Κεφάλαιο 5 Διαλύματα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 5 Διαλύματα"

Transcript

1 Κεφάλαιο 5 Διαλύματα Σύνοψη Τα διαλύματα είναι ομογενή μείγματα τα οποία βρίσκουν σημαντικές εφαρμογές σχεδόν σε όλους τους τομείς της ζωής. Κάθε διάλυμα περιέχει μία ή περισσότερες διαλυμένες ουσίες σε έναν διαλύτη. Ο διαλύτης είναι η ένωση που βρίσκεται σε μεγαλύτερη ποσότητα ή είναι στην υγρή κατάσταση. Συνήθως ο διαλύτης είναι το νερό. Κάθε διάλυμα χαρακτηρίζεται από ένα μέγεθος που μας δείχνει πόση ποσότητα διαλυμένης ουσίας περιέχει το διάλυμα. Κάθε ένα διάλυμα μπορεί να αραιωθεί προς ένα πιο αραιό διάλυμα με προσθήκη διαλύτη. Η συγκέντρωση του νέου διαλύματος μπορεί να υπολογιστεί με τον νόμο της αραίωσης. Προαπαιτούμενη γνώση Μοριακές Ιοντικές ενώσεις (Παράγραφος 1.3) Διάλυμα ονομάζεται κάθε ομογενές μείγμα που αποτελείται από τουλάχιστον δυο συστατικά. Το συστατικό που βρίσκεται σε μεγαλύτερη αναλογία ονομάζεται διαλύτης, ενώ αυτό που βρίσκεται σε μικρότερη, διαλυμένη ουσία. Σχήμα 5.1 Διάλυμα και αιώρημα Το διάλυμα είναι ομογενές μείγμα. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να αντιληφθούμε με γυμνό μάτι τα συστατικά του (1 ος σωλήνας). Αντίθετα, αν σε ένα υγρό βλέπουμε σωματίδια να υπάρχουν και να αιωρούνται δεν μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε διάλυμα αφού δεν είναι ομογενές ( ος σωλήνας). 5.1 Είδη διαλυμάτων Τα διαλύματα μπορεί να υπάρχουν σε οποιαδήποτε από τις τρεις καταστάσεις της ύλης, δηλαδή μπορεί να είναι αέρια, υγρά ή στερεά. Όμως τα πιο συνηθισμένα είναι τα υγρά διαλύματα ενώ εμείς θα ασχοληθούμε με αυτά στα οποία ο διαλύτης είναι το νερό. Ανάλογα με την κατάσταση που βρίσκεται η διαλυμένη ουσία στο διάλυμα τα διαλύματα διακρίνονται σε: Μοριακά όταν η διαλυμένη ουσία βρίσκεται με τη μορφή μορίων. Παράδειγμα μοριακού διαλύματος είναι το διάλυμα ζάχαρης σε νερό. Προσθέτοντας μικρή ποσότητα ζάχαρης σε ένα ποτήρι με νερό παρατηρούμε τη διάλυση της ζάχαρης και τη δημιουργία διαλύματος

2 Σχήμα 5. Διάλυση της ζάχαρης. Τα μόρια Η Ο κυκλώνουν το μόριο ζάχαρης εμποδίζοντάς το να είναι σε επαφή με άλλα μόρια ζάχαρης. Ιοντικά όταν η διαλυμένη ουσία βρίσκεται με τη μορφή ιόντων. Παράδειγμα το διάλυμα χλωριδίου του νατρίου, NaCl, σε νερό, στο οποίο το ΝaCl βρίσκεται με τη μορφή ιόντων Νa + και Cl. Σχήμα 5.3 Διάλυμα ΝaCl Παράδειγμα 5.1 Για τα Σχήματα 5. και 5.3 γράψτε μία χημική εξίσωση που να περιγράφει τη διάλυση της κάθε ουσίας στο νερό για τα δύο προηγούμενα διαλύματα. Ο χημικός τύπος της ζάχαρης είναι C 6 H 1 O 6 και του χλωριδίου του νατρίου NaCl. Στο μοριακό διάλυμα της ζάχαρης η εξίσωση της διάλυσης είναι η ακόλουθη: C 6 H 1 O 6 (s) C 6 H 1 O 6 (aq), όπου (s) και (aq) σημαίνει στερεό και εφυδατωμένο αντίστοιχα. Για τη διάλυση του χλωριδίου του νατρίου στο νερό η χημική εξίσωση είναι: NaCl(s) Na + (aq) + Cl (aq) Διαλυτότητα μίας ουσίας Η ποσότητα της ουσίας που θα διαλυθεί σε έναν διαλύτη εξαρτάται τόσο από την ίδια την ουσία όσο και από τον διαλύτη. Η μέγιστη ποσότητα της ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε συγκεκριμένο όγκο διαλύτη ονομάζεται διαλυτότητα της ουσίας. Για το γνωστό μας ΝaCl, η διαλυτότητά του στο νερό είναι περίπου 40g/100mL νερού σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος (5 ο C). Αυτό σημαίνει ότι αν έχουμε σε ένα δοχείο 100 ml νερού μπορούμε να διαλύσουμε οποιαδήποτε ποσότητα NaCl μέχρι τα 40 g. Αν έχουμε προσθέσει λιγότερα από 40 g, μπορούμε να προσθέσουμε επιπλέον ποσότητα NaCl και αυτή να διαλυθεί. Σε αυτή την περίπτωση το διάλυμα ονομάζεται ακόρεστο

3 Αν όμως έχουμε προσθέσει 40 g NaCl, τότε έχουμε προσθέσει τη μέγιστη ποσότητα NaCl που μπορούμε να διαλύσουμε. Σε αυτή την περίπτωση το διάλυμα ονομάζεται κορεσμένο. Αν προσθέσουμε σε ένα κορεσμένο διάλυμα επιπλέον ποσότητα διαλυμένης ουσίας, αυτή δεν θα διαλυθεί αλλά θα καταβυθιστεί ως στερεό στον πυθμένα του ποτηριού. Κάτω από ειδικές συνθήκες μπορούμε να πετύχουμε υπέρκορα διαλύματα. Τα διαλύματα αυτά έχουν διαλυμένη περισσότερη ποσότητα από αυτή που προβλέπει η διαλυτότητα της ουσίας χωρίς όμως αυτή να απομακρύνεται ως ίζημα αλλά να παραμένει διαλυμένη. Τα υπέρκορα διαλύματα συνήθως δημιουργούνται όταν έχει διαλυθεί η μέγιστη ποσότητα ουσίας σε υψηλή θερμοκρασία ώστε να σχηματιστεί ένα κορεσμένο διάλυμα στην υψηλή θερμοκρασία και στη συνέχεια, αφεθούν να ψυχθούν πολύ αργά. Γενικά, είναι αρκετά ασταθή διαλύματα και πολύ εύκολα αποβάλλουν ως στερεό την επιπλέον ποσότητα διαλυμένης ουσίας και μετατρέπονται σε κορεσμένα. Η διαλυτότητα μίας στερεής ουσίας επηρεάζεται από τη θερμοκρασία. Συνήθως αυξάνει με τη θερμοκρασία. Αντίθετα, η διαλυτότητα μίας αέριας ουσίας στο νερό μειώνεται πάντα με αύξηση της θερμοκρασίας. Οι μεταβολές της πίεσης έχουν επίδραση μόνο αν η διαλυμένη ουσία είναι αέριο. Τότε με αύξηση της πίεσης αυξάνεται η διαλυτότητα του αερίου. Παράδειγμα 5. Τα ανθρακούχα αναψυκτικά περιέχουν διαλυμένο αέριο CO υπό πίεση. Όταν ανοιχθεί ένα μπουκάλι με αναψυκτικό ελευθερώνεται αέριο. Πώς γίνεται αντιληπτή η ελευθέρωση του αερίου; Πότε ελευθερώνεται μεγαλύτερη ποσότητα αερίου; Το καλοκαίρι ή τον χειμώνα; Πράγματι, ανοίγοντας ένα μπουκάλι αεριούχου αναψυκτικού παρατηρείται αφρισμός. Αυτό είναι απόδειξη της απελευθέρωσης αερίου. Επειδή η διαλυτότητα ενός αερίου σε ένα υγρό εξαρτάται από τη θερμοκρασία και μειώνεται με την αύξησή της, το καλοκαίρι η απελευθέρωση του αερίου είναι πιο έντονη σε σύγκριση με τον χειμώνα. 5. Εκφράσεις συγκέντρωσης (περιεκτικότητας) διαλυμάτων Η περιεκτικότητα του διαλύματος σε διαλυμένη ουσία εκφράζεται με τους ακόλουθους τρόπους: 5..1 Περιεκτικότητα % βάρος κατά βάρος (% β/β ή % w/w) Εκφράζει τα g διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε 100 g διαλύματος. Υδατικό διάλυμα NaCl περιεκτικότητας 5% β/β σημαίνει ότι σε κάθε 100 g διαλύματος (νερό + NaCl) περιέχονται 5 g NaCl. Δηλαδή αν έχω ένα διάλυμα 50 g έχω,5 g NaCl, αν έχω ένα διάλυμα 00 g έχω 10 g NaCl κ.ο.κ. 5.. Περιεκτικότητα % βάρος κατά όγκο (% ο/β ή % w/v) Εκφράζει τα g διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε 100 ml διαλύματος. Υδατικό διάλυμα ζάχαρης περιεκτικότητας 10% ο/β σημαίνει ότι σε 100 ml διαλύματος (νερό + ζάχαρη) περιέχονται 10 g ζάχαρης Περιεκτικότητα % όγκος κατά όγκο (% ο/ο ή % v/v) Εκφράζει τα ml διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε 100 ml διαλύματος. Υδατικό διάλυμα ΗCl περιεκτικότητας 15% ο/ο σημαίνει ότι σε 100 ml διαλύματος (νερό + ΗCl) περιέχονται 15 ml ΗCl. Σε πολλές περιπτώσεις η συγκέντρωση αναφέρεται ως % κατά όγκο χωρίς να διευκρινίζεται αν είναι βάρος κατά όγκο ή όγκος κατά όγκο. Στις περιπτώσεις αυτές εννοείται ότι πρόκειται για βάρος κατά όγκο αν η διαλυμένη ουσία είναι στερεή ή όγκος κατά όγκο αν είναι υγρή ή αέρια

4 Παράδειγμα 5.3 Για τη συντήρηση μαρμελάδων απαιτείται σιρόπι συγκέντρωσης 65% β/β σε ζάχαρη. Πόση ζάχαρη και πόσο νερό απαιτούνται για να παρασκευαστούν 0 kg σιροπιού συγκέντρωσης 65%; Εφόσον το διάλυμα θα είναι 65% κ.β. στα 100 kg διαλύματος θα περιέχονται 65 kg ζάχαρης στα 0 kg διαλύματος που θα παρασκευαστούν θα περιέχονται Χ = 13 kg ζάχαρης. Άρα στα 0 kg διαλύματος θα περιέχονται 13 kg ζάχαρης. Όμως το διάλυμα είναι νερό + ζάχαρη. Άρα το νερό θα είναι 0 13 = 7 kg. Επομένως απαιτούνται 13 kg ζάχαρη και 7 Κg νερό. Η πυκνότητα, d, είναι ένα μέγεθος που ορίζεται ως το πηλίκο της μάζας ενός σώματος προς τον όγκο που καταλαμβάνει. Ο ίδιος ορισμός ισχύει και για ένα διάλυμα. Η πυκνότητα του διαλύματος ορίζεται ως m d = όπου m είναι η μάζα του διαλύματος (μάζα διαλύτη + μάζα διαλυμένης ουσίας) και ο όγκος του. Οι μονάδες πυκνότητας στο σύστημα SI είναι kg/m 3, όμως συνήθως χρησιμοποιούνται οι πιο εύχρηστες g/ml ή kg/l. Η πυκνότητα, d, είναι πολύ χρήσιμη όταν θέλουμε να μετατρέψουμε την περιεκτικότητα %β/β σε % β/ο και αντίστροφα. Το παράδειγμα 5.3 μας δείχνει τον τρόπο με τον οποίο επιτυγχάνεται η μετατροπή. Παράδειγμα 5.4 Έχετε ένα διάλυμα με περιεκτικότητα 5,% β/ο και πυκνότητα d = 1,1 g/ml. Υπολογίστε την περιεκτικότητα σε % β/β. Το διάλυμα με περιεκτικότητα 5,% β/ο σημαίνει ότι υπάρχουν διαλυμένα 5, g διαλυμένης ουσίας σε 100 ml διαλύματος. Για να μετατρέψουμε την περιεκτικότητα σε % β/β πρέπει να βρούμε πόσα g διαλυμένης ουσίας υπάρχουν σε 100 g διαλύματος. Αρχικά, πρέπει λοιπόν να δούμε πόσο ζυγίζουν τα 100 ml διαλύματος. Αυτό που πρέπει να γίνει απόλυτα κατανοητό είναι ότι σε ένα διάλυμα η μάζα του διαλύματος είναι το άθροισμα της μάζας της διαλυμένης ουσίας και του διαλύτη. Οπότε η πυκνότητα αναφέρεται σε όλο το διάλυμα και όχι μόνο στη διαλυμένη ουσία. Από τη σχέση μάζα του διαλύματος. m d = m = d = 100 ml1,1g/ml = 110 g. m d = και για όγκο διαλύματος 100 ml θα προσδιορίσουμε τη Προσδιορίσαμε δηλαδή, ότι τα 100 ml διαλύματος έχουν μάζα 110 g. Όμως, σε αυτά τα 110 g υπάρχουν διαλυμένα 5, g διαλυμένης ουσίας. Εύκολα μπορούμε να βρούμε ότι στα 100 g θα υπάρχουν διαλυμένα 100g 5, g = 4,7 g και η περιεκτικότητα του διαλύματος είναι 4,7% β/β. 110g Εκτός από τις εκφράσεις περιεκτικότητας που δείχνουν την ποσότητα της διαλυμένης ουσίας ανά ποσότητα διαλύματος υπάρχουν και εκφράσεις συγκέντρωσης στις οποίες η ποσότητα της διαλυμένης ουσίας εκφράζεται σε moles. Mole είναι η μάζα σε γραμμάρια ίση με τη γραμμομοριακή μάζα (ή πιο απλά το Μοριακό Βάρος) της ένωσης. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι ίσος αριθμός moles διαφορετικών ουσιών έχει διαφορετική μάζα

5 Παράδειγμα 5.5 Υπολογίστε τη γραμμομοριακή μάζα για τις ενώσεις H O, NH 3, NaHCO 3, NaCl και (NH 4 ) 6 Mo 7 O 4. Για να υπολογίσουμε τη γραμμομοριακή μάζα (Μ.Β. ή Mr) θα πρέπει να προσθέσουμε τα ΑΒ για κάθε στοιχείο (υπάρχουν σε όλους τους Περιοδικούς Πίνακες) που εμφανίζεται στην ένωση πολλαπλασιασμένο με τον συντελεστή που δείχνει πόσα άτομα περιέχει η ένωση. Π.χ. το H O αποτελείται από άτομα Η και ένα άτομο Ο. Τέλος, η γραμμομοριακή μάζα έχει μονάδες g mol 1, σε αντίθεση με το μοριακό βάρος που είναι ο καθαρός αριθμός. H O : [( 1,00794) + 15,9994] g mol 1 = 18,0153 g mol 1 NH 3 : [14, (3 1,00794)] g mol 1 = 17,0305 g mol 1 NaHCO 3 : [, , ,011 +(3 15,9994)] g mol 1 = 84,007 g mol 1 NaCl : [, ,457] g mol 1 = 58,445g mol 1 (NH 4 ) 6 Mo 7 O 4 : {[6 (14, (4 1,00794)] + (7 95,94) + (4 15,9994)} g mol 1 = 1163,38 g mol 1 Η σχέση που συνδέει τη μάζα κάποιου χημικού είδους με τα moles είναι η: moles (n) = μάζα (m) Mr Αν σε κάποια άσκηση δίνεται η μάζα (m) κάποιου χημικού είδους για να τη μετατρέψουμε σε moles (n) θα πρέπει να διαιρέσουμε με τη γραμμομοριακή μάζα. Αντίστοιχα, αν δίνονται τα moles μίας ουσίας θα πρέπει να πολλαπλασιάσουμε με τη γραμμομοριακή μάζα προκειμένου να τα μετατρέψουμε σε γραμμάρια. Εκφράσεις συγκέντρωσης στις οποίες η ποσότητα της διαλυμένης ουσίας εκφράζεται σε moles είναι: 5..4 Γραμμομοριακή συγκέντρωση κατά όγκο (Μ) Μolarity Είναι τα mol διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε 1000 ml διαλύματος ή 1 L διαλύματος. Υδατικό διάλυμα ΝaΟΗ συγκέντρωσης Μ σημαίνει ότι περιέχονται mol ΝaΟΗ σε 1000 ml διαλύματος. Από τον ορισμό προκύπτει ότι η γραμμομοριακή συγκέντρωση κατά όγκο (Μ) προκύπτει από τη σχέση mol ( n) C (Μ) = όγκος ( ) Με τη χρήση αυτής της σχέσης μπορούμε πάντα να υπολογίζουμε όποιο μέγεθος είναι άγνωστο όταν είναι γνωστά τα άλλα δύο. Στη σχέση αυτή πρέπει πάντα η τιμή του όγκου να είναι σε λίτρα. Παράδειγμα 5.6 Υπολογίστε τη συγκέντρωση, σε M, διαλύματος ΗCl που περιέχει 13,5 g ΗCl σε όγκο 50 ml. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, θα πρέπει να υπολογιστεί το πηλίκο mol ( n ) C (Μ) = όγκος ( ). Από την εκφώνηση γνωρίζουμε ότι ο όγκος είναι 50 ml ή 0,50 L (διότι 1 ml = L). Για να υπολογίσουμε τα moles HCl θα πρέπει να μετατρέψουμε τα γραμμάρια σε moles και αυτό γίνεται (όπως αναφέρεται προηγουμένως) διαιρώντας με τη γραμμομοριακή μάζα. Η γραμμομοριακή μάζα του HCl είναι (1, ,457) g mol 1 = 36,4606 g mol

6 13,5 g Άρα τα moles του HCl είναι -1 36,4606 g mol = 3, mol. Τώρα μπορούμε εύκολα να υπολογίσουμε τη συγκέντρωση διαιρώντας τα moles που υπολογίσαμε προς τον όγκο του διαλύματος στον οποίο περιέχονται. Είναι: C = n = 3, ,50 L -1 mol = 1 48, M 5..5 Γραμμομοριακή συγκέντρωση κατά βάρος (m) molality Εκφράζει τα mol διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε 1000 g διαλύτη Γραμμομοριακό κλάσμα Το γραμμομοριακό κλάσμα μίας ουσίας Α (Χ Α ) σε ένα διάλυμα ορίζεται ως τα moles του Α προς τα συνολικά moles όλων των διαλυμένων ουσιών. Το γραμμομοριακό κλάσμα της ουσίας Α (Χ Α ) σε ένα διάλυμα που περιέχει 1, moles A, 0, moles B και 0,6 moles Γ είναι molesa 1, x A = = = 0,6 molesa + molesb + molesγ 1, + 0, + 0,6 Αν προσθέσουμε τα γραμμομοριακά κλάσματα για όλες τις ουσίες ενός διαλύματος, το αποτέλεσμα θα πρέπει να ισούται με μονάδα. Παράδειγμα 5.7 Ο συνθετικός ς που πωλείται υπό πίεση έχει σύσταση 0,4% σε O και 79,6% σε N. Σ ένα δοχείο που υπάρχουν 35 mol συνθετικού προστίθενται 18 mol He. Υπολογίστε τα γραμμομοριακά κλάσματα για κάθε αέριο. Η αναλογία όγκων σε αέρια μείγματα είναι και αναλογία moles. Ο συνθετικός ς έχει 0,4% σε O και 79,6% σε N, άρα σε συνολικά 100 mol υπάρχουν 0,4 mol O και 79,6 mol N. Με απλή μέθοδο των τριών μπορούμε να προσδιορίσουμε πόσα mol O και N υπάρχουν συνολικά στα 35 mol. Είναι για το O 7,14 mol και για το N 7,86 mol. Σε αυτά προστίθενται 18 mol He. Συνολικά τώρα υπάρχουν = 53 mol αερίων. Το γραμμομοριακό κλάσμα κάθε αερίου ισούται με τα moles του αερίου προς τα συνολικά moles του διαλύματος 7,14 Για το O : x Ο = x Ο 53 = 0, 135 7,86 Για το Ν : x Ν = x Ν 53 = 0, Για το Ηe: xhe = xhe 53 = 0,

7 Αν προσθέσουμε τα γραμμομοριακά κλάσματα των τριών ουσιών προκύπτει 0, ,56 + 0,339 = 1, Κανονικότητα (Ν) Νormality Εκφράζει τα γραμμοϊσοδύναμα (greq) διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε 1000 ml διαλύματος. Υδατικό διάλυμα ΗCl συγκέντρωσης Ν σημαίνει ότι περιέχονται greq ΗCl σε 1000 ml διαλύματος. Το ένα γραμμοϊσοδύναμο ορίζεται ως μάζα σε γραμμάρια ίση με το Ισοδύναμο Βάρος της ουσίας. Το Ισοδύμανο Βάρος ορίζεται ως εξής: 1. για τα οξέα και τις βάσεις το Ισοδύναμο Βάρος είναι η ποσότητα της ουσίας που μας δίνει 1 mol Η + (οξέα) ή ΟΗ (βάσεις),. για τα άλατα το Ισοδύναμο Βάρος είναι η μάζα ενός ιόντος προς το σθένος του, 3. για τις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις το Ισοδύναμο Βάρος είναι η μάζα ενός στοιχείου που αντιδρά με 1 mol ηλεκτρονίων. Η κανονικότητα συνδέεται με τη γραμμομοριακή συγκέντρωση με τη σχέση Μ=Ν/x, όπου x είναι ο αριθμός των θετικών ή αρνητικών φορτίων στην περίπτωση των οξέων, βάσεων και αλάτων ή των ηλεκτρονίων σε οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις. Περισσότερα για τις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις θα αναφερθούν στο Κεφάλαιο 11. Στα οξέα το x είναι ίσο με τον αριθμό των ατόμων υδρογόνου που υπάρχουν στο μόριο του οξέος. Για το HCl x = 1, οπότε η γραμμομοριακή συγκέντρωση και η κανονικότητα διαλύματος HCl ταυτίζονται (Μ = N/1). Για το Η SO 4 x =, οπότε η γραμμομοριακή συγκέντρωση ενός διαλύματος Η SO 4 4Ν είναι 4/=Μ. Στις βάσεις το x είναι ίσο με τον αριθμό των υδροξειδίων (ΟΗ ) που υπάρχουν στο μόριο. Για το ΝaΟΗ έχουμε x=1, οπότε η γραμμομοριακή συγκέντρωση και η κανονικότητα διαλύματος ΝaΟΗ ταυτίζονται (Μ = N/1). Για το Ca(OH) x =, οπότε η γραμμομοριακή συγκέντρωση ενός διαλύματος Ca(OH) 1Ν είναι 1/ = 0,5Μ. Στα άλατα το x υπολογίζεται πολλαπλασιάζοντας τον αριθμό των θετικών ή αρνητικών ιόντων που αποτελούν το άλας με το φορτίο τους (x=αριθμός ιόντων φορτίο ιόντων). Το ΝaCl αποτελείται από ένα ιόν Νa + και ένα ιόν Cl που έχουν φορτίο +1 ή 1, αντίστοιχα, οπότε x =1 1=1. Άρα η γραμμομοριακή συγκέντρωση και η κανονικότητα διαλύματος ΝaCl ταυτίζονται Μ =Ν/1. Το Na SO 4 αποτελείται από ιόντα Νa + με φορτίο +1 και ένα ιόν SO 4 με φορτίο. Άρα x= 1= (ή x=1 ), οπότε η γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλύματος Na SO 4 Ν είναι /=1Μ. Παράδειγμα 5.8 Το πυκνό HCl έχει περιεκτικότητα 37% β/β, μοριακό βάρος 37 και πυκνότητα 1, g/ml. Υπολογίστε τη γραμμομοριακή συγκέντρωση (Μ) του διαλύματος. Θέλουμε να μετατρέψουμε το % β/β σε mol/l. Γνωρίζουμε τις σχέσεις C = n/ n = m/mr και d = m/. Προσοχή όμως: δεν ξέρουμε ακόμα τι θα χρησιμοποιήσουμε και δεν σημαίνει ότι το σύμβολο m (δηλαδή η μάζα) έχει απαραίτητα την ίδια σημασία και στις δύο σχέσεις. Από τα δεδομένα της άσκησης γνωρίζουμε: 37% β/β σημαίνει ότι: Στα 100 γραμμάρια διαλύματος έχω 37 γραμμάρια HCl. Και θέλω να βρω Στα 1000 ml διαλύματος πόσα mol HCl έχω. Πρέπει να κάνω δύο μετατροπές, δηλαδή να μετατρέψω: (α) τα γραμμάρια διαλύματος σε ml διαλύματος και (β) τα γραμμάρια HCl σε moles HCl και στη συνέχεια να ανάγω τη ποσότητα στο 1L ή 1000mL διαλύματος. (α) Μετατρέπω τα γραμμάρια διαλύματος σε ml διαλύματος. Χρειάζομαι την πυκνότητα και τη μάζα του διαλύματος. Τα δεδομένα είναι:

8 πυκνότητα διαλύματος = 1, g/ml δηλαδή m d = Έστω ότι μάζα διαλύματος = 100 γραμμάρια, τότε = d m = 100g 1,g/mL = 83,3mL Άρα τα 100 g διαλύματος καταλαμβάνουν όγκο 83,3 ml. Γιατί χρησιμοποίησα 100 g και όχι 37g; Επειδή αναφερόμαστε σε όλη τη μάζα του διαλύματος και όχι μόνο στη μάζα του υδροχλωρίου. (β) Μετατρέπω τα 37 γραμμάρια HCl σε mοl HCl. Χρειάζομαι τη γραμμομοριακή μάζα ή το μοριακό βάρος του HCl. Mr HCl = 37 g/mοl και n = m Mr Αφού η μάζα HCl = 37 g τότε n = m Mr = 37 g 37g/mol = 1 mol Άρα έχω μέχρι τώρα: Σε 100 g διαλύματος που είναι 83,3mL διαλύματος έχω 37 g HCl που είναι 1mol HCl Με απλή μέθοδο των τριών υπολογίζω τη ποσότητα στο 1L ή 1000mL διαλύματος Στα 83,3mL διαλύματος έχω 1mol HCl Στα 1000 ml διαλύματος έχω x mol HCl 1000 ml 1 mol x = = 1mol η γραμμομοριακή συγκέντρωση είναι 1 Μ 83,3 ml Σημείωση: Η γραμμομοριακή μάζα (Μr) του HCl είναι (1, ,457) g mol 1 = 36,4606 g mol 1 όπως είδαμε στο παράδειγμα 5.6. Όμως για να απλοποιήσουμε τους υπολογισμούς χρησιμοποιούμε τιμή Mr Αλλαγή ιδιοτήτων του διαλύματος Η παρουσία της διαλυμένης ουσίας σε ένα διάλυμα αλλάζει τις ιδιότητες του διαλύματος. Προφανώς, αυξάνει την πυκνότητα του διαλύματος αφού σε συγκεκριμένο όγκο διαλύτη υπάρχει και η μάζα της διαλυμένης ουσίας. Επίσης, μεταβάλλει τόσο το σημείο ζέσεως όσο και το σημείο πήξεως του διαλύτη. Συγκεκριμένα, παρατηρείται αύξηση στο σημείο ζέσεως του διαλύματος σε σύγκριση με αυτό του καθαρού διαλύτη, ενώ όσον αφορά το σημείο πήξεως αυτό χαμηλώνει. Η ανύψωση του σημείου ζέσεως και η ταπείνωση του σημείου πήξεως σχετίζονται με τη συγκέντρωση της διαλυμένης ουσίας στο διάλυμα, για την ακρίβεια με τη molality του διαλύματος, ενώ σημαντική εφαρμογή είναι η χρήση του αλατιού στους δρόμους τον χειμώνα για να αποφευχθεί ο σχηματισμός πάγου στους δρόμους. Τέλος, η τάση ατμών του υγρού μειώνεται σε ένα διάλυμα. Η μείωση είναι γραμμική με τη σύστασή του, όπως αυτή εκφράζεται με το γραμμομοριακό κλάσμα του διαλύτη. Η ώσμωση είναι μία ακόμα σημαντική ιδιότητα των διαλυμάτων. Ώσμωση είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ο διαλύτης ρέει μέσω ημιπερατής μεμβράνης, προκειμένου να εξισώσει τις συγκεντρώσεις της διαλυμένης ουσίας στις δύο πλευρές της μεμβράνης. Συγκεκριμένα, τα μόρια του διαλύτη περνούν την ημιπερατή μεμβράνη χωρίς να επιτρέπεται στα μόρια της διαλυμένης ουσίας να κάνουν το ίδιο. Τα μόρια του διαλύτη κινούνται και προς τις δύο κατευθύνσεις της μεμβράνης, όμως η ταχύτητα από το αραιότερο διάλυμα προς το πυκνότερο είναι πολύ μεγαλύτερη. Μία ημιπερατή μεμβράνη μπορεί να είναι ένας φυτικός ιστός ή ακόμα και το περίβλημα των κυττάρων. Η μετακίνηση του διαλύτη προς το πυκνότερο διάλυμα θα προκαλέσει τελικά αύξηση της

9 ποσότητας του διαλύτη και θα ανέβει η στάθμη του. Παράλληλα θα αυξηθεί η πίεση που ασκεί. Η πίεση αυτή ονομάζεται ωσμωτική πίεση. Σχήμα 5.4 Μετακίνηση του διαλύτη από ημιπερατή μεμβράνη και ωσμωτική πίεση Αν όμως ασκηθεί πίεση στο σκέλος του διαλύματος τότε είναι δυνατό να αντιστρέψουμε την κίνηση του διαλύτη. Σχήμα 5.5 Άσκηση πίεσης και αντίστροφη ώσμωση Η διεργασία ονομάζεται αντίστροφη ώσμωση και χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό του νερού, ιδιαίτερα στην αφαλάτωση του θαλάσσιου νερού και τη λήψη πόσιμου νερού. 5.4 Αραίωση διαλυμάτων Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να παρασκευαστεί διάλυμα από άλλο πυκνότερο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αραίωση διαλύματος και γίνεται με την προσθήκη καθαρού διαλύτη σε ορισμένη ποσότητα του πυκνού διαλύματος. Στους υπολογισμούς χρησιμοποιείται η σχέση της αραίωσης C αρχ αρχ = C τελ τελ όπου C αρχ και αρχ είναι η συγκέντρωση του πυκνού διαλύματος και ο όγκος του που θα αραιωθεί, C τελ και τελ η συγκέντρωση του αραιού διαλύματος που θα παρασκευαστεί και ο όγκος του. Ως συγκεντρώσεις N αρχ και N τελ μπορούν να χρησιμοποιηθούν όλες οι εκφράσεις συγκέντρωσης που αναφέρθηκαν στις προηγούμενες ενότητες. Στο Σχήμα 5.6 απεικονίζεται η σχέση πυκνού και αραιού διαλύματος. Σχήμα 5.6 Αραίωση διαλύματος

10 Αφού το αραιό διάλυμα προκύπτει από το πυκνό με προσθήκη διαλύτη, είναι φανερό ότι ο όγκος του θα είναι μεγαλύτερος. Επίσης, αφού δεν προσθέτουμε ποσότητα διαλυμένης ουσίας (κίτρινες σφαίρες) αυτή θα είναι ίση στα δύο ποτήρια. Τέλος η διαδικασία της αραίωσης συνεπάγεται ότι η συγκέντρωση του αραιού διαλύματος θα είναι πάντα μικρότερη από τη συγκέντρωση του πυκνού διαλύματος. Παράδειγμα 5.9 Πόσα ml από διάλυμα HCl 1Μ χρειάζονται για να παρασκευαστεί 50 ml διαλύματος HCl 4Μ; Θα χρησιμοποιηθεί η σχέση C αρχ αρχ = C τελ τελ. Το C αρχ είναι 1Μ, αρχ είναι η άγνωστη ποσότητα του πυκνού που χρειάζεται να αραιωθεί, C τελ είναι 4Μ, τελ είναι 50mL (ο όγκος του διαλύματος που θα παρασκευαστεί) Άρα C αρχ αρχ = C τελ τελ 1 M αρχ = 4M 50 ml αρχ =16,66mL. Επομένως πρέπει να ληφθούν 16,66 ml από το αρχικό (πυκνό 1Μ) διάλυμα που θα συμπληρωθούν με νερό μέχρι όγκου 50 ml (δηλαδή στα 16,66 ml θα προστεθούν 50 16,66=33,34 ml νερού) ώστε να παρασκευαστεί 50 ml διαλύματος ΗCl 4Μ. Παράδειγμα 5.10 Ένα κρασί έχει 14 αλκοολικούς βαθμούς. Δηλαδή σε 100 ml κρασί υπάρχουν 14 ml αλκοόλης, δηλαδή συγκέντρωση 14% κ.ο. Πόσα L νερό πρέπει να προστεθούν σε 40 L κρασί για παρασκευαστεί κρασί συγκέντρωσης 1% κ.ο. (δηλαδή 1 αλκοολικών βαθμών); Θα χρησιμοποιηθεί η σχέση C αρχ αρχ = C τελ τελ, όπου το C αρχ είναι 14%, αρχ = 40 L, C τελ είναι 1%, τελ άγνωστο. Άρα C αρχ αρχ = C τελ τελ 14% 40 L= 1 % τελ τελ = 80 L Ο τελικός όγκος του κρασιού 1% θα είναι 80 L. Άρα πρέπει να προστεθεί 80 40=40 L νερού. Παράδειγμα 5.11 Σε 100 ml διαλύματος ζάχαρης Μ προστίθενται 300 mlνερό. Ποια η νέα συγκέντρωση; Αφού προστίθεται νερό ο τελικός όγκος του διαλύματος θα είναι =400 ml Θα χρησιμοποιηθεί η σχέση C αρχ αρχ = c τελ τελ όπου το C αρχ είναι M, αρχ = 100 ml, τελ = 400 ml και C τελ άγνωστο. Άρα C αρχ αρχ = C τελ τελ M 100 ml = 400 ml C τελ C τελ = 0,5 M. Άρα η τελική συγκέντρωση του διαλύματος της ζάχαρης είναι 0,5 Μ. Παράδειγμα 5.1 Ο συνθετικός ς που πωλείται υπό πίεση έχει σύσταση 0,4% σε O και 79,6% σε N. Θέλετε να αραιώσετε τον συνθετικό με καθαρό He ώστε το γραμμομοριακό κλάσμα του Ο να είναι 0,068. Ποια θα είναι η αναλογία όγκων Ηe/συνθετικός ς για να το επιτύχετε; Η αναλογία όγκων σε αέρια μείγματα είναι και αναλογία moles. Ο συνθετικός ς έχει 0,4% σε O και 79,6% σε N, άρα σε συνολικά 100 mol υπάρχουν 0,4 mol O και 79,6 mol N. Τα γραμμομοριακά κλάσματα για O και N είναι 0,04 και 0,796 αντίστοιχα. Όταν αραιώνουμε τον με καθαρό He ισχύει ο νόμος της αραίωσης. Ο νόμος αυτός μπορεί να εφαρμοστεί

11 για όποια έκφραση συγκέντρωσης ή περιεκτικότητας χρησιμοποιείται αρκεί να είναι ίδια και στα δύο μέλη. Εφαρμόζοντας τον νόμο της αραίωσης για το Ο έχουμε x Ο = x 0,04 ( = 0,068 ' Ο He μειγμ + x Ο = x ) ( He + ' Ο ( He + ) = 3 He x ) x = Ο ' Ο ( He + = ) Για να παρασκευαστεί το επιθυμητό μείγμα θα πρέπει να αναμειχθούν το He και ο ς σε αναλογία όγκων :

12 Ασκήσεις Ασκήσεις με τις απαντήσεις τους. Άσκηση 5.1 Υπολογίστε τις συγκεντρώσεις κάθε ιόντος όταν 3,0 L διαλύματος NaCl 4,0 Μ και 4,0 L διαλύματος CoCl,0 Μ αναμειγνύονται και αραιώνονται με Η Ο σε συνολικό όγκο 10,0 L. : Αρχικά πρέπει να γράψουμε τις διαστάσεις προκειμένου να βρούμε την ποσότητα των ιόντων που υπάρχουν στο διάλυμα. NaCl(s) Na + (aq) + Cl (aq) Από 1 mol NaCl(s) παράγονται 1 mol Na + (aq) και 1 mol Cl (aq). CoCl (s) Co + (aq) + Cl (aq) Από 1 mol CoCl (s) παράγονται 1 mol Co + (aq) και mol Cl (aq). Υπολογίζουμε τα αρχικά moles για κάθε στερεό. Είναι: NaCl: 3,0 L 4,0 Μ = 1 mol άρα στο διάλυμα υπάρχουν 1 mol Na + και 1 mol Cl CoCl : 4,0 L,0 Μ = 8,0 mol άρα στο διάλυμα υπάρχουν 8 mol Co + και 16 mol Cl O συνολικός όγκος είναι 10,0 L, άρα μπορούμε να βρούμε τις συγκεντρώσεις των ιόντων: Na + : 1mol = 1, Μ 10,0L 8,0mol Co + : = 0,8 Μ 10,0L Cl : 1 mol + 16 mol =,8 Μ 10,0L Άσκηση 5. Αναμειγνύεται ένα διάλυμα ζάχαρης (C 6 H 1 O 6 ) 10% w/v όγκου 500 ml με ένα διάλυμα ζάχαρης 15% w/v όγκου 100 ml. Ποια είναι η περιεκτικότητα του νέου διαλύματος; : Εδώ έχουμε ανάμειξη διαλυμάτων. Είναι προφανές ότι αναμειγνύοντας δύο διαλύματα τότε ο όγκος του τελικού διαλύματος θα είναι ίσος με το άθροισμα των αρχικών όγκων. Τα ίδια ισχύουν και για τη μάζα της διαλυμένης ουσίας στο τελικό διάλυμα. Δηλαδή έχουμε: ολ = 1 + και m ολ = m 1 + m Διάλυμα 10% w/v και όγκου 500 ml σημαίνει: Στα 100 ml διαλύματος έχω 10 g ζάχαρης. Στα 500 ml διαλύματος έχω x g ζάχαρης x = 50 g ζάχαρης. Διάλυμα 15% w/v και όγκου 100 ml σημαίνει: Στα 100 ml διαλύματος έχω 15 g ζάχαρης. Συνολικά θα έχω ολ = 1 + = 600 ml διαλύματος. m ολ = m 1 + m = 65 g ζάχαρης. Για να βρω την % w/v περιεκτικότητα του διαλύματος ανάγω τα χαρακτηριστικά του διαλύματος στα 100mL δηλαδή: Σε 600 ml διαλύματος έχω 65 g ζάχαρης. Σε 100 ml διαλύματος έχω x g ζάχαρης x = 10,8 g ζάχαρης

13 Άσκηση 5.3 Για το προηγούμενο διάλυμα υπολογίστε τη γραμμομοριακή συγκέντρωσή του (Μ). Τα ατομικά βάρη του Η, C και Ο είναι 1, 1 και 16 αντίστοιχα. : Θέλουμε να μετατρέψουμε την περιεκτικότητα 10,8 % β/ο σε mol/l. Γνωρίζουμε τις σχέσεις C = n/ και n = m/mr r. Η γραμμομοριακή μάζα της ζάχαρης C 6 H 1 O 6 είναι [(6 1) + (1 1) +(6 16)] = 180 Σε 100 ml διαλύματος έχω 10,8 g ζάχαρης ή 10, 8 mol ζάχαρης 180 Στα 1000 ml (1 L) διαλύματος έχω x mol ζάχαρης 1000 x = 10,8 ml ml mol = 0 6, mol η γραμμομοριακή συγκέντρωση είναι 0,6 Μ. Άσκηση 5.4 0,053 g στερεού υδροξειδίου του ασβεστίου, Ca(OH), διαλύονται σε αρκετή ποσότητα νερού, δίνοντας τελικά 115 ml διαλύματος. Υπολογίστε τη συγκέντρωση των ΟΗ αυτού του διαλύματος. : 1 mol Ca(OH) ζυγίζει 74,1 g 0,053 g Ca(OH) =,053 g 74,1g/mol 0 4 = 7,15 10 Ο όγκος του διαλύματος είναι 115 ml ή 0,115 L. Άρα, η συγκέντρωση του Ca(OH) είναι mol = 6, 10 0,115 L 7, 3 M Επειδή το Ca(OH) είναι ισχυρή βάση, έχουμε πλήρη διάσταση. Έτσι, 1 mol Ca(OH), διαλυόμενο στο νερό, παράγει mol ιόντων OH. Συνεπώς, τα 6, 10 3 Μ Ca(OH) δίνουν [OH ] = (6, 10 3 ) Μ = 1,44 10 Μ = 0,0144 Μ. mol Άσκηση 5.5 Ζυγίζονται 1,53 γραμμάρια άνυδρου Na CO 3. Η ποσότητα του Na CO 3 μεταφέρεται σε ογκομετρική φιάλη των 50 ml, προστίθονται 100 ml απεσταγμένου νερού και η φιάλη αναδεύεται μέχρι πλήρους διαλυτοποίησης του στερεού. Το διάλυμα αραιώνεται μέχρι τη χαραγή. Υπολογίστε α) Τη γραμμομοριακή συγκέντρωση του διαλύματος Na CO 3 που παρασκευάσατε και β) Την κανονικότητα του προηγούμενου διαλύματος Na CO 3 (γραμμομοριακή μάζα Mr Na CO 3 105,99 g mol 1 ). : α) Υπολογίζουμε τη γραμμομοριακή συγκέντρωση του διαλύματος Na CO 3, από τη μάζα (1,53 g), τη γραμμομοριακή μάζα (105,99 g mol 1 ) και τον όγκο του διαλύματος (50 ml): m 1,53 mol n C = = Mr = , C = , M 0 50, L β) Η κανονικότητα του διαλύματος είναι μία άλλη έκφραση της συγκέντρωσης. Τα ανθρακικά ιόντα, CO 3, είναι ισοδύναμα με ΟΗ, εξάλλου έχουν και φορτίο, άρα το Ισοδύναμο Βά

14 105 99, ρος είναι το Μοριακό βάρος δια του, δηλαδή I.B. = = 5 995, και η κανονικότητα του διαλύματος είναι: m 1,53 greq greq N = = I.B. = 5 995, C = , N 0 50, L Για δική σας διευκόλυνση θυμηθείτε ότι η κανονικότητα (Ν) και η γραμμομοριακή συγκέντρωση (Μ) συνδέονται με τη σχέση Μ = Ν/x, όπου x ένας αριθμός που μας δείχνει τον αριθμό των Η + ή ΟΗ που ανταλλάσσονται σε οξεοβασικές αντιδράσεις ή το σθένος του ιόντος στα άλατα ή, τέλος, ο αριθμός ηλεκτρονίων (ή μεταβολή αριθμού οξείδωσης) στις οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις. Άσκηση 5.6 Σε ογκομετρική φιάλη των 500 ml μεταφέρονται 5 ml πυκνό HCl και το διάλυμα αραιώνεται μέχρι τη χαραγή. Υπολογίστε α) Τη γραμμομοριακή συγκέντρωση (M) του διαλύματος HCl που παρασκευάσατε αν η συγκέντρωση του HCl στο πυκνό διάλυμα είναι 1,4 Μ και β) Την κανονικότητα του διαλύματος HCl. : α) Η γραμμομοριακή συγκέντρωση του διαλύματος HCl προκύπτει από τον νόμο της αραίωσης: C αρ αρ = C π π Όπου C αρ η ζητούμενη συγκέντρωση, αρ = 500 ml C π = 1,4 M και π = 5 ml. Άρα, β) Η κανονικότητα του διαλύματος HCl είναι ίση με τη γραμμομοριακή συγκέντρωση αφού στο μόριο του HCl υπάρχει μόνο ένα Η +. Άρα, N HCl = 0,14 N. C αρ Cπ π 1 4, M 5 ml = = 500mL αρ C αρ = 0,14 Μ Ασκήσεις προς επίλυση. Άσκηση 5.7 Υπολογίστε τη συγκέντρωση ενός διαλύματος που έχει προκύψει από 10 ml διαλύματος HCl 6Μ, 30 ml διαλύματος HCl 1Μ και 60 ml H O. Άσκηση 5.8 Υπολογίστε τη συγκέντρωση ενός εμπορικού διαλύματος Η SO 4 με 96% περιεκτικότητα και πυκνότητα 1,8 kg/l. Γραμμομοριακή μάζα (Mr) Η SO 4 = 98 gmol 1. Άσκηση 5.9 Έχετε ένα διάλυμα ΗCl 1, M και = 150 ml και ένα διάλυμα Η SO 4 0, M και = 450 ml. Ποιο διάλυμα έχει περισσότερα ιόντα Η +. Άσκηση 5.10 Πόσο όγκο διαλύματος HCl 1Μ μπορώ να παρασκευάσω αν χρησιμοποιήσω 30 ml διαλύματος 36,5% β/β με πυκνότητα 1, g/ml και 45 ml διαλύματος HCl 6Μ; Γραμμομοριακή μάζα (Mr) HCl = 36,

15 Βιβλιογραφία Ebbing, D.D. & Gammon, S.D. (απόδοση στα ελληνικά: Κλούρας, Ν.) (014). Σύγχρονη Γενική Χημεία Αρχές και Εφαρμογές (10 η Διεθνής έκδοση). Αθήνα: Εκδόσεις Τραυλός. Κλούρας, Ν., Περλεπές, Σ.Π., Μάνεση-Ζούπα, Ε., Ζαφειρόπουλος, Θ. (000). Ανόργανη Χημεία Τόμοι Α-Ε. Πάτρα: Εκδόσεις Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Πνευματικάκης Γ., Μητσοπούλου, Χ., Μεθενίτης, Κ. (005). Ανόργανη Χημεία Α' Βασικές Αρχές. Αθήνα: Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης. Ταμουτσίδης, Ε.Γ. (008). Γεωργική Χημεία (η Έκδοση). Φλώρινα: Εκδόσεις +γράμμα. Zumdahl, S.S. & DeCoste, D.J. (011). Introductory Chemistry: A Foundation. (7th ed.). Belmont: Brooks/ Cole Cengage learning

Γενική Χημεία. Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής

Γενική Χημεία. Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής Γενική Χημεία Νίκος Ξεκουκουλωτάκης Επίκουρος Καθηγητής Πολυτεχνείο Κρήτης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Γραφείο Κ2.125, τηλ.: 28210-37772 e-mail:nikosxek@gmail.com Περιεχόμενα Διαλύματα Γραμμομοριακή

Διαβάστε περισσότερα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Μάθημα 6 6.1. SOS: Τι ονομάζεται διάλυμα, Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων καθαρών ουσιών. Παράδειγμα: Ο ατμοσφαιρικός αέρας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ Η συγκέντρωση συμβολίζεται γενικά με το σύμβολο C ή γράφοντας τον μοριακό τύπο της διαλυμένης ουσίας ανάμεσα σε αγκύλες, π.χ. [ΝΗ 3 ] ή [Η 2 SO 4 ]. Σε κάθε περίπτωση,

Διαβάστε περισσότερα

1 Η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

1 Η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ 1 Η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΗΛΙΑΣ ΝΟΛΗΣ-ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ 2012 Διαλύματα Διάλυμα ονομάζεται κάθε ομογενές μείγμα δύο ή περισσοτέρων συστατικών. Κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Για την επίλυση αυτής της άσκησης, αλλά και όλων των παρόμοιων χρησιμοποιούμε ιδιότητες των αναλογιών (χιαστί)

Για την επίλυση αυτής της άσκησης, αλλά και όλων των παρόμοιων χρησιμοποιούμε ιδιότητες των αναλογιών (χιαστί) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Οι ασκήσεις διαλυμάτων που αφορούν τις περιεκτικότητες % w/w, % w/v και % v/v χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: α) Ασκήσεις όπου πρέπει να βρούμε ή

Διαβάστε περισσότερα

Ομογενή μίγματα χημικών ουσιών τα οποία έχουν την ίδια χημική σύσταση και τις ίδιες ιδιότητες (χημικές και φυσικές) σε οποιοδήποτε σημείο τους.

Ομογενή μίγματα χημικών ουσιών τα οποία έχουν την ίδια χημική σύσταση και τις ίδιες ιδιότητες (χημικές και φυσικές) σε οποιοδήποτε σημείο τους. ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Ομογενή μίγματα χημικών ουσιών τα οποία έχουν την ίδια χημική σύσταση και τις ίδιες ιδιότητες (χημικές και φυσικές) σε οποιοδήποτε σημείο τους. Διαλύτης: η ουσία που βρίσκεται σε μεγαλύτερη αναλογία

Διαβάστε περισσότερα

Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C.

Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. 4.1 Βασικές έννοιες Ατομική μονάδα μάζας (amu) ορίζεται ως το 1/12 της μάζας του ατόμου του άνθρακα 12 6 C. Σχετική ατομική μάζα ή ατομικό βάρος λέγεται ο αριθμός που δείχνει πόσες φορές είναι μεγαλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Διάλυμα καλείται κάθε ομογενές σύστημα, το οποίο αποτελείται από δύο ή περισσότερες χημικές ουσίες, και έχει την ίδια σύσταση σε όλη του τη μάζα.

Διάλυμα καλείται κάθε ομογενές σύστημα, το οποίο αποτελείται από δύο ή περισσότερες χημικές ουσίες, και έχει την ίδια σύσταση σε όλη του τη μάζα. 1. ΔΙΑΛΥΜΑ Διάλυμα καλείται κάθε ομογενές σύστημα, το οποίο αποτελείται από δύο ή περισσότερες χημικές ουσίες, και έχει την ίδια σύσταση σε όλη του τη μάζα. Ετερογενές σύστημα καλείται αυτό, το οποίο αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Διαλύματα Παρασκευή Διαλυμάτων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Διαλύματα Παρασκευή Διαλυμάτων ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Διαλύματα Παρασκευή Διαλυμάτων Ιωάννης Πούλιος Ιωάννης Ζιώγας Αθανάσιος Κούρας Ευαγγελία Μανώλη ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Διάλυμα ονομάζεται κάθε ομοιογενές σύστημα, αποτελούμενο από δύο ή περισσότερες χημικές ουσίες, το οποίο έχει την ίδια σύσταση σε όλη τη μάζα του. Είναι δυνατό να υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Χημεία Εργαστηριακές ασκήσεις

Γεωργική Χημεία Εργαστηριακές ασκήσεις Γεωργική Χημεία Εργαστηριακές ασκήσεις Γεώργιος Παπαδόπουλος, Καθηγητής Τμ. Τεχνολόγων Γεωπόνων Τ.Ε. Άρτα, 2015 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων)

ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων) ΧΗΜΙΚΟΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ I (Ar, Mr, mol, N A, V m, νόμοι αερίων) 1. Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές. i. H σχετική ατομική μάζα μετριέται σε γραμμάρια. ii. H σχετική ατομική μάζα είναι

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Α Λυκείου. Διαλύματα

Χημεία Α Λυκείου. Διαλύματα Διαλύματα Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων ουσιών, οι οποίες αποούν τα συστατικά του διαλύματος. Από τα συστατικά αυτά, εκείνο που έχει την ίδια φυσική κατάσταση με αυτή του διαλύματος

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγητής : ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΠΛΑΪΝΑΚΗΣ. Χημεία ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ

Καθηγητής : ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΠΛΑΪΝΑΚΗΣ. Χημεία ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ ΑΕΝ / ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Καθηγητής : ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΝΙΗΛ ΠΛΑΪΝΑΚΗΣ Χημεία ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΣ 2 Ογκομέτρηση προχοϊδα διάλυμα HCl ΕΔΩ ακριβώς μετράμε τον όγκο ( στην εφαπτομένη της καμπύλης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4 Καταστάσεις της Ύλης: Αέρια, Υγρά και Στερεά

Κεφάλαιο 4 Καταστάσεις της Ύλης: Αέρια, Υγρά και Στερεά Κεφάλαιο 4 Καταστάσεις της Ύλης: Αέρια, Υγρά και Στερεά Σύνοψη Η ύλη χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία φυσικών καταστάσεων όπως αέρια, υγρή, στερεή. Οι διάφορες αυτές φάσεις που μπορεί να έχει μία ουσία

Διαβάστε περισσότερα

Α = Ζ + Ν ΑΤΟΜΟ. ΙΣΟΤΟΠΑ είναι. ΝΕΤΡΟΝΙΑ (n) ΠΥΡΗΝΑΣ

Α = Ζ + Ν ΑΤΟΜΟ. ΙΣΟΤΟΠΑ είναι. ΝΕΤΡΟΝΙΑ (n) ΠΥΡΗΝΑΣ ΚΕΦ.1: 3. ΔΟΜΗ ΑΤΟΜΟΥ ΑΤΟΜΟ ΠΥΡΗΝΑΣ ΠΡΩΤΟΝΙΑ (p + ) ΝΕΤΡΟΝΙΑ (n) 1.3.1 Να βρείτε τον αριθμό πρωτονίων νετρονίων και ηλεκτρονίων που υπάρχουν στα παρακάτω άτομα ή ιόντα: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑ (e - ) ΠΡΟΣΟΧΗ 1) Στα

Διαβάστε περισσότερα

Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών.

Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών. Διάλυμα, είναι κάθε ομογενές μίγμα δύο ή περισσότερων ουσιών. Διαλύτης: Είναι το συστατικό του διαλύματος που έχει την ίδια φυσική κατάσταση με το διάλυμα. Όταν περισσότερα από ένα συστατικά έχουν την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Διαμοριακές Δυνάμεις-Καταστάσεις της ύλης-προσθετικές ιδιότητες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Διαμοριακές Δυνάμεις-Καταστάσεις της ύλης-προσθετικές ιδιότητες ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Διαμοριακές Δυνάμεις-Καταστάσεις της ύλης-προσθετικές ιδιότητες 1. Η τάση ατμών ενός υγρού εξαρτάται: i. Από την ποσότητα του υγρού ii. Τη θερμοκρασία iii. Τον όγκο του δοχείου iv. Την εξωτερική

Διαβάστε περισσότερα

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου

Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου Τράπεζα Χημεία Α Λυκείου 1 ο Κεφάλαιο Όλα τα θέματα του 1 ου Κεφαλαίου από τη Τράπεζα Θεμάτων 25 ερωτήσεις Σωστού Λάθους 30 ερωτήσεις ανάπτυξης Επιμέλεια: Γιάννης Καλαμαράς, Διδάκτωρ Χημικός Ερωτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

(Θεωρία-Λυμένες Ασκήσεις) Σπουδές στις Φυσικές Επιστήμες Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας

(Θεωρία-Λυμένες Ασκήσεις) Σπουδές στις Φυσικές Επιστήμες Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ (Θεωρία-Λυμένες Ασκήσεις) Εργαστηριακές Ασκήσεις Βιολογίας I Σπουδές στις Φυσικές Επιστήμες Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας Παξινού Ευγενία 1o ΜΕΡΟΣ ΘΕΩΡΙΑ Η ύλη μπορεί να

Διαβάστε περισσότερα

2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος Εκφράσεις περιεκτικότητας

2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος Εκφράσεις περιεκτικότητας 1 Η θεωρία του μαθήματος με ερωτήσεις. 2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος Εκφράσεις περιεκτικότητας Ερωτήσεις θεωρίας με απάντηση 3-1. Τι ονομάζεται περιεκτικότητα ενός διαλύματος; Είναι μία έκφραση που δείχνει

Διαβάστε περισσότερα

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1 ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Παρασκευή διαλύματος ορισμένης συγκέντρωσης Αραίωση διαλυμάτων ΣΧΟΛΕΙΟ 1 ο ΓΕΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ 1 2

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ (Μolarity)

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ (Μolarity) ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ (Μolarity) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Σημειώστε με Σωστό ή Λάθος. i) Η συγκέντρωση ενός διαλύματος είναι ίδια για ολόκληρο το διάλυμα ή για ένα μέρος αυτού. ii) Σε 50 ml διαλύματος

Διαβάστε περισσότερα

1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε

1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε 1 o ΓΕΛ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ-ΣΩΜΑΤΙΔΙΑ - Τι πρέπει να γνωρίζουμε 1. Βασικά μεγέθη και μονάδες αυτών που θα χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

1 η Εργαστηριακή άσκηση. Παρασκευή Αραίωση. διαλύματος. Δρ. Άρης Γιαννακάς - Ε.ΔΙ.Π.

1 η Εργαστηριακή άσκηση. Παρασκευή Αραίωση. διαλύματος. Δρ. Άρης Γιαννακάς - Ε.ΔΙ.Π. 1 η Εργαστηριακή άσκηση Παρασκευή Αραίωση διαλύματος 1 Θεωρητικό Μέρος Εισαγωγικές έννοιες Όπως είναι γνωστό η ύλη διαχωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες: Τις καθαρές ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις)

Διαβάστε περισσότερα

Περιεκτικότητα διαλύματος ονομάζουμε την ποσότητα της διαλυμένης ουσίας που περιέχεται σε ορισμένη μάζα ή όγκο διαλύματος.

Περιεκτικότητα διαλύματος ονομάζουμε την ποσότητα της διαλυμένης ουσίας που περιέχεται σε ορισμένη μάζα ή όγκο διαλύματος. Διαλύματα Περιεκτικότητες 11 Αν ο καθηγητής Χημείας έδινε στους μαθητές του τη δυνατότητα να παρασκευάσουν στο Εργαστήριο Χημείας, ο καθένας χωριστά, ένα υδατικό διάλυμα ζάχαρης, είναι προφανές ότι το

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη περιγραφή του πειράματος

Σύντομη περιγραφή του πειράματος Σύντομη περιγραφή του πειράματος Παρασκευή διαλυμάτων ορισμένης περιεκτικότητας και συγκέντρωσης, καθώς επίσης και παρασκευή διαλυμάτων συγκεκριμένης συγκέντρωσης από διαλύματα μεγαλύτερης συγκέντρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Συγκέντρωση διαλύματος

Συγκέντρωση διαλύματος Συγκέντρωση διαλύματος 22-1. SOS Ερώτηση: τι ονομάζουμε μοριακότητα κατ όγκο ή Molarity (Μολάριτι); Η μοριακότητα κατ' όγκο ή συγκέντρωση ή Molarity, εκφράζει τα mol διαλυμένης ουσίας που περιέχονται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη

Διαβάστε περισσότερα

Τι ονομάζουμε χημικό στοιχείο; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. Τι ονομάζουμε χημική ένωση; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας.

Τι ονομάζουμε χημικό στοιχείο; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. Τι ονομάζουμε χημική ένωση; Δώστε ένα παράδειγμα. Ερώτηση θεωρίας. ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 23-04-2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΜΑΡΙΝΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ο ΘΕΜΑ 1 1.1 Τα πρωτόνια που περιέχονται στον πυρήνα του στοιχείου Χ είναι κατά 1 λιγότερα

Διαβάστε περισσότερα

Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης

Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης 1. Πόσα πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια περιέχει καθένα από τα επόμενα άτομα: 7 26 112 3 12 47 Li, Mg, Ag. 7 3Li : Ο ατομικός αριθμός (Ζ) είναι 3

Διαβάστε περισσότερα

Διαλυτότητα. Μάθημα 7

Διαλυτότητα. Μάθημα 7 Διαλυτότητα 7.1. SOS: Τι ονομάζουμε διαλυτότητα μιας χημικής ουσίας σε ορισμένο διαλύτη; Διαλυτότητα είναι η μέγιστη ποσότητα της χημικής ουσίας που μπορεί να διαλυθεί σε ορισμένη ποσότητα του διαλύτη,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 10 Βασικές Αρχές Οξειδοαναγωγής

Κεφάλαιο 10 Βασικές Αρχές Οξειδοαναγωγής Κεφάλαιο 10 Βασικές Αρχές Οξειδοαναγωγής Σύνοψη Οι αντιδράσεις οξειδοαναγωγής περιλαμβάνουν όλες τις αντιδράσεις στις οποίες υπάρχει μετακίνηση ηλεκτρονίων. Οι αντιδράσεις αυτές είναι το άθροισμα δυο επιμέρους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων

ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΕ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Γραμμομοριακή συγκέντρωση διαλυμάτων Συγκέντρωση διαλύματος: ποσότητα διαλυμένης ουσίας σε καθορισμένη ποσότητα διαλύματος Αραιό διάλυμα: μικρή συγκέντρωση διαλυμένης ουσίας Πυκνό

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 15: Διαλύματα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών. Χημεία. Ενότητα 15: Διαλύματα Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Χημεία Ενότητα 15: Διαλύματα Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος e-mail: gmarnellos@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα

Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα Στοιχειμετρικοί υπολογισμοί σε διαλύματα 23-1. Τι εκφράζουν οι συντελεστές μιας χημικής αντίδρασης; Οι συντελεστές σε μία χημική εξίσωση καθορίζουν την αναλογία mol των αντιδρώντων και προϊόντων στην αντίδραση.

Διαβάστε περισσότερα

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1

Συντάκτης: Τζαμτζής Αθανάσιος Σελίδα 1 ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 4 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Παρασκευή διαλύματος ορισμένης συγκέντρωσης Αραίωση διαλυμάτων ΣΧΟΛΕΙΟ 1 ο ΓΕΛ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ 1 2

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί

Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί Στοιχειομετρικοί υπολογισμοί Σε κάθε χημική αντίδραση οι ποσότητες των χημικών ουσιών που αντιδρούν και παράγονται έχουν ορισμένη σχέση μεταξύ τους, η οποία καθορίζεται από τους συντελεστές των ουσιών

Διαβάστε περισσότερα

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 2 ο Γυμνάσιο Καματερού 1 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ 1. Πόσα γραμμάρια είναι: ι) 0,2 kg, ii) 5,1 kg, iii) 150 mg, iv) 45 mg, v) 0,1 t, vi) 1,2 t; 2. Πόσα λίτρα είναι: i) 0,02 m 3, ii) 15 m 3, iii) 12cm

Διαβάστε περισσότερα

( α πό τράπεζα θεµάτων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. 1. Να χαρακτηρίσετε τις επόµενες προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασµένες (Λ).

( α πό τράπεζα θεµάτων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. 1. Να χαρακτηρίσετε τις επόµενες προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασµένες (Λ). Χηµεία Α Λυκείου Φωτεινή Ζαχαριάδου 1 από 12 ( α πό τράπεζα θεµάτων) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Να χαρακτηρίσετε τις επόµενες προτάσεις ως σωστές (Σ) ή λανθασµένες (Λ). α) Ένα µείγµα είναι πάντοτε

Διαβάστε περισσότερα

Σημειώσεις Χημείας Α Λυκείου - Κεφάλαιο 1 ο

Σημειώσεις Χημείας Α Λυκείου - Κεφάλαιο 1 ο ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΛΥΜΑΤΩΝ ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ - ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Γενικά για τα διαλύματα Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων ουσιών, οι οποίες αποτελούν τα συστατικά του διαλύματος.

Διαβάστε περισσότερα

XHMEIA. 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ 1 ο. Να δώσετε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω περιπτώσεις.

XHMEIA. 1 ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ. ΘΕΜΑ 1 ο. Να δώσετε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω περιπτώσεις. ΘΕΜΑ ο Α ΛΥΚΕΙΟΥ-ΧΗΜΕΙΑ ο ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Να δώσετε τη σωστή απάντηση στις παρακάτω περιπτώσεις.. Η πυκνότητα ενός υλικού είναι 0 g / cm. Η πυκνότητά του σε g/ml είναι: a. 0,00 b., c. 0,0 d. 0,000. Ποιο από

Διαβάστε περισσότερα

Σωματίδιο (σύμβολο) Θέση Σχετικό φορτίο

Σωματίδιο (σύμβολο) Θέση Σχετικό φορτίο XHMEIA-NOTES Μάζα: είναι το μέτρο της αντίστασης που παρουσιάζει ένα σώμα ως προς την μεταβολή της ταχύτητάς του και εκφράζεται το ποσό της ύλης που περιέχεται σε μια ουσία. Όργανο μέτρησης: Ζυγός Όγκος:

Διαβάστε περισσότερα

Εύρεση mol και συγκέντρωση από αριθμητικά δεδομένα Επανάληψη προηγούμενων τάξεων.

Εύρεση mol και συγκέντρωση από αριθμητικά δεδομένα Επανάληψη προηγούμενων τάξεων. Εύρεση mol και συγκέντρωση από αριθμητικά δεδομένα Επανάληψη προηγούμενων τάξεων. A. Εύρεση συγκέντρωσης c. A. Δίνονται τα mol της διαλυμένης ουσίας και ο όγκος του διαλύματος: n C, C σε Μ, V σε λίτρα.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ - ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΘΕΜΑ 1ο Για τις παρακάτω ερωτήσεις Α1-Α3 να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα μόνο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα στο Πρώτο Κεφάλαιο 2/11/2014

Διαγώνισμα στο Πρώτο Κεφάλαιο 2/11/2014 Χημεία Α Λυκείου Διαγώνισμα στο Πρώτο Κεφάλαιο 2/11/2014 1 ο Θέμα.... Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.8 επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1.1. Ποιο από τα επόμενα σωματίδια δεν έχει ηλεκτρικό φορτίο; α)το πρωτόνιο,

Διαβάστε περισσότερα

2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 2 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ A. Παρασκευή Υδατικών Διαλυμάτων & μονάδες μέτρησης Για τη παρασκευή υδατικών διαλυμάτων στο εργαστήριο Βιοχημείας, χρησιμοποιείται ύδωρ τριών κατηγοριών. 1. Απιονισμένο (παραλαμβάνεται

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις Λύσεις σε Θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων. Μάθημα: Χημεία Α Λυκείου

Απαντήσεις Λύσεις σε Θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων. Μάθημα: Χημεία Α Λυκείου Απαντήσεις Λύσεις σε Θέματα από την Τράπεζα Θεμάτων Μάθημα: Χημεία Α Λυκείου Στο παρών παρουσιάζουμε απαντήσεις σε επιλεγμένα Θέματα της Τράπεζας θεμάτων. Το αρχείο αυτό τις επόμενες ημέρες σταδιακά θα

Διαβάστε περισσότερα

Συγκέντρωση διαλύματος

Συγκέντρωση διαλύματος Συγκέντρωση διαλύματος Συγκέντρωση διαλύματος: η ποσότητα της ουσίας που έχει διαλυθεί σε δεδομένη ποσότητα διαλύτη ή διαλύματος. Αραιό διάλυμα: όταν η συγκέντρωση της διαλυμένης ουσίας είναι χαμηλή Πυκνό

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2215 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2530 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2532 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2742

ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2215 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2530 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2532 ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_2742 Προβλήματα 1. ΓΗ_Α_ΧΗΜ_0_15 Σε νερό διαλύεται ορισμένη ποσότητα ΗNO 3. Το διάλυμα που παρασκευάστηκε έχει συγκέντρωση 0,7 Μ (διάλυμα Δ1). α) Να υπολογίσετε την περιεκτικότητα % w/v του διαλύματος Δ1 σε

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια: Φροντιστήρια «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ»

Επιμέλεια: Φροντιστήρια «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ» Τρίτη 27 Μαΐου 2014 Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑ Επιμέλεια: Φροντιστήρια «ΟΜΟΚΕΝΤΡΟ ΦΛΩΡΟΠΟΥΛΟΥ» ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1-Α3 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και

Διαβάστε περισσότερα

Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α

Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α 71 Σ Τ Ο Ι Χ Ε Ι Ο Μ Ε Τ Ρ Ι Α Οι μάζες των ατόμων και των μορίων είναι πολύ μικρές και δεν ενδείκνυται για τον υπολογισμό τους η χρήση των συνηθισμένων μονάδων μάζας ( Kg ή g ) γιατί προκύπτουν αριθμοί

Διαβάστε περισσότερα

Χηµεία Α Γενικού Λυκείου

Χηµεία Α Γενικού Λυκείου Χηµεία Α Γενικού Λυκείου Απαντήσεις στα θέματα της Τράπεζας Θεμάτων Συγγραφή απαντήσεων: 'Αρης Ασλανίδης Χρησιμοποιήστε τους σελιδοδείκτες (bookmarks) στο αριστερό μέρος της οθόνης για την πλοήγηση μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΚΟΣΜΗΤΟΛΟΓΙΑ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ:ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΙΕΚ ΒΑΡΗΣ ΦΙΩΤΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Καθορισμένα ή καθαρά σώματα λέγονται εκείνα που έχουν την ίδια

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 Κολλοειδή

Κεφάλαιο 7 Κολλοειδή Κεφάλαιο 7 Κολλοειδή Σύνοψη Τα κολλοειδή είναι μορφή μείγματος με διεσπαρμένα σωματίδια, τα οποία έχουν διαστάσεις από 1 ως 1000 nm. Τα σωματίδια αυτά παραμένουν διεσπαρμένα στον διαλύτη και δεν καταβυθίζονται.

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία. Σελίδα 1 από 6. γ. Ν 2 Ο 5. Μονάδες 5

Χημεία. Σελίδα 1 από 6. γ. Ν 2 Ο 5. Μονάδες 5 Α ΛΥΚΕΙΟΥ 21 / 04 / 2019 Χημεία ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. A1. Σε ποια από τις επόμενες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΙΑΛΥΜΑΤΑ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΙΑΛΥΜΑΤΑ Οι ασκήσεις διαλυµάτων που αφορούν τις περιεκτικότητες % w/w, % w/v και % v/v χωρίζονται σε 3 κατηγορίες: α) Ασκήσεις όπου πρέπει να βρούµε ή να

Διαβάστε περισσότερα

Μίγματα - Διαλύματα:

Μίγματα - Διαλύματα: ΧΗΜΕΙΑ: Εισαγωγή στην Χημεία - από το νερό στο άτομο- από το μακρόκοσμο στον μικρόκοσμο 49 Μίγματα - Διαλύματα: Μίγματα: Τι είναι τα μίγματα; Μίγματα ονομάζονται τα υλικά που αποτελούνται από δύο ή περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ (4) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ xhmeiastokyma.

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ (4) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ xhmeiastokyma. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ (4) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΘΕΜΑΤΩΝ: ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως Α5 να γράψετε τον αριθμό της ερώτησης και δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 23/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 23/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 23/04/2017 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α5 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Ι. Βάκρος Ι. Σπηλιόπουλος ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2014

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ. Ι. Βάκρος Ι. Σπηλιόπουλος ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2014 ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Ι. Βάκρος Ι. Σπηλιόπουλος ΚΑΛΑΜΑΤΑ 2014 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή στο εργαστήριο Κανόνες Ασφαλείας 2. Συνήθης Εργαστηριακός εξοπλισμός και χρήση

Διαβάστε περισσότερα

1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1. Το στοιχείο Χ έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογισθούν ο ατομικός και ο μαζικός του

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΤΑΞΗ: Β Ενιαίου Λυκείου ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ:. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Τμήμα: Aρ.:.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ

ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ. ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΧΡΗΣΙΜΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014 2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ΧΡΟΝΟΣ: 2,5 ώρες ΤΑΞΗ: Β Ενιαίου Λυκείου ΩΡΑ ΕΝΑΡΞΗΣ:. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: Τμήμα: Aρ.:.

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /...

Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /... Όνομα :... Ημερομηνία:... /... /... Επαναληπτικό Διαγώνισμα Χημείας Γ Λυκείου Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών (1 ο + 2 ο + 3 ο + 4 ο + 5 ο ΚΕΦ.) Διάρκεια 180 min ΘΕΜΑ Α Στις ερωτήσεις Α1 εως Α4

Διαβάστε περισσότερα

Μετά το τέλος της μελέτης του 4ου κεφαλαίου, ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση:

Μετά το τέλος της μελέτης του 4ου κεφαλαίου, ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση: Μετά το τέλος της μελέτης του 4ου κεφαλαίου, ο μαθητής θα πρέπει να είναι σε θέση: Να γνωρίζει το πως ορίζονται η ατομική μονάδα μάζας, η σχετική ατομική μάζα (Αr) και η σχετική μοριακή μάζα (Μr). Να υπολογίζει

Διαβάστε περισσότερα

Κανονικότητα διαλύματος

Κανονικότητα διαλύματος Κανονικότητα διαλύματος 1 Κανονικότητα διαλύματος Η κανονικότητα (Normality) σύμβολο N, είναι έκφραση συγκέντρωσης ενός υδατικού διαλύματος και δηλώνει τα γραμμοϊσοδύναμα (geq) μιας χημικής ένωσης ή ενός

Διαβάστε περισσότερα

Ημερομηνία: Τρίτη 18 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

Ημερομηνία: Τρίτη 18 Απριλίου 2017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ 10/04/017 ΕΩΣ /04/017 ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: A ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ XHMEIA Ημερομηνία: Τρίτη 18 Απριλίου 017 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Στις παρακάτω προτάσεις Α1 Α5 να επιλέξετε τη σωστή απάντηση.

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole

Χημεία: Μεταθετικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole Χημικές αντιδράσεις - Σχετική ατομική μάζα - Σχετική μοριακή μάζα - mole 46 Να γραφούν οι αντιδράσεις διπλής αντικατάστασης με τις οποίες μπορούν να παρασκευαστούν: α ΗΒr β Pb(OH) γ KNO α Το HBr είναι

Διαβάστε περισσότερα

1.1 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις (1-24) να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

1.1 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις (1-24) να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1o ΕΙΣΑΓΩΓΗ - ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1 Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Στις παρακάτω ερωτήσεις (1-24) να βάλετε σε κύκλο το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 6. Τα ιόντα είναι: α. ηλεκτρικά φορτισμένα

Διαβάστε περισσότερα

5. Εξώθερμο φαινόμενο είναι: α. ο βρασμός. β. η τήξη. γ. η εξάτμιση. δ. η εξουδετέρωση.

5. Εξώθερμο φαινόμενο είναι: α. ο βρασμός. β. η τήξη. γ. η εξάτμιση. δ. η εξουδετέρωση. ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ: Μ Α Θ Η Μ Α : Β ΣΑΞΗ ΛΤΚΕΙΟΤ ΦΗΜΕΙΑ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ Ε Π Ω Ν Τ Μ Ο : < < < < < <

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός της Γραμμομοριακής Μάζας ουσίας με την μέθοδο της Κρυοσκοπίας

Προσδιορισμός της Γραμμομοριακής Μάζας ουσίας με την μέθοδο της Κρυοσκοπίας Προσδιορισμός της Γραμμομοριακής Μάζας ουσίας με την μέθοδο της Κρυοσκοπίας ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΙ ΙΔΑΝΙΚΟΥ ΔΙΑΛΥΜΑΤΟΣ ΜΕΘ ΕΤΕΡΑΣ ΦΑΣΕΩΣ ΕΚ ΚΑΘΑΡΟΥ ΔΙΑΛΥΤΟΥ Προσδιορισμός μοριακού βάρους κρυοσκοπικώς Γραμμομοριακή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26 04 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Α ΛΥΚΕΙΟΥ 21 / 04 / ΘΕΜΑ Α A1. γ - 5 μονάδες

Χημεία Α ΛΥΚΕΙΟΥ 21 / 04 / ΘΕΜΑ Α A1. γ - 5 μονάδες Α ΛΥΚΕΙΟΥ 21 / 04 / 2019 Χημεία ΘΕΜΑ Α A1. γ - 5 μονάδες A2. β - 5 μονάδες A3. γ - 5 μονάδες A4. δ - 5 μονάδες A5. δ - 5 μονάδες ΘΕΜΑ Β Β1. Να χαρακτηρίσετε κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις ως ΣΩΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗ

ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΗ 1 η : A) 9,8g H 3 PO 4 αντιδρούν με την κατάλληλη ποσότητα NaCl σύμφωνα με την χημική εξίσωση: H 3 PO 4 + 3NaCl Na 3 PO 4 + 3HCl. Να υπολογίσετε πόσα λίτρα αέριου HCl παράγονται,

Διαβάστε περισσότερα

1. Το στοιχείο Χ έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από

1. Το στοιχείο Χ έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από Ερωτήσεις Ανάπτυξης 1. Το στοιχείο Χ έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογισθούν ο ατομικός και ο μαζικός του στοιχείου Χ 2. Δίνεται 40 Ca. Βρείτε

Διαβάστε περισσότερα

To εξεταστικό δοκίμιο της χημείας αποτελείται από δεκατρείς (13) σελίδες.

To εξεταστικό δοκίμιο της χημείας αποτελείται από δεκατρείς (13) σελίδες. ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ «ΤΑΣΟΣ ΜΗΤΣΟΠΟΥΛΟΣ» ΕΠΩΝΥΜΟ:... ΒΑΘΜΟΣ: 65 100 ΟΝΟΜΑ:. TMHMA: ΑΡΙΘΜΟΣ:.... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:...... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. Οι μεταξύ τους μεταβολές εξαρτώνται από τη θερμοκρασία και την πίεση και είναι οι παρακάτω: ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΞΗΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων. Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης

Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων. Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης Ταξινόμηση της ύλης Διαλύματα Περιεκτικότητες διαλυμάτων Χημεία Α Λυκείου Διδ. Εν. 1.5 π. Ευάγγελος Μαρκαντώνης 2 ο ΓΕΛ Αργυρούπολης Μακροσκοπική ταξινόμηση της ύλης ΥΛΗ Καθορισµένη (καθαρή) ουσία όχι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ. Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής

ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ. Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής Χρήστος Παππάς Επίκουρος Καθηγητής 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1. Γραμμομοριακή μάζα (γραμμομόριο) (M) Γραμμομόριο (M) = Μ r ή ΜΒ σε g ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ M r,h2o =18 M H2O =18 g 2. Αριθμός mol ενός χημικού στοιχείου ή μιας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α : Ερωτήσεις 1-6 Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις 1-6. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με πέντε (5) μονάδες.

ΜΕΡΟΣ Α : Ερωτήσεις 1-6 Να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις 1-6. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με πέντε (5) μονάδες. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2008-2009 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες και 30 λεπτά Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από

Διαβάστε περισσότερα

Του εκπαιδευτικου της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γιώργου Μητσίδη

Του εκπαιδευτικου της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γιώργου Μητσίδη ΔΗΜΙΟΥΓΡΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟ 1 ο ΘΕΜΑ ΤΗΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Του εκπαιδευτικου της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Γιώργου Μητσίδη Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. 1. Το κατιόν Μg 2+ περιέχει 12 νετρόνια και 10

Διαβάστε περισσότερα

13. ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΩΝ

13. ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΩΝ 13. ΔΙΑΛΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η σταθερά γινομένου διαλυτότητας Διαλυτότητα και επίδραση κοινού ιόντος Υπολογισμοί καθίζησης Επίδραση του ph στη διαλυτότητα Σχηματισμός συμπλόκων

Διαβάστε περισσότερα

HF + OHˉ. Διάλυμα ΝΗ 4 Βr και NH 3 : ΝΗ 4 Βr NH Brˉ, NH 3 + H 2 O NH OHˉ NH H 2 O NH 3 + H 3 O +

HF + OHˉ. Διάλυμα ΝΗ 4 Βr και NH 3 : ΝΗ 4 Βr NH Brˉ, NH 3 + H 2 O NH OHˉ NH H 2 O NH 3 + H 3 O + α) Υπολογίζουμε την αρχική συγκέντρωση c M κάθε ηλεκτρολύτη που περιέχεται στο διάλυμα. Αν η αρχική συγκέντρωση κάποιου ηλεκτρολύτη δεν μπορεί να υπολογιστεί, την ορίζουμε ως άγνωστο c. β) Γράφουμε τις

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 2η. Παρασκευή Αραίωση διαλύματος

Άσκηση 2η. Παρασκευή Αραίωση διαλύματος Άσκηση 2η Παρασκευή Αραίωση διαλύματος 2 Θεωρητικό μέρος Η ύλη διαχωρίζεται σε δύο βασικές κατηγορίες: Τις καθαρές ουσίες (στοιχεία, χημικές ενώσεις) Τα μίγματα (δύο ή περισσότερες καθαρές ουσίες) Τα μίγματα

Διαβάστε περισσότερα

1. Όταν γνωρίζουμε τα αρχικά moles όλων των αντιδρώντων:

1. Όταν γνωρίζουμε τα αρχικά moles όλων των αντιδρώντων: Ιοντική Ισορροπία: Ανάμιξη διαλυμάτων Παρατηρήσεις για τη λύση πιο σύνθετων ασκήσεων Α) Ασκήσεις με προσθήκη οξέος ή βάσης σε διάλυμα που περιέχει δύο ηλεκτρολύτες οι οποίοι αντιδρούν και οι δύο με το

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικές Ασκήσεις

Επαναληπτικές Ασκήσεις Επαναληπτικές Ασκήσεις Ενότητα 1: Εισαγωγή στη Χημεία 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα σημεία ζέσης διαφόρων υλικών. Υλικό Σημείο Tήξης ( ο C) Σημείο Zέσης ( ο C) Α 0 100 Β 62 760

Διαβάστε περισσότερα

Η πυκνότητα του νερού σε θερμοκρασία 4 C και ατμοσφαιρική πίεση (1 atm) είναι ίση με 1g/mL.

Η πυκνότητα του νερού σε θερμοκρασία 4 C και ατμοσφαιρική πίεση (1 atm) είναι ίση με 1g/mL. Πυκνότητα Πυκνότητα ορίζεται το φυσικό μέγεθος που δίνεται από το πηλίκο της μάζας του σώματος προς τον αντίστοιχο όγκο που καταλαμβάνει σε σταθερές συνθήκες πίεσης (όταν πρόκειται για αέριο). Ο Συμβολισμός,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΧΗΜΕΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ (Δ. Δ.7 ο ) ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΥΛΗ ΘΕΜΑ 1 ο (7+8+10=25 μονάδες) 1) 2 mol HNO 3 (νιτρικού οξέος) περιέχουν: α) 6 άτομα οξυγόνου, β) 28g αζώτου, γ) 96g οξυγόνου, δ) 6 mol

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Φυσιολογίας Ι Εργαστηριακός Συνεργάτης: Ρήγας Παύλος. Ωσμωτικότητα

Εργαστήριο Φυσιολογίας Ι Εργαστηριακός Συνεργάτης: Ρήγας Παύλος. Ωσμωτικότητα Ωσμωτικότητα Στόχοι κατανόησης: Τί είναι ωσμωτικότητα, ωσμωτική πίεση και ώσμωση; Σε τι διαφέρει η συγκέντρωση από την ωσμωτικότητα ενός διαλύματος και πώς υπολογίζουμε την κάθε μία; Ωσμωτική πίεση: Το

Διαβάστε περισσότερα

Διαγώνισμα στη Χημεία Γ Λυκείου Ιοντικής Ισορροπίας & Οργανικής

Διαγώνισμα στη Χημεία Γ Λυκείου Ιοντικής Ισορροπίας & Οργανικής Θέμα 1 ο.... Διαγώνισμα στη Χημεία Γ Λυκείου Ιοντικής Ισορροπίας & Οργανικής Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.8 επιλέξτε τη σωστή απάντηση. Μονάδες 2,5x8=20 1.1 Κατά τη διάλυση HCl στο νερό, σε σταθερή θερμοκρασία,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1. έως Α5. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα 2ο 2.1. Α) Β) α) 2.2. Α) Θέμα 4ο

Θέμα 2ο 2.1. Α) Β) α) 2.2. Α) Θέμα 4ο 2.1. Α) Το στοιχείο X έχει 17 ηλεκτρόνια. Αν στον πυρήνα του περιέχει 3 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια, να υπολογισθούν ο ατομικός και ο μαζικός αριθμός του στοιχείου Χ. (μονάδες 6) Β) α) Να γίνει

Διαβάστε περισσότερα

2.1.Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα των στοιχείων Mg και Cl: Αριθμός ηλεκτρονίων. Αριθμός νετρονίων Mg 12 12 Cl 35 17

2.1.Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα των στοιχείων Mg και Cl: Αριθμός ηλεκτρονίων. Αριθμός νετρονίων Mg 12 12 Cl 35 17 2.1.Ο παρακάτω πίνακας δίνει μερικές πληροφορίες για τα άτομα των στοιχείων Mg και Cl: Στοιχείο Ατομικός αριθμός Μαζικός αριθμός Αριθμός ηλεκτρονίων Αριθμός πρωτονίων Αριθμός νετρονίων Mg 12 12 Cl 35 17

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Α ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 26/04/2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α.1 έως Α.5 να γράψετε στην κόλλα σας το γράμμα που αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ: Υπολογισμοί με διαλύματα- 1

ΑΣΚΗΣΗ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ: Υπολογισμοί με διαλύματα- 1 ΑΣΚΗΣΗ ΥΔΑΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ: Υπολογισμοί με διαλύματα- 1 Επί τοις 100 (%) διαλύματα είναι αυτά που έχουν παρασκευαστεί στη βάση του πόσα «μέρη» διαλυτού υπάρχουν διαλυμένα σε 100 μέρη διαλύματος. Ονοματολογία:

Διαβάστε περισσότερα

Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης

Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης Δομικά σωματίδια - Καταστάσεις και ιδιότητες της ύλης 1. Πόσα πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια περιέχει καθένα από τα επόμενα άτομα: 7 26 112 3 12 47 Li, Mg, Ag. 7 3Li : Ο ατομικός αριθμός (Ζ) είναι 3

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8)

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ A ΤΑΞΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 16/04/2016 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΟΚΤΩ (8) ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Για τις ερωτήσεις Α1. έως Α5. να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης

Διαβάστε περισσότερα

2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος εκφράσεις περιεκτικότητας

2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος εκφράσεις περιεκτικότητας 2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος εκφράσεις περιεκτικότητας 2.3.1 Περιεκτικότητα διαλύματος στα εκατό κατά βάρος προς βάρος (% w/w) 2.3.2 Περιεκτικότητα διαλύματος στα εκατό κατά βάρος προς όγκο (%w/v) 2.3.3

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ. ΑΣΚΗΣΗ 1 Ο παρακάτω πίνακας δίνει µερικές πληροφορίες που αφορούν την δοµή τεσσάρων ατόµων Q, X, Ψ, R: Ζ Α p + n

ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ. ΑΣΚΗΣΗ 1 Ο παρακάτω πίνακας δίνει µερικές πληροφορίες που αφορούν την δοµή τεσσάρων ατόµων Q, X, Ψ, R: Ζ Α p + n ΧΗΜΕΙΑ A ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ 1 Ο παρακάτω πίνακας δίνει µερικές πληροφορίες που αφορούν την δοµή τεσσάρων ατόµων Q, X, Ψ, R: Ζ Α p + n Ηλεκτρονιακή διαµόρφωση κατά στιβάδες Q 19 39 X 20 10 Ψ 6 6 R 8 Κ(2) L(4)

Διαβάστε περισσότερα