Μαθησιακά Αποτελέσματα

Transcript

1 Γ. Κξεθνύθηαο MSc

2 Μαθησιακά Αποτελέσματα Καηαλόεζε ησλ αληελδείμεσλ θαη ηεο δηαγλσζηηθήο ηξηάδαο Σπδήηεζεο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ηεο νμείαο νζθπαιγίαο ζύκθσλα κε ηηο ηειεπηαίεο νδεγίεο Δπίδεημε αληαιγηθώλ ζέζεσλ ζε νζθπαιγηθνύο αζζελείο Δηζαγσγή ζηε κέζνδν McKenzie Δπίδεημε απιώλ αζθήζεσλ

3 Οσφυαλγία Συμβαίνει σε >80% oηνπ ελήιηθνπ πιεζπζκνύ θαη κπνξεί λα είλαη θαη επαλάιεςε Παξόκνηα ζπρλόηεηα ζε ρεηξνλαθηηθή εξγαζία θαη εξγαζία γξαθείνπ Μηθξή ζπζρέηηζε κεηαμύ απεηθνληζηηθώλ εμεηάζεσλ θαη ζπκπησκαηνινγίαο Μεγαιύηεξε ζπρλόηεηα ζε θαπληζηέο θαη ζε απηνύο κε ζηελό ζπνλδπιηθό ζσιήλα

4 Παράγοντες Προδιάθεσης Καθή ζηάζε ζηελ θαζηζηή ζέζε Απμεκέλε παξακνλή ζε θάκςε Απώιεηα ηεο νζθπτθήο ιόξδσζεο Απηνί νη 3 παξάγνληεο νδεγνύλ ζε απώιεηα ηεο έθηαζεο απμεκέλε θάκςε θαη αληίζηνηρα αύμεζε ζηελ ελδν-δηζθηθή πίεζε 15,000,000 επγατοημέπερ σάνονται ετησίωρ στην Αγγλία εξαιτίαρ τηρ οσυςαλγίαρ

5 Κατηγοριοποίηση της Οσφυαλγίας Υπάξρνπλ νδεγίεο πνπ καο επηηξέπνπλ λα θαηεγνξηνπνηήζνπκε ηνπο αζζελείο* Φξεζηκνπνηώληαο απηέο ηηο νδεγίεο, κπνξνύκε λα αλαγλσξίζνπκε ηε ζνβαξή παζνινγία θαη λα θαηεπζύλνπκε ηνπο αζζελείο καο αλαιόγσο Οη 3 θύξηεο θαηεγνξίεο είλαη: Οζθπαιγία κεραληθήο αηηηνινγίαο Δλόριεζε λεπξηθήο ξίδαο Σνβαξή παζνινγία *βιέπε παθέην βνήζεηαο 1

6 1. Απλή οσφυαλγία μηχανική Με ζπγθεθξηκέλε κεραληθή νζθπαιγία λεπξνκπνζθειεηηθήο πξνέιεπζεο Οζθπντεξή, γινπηνί, κεξνί Τα ζπκπηώκαηα κεηαβάιινληαη κε ηε θπζηθή δξαζηεξηόηεηα +/- ρξόλν εηώλ Ο αζζελήο είλαη θαηά ηα άιια, θαιά

7 2. Πίεση νευρικής ρίζας Πεξηθεξηθόο λεπξνγελήο πόλνο Μνλόπιεπξνο αλαθεξόκελνο πόλνο ζην θάησ άθξν (πηζαλόλ κέρξη θαη ηα δάθηπια) Μνύδηαζκα ή παξαηζζεζία ζηελ ίδηα θαηαλνκή Σεκεία ελόριεζεο λεύξσλ +/- ΑΤΣ Κηλεηηθέο/αηζζεηηθέο/αληαλαθιαζηηθέο αιιαγέο από κηα λεπξηθή ξίδα

8 3. Σοβαρή σπονδυλική παθολογίααντενδείξεις ( Red flags ) <20, >55εηώλ ζηελ απαξρή Βίαηνο ηξαπκαηηζκόο Με-κεραληθόο πόλνο Σπλερήο, εμειηζζόκελνο Θσξαθηθόο πόλνο Ηζηνξηθό Ca, ρξήζεο ζηεξνεηδώλ Αλαίηηα απώιεηα βάξνπο, θαθνπρία Οζθπτθή θάκςε<5cm Γεληθεπκέλεο λεπξνινγηθέο ελνριήζεηο Αθηηλνγξαθία έληνλεο ζπνλδπιηθέο αιινηώζεηο

9 Σοβαρή παθολογία Ιππνπξηδηθή ζπλδξνκή: Απώιεηα ή θαηαθξάηεζε νύξσλ θαη θνπξάλσλ Υπαηζζεζία γύξσ από ηα γελλεηηθά όξγαλα (Saddle anaesthesia) Φιεγκνλώδεηο δηαηαξαρέο πρ. AΣ: <40 εηώλ, Οηθ. ηζη Αηζζεηή πξσηλή δπζθηλεζία ζπνλδπιηθνύ εύξνπο θίλεζεο Πεξηθεξηθέο αξζξώζεηο Πνιύ-ζπζηεκαηηθή

10 Ζ θπζηθνζεξαπεία παίδεη ζεκαληηθό ξόιν ζηελ νζθπαιγία κε ηηο ζπκβνπιέο ζρεηηθά κε ηελ απηνβνήζεηα θαη ηηο αζθήζεηο

11 Συμβουλές Οη ζπκβνπιέο απνζθνπνύλ ζηελ βειηίσζε ηεο δηαδηθαζίαο επνύισζεο, ηελ επηζηξνθή ζηελ πιήξε δξαζηεξηόηεηα θαη ηελ εμάιεηςε ηνπ θόβνπ θαη ηνπ άγρνπο γηα ηελ θαηάζηαζε. Πιεξνθόξεζε γηα ηελ δπζιεηηνπξγία Πεξίπνπ ρξόλν απνθαηάζηαζεο Πξνζνρή (μεθνύξαζε δξαζηεξηόηεηα) Σηάζε ζώκαηνο/ηνπνζέηεζε ζώκαηνο γηα μεθνύξαζε/άζθεζε. Δπηζηξνθή ζηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηόηεηεο

12 Το μήνυμα που θα δίνουμε στους ασθενείς Οη επόκελεο δηαθάλεηεο πεξηέρνπλ πιεξνθνξίεο από απηό ην άξζξν πνπ ζα ην βξείηε ζην SudyNet (pdf): Critchley, D. and Hurley, M. (2007) Management of Back Pain in Primary Care. Reports on the Rheumatic Diseases Series 5

13 Παθολογία & Διάγνωση Ζ νζθπαιγία ζπάληα νθείιεηαη ζε ζνβαξή παζνινγία Ζ δηάγλσζε ηνπ αηηίνπ είλαη δύζθνιε αιιά απηό δελ απνηξέπεη ηελ ζσζηή απνθαηάζηαζε Τα νμέα πεξηζηαηηθά νζθπαιγίαο ζπλήζσο βειηηώλνληαη αιιά πηζαλόλ λα επαλέιζνπλ Απεηθνληζηηθέο κέζνδνη, ζπάληα είλαη απαξαίηεηεο εθηόο θη αλ ππνπηεπόκαζηε ζνβαξή παζνινγία ή πξόθεηηαη ν αζζελήο λα ππνβιεζεί ζε επέκβαζε Ζ θπζηθή δξαζηεξηόηεηα θαη ε άζθεζε δελ πξνθαινύλ βιάβεο

14 Τα διάφορα πιστεύω Ζ παξαηεηακέλε αλάπαπζε θαη ε απνρή από ηελ εξγαζία κπνξεί λα νδεγήζεη ζηε ρξνληόηεηα κηαο θαηάζηαζεο Μηα ζεηηθή ζηάζε απέλαληη ζην πξόβιεκα, βνεζά ζηελ απνθαηάζηαζε Πιήξεο απνθαηάζηαζε δελ έρεη κεγάιε πηζαλόηεηα θαη ε ζθέςε γηα ην αληίζεην κπνξεί λα είλαη εκπόδην ζηελ ζεξαπεία

15 Βξείηε κηα δηαζθεδαζηηθή θπζηθή δξαζηεξηόηεηα ή άζθεζε θαη θάλεηέ ηελ Δάλ ππάξρεη πόλνο κεηά ηε δξαζηεξηόηεηα δελ είλαη ζεκάδη όηη απέηπρε ε ζεξαπεία Φξεηάδεηαη κηα ηζνξξνπία κεηαμύ αλάπαπζεο θαη δξαζηεξηόηεηαο

16 Ασκήσεις στην οξεία οσφυαλγία Η άζθεζε είλαη ζεκαληηθή ζε όια ηα ζηάδηα ηεο απνθαηάζηαζεο : 1. Σηελ νμεία θάζε δείρλνπκε ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο ζηηο νπνίεο ραιαξώλεη θαη αλαθνπθίδεηαη ν αζζελήο 2. Διαθξέο αζθήζεηο θηλεηηθόηεηαο ηόηε εηζάγνληαη νη νπνίεο αλαθνπθίδνπλ από ηνλ πόλν βνεζώληαο ζηελ ηξνθηθόηεηα ηεο πάζρνπζαο πεξηνρήο

17 Ασκήσεις στην υπο-οξεία οσφυαλγία Όζν βειηηώλεηαη ε θαηάζηαζε, νη αζθήζεηο εζηηάδνληαη: 1. Σηελ ειαζηηθόηεηα 2. Τε δύλακε 3. Τνλ έιεγρν/ηζνξξνπία 4. Τν ζπληνληζκό 5. Τελ αεξνβηθή ηθαλόηεηα

18 Ασκήσεις Ελαστικότητας Αζθήζεηο πνπ ηελ ειαζηηθόηεηα βνεζνύλ ηε ΣΣ λα δηαηεξεί ηελ νπδέηεξε ζέζε Βξαρπζκέλνη κύεο κπνξνύλ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα αληζνξξνπία ζηηο ζπνλδπιηθέο θηλήζεηο απμάλνληαο ηηο πηζαλόηεηεο ηξαπκαηηζκνύ

19 Ασκήσεις Ενδυνάμωσης Ηζρπξνί θνηιηαθνί, νζθπτθνί θαη γύξσ από ην ηζρίν, κύεο κπνξνύλ λα βνεζήζνπλ ζηελ δηαηήξεζε ηεο νπδέηεξεο ζέζεο ηεο ΣΣ Απιέο αζθήζεηο ζην ζπίηη πνπ δελ απαηηνύλ αθξηβά κεραλήκαηα

20 McKenzie τι είναι; Μηα κέζνδνο δηάγλσζεο βαζηζκέλε ζην κεραληζκό ηνπ πόλνπ Γηαρσξίδεη ηνπο αζζελείο ζε νκάδεο δηάγλσζεο ή/θαη ζεξαπείαο Οη νκάδεο δηάγλσζεο βαζίδνληαη ζηε ζπκπεξηθνξά ηνπ πόλνπ ζρεηηθά κε ηε ζπνλδπιηθή θίλεζε Γύν θπξίσο ζηξαηεγηθέο: Σηαηηθή δηαηήξεζε ζέζεο Δπαλαιακβαλόκελεο θηλήζεηο

21 Φιλοσοφία McKenzie Ζ απηό-ζεξαπεία θαη εθπαίδεπζε είλαη ηα όπια γηα ηε κείσζε ηεο πηζαλόηεηαο επαλεκθάληζεο επεηζνδίσλ Ο θπζηθνζεξαπεπηήο επεκβαίλεη κε ηερληθέο όηαλ από κόλνο ηνπ ν αζζελήο δελ βειηηώλεηαη Ο McKenzie βξήθε όηη ην 70% ησλ αζζελώλ κπνξνύλ λα ηα θαηαθέξνπλ από κόλνη ηνπ ελώ κόλν ην ππόινηπν 30% ζα ρξεηαζηεί βνήζεηα

22 Τα Τρία Κύρια Σύνδρομα: 1. Σύλδξνκν ζηάζεο 2. Σύλδξνκν δπζιεηηνπξγίαο 3. Σύλδξνκν απνδηνξγάλσζεο δηαβάδνληαο ην Treat Your Own Back ζα ζαο δώζεη κηα βάζε γηα ηελ ηερληθή McKenzie θαη ζα ζαο βνεζήζεη λα θαηαιάβεηε ην δηζθνγελή πόλν από ηε κεξηά ηνπ αζζελή

23 1. Σύνδρομο Στάσης Φόξηηζε πγηή ηζηνύ ζην ηέινο ηεο ηξνρηάο Πόλνο θνληά ζηε ΣΣ Ο πόλνο παξάγεηαη ιόγσ παξαηεηακέλεο ζηαηηθήο θόξηηζεο Αζζελείο θάησ ησλ 30, θαζηζηηθή εξγαζία, ρακειό επίπεδν θπζηθήο θαηάζηαζεο άλδξεο>γπλαίθεο Κακία παζνινγία ε ειάηησζε ζηελ θίλεζε θαηά ηελ αμηνιόγεζε Αζπκπησκαηηθέο επαλαιακβαλόκελεο θηλήζεηο Εεηήζηε ηνπο λα θαζίζνπλ πεξηκέλεηε γηα ηνλ πόλν! Πηζαλόλ ζπλδεζκηθήο αηηηνινγίαο

24 2. Σύνδρομο δυσλειτουργίας Γηαθνπηόκελνο πόλνο πνπ πξνέξρεηαη από ηε θόξηηζε βξαρπζκέλσλ ηζηώλ ζην ηέινο ηεο ηξνρηάο θίλεζεο Μπνξεί λα νθείιεηαη ζε νπνηνδήπνηε ηζηό θνληά ζηε ΣΣ πνπ έρεη βξαρπλζεί ή επηθνιιήζεη Πόλνο κε ηε θόξηηζε ηνπ ηζηνύ θαη πνηέ θαηά ηελ θίλεζε Σπρλά σο εμέιημε ηνπ ζπλδξόκνπ ζηάζεο Υπνθηλεηηθή ΣΣ Ζιηθία >30, θαθή ζηάζε, ρακειό επίπεδν θπζηθήο θαηάζηαζεο Μπνξεί επίζεο λα πξνέξρεηαη από ελόριεζε λεπξηθήο ξίδαο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο βειηίσζεο ηνπ ζπλδξόκνπ απνδηνξγάλσζεο

25 3. Σύνδρομο αποδιοργάνωσης Απνδηνξγάλσζε/κεηαηόπηζε ηνπ ζπκπιέγκαηνο ηνπ δίζθνπ ειηθία άλδξεο>γπλαίθεο Πόλνο ζπλερήο ή δηαθνπηώκελνο Φαηλόκελν θεληξηθνπνίεζεο/πεξηθεξηνπνίεζεο ηνπ πόλνπ Τνπηθόο ή αλαθεξόκελνο πόλνο, κε κνύδηαζκα ή παξαηζζεζία Τα ζπκπηώκαηα αιιάδνπλ κε ηελ θίλεζε ή ηε δηαηήξεζε θάπνησλ ζέζεσλ Διαηησκέλν εύξνο ηξνρηάο ΣΣ θαη πόλνο θαηά ηελ θίλεζε Μπνξεί λα εκθαλίδεηαη θάπνηα παξακόξθσζε

26 Έννοιες Παξακνξθώζεηο: πιατλή παξεθηόπηζε/ηζρηαθή ζθνιίσζε επζεηαζκέλε ιόξδσζε/θύθσζε Κεληξηθνπνίεζε πεξηθεξηνπνίεζε Καηεύζπλζε επηινγήο

27 Αρχές αξιολόγησης 1. Υπνθεηκεληθή αμηνιόγεζε 2. Κιηληθή αμηνιόγεζε ζηάζε Έιεγρνο θίλεζεο Νεπξνινγηθόο έιεγρνο πιάλν

28 Αρχές Θεραπείας Στάση Τξνπνπνίεζε ηεο ζηάζεο. Σπκβνπιέο γηα ηελ εξγνλνκία ηνπ εξγαζηαθνύ ρώξνπ Αύμεζε ηνπ επίπεδνπ δξαζηεξηόηεηαο θαη θπζηθήο θαηάζηαζεο Σπκβνπιέο γηα ηε ζπληήξεζε θαη απνθπγή

29 Αρχές Θεραπείας Δυσλειτουργία Γηάηαζε ησλ βξαρπζκέλσλ δνκώλ κε θάπνην πξόγξακκα αζθήζεσλ γηα ην ζπίηη Αύμεζε ηεο δξαζηεξηόηεηαο Σπκβνπιέο εξγνλνκίαο. Σπκβνπιέο γηα ηε ζπληήξεζε θαη απνθπγή

30 Αρχές Θεραπείας Αποδιοργάνωση Αζθήζεηο πνπ ειαηηώλνπλ ηα ζπκπηώκαηα θαη θεληξηθνπνηνύλ ηνλ πόλν Γηόξζσζε ζηάζεο Γηαηήξεζε ηεο βειηίσζεο κε ηε ζπλέρηζε θαη πξννδεπηηθόηεηα ησλ αζθήζεσλ Δπηζηξνθή ζηε δξαζηεξηόηεηα Σπκβνπιέο γηα ηε ζπληήξεζε θαη απνθπγή

31 Περαιτέρω διάβασμα για την τεχνική McKenzie: Donelson R (1997). A prospective study of centralisation of lumbar and referred pain. Spine Vol. 22 No 10 pp McKenzie R (1997). Treat Your Own Back, 5 th Ed. Spinal Publications NZ Ltd. McKenzie R, May S (2003). The Lumbar Spine Mechanical Diagnosis & Therapy Vols I-II, 2 nd Ed. Spinal Publications New Zealand Ltd. Stankovic R and Johnell O (1995). Conservative treatment of acute low back pain. A 5-year follow-up study of two methods of treatment. Spine 20: McKenzie website:

32 Συμβουλές Εργονομίας Πξέπεη λα δίλνπκε ζπκβνπιέο ζρεηηθά κε ην ζσζηό ηξόπν ηνπνζέηεζεο θάζηζκα Ύςνο γξαθείνπ Θέζε πνδηώλ Θέζε άλσ άθξσλ

33 Εργονομικές Συμβουλές Τν θάζηζκα πξέπεη λα παξέρεη ππνζηήξημε ζηελ πιάηε θαη ζηνπο κεξνύο Τα πόδηα πξέπεη λα παηνύλ ζην έδαθνο ή ζε θάπνην ππνπόδην Τν θάζηζκα πξέπεη λα επηηξέπεη ειεύζεξε πξόζβαζε ζην γξαθείν θαη ην πιεθηξνιόγην ρσξίο λα ζθύβεη κπξνζηά Τα ρέξηα πξέπεη λα ππνζηεξίδνληαη από ηνπο βξαρίνλεο ηνπ θαζίζκαηνο ή ην γξαθείν Σπρλά δηαιείκκαηα θαη αιιαγή ζέζεο

34 Σε παθήσεις δίσκου Οη αζζελείο πξέπεη λα ελζαξξύλνληαη λα παξακέλνπλ θηλεηηθνί θαη δξαζηήξηνη. Με ζηεξνεηδή αληηθιεγκνλώδε θαη κπνραιαξσηηθά θάξκαθα κπνξεί λα βνεζήζνπλ ζε αγλώζηνπ αηηηνινγίαο νζθπαιγία αιιά εηδηθά ζε ηξαπκαηηζκό δίζθνπ, δελ ππάξρνπλ ζεκαληηθά ζρεηηθά εξεπλεηηθά δεδνκέλα Γηα ηελ αλαιγεζία κεηά από ηξαπκαηηζκό δίζθνπ, ηα ζηεξνεηδή δελ είλαη θαιύηεξα από placebo.

35 Σε παθήσεις δίσκου Βξαρππξόζεζκα, επηζθιεξίδεηνο έγρπζε κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζεκαληηθή αλαιγεζία. Όρη όκσο καθξνπξόζεζκα. Σηελ απνπζία αληελδείμεσλ, αζζελείο κε ηζρηαιγία πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη ζπληεξεηηθά γηα 6 εβδνκάδεο πξηλ λα ππνβιεζνύλ ζε απεηθνληζηηθέο κεζόδνπο θαη ίζσο ρεηξνπξγείν Ζ δηζθεθηνκή κπνξεί λα πξνζθέξεη ηαρύηεξα απνηειέζκαηα ζε επηιεγκέλνπο αζζελείο πνπ ππνθέξνπλ από πόλν δηζθηθήο πξνέιεπζεο, ν νπνίνο δελ βειηηώλεηαη κεηά από ζπληεξεηηθή ζεξαπεία 6 εβδνκάδσλ

36 Σε παθήσεις δίσκου Τα καθξνπξόζεζκα απνηειέζκαηα ηεο δηζθεθηνκήο είλαη παξόκνηα κε απηά κεηά από ζπληεξεηηθή αληηκεηώπηζε. Από: Medscape Medical News 2008 Barclay, L. and Nghiem, H. (2008). Management of Acute Lumbar Disk Herniation

37 Οδηγίες NICE (National Institute for Health and Clinical Excellence) Απηή ε νδεγία θαιύπηεη ηελ πξώηκε ζεξαπεία θαη αληηκεηώπηζε ηνπ επαλαιακβαλόκελνπ νζθπτθνύ πόλνπ κε-ζπγθεθξηκέλεο αηηηνινγίαο πνπ έρεη δηαξθέζεη πεξηζζόηεξν από 6 εβδνκάδεο αιιά ιηγόηεξν από 12 κήλεο. Γελ αλαθέξεηαη ζηελ απνθαηάζηαζε βαξείαο νζθπαιγίαο δηάξθεηαο κεγαιύηεξεο ησλ 12 κελώλ. Οδεγία NICE 88

38 Βασικά στοιχεία από την οδηγία Πιεξνθνξίεο, εθπαίδεπζε θαη επηινγέο ησλ αζζελώλ Παξέρνληαη αξθεηέο ζπκβνπιέο θαη νδεγίεο ζηνπο αζζελείο γηα ηελ απηό-αληηκεηώπηζε ηεο νζθπαιγίαο ηνπο. Πξνζθέξεηε έλα από ηα παξαθάησ, ιακβάλνληαο ππ όςε ηελ επηινγή ηνπ αζζελή: πξόγξακκα άζθεζεο, πξόγξακκα manual therapy ή βεινληζκνύ. Δάλ ε επηινγή δελ έρεη απνηέιεζκα, δώζηε πάιη ηελ επηινγή ζηνπο αζζελείο ζαο.

39 Φυσική δραστηριότητα και άσκηση Πξνζθέξεηε έλα δνκεκέλν πξόγξακκα αζθήζεσλ, ζρεδηαζκέλν γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν αζζελή: maximum 8 εκέξεο άζθεζεο κέζα ζε πεξίνδν 12 εβδνκάδσλ Σπκκεηνρή ζε νκάδεο άζθεζεο Έλα πξόγξακκα έλαο πξνο έλαλ ίζσο ρξεηάδεηαη εάλ ν αζζελήο δελ κπνξεί από κόλνο ηνπ ή δελ κπνξεί λα εληαρζεί ζε νκάδα

40 Manual therapy Σθεθζείηε ην manual therapy, πεξηιακβάλνληαο manipulation, κέρξη 9 ζπλεδξίεο ζε πεξίνδν 12 εβδνκάδσλ.

41 Οδηγία NICE Τα πξνγξάκκαηα άζθεζε κπνξεί λα πεξηιακβάλνπλ: Αεξνβηθή Μπτθή ελδπλάκσζε Έιεγρν ζηάζεο Γηαηαηηθέο αζθήζεηο