψλ θαζεθφλησλ δηεπζπληή εθπαίδεπζεο ή πξντζηακέλνπ γξαθείνπ εθπαίδεπζεο ή ζρνιηθνχ ζπκβνχινπ, δηεπζπληή ή ππνδηεπζπληή ζρνιηθήο κνλάδαο, ζπκκεηνρή ζε ππεξεζηαθά ζπκβνχιηα θαη ζπκβνχιηα επηινγήο ζηειερψλ θ.α. 2) Ζ επηζηεκνληθήπαηδαγσγηθή ζπγθξφηεζε κε αλψηαην φξην ηηο 14 κνλάδεο θαη βαζκνινγνχληαη ηα εμήο: Γηδαθηνξηθφ, κεηαπηπρηαθφ, Γηδαζθαιείν Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο, Γεχηεξν πηπρίν ΑΔΗ, Δπηκφξθσζε παηδαγσγηθή, Δπηκφξθσζε ζηηο λέεο ηερλνινγίεο, Γηαπηζησκέλε γλψζε μέλεο γιψζζαο, 3)Ζ πξνζσπηθφηεηα γεληθή ζπγθξφηεζε κε 20 κνλάδεο αλψηαην φξην. Δθηηκάηαη απφ ζπκβνχιην επηινγήο κε βάζε αλαιπηηθφ βηνγξαθηθφ ζεκείσκα ζπλνδεπφκελν απφ ηα απαξαίηεηα απνδεηθηηθά ζηνηρεία θαη ηνλ πξνζσπηθφ θάθειν ηνπ ππνςεθίνπ αιιά θαη κε πξνζσπηθή ζπλέληεπμε ηνπ ππνςεθίνπ γηα ζέκαηα παηδαγσγηθά ή ζρεηηθά κε ηελ νξγάλσζε θαη δηνίθεζε εθπαηδεπηηθψλ κνλάδσλ. 31

33 Γηαπηζηψλεηαη φηη ε επηζηεκνληθή θαηάξηηζε ηνπ ππνςεθίνπ ππνηηκάηαη έλαληη ηεο ζπλέληεπμεο, εληζρχεηαη ε αξραηφηεηα έλαληη ησλ ηππηθψλ πξνζφλησλ θαη γεληθά παξαηεξείηαη εθ κέξνπο ηεο πνιηηείαο κηα δπζπξαγία ζηελ θαζηέξσζε ελφο αληηθεηκεληθνχ ζπζηήκαηνο επηινγήο δηεπζπληψλ (ππξνπνχινπ, 2010). ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2: ΓΗΔΘΝΖ ΔΜΠΔΗΡΗΑ 2.1. Έξεπλα γηα ην ξόιν ηεο παξαθίλεζεο θαη ηθαλνπνίεζεο ζηε δεκηνπξγία εξγαζηαθνύ ζηξεο ζηνπο εθπαηδεπηηθνύο ζηελ Πνξηνγαιία. ην άξζξν ησλ Saul Neves de Jesus θαη Joseph Conboy «A stress management course to prevent teacher distress», (2001) παξνπζηάδεηαη κηα έξεπλα πνπ έγηλε ζε εθπαηδεπηηθνχο ζηελ Κνΐκπξα ηεο Πνξηνγαιίαο θαη αθνξά ζε ζέκαηα παξαθίλεζεο, ηθαλνπνίεζεο θαη αληηκεηψπηζεο εξγαζηαθνχ ζηξεο. Μηα έξεπλα ζηελ Πνξηνγαιία έδεημε φηη ην ιηγφηεξν απφ ην 50% ησλ εθπαηδεπηηθψλ επηζπκνχλ λα ζπλερίζνπλ ην επάγγεικα ηνπο, ελψ ε πιεηνςεθία ζα πξνηηκνχζε λα αιιάμεη επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Οη εθπαηδεπηηθνί πνπ παξαθηλνχληαη θαη αζθνχλ ην επάγγεικα ηνπο κε ηθαλνπνίεζε θαη απηνπεπνίζεζε πξνσζνχλ θαη ηελ πξνζσπηθή ηνπο επαγγεικαηηθή αλάπηπμε. ε απηφ ζπκβάιιεη ν ζπλαγσληζκφο θαη ε επαγγεικαηηθή επηηπρία. Απαξαίηεηα είλαη ηα εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα πνπ βειηηψλνπλ ηνλ επαγγεικαηηθφ ζπλαγσληζκφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ κε ηξφπνπο πνπ αλαπηχζζνπλ ηελ πηζαλφηεηα επαγγεικαηηθήο επηηπρίαο. Λακβάλνληαο ππφςε ηε ζεκαζία ηεο παξαθίλεζεο θαη ηθαλνπνίεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηελ εξγαζία νξγαλψζεθε έλα πξφγξακκα 30 σξψλ κε ζηφρν ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ εξγαζηαθνχ ζηξεο. Σν πξφγξακκα νινθιεξψζεθε ζε 10 ελφηεηεο θαη πεξηιάβαλε δηάθνξεο αζθήζεηο : Σελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ επαγγεικαηηθψλ κε ηνπο άιινπο ζπκκεηέρνληεο Σε δηεξεχλεζε ησλ εηδηθψλ παξαγφλησλ πνπ πξνθαινχλ ην ζηξεο Πηζαλέο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ παξαγφλησλ ζηξεο ρεδίαζε εμαηνκηθεπκέλνπ πξνγξάκκαηνο Αληηθαηάζηαζε παξάινγσλ αληηιήςεσλ κε πην θαηάιιειεο απφςεηο Δθπαίδεπζε ραιάξσζεο Δμάζθεζε απηνπεπνίζεζεο 32

34 Αλάιπζε πηζαλψλ ζηξαηεγηθψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε θαηαζηάζεσλ απφ ελνριεηηθή ζπκπεξηθνξά καζεηψλ. ηελ έξεπλα ππνηέζεθε φηη νη εθπαηδεπηηθνί πνπ έδεημαλ αξρηθά πςειφ επίπεδν άγρνπο θαη ρακειά επαγγεικαηηθά θίλεηξα ζα έδεηρλαλ ρακειά επίπεδα ζηξεο θαη πςειά επίπεδα παξαθίλεζεο ζην ηέινο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Ζ έξεπλα έγηλε ζηελ Κνΐκπξα ηεο Πνξηνγαιίαο ζε εθπαηδεπηηθνχο ειηθηψλ απφ 30 σο 48 κε δηδαθηηθή εκπεηξία απφ 3 σο 29 ρξφληα. Σα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο έδεημαλ ζεκαληηθέο αιιαγέο ζρεηηθά κε ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο ηθαλνπνίεζε θαη ην επίπεδν ηνπ ζηξεο. Ζ επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε απμήζεθε αηζζεηά ζην ηέινο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Όιεο νη δηαθνξέο πνπ παξαηεξήζεθαλ ήηαλ ζχκθσλεο κε ηηο πξνβιεπφκελεο θαηεπζχλζεηο. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη επεηεχρζεζαλ ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πνπ ζπκκεηείραλ ζην εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα. Οη εθπαηδεπηηθνί δήισζαλ αλψλπκα ζην ηέινο ηε ρξεζηκφηεηα ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ππνζηήξημαλ φηη ζα έπξεπε λα έρεη κεγαιχηεξε δηάξθεηα γηα λα επηηεπρζεί κεγαιχηεξε αλάιπζε ζηα επηκέξνπο ζέκαηά ηνπ. Έηζη ην πξφγξακκα αλαπξνζαξκφζηεθε θαη δηαξθεί πιένλ 50 ψξεο γηα λα γίλεηαη κεγαιχηεξε εμάζθεζε θαη νκαδηθή εξγαζία. Πξνζηέζεθαλ επηπιένλ ζέκαηα φπσο εμσηεξηθή εθπαίδεπζε γηα λα εληζρχζεη ηηο ζρέζεηο ησλ ζπκκεηερφλησλ. Σα απνηειέζκαηα ηνπ πξνγξάκκαηνο αλαιχνληαη θαη ιακβάλνληαη ππφςε θαη γηα άιιεο έξεπλεο. Δκπεηξηθέο κειέηεο έδεημαλ πσο πνιινί εθπαηδεπηηθνί κε καθξά ηζηνξία άγρνπο ηείλνπλ λα εγθαηαιείπνπλ ην επάγγεικα αιιά γηα απηνχο πνπ παξακέλνπλ, κηα κηθξήο δηάξθεηαο εθπαίδεπζε ζε πξνγξάκκαηα φπσο ην παξαπάλσ, κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο. Σέινο δελ είλαη γλσζηφ αλ νη ελεξγεηηθέο ζπλέπεηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο παξακέλνπλ θαη κεηά ην πέξαζκα ηνπ ρξφλνπ (Neves and Conboy, 2001) Έξεπλα γηα ηε ζρέζε ηεο πξνζσπηθόηεηαο βνεζώλ δηεπζπληώλ δεκνηηθήο εθπαίδεπζεο θαη ηεο ζπκβνιήο ηνπο ζηελ αλάπηπμε ηνπ πξνζσπηθνύ ηεο ζρνιηθήο ηνπο κνλάδαο ζηελ Κύπξν ην Φεθηαθφ Απνζεηήξην Κπςέιε παξνπζηάδεηαη ε έξεπλα ηεο Κνπλλαπή Γ., Κιενλίθεο (2011) πνπ δηεξεπλά ην ξφιν πνπ παίδνπλ νη Βνεζνί Γηεπζπληέο σο εγεηηθά ζηειέρε ζηελ αλάπηπμε δξάζεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο επαγγεικαηηθήο 33

35 αλάπηπμεο ηνπ πξνζσπηθνχ ζηε ζρνιηθή κνλάδα. Σα ζρνιεία ραξαθηεξίδνληαη πνιχπινθνη νξγαληζκνί πνπ ρξεηάδνληαη δπλακηθή δηεπζπληηθή νκάδαο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζή ηνπο. Τηνζεηεί ηελ παξαδνρή φηη νη απνηειεζκαηηθνί εγέηεο κπνξνχλ λα αζθήζνπλ ηζρπξή επίδξαζε ζηελ παξαθίλεζε θαη παξψζεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ψζηε απηνί λα εθαξκφζνπλ ζχγρξνλεο δηδαθηηθέο πξαθηηθέο θαη λα αλαβαζκίζνπλ ηελ πνηφηεηα δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο κε απνηέιεζκα ηελ θαιχηεξε επίηεπμε ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ. Γηα ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο ρξεζηκνπνηήζεθε ε ζπλέληεπμε κε πέληε βνεζνχο δηεπζπληέο θαη εξσηεκαηνιφγην πνπ απαληήζεθε απφ 201 βνεζνχο δηεπζπληέο ζηα Γεκνηηθά ζρνιεία ηεο Κχπξνπ ηε ζρνιηθή ρξνληά Ζ έξεπλα δηεξεπλνχζε ηνλ ηχπν ηεο πξνζσπηθφηεηαο, ηελ εγεηηθή δξάζε ηνπ βνεζνχ δηεπζπληή, ηνπο παξάγνληεο πνπ ζπκβάιινπλ ή εκπνδίδνπλ ηελ Δπαγγεικαηηθή Αλάπηπμε θαη ηνπο παξάγνληεο γηα ηε δηακφξθσζε ζεηηθνχ θιίκαηνο γηα ηελ αλάπηπμε δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ. Ζ έξεπλα έδεημε φηη νη βνεζνί δηεπζπληέο πνπ πηνζεηνχλ ηνπο ηχπνπο πξνζσπηθφηεηαο «Δπζπλεηδεζία» θαη «Γεθηηθφηεηα ζηελ εκπεηξία» ζπκβάιινπλ ζεηηθά ηφζν ζηελ επαγγεικαηηθή αλάπηπμε, φζν θαη ζηελ αλάπηπμε εγεηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Αλαδείρηεθαλ αθφκε ηα δηνηθεηηθά θπξίσο θαζήθνληα ησλ βνεζψλ δηεπζπληψλ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ελφο βνεζνχ δηεπζπληή πνπ παξσζνχλ ζηελ Δπαγγεικαηηθή Αλάπηπμε ησλ ζπλαδέιθσλ ηνπ. Δπηπιένλ παξνπζηάζηεθαλ νη παξάγνληεο πνπ ζπληεινχλ ζηε δηακφξθσζε ζεηηθνχ θιίκαηνο γηα αλάπηπμε δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ, φπσο ε ζπλεξγαζία, ε χπαξμε ζρέζεσλ εκπηζηνζχλεο θαη αλνηθηήο επηθνηλσλίαο. Φάλεθε, επίζεο, φηη φζνη βνεζνί δηεπζπληέο πηνζεηνχλ ηνπο ηχπνπο πξνζσπηθφηεηαο «Δπζπλεηδεζία», «Γεθηηθφηεηα ζηελ εκπεηξία» θαη «Δμσζηξέθεηα» ζπκβάιινπλ ζεηηθά ζηε δηακφξθσζε ζεηηθνχ θιίκαηνο γηα αλάπηπμε δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ, ελψ φζνη πηνζεηνχλ ηνλ ηχπν πξνζσπηθφηεηαο «Νεπξσηηζκφο» ζπκβάιινπλ αξλεηηθά. πλνιηθά δηαπηζηψζεθε φηη ε εγεηηθή δξάζε ηνπ δηεπζπληή εμαξηάηαη απφ ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπ πνπ επεξεάδεη ηε ζπκβνιή ηνπ ζηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο πνπ ζα αλαπηπρζνχλ θαη ηελ επαγγεικαηηθή αλάπηπμε ηνπ πξνζσπηθνχ. Αθφκε δηαθαίλεηαη φηη σο εγεηηθφ ζηέιερνο ν βνεζφο δηεπζπληήο κπνξεί λα παίμεη δεκηνπξγηθφ ξφιν ζηελ δεκηνπξγία επαγγεικαηηθήο θνηλφηεηαο κάζεζεο ζηε ζρνιηθή ηνπ κνλάδα θαη φηη νη θαιέο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο απνηεινχλ πξνυπφζεζε γηα ηελ επαγγεικαηηθή αλάπηπμε. Σέινο δηαπηζηψζεθε ε χπαξμε 34

36 δηαιεθηηθήο ζρέζεο αλάκεζα ζηελ εγεζία θαη ηελ θνπιηνχξα ηνπ ζρνιείνπ (Κνπλλαπή, 2011) Έξεπλα ζε γπκλάζηα ηεο Νέαο Νόηηαο Οπαιίαο ζηελ Απζηξαιία γηα ην όξακα ηεο εγεζίαο θαη ηελ παξαθίλεζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ ην άξζξν ησλ Kerry Barnett θαη John McCormick ζην School of Education, The University of New South Wales,(2002), ζην ίδλεπ ηεο Απζηξαιίαο κε ηίηιν «Vision, relationships and teacher motivation: a case study» παξνπζηάδεηαη ε κειέηε πνπ έρεη ζθνπφ λα εξεπλήζεη ηε ζπκπεξηθνξά ηεο κεηαζρεκαηηζηηθήο εγεζίαο θαη ην φξακα ζηα ζρνιεία. Πνιινί εξεπλεηέο ππνζηεξίδνπλ φηη ε ζπκπεξηθνξά ηνπ νξακαηηζηή εγέηε ζπληίζεηαη απφ δχν ζηνηρεία: ηε δεκηνπξγία ηνπ νξάκαηνο θαη ηελ επηθνηλσλία ηνπ νξάκαηνο ζηνπο νπαδνχο. Οη εξσηήζεηο ηεο έξεπλαο αθνξνχζαλ απηά ηα δχν ζηάδηα. Σξεηο εξσηήζεηο ζρεηίδνληαη κε ηελ δεκηνπξγία ηνπ νξάκαηνο θαη άιιεο ηξεηο κε ηελ επηθνηλσλία ηνπ νξάκαηνο. Ζ έξεπλα έγηλε κε αηνκηθή θαηά πξφζσπν ζπλέληεπμε θαη ζηε ζπλέρεηα έγηλε αλάιπζε ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη εμαγσγή ζπκπεξαζκάησλ. Ζ έξεπλα δηεμήρζε ζε ηέζζεξα δεκφζηα γπκλάζηα ηεο Νέαο Νφηηαο Οπαιίαο ζηελ Απζηξαιία. Δξσηήζεθαλ ηέζζεξεηο δηεπζπληέο θαη έληεθα ελ ελεξγεία θαζεγεηέο. Σν ζρνιείν Α είρε νρηαθφζηνπο καζεηέο θαη ηνλ ίδην δηεπζπληή γηα νρηψ ρξφληα, ην ζρνιείν παξνπζίαζε ζεκαληηθή αιιαγή θαη ν δηεπζπληήο θαη ην πξνζσπηθφ ζεκείσζαλ φηη απηέο νη αιιαγέο είραλ ζεκαληηθή επίδξαζε ζην ζρνιείν. ην Β ζρνιείν κε ρίιηνπο καζεηέο ν δηεπζπληήο ππεξεηνχζε γηα ηξία ρξφληα. Ο πξνεγνχκελνο δηεπζπληήο είρε φξακα θαη είρε ζπκβάιιεη ζε ζεκαληηθέο αιιαγέο. Ο λένο δηεπζπληήο ζπλερίδεη ζηνλ ίδην ξπζκφ. ην ζρνιείν Γ, ζε πξνάζηην ηεο πφιεο κε εθηαθφζηνπο καζεηέο, ν ηνπνζεηεκέλνο δηεπζπληήο (κφιηο γηα ελάκηζε ρξφλν) εξγαδφηαλ γηα λα αλαηξέςεη ηελ θαθή θήκε ηνπ ζρνιείνπ ζηε πεξηνρή. Σέινο ην ζρνιείν Γ, ζρνιείν ζε αγξνηηθή πεξηνρή κε ρίιηνπο καζεηέο θαη ηνλ ίδην δηεπζπληή γηα έμη ρξφληα, ν νπνίνο ζεκείσζε φηη νη παιαηφηεξνη δηεπζπληέο είραλ φξακα θαη απηφο ζπλερίδεη ζηελ ίδηα πνξεία. χκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο: Σν πξνζσπηθφ ησλ ζρνιείσλ θαη νη δηεπζπληέο κνηξάδνληαη ην ίδην φξακα θαη εξγάδνληαη απφ θνηλνχ γη απηφ, ην ζπλδένπλ κε ηηο αιιαγέο ζην ζρνιείν. Σνλίδνπλ 35

37 φηη ελδηαθέξνληαη γηα ηηο πξνζσπηθέο αλάγθεο ησλ καζεηψλ θαη γηα ηε βειηίσζε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο. Αλαγλψξηζαλ ηελ αλάγθε αλάπηπμεο ζρέζεσλ αλάκεζα ζε εθπαηδεπηηθνχο, καζεηέο θαη γνλείο. Πξνο ηελ επίηεπμε ηνπ ζηφρνπ θάλνπλ ζπλαληήζεηο, επηηξνπέο, εξγαζίεο θαη ζπζθέςεηο. Αλαγλσξίδεηαη φηη νη ζθνπνί ηνπ ζρνιείνπ θαη νη επαγγεικαηηθνί ζηφρνη ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξέπεη λα ηαπηίδνληαη. Αθφκε πνιχ ζεκαληηθφο είλαη ν ξφινο ηνπ δηεπζπληή ζηελ έλαξμε ησλ δηαδηθαζηψλ. Φπζηθά ρξεηάζηεθε πνιχο ρξφλνο θαη πξνζπάζεηα γηα λα ελζαξξπλζεί ε ζπλεξγαζία ηεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ νξάκαηνο-ζηφρνπ ηνπ ζρνιείνπ. Σέινο, απαξαίηεην είλαη φινη λα κνηξάδνληαη ηηο επζχλεο θαη λα απνθνκίδνπλ νθέιε απφ απηή ηελ πξνζπάζεηα. Ζ αλαγλψξηζε θαη ε αληακνηβή είλαη απαξαίηεηα γηα λα ελζαξξχλνπλ ηα άηνκα ζηελ ζρνιηθή θνηλφηεηα θαη λα επηθνηλσλνχλ γηα λα θάλνπλ ην φξακα πξαγκαηηθφηεηα. Οη δηεπζπληέο είραλ πςειέο πξνζδνθίεο απφ ηνπο καζεηέο θαη ηνπο θαζεγεηέο θαη ελζάξξπλαλ ηε δηδαζθαιία θαη ηελ γλψζε. Οη δηεπζπληέο ραξαθηήξηζαλ ην φξακα σο ηε ιάκςε πνπ θξαηά ην ζρνιείν ελσκέλν. Σν ζεψξεζαλ σο ζεηηθφ ζηνηρείν γηα ην ζρνιείν. Αθφκε νη δηεπζπληέο ηφληζαλ φηη είλαη πνιχ ζεκαληηθφ λα αλαπηχζζνπλ ζρέζεηο κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο παξέρνληαο ππνζηήξημε θαη ελζάξξπλζε ή θαηεχζπλζε ηδηαίηεξε αλάινγα κε ηηο αλάγθεο θάζε αηφκνπ. Ο κφλνο πεξηνξηζκφο ηεο έξεπλαο ήηαλ ην κηθξφ δείγκα, ηέζζεξα ζρνιεία, ηέζζεξεηο δηεπζπληέο θαη έληεθα εθπαηδεπηηθνί. Σειηθά πκπεξάζκαηα 1) Σν φξακα είλαη ζεκαληηθφ ζηελ εγεζία θαη δείρλεη θαηεχζπλζε θαη ζθνπφ. Πεξηιακβάλεη πςειέο πξνζδνθίεο, ζπλεξγαζία θαη κνίξαζκα, νκαδηθφηεηα. 2) Ο κεηαζρεκαηηζηηθφο εγέηεο είλαη απηφο πνπ παξαθηλεί θαη εκπλέεη ηνπο νπαδνχο θαη ζπλεξγάηεο ελψ ην φξακα πξέπεη λα αληαλαθιά ηηο αλάγθεο, ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο αμίεο ηεο ζρνιηθήο θνηλφηεηαο, αιιηψο ίζσο θαλεί κε ξεαιηζηηθφο, επζεβήο πφζνο. 3) Σν φξακα απφ κφλν ηνπ δελ είλαη αξθεηφ, γηαηί νη άλζξσπνη ηείλνπλ λα κεγεζχλνπλ ηηο επηδξάζεηο ηεο αξρεγίαο ιφγσ ηνπ φηη έρνπλ ζεσξίεο γηα ηνπο νξγαληζκνχο ζηηο νπνίεο απνδίδνπλ ηε δπλακηθή επίδξαζε ηεο αξρεγίαο, κεγεζχλνπλ ηε ζεκαζία ηεο αξρεγίαο ιφγσ ιαζψλ ζηελ απφδνζε, ζηεξενηχπσλ θαη αλάγθεο ειέγρνπ ηεο θαηάζηαζεο. Σν φξακα ζηα ζρνιεία 36

38 ηεο έξεπλαο είρε κηθξή επίδξαζε ζε αιιαγέο ζηε δηδαζθαιία θαη ζηηο καζεζηαθέο πξννπηηθέο. 4) Κχξην ζέκα απνδείρηεθε ε αλάπηπμε ζρέζεσλ κε εθπαηδεπηηθνχο θαη άιια κέιε ηεο ζρνιηθήο θνηλφηεηαο, γηαηί κέζσ απηψλ νη δηεπζπληέο πξνψζεζαλ ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ νξάκαηνο ηνπο. Δπηπξνζζέησο νη δηεπζπληέο ελζαξξχλνπλ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο λα απνθηήζνπλ γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο. Ζ έξεπλα νδήγεζε ζηε δηαπίζησζε φηη είλαη ζεκειηψδε γηα ην κεηαζρεκαηηζηηθφ εγέηε θαη γηα ηελ κεηαζρεκαηηζηηθή ζπκπεξηθνξά ε ελζάξξπλζε, ε ππνζηήξημε θαη ε αλαγλψξηζε θαη κάιηζηα ε ελίζρπζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ σο πξνζσπηθφηεηεο θαη κε βάζε ηηο αηνκηθέο ηνπο αλάγθεο. Σέινο επεηδή ηα ζρνιεία δηαθέξνπλ θαη ην πεξηβάιινλ ηνπο επίζεο, ε έξεπλα πξνηείλεη φηη θάζε δηεπζπληήο ζα πξέπεη λα πξνζαξκφδεη ηελ εγεηηθή ηνπ ζπκπεξηθνξά, ψζηε νη ελέξγεηέο ηνπ λα ζρεηίδνληαη κε ηηο αλάγθεο ηνπ ζρνιείνπ γηα ηελ επίηεπμε ηνπ επηζπκεηνχ ζηφρνπ. Πξνηείλεηαη λα εξεπλεζεί πεξαηηέξσ ε ζρέζε ηνπ νξάκαηνο ηεο εγεζίεο κε ηηο αιιαγέο ζηηο δηδαθηηθέο πξννπηηθέο θαη ην εθπαηδεπηηθφ απνηέιεζκα (Barnett θαη McCormick, 2002) Έξεπλα ζε ζρνιεία ησλ Ζλσκέλσλ Αξαβηθώλ Δκηξάησλ κε ζέκα ηελ παξαδνζηαθή ζρνιηθή εγεζία ην άξζξν ησλ Lauren Stephenson, Robin Dada θαη Barbara Harold (2012) παξνπζηάδεηαη έξεπλα πνπ δηεμήγαγε ην θνιέγην ηεο εθπαίδεπζεο ζην Παλεπηζηήκην Zayed γηα ηελ εγεζία ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηα Ζλσκέλα Αξαβηθά Δκηξάηα φπνπ ζηα θξαηηθά ζρνιεία ππάξρεη κία πξνηίκεζε ζηελ θεληξηθή εγεζία. Σν άξζξν αλαθέξεηαη ζε κία έξεπλα πνπ αμηνινγεί ηελ αλάπηπμε εγεζίαο ζε δχν θξαηηθά ζρνιεία. Σα επξήκαηα έδεημαλ φηη ε ζρνιηθή εγεζία ελζαξξχλζεθε λα αλαπηχμεη θαη λα πξνσζήζεη κία αιιαγή λννηξνπίαο μεθεχγνληαο απφ ηηο παξαδνζηαθέο δνκέο. Σα Ζλσκέλα Αξαβηθά Δκηξάηα είλαη κηα ρψξα πινχζηα ιφγσ ηεο παξαγσγήο πεηξειαίνπ, φπνπ ε νηθνλνκηθή αλάπηπμε απαηηεί θαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ηνκέα. Ζ ρψξα θάλεη πξνζπάζεηεο εθπαηδεπηηθήο κεηαξξχζκηζεο. Σα δχν ζρνιεία ηεο έξεπλαο είλαη γπκλάζηα ζε ζπληεξεηηθέο πεξηνρέο. Ζ έξεπλα δηήξθεζε έμη κήλεο ηελ πεξίνδν απφ ηνπο ηξεηο ζπγγξαθείο εθ ησλ 37

39 νπνίσλ ν έλαο είλαη κέινο ηνπ αθαδεκατθνχ πξνγξάκκαηνο MAG θαη πεξηιάκβαλε 9 θαζεγεηέο, έμη κέιε ηνπ αθαδεκατθνχ πξνγξάκκαηνο MAG θαη δχν δηεπζπληέο. Έλαο απφ ηνπο ζθνπνχο ηνπ αθαδεκατθνχ πξνγξάκκαηνο MAG ήηαλ λα αλαπηχμεη ηελ ηθαλφηεηα ζηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία κέζσ ελφο ζπλεξγαηηθνχ κνληέινπ δξάζεο πνπ βαζίδεηαη ζε θνηλσληθέο ζεσξίεο κάζεζεο, επνπηείαο θαη θαζνδήγεζεο. Ο ζθνπφο ηεο έξεπλαο ήηαλ λα εμεηάζεη ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηηο πξαθηηθέο ηεο ζρνιηθήο εγεζίαο, λα κειεηήζεη ηε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία θαη λα δηεξεπλήζεη ηελ επίδξαζε ηεο δηαδηθαζίαο επαγγεικαηηθήο κάζεζεο ζηελ αλάπηπμε ηεο ζρνιηθήο εγεζίαο ζε δχν θξαηηθά ζρνιεία. ην πξψην ζρνιείν κε 600 καζήηξηεο θαη 50 θαζεγεηέο, ε έξεπλα επηθεληξψζεθε ζε 5 θαζεγεηέο θαη 3 κέιε ηνπ MAG. ην δεχηεξν ζρνιείν κε καζεηέο 600 αγφξηα θαη 50 θαζεγεηέο, ε έξεπλα αθνξνχζε 4 θαζεγεηέο θαη 3 κέιε ηνπ MAG. Οη κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ: πλέληεπμε απφ νκάδα εθπαηδεπηηθψλ θαη δηεπζπληψλ Γηάινγνο επίζεκνο αιιά θαη άηππνο ζρεηηθά κε ηηο πηπρέο αλάπηπμεο ηεο ζρνιηθήο εγεζίαο Παξαηεξήζεηο ζπλαληήζεσλ εθπαηδεπηηθψλ, ζρεδηαζκνχ εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, εξγαζίαο εθπαηδεπηηθψλ κε καζεηέο, γηα λα αμηνινγεζεί ε αλάπηπμε ηεο ζρνιηθήο εγεζίαο εκεηψζεηο απφ 2-3 κέιε ηεο έξεπλαο θαηά ηε δηάξθεηα αηνκηθψλ ή νκαδηθψλ ζπλαληήζεσλ Αλαδξνκηθή αλάιπζε ζχγθξηζε ησλ πεξηπηψζεσλ κειέηεο κε ηελ ηξέρνπζα βηβιηνγξαθία. Καηά ηελ έξεπλα ππήξμαλ βαζηθά ζέκαηα πνπ επεξέαζαλ ηελ δηαδηθαζία κάζεζεο θαη ηελ αλάπηπμε ζρνιηθήο εγεζίαο. Απηά ήηαλ: ε ζπκκεηνρή ζηε δηνίθεζε, ζρνιηθά θαη δηαπνιηηηζκηθά ζέκαηα, ζέκαηα παξαθίλεζεο, επίζεκνη θαη αλεπίζεκνη ξφινη, παηδαγσγηθή γλψζε, θξίζηκνο πξνβιεκαηηζκφο θαη πξνζσπηθέο δεμηφηεηεο. ηα δχν ζρνιεία νη εθπαηδεπηηθνί εξγάζηεθαλ απφ θνηλνχ κε ηα κέιε ηεο νκάδαο MAG θαη βαζκηαία επηθεληξψζεθαλ ζε θνηλέο πξαθηηθέο εγεζίαο, αλέπηπμαλ ζρέζεηο εκπηζηνζχλεο θαη θαηάθεξαλ ην ζρνιείν λα μεπεξάζεη ηα πνιηηηζκηθά δεηήκαηα θαη λα ελεξγνχλ ζπιινγηθά γηα λα δεκηνπξγήζνπλ έλα θνηλφ φξακα. Σα κέιε ηεο νκάδαο γλψξηζαλ ην έλα ην άιιν θαιχηεξα θαη απφ ηα αηνκηθά θίλεηξα πέξαζαλ ζηε 38

40 ζπλεξγαζία κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο κάζεζεο καζεηψλ θαη θαζεγεηψλ θαη ηα δχν ζρνιεία νδεγήζεθαλ ζε κηα λέα θνπιηνχξα. Οη εθπαηδεπηηθνί απέθηεζαλ θσλή θαη αλέιαβαλ επζχλεο θαη ζπκκεηνρή ζηε ιήςε απνθάζεσλ. εκαληηθφ αθφκε ήηαλ φηη απφ ηελ ηεξαξρηθή εγεζία πέξαζαλ ζηε ζπκκεηνρηθή εγεζία. Αθφκε ε έξεπλα έδεημε φηη νη εθπαηδεπηηθνί αξρηθά δελ είραλ θακία επίζεκε πξνεηνηκαζία γηα ηε δηδαζθαιία. ηαδηαθά φκσο άξρηζαλ λα εθηηκνχλ ηηο δηθέο ηνπο δηδαθηηθέο δεμηφηεηεο θαη ησλ άιισλ κέζσ ηεο ζπλερνχο επηθνηλσλίαο θαη έηζη απέθηεζαλ κεγαιχηεξε πξνζπκία λα δνθηκάζνπλ θαη λέεο ηδέεο. Απηφ έδεημε φηη νη εθπαηδεπηηθνί έγηλαλ θαιχηεξνη, δεκηνχξγεζαλ λέν πιηθφ, ρξεζηκνπνίεζαλ ηελ ηερλνινγία θαη ζπλεξγάζηεθαλ, ψζηε λα πεηχρνπλ ην επηδησθφκελν απνηέιεζκα. Μέζα ζε έμη κήλεο νη δχν δηεπζπληέο ηεο έξεπλαο πέξαζαλ απφ ην γξαθεηνθξαηηθφ ζχζηεκα εγεζίαο ζε κία ζπλεξγαηηθή εγεζία φπνπ νη εγέηεο αλαιακβάλνπλ επζχλεο ππνζηεξίδνπλ θαη βνεζνχλ ηνπο πθηζηακέλνπο ηνπο λα αλαπηχμνπλ ηελ καζεζηαθή δηαδηθαζία. Ζ απνηειεζκαηηθή επηθνηλσλία νδήγεζε ζηελ αλάπηπμε ακνηβαίαο εκπηζηνζχλεο. Οη ζπκκεηέρνληεο ζηελ έξεπλα επαλαπξνζδηφξηζαλ ηνπο ξφινπο ηνπο θαη απηφ είρε ζεκαληηθή ζεηηθή επίπησζε ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία (Stephenson et al, 2012) 2.5. Έξεπλα ζρεηηθά κε ηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία θαη ην κάλαηδκελη ζηελ Αλαηνιηθή Αζία Πξφζθαηε κειέηε ησλ Philip Hallinger, Tai κε ζέκα «Review of Research on Educational Leadership and Management in Hong Kong, :Topographical Analysis of an Emergent Knowlendge Base» έδεημε φηη ππάξρνπλ πνιιέο κειέηεο δεκνζηεπκέλεο κε ζέκα ηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία θαη κάλαηδκελη ζην Υνλγθ Κνλγθ. ην άξζξν παξνπζηάδεηαη κηα ηνπνγξαθηθή αλάιπζε ηεο ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο θαζψο θαη ησλ κεζφδσλ έξεπλαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ. Οη ζπγγξαθείο παξνπζηάδνπλ έλα ζχλνιν απφ άξζξα πνπ δεκνζηεχηεθαλ ζε νθηψ εθπαηδεπηηθά πεξηνδηθά ζηα έηε απφ ην 1995 σο ην Ζ κειέηε παξνπζηάδεη ηηο αληηιήςεηο πνπ αλαπηχζζνληαη ζρεηηθά κε ην ζέκα ηεο εθπαηδεπηηθήο εγεζίαο ζηηο κε δπηηθέο θνηλσλίεο. Σελ ηειεπηαία δεθαεηία παξαηεξήζεθε κηα αχμεζε ηνπ παγθφζκηνπ ελδηαθέξνληνο γηα ηηο πξαθηηθέο ηεο εθπαηδεπηηθήο εγεζίαο θαζψο έρνπλ ζπληειεζηεί ζεκαληηθέο κεηαξξπζκίζεηο ζηα 39

41 εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα. Μάιηζηα ηελ ηειεπηαία δεθαεηία έρνπλ απμεζεί νη κειέηεο ζην κε δπηηθφ θφζκν ζπκβάιινληαο ζηελ παγθφζκηα βηβιηνγξαθία γηα ηελ εθπαηδεπηηθή εγεζία θαη δηαρείξηζε. Δπηπιένλ ε έξεπλα έδεημε φηη βξέζεθαλ 151 άξζξα πνπ ηαμηλνκήζεθαλ ζε 18 ζεκαηηθέο ελφηεηεο. Απφ απηά 22 άξζξα εζηηάδνπλ ζηε ζρνιηθή εγεζία, αλαιχνπλ ηηο πξαθηηθέο εγεζίαο, απηέο πνπ πξνεγήζεθαλ θαη ηηο επηδξάζεηο ηνπο. Αθφκε άιιεο κειέηεο εμεηάδνπλ πσο αζθείηαη ε εγεζία θαη πσο νη εγέηεο αλαιακβάλνπλ πνιινχο ξφινπο ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα. Δπηπξνζζέησο 22 άξζξα αζρνινχληαη κε ην πψο ε ζρνιηθή εγεζία επεξεάδεη ζην δεχηεξν πην ζπρλά κειεηεκέλν ζέκα ηηο ζρνιηθέο αιιαγέο θαη ηε βειηίσζε. Έλα άιιν ζέκα πνπ κειεηάηαη είλαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ (10% ησλ άξζξσλ). Απφ ην 2009 κάιηζηα πνπ ζπληειέζηεθαλ ζεκαληηθέο αιιαγέο ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ην Υνλγθ Κνλγθ έγηλαλ έξεπλεο πνπ επηθεληξψλνληαη ζην πσο ε ηθαλφηεηα ηεο εγεζίαο επεξεάδεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ. Όζνλ αθνξά ηηο κεζφδνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ έξεπλα ζην άξζξν αλαθέξεηαη φηη θαηά ην πξψην ήκηζπ ηεο ηειεπηαίαο δεθαεηίαο ρξεζηκνπνηνχληαλ θπξίσο πνηνηηθέο έξεπλεο ελψ θαηά ηα ηειεπηαία έηε ρξεζηκνπνηνχληαη κεηθηέο κέζνδνη θαη κάιηζηα θεξδίδνπλ πεξηζζφηεξν έδαθνο νη πνηνηηθέο (Hallinger and Tai, 2013). 2.6.Έξεπλα ζε ζρνιηθέο κνλάδεο ηεο Ζπείξνπ γηα ηε δηαρείξηζε αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε Ζ Αλαζηαζίνπ νθία (2011) δηεμήγαγε έξεπλα ζε ζρνιηθέο κνλάδεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ηεο Ζπείξνπ. ηφρνο ηεο έξεπλαο ήηαλ λα δηεξεπλεζνχλ νη απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ δεπηεξνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο ζε ζέκαηα δηαρείξηζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Ζ έξεπλα δηεμήρζε θαηά ην ζρνιηθφ έηνο κέζσ εξσηεκαηνινγίνπ ζε εθπαηδεπηηθνχο ηεο πεξηθέξεηαο Ζπείξνπ. Σα ζέκαηα πνπ δηεξεπλήζεθαλ αθνξνχζαλ ηελ επηινγή πξνζσπηθνχ, ηελ επηκφξθσζε, ηελ επαγγεικαηηθή εμέιημε, ηελ παξαθίλεζε θαη επαγγεικαηηθή ηθαλνπνίεζε, ηελ αμηνιφγεζε, ηελ πγηεηλή θαη αζθάιεηα θαζψο θαη ηελ επηινγή θαη ηα θαζήθνληα ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ. 40

42 Ζ πιεηνςεθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ έξεπλα δήισζαλ φηη ήηαλ ηθαλνπνηεκέλνη απφ ηελ εξγαζία ηνπο, ζεσξνχλ ηελ εξγαζία ηνπο ελδηαθέξνπζα, δελ είλαη φκσο ηθαλνπνηεκέλνη, γηαηί έρνπλ πεξηνξηζκέλε ειεπζεξία θαη πεξηζψξηα πξσηνβνπιηψλ, ελψ φζνη δήισζαλ ειάρηζηα ή θαζφινπ ηθαλνπνηεκέλνη ήηαλ ιφγσ κεησκέλσλ επθαηξηψλ επαγγεικαηηθήο αλέιημεο ή δπλαηφηεηαο επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ θαη ησλ πξνζδνθηψλ ηνπο. Ο δήινο ησλ καζεηψλ απνηειεί ηνλ ζεκαληηθφηεξν παξάγνληα παξαθίλεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, ελψ δεπηεξεπφλησο ην σξάξην θαη νη απνδνρέο. Απφ ηελ άιιε ζεκαληηθφ πνζνζηφ ζεσξεί ζεκαληηθφ παξάγνληα παξαθίλεζεο ηε ζρνιηθή εγεζία. Γηα λα απνδψζνπλ ζηελ εξγαζία ηνπο επεξεάδνληαη απφ παξάγνληεο φπσο νη θαιέο ζπλζήθεο εξγαζίαο, ην θαιφ εξγαζηαθφ θιίκα θαη ηελ εζηθή αληακνηβή. Βέβαηα ε έξεπλα δηαπίζησζε κεγάιε δηαθνξά αλάκεζα ζηηο ηζρχνπζεο ζπλζήθεο θαη ηηο επηζπκεηέο. Όζνλ αθνξά ηα δηεπζπληηθά ζηειέρε νη πεξηζζφηεξνη εθπαηδεπηηθνί ζεσξνχλ ηελ νξγαλσηηθή ηθαλφηεηα θαη ηε δηνηθεηηθή εκπεηξία σο βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ελφο απνηειεζκαηηθνχ δηεπζπληή θαη αθνινπζνχλ ε ζπλεξγαζία θαη ε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία θαη ε ππεπζπλφηεηα. Όζνλ αθνξά η4α δηεπζπληηθά θαζήθνληα ραξαθηεξίδνληαη απφ κεγάιν εχξνο θαη ε έξεπλα ζέηεη κεξηθά εξσηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην αλ ν δηεπζπληήο έρεη πάξεη ηελ απαηηνχκελε επηκφξθσζε γηα λα ηα αζθήζεη, αλ έρεη ην ρξφλν θαη ηηο γλψζεηο. Αθφκε ηνλίδεηαη ηφζν ε απμαλφκελε πνιππινθφηεηα ηνπ ζρνιηθνχ πεξηβάιινληνο φζν θαη ν πνιπζχλζεηνο ξφινο (επηζηεκνληθφο, δηνηθεηηθφο, παηδαγσγηθφο) πνπ θαινχληαη λα επηηειέζνπλ ηα δηεπζπληηθά ζηειέρε. ρεηηθά κε ηελ επηινγή ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ ε πιεηνςεθία ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε φηη ην ηζρχνλ ζχζηεκα επηινγήο δελ εμαζθάιηδε ηελ επηινγή ησλ θαιχηεξσλ. Οη πεξηζζφηεξνη κάιηζηα ζεσξνχλ φηη ν θαιχηεξνο ηξφπνο επηινγήο είλαη απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο. Σν ζέκα ηεο επηινγήο ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ απαζρνιεί ηελ εθπαηδεπηηθή θνηλφηεηα θαη γίλεηαη αληηιεπηή ε αλάγθε γηα ζέζπηζε ελφο αληηθεηκεληθνχ θαη αμηφπηζηνπ ηξφπνπ επηινγήο (Αλαζηαζίνπ, 2011). 41

43 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3: ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΖ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ 3.1.θνπόο θνπφο ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο είλαη ε δηεξεχλεζε ζεκάησλ ζρεηηθψλ κε ηε δηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηε Γεκφζηα Δθπαίδεπζε, Γεπηεξνβάζκηα θαη Πξσηνβάζκηα. Ζ έξεπλα αθνξά δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ εξγαδνκέλσλ απφ ηελ εξγαζία ηνπο, ηνπο παξάγνληεο πνπ ζπληεινχλ ζε απηή, ηελ παξαθίλεζε θαη ηνπο παξάγνληεο παξαθίλεζεο ζηελ εξγαζία ηνπο θαζψο θαη ην ξφιν θαη ην έξγν δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ. Πξνζεγγίδεη αθφκε ηε γλψκε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηελ επηινγή ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ θαζψο θαη ηα θαζήθνληα πνπ θαινχληαη λα ππεξεηήζνπλ. Ζ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ ζε κεγάιν βαζκφ εμαξηάηαη θαη απφ ην έκςπρν δπλακηθφ ηεο πνπ νη ελέξγεηεο θαη ε δξάζε ηνπ είλαη θαζνξηζηηθή γηα ηελ επηηπρία. ηελ πξνζπάζεηα ινηπφλ αλαδήηεζεο ηξφπσλ αληηκεηψπηζεο ησλ πξνβιεκάησλ ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο δελ ζα πξέπεη λα ακειείηαη θαη ε παξαηήξεζε φισλ ησλ παξαγφλησλ πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ην έκςπρν πιηθφ ηεο, ηνπο εθπαηδεπηηθνχο. Έρνπλ γίλεη ζεκαληηθέο έξεπλεο γηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηελ εθπαίδεπζε (Αλαζηαζίνπ, 2011; Κακπνπξίδεο 2002; αΐηεο 2000α ; Υαηδεπαλαγηψηνπ, 2003; Παπαλανχκ, 2003) Μεζνδνινγία Σν ζχλνιν ησλ δηαδηθαζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε εξεπλεηηθή δηαδηθαζία απνηειεί ηε κεζνδνινγία ηεο. Ζ έξεπλα ζηεξίδεηαη ζε ηερληθέο θαη δηαδηθαζίεο κε ζηφρν ηε δηεξεχλεζε ελφο πξνβιήκαηνο ή κηαο θαηάζηαζεο (Εαθεηξφπνπινο, 2005). Ζ αχμεζε ηεο γλψζεο ζρεηηθά κε ηελ θαηάζηαζε πνπ δηεξεπλάηαη θαη ζηε ζπλέρεηα ε βειηίσζή ηεο απνηειεί ηνλ ηειηθφ ζηφρν ηεο έξεπλαο. Ζ έξεπλα απηή κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί ζπκκεηνρηθή αθνχ εθαξκφδεηαη ζηνλ πξαγκαηηθφ ρψξν εξγαζίαο ησλ ζπκκεηερφλησλ. Απηνχ ηνπ είδνπο ε έξεπλα είλαη δεκνθηιήο ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο (Νφβα- Καιηζνχλε, 2006). ηε ζπγθεθξηκέλε εξγαζία γίλεηαη πνζνηηθή πξσηνγελήο έξεπλα κε ηε ρξήζε δνκεκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ. Σν εξσηεκαηνιφγην ζηεξίρηεθε ζην εξσηεκαηνιφγην 42

44 ηεο έξεπλαο ηεο Αλαζηαζίνπ νθίαο (2011) πνπ έγηλε ζηα πιαίζηα ηεο Γηδαθηνξηθήο ηεο Γηαηξηβήο ζηε Φηινζνθηθή ρνιή ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Ησαλλίλσλ κε ζέκα «Γηαρείξηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ εθπαίδεπζεο: κειέηε πεξίπησζεο ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ηεο Ζπείξνπ» θαη δηακνξθψζεθε αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο παξνχζαο έξεπλαο. θνπφ έρεη ηε ζπγθέληξσζε πιεξνθνξηψλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ ηεθκεξίσζε ησλ ζηφρσλ. Ζ κέζνδνο δηεξεχλεζεο κέζσ εξσηεκαηνινγίνπ είλαη γεληθά θαη επηζηεκνληθά απνδεθηή γηα δηεμαγσγή εξεπλεηηθψλ εξγαζηψλ (Παξαζθεπφπνπινο, 1993; Βάκβνπθαο,2006). Σα εξσηήκαηα πξνο δηεξεχλεζε αθνξνχλ θπξίσο ζε ζέκαηα: Α) ζρεηηθά κε ην βαζκφ ηθαλνπνίεζεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ Γεπηεξνβάζκηαο θαη Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο ηνπ Ννκνχ Καβάιαο απφ ηελ εξγαζία ηνπο. Β) ζρεηηθά κε ηνπο παξάγνληεο παξαθίλεζεο πνπ ζεσξνχλ ζεκαληηθνχο ζηελ εξγαζία ηνπο θαη Γ) ζρεηηθά κε ηηο απφςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ επηινγή ησλ ζηειερψλ εθπαίδεπζεο, ην έξγν θαη ηα θαζήθνληα ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ, ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ απνηειεζκαηηθψλ δηεπζπληψλ θαη γεληθά ην ξφιν ηνπο γηα ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ Σν δείγκα Γείγκα ηεο έξεπλαο απνηέιεζαλ 200 εθπαηδεπηηθνί Γεπηεξνβάζκηαο θαη Πξσηνβάζκηαο Δθπαίδεπζεο ηνπ Ννκνχ Καβάιαο. Ζ επηινγή ηνπ δείγκαηνο έγηλε κε ηπραίν ηξφπν. Δθαηφλ ζαξάληα (142) εθπαηδεπηηθνί είλαη απφ ηε Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε θαη πελήληα νθηψ (58) απφ ηελ Πξσηνβάζκηα. Σα εξσηεκαηνιφγηα δηαλεκήζεθαλ ζε εθπαηδεπηηθνχο ζρνιείσλ ηνπ Ννκνχ Καβάιαο (ζε Γπκλάζηα, Λχθεηα, ΣΔΔ, Γεκνηηθά θαη Νεπηαγσγεία ) θαη νη εθπαηδεπηηθνί πξφζπκα αληαπνθξίζεθαλ ζε απηφ. Πνιχ ζεκαληηθή ππήξμε ε ηήξεζε ηεο αλσλπκίαο ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ θξίζεθε απαξαίηεηε γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο αληηθεηκεληθφηεηαο θαη εηιηθξίλεηαο ησλ απαληήζεσλ ησλ εξσηεζέλησλ. Ζ αλσλπκία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ παξέρεη αθφκε ηελ δπλαηφηεηα ζπιινγήο ζηνηρείσλ κε ζηφρν ζηαηηζηηθή αλάιπζε δεδνκέλσλ θαη παξνπζίαζε ζηνηρείσλ ζπγθξίζηκσλ κε αμηφπηζην ηξφπν (Βάκβνπθαο,2006). 43

45 Σα εξσηεκαηνιφγηα δηαλεκήζεθαλ θαηά ηνπο κήλεο Γεθέκβξην σο Μάξηην ηνπ ζρνιηθνχ έηνπο Παξαδφζεθαλ πξνζσπηθά θαη ηδηνρείξσο ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηνπο νπνίνπο, αθνχ ελεκεξψζεθαλ γηα ην ζθνπφ ηεο έξεπλαο, ηνπο παξαρσξήζεθε ρξφλνο γηα ηελ ζπκπιήξσζή ηνπο. ηε ζπλέρεηα επηζηξάθεθαλ, ζπγθεληξψζεθαλ θαη αξηζκήζεθαλ πξηλ αξρίζεη ε επεμεξγαζία ηνπο. 3.4.Σν εξσηεκαηνιόγην Σν εξσηεκαηνιφγην απνηειείηαη απφ δχν νκάδεο εξσηήζεσλ. ηελ πξψηε νκάδα αλήθνπλ εξσηήζεηο πνπ αθνξνχλ ζηηο απφςεηο ησλ εξσηεζέλησλ γηα ζέκαηα ζρεηηθά κε ηε δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ ζηε Γεκφζηα Δθπαίδεπζε. Πην ζπγθεθξηκέλα: 1. έμη εξσηήζεηο ζρεηηθέο κε ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηελ εξγαζία ηνπο 2. έμη εξσηήζεηο ζρεηηθέο κε ηελ επηινγή, ηα ραξαθηεξηζηηθά θαη ηα θαζήθνληα δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ θαη 3. ηξεηο εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηελ παξαθίλεζε ζηελ εξγαζία ηνπο. ηε δεχηεξε νκάδα αλήθνπλ εξσηήζεηο ζρεηηθέο κε ηα δεκνγξαθηθά ζηνηρεία ησλ εξσηεζέλησλ (θχιν, ειηθία, νηθνγελεηαθή θαηάζηαζε) θαη ηελ ππεξεζηαθή θαηάζηαζε (ζπνπδέο, ζέζε, έηε ππεξεζίαο, εηδηθφηεηα), δέθα εξσηήζεηο ζπλνιηθά. Σν εξσηεκαηνιφγην πεξηιακβάλεη θιεηζηέο εξσηήζεηο βαζκνιφγεζεο κε 5βαζκε θιίκαθα ( βαζηζκέλεο ζηελ θιίκαθα Likert), κε βαζκνιφγεζε απφ 1= θαζφινπ έσο 5 =απφιπηα ή 1=πνηέ έσο 5=πάληα. Σν πιήξεο εξσηεκαηνιφγην βξίζθεηαη ζην Παξάξηεκα 1. Μεηά ηε ζπγθέληξσζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ αθνινχζεζε επεμεξγαζία ηνπο. Πξαγκαηνπνηήζεθε ζηαηηζηηθή αλάιπζε ησλ απνηειεζκάησλ κε δείθηεο πεξηγξαθηθήο ζηαηηζηηθήο κε ηε βνήζεηα ζηαηηζηηθνχ ινγηζκηθνχ SPSS. Σν SPSS είλαη έλα απφ ηα πξνγξάκκαηα ηεο ηαηηζηηθήο πνπ δίλεη ηε δπλαηφηεηα εηζαγσγήο θαη επεμεξγαζίαο κεγάινπ φγθνπ δεδνκέλσλ ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Υξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ζηηο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο επηζηήκεο θαη δηαζέηεη κεγάιε αμηνπηζηία (Γεκεηξηάδεο, 2010). 44

46 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4: ΑΝΑΛΤΖ ΓΔΓΟΜΔΝΩΝ Γηα ηελ ζηαηηζηηθή επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ ρξεζηκνπνηήζεθε ην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα IBM SPSS Statistics 21. Αξρηθά έγηλε ζπγθέληξσζε θαη αξίζκεζε ησλ εξσηεκαηνινγίσλ, αθνινχζεζε ε θαηαρψξεζε ηνπο ζην ζηαηηζηηθφ πξφγξακκα θαη αθνινχζεζε ε επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ. Έγηλαλ πίλαθεο θαηαλνκήο ζπρλνηήησλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ δείθηεο πεξηγξαθηθήο ζηαηηζηηθήο: κέζνο (mean), ηππηθή απφθιηζε (Std Deviation), C.V. ηε ζπλέρεηα έγηλε αλάιπζε Γηαθχκαλζεο Μνλήο Καηεχζπλζεο (One -Way Anova), γηα λα ζπγθξίλνπκε ηνπο κέζνπο φξνπο πεξηζζφηεξσλ απφ δχν αλεμάξηεησλ δεηγκάησλ. Δλδεηθηηθά ζην Παξάξηεκα 2 παξαηίζεληαη πίλαθεο ηνπ SPSS Γεκνγξαθηθά Υαξαθηεξηζηηθά Σν δείγκα απνηειείηαη απφ 200 εθπαηδεπηηθνχο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο απφ ην Ννκφ Καβάιαο, απφ απηνχο πνζνζηφ 30% ήηαλ άληξεο (60) θαη 70% γπλαίθεο (140). Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ (46%) ησλ εξσηεζέλησλ αλήθαλ ζηελ ειηθία ησλ 40-49, ην 33% ζηελ ειηθία άλσ ησλ 50 θαη κφιηο ην 19% ήηαλ απφ 30 έσο 39 θαη κφιηο ην 2% θάησ ησλ 29. Ζιηθία πρλόηεηα Valid Percent <29 4 2% % % > % 45

47 Γηάγξακκα 1: Ζιηθία Απφ απηνχο ην 16% είλαη άγακνη, 76% παληξεκέλνη, 7% δηαδεπγκέλνη θαη 1% ρήξνο/α ελψ ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ 37,5% έρεη 2 παηδηά, ην 32.5% θαλέλα θαη ην 16,5% 1 παηδί. Όζνλ αθνξά ηηο ζπνπδέο ησλ εξσηεζέλησλ ην 93% είλαη απφθνηηνη ΑΔΗ, ην 5,5% απφθνηηνη ΣΔΗ θαη κφλν ην 1,5% απφθνηηνη άιιεο ζρνιήο, φπσο γηα παξάδεηγκα Χδείν. Απφ απηνχο ην 88% δελ δηαζέηεη κεηαπηπρηαθφ ή δηδαθηνξηθφ δίπισκα, ην 11% έρεη κεηαπηπρηαθφ θαη κφιηο ην 1% δηδαθηνξηθφ. Αθνινπζεί πίλαθαο κε ηε ζπρλφηεηα ησλ εηδηθνηήησλ ησλ εξσηεζέλησλ: ΔΗΓΗΚΟΣΖΣΔ πρλόηεηα Valid Percent Αγγιηθή θηινινγία Αηζζεηηθφο 2 1 Βηνινγίαο Γαιιηθήο Φηινινγίαο 4 2 Γεξκαληθήο Φηινινγίαο Γπκλαζηέο Γαζνινγίαο

48 Γεκφζην Γίθαην Ζιεθηξνιφγνο Μεραληθφο 4 2 Ζιεθηξνιφγνο Θενινγίαο Ηαηξηθήο Ηαηξηθψλ Δξγαζηεξίσλ Κνηλσληνινγίαο Λνγηζηηθήο Μαζεκαηηθφ Μεραλνιφγνο Νεπηαγσγφο Οηθηαθήο Οηθνλνκίαο Οηθνλνκηθφ 2 1 Παηδαγσγηθά Πιεξνθνξηθήο 4 2 Πνιηηηθέο Δπηζηήκεο 2 1 Φηινζνθηθή Φπζηθφ 8 4 Υεκηθφ 6 3 Φπρνινγίαο Χδείν 2 1 ΤΝΟΛΑ Απφ ηα ζηνηρεία ζπκπεξαίλνπκε φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ εξσηεζέλησλ είλαη θηιφινγνη, δάζθαινη θαη αθνινπζνχλ νη καζεκαηηθνί. Ζ πιεηνςεθία είλαη απφθνηηνη ηνπ Αξηζηνηειείνπ Παλεπηζηεκίνπ Θεζζαινλίθεο, πνζνζηφ 57.2%, αθνινπζνχλ νη 47

49 απφθνηηνη ηνπ Γεκνθξίηεηνπ Παλεπηζηεκίνπ κε πνζνζηφ 12.5 θαη έπνληαη νη απφθνηηνη άιισλ Παλεπηζηεκίσλ ( π.ρ. Καπνδηζηξηαθφ 7%) θαη ζρνιψλ. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί αλαθέξνληαη ε ζέζε/ ζρέζε εξγαζίαο ησλ εξσηεζέλησλ εθπαηδεπηηθψλ. Θέζε/ ζρέζε εξγαζίαο πρλόηεηα Valid Percent Γηεπζπληήο/ηξηα 9 4.5% Τπνδηεπζπληήο/ηξηα % Μφληκνο εθπαηδεπηηθφο % Αλαπιεξσηήο εθπ/θφο 9 4.5% Χξνκίζζηνο 5 2.5% χλνια % Απφ απηνχο νη 142, πνζνζηφ 71% ππεξεηνχλ ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε θαη νη 58 πνζνζηφ 29% ζηελ πξσηνβάζκηα. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ν ηχπνο ζρνιηθήο κνλάδαο πνπ ππεξεηνχλ: Σύπνο ζρνιηθήο κνλάδαο πρλόηεηα Valid Percent Γπκλάζην % Λχθεην 44 22% ΣΔΔ 14 7% Γεκνηηθφ %5 Νεπηαγσγείν 8 4% ύλνια % 48

50 Γηάγξακκα 2: Σύπνο εθπαίδεπζεο/φύιν Οη εθπαηδεπηηθνί ηνπ δείγκαηνο είραλ απφ ιίγνπο κήλεο πξνυπεξεζία έσο 33 ρξφληα. Οη πεξηζζφηεξνη (19) πνζνζηφ 9.55 είραλ 20 ρξφληα πξνυπεξεζίαο, 13, πνζνζηφ 6.5% είραλ 25 ρξφληα, 11 πνζνζηφ 5.5% 14 ρξφληα θαη άιινη 11 είραλ 17 ρξφληα. Ο κέζνο φξνο (Mean) ησλ ρξφλσλ πξνυπεξεζίαο, ε δηάκεζνο (Median), ην ζεκείν κέγηζηεο ζπρλφηεηαο ή ηχπνο (Mode) θαη ε ηππηθή απφθιηζε (Std Deviation) παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Έηε Τπεξεζίαο Mean Median Mode 20 Std Deviation

51 4.2. Απνηειέζκαηα ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο γηα ηελ εξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε θαη παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθώλ θαη ην ξόιν ηεο εγεζίαο ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε ησλ απαληήζεσλ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζηελ έξεπλα παξνπζηάδνληαη νη ζπρλφηεηεο (Frequencies) θαη ηα πνζνζηά (percent, valid percent) θαζψο θαη ν αξηζκεηηθφο κέζνο (mean), ε δηάκεζνο (median), ν ηχπνο (mode), ε ηππηθή απφθιηζε (Std. Deviation) θαη ν πληειεζηήο Μεηαβιεηφηεηαο (C.V.). ηε ζπλέρεηα γίλεηαη έιεγρνο ONE WAY ANOVA γηα λα ειεγρζεί αλ ππάξρεη εμάξηεζε ησλ απφςεσλ απφ δηάθνξνπο παξάγνληεο, ελψ ζηηο εξσηήζεηο 14 θαη 15 γίλεηαη ην Paired- Samples t- Test γηα λα δηαπηζησζεί αλ ε ηζρχνπζα θαηάζηαζε ηαπηίδεηαη κε ηελ επηζπκεηή. Δπηιεθηηθά θάπνηα απφ ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο παξνπζηάδνληαη κέζα απφ δηαγξάκκαηα γηα πην άκεζε θαη ζχληνκε παξαηήξεζε Δξγαζηαθή ηθαλνπνίεζε εθπαηδεπηηθώλ Ζ πξψηε νκάδα εξσηήζεσλ 1-6 δηεξεπλά ηα ζπλαηζζήκαηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζρεηηθά κε ηελ εξγαζία ηνπο θαη ειέγρεη ην βαζκφ ηεο ηθαλνπνίεζήο ηνπο απφ απηή. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη ζπγθεληξσηηθά νη απαληήζεηο πνπ έδσζαλ: Ηθαλνπνίεζε από ηελ εξγαζία Δξσηήζεηο Πνηέ πάληα πρλά Πνιύ πρλά Πάληα 1.Πόζν ζπρλά ληώζεηε όηη δελ αμηνπνηνύληαη νη δπλαηόηεηεο ζαο ζηελ εξγαζία πνπ θάλεηε ζήκεξα; 2. Τπάξρνπλ ζηηγκέο πνπ ληώζεηε όηη ζέιεηε λα εγθαηαιείςεηε ηελ εξγαζία πνπ έρεηε ζήκεξα; 3% 27.5% 52% 16% 1.5% 25.5% 41% 27.5% 5.5% 0.5% 3. Έρεηε ειεπζεξία ζηηο απνθάζεηο γηα ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν γίλεηαη ε εξγαζία ζαο; 0.5% 17% 35.5% 33.5% 13.5% 50

52 4. Πόζν ζπρλά ληώζεηε όηη ζα ήζαζηαλ πην απνηειεζκαηηθνί ζην έξγν ζαο αλ ζαο άθελαλ ειεύζεξν/ε λα πξαγκαηνπνηήζεηε ηνπο ζηόρνπο ζαο κε ηνλ δηθό ζαο ηξόπν; 2.5% 20.5% 33.5% 36.5% 7% 5. αο δίλεηε ε δπλαηόηεηα λα εηζάγεηε θάπνηα θαηλνηνκία ζηελ εξγαζία ζαο; 6. Πόζν ζπρλά ζθέθηεζηε όηη ε εξγαζία ζαο είλαη ενδιαφέρουζα; 1% 30% 42.5% 22% 4.5% 0% 6% 32.5% 39.5% 22% πκπεξαίλνπκε φηη ε πιεηνςεθία ησλ εξσηεζέλησλ 69.5% ληψζνπλ φηη δελ αμηνπνηνχληαη νη δπλαηφηεηέο ηνπο ζηελ εξγαζία πνπ θάλνπλ, παξ φια απηά ην 66.5% απαληά φηη δελ ζα ήζειε λα εγθαηαιείςεη ηελ εξγαζία ηνπ. Μεγάιν πνζνζηφ 82.5% απαληά φηη έρεη ειεπζεξία ζηηο απνθάζεηο γηα ηνλ ηξφπν πνπ γίλεηαη ε εξγαζία ηνπο, ελψ ην 77% ζεσξεί ζα ήηαλ πην απνηειεζκαηηθνί ζην έξγν ηνπο αλ ηνπο άθελαλ ειεχζεξνπο λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο κε ην δηθφ ηνπο ηξφπν. Μεγάιν πνζνζηφ επίζεο 69% απάληεζε φηη ηνπο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα εηζαγσγήο θάπνηαο θαηλνηνκίαο ζηε εξγαζία θαη ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ εξσηεζέλησλ εθπαηδεπηηθψλ 94% ζεσξεί φηη ε εξγαζία νπο είλαη ελδηαθέξνπζα, κφιηο ην 6% απάληεζε φηη ζθέθηεηαη ζπάληα φηη ε εξγαζία ηνπο δελ είλαη ελδηαθέξνπζα. Ο κέζνο φξνο, ε ηππηθή απφθιηζε θαη ν ζπληειεζηήο κεηαβιεηφηεηαο απφ ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ησλ απαληήζεσλ ζηηο παξαπάλσ εξσηήζεηο παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Ζ ζρεηηθή δηαζπνξά εθθξάδεηαη ζε πνζνζηφ επί ηνηο % θαη ν θχξηνο εθθξαζηήο ηεο είλαη ν πληειεζηήο Μεηαβιεηφηεηαο πνπ δίλεηαη απφ ηνλ ηχπν: C.V. = Std Deviation/ Mean *100. Γηα ηνλ πληειεζηή Μεηαβιεηφηεηαο ηζρχεη C.V.> 10% θαη ε θαιχηεξε ζρεηηθή δηαζπνξά ππάξρεη φπνπ ην C.V είλαη κηθξφηεξν (Γεκεηξηάδεο, 2002). Παξαηεξνχκε φηη θαιχηεξε ζρεηηθή δηαζπνξά ππάξρεη ζηελ 6 ε εξψηεζε «πφζν ζπρλά ζθέθηεζηε φηη ε εξγαζία ζαο είλαη ελδηαθέξνπζα». 51

53 Ηθαλνπνίεζε από ηελ εξγαζία Δξσηήζεηο Mean Std Deviation C.V. = Std Deviation/ Mean *100 1ε % 2ε % 3ε % 4ε % 5ε % 6ε % Αθνινχζεζε ν έιεγρνο ONE WAY ANOVA γηα λα ειεγρζεί αλ ππάξρεη εμάξηεζε ησλ απφςεσλ ζρεηηθά κε ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ηελ εξγαζία ησλ εθπαηδεπηηθψλ απφ παξάγνληεο φπσο ην θχιν, ε εηδηθφηεηα, ν ηχπνο ζρνιείνπ, ην είδνο εθπαίδεπζεο. Όζνλ αθνξά ηνλ παξάγνληα θχιν παξαηεξνχκε ηα εμήο: Δμάξηεζε ηθαλνπνίεζεο από ην «θύιν» Δξσηήζεηο F Sig. 1.Πόςο ςυχνϊ νιώθετε ότι δεν αξιοποιούνται οι δυνατότητεσ ςασ ςτην εργαςύα που κϊνετε ςόμερα; 2. Τπϊρχουν ςτιγμϋσ που νιώθετε ότι θϋλετε να εγκαταλεύψετε την εργαςύα που ϋχετε ςόμερα; Έχετε ελευθερύα ςτισ αποφϊςεισ για τον τρόπο με τον οπούο γύνεται η εργαςύα ςασ; Πόςο ςυχνϊ νιώθετε ότι θα όςαςταν πιο αποτελεςματικού ςτο ϋργο ςασ αν ςασ ϊφηναν ελεύθερο/η να πραγματοποιόςετε τουσ ςτόχουσ ςασ με τον δικό ςασ τρόπο;

54 5. ασ δύνετε η δυνατότητα να ειςϊγετε κϊποια καινοτομύα ςτην εργαςύα ςασ; Πόςο ςυχνϊ ςκϋφτεςτε ότι η εργαςύα ςασ εύναι ενδιαφέρουσα; Αλ ην Sig. F είλαη <0.05 ηφηε ππάξρεη εμάξηεζε, νπφηε παξαηεξνχκε φηη ε χπαξμε ειεπζεξίαο ζηηο απνθάζεηο γηα ηνλ ηξφπν πνπ γίλεηαη ε εξγαζία ησλ εθπαηδεπηηθψλ εμαξηάηαη απφ ην θχιν θαη ηηο γπλαίθεο λα ζεσξνχλ φηη έρνπλ ειεπζεξία ζηηο απνθάζεηο ζε κεγαιχηεξε ζπρλφηεηα απφ ηνπο άληξεο. Descriptives Έχετε ελευθερύα ςτισ αποφϊςεισ για τον τρόπο με τον οπούο γύνεται η εργαςύα ςασ; Ν Mean Std. Deviation Std. Error Άληξαο Γπλαίθα Total Αλ ειέγμνπκε ηελ εμάξηεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο απφ ηελ βαζκίδα εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ (πξσηνβάζκηα- δεπηεξνβάζκηα) ηφηε παίξλνπκε ηα εμήο ζηνηρεία: Δμάξηεζε ηθαλνπνίεζεο από ηε «βαζκίδα εθπαίδεπζεο» Δξσηήζεηο F Sig. 1.Πόςο ςυχνϊ νιώθετε ότι δεν αξιοποιούνται οι δυνατότητεσ ςασ ςτην εργαςύα που κϊνετε ςόμερα; 2. Τπϊρχουν ςτιγμϋσ που νιώθετε ότι θϋλετε να εγκαταλεύψετε την εργαςύα που ϋχετε ςόμερα;

55 3. Έχετε ελευθερύα ςτισ αποφϊςεισ για τον τρόπο με τον οπούο γύνεται η εργαςύα ςασ; Πόςο ςυχνϊ νιώθετε ότι θα όςαςταν πιο αποτελεςματικού ςτο ϋργο ςασ αν ςασ ϊφηναν ελεύθερο/η να πραγματοποιόςετε τουσ ςτόχουσ ςασ με τον δικό ςασ τρόπο; ασ δύνετε η δυνατότητα να ειςϊγετε κϊποια καινοτομύα ςτην εργαςύα ςασ; Πόςο ςυχνϊ ςκϋφτεςτε ότι η εργαςύα ςασ εύναι ενδιαφέρουσα; Παξαηεξνχκε φηη γηα ηελ 1 ε θαη 6 ε εξψηεζε ην Sig. F είλαη <0.05. Άξα ην αλ ληψζνπλ νη εθπαηδεπηηθνί φηη δελ αμηνπνηνχληαη νη δπλαηφηεηεο ηνπο ζηελ εξγαζία πνπ θάλνπλ εμαξηάηαη απφ ην αλ ππεξεηνχλ ζηελ πξσηνβάζκηα ή ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο δεπηεξνβάζκηαο λα απαληνχλ φηη ληψζνπλ φηη δελ αμηνπνηνχληαη νη δπλαηφηεηέο ηνπο. Δλψ θαη ην αλ ζθέθηνληαη φηη ε εξγαζία ηνπο είλαη ελδηαθέξνπζα εμαξηάηαη απφ ην αλ ππεξεηνχλ ζηελ πξσηνβάζκηα ή ζηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε, κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο πξσηνβάζκηαο λα απαληνχλ θαηά πιεηνςεθία φηη ζεσξνχλ ηελ εξγαζία ηνπο ελδηαθέξνπζα. Descriptives Ν Mean Std. Deviation Std. Error Πόςο ςυχνϊ νιώθετε ότι δεν αξιοποιούνται οι δυνατότητεσ ςασ ςτην εργαςύα που κϊνετε ςόμερα; Γεπηεξνβάζκηα 142 2,95 0,708 0,059 Πξσηνβάζκηα 58 2,62 0,875 0,115 Total 200 2,86 0,773 0,055 Πόςο ςυχνϊ Γεπηεξνβάζκηα 142 3,70 0,875 0,073 54

56 ςκϋφτεςτε ότι η εργαςύα ςασ εύναι ενδιαφέρουσα; Πξσηνβάζκηα 58 3,97 0,794 0,104 Total 200 3,78 0,859 0, Γηεπζπληηθά ζηειέρε: επηινγή, ραξαθηεξηζηηθά, θαζήθνληα, επίδξαζε ζην εθπαηδεπηηθό έξγν ηε δεχηεξε νκάδα εξσηήζεσλ απφ ηελ 7 ε έσο ηελ 12 ε ειέγρνληαη ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ επηινγή ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ απνηειεζκαηηθνχ δηεπζπληή αιιά θαη ηα θαζήθνληά ηνπ, θαζψο θαη ην αλ ε ζσζηή επηινγή ησλ δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ επεξεάδεη ηε ιεηηνπξγία ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ θαη ην έξγν ησλ εθπαηδεπηηθψλ. ην εξψηεκα γηα ην αλ νη εθπαηδεπηηθνί ζπκθσλνχλ κε ην ηζρχνλ ζχζηεκα επηινγήο νη απαληήζεηο δίλνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Δξώηεζε: πκθσλείηε κε ηελ άπνςε όηη ην ζύζηεκα επηινγήο δηεπζπληώλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ εμαζθαιίδεη πιήξσο ηελ επηινγή ησλ ηθαλόηεξσλ ππνςεθίσλ δηεπζπληώλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ; Απαληήζεηο πρλόηεηα Valid Percent Γηαθσλψ 80 40% Γηαθσλψ ιίγν 66 33% Οχηε δηαθσλψ/ νχηε ζπκθσλψ % πκθσλψ 7 3.5% πκθσλψ απφιπηα 0 0% 55

57 Γηάγξακκα3: Απόςεηο γηα ην ζύζηεκα επηινγήο δηεπζπληώλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ Παξαηεξνχκε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ δηαθσλεί κε ην ζχζηεκα επηινγήο δηεπζπληψλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ ζεσξψληαο φηη δελ εμαζθαιίδεη ηνπο ηθαλφηεξνπο, αμηνζεκείσην επίζεο είλαη φηη θαλέλαο δελ επέιεμε ηελ απάληεζε «πκθσλψ απφιπηα». Οη απφςεηο ζην ζπγθεθξηκέλν εξψηεκα δελ παξνπζηάδνπλ εμάξηεζε απφ ηε βαζκίδα εθπαίδεπζεο αθνχ ην Sig. F είλαη > Ζ εξψηεζε 8 ειέγρεη ηε ζπκθσλία ησλ εθπαηδεπηηθψλ κε δηάθνξνπο ηξφπνπο επηινγήο δηεπζπληψλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ. Οη ζπρλφηεηεο ησλ απαληήζεσλ παξνπζηάδνληαη ζην παξαθάησ πίλαθα: Δπηινγή δηεπζπληώλ ζρνιηθώλ κνλάδσλ Βαζκόο ζπκθσλίαο Σξόπνη επηινγήο Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Ούηε πνιύ Πνιύ Απόιπηα Εκλογό από τουσ 11.5% 10.5% 19% 41% 18% 56

58 εκπαιδευτικούσ ςχολικόσ μονϊδασ τησ Από το ςύλλογο γονϋων Από τον προώςτϊμενο εκπαύδευςησ 54.5% 21.5% 15.5% 8% 0.5% 29% 35.5% 22.5% 11% 2% Με ςυνϋντευξη 14.5% 20.5% 26.5% 23.5% 5% Με γραπτό εξϋταςη 7% 17.5% 28% 30.5% 17% Με μοριοδότηςη των τυπικών προςόντων 6.5% 10.5% 23.5% 39% 20.5% υνδυαςμό παραπϊνω των 4% 3% 8.5% 31% 53.5% Μπνξνχκε επνκέλσο λα ζπκπεξάλνπκε φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ δηαθσλεί ζε κεγάιν βαζκφ κε ηελ επηινγή ησλ δηεπζπληψλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ απφ ην ζχιινγν γνλέσλ ( 76%) θαη απφ ηνλ πξντζηάκελν (64.5%), νη απαληήζεηο είλαη κνηξαζκέλεο ζηελ επηινγή «Με ζπλέληεπμε», ελψ νη πεξηζζφηεξνη ζπκθσλνχλ κε ηελ επηινγή «πλδπαζκφ ησλ παξαπάλσ» (84.5%) θαη ζπκθσλνχλ κε ηελ επηινγή κε κνξηνδφηεζε ησλ ηππηθψλ πξνζφλησλ (59.5%), απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο (59%) αιιά θαη κε γξαπηή εμέηαζε (47.5%). Με ηνλ έιεγρν ONE WAY ANOVA ειέγρζεθε αλ ππάξρεη εμάξηεζε ζε θάπνηα απάληεζε θαη ζηε ζέζεζρέζε εξγαζίαο (Γηεπζπληήο/ηξηα, Τπνδηεπζπληήο/ηξηα, κφληκνο εθπ/θφο, αλαπιεξσηήο, σξνκίζζηνο) ησλ εξσηεζέλησλ. Απφ ηα απνηειέζκαηα παξαηεξνχκε φηη κφλν ζηελ επηινγή απφ ην ζχιινγν γνλέσλ ππάξρεη πνπ απνηειεί επηινγή ησλ αλαπιεξσηψλ θαη σξνκηζζίσλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ ηνπο κφληκνπο εθπαηδεπηηθνχο. Σξόπνη επηινγήο F Sig Εκλογό από τουσ εκπαιδευτικούσ τησ ςχολικόσ μονϊδασ Από το ςύλλογο γονϋων Από τον προώςτϊμενο εκπαύδευςησ

59 Με ςυνϋντευξη Με γραπτό εξϋταςη Με μοριοδότηςη των τυπικών προςόντων υνδυαςμό των παραπϊνω Descriptives Από το ςύλλογο γονϋων Ν Mean Std. Deviation Std. Error Γηεπζπληήο Τπνδηεπζπληήο Μφληκνο εθπ/θφο Αλαπιεξσηήο Χξνκίζζηνο Total Με ηελ 9 ε εξψηεζε δηεξεπλάηαη ζε πνην βαζκφ ζεσξνχλ νη εθπαηδεπηηθνί ζεκαληηθά ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά θαη ηθαλφηεηεο ηνπ απνηειεζκαηηθνχ δηεπζπληή. Ζ ζπρλφηεηα ησλ απαληήζεσλ παξνπζηάδεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Υαξαθηεξηζηηθά απνηειεζκαηηθνύ δηεπζπληή Υαξαθηεξηζηηθά Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Ούηε πνιύ Πνιύ Απόιπηα Διοικητικό εμπειρύα 0,5% 3% 5,5% 39,5% 51,5% Διδακτικό εμπειρύα 2% 7% 17% 40,5% 33,5% Επιςτημονικό κατϊρτιςη 0% 6,5% 18,5% 44% 31% Οργανωτικό ικανότητα 0% 0% 1% 27% 72% 58

60 Διαπροςωπικό επικοινωνύα Ομαδικότητα Αύςθημα ευθύνησ Ικανότητα ϊςκηςησ επιρροόσ Ικανότητα ςυντονιςμού των ϊλλων Ικανότητα υποκύνηςησ 0,5% 0,5% 3% 29,6% 66,3% 0% 1% 3% 30% 66% 0% 0% 2,5% 19% 78,5% 1% 2% 18% 38,5% 40,5% 0% 0,5% 1,5% 37,5% 60,5% 6,5% 5,5% 17% 36% 35% πκπεξαίλνπκε φηη πην ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ζεσξνχλ ηελ νξγαλσηηθή ηθαλφηεηα ζε πνζνζηφ 99%, κεηά ηελ ηθαλφηεηα ζπληνληζκνχ ησλ άιισλ (98%), ην αίζζεκα επζχλεο (97,5%), ηελ νκαδηθφηεηα (96%), ηε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία (95,9%) θαη ηε δηνηθεηηθή εκπεηξία (91%). Ληγφηεξν ζεκαληηθά ζεσξνχλ ηελ ηθαλφηεηα ππνθίλεζεο (71%), ηε δηδαθηηθή εκπεηξία (74%), ηελ επηζηεκνληθή θαηάξηηζε (75%) θαη ηελ ηθαλφηεηα άζθεζεο επηξξνήο (79%). Ζ κηθξφηεξε ηππηθή απφθιηζε παξνπζηάδεηαη ζηηο απαληήζεηο: νξγαλσηηθή ηθαλφηεηα θαη αίζζεκα επζχλεο, ελψ ε κεγαιχηεξε ζηελ ηθαλφηεηα ππνθίλεζεο, φπσο θαίλεηαη απφ ηα ζηνηρεία ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Υαξαθηεξηζηηθά Mean Median Std Deviation Γηνηθεηηθή εκπεηξία Γηδαθηηθή εκπεηξία Δπηζηεκνληθή θαηάξηηζε Οξγαλσηηθή ηθαλφηεηα Γηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία Οκαδηθφηεηα Αίζζεκα επζχλεο Ηθαλφηεηα άζθεζεο επηξξνήο

61 Ηθαλφηεηα ζπληνληζκνχ ησλ άιισλ Ηθαλφηεηα ππνθίλεζεο Με ηνλ έιεγρν ONE WAY ANOVA ειέγρζεθε αλ ππάξρεη εμάξηεζε ησλ απαληήζεσλ ζρεηηθά κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ απνηειεζκαηηθνχ δηεπζπληή θαη ηνλ ηχπν εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ νη εθπαηδεπηηθνί ( πξσηνβάζκηα/ δεπηεξνβάζκηα). Ο πίλαθαο ANOVA δίλεη ηα εμήο: Δμάξηεζε ραξαθηεξηζηηθώλ από ηνλ ηύπν εθπαίδεπζεο Υαξαθηεξηζηηθά F Sig. Γηνηθεηηθή εκπεηξία 5,403 0,021 Γηδαθηηθή εκπεηξία 0,097 0,756 Δπηζηεκνληθή θαηάξηηζε 0,053 0,818 Οξγαλσηηθή ηθαλφηεηα 5,643 0,018 Γηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία Οκαδηθφηεηα Αίζζεκα επζχλεο Ηθαλφηεηα άζθεζεο επηξξνήο 2,461 0,118 1,964 0,163 5,325 0,022 0,130 0,718 Ηθαλφηεηα ζπληνληζκνχ ησλ άιισλ 3,554 0,061 Ηθαλφηεηα ππνθίλεζεο 0,507 0,477 Σν Sig. F είλαη <0,05 ζε ηξία ραξαθηεξηζηηθά: ηελ νξγαλσηηθή ηθαλφηεηα, ηε δηνηθεηηθή εκπεηξία θαη ην αίζζεκα επζχλεο, επνκέλσο δηαπηζηψλνπκε φηη ζε απηέο ππάξρεη εμάξηεζε απφ ηνλ ηχπν εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ νη εθπαηδεπηηθνί (πξσηνβάζκηα/ δεπηεξνβάζκηα), κε ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο δεπηεξνβάζκηαο λα 60

62 ζεσξνχλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ζεκαληηθή ηελ νξγαλσηηθή ηθαλφηεηα, ηε δηνηθεηηθή εκπεηξία θαη ην αίζζεκα επζχλεο. Descriptives Ν Mean Std. Deviation Std. Error Γηνηθεηηθή εκπεηξία Γεπηεξνβάζκηα Πξσηνβάζκηα Total Οξγαλσηηθή ηθαλφηεηα Γεπηεξνβάζκηα Πξσηνβάζκηα Total Αίζζεκα επζχλεο Γεπηεξνβάζκηα Πξσηνβάζκηα Total Με ηελ 10 ε εξψηεζε ειέγρεηαη ε άπνςε ησλ εξσηεζέλησλ ζρεηηθά κε ην κε πνηα θαζήθνληα ζα πξέπεη λα επηθνξηίδεηαη ν δηεπζπληήο ησλ ζρνιηθψλ κνλάδσλ. Οη ζπρλφηεηεο θαη ηα πνζνζηά ησλ απαληήζεσλ απεηθνλίδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Καζήθνληα δηεπζπληή Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Ούηε πνιύ Πνιύ Απόιπηα Γξαθεηνθξαηηθά/δηαρεηξηζηηθά 8,5% 14% 23% 29% 25,5% Γηνηθεηηθά Σήξεζε σξαξίνπ - Δπνπηείαο Γηδαθηηθά 0% 2,5% 8% 36,5% 53% 2,5% 7,5% 21% 40,5% 28,5% 20% 38% 22,5% 17,5% 2% 61

63 πληεξεηήο - Δπηζηάηεο Πξνγξακκαηηζκφ 40% 27% 20% 8,5% 4,5% 2,5% 4,5% 12% 51% 30% Γεκηνπξγία θαη δηαηήξεζε νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζρνιείνπ 0% 0,5% 1% 31,5% 67% πλεξγαζία κε θνξείο ζχλδεζε ζρνιείνπ κε θνηλσλία 0% 0% 8,5% 37,5% 54% Γεκηνπξγία πλεχκαηνο ζπλεξγαζίαο 0% 0% 4% 32,5% 63,5% Καζνδήγεζε Δλζάξξπλζε ζηε ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ζηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ Παξνρή επθαηξηψλ θαη δηεπθνιχλζεσλ γηα ηελ επηκφξθσζε θαη αλάπηπμε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ Παξνρή επθαηξηψλ θαη δηεπθνιχλζεσλ γηα ηελ επηκφξθσζε θαη αλάπηπμε ηνπ δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ 1% 4,5% 17% 39% 38,5% 0% 1% 10,5% 40% 48,5% 0% 1,5% 11,5% 36% 51% 0,5% 4% 17,5% 36,5% 41,5% Παξαηεξνχκε φηη νη πεξηζζφηεξνη ζεσξνχλ σο πην ζεκαληηθφ θαζήθνλ ηνπ δηεπζπληή ηε «δεκηνπξγία θαη δηαηήξεζε ηεο νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζρνιείνπ» ζε πνζνζηφ 98,5% (αλ αζξνίζνπκε ηηο απαληήζεηο πνιχ θαη απφιπηα) θαη αθνινπζνχλ ε «δεκηνπξγία πλεχκαηνο ζπλεξγαζίαο» κε πνζνζηφ 96% θαη ε «ζπλεξγαζία κε θνξείο ζχλδεζε ζρνιείνπ κε θνηλσλία» κε πνζνζηφ 91,5%. Αξθεηά ζεκαληηθά θαζήθνληα ζεσξνχληαη αθφκε ηα «δηνηθεηηθά» (89,5%), ε «ελζάξξπλζε ζηε ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ζηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ» (88,5%), ε «παξνρή επθαηξηψλ θαη δηεπθνιχλζεσλ γηα ηελ επηκφξθσζε θαη αλάπηπμε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ» (87%) θαη ν «πξνγξακκαηηζκφο» (81%). Απφ ηελ άιιε πιεπξά ζεσξνχλ φηη ν δηεπζπληήο δελ πξέπεη λα επσκίδεηαη κε ηα θαζήθνληα ηνπ «ζπληεξεηή επηζηάηε» ( κφιηο 13% ζεηηθέο απαληήζεηο, ελψ ην 40% απάληεζε «θαζφινπ») θαη ηα «δηδαθηηθά» θαζήθνληα (19,5% ζεηηθέο απαληήζεηο, ελψ ην 20% απάληεζε «θαζφινπ» θαη ην 38% «ιίγν»). ηνλ παξαθάησ πίλαθα εκθαλίδεηαη ν κέζνο φξνο, ε ηππηθή απφθιηζε θαη ν ζπληειεζηήο κεηαβιεηφηεηαο απφ ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ησλ απαληήζεσλ: 62

64 Καζήθνληα δηεπζπληή Mean Std Deviation C.V. = Std Deviation/ Mean *100 Γξαθεηνθξαηηθά/δηαρεηξηζηηθά 3,49 1,248 35,75% Γηνηθεηηθά Σήξεζε σξαξίνπ - Δπνπηείαο Γηδαθηηθά πληεξεηήο - Δπηζηάηεο Πξνγξακκαηηζκφ Γεκηνπξγία θαη δηαηήξεζε νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζρνιείνπ πλεξγαζία κε θνξείο ζχλδεζε ζρνιείνπ κε θνηλσλία 4,40 0,743 16,89% 3,85 1,001 26% 2,44 1,059 43,4% 2,11 1,158 54,88% 4,01 0,910 22,69% 4,65 0,528 11,35% 4,46 0,648 14,52% Γεκηνπξγία πλεχκαηνο ζπλεξγαζίαο 4,60 0,568 12,34% Καζνδήγεζε Δλζάξξπλζε ζηε ζπκκεηνρή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ ζηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ζηελ αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ Παξνρή επθαηξηψλ θαη δηεπθνιχλζεσλ γηα ηελ επηκφξθσζε θαη αλάπηπμε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ Παξνρή επθαηξηψλ θαη δηεπθνιχλζεσλ γηα ηελ επηκφξθσζε θαη αλάπηπμε ηνπ δηνηθεηηθνχ πξνζσπηθνχ 4,10 0,906 22,09% 4,36 0,709 16,26% 4,37 0,745 17,04% 4,14 0,882 21,3% Παξαηεξνχκε φηη ν πληειεζηή Μεηαβιεηφηεηαο είλαη ζε φιεο ηηο απαληήζεηο C.V.> 10% θαη ε θαιχηεξε ζρεηηθή δηαζπνξά ππάξρεη ζηελ απάληεζε «Γεκηνπξγία θαη δηαηήξεζε νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζρνιείνπ», ελψ αθνινπζεί ε απάληεζε «Γεκηνπξγία πλεχκαηνο ζπλεξγαζίαο». 63

65 Ζ 11 ε εξψηεζε ειέγρεη ζε πνην βαζκφ πηζηεχνπλ νη εθπαηδεπηηθνί φηη ε ζσζηή επηινγή δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ επεξεάδεη ηνκείο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ. Οη πξνηεηλφκελνη ηνκείο απφ ην εξσηεκαηνιφγην είλαη: 1. Ζ επίηεπμε ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ ηνπ ζρνιείνπ, 2. Ζ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ, 3. Σν ζεηηθφ εξγαζηαθφ θιίκα, 4. Ζ ζχλδεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο κε ηελ θνηλσλία θαη 5. Ζ ππνθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ εξγαζία ηνπο. Οη ζπρλφηεηεο ησλ απαληήζεσλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Σνκείο Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Ούηε πνιύ Πνιύ Απόιπηα Ζ επίηεπμε ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ ηνπ ζρνιείνπ Ζ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ Σν ζεηηθφ εξγαζηαθφ θιίκα Ζ ζχλδεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο κε ηελ θνηλσλία Ζ ππνθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ εξγαζία ηνπο 8,5% 15,5% 38% 29% 9% 0% 1,5% 4% 42% 52, 5% 0% 1% 5,5% 39,5% 54% 0% 1,5% 20% 46% 32,5% 2% 6,5% 23,5% 43,5% 24,5% Μπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε φηη ε πιεηνλφηεηα ησλ εξσηεζέλησλ ζε πνζνζηφ 94,5% ζεσξεί φηη ε απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ εμαξηάηαη απφ ηε ζσζηή επηινγή δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ, αιιά θαη ην ζεηηθφ εξγαζηαθφ θιίκα ζε πνζνζηφ 93,5%. Αληηζέησο δελ ζεσξνχλ φηη ε επίηεπμε ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ ηνπ ζρνιείνπ εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηε ζσζηή επηινγή δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ αθνχ νη ζεηηθέο απαληήζεηο είλαη κφλν ην 38%. Αξθεηνί εθπαηδεπηηθνί 64

66 (πνζνζηφ 68%) ζεσξνχλ φηη ε ππνθίλεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ εξγαζία ηνπο εμαξηάηαη απφ ηε ζσζηή επηινγή δηεπζπληηθψλ ζηειερψλ. Αθνινπζεί πίλαθαο πνπ παξνπζηάδεη ηνλ αξηζκεηηθφ κέζν, ηε δηάκεζν θαη ηελ ηππηθή απφθιηζε ησλ απαληήζεσλ: Σνκείο Mean Median Std. Deviation Ζ επίηεπμε ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ ηνπ ζρνιείνπ Ζ απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ζρνιείνπ Σν ζεηηθφ θιίκα εξγαζηαθφ Ζ ζχλδεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο θνηλφηεηαο κε ηελ θνηλσλία Ζ ππνθίλεζε εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ εξγαζία ηνπο Με ηε 12 ε εξψηεζε ειέγρζεθε ζε πνην βαζκφ ε δηνηθεηηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ δηεπζπληή ηνπ ζρνιείνπ επεξεάδεη ην εθπαηδεπηηθφ έξγν. Οη ζπρλφηεηεο ησλ απαληήζεσλ παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Δξώηεζε: ε πνην βαζκό ε δηνηθεηηθή δξαζηεξηόηεηα ηνπ/ηεο δηεπζπληή/ηξηαο ηνπ ζρνιείνπ ζαο, επεξεάδεη ην εθπαηδεπηηθό ζαο έξγν; Απαληήζεηο πρλόηεηα Valid Percent Καζφινπ 12 6% Λίγν 19 9,5% Οχηε ιίγν/ νχηε πνιχ 72 36% 65

67 Πνιχ 90 45% Απφιπηα 7 3,5% ύλνια % Παξαηεξνχκε φηη νη πεξηζζφηεξνη εθπαηδεπηηθνί επεξεάδνληαη πνιχ (45%) ζηελ άζθεζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ηνπο έξγνπ απφ ηε δηνηθεηηθή ηθαλφηεηα ηνπ δηεπζπληή ελψ ζεκαληηθφ πνζνζηφ (36%) απάληεζε φηη δελ επεξεάδεηαη νχηε ιίγν/ νχηε πνιχ Παξαθίλεζε εθπαηδεπηηθώλ Οη εξσηήζεηο 13 έσο 15 ειέγρνπλ ζέκαηα ζρεηηθά κε ηελ παξαθίλεζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηελ εξγαζία ηνπο θαζψο θαη ηελ ηζρχνπζα θαηάζηαζε. Παξάγνληεο παξαθίλεζεο πνπ πξνηείλνληαη απφ ην εξσηεκαηνιφγην είλαη: νη απνδνρέο, ν απμεκέλνο δήινο ησλ καζεηψλ, ην σξάξην, ε ζρνιηθή εγεζία, ν ρξφλνο κεηαθίλεζεο θαη ε αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ ησλ εθπαηδεπηηθψλ. Οη απαληήζεηο πνπ έδσζαλ θαη ηα πνζνζηά παξνπζηάδνληαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Παξάγνληεο Τπνθίλεζεο Απνδνρέο Απμεκέλνο δήινο ησλ καζεηψλ Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Ούηε πνιύ Πνιύ Απόιπηα 7,5% 9,5% 28% 38% 17% 1% 2% 9% 37,5% 50,5% Χξάξην 8% 14% 30,5% 38,5% 9% ρνιηθή Ζγεζία 5,5% 14,5% 29% 42,5% 8,5% Υξφλνο κεηαθίλεζεο (απφζηαζε απφ ην ζπίηη ζην/α ζρνιείν/α πνπ δηδάζθσ) 19% 16,5% 36,5% 20% 8% 66

68 Αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ/δνπιεηάο ζαο 2,5% 1,5% 10,5% 48% 37,5% Παξαηεξνχκε φηη ν απμεκέλνο δήινο ησλ καζεηψλ απνηειεί πνιχ ζεκαληηθφ παξάγνληα παξαθίλεζεο αθνχ ην 50,5% ησλ εξσηεζέλησλ απάληεζε «απφιπηα», ζεκαληηθνί παξάγνληεο αθφκε είλαη ε αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ ησλ εθπαηδεπηηθψλ φπνπ νη ζεηηθέο απαληήζεηο (πνιχ θαη απφιπηα) θηάλνπλ ην 85,5% θαη αθνινπζνχλ νη απνδνρέο κε αξθεηά ρακειφηεξεο ζεηηθέο απαληήζεηο (55%) θαη ε ζρνιηθή εγεζία (51%). Οη απαληήζεηο πνπ αθνξνχλ ην σξάξην είλαη κνηξαζκέλεο, ελψ ν ρξφλνο κεηαθίλεζεο θαίλεηαη φηη δελ απνηειεί παξάγνληα ππνθίλεζεο. Με ηνλ έιεγρν ONE WAY ANOVA ειέγρζεθε αλ ππάξρεη εμάξηεζε ησλ παξαγφλησλ παξαθίλεζεο θαη ηνπ θχινπ ησλ εθπαηδεπηηθψλ αιιά θαη ηνλ ηχπν εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ. Παξαηίζεληαη νη πίλαθεο κε ηα F θαη Sig. Δμάξηεζε από ηνλ ηύπν εθπαίδεπζεο (πξσηνβάζκηα/ δεπηεξνβάζκηα) Παξάγνληεο Τπνθίλεζεο F Sig. Απνδνρέο Απμεκέλνο δήινο ησλ καζεηψλ Χξάξην ρνιηθή Ζγεζία Υξφλνο κεηαθίλεζεο (απφζηαζε απφ ην ζπίηη ζην/α ζρνιείν/α πνπ δηδάζθσ) 1,121 0,291 10,022 0,002 10,172 0,002 0,012 0,912 2,188 0,141 Αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ/δνπιεηάο ζαο 10,598 0,001 67

69 Descriptives Ν Mean Std. Deviation Std. Error Απμεκέλνο δήινο ησλ καζεηψλ Γεπηεξνβάζκηα Πξσηνβάζκηα Total Χξάξην Γεπηεξνβάζκηα Πξσηνβάζκηα Total Αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ/δνπιεηάο ζαο Γεπηεξνβάζκηα Πξσηνβάζκηα Total Δμάξηεζε από ην θύιν Παξάγνληεο Τπνθίλεζεο F Sig. Απνδνρέο Απμεκέλνο δήινο ησλ καζεηψλ Χξάξην ρνιηθή Ζγεζία Υξφλνο κεηαθίλεζεο (απφζηαζε απφ ην ζπίηη ζην/α ζρνιείν/α πνπ δηδάζθσ) 1,239 0,279 0,323 0,725 0,818 0,443 0,329 0,720 0,279 0,757 Αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ/δνπιεηάο ζαο 0,979 0,377 Παξαηεξνχκε φηη ζηνλ έιεγρν ANOVA γηα ηελ εμάξηεζε απφ ηνλ ηχπν εθπαίδεπζεο ην Sig. F είλαη <0,05 ζε ηξεηο παξάγνληεο: ηνλ απμεκέλν δήιν ησλ καζεηψλ, ην σξάξην θαη ηελ αλαγλψξηζε ηνπ έξγνπ/δνπιεηάο, άξα ππάξρεη εμάξηεζε απφ ηνλ ηχπν εθπαίδεπζεο πνπ ππεξεηνχλ. Οη εθπαηδεπηηθνί ηεο δεπηεξνβάζκηαο 68

70 εθπαίδεπζεο πεξηζζφηεξν απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ηεο πξσηνβάζκηαο ζεσξνχλ ηνπο παξαπάλσ παξάγνληεο ζεκαληηθνχο. Απφ ηελ άιιε ζηνλ έιεγρν ANOVA γηα ηελ εμάξηεζε απφ ην θχιν ην Sig. F δελ είλαη <0,05 ζε θαλέλαλ παξάγνληα, άξα δελ ππάξρεη εμάξηεζε ησλ παξαγφλησλ ππνθίλεζεο απφ ην θχιν ησλ εθπαηδεπηηθψλ. ηελ εξψηεζε 13 «ε πνην βαζκφ πηζηεχεηε φηη ζα πξέπεη λα ζπκβαίλεη θαζέλα απφ ηα παξαθάησ πξνθεηκέλνπ ν εθπαηδεπηηθφο λα απνδψζεη ζηε δνπιεηά ηνπ;», νη εθπαηδεπηηθνί απάληεζαλ σο εμήο: Παξάγνληεο γηα λα απνδώζεη ν εθπαηδεπηηθόο ζηε δνπιεηά ηνπ Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Ούηε πνιύ Πνιύ Απόιπηα Να ππάξρεη παξαθίλεζε απφ ηνλ δηεπζπληή/ηξηα ηνπ ζρνιείνπ Να ππάξρεη νξγαλσζηαθή ππνζηήξημε Να ππάξρεη θαιφ ζρνιηθφ θιίκα Να ππάξρεη εζηθή αληακνηβή Να ππάξρεη ζπκκεηνρή ζηε δηνίθεζε Να ππάξρεη εμνπιηζκφοππνδνκή 12,5% 15% 37,5% 30% 5% 0% 6,5% 8,5% 56,5% 28,5% 0% 1% 5,5% 45% 48,5% 1% 5% 7,5% 36,5% 50% 16,5% 26% 39,5% 15,5% 2,5% 0,5% 3% 4% 37,5% 55% Οη πεξηζζφηεξνη εθπαηδεπηηθνί ζεσξνχλ πνιχ ζεκαληηθή ηελ χπαξμε θαινχ ζρνιηθνχ θιίκαηνο κε ζεηηθέο απαληήζεηο 93,5%, ηελ χπαξμε εμνπιηζκνχ- ππνδνκήο (πνζνζηφ ζεηηθψλ απαληήζεσλ 92,5%), ηελ χπαξμε εζηθήο αληακνηβήο (πνζνζηφ ζεηηθψλ απαληήζεσλ 86,5%) θαη ηελ χπαξμε νξγαλσζηαθήο ππνζηήξημεο (85%). Αληηζέησο δελ ζεσξνχλ ηφζν ζεκαληηθή ηε ζπκκεηνρή ζηε δηνίθεζε θαη ηελ παξαθίλεζε ηνπ δηεπζπληή γηα λα απνδψζνπλ ζηε δνπιεηά ηνπο. 69

71 Αθνινπζεί ε εξψηεζε πνπ ειέγρεη ζε πνην βαζκφ νη παξαπάλσ παξάγνληεο, πνπ ζεσξνχληαη ζεκαληηθνί γηα λα απνδψζεη ν εθπαηδεπηηθφο ζηελ ηάμε, ζπκβαίλνπλ ζηελ πξάμε. Οη ζπρλφηεηεο ησλ απαληήζεσλ πνπ δφζεθαλ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ: Ση ζπκβαίλεη ζηελ πξάμε Καζόινπ Λίγν Ούηε ιίγν / Πνιύ Απόιπηα Τπάξρεη παξαθίλεζε απφ ηνλ δηεπζπληή/ηξηα ηνπ ζρνιείνπ Τπάξρεη νξγαλσζηαθή ππνζηήξημε Ούηε πνιύ 7% 15% 47,5% 26,5% 4% 4,5% 16% 47,5% 29% 3% Τπάξρεη θαιφ ζρνιηθφ θιίκα 1% 8,5% 34,5% 38,5% 17, 5% Τπάξρεη εζηθή αληακνηβή Τπάξρεη ζπκκεηνρή ζηε δηνίθεζε Τπάξρεη εμνπιηζκφοππνδνκή 8% 20,5% 35,5% 29% 7% 18% 35,5% 34,5% 11% 1% 6% 22,5% 38,5% 27,5% 5,5% Απφ ηηο απαληήζεηο δηαπηζηψλνπκε φηη ν παξάγνληαο πνπ ππάξρεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ είλαη ην θαιφ ζρνιηθφ θιίκα (17,5% απάληεζε «απφιπηα», ελψ νη ζεηηθέο απαληήζεηο ζπλνιηθά είλαη 56%), αθνινπζνχλ ε εζηθή αληακνηβή κε 36% θαη ν εμνπιηζκφο κε 33%. Απφ ηελ άιιε πιεπξά αλ ειέγμνπκε ηηο αξλεηηθέο απαληήζεηο παξαηεξνχκε φηη ην 18% ησλ εθπαηδεπηηθψλ απάληεζε φηη δελ ππάξρεη ζπκκεηνρή ζηε δηνίθεζε θαη αλ αζξνίζνπκε ηηο απαληήζεηο «θαζφινπ» θαη «ιίγν», ην πνζνζηφ γίλεηαη 53,5%. Αμηνζεκείσην επίζεο είλαη φηη ζε φινπο ηνπο παξάγνληεο εθηφο ηνπ θαινχ ζρνιηθνχ θιίκαηνο ηα πνζνζηά ησλ ζεηηθψλ απαληήζεσλ (πνιχ, απφιπηα) είλαη θάησ απφ ην 50%, ελψ είλαη ζρεηηθά κεγάια ηα πνζνζηά ησλ εθπαηδεπηηθψλ (απφ 34,5% έσο 47,5%) πνπ επέιεμαλ ηελ απάληεζε «νχηε ιίγν/ νχηε πνιχ» γηα 70

72 φινπο ηνπο παξάγνληεο. Αλ ζπγθξίλνπκε ηνπο δχν πίλαθεο δειαδή ηνπο παξάγνληεο πνπ νη εθπαηδεπηηθνί ζεσξνχλ ζεκαληηθνχο θαη άξα πξέπεη λα ππάξρνπλ θαη ην ηη ζπκβαίλεη ζηελ πξάμε παξαηεξνχκε: νη πεξηζζφηεξνη εθπαηδεπηηθνί ζεσξνχλ πνιχ ζεκαληηθή ηελ χπαξμε θαινχ ζρνιηθνχ θιίκαηνο πνπ είλαη θαη ν κφλνο παξάγνληαο πνπ ππάξρεη ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ, ζεσξνχλ ζεκαληηθή ηελ χπαξμε εμνπιηζκνχππνδνκήο πνπ ππάξρεη αιιά ζε φρη ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ, ζεσξνχλ ζεκαληηθή ηελ χπαξμε εζηθήο αληακνηβήο πνπ δελ ππάξρεη ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ θαη ηελ χπαξμε νξγαλσζηαθήο ππνζηήξημεο πνπ επίζεο πηζηεχνπλ φηη δελ ππάξρεη ζε κεγάιν βαζκφ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά δελ ζεσξνχλ ηφζν ζεκαληηθή ηε ζπκκεηνρή ζηε δηνίθεζε, αιιά θαη ζχκθσλα κε ηηο απαληήζεηο ηνπο δελ ππάξρεη, φπσο επίζεο δελ ζεσξνχλ ηφζν ζεκαληηθή ηελ παξαθίλεζε ηνπ δηεπζπληή γηα λα απνδψζνπλ ζηε δνπιεηά ηνπο πνπ φκσο νη ζεηηθέο απαληήζεηο γηα ηελ χπαξμε ηεο είλαη πεξηζζφηεξεο απφ ηηο αξλεηηθέο. Γηαγξάκκαηα 4α θαη 4β : Καιό ζρνιηθό θιίκα 71

73 Γηαγξάκκαηα 5α θαη 5β: Δμνπιηζκόο -Τπνδνκή Γηαγξάκκαηα 6α θαη 5β: πκκεηνρή ζηε δηνίθεζε ηηο εξσηήζεηο 14 θαη 15 πνπ ειέγρνπλ ηελ επηζπκεηή θαηάζηαζε θαη ηελ ηζρχνπζα θαηάζηαζε ζηα ζρνιεία πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο πξαγκαηνπνηήζεθε ζχγθξηζε ησλ δεηγκάησλ κε ην Paired- Samples t- Test. πγθξίλνπκε δχν εμαξηεκέλα δείγκαηα (εμηζσκέλα θαηά δεχγε), απφ απηά ην πξψην 72

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ

πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ πκβνιή ησλ βηβιηνζεθνλφκσλ ζηελ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΓΔΙΑ Σηέλλα Κορομπίλη, Ph.D., Αλαπιεξψηξηα Καζεγήηξηα, Σκήκα Βηβιηνζεθνλνκίαο-Α.Σ.Δ.Ι. Θεζζαινλίθεο Αθροδίηη Μάλλιαρη, Ph.D, Δξγαζηεξηαθφο πλεξγάηεο, Σκήκα

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 1 Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 2 Σεβαζκόο θαη αλαγλώξηζε [1] Μέζα από ηελ εξγαζία ηνπ ν εξγαδόκελνο θεξδίδεη ην ζαπκαζκό θαη ηελ θνηλσληθή αλαγλώξηζε 3 Πηζαλόηεηεο

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΗΓΔΙΑ ΣΗΝ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΗΓΔΙΑ ΣΗΝ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΗΓΔΙΑ ΣΗΝ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΔΠΙΒΛΔΠΟΤΑ ΚΑΘΗΓΗΣΡΙΑ : Κ α ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΤ ΚΑΣΔΡΙΝΑ ΔΚΠΟΝΗΗ : ΤΛΛΟΓΙΣΟΤ ΑΦΡΟΓΙΣΗ.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ. Γηεύζπλζε, Ηγεζία & Καζνδήγεζε

Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ. Γηεύζπλζε, Ηγεζία & Καζνδήγεζε Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ Γηεύζπλζε, Ηγεζία & Καζνδήγεζε Γεληθά (κία πεξηήγεζε) 1. Βαζηθά ζηνηρεία ηεο αλζξώπηλεο ζπκπεξηθνξάο ζηνπο νξγαληζκνύο 2. Καηαλόεζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ην εμσιεθηηθό ζπκβόιαην 3.

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗΣΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΚΑΗ ΣΟΤ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟΤ ΥΔΓΗΑΜΟΤ

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗΣΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΚΑΗ ΣΟΤ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟΤ ΥΔΓΗΑΜΟΤ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΥΟΛΖ ΑΝΘΡΧΠΗΣΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΖ ΠΡΟΥΟΛΗΚΖ ΑΓΧΓΖ ΚΑΗ ΣΟΤ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟΤ ΥΔΓΗΑΜΟΤ «ΜΟΝΣΔΛΑ ΥΔΓΗΑΜΟΤ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΧΝ ΜΟΝΑΓΧΝ» ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ πνπ εθπνλήζεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

Δξεπλεηηθφ Πξφγξακκα: «Οη αληηιήςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζηε ζρνιηθή κνλάδα»

Δξεπλεηηθφ Πξφγξακκα: «Οη αληηιήςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζηε ζρνιηθή κνλάδα» ΓΖΜΟΚΡΗΣΔΗΟ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΘΡΑΚΖ ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΟ ΣΜΖΜΑ ΓΖΜΟΣΗΚΖ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΓΗΓΑΚΑΛΔΗΟ ΑΛΔΞ/ΠΟΛΖ «ΘΔΟΓΧΡΟ ΚΑΣΑΝΟ» Δξεπλεηηθφ Πξφγξακκα: «Οη αληηιήςεηο ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζηε ζρνιηθή

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΕΣΑΙΡΙΚΗ ΚΟΤΛΣΟΤΡΑ ΣΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΣΟ ΤΓΧΡΟΝΟ ΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΕΣΑΙΡΙΚΗ ΚΟΤΛΣΟΤΡΑ ΣΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΣΟ ΤΓΧΡΟΝΟ ΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΗ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΕΣΑΙΡΙΚΗ ΚΟΤΛΣΟΤΡΑ ΣΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΕΩΝ ΣΟ ΤΓΧΡΟΝΟ ΑΝΣΑΓΩΝΙΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙΗΓΗΗ: ΖΟΤΜΠΟΤΛΙΔΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ.

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΓΑΘΡΙΑ Π. 1,2, ΓΑΘΡΙΑΠ Θ. 1, ΚΖΡΠΗΝ- ΓΑΘΡΙΑ Γ. 1,3,4, ΘΑΡΠΗΑΟΓΑΛΖΠ Ι. 1,5, Α ΛΑΠΡΑΠΗΝ Α. 1,4,6, ΛΗΘΝΙΑΝΠ ΠΘΔΛΡΔΟΖΠ 6. 1. Δ Ρ Α Η Ο Δ Η Α Φ Ο

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Σα βασικότεπα σαπακτηπιστικά τος αθλητισμού ωρ ςπηπεσία Είναι: άπιε βησκαηηθή δελ απνζεθεχεηαη επεξεάδεηαη θαηαλαιψλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ παξαγσγή

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΓΗΟΗΚΖΖ ΑΠΟΓΟΖ

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΓΗΟΗΚΖΖ ΑΠΟΓΟΖ ΔΗΑΓΩΓΖ H Γηνίθεζε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα, δηφηη απνηειεί κία βηνκεραλία παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ δηαρείξηζε ησλ αλζξψπσλ θαη ε δηαρείξηζε ησλ θηλδχλσλ είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH

Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH -ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ- ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΗΓΖΡΟΠΟΤΛΟΤ ΑΝΑΣΑΗΑ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΠΑΠΑΗΧΑΝΝΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ

ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ 2011 ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΠΑΝΕΠΙΣΘΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΘΜΑ ΔΙΟΙΚΘΘ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΝ ΜΕΣΑΠΣΤΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ «ΝΕΕ ΑΡΧΕ ΔΙΟΙΚΘΘ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΝ» ΜΠΙΛΙΡΗ Ν. ΒΑΙΛΙΚΗ Α.Μ. 121 1 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Π Δ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α ειίδα Δηζαγσγή 6 Κεθάιαην 1: Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πόξσλ 7

Π Δ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α ειίδα Δηζαγσγή 6 Κεθάιαην 1: Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πόξσλ 7 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πφξσλ ζήκεξα φζν πνηέ άιινηε αλαγλσξίδεηαη απφ ηελ Γηεζλή αθαδεκατθή, επαγγεικαηηθή θαη επηρεηξεκαηηθή θνηλφηεηα ζαλ έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο γηα ηελ επηβίσζε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία

ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΤΝΑΙΘΗΜΑΣΙΚΗ ΝΟΗΜΟΤΝΗ, ΔΡΓΑΙΑΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΙΑΚΗ ΓΔΜΔΤΗ ΣΟΤ ΝΟΗΛΔΤΣΙΚΟΤ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΤ Γ.Ν.Θ «Γ. ΓΔΝΝΗΜΑΣΑ»

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΨΝ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ ΔΙΠΛΨΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΨΝ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ ΔΙΠΛΨΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΨΝ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ ΔΙΠΛΨΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΨΝ: ΕΠΙΣΡΟΠΗ : Λέκτορας κος Πολυχρονίου Παναγιώτης Καθηγητής κος Πεχλιβανίδης Παντελής Επίκουρος καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα «ην θνηλό θαη ην θύξην» (Γ.νισκόο) γηα λα ρηίδω πάληα κε ηνλ ίδηνλε ηξόπν, κε ηηο ίδηεο θαηαζθεπαζηηθέο θαη πιαζηηθέο πξννπηηθέο, κε ηελ ίδηαλε πάληνηε πίζηε θαη αγάπε.. Α.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Εθνική χολή Σοπικής Αυτοδιοίκησης. Σμήμα Οικονομικής Διαχείρισης 4 η Εκπαιδευτική ειρά

Εθνική χολή Σοπικής Αυτοδιοίκησης. Σμήμα Οικονομικής Διαχείρισης 4 η Εκπαιδευτική ειρά Εθνική χολή Σοπικής Αυτοδιοίκησης Σμήμα Οικονομικής Διαχείρισης 4 η Εκπαιδευτική ειρά «Παρακίνηση εργαζομένων στο δημόσιο σε περίοδο οικονομικής κρίσης. Προβλήματα και τεχνικές ενδυνάμωσης των δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Ζ ΔΡΓΑΗΑΚΖ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΣΧΝ ΓΖΜΟΗΧΝ ΤΠΑΛΛΖΛΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ-ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΟΝ ΟΑΔΓ

Ζ ΔΡΓΑΗΑΚΖ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΣΧΝ ΓΖΜΟΗΧΝ ΤΠΑΛΛΖΛΧΝ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΣΖ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΚΡΗΖ-ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΟΝ ΟΑΔΓ Σ Δ Η Θ Δ Α Λ Η Α Υ Ο Λ Ζ Γ Η Ο Η Κ Ζ Ζ Κ Α Η Ο Η Κ Ο Ν Ο Μ Η Α Σ Μ Ζ Μ Α Γ Η Ο Η Κ Ζ Ζ Δ Π Η Υ Δ Η Ρ Ζ Δ Χ Ν ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ «ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΔΡΓΧΝ ΚΑΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ» Ζ ΔΡΓΑΗΑΚΖ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Ζ ΤΠΟΚΗΝΖΖ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΗΝΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ: ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Δ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΔ ΜΟΝΑΓΔ. Ζ εξγαζία ππνβάιιεηαη γηα ηελ κεξηθή θάιπςε ησλ απαηηήζεσλ κε ζηφρν ηελ

Ζ ΤΠΟΚΗΝΖΖ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΗΝΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ: ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Δ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΔ ΜΟΝΑΓΔ. Ζ εξγαζία ππνβάιιεηαη γηα ηελ κεξηθή θάιπςε ησλ απαηηήζεσλ κε ζηφρν ηελ Ζ ΤΠΟΚΗΝΖΖ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΗΝΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ: ΤΓΚΡΗΣΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Δ ΞΔΝΟΓΟΥΔΗΑΚΔ ΜΟΝΑΓΔ Ζ εξγαζία ππνβάιιεηαη γηα ηελ κεξηθή θάιπςε ησλ απαηηήζεσλ κε ζηφρν ηελ απφθηεζε ηνπ δηπιψκαηνο ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΖΝ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ - ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα:

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ - ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα: Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ - ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: ΔΡΓΑΗΑΚΖ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΝΟΖΛΔΤΣΗΚΟΤ ΠΡΟΧΠΗΚΟΤ Δ ΠΑΗΓΗΑΣΡΗΚΑ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑ Δπηβιέπσλ: ΑΝΑΣΑΗΟ

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ. Γιπλυμαηική Δπγαζία

ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ. Γιπλυμαηική Δπγαζία ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ Γιπλυμαηική Δπγαζία ΔΚΣΙΜΗΗ ΣΟΤ ΔΠΙΠΔΓΟΤ ΔΡΓΑΙΑΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΗ ΣΟΤ ΑΝΘΡΧΠΙΝΟΤ ΓΤΝΑΜΙΚΟΤ ΣΟΝ ΣΟΜΔΑ ΣΗ ΤΓΔΙΑ. Η ΠΔΡΙΠΣΧΗ ΣΟΤ ΓΔΝΙΚΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΙΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΔΣ: ΤΑ ΟΦΔΛΗ, ΤΑ ΔΜΠΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΓΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΔΣ: ΤΑ ΟΦΔΛΗ, ΤΑ ΔΜΠΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΔΣ: ΤΑ ΟΦΔΛΗ, ΤΑ ΔΜΠΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Γειεόγινπ Χξηζηίλα Παλαγνπνύινπ Θεξεζία Πέηζαο Γεκήηξεο 8/10/2008 17 ν Παλειιήλην Σπλέδξην Αθαδεκατθώλ Βηβιηνζεθώλ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΤ ΓΗΜΟΙΟΤ ΣΟΜΔΑ

ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΤ ΓΗΜΟΙΟΤ ΣΟΜΔΑ ΡΑΝΕΡΙΣΤΘΜΙΟ ΡΑΤΩΝ ΤΜΘΜΑ ΔΙΟΙΚΘΣΘΣ ΕΡΙΧΕΙΘΣΕΩΝ ΜΕΤΑΡΤΥΧΙΑΚΟ ΡΟΓΑΜΜΑ ΣΡΟΥΔΩΝ «ΝΕΕΣ ΑΧΕΣ ΔΙΟΙΚΘΣΘΣ ΕΡΙΧΕΙΘΣΕΩΝ» (Μ.Β.Α ) ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΤ ΓΗΜΟΙΟΤ ΣΟΜΔΑ Καραγεώργου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΠΟΚΗΝΖΖ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ, ΘΔΧΡΗΔ. (ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ, ΤΠΑΛΛΖΛΟΗ ΣΡΑΠΔΕΧΝ)

ΤΠΟΚΗΝΖΖ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ, ΘΔΧΡΗΔ. (ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ, ΤΠΑΛΛΖΛΟΗ ΣΡΑΠΔΕΧΝ) ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΡΖΣΖ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΤΠΟΚΗΝΖΖ ΔΡΓΑΕΟΜΔΝΧΝ, ΘΔΧΡΗΔ. (ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ, ΤΠΑΛΛΖΛΟΗ ΣΡΑΠΔΕΧΝ) ΦΟΗΣΖΣΡΗΔ Γαθλνκήιε Αλαζηαζία,Κνληνπόδε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ 2014 ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ (GR)ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ- (ΕΝ) EVALUATION PERSONNEL IN THE PRIVATE SECTOR- (FR) PERSONNEL ÉVALUATION DANS LE SECTEUR PRIVÉ- (DE) BEWERTUNG

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει. 219-238. Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην 2007.

Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει. 219-238. Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην 2007. Η επικοινυνία ζηην παιδαγυγική ζσέζη, υρ παπάγυν διαμόπθυζηρ ηος τςσοζςναιζθημαηικού κλίμαηορ ηηρ ζσολικήρ ηάξηρ. Αλδξέαο Ν. Εεξγηώηεο, Σρνιηθόο Σύκβνπινο, Γξ. Σρνιηθήο Χπρνινγίαο Παλ/κίνπ Αζελώλ, e-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ

Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ Γηαηί νη γνλείο; Η νηθνγέλεηα είλαη ε βαζηθή κνλάδα κέζα από ηελ νπνία ην παηδί εηζάγεηαη ζηελ θνηλσληθή δσή θαη θαη επέθηαζε ζηε ζρνιηθή δσή.

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ O ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΤΥΟΜΔΣΡΗΚΧΝ ΣΔΣ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ

ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ O ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΤΥΟΜΔΣΡΗΚΧΝ ΣΔΣ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ O ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΤΥΟΜΔΣΡΗΚΧΝ ΣΔΣ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΠΑΠΑΥΡΗΣΟΓΟΤΛΟΤ ΣΑΤΡΟ ΔΠΟΠΣΖ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΘΔΡΗΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Αλάπηπμε πζηήκαηνο Αμηνιόγεζεο Πξνζσπηθνύ ε Οξγαληζκό Παξνρήο Τπεξεζηώλ Τγείαο

Αλάπηπμε πζηήκαηνο Αμηνιόγεζεο Πξνζσπηθνύ ε Οξγαληζκό Παξνρήο Τπεξεζηώλ Τγείαο ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΗΟ ΚΡΖΣΖ Σκήκα Μεραληθψλ Παξαγσγήο θαη Γηνίθεζεο Πνιπηερλεηνχπνιε, Κνπλνππηδηαλά, 731 Υαληά Αλάπηπμε πζηήκαηνο Αμηνιόγεζεο Πξνζσπηθνύ ε Οξγαληζκό Παξνρήο Τπεξεζηώλ Τγείαο Γηαηξηβή πνπ ππεβιήζε

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ:

Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ σολή Γιοίκηζηρ & Οικονομίαρ Σμήμα Λογιζηικήρ Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: Γηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ Γηνίθεζε ηθαλνηήησλ Σν λέν νξφζεκν ηεο δηαρείξηζεο γλψζεο Τπνβιεζείζα

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜ ΣΖΝ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΠΜ ΣΖΝ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΠΜ ΣΖΝ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΣΖ ΤΝΓΔΖ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΧΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ ΚΑΗ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΜΔ ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ ΣΖΝ ΔΡΓΑΗΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΧΖ ΣΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΝΟΟΚΟΜΔΗΟΤ ΒΔΡΟΗΑ. Σεο ΑΝΣΧΝΗΑ ΥΡΖΣΟΤ ΠΑΠΑΝΓΡΧΝΖ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ. ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ «Νέεο Αξρέο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ»

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ. ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ «Νέεο Αξρέο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ» 1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ «Νέεο Αξρέο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ» ΓΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΣΑΛΔΝΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΣΕΦΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ ΦΟΛΗ ΜΗΦΑΝΙΚΨΝ ΠΑΡΑΓΨΓΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΗ

ΠΟΛΤΣΕΦΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ ΦΟΛΗ ΜΗΦΑΝΙΚΨΝ ΠΑΡΑΓΨΓΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΗ ΠΟΛΤΣΕΦΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ ΦΟΛΗ ΜΗΦΑΝΙΚΨΝ ΠΑΡΑΓΨΓΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΗ Συναιςθηματική Νοημοςύνη Προΰςταμένων και Επαγγελματική Ικανοποίηςη Υφιςταμένων: Μία μελέτη ςε τουριςτικέσ επιχειρήςεισ. Διπλωματική εργαςία υποβληθείςα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΜΑ: ΣΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΟΛΤΣΙΜΟΣΔΡΟ ΑΠΟ ΣΟ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ

ΘΔΜΑ: ΣΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΟΛΤΣΙΜΟΣΔΡΟ ΑΠΟ ΣΟ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΘΔΜΑ: ΣΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΟΛΤΣΙΜΟΣΔΡΟ ΑΠΟ ΣΟ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟ-

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΘΕΝΩΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΙΑΚΗ ΔΕΜΕΤΗ ΥΟΙΣΗΣΩΝ ΣΟΤ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ ΚΑΙ ΣΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΑ ΚΑΙ ΥΙΛΟΛΟΓΙΑ.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΘΕΝΩΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΙΑΚΗ ΔΕΜΕΤΗ ΥΟΙΣΗΣΩΝ ΣΟΤ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ ΚΑΙ ΣΟΤ ΣΜΗΜΑΣΟ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΑ ΚΑΙ ΥΙΛΟΛΟΓΙΑ. ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΣΜΖΜΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΚΑΗ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΠΛΩΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΕΟΤΜΑΚΑ ΜΑΡΗΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΣΙΚΗ ΕΞΟΤΘΕΝΩΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΗΧΑΝΝΗΝΧΝ ΦΗΛΟΟΟΦΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΦΗΛΟΟΦΗΑ, ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΖ ΚΑΗ ΦΤΥΟΛΟΓΗΑ ΣΟΜΔΑ ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΖ

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΗΧΑΝΝΗΝΧΝ ΦΗΛΟΟΟΦΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΦΗΛΟΟΦΗΑ, ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΖ ΚΑΗ ΦΤΥΟΛΟΓΗΑ ΣΟΜΔΑ ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΖ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΗΧΑΝΝΗΝΧΝ ΦΗΛΟΟΟΦΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΜΖΜΑ ΦΗΛΟΟΦΗΑ, ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΖ ΚΑΗ ΦΤΥΟΛΟΓΗΑ ΣΟΜΔΑ ΠΑΗΓΑΓΧΓΗΚΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΖ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΟ ΠΛΑΗΗΟ ΣΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ «ΔΠΗΣΖΜΔ ΣΖ ΑΓΧΓΖ» ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ:ΓΗΟΗΚΖΖ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Η Οικονομική Κρίση & οι Επιπτώσεις της

Η Οικονομική Κρίση & οι Επιπτώσεις της Δ ε ί κ η η ρ Τ ά ζ ε ω ν Α γ ο π ά ρ Ε π γ α ζ ί α ρ 2010 Η Οικονομική Κρίση & οι Επιπτώσεις της ειδικό θέμα σοπηγόρ Δρ. Όλγα Επιηροπάκη Αναπλ. Καθ., Ακαδημαϊκή Έδπα «Σηαύπορ Κωζηόποςλορ» ζηη Διοίκηζη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΘΣΗΜΘΟ ΜΑΚΕΔΟΝΘΑ

ΠΑΝΕΠΘΣΗΜΘΟ ΜΑΚΕΔΟΝΘΑ ΠΑΝΕΠΘΣΗΜΘΟ ΜΑΚΕΔΟΝΘΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΙΣΛΟ ΜΕΣΑΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: «ΔΙΟΙΚΗΗ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ- ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ Ε.Ο.Π.Τ.Τ.» ΦΟΙΣΗΣΗ: ΣΤΛΘΑΝΟ ΜΠΑΣΖΘΟ ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΙΑΚΟ ΑΓΦΟ ΣΙ ΤΓΦΡΟΝΕ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΙ

ΕΡΓΑΙΑΚΟ ΑΓΦΟ ΣΙ ΤΓΦΡΟΝΕ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΙ «Δξγαζηαθό άγρνο ζηηο ζύγρξνλεο επηρεηξήζεηο ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΊΓΡΤΜΑ ΚΡΖΣΖ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΕΡΓΑΙΑΚΟ ΑΓΦΟ ΣΙ ΤΓΦΡΟΝΕ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΙ πνπδάζηξηεο: Παπαδνπνχινπ Έιελα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλοσ του Συντονιςτή Εκπαιδευτικού Έργου. Η έλλνηα ηεο επηζηεκνληθήο επζύλεο

Ο ρόλοσ του Συντονιςτή Εκπαιδευτικού Έργου. Η έλλνηα ηεο επηζηεκνληθήο επζύλεο Ο ρόλοσ του Συντονιςτή Εκπαιδευτικού Έργου Η έλλνηα ηεο επηζηεκνληθήο επζύλεο Ι.Π. ΑΜΠΕΛΑΣ Σ.Ε.Ε. θι.πε02 1 Μόνο 95 ούτε καν 100 Ι.Π. ΑΜΠΕΛΑΣ Σ.Ε.Ε. θι.πε02 2 Μερικά καθήκοντα Υπνζηεξίδνπλ ηελ εθαξκνγή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34 ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34 1. Σίηινο καζήκαηνο Αξρέο Γηνίθεζεο θαη ηξαηεγηθήο Τπεξεζηψλ Τγείαο 2. Τπεχζπλνο καζήκαηνο Νίθνο Μαληαδάθεο 3. θνπφο θνπφο ηνπ καζήκαηνο είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ

Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ ΣΕΙ ΕΡΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ ΔΡΓΑΗΑ ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ «ΠΑΗΓΑΓΩΓΗΚΑ» ΤΠΔΤΘΤΝΖ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΒΟΓΗΑΣΕΖ ΓΔΠΟΗΝΑ ΔΞΑΜΖΝΟ: ΔΑΡΗΝΟ 2012-2013 ΚΟΤΦΟΤ ΕΙΡΗΝΗ, ΑΕΜ: 1457 ΣΡΙΑΝΣΗ ΜΑΡΚΕΛΑ,

Διαβάστε περισσότερα