Σελίδα 6 ΔΥΤΙΚΟ ΚΤΗΡΙΟ ΠΙΘΕΩΝΑΣ

Transcript

1 Σελίδα 6 ΔΥΤΙΚΟ ΚΤΗΡΙΟ ΠΙΘΕΩΝΑΣ Η ανασκαφή του δυτικού κτηρίου παρουσίασε ποικίλες δυσκολίες λόγω της ιδιότυπης κάτοψης και της ιδιαίτερης χρήσης του χώρου αλλά και των καταστροφών που είχαν υποστεί κατά καιρούς οι αρχαιολογικές επιχώσεις. Στρωματογραφία Την κύρια καταστροφή διεξήγαγαν τα σκαπτικά μηχανήματα των κατασκευαστικών εταιρειών που εργάστηκαν χωρίς παρακολούθηση. Προιόν αυτής της δραστηριότητας είναι το πρώτο στρώμα που ανασκάφηκε, με τον

2 Σελίδα 7 χαρακτηρισμό σύγχρονα μπάζα. Το χώμα είχε καστανέρυθρη και κατά τόπους γκριζωπή απόχρωση, χαλαρή σύσταση και μεγάλη περιεκτικότητα σε μικρούς χαλικώδεις λίθους. Απέδωσε σύγχρονα υλικά μαζί με θραύσματα κεραμίδων, μεταλλικά μικροευρήματα και όστρακα αγγείων, άρκετά εκ των οποίων συνανήκουν με όστρακα που προέκυψαν από ασφαλή αρχαιολογικά στρώματα. Σε πολλά σημεία η εκσκαφή προχώρησε στην αποκάλυψη οικοδομικών στοιχείων και σε καταστροφές. Βόρεια του κτηρίου και σε μικρή απόσταση, εντοπίστηκε περιορισμένης έκτασης γκριζωπή και αργιλώδης επίχωση που κάλυπτε λιθοσωρό από αδρούς λίθους σε πυκνή διάταξη αδιαμόρφωτου σχήματος. Μοναδικό εύρημα ένας μελαμβαφής αμφορέας με διακόσμηση της κατηγορίας Δυτικής Κλιτύος που χρονολογείται περί τα μέσα του 2 ου π.χ. αιώνα. Το στρώμα αυτό δεν βρέθηκε στο εσωτερικό του κτηρίου, όπου στο ανάλογο βάθος εντοπίστηκε το προαναφερθέν στρώμα των μπάζων. Πιθανολογείται λοιπόν ότι ύστερες επιχώσεις, ίσως και φάσεις, πιθανόν να καταστράφηκαν από τα χωματουργικά μηχανήματα. Σε όλη την έκταση του κτηρίου αποκαλύφθηκε καστανέρυθρη αργιλώδης επίχωση με μικρή περιεκτικότητα σε χαλίκι και μικρούς αργόλιθους. Ονομάστηκε στρώμα 1 α και περιείχε θραύσματα κεραμίδων, οργανικά υλικά και λιγοστή κεραμική. Το πάχος του ήταν μετά τις καταστροφές περιορισμένο, το πολύ 0,20μ. Ανάλογο πάχος είχε και το επόμενο στρώμα 1β που χαρακτηρίζεται από καστανέρυθρο, πηλώδες, συμπαγές και σχετικά ομοιογενές χώμα. Είναι το στρώμα που πιθανότατα προέκυψε από την καταστροφή της πλίνθινης ανωδομής του κτηρίου. Το περιεχόμενο του περιορίζεται σε λιγοστά μικροευρήματα και όστρακα από αβαφή κυρίως αγγεία, ενώ η αφαίρεση του αποκάλυψε εκτεταμένο στρώμα καταστροφής κεραμίδων στέγης (φωτ.3) με θραύσματα στρωτήρων και καλυπτήρων κεράμων λακωνικού τύπου αλλά και θραύσματα πλίνθων. Η πυκνότητα του διέφερε σε κατά τόπους σημεία. Δεν βρέθηκαν ίχνη από τον ξύλινο σκελετό της στέγης αλλά η ύπαρξη του βεβαιώνεται από τον μεγάλο αριθμό σιδερένιων καρφιών και τα υπολείμματα απανθρακωμένου υλικού. Ανάμεσα από τα κεραμίδια αλλά και κάτω από το στρώμα καταστροφής συγκεντρώθηκε τεράστια ποσότητα θραυσμάτων πίθων και λιγοστά όστρακα αβαφούς και μελαμβαφούς κεραμικής. Το όριο post quem για την καταστροφή αυτής της φάσης του κτηρίου δίνουν κεραμική και νομίσματα που δεν ξεπερνούν το α τέταρτο του 3 ου π.χ.αιώνα.

3 Σελίδα 8 Δάπεδα λιθόστρωτα, βοτσαλωτά και από πατημένο πηλόχωμα αποκαλύφθηκαν σε διάφορα βάθη, διαμορφώνοντας χώρους σε κλιμακωτά άνδηρα. Η ανασκαφή κάτω από τον ορίζοντα χρήσης του κτηρίου απέδωσε επιχώσεις περιορισμένης έκτασης που αφορούν μία πρω ι μότερη φάση χρήσης του χώρου. Αρχικά αποκαλύφθηκε εκτεταμένη αργιλώδης επίχωση καστανέρυθρης απόχρωσης που ονομάστηκε στρώμα 2. Το χώμα ήταν συμπαγές και σκληρό με λιγοστούς χαλικώδεις λίθους στη σύστασή του. Αποτελούσε το στρώμα θεμελίωσης ορισμένων τοίχων του κτηρίου, ένω αντίθετα άλλοι θεμελιώνονταν βαθύτερα στα φυσικά στρώματα. Το περιεχόμενο του περιοριζόταν σε λιγοστά μικροευρήματα και όστρακα αβαφών αγγείων. Στοιχείο χρονολόγησης αποτελούν νομίσματα των βασιλέων Φιλίππου Β και Αλεξάνδρου Γ. Κάτω από το στρώμα 2 αποκαλύφθηκαν σποραδικές και περιορισμένης έκτασης συγκεντρώσεις κεραμίδων που δεν δίνουν την εικόνα εκτεταμένου στρώματος καταστροφής. Διαφοροποιείται μόνο η ΒΔ γωνία του κτηρίου όπου εντοπίστηκε στρώμα πεσμένης στέγης και βοτσαλωτό δάπεδο σε συνάρτηση με το θεμέλιο ενός εκ των πεσσών του κτηρίου(φωτ.4). Κατασκευή και λειτουργία των χώρων του πιθεώνα [ δυτικού κτιρίου] Κτήριο ορθογώνιο, με συνολικό εμβαδόν 300τ.μ., ιδιότυπη κάτοψη, και ορισμένο περιεχόμενο (φωτ.5,6). Μία λιθόστρωτη αυλή δεσπόζει στο βόρειο τμήμα του, ενώ πίθοι ποικίλων διαστάσεων σε σειρές φαίνεται ότι επιβάλλουν το σχήμα των χώρων που διατάσσονται γύρω από αυτήν. Σε άμεση επαφή με την αυλή (διι) διαμορφώνονται τρεις χώροι στα βόρεια, τα δυτικά και στα ανατολικά αντίστοιχα (ζιι), ενώ στα νότια βρίσκεται ορθογώνιος ημιυπόγειος χώρος. Δύο ακόμη χώροι πιθεώνες βρίσκονται στα ανατολικά και στα νότια του κτηρίου (βι,ιι),ενώ ημιυπαίθριοι στεγασμένοι χώροι εντοπίστηκαν προς βορράν ( ει), νότο(ειι) και δυσμάς(βιιι). Λιθόστρωτη αυλή διι Πυρήνα του κτηρίου αποτελεί η ορθογώνια λιθόστρωτη αυλή με συνολική έκταση 60τ.μ (φωτ.7,8 και σχ.4). Στη βόρεια πλευρά της δημιουργεί δύο ορθογώνιες προεξοχές με διαστάσεις 1.40Χ1.20μ. Είναι επιμελημένη κατασκευή, από επάλληλες στρώσεις μικρών και μεγάλων αδρών λίθων σε πυκνή διάταξη. Περιμετρικά σχηματίζεται υπερυψωμένη ζώνη τοιχάριο πλάτους 0,70μ. Ο ορίζοντας χρήσης της αυλής υπολογίζεται στα 11,05μ. έως 11,00μ. και παρουσιάζει βάθος θεμελίωσης από 0,20μ. έως 0,40μ. Αδιευκρίνιστη παραμένει η λειτουργία των δύο προεξοχών στα βόρεια, ενώ η κατασκευή του περιμετρικού τοιχίου υποδηλώνει την πρόθεση να οριστεί σαφώς ο υπαίθριος από τους περιβάλλοντες στεγασμένους χώρους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το στρώμα θεμελίωσης της αυλής, που εντοπίζεται σχεδόν σε όλη την έκταση που καλύπτει η αυλή, εκτός από τη ΝΑ γωνία της. Η σύσταση του στρώματος αποτελείται αμιγώς από χαλικώδεις λίθους με λιγοστό αμμώδες χώμα ανάμεσα τους. Κοίτη χειμάρρου έχει εντοπιστεί ότι ξεκινά από τα Β.ΒΔ της θέσης και κατευθύνεται προς τα Ν.ΝΑ. Το πλάτος της όπως διαμορφώνεται στο βόρειο εξωτερικό τμήμα του κτηρίου

4 Σελίδα 9 ξεπερνά τα 10,00μ. Αποτελεί το στρώμα θεμελίωσης του βόρειου τοίχου και της αυλής(φωτ.9), ενώ στα νότια αφαιρέθηκε κατά την κατασκευή του υπόσκαφου χώρου. Χαρακτηριστική είναι η παντελής έλλειψη ευρημάτων από την επιφάνεια της αυλής. Ένα μοναδικό όστρακο μελαμβαφούς αγγείου, κανένα πήλινο ή μεταλλικό αντικείμενο και κανένα υπόλειμμα οργανικού υλικού, παρά την εξονυχιστική έρευνα των επιχώσεων αλλά και των χωμάτων γύρω και κάτω από τους λίθους, καθιστούν απαγορευτική οποιαδήποτε προσπάθεια ερμηνείας της χρήσης του χώρου, πριν ενταχθεί στο γενικότερο λειτουργικό σύστημα του κτηρίου. Βόρεια αίθουσα ζιι Η στεγασμένη αίθουσα στα βόρεια της αυλής καταλαμβάνει έκταση 24,00τ.μ. Είναι χώρος στενός και επιμήκης με τη μακρά πλευρά του στον άξονα Α Δ. Στα βόρεια ορίζεται από ισχυρό τοίχο πλάτους 1,00μ. που διαμορφώνει σε τακτά διαστήματα ιδιαίτερα βαθύ θεμέλιο από αργολιθοδομή (φωτ.9), ενώ σωζόμενο τμήμα της ανωδομής του παρουσιάζει επιμελημένη δόμηση από κατεργασμένους λίθους. Στα νότια ορίζεται από τη βόρεια πλευρά της αυλής η οποία μάλιστα εμφανίζει δύο ημικυκλικές υποδοχές που σκοπό έχουν να στηρίξουν δύο μεγάλους πίθους (πίθος 8 και 9) που καταλαμβάνουν όλο το πλάτος της αίθουσας (φωτ.10). Θραύσματα ενός τρίτου εντοπίστηκαν σε όλη την

5 Σελίδα 10 έκταση της αίθουσας και παρουσιάζουν μεγάλη συγκέντρωση σε λάκκο ικανού μεγέθους στα ανατολικά της αίθουσας. Το στρώμα καταστροφής του χώρου εμφανίζεται λίγο ψηλότερα από τον ορίζοντα χρήσης της αυλής και ακολουθεί έντονη κλίση προς τα κάτω, καλύπτοντας το εσωτερικό των πίθων με θραύσματα από την κατεστραμμένη πλινθοδομή και στέγη του κτηρίου. Απέδωσε μεγάλη ποσότητα θραυσμάτων πίθων, που ο κύριος όγκος τους συνανήκει με τους πίθους 8 και 9. Αντίθετα ήταν πολύ φτωχό σε κεραμική και μικροευρήματα. Λιγοστά όστρακα αβαφών και μελαμβαφών αγγείων και μεταλλικά μικροευρήματα που περιορίζονται σε σιδερένια καρφιά της ξυλότυπης στέγης και μολύβδινους συνδέσμους πίθων. Από τα όστρακα των πίθων ιδιαίτερης προσοχής χρήζουν δύο συνανήκοντα θραύσματα από το χείλος του πίθου 8 που φέρουν εγχάρακτα γράμματα σύμβολα Ο Α Κ Ο Ι Α (φωτ.11).το μέγιστο σωζόμενο πλάτος τους ξεπερνά τα δύο μέτρα, ενώ οι προσπάθειες συγκόλλησής τους μας επιτρέπουν να υπολογίσουμε το ύψος τους περίπου στα τρία μέτρα. Αν και δεν εντοπίστηκε ο ορίζοντας χρήσης της αίθουσας, οι πίθοι είναι βυθισμένοι τουλάχιστον κατά το ήμισυ του ύψους τους σε σχέση με τον ορίζοντα της αυλής αλλά και τη διαμόρφωση της ανωδομής του βόρειου τοίχου. Η αναζήτηση οργανικών καταλοίπων στα χώματα από το εσωτερικό των πίθων και τα στρώματα καταστροφής απέδωσε μεγάλη ποσότητα γιγάρτων και κανένα άλλο εύρημα. Ο χώρος είναι σε άμεση επαφή με τις αίθουσες στα Α και Δ μέσω ανοιγμάτων που υπολογίζονται στα 2,00μ περίπου. Ανατολική αίθουσα ζιι Ανάλογο επίμηκες σχήμα έχει και η ανατολική αίθουσα με τη μακρά πλευρά της στον άξονα Β Ν και έκταση 29,00τ.μ. Το δυτικό όριο της διαμορφώνεται από την παρειά της αυλής, ενώ στα ανατολικά ορίζεται από τρεις κτιστούς πεσσούς με κενά διαστήματα 2,50μ. και 4,00μ. ανάμεσα τους. Όλη η έκταση του χώρου καλυπτόταν από πυκνό στρώμα καταστροφής που αποκαλύφθηκε σε χαμηλότερο άνδηρο, περίπου στο επίπεδο της αυλής, ενώ δάπεδο από πατημένο πηλόχωμα σώθηκε στο νότιο μισό τμήμα του σε ύψος 10,95μ. ταυτίζοντας τον ορίζοντα χρήσης του χώρου με αυτόν της αυλής. Δύο λάκκοι που εντοπίστηκαν χαμηλότερα από το δάπεδο σώζουν θραύσματα από πίθους μάλλον μικρού μεγέθους (πίθος 16 και17). Λιγοστά αβαφή όστρακα, μολύβδινοι σύνδεσμοι πίθων και σιδερένια καρφιά ήταν τα μοναδικά ευρήματα του χώρου. Στο βόρειο τμήμα του, μετά την ανασκαφή του στρώματος 2, εντοπίστηκε επιφάνεια από στρωμένο αδρό χαλίκι. Η έκτασή της ήταν περιορισμένη και μέρος αυτής συνεχιζόταν κάτω από τη λιθόστρωτη αυλή. Βρέθηκε σε ύψος 10,40μ.λίγο ψηλότερα από το σημείο θεμελίωσης των πεσσών. Θραύσματα κεραμίδων και υπολείμματα απανθρακωμένου υλικού δεν δίνουν στοιχεία για τη χρονολόγηση ή την χρήση της κατασκευής, που μόνο με βάση την αλληλουχία των στρωμάτων θα μπορούσε να ταυτιστεί με τη φάση του στρώματος καταστροφής του 4 ου π.χ. αιώνα

6 Σελίδα 11 Δυτική αίθουσα ζιι Στον άξονα Β Ν διαμορφώνει την επιμήκη κάτοψή της και η δυτική αίθουσα. Καταλαμβάνει έκταση 29,00τ.μ. Στα ανατολικά ορίζεται από τη δυτική πλευρά της αυλής. Δυτικά αναπτύσσεται ένα περίτεχνο οικοδομικό σύστημα που βασίζεται στην ακολουθία κτιστών τετράγωνων πεσσών με ορθογώνιο βαθύ θεμέλιο και τοίχων που γεφυρώνουν τα μεταξύ τους διαστήματα (φωτ.12). Οι τοίχοι μεταξύ των πεσσών είναι κατασκευασμένοι από αργολιθοδομή με συνδετικό υλικό πηλόχωμα, όπως άλλωστε και τα θεμέλια των πεσσών, ενώ η ανωδομή των τελευταίων είναι πιό επιμελημένη από κατεργασμένους πλακαρούς λίθους. Η επιφάνεια του χώρου καλύπτονταν από διάσπαρτο και αραιό στρώμα καταστροφής εκτός από τη ΒΔ γωνία του. Εκεί εντοπίστηκε πυκνό στρώμα καταστροφής και δάπεδο από πατημένο πηλόχωμα στο επίπεδο που αποκαλύφθηκε και η μεσοτοιχία μεταξύ των πεσσών. Βυθισμένος κάτω από τον ορίζοντα του δαπέδου βρέθηκε λάκκος με θραύσματα πίθου μεγάλου μεγέθους που εφάπτονταν στη γωνία του πεσσού και της μεσοτοιχίας. Το δάπεδο βρέθηκε σε ύψος 11,30μ. σαφώς ψηλότερα από τον ορίζοντα της αυλής. Μία δεύτερη πυκνή στρώση κεραμίδων που κάλυπτε βοτσαλωτό δάπεδο αποκαλύφθηκε μετά την ανασκαφή του στρώματος 2. Όλη η μεσοτοιχία ήταν κατασκευασμένη πάνω σε αυτόν τον ορίζοντα ενώ μέρος του δαπέδου πατούσε πάνω στο θεμέλιο του πεσσού (φωτ.13). Πρόκειται για το μοναδικό σημείο όπου η πρωιμότερη φάση ταυτίζεται με τμήμα των οικοδομικών στοιχείων του κτηρίου. Η θεμελίωση του πεσσού έχει υπάρξει σε ένα αρχαιότερο οικοδομικό σύνολο την κάτοψη του οποίου δεν μπορούμε να αναπαραστήσουμε.

7 Σελίδα 12 Νότια αίθουσα ζιι Η νότια αίθουσα καταλαμβάνει έκταση 46,00τ.μ. Στο μέσο περίπου της επιφάνειάς της και ακριβώς στη νότια παρειά της αυλής, διαμορφώνεται ορθογώνιας κάτοψης υπόσκαφος χώρος εσωτερικών διαστάσεων 5,30Χ2,30μ.(φωτ.14,15). Τα τοιχώματα του είναι κατασκευασμένα από πηλόχωμα και έχουν πλάτος 0,80μ. Το δάπεδο του είναι 0,60μ. χαμηλότερα από την επιφάνεια της αυλής και έχει ως υπόστρωμα πυκνή επιμελημένη λιθόστρωση που καλύπτεται από παχύ υπόλευκο ασβεστοκονίαμα αναμεμειγμένο με βότσαλο (φωτ.16,17). Στην επιφάνεια του στρώνονται σε αραιή διάταξη, μικροί αποστρογγυλεμένοι λίθοι και πυκνό βότσαλο. Πάνω στο δάπεδο βρέθηκαν δύο οξυπύθμενοι πίθοι (πίθος 18 και19) που στηρίζονταν σε βάση από φθαρτά υλικά. Μεγάλη ποσότητα γιγάρτων βρέθηκε στο χώμα μεταξύ των κεραμίδων και των θραυσμάτων των πίθων αλλά και μέσα στις επιχώσεις του δαπέδου. Δεν βρέθηκαν στοιχεία που να δηλώνουν την πρόσβαση στον χώρο. Εκτός από τα θραύσματα των πίθων και τα γίγαρτα βρέθηκαν ακόμη μολύβδινοι σύνδεσμοι, θραύσματα χαλκού και μια μεγάλη συγκέντρωση από σιδερένια αμφίκαρφα ποικίλων μεγεθών. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού που προέκυψε από την καταστροφή της στέγης, υποχώρησε όπως ήταν φυσικό στον χαμηλότερο ορίζοντα της αίθουσας,

8 Σελίδα 13 καλύπτοντας όλη την έκταση του ημιυπόγειου χώρου με επάλληλες στρώσεις κεραμίδων με οριζόντια και κάθετη φορά, θραύσματα πλιθιών και απανθρακωμένο ξύλο. Στο ανατολικό τμήμα της αίθουσας ανάμεσα στους δύο πεσσούς της και σε επαφή με την μεσοτοιχία που τους γεφυρώνει, βρέθηκε μικρού μεγέθους πίθος (πίθος 3) θαμμένος μόλις κατά το 1/3 του υπολογιζόμενου ύψους του, σε βοτσαλωτό δάπεδο που εντοπίστηκε στο ίδιο αυτό σημείο σε ύψος 10,95μ. Κοντά στο Ν πεσσό της αίθουσας και ενώ η ανασκαφή είχε προχωρήσει στην αρχική επιφάνεια του φυσικού στρώματος, αποκαλύφθηκε ακανόνιστου σχήματος λάκκος (Λ11) που περιείχε μεγάλη ποσότητα αργιλώδους χώματος με έντονα ίχνη καύσης. Η σύσταση και η απόχρωση του χώματος καθώς και η γειτνίαση με τον υπόσκαφο χώρο οδηγούν στη σκέψη πως πρόκειται για τα υπολείμματα από την κατασκευή των πηλόχτιστων τοιχωμάτων του. Αίθουσα βιι Σε άμεση επικοινωνία με τη νότια αίθουσα βρίσκεται ο νοτιώτερος χώρος του κτηρίου. Καταλαμβάνει έκταση 70,00 τ.μ. και έχει ορθογώνιο σχήμα με τη μακρά πλευρά του στον άξονα Α Δ. Το οικοδομικό σύστημα με την εναλλαγή πεσσών και μεσοτοιχιών και η αποκλειστική παρουσία πίθων, χαρακτηρίζουν και αυτόν το χώρο. Συγκεκριμένα βρέθηκαν τέσσερις οξυπύθμενοι πίθοι, μικρού (πίθος 5) και μεγάλου μεγέθους (πίθοι 4,6,7) τοποθετημένοι κατά μήκος του νότιου τοίχου. Το πλάτος τους αναπτύσσεται κατά μήκος των μεσοτοιχιών, ενώ οι πεσσοί εκτός από τη στατική τους σημασία για το κτήριο, διαμορφώνουν εσοχές που παρέχουν ισχυρή στήριξη στις κοίλες επιφάνειες των αγγείων. Οι πίθοι είναι βυθισμένοι τουλάχιστον κατά το ήμισυ του ύψους τους με συγκρίσιμο μέγεθος το σημείο από όπου ξεκινά η ανωδομή των τοίχων. Δάπεδο δεν εντοπίστηκε ενώ το πυκνό στρώμα καταστροφής απέδωσε λιγοστά ευρήματα όπως και στον υπόλοιπο χώρο του κτηρίου. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το μεγαλύτερο μέρος της αβαφούς κεραμικής αφορά θραύσματα οξυπύθμενων εμπορικών αμφορέων αλλά και μεταφορικών αγγείων οικιακής χρήσης. Αίθουσα βι Ο τελευταίος χώρος πιθεώνας αναπτύσσεται μεταξύ των δύο κτηρίων, στον άξονα Β Ν, χρησιμοποιώντας τους δύο εξωτερικούς τοίχους των κτηρίων (φωτ.6,18 και σχ.5). Καταλαμβάνει έκταση 75,00τ.μ. Δε σώζεται το νότιο άκρο του, ενώ προς τα βόρεια ένας ίσως πρόσθετος τοίχος γεφυρώνει την απόσταση μεταξύ των δύο κτηρίων. Κατά μήκος του ανατολικού τοίχου στο βόρειο τμήμα του, βρέθηκαν τρία οξυπύθμενα πιθάρια (πίθος 1,2,15) βυθισμένα στο έδαφος περίπου κατά τα τρία τέταρτα του υπολογιζόμενου ύψους τους (φωτ.19,20). Οκτώ συνολικά λάκκοι με σημειακά στρώματα καταστροφής, σκαμμένοι βαθειά στο φυσικό έδαφος και διατεταγμένοι στον άξονα των πίθων καθώς και σε δεύτερη παράλληλη σειρά με αυτούς, ερμηνεύτηκαν ως λάκκοι πιθαριών (φωτ.21). Το στρώμα καταστροφής του χώρου αποκαλύφθηκε σε παράλληλη σχέση με τους τοίχους ενώ παρουσίαζε ποικίλες και έντονες κλίσεις που οφείλονταν

9 Σελίδα 14 στην υποχώρηση του υλικού στο εσωτερικό των πίθων και των λάκκων. Στην προστασία που παρείχαν τα τοιχώματα των πίθων οφείλουμε τη διατήρηση αρκετών ωμόπλινθων ποικίλων μεγεθών. Μολύβδινοι σύνδεσμοι, θραύσματα πίθων και γίγαρτα κυριαρχούν στο χώρο. Την εικόνα συμπληρώνουν λιγοστά όστρακα αβαφών και μελαμβαφών αγγείων, ένα ασημένιο και λίγα χάλκινα νομίσματα καθώς και δύο σιδερένια εγχειρίδια. Τρεις, ζωτικής σημασίας για το κτήριο ημιυπαίθριοι χώροι αναπτύσσονται στα βόρεια, τα νότια και τα δυτικά. Ημιυπαίθριος χώρος βιιι Στη ΒΔ γωνία του κτηρίου εφάπτεται τοίχος από αργολιθοδομή και συνδετικό υλικό πηλόχωμα με μέγιστο σωζόμενο μήκος 2,10μ. Κατασκευάζεται σε δύο κλιμακωτά επίπεδα με κατεύθυνση από Δ Α που εξουδετερώνουν την έντονη κλίση του εδάφους (φωτ.22). Η έκταση που διαμορφώνεται από το τοιχίο αυτό και το δυτικό εξωτερικό τοίχο του κτηρίου καλύπτονταν από πυκνό στρώμα καταστροφής πλάτους 4,00μ. και μήκους 15,00μ. Το πλάτος του στρώματος καταστροφής,το χωμάτινο δάπεδο που αποκαλύφθηκε σε ύψος 11,04μ. και η πληθώρα ευρημάτων δίνουν την εικόνα στεγασμένου χώρου, ανοιχτού προς τα δυτικά και με άμεση πρόσβαση στη δυτική αίθουσα του κτηρίου, μέσω ανοίγματος που εντοπίστηκε μεταξύ των πεσσών της τελευταίας. Την ύπαρξη θυραίου ανοίγματος επιβεβαιώνει η εύρεση σιδερένιων εξαρτημάτων θύρας μαζί με σιδερένιο κλειδί λακωνικού τύπου. Η πληθώρα των μικροευρημάτων αφορά κυρίως πήλινα πυραμιδόσχημα υφαντικά βάρη, θραύσματα ειδωλίου, μολύβδινους συνδέσμους, σιδερένια εργαλεία και εγχειρίδια, σιδερένια καρφιά, λιγοστά νομίσματα και εντυπωσιακά μεγάλη ποσότητα αβαφούς και μελαμβαφούς κεραμικής. Οξυπύθμενοι εμπορικοί αμφορείς, χυτροειδή και μεταφορικά αγγεία οικιακής χρήσης σε ποικιλία σχημάτων, κατακλύζουν το χώρο. Ανάμεσα τους ξεχωρίζουν μία ακέραιη υδρία και τρεις χύτρες που βρέθηκαν στο δάπεδο του χώρου καθώς και λάκκος με επίπεδη βάση που επιχρίεται από στρώσεις πηλού (φωτ.23). Ημιυπαίθριοι χώροι ει και ειι Εξίσου πλούσιες σε ευρήματα είναι και οι στοές βόρεια και νότια του χώρου. Το μήκος του στρώματος καταστροφής στα βόρεια φτάνει τα 15,00μ. ενώ το πλάτος του ξεπερνά τα 3,00μ.,ορίζοντας ένα στεγασμένο χώρο που εφτανε μέχρι τη ΒΔ γωνία του ανατολικού κτηρίου (φωτ.24). Αντίστοιχα ως τη ΝΔ γωνία του, έφτανε η νότια αίθουσα δίνοντας στρώμα καταστροφής πλάτους 5,00μ. και μήκους 20,00μ. Η διαμόρφωση αυτή προφυλάσσει τις εξόδους του κτηρίου προς όλες τις κατευθύνσεις και δημιουργεί λειτουργικούς χώρους εργασίας περιμετρικά αυτού. Το τελευταίο επιβεβαιώνεται από τη μεγάλη συγκέντρωση σιδερένιων εργαλείων και εγχειριδίων, πήλινων σκευών, λεκανών και τρυπτήρων, το μέγεθος και η ποικιλία των οποίων υποδεικνύει εργαστηριακή χρήση. Την εικόνα συμπληρώνουν θραύσματα και μολύβδινοι σύνδεσμοι πίθων καθώς και μέτρια ποσότητα αβαφούς κεραμικής.

10 Σελίδα 15 Ένα ακέραιο πιθάρι (πίθος 20) αποκαλύφθηκε στο ανατολικό τμήμα της βόρειας στοάς, θαμμένο μέσα σε χειμαρρώδεις αποθέσεις, ενώ στα δυτικά της νότιας στοάς βρέθηκε το λίθινο θεμέλιο μεγάλης πεταλόσχημης εστίας με ορθογώνια είσοδο (φωτ.25). Σε επαφή με το βόρειο άκρο του πετάλου εντοπίστηκε πλακαρός λίθος. Έντονη καύση και πολλά θραύσματα αβαφών αγγείων βρέθηκαν στο εσωτερικό της. Η εστία είναι κατασκευασμένη πάνω σε παλιότερο λάκκο πίθου στον οποίο βρέθηκαν νομίσματα Φιλιππου Β και Αλεξάνδρου Γ. Πιθεών: Σχέδια jii Β Βόρειος τοίχος jii Β Δυτικός τοίχος

11 Σελίδα 16 jii Δ Δυτικός τοίχος ΕΙ Νότιος Τοίχος