ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΤΤΑΝΘΡΑΚΙΚΩΝ (ΣΕ ΝΕΦΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΟ) Γιώργος Χ. Κουτρούμπας Επιμελητής A Νεφρολογικό Τμήμα Γ.Ν.

Transcript

1 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΤΤΑΝΘΡΑΚΙΚΩΝ (ΣΕ ΝΕΦΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΟ) Γιώργος Χ. Κουτρούμπας Επιμελητής A Νεφρολογικό Τμήμα Γ.Ν. Βόλου

2 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΤΤΑΝΘΡΑΚΙΚΩΝ (ΣΕ ΝΕΦΡΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΤΕΡΟ) Επαναρρόφηση διττανθρακικών στο νεφρό Παράγοντες που επηρεάζουν Επαναρρόφηση διττανθρακικών στο έντερο Παράγοντες που επηρεάζουν

3 Επαναρρόφηση διττανθρακικών στο νεφρό

4 Επαναρρόφηση HCO 3

5 ΔΙΗΘΗΣΗ HCO 3 ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ HCO meq/μέρα (3,5 meq/min) ΕΓΓΥΣ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑ 8090% ΑΓΓΥΛΗ HENLE 10% ΑΘΡ. ΣΩΛΗΝΑΡΙΑ 5% HCO 3 ΟΥΡΩΝ <1% ~1 meq/24ωρο

6 Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αυλός σωληναρίου Κύτταρο εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου Περισωληναριακό τριχοειδές HCO 3 + ΚA IV NHE3 Na + 3Na + ATP HCO 3 Na + ATPase AE1 2 Cl H 2 CO 3 ΚA IV CO 2 + H 2 O H 2 O +CO 2 ΚA II HCO 3 Na + 3HCO 3 NBC1 + V0

7 Na + ATP ADP Αίμα Na + HCO 3 H + Καρβονική ανυδράση H 2 CO 3 CO 2 + H 2 O Καρβονική ανυδράση CO 2 H H + 2 O + + H 2 CO 3 Na + HCO 3 Ούρα

8 Παχύ ανιόν σκέλος της αγκύλης του Henle Αυλός σωληναρίου Κύτταρο ΠΑΣΑ Henle Περισωληναριακό τριχοειδές Na + 2Cl NH 4+ ή NKCC1 KCNJ1 3Na + Na + ATPase 2 HCO 3 ΚA IV + H 2 CO 3 ΚA IV CO 2 + H 2 O Na + NHE3 ATP H 2 O +CO 2 ΚA II HCO 3 Cl HCO 3 Na + 3HCO 3 AE1 NBC1 Cl Na + Ca 2+ Mg 2+ + V 0

9 Αυλός σωληναρίου Άπω νεφρώνας αεμβόλιμο κύτταρο Περισωληναριακό τριχοειδές 2 HCO 3 + H 2 CO 3 Κ + ATPάση ATPάση Maxi K 3Na + HCO 3 Na + 3HCO 3 Na + ATPάση ΑΕ1 NBC1 Cl CO 2 + H 2 O H 2 O +CO 2 ΚA II Cl KCNK1

10 Παράγοντες που επηρεάζουν την επαναρρόφηση των διττανθρακικών στο νεφρό Εξωκυττάριος όγκος υγρών Ποσότητα των HCO 3 στο διήθημα Ροή του διηθήματος Αρτηριακό ph Ενδοκυττάριο ph PaCO 2 Συγκέντρωση Cl Ενδοκυττάρια συγκέντρωση Κ +

11 Εξωκυττάριος όγκος υγρών Παλιά γνώση όγκου επαναρρόφησης HCO 3 όγκου επαναρρόφησης HCO 3 Μέσω συμπαθητικού, αγγειοτενσίνης ΙΙ, ενδοθηλίνης και ντοπαμίνης Wang, Curr Opin Nephrol Hypertens Sep;18(5):41220

12 Εξωκυττάριος όγκος υγρών Εξαιρέσεις όγκου και σοβαρή μεταβολική οξέωση Νατριούρηση + επαναρρόφηση HCO 3 Μέσω δράσης συμεταφορέα Na + /ανιόντων και δράσης ΝΗΕ3 Wang, Am J Physiol Jun;274(6 Pt 2):F10159 Στο ΠΑΣΑ Henle πρόσληψης NaCl οδηγεί σε επαναρρόφηση HCO 3 Good, Am J Physiol Renal Physiol Aug;301(2):F33443

13 Ροή του διηθήματος Ροή διηθήματος shear stress κυτταροσκελετός ενδοκυτταρίου Ca 2+ NHE3 επαναρρόφησης HCO 3, Na +, H 2 O Weinbaum, Am J Physiol Renal Physiol Dec;299(6):F122036

14 Αρτηριακό ph Αισθητήρας OGR1 (ovarian cancer G proteincoupled receptor 1) Αίσθηση Μέσω csrc και pyk2 δράσης ΝΗΕ3 και ΑΤPάσης Wagner, Nephron Physiol. 2006;103(1):p16

15 Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αυλός σωληναρίου Κύτταρο εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου Περισωληναριακό τριχοειδές NHE3 Na + 3Na + Na + ATPάση 2 ATP csrc pyk2 OGR1 Na + 3HCO 3 NBC1 + V0

16 Αρτηριακό ph Αισθητήρας διαλυτή αδενυλική κυκλάση (s AC, soluble adenylyl cyclase) Αίσθηση HCO 3 δράσης ΑΤPάσης Buck, Sensors (Basel). 2011;11(2):211228

17 Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αυλός σωληναρίου Κύτταρο εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου Περισωληναριακό τριχοειδές NHE3 Na + 3Na + Na + ATPάση 2 ATP sac HCO 3 camp Na + 3HCO 3 NBC1

18 Ενδοκυττάριο ph Αισθητήρας διαλυτή αδενυλική κυκλάση (s AC, soluble adenylyl cyclase) Κυτταρόπλασμα και μεμβράνη οργανυλίων Αίσθηση HCO 3 δράσης ΑΤPάσης Rahman, Front Physiol Nov 25;4:343

19 Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αυλός σωληναρίου Κύτταρο εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου Περισωληναριακό τριχοειδές NHE3 Na + 3Na + Na + ATPάση 2 ATP sac HCO 3 camp Na + 3HCO 3 NBC1

20 Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αυλός σωληναρίου Κύτταρο εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου Περισωληναριακό τριχοειδές NHE3 Na + 3Na + Na + ATPase 2 ATP ph Na + 3HCO 3 NBC1

21 PaCO 2 Αισθητήρας διαλυτή αδενυλική κυκλάση (s AC, soluble adenylyl cyclase) Αίσθηση HCO 3 ~ (PaCO 2 ) δράσης ΑΤPάσης Wagner, Nephron Physiol. 2006;103(1):p16

22 Η ενδοκυττάρια συγκέντρωση Κ + Κ + επαναρρόφησης HCO 3 Όχι η υποκαλιαιμία Μέσω μείωσης του ενδοκυτταρίου ph ηλεκτροθετικότητας Soleimani, J Clin Invest Oct;86(4):107683

23 Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο Αυλός σωληναρίου Κύτταρο εγγύς εσπειραμένου σωληναρίου Περισωληναριακό τριχοειδές NHE3 Na + 3Na + ATP Na + HCO 3 Na + ATPase AE1 2 Cl Na + 3HCO 3 NBC1 + V0

24 Αυλός σωληναρίου Άπω νεφρώνας αεμβόλιμο κύτταρο Περισωληναριακό τριχοειδές 2 HCO 3 + H 2 CO 3 Κ + ATPάση ATPάση Maxi K Κ + 3Na + HCO 3 Na + 3HCO 3 Na + ATPάση ΑΕ1 NBC1 Cl CO 2 + H 2 O H 2 O +CO 2 ΚA II Cl KCNK1

25 Μηχανισμοί Αύξηση επαναρρόφησης HCO 3 Διπλή δράση Μείωση επαναρρόφησης HCO 3 Κορτικοειδή Αγγειοτενσίνη ΙΙ Ντοπαμίνη Αλδοστερόνη Υπερωσμωτικότητα Παραθορμόνη Ενδοθηλίνη Έλλειψη ATP ααδρενεργική διέγερση Αλβουμίνη Αδενοσίνη Ινσουλίνη και IGF1

26 Επαναρρόφηση διττανθρακικών στο έντερο

27 ph 5 ph 7,47,6 ph 6,97,4 ph 2 ph 7,27,4 ph 7,4

28 Επαναρρόφηση HCO 3 Στόμαχος έκκριση 12/δάκτυλο έκκριση HCO 3 Νήστιδα και πολύ λιγότερο στον ειλεό επαναρρόφηση HCO 3 Κόλον έκκριση HCO 3

29 Επαναρρόφηση HCO 3 Κυρίως στη νήστιδα Μεταφορείς Αντιμεταφορείς Na + /H + (κυρίως ΝΗΕ3) Αντιμεταφορείς Cl /2HCO 3 Slc26a3 ή DRA (downregulated in adenoma) Slc26a6 ή PAT1 (putative anion transporter1)

30 Νήστιδα Αυλός Εντερο κύτταρο Βασική πλευρά 2HCO 3 Cl PAT1 DRA Cl Cl 2HCO 3 3Na + 3HCO 3 Na + Na + ATPάση NBC KCNN4 2 HCO 3 + Na + NHE3 KCNQ1/E3 ΚA IV H 2 O +CO 2 CO 2 + H 2 O ΚA II HCO 3 NKCC1 Na + 2Cl

31 Παράγοντες που επηρεάζουν την επαναρρόφηση των διττανθρακικών στο έντερο Το ph του εντερικού αυλού H συγκέντρωση Na + του εντερικού αυλού Η συγκέντρωση Cl του εντερικού αυλού Το ενδοκυττάριο ph Το αρτηριακό ph Η PCO 2 Χολινεργική διέγερση

32 Το ph του εντερικού αυλού Αυλός Εντερο κύτταρο Βασική πλευρά 2HCO 3 PAT1 Cl 2HCO ph =6,9 3 ph i =7,4 Cl DRA Na + NHE3 Xia W et al, Pflugers Arch Aug;466(8):154156

33 Το ph του εντερικού αυλού Αυλός Εντερο κύτταρο Βασική πλευρά PAT1 Cl 2HCO 3 2HCO ph =7,4 3 ph DRA i =7,4 Cl Na + NHE3 Xia W, Yu Q et al. Pflugers Arch Aug;466(8):154156

34 Επαναρρόφηση HCO 3 Απαραίτητη η ύπαρξη NaCl στον αυλό Το ενδοκυττάριο ph ελέγχει τη δράση του NHE3 Αρτηριακό ph = αντικρουόμενες μελέτες Η αύξηση PCO 2 φαίνεται να αυξάνει την επαναρρόφηση Ατροπίνη αυξάνει την επαναρρόφηση

35 Μηχανισμοί Διέγερση ΝΗΕ3 Νορεπινεφρίνη Σωματοστατίνη Οπιοειδή Νευροπεπτίδιο Y Πεπτίδιο ΥΥ Γλυκοκορτικοειδή (όχι τα αλατοκορτικοειδή) Αγγειοτενσίνη ΙΙ χαμηλές δόσεις (AT 2 R) Αναστολή ΝΗΕ3 Ακετυλοχολίνη VIP Ουσία P Σεροτονίνη Γουανιλίνη Ουρογουανιλίνη Νατριουρητικά πεπτίδια Προστακυκλίνη Ε 2 Ισταμίνη Διέγερση των Τ λεμφοκυττάρων

36 Συμπερασματικά στο νεφρό Αύξηση της επαναρρόφησης διττανθρακικών η αυξημένη ποσότητα διηθούμενων διττανθρακικών η αυξημένη ροή του διηθήματος το χαμηλό αρτηριακό ph το χαμηλό ενδοκυττάριο ph η αυξημένη PaCO 2 η μειωμένη συγκέντρωση Cl η ενδοκυττάρια ένδεια η μείωση του εξωκυτταρίου όγκου υγρών τα κορτικοειδή και αλατοκορτικοειδή, η αγγειοτενσίνη ΙΙ, η ενδοθηλίνη, η νορεπινεφρίνη, η διηθούμενη αλβουμίνη και η αδενοσίνη Μείωση της επαναρρόφησης των διττανθρακικών η ντοπαμίνη, η παραθορμόνη, ο υποθυρεοειδισμός και η έλλειψη ΑΤΡ

37 Συμπερασματικά στο έντερο Συμβαίνει κυρίως στη νήστιδα Αύξηση της επαναρρόφησης διττανθρακικών η αύξηση του ph του εντερικού αυλού η αυξημένη συγκέντρωση Na + στον εντερικό αυλό η μείωση του ενδοκυττάριου ph η μείωση του αρτηριακού ph ;;; η αύξηση της PCO 2 η ατροπίνη

38 Ξημέρωμα στο Βόλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ