Χημεία του Άνθρακα. 2s 2px 2py

Transcript

1 Χημεία του Άνθρακα

2 Περιοδικός Πίνακας

3 Χημεία του Άνθρακα Φυσικές ιδιότητες του άνθρακα Ατομικός αριθμός: 6 Μέση ατομική μάζα: Σημείο τήξεως: 3823 K (3550 C or 6422 F) Σημείο ζέσεως: 4098 K (3825 C or 6917 F) Πυκνότητα: 2.267g/cu.cm. Ταχύτητα μετάδοσης ήχου[/m s -1 ]: Σκληρότητα σε κλίμακα Mohs: 0.5 Σταθερά ισομερή: C 13 6C (99%) (1%) 2s 2px 2py

4 Χημεία του Άνθρακα 14 6C Συνθετικό ραδιενεργό ισότοπο Παράγεται από την κοσμική ακτινοβολία 14 7 N n 14 6 C p Διασπάται με εκπομπή β- ακτινοβολίας t 1/2 ~ 5730 έτη 14 6 C 14 7 N e e 6C CO Eισαγωγή στο βιολογικό κύκλο Η περιεκτικότητα βιολογικού δείγματος σε 14 6C επιτρέπει τη ραδιοχρονολόγησή του, εφόσον η ηλικία του είναι < έτη

5 Δομή του Μεθανίου Τετραεδρική δομή Γωνίες δεσμών= 109,5 Μήκος δεσμών= 110 pm Η δομή του δεν είναι σύμφωνη με την ηλεκτρονική δομή του ατόμου του άνθρακα

6 Ηλεκτρονική δομή του άνθρακα 2p Μόνο δύο ασύζευκτα ηλεκτρόνια θα έπρεπε να σχηματίζει μόνο δύο s δεσμούς με άτομα του υδρογόνου 2s οι δεσμοί θα έπρεπε να σχηματίζουν ορθή γωνία μεταξύ τους

7 sp 3 Υβριδισμός Τροχιακών 2p Προώθηση ενός ηλεκτρονίου από το 2s στο 2p τροχιακό 2s

8 sp 3 Υβριδισμός Τροχιακών 2p 2p 2s 2s

9 sp 3 Υβριδισμός Τροχιακών 2p Ανάμιξη (υβριδισμός) του 2s τροχιακού και των τριών 2p τροχιακών 2s

10 sp 3 Υβριδισμός Τροχιακών 2p 2 sp 3 Προκύπτουν τέσσερα ισοδύναμα, υβριδισμένα, ημισυμπληρωμένα τροχιακά τα οποία είναι συνεπή με τέσσερις δεσμούς και τετραεδρική γεωμετρία 2s

11 Σχήμα των τροχιακών p s

12 Κομβικές ιδιότητες των τροχιακών p + s +

13 Σχήμα των sp 3 υβριδικών τροχιακών p + Πάρε το s τροχιακό και τοποθέτησέ το επάνω από το p τροχιακό s +

14 Σχήμα των sp 3 υβριδικών τροχιακών s + p + + Προκύπτει ενίσχυση των κυματικών συναρτήσεων στις περιοχές όπου έχουν το ίδιο πρόσημο και καταστροφική συμβολή στις περιοχές με αντίθετο πρόσημο

15 Σχήμα των sp 3 υβριδικών τροχιακών υβριδικό sp + το παραπάνω τροχιακό είναι υβριδικό sp Ανάλογη διαδικασία πραγματοποιείται με τα υπόλοιπα 2p τροχιακά και το ένα 2s με αποτέλεσμα τη δημιουργία τριών ακόμη sp 3 υβριδικών τροχιακών τα οποία έχουν το ίδιο σχήμα

16 Σχήμα των sp 3 υβριδικών τροχιακών υβριδικό sp + Το υβριδικό τροχιακό δεν είναι συμμετρικό Η μεγαλύτερη πιθανότητα εύρεσης ηλεκτρονίου στην μια από τις δύο πλευρές του πυρήνα οδηγεί στο σχηματισμό ισχυρότερων δεσμών

17 Σχήμα των sp 3 υβριδικών τροχιακών

18 Ο σ Δεσμός C H στο Μεθάνιο Ενισχυτική επικάλυψη ενός ημισυμπληρωμένου 1s τροχιακού του Υδρογόνου με ένα ημισυμπληρωμένο sp 3 υβριδικό τροχιακό του άνθρακα: s + H + C sp 3 Οδηγεί στο σχηματισμό ενός s δεσμού. H C s H + C

19 Αιτιολόγηση του υβριδισμού των τροχιακών είναι σε συμφωνία με τη δομή του μεθανίου επιτρέπει το σχηματισμό 4 δεσμών αντί για 2 οι δεσμοί που δημιουργούνται με sp 3 υβριδικά τροχιακά είναι ισχυρότεροι από τους δεσμούς μεταξύ s-s ή p-p τροχιακών

20 Δομή του Αιθανίου C 2 H 6 CH 3 CH 3 κάθε άνθρακας έχει τετραεδρική γεωμετρία C H μήκος δεσμού = 110 pm C C μήκος δεσμού = 153 pm

21 Ο σ Δεσμός C C στο Αιθάνιο Ενισχυτική επικάλυψη ενός ημισυμπληρωμένου sp 3 υβριδικού τροχιακού του ενός ατόμου άνθρακα με το ημισυμπληρωμένο sp 3 υβριδικό τροχιακό του άλλου. Η επικάλυψη γίνεται κατά μήκος του άξονα που συνδέει τους πυρήνες των ατόμων άνθρακα.

22 Ο σ Δεσμός C C στο Αιθάνιο Ενισχυτική επικάλυψη ενός ημισυμπληρωμένου sp 3 υβριδικού τροχιακού του ενός ατόμου άνθρακα με το ημισυμπληρωμένο sp 3 υβριδικό τροχιακό του άλλου. Η επικάλυψη γίνεται κατά μήκος του άξονα που συνδέει τους πυρήνες των ατόμων άνθρακα.

23 Δομή του Αιθυλενίου C 2 H 4 H 2 C=CH 2 επίπεδο μόριο γωνίες δεσμών: περίπου 120 μήκοι δεσμών: C H = 110 pm C=C = 134 pm

24 sp 2 Υβριδισμός Τροχιακών 2p Προώθηση ενός ηλεκτρονίου από το 2s στο 2p τροχιακό 2s

25 sp 2 Υβριδισμός Τροχιακών 2p 2p 2s 2s

26 sp 2 Υβριδισμός Τροχιακών 2p Ανάμιξη (υβριδισμός) του 2s τροχιακού και των δύο από τα τρία 2p τροχιακά 2s

27 sp 2 Υβριδισμός Τροχιακών 2p 2 sp 2 Προκύπτουν τρία ισοδύναμα sp 2 υβριδικά, ημισυμπληρωμένα τροχιακά και ένα p τροχιακό το οποίο παραμένει μη υβριδισμένο 2s

28 sp 2 Υβριδισμός Τροχιακών p δύο από τα τρία sp2 τροχιακά 2 sp 2 συμμετέχουν σε s δεσμούς με τα άτομα του υδρογόνου. Το τρίτο συμμετέχει σε ένα s δεσμό με το άλλο άτομο άνθρακα

29 sp 2 Υβριδισμός Τροχιακών p s s 2 sp 2 s s s

30 Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο p 2 sp 2 Το μη υβριδισμένο p τροχιακό του ατόμου του άνθρακα συμμετέχει σε ένα p δεσμό με το άλλο άτομο άνθρακα

31 Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο p 2 sp 2 κάθε άτομο άνθρακα έχει ένα μη υβριδισμένο 2p τροχιακό ο άξονάς του είναι κάθετος προς το επίπεδο των s δεσμών

32 Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο p 2 sp 2 Η πλευρική επικάλυψη των ημισυμπληρωμένων p τροχιακών δημιουργεί ένα p δεσμό. Ο διπλός δεσμός στο αιθυλένιο περιλαμβάνει ένα s και ένα p δεσμό

33 Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

34 Ο p Δεσμός στο Αιθυλένιο

35 Δομή του Ακετυλενίου C 2 H 2 HC CH γραμμικό μόριο γωνίες δεσμών: 180 μήκοι δεσμών: C H = 106 pm CC = 120 pm

36 sp Υβριδισμός Τροχιακών 2p Προώθηση ενός ηλεκτρονίου από το 2s στο 2p τροχιακό 2s

37 sp Υβριδισμός Τροχιακών 2p 2p 2s 2s

38 sp Υβριδισμός Τροχιακών 2p Ανάμιξη (υβριδισμός) του 2s τροχιακού και ενός από τα τρία 2p τροχιακά 2s

39 sp Υβριδισμός Τροχιακών 2 p 2p 2 sp Προκύπτουν δύο ισοδύναμα sp υβριδικά, ημισυμπληρωμένα τροχιακά και δύο p τροχιακά τα οποία παραμένουν μη υβριδισμένα 2s

40 sp Υβριδισμός Τροχιακών 2 p 2 sp ένα από τα δύο sp τροχιακά συμμετέχουν σε ένα s δεσμό με το άτομο του υδρογόνου. Το άλλο συμμετέχει σε ένα s δεσμό με το άλλο άτομο άνθρακα

41 sp Υβριδισμός Τροχιακών 2 p s s 2 sp s

42 Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο 2 p 2 sp τα μη υβριδισμένα p τροχιακά του ατόμου του άνθρακα συμμετέχουν σε χωριστούς p δεσμούς με το άλλο άτομο άνθρακα

43 Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο 2 p 2 sp στον ένα p δεσμό συμμετέχει το ένα από τα p τροχιακά το άλλο συμμετέχει σε δεύτερο p δεσμό κάθετο προς τον προηγούμενο

44 Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο 2 p 2 sp

45 Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο 2 p 2 sp

46 Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

47 Ο p Δεσμός στο Ακετυλένιο

48 Ομόλογες σειρές Οργανικές ενώσεις με ίδια λειτουργική ομάδα. Παρόμοιες χημικές ιδιότητες. Φυσικές ιδιότητες που μεταβάλλονται ομαλά από ένα μέλος της σειράς σε επόμενο.

49 Λειτουργικές ομάδες (1 από 2) Η καρβοξυομάδα (-COOH). Η σουλφοξυομάδα (-SO 3 H) Η καρβοαλκοξυομάδα (-COO-C- ή -COOR, R: με την ευρεία έννοια οποιασδήποτε ανθρακούχας ομάδας). Η αλοφορμυλομάδα (-COX, X: ιώδιο, βρώμιο, χλώριο και φθόριο) H καρβοξαμιδομάδα (-CONH 2 ), Η κυανομάδα (-CN). Η φορμυλομάδα (-CHO). Η οξομάδα >CO-). Η υδροξυομάδα (-OH). Η σουλφυδρυλομάδα (-SH). H αμινομάδα (>N-). Η ιμινομάδα (=N-).

50 Λειτουργικές ομάδες (2 από 2) Η αλκοξυομάδα (-C-O-C-, ή RO-, R: με την ευρεία έννοια οποιασδήποτε ανθρακούχας ομάδας). H αλκοθειομάδα (-C-S-C-, ή RS-, R: με την ευρεία έννοια οποιασδήποτε ανθρακούχας ομάδας). Η αλκινυλομάδα (-C C-) Η αλκενυομάδα (>C=C<) Η αρυλομάδα (A r -) Τα αλογόνα (-X, όπου X: ιώδιο, βρώμιο, χλώριο και φθόριο) Η νιτροομάδα (-NO 2 ) Η νιτρωδοομάδα (-NO) Η διαζωομάδα (=N 2 ) Η αζωομάδα (-N=N-) Η αλκυλοομάδα (-R όπου R: με τη στενή έννοια του αλκυλίου.)

51 Ομόλογες σειρές άκυκλων υδρογονανθράκων Οι ενώσεις του πίνακα αυτού περιέχουν μόνο C και H και μπορεί να είναι κορεσμένες ή ακόρεστες. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Αλκάνια C n H 2n+2 (n 1) ή RH CH 4 υδρογονάνθρακες ή Κορεσμένοι παραφίνες Αλκένια C n H 2n (n 2) CH 2 =CH 2 υδρογονάνθρακες με 1 διπλό δεσμό ή Ακόρεστοι ολεφίνες Αλκίνια C n H 2n-2 (n 2) CH CH Ακόρεστοι υδρογονάνθρακες με 1 τριπλό δεσμό. Ισομερείς με τα αλκαδιένια Αλκαδιένια C n H 2n-2 (n 3) CH 2 =C=CH 2 διπλούς δεσμούς ή διολεφίνες. Ισομερείς Ακόρεστοι υδρ/κες με 2 με τα αλκίνια

52 Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν οξυγόνο (Ο) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμό C=O, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Aλκοόλες C n H 2n+1 OH (n 1) ή ROH CH 3 OH Ισομερείς με τους αιθέρες Αιθέρες C n H 2n+1 OC m H 2m+1 (n,m 1) ή ROR' CH 3 OCH 3 αλκοόλες. Ο ROR' Ισομερείς με τις ταυτίζεται με τον R'OR Αλδεΰδες C n H 2n+1 CHO (n 0) ή RCHO HCHO Ισομερείς με τις κετόνες όταν έχουν 3< άτομα C. Κετόνες C n H 2n+1 COC m H 2m+1 (n,m 1) ή RCOR' CH 3 COCH 3 αλδεΰδες. Η RCOR' ταυτίζεται με την Ισομερείς με τις R COR Οξέα C n H 2n+1 COOH (n 0) ή RCOOH HCOOH Ισομερή με τους εστέρες όταν έχουν 2< άτομα C Εστέρες C n H 2n+1 COΟC m H 2m+1 (n 0,m 1) ή RCOΟR' HCOΟCH 3 Ισομερείς με τα οξέα. Ο RCOOR' δεν είναι ίδιος με τον R'CΟOR

53 Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν αλογόνο (Χ) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμό C-Χ, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Αλκυλαλογονίδια C n H 2n+1 Χ (n 1) ή RΧ CH 3 Χ Χ = φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρόμιο (Br), ιώδιο (I) Ακυλαλογονίδια C n H 2n+1 COΧ (n 1) ή RCOΧ CH 3 COΧ Χ = φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρόμιο (Br), ιώδιο (I)

54 Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν άζωτο (Ν) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμούς C-Ν ή C=N ή C N, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O. Στα αζίδια, στα νιτρίλια, και στις νιτροζοενώσεις, το R μπορεί να είναι και κυκλική ομάδα. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Νιτρίλια C n H 2n+1 CΝ (n 1) ή RCΝ CH 3 CN Νιτρώδεις εστέρες C n H 2n+1 ΟΝΟ (n 1) ή RΟΝΟ CH 3 OΝΟ Παρατηρήσεις Προέρχονται από τις αλκοόλες. Ισομερείς με τις νιτροπαραφίνες Νιτροπαραφίνες C n H 2n+1 ΝΟ 2 (n 1) ή RΝΟ 2 CH 3 ΝΟ 2 Ισομερείς με τους νιτρώδεις εστέρες Νιτρικοί εστέρες C n H 2n+1 ΟΝΟ 2 (n 1) ή RΟΝΟ 2 CH 3 OΝΟ 2 Προέρχονται από τις αλκοόλες. Νιτροζοενώσεις C n H 2n+1 NO (n 1) ή RNO CH 3 NO Αζίδια C n H 2n+1 N 3 (n 1) ή RN 3 CH 3 N 3 Αμίδια C n H 2n+1 CONH 2 (n 1) ή RCOΝH 2 CH 3 CONH 2 Αμίνες 1 o ταγείς : C n H 2n+1 NH 2 (n 1) ή RNH 2 CH 3 NH 2 Έχουν κοινό ΓΜΤ : 2 ο ταγείς : (C n H 2n+1 ) 2 NH (n 1) ή R 2 NH CH 3 NHCH 3 3 ο ταγείς : (C n H 2n+1 ) 3 N (n 1) ή R 3 N (CH 3 ) 3 N 4 o ταγείς ενώσεις του αμμωνίου: (C n H 2n+1 ) 4 N + ή R 4 N + (CΗ 3 ) 4 Ν + C n H 2n+3 N με n 1 ή 2 ή 3 ή 4 για 1 ο, 2 ο, 3 ο, 4 ο ενώσεις αντίστοιχα. Είναι ισομερή μεταξύ τους

55 Ομόλογες σειρές ενώσεων που περιέχουν θείο (S) Οι ενώσεις αυτού του πίνακα περιέχουν δεσμούς C-S ή C=S, έχουν μόνο μια χαρακτηριστική ομάδα και είναι κορεσμένες. Μπορεί να περιέχουν και δεσμό C=O. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Όξινοι θειικοί εστέρες C n H 2n+1 ΟSΟ 3 H (n 1) ή RΟSΟ 3 H CH 3 OSΟ 3 H Προέρχονται από τις αλκοόλες. Θειαιθέρες C n H 2n+1 SC m H 2m+1 ( n,m 1) ή RSR' CH 3 SCH 3 Θειόλες C n H 2n+1 SH (n 1) ή RSH CH 3 SH Σουλφονικά οξέα C n H 2n+1 SO 3 H (n 1) ή RSO 3 H CH 3 SO 3 H

56 Ομόλογες σειρές οξέων με μια ή δύο διαφορετικές χαρακτηριστικές ομάδες Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Ακόρεστα μονοκαρβονικά οξέα C n H 2n-1 COOH (n 1) CH 2 =CH-COOH Περιέχουν 1 διπλό δεσμό Κορεσμένα δικαρβονικά οξέα Κορεσμένα μονοϋδροξυμονοκαρβονικά οξέα C n H 2n (COOH) 2 (n 0) C n H 2n ΟΗCOOH (n 1) HOOC-COOH OH-CH 2 -COOH Κορεσμένα διυδροξυδικαρβονικά οξέα Κορεσμένα μονοϋδροξυτρικαρβονικά οξέα Κορεσμένα μονοαμινομονοκαρβονικά οξέα Κορεσμένα μονοαμινοδικαρβονικά οξέα C n H 2n-2 (ΟΗ) 2 (COOH) 2 (n 1) C(ΟΗ) 2 (COOH) 2 C n H 2n-2 (ΟΗ)(COOH) 3 (n 1) C(ΟΗ)(COOH) 3 C n H 2n (ΝΗ 2 )(COOH) (n 1) CΗ(ΝΗ 2 )CΟΟΗ C n H 2n-1 (ΝΗ 2 )(COOH) 2 (n 1) CΗ(ΝΗ 2 )(CΟΟΗ) 2 Κορεσμένα διαμινομονοκαρβονικά οξέα C n H 2n-1 (ΝΗ 2 ) 2 COOH (n 1) CΗ(ΝΗ 2 ) 2 (CΟΟΗ)

57 Ομόλογες σειρές κυκλικών μη αρωματικών υδρογονανθράκων Οι κυκλικές ενώσεις του πίνακα αυτού περιέχουν μόνο C και H και μπορεί να είναι κορεσμένες ή ακόρεστες. Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Παρατηρήσεις Κυκλοαλκάνια C n H 2n (n 3) Ισομερή με τα αλκένια Kυκλοαλκένια C n H 2n-2 (n 4) Ισομερή με τα αλκίνια και τα αλκαδιένια

58 Ομόλογες σειρές αρωματικών ενώσεων (1) Ομόλογη σειρά Γενικός Τύπος Πρώτο μέλος Ομόλογα βενζολίου : C n H 2n- 6 (n 6) Αρωματικοί υδρογονάνθρακες Ομόλογα ναφθαλινίου : C n H 2n- 12 (n 10) Ομόλογα ανθρακενίου : C n H 2n- 18 (n 14) Αρωματικά αλογονοπαράγωγα CnH 2n-6-mX m (n 6,m 1) X=F,Cl,Br,I Φαινόλες ή αρωματικές αλκοόλες C n H 2n-6-m (OH) m (n 6,m 1)

59 Ομόλογες σειρές αρωματικών ενώσεων (2) Αρωματικά καρβονικά οξέα C n H 2n-6-m (COOH) m (n 6,m 1) Αρωματικές αλδεΰδες C n H 2n-6-m (CHΟ) m (n 6,m 1) Αρωματικές νιτροενώσεις C n H 2n-6-m (ΝΟ 2 ) m (n 6,m 1) Αρωματικές αμίνες C n H 2n-6-m (ΝΗ 2 ) m (n 6,m 1) Αρωματικά σουλφοξέα C n H 2n-6-m (SO 3 H) m (n 6,m 1)

60 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων

61 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 1) Το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας προκύπτει από τρία συνθετικά. 1 ο συνθετικό (αριθμός ατόμων C) 1 άτομο C: μεθ- 2 άτομα C: αιθ- 3 άτομα C: προπ- 4 άτομα C: βουτ- 5 άτομα C: πεντ ο συνθετικό (είδος δεσμού ανάμεσα στα άτομα C) Μόνο απλοί δεσμοί: -αν- 1 διπλός δεσμός: -εν- 1 τριπλός δεσμός: -ιν- 2 διπλοί δεσμοί: -διεν- 2 τριπλοί δεσμοί: -διιν ο συνθετικό (χαρακτηριστική ομάδα) Υδρογονάνθρακας: -ιο -COOH: -ΟΗ: -CH=O -CO- -ικό οξύ -όλη -άλη -όνη

62 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Παραδείγματα: CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 3 CH 3 -CH 2 -OH Βουτάνιο Αιθανόλη CH 3 -CO-CH 3 H-CH=O Προπανόνη Μεθανάλη H-COOH Μεθανικό οξύ CH 2 =C=CH 2 CH 3 -CH 2 -CH 2 -CH 2 COOH προπαδιένιο Πεντανικό οξύ

63 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 2) Η θέση του πολλαπλού δεσμού καθορίζεται με αριθμό που γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος. CH 3 -CH=CH-CH 3 2- βουτένιο CH 2 =CH-CH 2 -CH 3 1- βουτένιο CH 3 -CH 2 -CH 2 -C CH 1- πεντίνιο CH 3 -CH 2 -C C-CH 3 2- πεντίνιο

64 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 3) Η θέση της χαρακτηριστικής ομάδας καθορίζεται με αριθμό, ο οποίος όταν: Α) δεν υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται στην αρχή του κύριου ονόματος. CH 3 -CH-CH 2 -CH 3 OH 2- βουτανόλη Β) υπάρχει πολλαπλός δεσμός, γράφεται μπροστά από το 3 ο συνθετικό του κύριου ονόματος. CH C-CH 2 -C-CH 3 4- πεντιν-2-όνη O Δεν χρειάζεται να δηλωθεί με αριθμό η θέση των χαρακτηριστικών ομάδων: -COOH, -CH=O, -CN.

65 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 4) Τα ονόματα των διακλαδώσεων μπαίνουν μπροστά από το όνομα της κύριας ανθρακικής αλυσίδας και η θέση τους δηλώνεται με αριθμούς, που προηγούνται των ονομάτων τους. Οι διακλαδώσεις είναι συνήθως αλκύλια. CH 3 - C 2 H 5 - ή CH 3 -CH 2 - μεθύλιο αιθύλιο C 3 H 7 - ή CH 3 -CH 2 -CH 2 - προπύλιο ή CH 3 -CH- ισοπροπύλιο CH 3 Αν υπάρχουν ίδιες διακλαδώσεις, μπροστά από το όνομα τους μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα (δι-, τρι-, τετρα-, ), που δηλώνει το πλήθος τους.

66 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων CH 3 -CH-CH 2 -COOH CH 3 3-μεθυλο-βουτανικό οξύ CH 3 CH C-C-CH 2 -CHO CH 3 3,3- διμεθυλο-4- πεντινάλη CH 3 CH 3 CH 3 -C-CH 2 -CΗ-CH-CH 3 CH 3 C 2 H 5 4-αιθυλο-2,2,5-τριμεθυλο εξάνιο Τα αλογόνα (F-, Cl-, Br-, I-) διαβάζονται όπως οι διακλαδώσεις.

67 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 1) Κατά την αρίθμηση μιας ανθρακικής αλυσίδας, η σειρά προτεραιότητας είναι: Χαρακτηριστική ομάδα > πολλαπλός δεσμός > αλογόνο > διακλάδωση 2) Κύρια ανθρακική αλυσίδα θεωρείται η αλυσίδα με τα περισσότερα άτομα C και τις περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες και πολλαπλούς δεσμούς.

68 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων 3) Όταν υπάρχουν δύο ή περισσότερες χαρακτηριστικές ομάδες: Α) αν είναι ίδιες, μπροστά από το όνομα μπαίνει αριθμητικό πρόθεμα CH 2 =CH-CH-CH-CH 3 OH OH 4- πεντεν- 2,3- διόλη

69 Ονοματολογία οργανικών ενώσεων Β) αν είναι διαφορετικές, η επικρατέστερη δίνει την κατάληξη και η άλλη δηλώνεται με πρόθεμα. Χαρακτηριστική ομάδα -COOH -CN -CH=O -OH -NH 2 -CO- Πρόθεμα - Κυανο- Αλδεϋδο- Κετο- Υδροξυ- Αμινο- Κατάληξη -ικό οξύ -νιτρίλιο -άλη -όνη -όλη -ιο

70