Πποηεινόμενα Θέμαηα Πανελληνίυν Εξεηάζευν Απσαία Θευπηηικήρ Καηεύθςνζηρ

Transcript

1 Πποηεινόμενα Θέμαηα Πανελληνίυν Εξεηάζευν Απσαία Θευπηηικήρ Καηεύθςνζηρ Ἀπιζηοηέλοςρ Πολιηικά (Θ 2, 1 4) Ὅηη κὲλ νὖλ λνκνζεηεηένλ πεξὶ παηδείαο θαὶ ηαύηελ θνηλὴλ πνηεηένλ, θαλεξόλ- ηίο δ ἔζηαη ἡ παηδεία θαὶ πῶο ρξὴ παηδεύεζζαη, δεῖ κὴ ιαλζάλεηλ. λῦλ γὰξ ἀκθηζβεηεῖηαη πεξὶ ηῶλ ἔξγσλ. νὐ γὰξ ηαὐηὰ πάληεο ὑπνιακβάλνπζη δεῖλ καλζάλεηλ ηνὺο λένπο νὔηε πξὸο ἀξεηὴλ νὔηε πξὸο ηὸλ βίνλ ηὸλ ἄξηζηνλ, νὐδὲ θαλεξὸλ πόηεξνλ πξὸο ηὴλ δηάλνηαλ πξέπεη κᾶιινλ ἢ πξὸο ηὸ ηῆο ςπρῆο ἦζνο- ἔθ ηε ηῆο ἐκπνδὼλ παηδείαο ηαξαρώδεο ἡ ζθέςηο θαὶ δῆινλ νὐδὲλ πόηεξνλ ἀζθεῖλ δεῖ ηὰ ρξήζηκα πξὸο ηὸλ βίνλ ἢ ηὰ ηείλνληα πξὸο ἀξεηὴλ ἢ ηὰ πεξηηηά (πάληα γὰξ εἴιεθε ηαῦηα θξηηάο ηηλαο) πεξί ηε ηῶλ πξὸο ἀξεηὴλ νὐζέλ ἐζηηλ ὁκνινγνύκελνλ (θαὶ γὰξ ηὴλ ἀξεηὴλ νὐ ηὴλ αὐηὴλ εὐζὺο πάληεο ηηκῶζηλ, ὥζη εὐιόγσο δηαθέξνληαη θαὶ πξὸο ηὴλ ἄζθεζηλ αὐηῆο). ὅηη κὲλ νὖλ ηὰ ἀλαγθαῖα δεῖ δηδάζθεζζαη ηῶλ ρξεζίκσλ, νὐθ ἄδεινλ- ὅηη δὲ νὐ πάληα, δηῃξεκέλσλ ηῶλ ηε ἐιεπζεξίσλ ἔξγσλ θαὶ ηῶλ ἀλειεπζεξίσλ θαλεξόλ, θαὶ ὅηη ηῶλ ηνηνύησλ δεῖ κεηέρεηλ ὅζα ηῶλ ρξεζίκσλ πνηήζεη ηὸλ κεηέρνληα κὴ βάλαπζνλ. βάλαπζνλ δ ἔξγνλ εἶλαη δεῖ ηνῦην λνκίδεηλ θαὶ ηέρλελ ηαύηελ θαὶ κάζεζηλ, ὅζαη πξὸο ηὰο ρξήζεηο θαὶ ηὰο πξάμεηο ηὰο ηῆο ἀξεηῆο ἄρξεζηνλ ἀπεξγάδνληαη ηὸ ζῶκα ηῶλ ἐιεπζέξσλ ἢ ηὴλ δηάλνηαλ. Α1. Από ην παξαπάλσ θείκελν λα γξάςεηε ζην ηεηξάδηό ζαο ηε κεηάθξαζε ηνπ απνζπάζκαηνο: «πεπί ηε ηῶν ππὸρ ἀπεηὴν ἐλεςθέπυν ἢ ηὴν διάνοιαν.». Β1. Λακβάλνληαο ππόςε ζαο ην απόζπαζκα πνπ δίλεηαη θαζώο θαη ην θείκελν πνπ πξνεγείηαη από απηό όπσο παξαηίζεηαη ζην ζρνιηθό εγρεηξίδην, λα παξνπζηάζεηε ηεθκεξησκέλα ηηο απόςεηο ηνπ ηαγεηξίηε αλαθνξηθά κε ην εθπαηδεπηηθό πξόγξακκα. Μονάδερ 15

2 Β2. ην απόζπαζκα ηνπ πξσηόηππνπ θεηκέλνπ ν Αξηζηνηέιεο εθζέηεη ηηο απόςεηο ηνπ γηα ηε δηακόξθσζε ηνπ εζηθνύ ραξαθηήξα ηνπ αλζξώπνπ κέζσ ηεο παηδείαο. ην κεηαθξαζκέλν θείκελν πνπ αθνινπζεί ν Πξσηαγόξαο ζηνλ νκώλπκν δηάινγν ηνπ Πιάησλα παξνπζηάδεη ηα βαζηθά γλσξίζκαηα ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ζπζηήκαηνο ηεο Αζήλαο. Να ζπγθξίλεηε ηελ άπνςε ηνπ Αξηζηνηέιε κε ηε ζέζε ηνπ Πξσηαγόξα αλαθνξηθά κε ηνλ εζνπιαζηηθό ραξαθηήξα ηεο παηδείαο. Ππυηαγόπαρ (324 D 326 E) ηελ πξαγκαηηθόηεηα, αξρίδνπλ από ηελ παηδηθή ειηθία λα δηδάζθνπλ θαη λα λνπζεηνύλ, ζπλερίδνληαο γηα όιε ηε δσή. Ακέζσο κόιηο αξρίζεη λα θαηαιαβαίλεη έλα παηδί ηη ηνπ ιέλε, θαη ε παξακάλα ηνπ θαη ε κεηέξα ηνπ θαη ν παηδαγσγόο ηνπ θαη ν ίδηνο ν παηέξαο ηνπ αγσλίδνληαη γη απηό ην πξάγκα, γηα ην πώο δειαδή ζα βειηησζεί ην αγόξη, δηδάζθνληάο ην γηα θάζε ηνπ πξάμε θαη γηα θάζε ηνπ ιόγν θαη εμεγώληαο ηνπ όηη απηό είλαη δίθαην θαη ην άιιν άδηθν, θαη όηη απηό είλαη θαιό θαη ην άιιν αηζρξό, θαη απηό όζην θαη εθείλν αλόζην, θαη όηη απηά πξέπεη λα ηα θάλεηο θαη απηά λα κελ ηα θάλεηο. Κη όηαλ αθνύεη κε ηε ζέιεζε ηνπ, πάεη θαιά. Εάλ όκσο δελ ππαθνύεη, ηόηε, κε ηηο απεηιέο θαη ηα ρηππήκαηα ην «ηζηώλνπλ», ζαλ δέληξν πνπ ιπγίδεη θαη γέξλεη. Κη ύζηεξα, όηαλ ην ζηέιλνπλ ζηνπο δαζθάινπο, δίλνπλ εληνιή λα επηκειεζεί ν δάζθαινο πεξηζζόηεξν ηελ εὐκοσμία ησλ παηδηώλ, παξά ηα γξάκκαηα θαη ηε κνπζηθή. Καη νη δάζθαινη άιισζηε γη απηό θξνληίδνπλ θπξίσο. Καη κόιηο ηα αγόξηα κάζνπλ ηα γξάκκαηα θαη είλαη ζε ζέζε ζην εμήο λα θαηαιάβνπλ έλα γξαπηό θείκελν, όπσο κέρξη ηώξα θαηαιάβαηλαλ ηνλ πξνθνξηθό ιόγν, ηα βάδνπλ, θαζηζκέλα ζηα ζξαλία ηνπο, λα δηαβάδνπλ δπλαηά ηα πνηήκαηα ησλ κεγάισλ πνηεηώλ θαη ηα αλαγθάδνπλ λα κάζνπλ απέμσ απηά ηα έξγα, ζηα νπνία ππάξρνπλ πνιιέο ζπκβνπιέο, αιιά θαη αλαιύζεηο γηα ηα πξάγκαηα, θαη ἔπαινοι θαη ἐγκώμια γηα ηνπο αξραίνπο ήξσεο, πξνθεηκέλνπ ην αγόξη λα ζειήζεη λα ηνπο κηκεζεί θαη λα έρεη δηάζεζε λα γίλεη παξόκνηνο. [ ] Καη όηαλ πηα θύγνπλ απηνί [δει. νη λένη άλδξεο] από ηνπο δαζθάινπο, ε πόιε, κε ηε ζεηξά ηεο, ηνπο αλαγθάδεη λα κάζνπλ ηνπο λόκνπο θαη λα δνπλ ζύκθσλα κε απηνύο, ώζηε λα κελ ελεξγνύλ από κόλνη ηνπο θαη όπσο λνκίδνπλ νη ίδηνη [ ]. Έηζη, θαη ε πόιε, ππνγξακκίδνληαο ηνπο λόκνπο, απηά ηα επηλνήκαηα ησλ θαιώλ, παλαιῶν νομοθετῶν, αλαγθάδεη θαη όζνπο αζθνύλ έλα αμίσκα θαη όζνπο άξρνληαη λα ζπκκνξθώλνληαη κε απηνύο. Εθείλνο δε ν νπνίνο ηνπο παξαβαίλεη, πθίζηαηαη θπξώζεηο θαη νη θπξώζεηο απηέο νλνκάδνληαη, θαη ζε ζαο εδώ

3 [δει. ζηελ Αζήλα] θαη ζε πνιιά άιια κέξε, εὐθύνες, ιεο θαη ε δηθαηνζύλε μαλαβάδεη [ηνλ παξαβάηε] ζηελ επζεία. Ελώ ινηπόλ είλαη ηόζν κεγάιε ε πξνζπάζεηα πνπ θαηαβάιιεηαη γηα ηελ αξεηή θαη ζην ηδησηηθό θαη ζην δεκόζην επίπεδν, εζύ σθξάηε εθπιήηηεζαη θαη απνξείο αλ ε αξεηή είλαη δηδαθηή; Σν εθπιεθηηθό όκσο ζα ήηαλ κάιινλ ην λα κελ κπνξεί λα δηδαρζεί ε αξεηή. Μονάδερ 15 Β3. Ση γλσξίδεηε γηα ηε δξαζηεξηόηεηα ηνπ Αξηζηνηέιε ζηελ Αζήλα κεηά ηελ επηζηξνθή ηνπ εθεί ην 335 π.χ. θαη πνηα έξγα ζπγγξάθεη απηή ηελ πεξίνδν; Β4. Να βξείηε ζην παξαπάλσ πξσηόηππν δηδαγκέλν θείκελν κία εηπκνινγηθά ζπγγελή ιέμε, απιή ή ζύλζεηε, γηα θαζεκηά από ηηο παξαθάησ ιέμεηο ηεο λέαο ειιεληθήο: παιδονόμορ, πποζποιηηόρ, ένδεια, ςπόλητη, νοςθεζία, εςππεπήρ, έκηαζη, διηνεκήρ, αναθαίπεηορ, παδιούπγορ.

4 ΑΔΙΔΑΚΣΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ἀλλ οὔτε τότε ᾠήθην δεῖν ἕνεκα τοῦ κινδύνου πρᾶξαι οὐδέν ἀνελεύθερον, οὔτε νῦν μοι μεταμέλει οὕτως ἀπολογησαμένῳ, ἀλλά πολύ μᾶλλον αἱροῦμαι ᾧδε ἀπολογησάμενος τεθνάναι ἤ ἐκείνως ζῆν. Οὔτε γάρ ἐν δίκῃ οὔτ ἐν πολέμῳ οὔτ ἐμέ οὔτ ἄλλον οὐδένα δεῖ τοῦτο μηχανᾶσθαι, ὅπως ἀποφεύξεται πᾶν ποιῶν θάνατον. Καί γάρ ἐν ταῖς μάχαις πολλάκις δῆλον γίγνεται ὅτι τό γε ἀποθανεῖν ῥᾷον ἄν τις ἐκφύγοι καί ὅπλα ἀφείς καί ἐφ ἱκετείαν τραπόμενος τῶν διωκόντων καί ἄλλαι μηχαναί πολλαί εἰσίν ἐν ἑκάστοις τοῖς κινδύνοις, ὥστε διαφεύγειν θάνατον, ἐάν τις τολμᾷ πᾶν ποιεῖν και λέγειν. Ἀλλά μη οὐ τοῦτ ᾖ χαλεπόν, ὦ ἄνδρες, θάνατον ἐκφυγεῖν, ἀλλά πολύ χαλεπώτερον ᾖ ἐκφυγεῖν πονηρίαν. Πλάτωνος, Ἀπολογία 38e-39b Λεξιλόγιο ἀνελεύθερον: κάτι που δεν ταιριάζει σε ελεύθερο άνθρωπο ᾧδε: (δεικτ. επιρρ.) έτσι ἐφ ἱκετείαν τρέπομαι: στρέφομαι προς παράκληση, αρχίζω να παρακαλώ ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΙ 1. Να μεταφραστεί το παραπάνω κείμενο. (Μονάδες 20) 2. Να γραφούν οι παρακάτω τύποι στις πτώσεις που ζητούνται: οὐδένα: γενική ενικού αριθμού, θηλυκού γένους. ἐμέ: αιτιατική πληθυντικού γ προσώπου. πᾶν: δοτική πληθυντικού στο γένος που ἀφείς: γενική ενικού αριθμού. πολλαί: αιτιατική ενικού, αρσενικού γένους. 3. Να συμπληρωθούν οι υπόλοιποι βαθμοί των παραθετικών. ΘΕΣΙΚΟ ΤΓΚΡΙΣΙΚΟ ΤΠΕΡΘΕΣΙΚΟ πολύ ῥᾷον (Μονάδες 2) 4. Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται: ᾠήθην: γ ενικό πρόσωπο υποτακτικής, στο χρόνο και στη φωνή που

5 αἱροῦμαι: απαρέμφατο αοριστου β στη φωνή που τεθνάναι: γ πληθυντικό πρόσωπο ευκτικής, αορίστου β στη φωνή που ἀφείς: β ενικό πρόσωπο προστακτικής, στο χρόνο και στη φωνή που λέγειν: β ενικό πρόσωπο προστακτικής παρακειμένου μέσης φωνής. 5. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένοι όροι: μοι:.... ζην οὐδένα:....ζην θάνατον:.... ζην ἑκάστοις: ζην.... ἐκφυγεῖν: ζην Να χαρακτηριστεί το είδος της μετοχής «τραπόμενος» και να αναλυθεί σε αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση. (Μονάδες 3) Επιμέλεια: Βαζηιεηάδνπ Μ. - Εζθηηδή Ρ. - Επζπκηάδνπ Ν. Μπάζηνπ Α. - Παξαζράθε Ε. - εβξήο Κ. - Χαηδεληθνιάνπ Ν., Επαγγειίδνπ Π.