Η Ευρωπαϊκη Οδηγια για Προϊοντα οµικών Κατασκευών (89/106/ΕΟΚ)

Transcript

1 Η Ευρωπαϊκη Οδηγια για Προϊοντα οµικών Κατασκευών (89/106/ΕΟΚ) Ματθαίος Βλαχάκης Αν. ιευθυντής Κτιριακών-Τεχνικών Έργων, TUV HELLAS Στοχεύοντας να ξεπεράσουν τα εθνικά τους σύνορα και να λειτουργήσουν σε µια ενιαία Ευρωπαϊκή αγορά πολύ µεγαλύτερη, τα κράτη µέλη της τότε Ευρωπαϊκής Οικονοµικής Κοινότητας (ΕΟΚ), αποφάσισαν να θεσπίσουν ενιαίους κανόνες και προδιαγραφές για τα προϊόντα τους. Στο χώρο της κατασκευής η προσπάθεια αυτή µετουσιώθηκε µε την Οδηγία 89/106/ΕΟΚ (για τα προϊόντα που προορίζονται σε δοµικές κατασκευές που διεθνώς αναφέρεται ως CPD), όπου τίθενται οι βασικές απαιτήσεις µε στόχο κυρίως την ασφάλεια των χρηστών και την προστασία του περιβάλλοντος. Η Οδηγία 89/106/ΕΟΚ τροποποιήθηκε από την Οδηγία 93/68/ΕΟΚ που αφορά τη σήµανση CE. Όπως και για τις περισσότερες Οδηγίες της νέας και της σφαιρικής προσέγγισης, έχει εφαρµογή στα προϊόντα που διακινούνται στα 25 κράτη µέλη της ΕΕ, καθώς και στις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονοµικού Χώρου (ΕΟΧ) πλην της Ελβετίας, δηλαδή συνολικά σε 29 χώρες. Εξαιτίας και της ευρύτητας των προϊόντων που περιλαµβάνονται και κατά συνέπεια της ποικιλοµορφίας των προϊόντων, η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα οµικά Υλικά αποτελεί την πλέον περίπλοκη Οδηγία Νέας Προσέγγισης. Οι βασικές απαιτήσεις των προϊόντων, που τίθενται από την Οδηγία, είναι οι εξής: 1 Μηχανική αντοχή και ευστάθεια 2 Πυρασφάλεια 3 Υγιεινή, υγεία και περιβάλλον 4 Ασφάλεια χρήσης 5 Προστασία κατά του θορύβου 6 Εξοικονόµηση ενέργειας και συγκράτηση θερµότητας Με βάση τις παραπάνω έξι βασικές απαιτήσεις, εκδίδονται πρότυπα από τους Ευρωπαϊκούς Οργανισµούς Τυποποίησης (CEN, CENELEC κλπ.), ενώ υπάρχει και η δυνατότητα να χρησιµοποιείται Ευρωπαϊκή Τεχνική Έγκριση (ΕΤΑ). Σε αντίθεση µε άλλες Οδηγίες Νέας Προσέγγισης, οι βασικές απαιτήσεις δεν έχουν εφαρµογή άµεσα στα προϊόντα. Η απόδοσή τους αποκτά σηµασία µόνο όταν ενσωµατώνονται στο έργο. Για την εφαρµογή της Οδηγίας και των εναρµονισµένων Ευρωπαϊκών προτύπων στα προϊόντα, έχουν δηµιουργηθεί 6 εναλλακτικά συστήµατα αξιολόγησης της (Παράρτηµα ΙΙΙ της Οδηγίας). Σύντοµη περιγραφή των συστηµάτων βεβαίωσης της, καθώς και η ενδεχόµενη εµπλοκή Κοινοποιηµένου Φορέα, παρουσιάζεται στον επόµενο πίνακα: ΣΑΣ* Σύντοµη περιγραφή Βάση σήµανσης CE Κοινοπ.

2 1/1+ Πιστοποίηση του ελέγχου της παραγωγής στο εργοστάσιο που εφαρµόζει ο κατασκευαστής και δοκιµές σε δείγµατα προϊόντων 2/2+ Πιστοποίηση του ελέγχου της παραγωγής στο εργοστάσιο που εφαρµόζει ο κατασκευαστής 3 Έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο από τον κατασκευαστή και αρχική δοκιµή τύπου σε εργαστήριο 4 Έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο και αρχική δοκιµή τύπου από τον κατασκευαστή *ΣΑΣ: σύστηµα Αξιολόγησης της Συµµόρφωσης. συνοδευόµενη από πιστοποιητικό προϊόντος συνοδευόµενη από πιστοποιητικό ελέγχου παραγωγής εργοστασίου φορέας Οργανισµός πιστοποίησης Οργανισµός πιστοποίησης Εργαστήριο οκιµών - ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Σύµφωνα µε τον ορισµό που δίνεται από την Οδηγία (κεφ. Ι, άρθρ. 1, 2) «Προϊόν του τοµέα των δοµικών κατασκευών» νοείται κάθε προϊόν το οποίο κατασκευάζεται για να ενσωµατωθεί, κατά τρόπο διαρκή, σε δοµικά έργα εν γένει, που καλύπτουν τόσο τα κτίρια όσο και τα έργα πολιτικού µηχανικού. Με βάση αυτόν τον ορισµό, διαφαίνεται ότι τα προϊόντα που καλύπτονται από την Οδηγία, παρουσιάζουν µια ευρύτητα τοµέων παραγωγής και βιοµηχανίας: από λατοµεία αδρανών υλικών για έργα οδοποιίας, σκυρόδεµα ή έρµα σιδηροδρόµου, µέχρι µεγάλες βιοµηχανίες παραγωγής τσιµέντου, δοµικού χάλυβα ή αντλιών πυρόσβεσης από τούβλα τοιχοποιίας µέχρι ηλεκτρονικά συστήµατα πυρανίχνευσης και συναγερµού. Ο τρόπος αξιολόγησης της του εκάστοτε προϊόντος καθορίζεται στην τεχνική προδιαγραφή του προϊόντος που είναι τα Εναρµονισµένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα και οι Ευρωπαϊκές Τεχνικές Εγκρίσεις. Χαρακτηριστικό των εναρµονισµένων προτύπων αποτελεί η ύπαρξη Παραρτήµατος ΖΑ, όπου περιλαµβάνει τους εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης της που έχουν καθοριστεί από τις εντολές τυποποίησης, ανάλογα µε τη κρισιµότητα των βασικών απαιτήσεων και την σκοπούµενη χρήση του προϊόντος. Για την εφαρµογή της Οδηγίας απαιτείται να γίνει αρχική δοκιµή τύπου των προϊόντων και να εφαρµόζεται διαρκής έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο. Ανάλογα µε το σύστηµα αξιολόγησης της του προϊόντος, η αρχική δοκιµή τύπου ή/και η επιθεώρηση του ελέγχου της παραγωγής στο εργοστάσιο µπορεί να αποτελεί καθήκον ανεξάρτητου φορέα πιστοποίησης που έχει κοινοποιηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συγκεκριµένη διεργασία. Σε προϊόντα για τα οποία δεν υπάρχει σηµαντική απαίτηση ασφάλειας, καθώς δεν προβλέπεται να συµµετέχουν στη µηχανική αντοχή και ευστάθεια ή στην πυρασφάλεια µιας κατασκευής, αρκεί αρχική δοκιµή τύπου των προϊόντων και παρακολούθηση του ελέγχου της παραγωγής στο εργοστάσιο από τον παραγωγό.

3 Έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο σηµαίνει συνεχής εσωτερικός έλεγχος της παραγωγής από τον κατασκευαστή. Όλα τα στοιχεία, απαιτήσεις και µέτρα που ακολουθεί ο κατασκευαστής καταγράφονται συστηµατικά µε τη µορφή γραπτών συµβάσεων και διαδικασιών. Αυτή η καταγραφή του συστήµατος ελέγχου της παραγωγής εξασφαλίζει την κοινή κατανόηση της εγγύησης της ποιότητας και επιτρέπει να παρακολουθείται ο βαθµός στον οποίο επιτυγχάνονται τα απαιτούµενα χαρακτηριστικά του προϊόντος καθώς και η αποτελεσµατική λειτουργία του συστήµατος ελέγχου της παραγωγής. (CPD Παράρτηµα ΙΙΙ, 1). Ο έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο, ακολουθεί εν γενεί τις αρχές των συστηµάτων διασφάλισης ποιότητας και προσεγγίζει κατά πολύ τις απαιτήσεις του προτύπου ISO Γι αυτό το λόγο προτείνεται η πιστοποίηση του εργοστασίου σύµφωνα µε το ISO Ο ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Αφού περάσανε περισσότερο από 15 χρόνια εφαρµογής της Οδηγίας, προέκυψε η ανάγκη για ένα εναρµονισµένο νοµοθετικό πλαίσιο, η ανάγκη αποσαφήνισης στα θεµελιώδη στοιχεία της Οδηγίας, ενώ παράλληλα εντοπίστηκαν αρκετά περιθώρια για απλούστευση. Μεταξύ άλλων, διαπιστώθηκαν επίσης ανησυχίες σχετικά µε τις επιπτώσεις της στις ΜΜΕ, ενώ ζητήθηκε και ενίσχυση της αξιοπιστίας ολόκληρου του συστήµατος, προκειµένου να αποκτήσει περισσότερη εγκυρότητα και αναγνωρισιµότητα η σήµανση CE. Τελικά αποφασίστηκε η θέσπιση εναρµονισµένου νοµοθετικού πλαισίου µε αντικατάσταση της οδηγίας 89/106/ΕΟΚ από κανονισµό προκειµένου να καθοριστούν καλύτερα οι στόχοι της κοινοτικής νοµοθεσίας και να εφαρµοστεί απ ευθείας σε όλα τα κράτη µέλη. Με αυτό τον τρόπο, αναµένεται να αποφευχθεί το πρόβληµα της αποκλίνουσας ερµηνείας και εφαρµογής από τα κράτη µέλη. Με βάση τα περιθώρια για βελτίωση που εντοπίστηκαν, στο νέο κανονισµό: - δίνεται απλουστευµένη πρόσβαση στη σήµανση CE για τις πολύ µικρές επιχειρήσεις, όταν τα προϊόντα που διαθέτουν στην αγορά δεν δηµιουργούν σηµαντικές ανησυχίες ασφάλειας - ενθαρρύνονται οι φορείς τυποποίησης και αξιολόγησης να αντικαταστήσουν τη δοκιµή µε άλλες µεθόδους - η θέσπιση της ειδικής τεχνικής τεκµηρίωσης (ΕΤΤ) θα διευκολύνει την ανταλλαγή των αποτελεσµάτων των δοκιµών οι οποίες διενεργούνται από έναν τρίτο, καθώς και τη διαδοχική χρήση των αποτελεσµάτων των δοκιµών - τα συστήµατα αξιολόγησης και επαλήθευσης της σταθερότητας µειώνονται από 6 σε 5 µε την κατάργηση του πρώην συστήµατος 2 - γίνεται απλούστευση του πρώην συστήµατος 1+, µε την κατάργηση της δοκιµής ελέγχου στο εργοτάξιο και στην αγορά (Το σύστηµα αυτό, το οποίο είναι το πιο απαιτητικό σύµφωνα µε την Οδηγία, απαιτεί, πέραν των δοκιµών που διενεργούνται στη µονάδα παραγωγής πριν από τη διάθεση του προϊόντος στην αγορά, ένα σύνολο δοκιµών που µπορούν να διενεργηθούν στο προϊόν το οποίο είτε κυκλοφορεί ήδη στην αγορά είτε βρίσκεται στο εργοτάξιο. Η απαίτηση για τέτοιες δοκιµές αποσύρθηκε.) - καθιερώνονται οι «δοκιµές µαρτυρίας», δηλαδή η δυνατότητα διενέργειας δοκιµών στη µονάδα παραγωγής του κατασκευαστή, προκειµένου να αποφευχθεί η µετακίνηση δειγµάτων των προϊόντων στο εργαστήριο του κοινοποιηµένου οργανισµού.

4 Η ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΤΗΚΕ ΣΤΗΝ Ο ΗΓΙΑ 89/106/ΕΟΚ ΜΕ ΤΟ Π 334/94 ΣΤΙΣ ΈΚΤΟΤΕ ΕΧΟΥΝ ΕΚ ΟΘΕΙ ΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΙΑΦΟΡΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΣΤΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΜΕΝΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΗΜΑΝΣΗΣ CE ΣΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ. Προϊόν Υπ. Απόφαση ΦΕΚ Ηµ/νία πλήρους εφαρµογής Κοινά τσιµέντα Αποφ. 537/Β/ /50504/02 Πρόσθετα σκυροδέµατος, Αποφ. 6310/41/06 427/Β/ κονιαµάτων και ενεµάτων Γεωϋφάσµατα Αποφ. 6310/41/06 427/Β/ Εφέδρανα Αποφ. 6310/41/06 427/Β/ Μόνιµα συστήµατα Αποφ. 6310/41/06 427/Β/ πυρόσβεσης Πλάκες πεζοδροµίων και Αποφ. 6310/41/06 427/Β/ κράσπεδα από φυσικούς λίθους Αδρανή δοµικών έργων Αποφ. 5328/ /Β/ Βιοµηχανικώς παραγόµενα Αποφ. 9451/208/07 815/Β/ θερµοµονωτικά προϊόντα Προϊόντα από φυσικούς και Αποφ. 973/Β/ διακοσµητικούς λίθους 10976/244/07 Ιστοί φωτισµού Αποφ. οικ 1557/Β/ /337 Στοιχεία τοιχοποιίας Αποφ. οικ 1557/Β/ /340 δοµική άσβεστος Αποφ. οικ 1870/Β/ Κυβόλιθοι, πλάκες πεζοδροµίου και κράσπεδα από σκυρόδεµα 18174/393 Αποφ / /Β/ Επιχρίσµατα τοιχοποιΐας Αποφ / /Β/ Κονιάµατα τοιχοποιίας Αποφ / /Β/ Παράθυρα και εξωτερικά Αποφ / /Β/ συστήµατα θυρών για πεζούς Εξώφυλλα και Εξωτερικές Αποφ / /Β/ Περσίδες Συστήµατα Πυρανίχνευσης Αποφ. 1782/63 210/Β/ και Συναγερµού Πετάσµατα Όψεων, Πόρτες για Χώρους Βιοµηχανικούς, Εµπορικούς και Στάθµευσης και Ύαλος για οµική Χρήση Αποφ. 1781/62 210/Β/ Μόνιµα συστήµατα πυρόσβεσης Αποφ. 1783/64 210/Β/

5 Η TÜV HELLAS που δραστηριοποιείται µεταξύ άλλων και στην πιστοποίηση των προϊόντων δοµικών κατασκευών σε συνεργασία µε κοινοποιηµένους οργανισµούς του εξωτερικού, έχει διαπιστευθεί από το Εθνικό Συµβούλιο ιαπίστευσης (ΕΣΥ ) σύµφωνα µε το πρότυπο ΕΛΟΤ EN και έχει επιθεωρήσει περίπου 100 εργοστάσια (θέσεις παραγωγής) σε Ελλάδα και Κύπρο, προσφέροντας εξειδικευµένες υπηρεσίες που καθιστούν ανταγωνιστικότερα τα προϊόντα στην εγχώρια αλλά και τις διεθνείς αγορές. Η επιθεώρηση του φορέα βασίζεται στον έλεγχο της παραγωγής που διεξάγει ο παραγωγός, επαληθεύοντας τις διεργασίες ελέγχου των προϊόντων, την καταλληλότητα του εργαστηρίου όπου διεξάγονται οι δοκιµές και τη συµµόρφωση του τελικού προϊόντος που προορίζεται για τις κατασκευές µε το εναρµονισµένο πρότυπο και τη δήλωση του παραγωγού. Η TÜV HELLAS προσφέρει υπηρεσίες φορέα πιστοποίησης στο σύνολο των προϊόντων δοµικών κατασκευών, τα κυριότερα εκ των οποίων είναι: - αδρανή σκυροδέµατος, αδρανή ασφαλτοµιγµάτων και επιφανειακών επιστρώσεων οδών, αεροδροµίων και άλλων περιοχών κυκλοφορίας οχηµάτων, αδρανή για έρµα σιδηροδροµικών γραµµών, αδρανή υλικών σταθεροποιηµένων µε υδραυλικές κονίες ή µη σταθεροποιηµένων για χρήση στα τεχνικά έργα και στα έργα οδοποιίας και ελαφρά αδρανή - τσιµέντα κάθε είδους - πρόσθετα σκυροδέµατος, κονιαµάτων και ενεµάτων - δοµική άσβεστος - θερµοµονωτικά προϊόντα βιοµηχανικώς παραγόµενα όπως ορυκτοβάµβακα, εξηλασµένη πολυστερίνη, διογκωµένη πολυστερίνη και συστήµατα εξωτερικής θερµοµόνωσης (ETICS) - ιστοί φωτισµού από σκυρόδεµα, χάλυβα, αλουµίνιο και ινοπλισµένο πολυµερές - στοιχεία τοιχοποιίας (κεραµικά και ασβεστοπυριτικά τούβλα, τσιµεντόλιθους, τούβλα από ποροµπετόν και από φυσικούς ή τεχνιτούς λίθους) - χάλυβες δοµικών κατασκευών (κοιλοδοκοί και µορφοχάλυβες) - ξύλινα πανώ για δοµική χρήση όπως µοριοσανίδες, κόντρα-πλακέ, ινοσανίδες (MDF), OSB, LVL και πανέλα από συµπαγές ξύλο - εξοπλισµός πυρανίχνευσης (ανιχνευτές, κοµβία συναγερµού, σειρήνες, πίνακες κλπ.)