Τπνβιεζείζα ζηνλ Καζεγεηή Καξαηζηφξα Γεκήηξε

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΙΚΗ & ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Πηπρηαθή εξγαζία «ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΟ ΤΣΖΜΑ - ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΚΑΗ ΔΗΟΓΖΜΑ ΦΤΗΚΧΝ ΠΡΟΧΠΧΝ» Τπνβιεζείζα ζηνλ Καζεγεηή Καξαηζηφξα Γεκήηξε απφ ηελ Κ. Οπξάλε 11 Καβάια Έλαξμε: Λήμε: Καβάια ΑΡΓΤΡΧ ΑΥΡΑΕΟΓΛΟΤ

2 ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Ζ παξνχζα πηπρηαθή εξγαζία εθπνλήζεθε απφ ηε θνηηήηξηα Αξγπξψ Αρξάδνγινπ ηνπ Σκήκαηνο Λνγηζηηθήο θαη Υξεκαηννηθνλνκηθήο ηεο ρφιεο Γηνίθεζεο & Οηθνλνκίαο ηνπ Σερλνινγηθνχ Δθπαηδεπηηθνχ Ηδξχκαηνο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, θαηά ην αθαδεκατθφ έηνο , ππφ ηελ επίβιεςε ηνπ Καζεγεηή ηνπ ηκήκαηνο Κνο Καξαηζηφξα Γεκήηξε Με ηελ παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο, αηζζάλνκαη ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζσ αλζξψπνπο πνπ γλψξηζα, ζπλεξγάζηεθα καδί ηνπο θαη έπαημαλ πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ πξαγκαηνπνίεζή ηεο. Πξψην απφ φινπο ζέισ λα επραξηζηήζσ ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο, Καζεγεηή Καξαηζηφξα Γεκήηξε γηα ηελ πνιχηηκε θαζνδήγεζε ηνπ θαη ηελ εκπηζηνζχλε θαη εθηίκεζε πνπ κνπ έδεημε. ηε ζπλέρεηα ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ φινπο ηνπο θαζεγεηέο ηνπ ηκήκαηφο κνπ νη νπνίνη κε ηα πινχζηα πλεπκαηηθά πξνζφληα θαη ην ήζνο ηνπο ζπλέβαιαλ νπζηαζηηθά ζηελ νινθιήξσζε απηήο ηεο εξγαζίαο θαη ησλ ζπνπδψλ κνπ γεληθφηεξα. Σηο επραξηζηίεο κνπ εθθξάδσ θαη ζηνπο θαζεγεηέο/κέιε ηεο ηξηκειήο επηηξνπήο αμηνιφγεζεο ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο. Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά φινπο ηνπο θίινπο κνπ πνπ πίζηεςαλ ζε κέλα θαη κε ελζάξξπλαλ ζε θάζε ζηάδην ησλ ζπνπδψλ κνπ, θαζψο θαη φζνπο ζπλαδέιθνπο ζπκθνηηεηέο ζπλέβαιαλ κε ηα ζρφιηα, ηελ θξηηηθή θαη ηηο γλψζεηο ηνπο ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ δπζθνιηψλ. Σέινο, ζέισ λα επραξηζηήζσ ηνπο γνλείο, πνπ κε ππνκνλή θαη θνπξάγην πξφζθεξαλ ηελ απαξαίηεηε εζηθή ζπκπαξάζηαζε γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο πηπρηαθήο κνπ εξγαζίαο αιιά θαη ησλ ζπνπδψλ κνπ. [ii]

3 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ... i ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ... 1 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΗΝΑΚΧΝ-ΔΗΚΟΝΧΝ... 5 ΠΗΝΑΚΔ... 5 ΔΗΚΟΝΔ... 5 ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 6 ΔΗΑΓΧΓΖ... 8 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΓΔΝΗΚΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΔΗΑΓΧΓΗΚΖ ΔΠΗΚΟΠΖΖ ΣΟΤ ΟΡΟΤ «ΦΟΡΟ» ΗΣΟΡΗΚΖ ΑΝΑΓΡΟΜΖ ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΣΗ ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΣΑ ΔΗΓΖ ΣΧΝ ΦΟΡΧΝ Οη θφξνη εηζνδήκαηνο Οη εηζθνξέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο Φφξνη επί ηεο κηζζνδνζίαο ή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ Οη θφξνη επί ησλ αθηλήησλ Οη θφξνη επί ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ Γαζκνί Λνηπνί θφξνη Πεξηγξαθηθέο εηηθέηεο πνπ έρνπλ δνζεί ζε θάπνηνπο θφξνπο Σέιε θαη απνηειεζκαηηθή θνξνιφγεζε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΛΛΖΝΗΚΟ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΟ ΤΣΖΜΑ... 31

4 2.1 ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΟ ΓΗΚΑΗΟ ΣΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΑ ΑΠΟ ΣΟ 1821 ΜΔΥΡΗ ΖΜΔΡΑ Β Νεφηεξνη ρξφλνη ΑΡΥΔ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΛΟΓΗΣΗΚΟΤ Πξνυπνινγηζκφο Έζνδα θαη Γαπάλεο Ο πξνυπνινγηζκφο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ Διεγθηηθφ πλέδξην ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΚΧΓΗΚΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΔΗΟΓΖΜΑΣΟ ΚΑΗ ΑΜΔΟΗ ΦΟΡΟΗ ΑΜΔΟΗ ΦΟΡΟΗ ΚΧΓΗΚΑ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ ΔΗΟΓΖΜΑΣΟ Πεδίν Δθαξκνγήο Οξηζκνί Τπνθείκελα ηνπ θφξνπ Φνξνινγηθή θαηνηθία Δηζφδεκα πνπ πξνθχπηεη ζηελ εκεδαπή Μφληκε Δγθαηάζηαζε Φνξνινγεηέν εηζφδεκα Φνξνινγηθφ έηνο Πίζησζε θφξνπ αιινδαπήο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ν ΦΟΡΟ ΔΗΟΓΖΜΑΣΟ ΦΤΗΚΧΝ ΠΡΟΧΠΧΝ ΓΔΝΗΚΑ ΓΔΝΗΚΔ ΓΗΑΣΑΞΔΗ [2]

5 4.2.1 Αληηθείκελν ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ (Άξζξν 10) Δμαξηψκελα κέιε (Άξζξν 11) ΔΗΟΓΖΜΑ ΑΠΟ ΜΗΘΧΣΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΑΗ ΤΝΣΑΞΔΗ Δηζφδεκα απφ κηζζσηή εξγαζία θαη ζπληάμεηο (Άξζξν 12) Παξνρέο ζε είδνο (Άξζξν 13) Απαιιαγέο εηζνδήκαηνο απφ κηζζσηή εξγαζία θαη ζπληάμεηο (Άξζξν 14) Φνξνινγηθφο ζπληειεζηήο (Άξζξν 15) Μείσζε θφξνπ εηζνδήκαηνο (Άξζξν 16) Πξφζζεηεο κεηψζεηο θφξνπ (Άξζξν 17) Μεηψζεηο θφξνπ γηα ηαηξηθέο δαπάλεο (Άξζξν 18) Μεηψζεηο θφξνπ γηα δσξεέο (Άξζξν 19) Πίζησζε θφξνπ θαη ξπζκίζεηο γηα ηνπο θνξνινγνχκελνπο πνπ δελ έρνπλ ηε θνξνινγηθή ηνπο θαηνηθία ζηελ Διιάδα (Άξζξν 20) ΚΔΡΓΖ ΑΠΟ ΔΠΗΥΔΗΡΖΜΑΣΗΚΖ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΑ Κέξδε απφ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα (Άξζξν 21) Δθπηπηφκελεο επηρεηξεκαηηθέο δαπάλεο (Άξζξν 22) Γαπάλεο Δπηζηεκνληθήο θαη Σερλνινγηθήο Έξεπλαο (Άξζξν 22Α) Με εθπηπηφκελεο επηρεηξεκαηηθέο δαπάλεο (Άξζξν 23) Φνξνινγηθέο Απνζβέζεηο (Άξζξν 24) Απνηίκεζε απνζεκάησλ θαη εκηθαηεξγαζκέλσλ πξντφλησλ (Άξζξν 25) Δπηζθαιείο απαηηήζεηο (Άξζξν 26) Μεηαθνξά δεκηψλ (Άξζξν 27) Αλαβαιιφκελε θνξνινγηθή απαίηεζε (Άξζξν 27Α) Μέζνδνο πξνζδηνξηζκνχ εζφδσλ (Άξζξν 28) Φνξνινγηθφο ζπληειεζηήο (Άξζξν 29) [3]

6 4.5 ΔΝΑΛΛΑΚΣΗΚΟ ΣΡΟΠΟ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟΤ ΣΖ ΔΛΑΥΗΣΖ ΦΟΡΟΛΟΓΗΑ Δλαιιαθηηθφο ηξφπνο ππνινγηζκνχ ηεο ειάρηζηεο θνξνινγίαο (Άξζξν 30) Αληηθεηκεληθέο δαπάλεο θαη ππεξεζίεο (Άξζξν 31) Γαπάλεο απφθηεζεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (Άξζξν 32) Με εθαξκνγή αληηθεηκεληθψλ δαπαλψλ θαη ππεξεζηψλ (Άξζξν 33) Γηαθνξά εηζνδήκαηνο θαη ππνινγηζκφο ηνπ θφξνπ απηήο (Άξζξν 34) ΔΗΟΓΖΜΑ ΑΠΟ ΚΔΦΑΛΑΗΟ Δηζφδεκα απφ θεθάιαην (Άξζξν 35) Μεξίζκαηα (Άξζξν 36) Σφθνη (Άξζξν 37) Γηθαηψκαηα (royalties) (Άξζξν 38) Δηζφδεκα απφ αθίλεηε πεξηνπζία (Άξζξν 39) Φνξνινγηθφο ζπληειεζηήο γηα ην εηζφδεκα απφ θεθάιαην (Άξζξν 40) ΔΗΟΓΖΜΑ ΑΠΟ ΤΠΔΡΑΞΗΑ ΜΔΣΑΒΗΒΑΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟΤ Μεηαβίβαζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο (Άξζξν 41) Μεηαβίβαζε ηίηισλ (Άξζξν 42) Φνξνινγηθφο ζπληειεζηήο (Άξζξν 43) ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ/ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ/ ΔΠΗΛΟΓΟ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ [4]

7 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΙΝΑΚΧΝ-ΔΙΚΟΝΧΝ ΠΙΝΑΚΔ Πίλαθαο 4.1: Φνξνινγηθφο ζπληειεζηήο κε βάζε ην Φνξνινγεηέν εηζφδεκα Πίλαθαο 4.2: Φνξνινγηθφο πληειεζηήο κε βάζε ην Κιηκάθην απνδεκίσζεο Πίλαθαο 4.3: Απφζβεζε θφζηνπο θηήζεο ή θαηαζθεπήο, πεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ θφζηνπο βειηίσζεο, αλαλέσζεο θαη αλαθαηαζθεπήο "απνθαηάζηαζεο ηνπ πεξηβάιινληνο" Πίλαθαο 4.4: Λεμηπξφζεζκεο απαηηήζεηο άλσ ηνπ πνζνχ ησλ ρηιίσλ (1.000) επξψ Πίλαθαο 4.5: Φνξνινγία θεξδψλ απφ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα Πίλαθαο 4.6: Κιίκαθα θνξνινγνχκελνπ εηζνδήκαηνο απφ αθίλεηε πεξηνπζία Πίλαθαο 4.7: πληειεζηέο απνκείσζεο ηεο ππεξαμίαο ΔΙΚΟΝΔ Δηθφλα 1.1: Αηγχπηηνη αγξφηεο, πνπ ζπιιακβάλνληαη γηα κε πιεξσκή ησλ θφξσλ (ππξακίδα ειηθηψλ) Δηθφλα 1.2: Ζ ηήιε ηεο Ρνδέηαο [5]

8 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Σν ζέκα ηεο παξνχζεο πηπρηαθήο εξγαζίαο είλαη ην Διιεληθφ Φνξνινγηθφ χζηεκα - Φνξνινγία θαη Δηζφδεκα Φπζηθψλ Πξνζψπσλ, ε νπνία εθπνλήζεθε ζηα πιαίζηα ζχληαμεο πηπρηαθψλ εξγαζηψλ ηνπ Σκήκαηνο Λνγηζηηθήο θαη Υξεκαηννηθνλνκηθήο, ηεο ρφιεο Γηνίθεζεο & Οηθνλνκίαο ηνπ Σερλνινγηθνχ Δθπαηδεπηηθνχ Ηδξχκαηνο Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο, θαηά ην αθαδεκατθφ έηνο Αξρηθά ζην 1 ν θεθάιαην παξαηίζεηαη εηζαγσγηθέο έλλνηεο ζρεηηθά κε ηελ Φνξνινγία. Απηφ επηηπγράλεηαη κε εθηελείο αλαθνξέο θαη ηελ εηζαγσγηθή επηζθφπεζε ηνπ νξνχ «θφξνο», ηελ ηζηνξηθή αλάδξνκε ηνπ ζέκαηνο, ηνπο ζθνπνχο, ηηο επηπηψζεηο θαη ηέινο ηα είδε ησλ θνξψλ (νη θφξνη εηζνδήκαηνο, νη εηζθνξέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, θφξνη επί ηεο κηζζνδνζίαο ή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, νη θφξνη επί ησλ αθηλήησλ, νη θφξνη επί ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ, δαζκνί, ινηπνί θφξνη, πεξηγξαθηθέο εηηθέηεο πνπ έρνπλ δνζεί ζε θάπνηνπο θφξνπο, ηέιε θαη απνηειεζκαηηθή θνξνιφγεζε). ην 2 ν θεθάιαην ην ελδηαθέξνλ ζηξέθεηαη πην ζπγθεθξηκέλα ζην Διιεληθφ Φνξνινγηθφ χζηεκα. απηή ηελ πξνζπάζεηα εληάζζνληαη ην θνξνινγηθφ δίθαην, ηα θνξνινγηθά ζπζηήκαηα ηεο Διιάδαο απφ ην 1821 κέρξη ζήκεξα θαη ηέινο νη αξρέο ηνπ δεκνζίνπ ινγηζηηθνχ (πξνυπνινγηζκφο, έζνδα θαη δαπάλεο, ν πξνυπνινγηζκφο δεκνζίσλ επελδχζεσλ, Διεγθηηθφ πλέδξην). Σν ζέκα ηνπ 3 νπ θεθαιαίνπ είλαη ν Κψδηθαο Φνξνινγίαο Δηζνδήκαηνο θαη Άκεζνη Φφξνη. Γίλνληαη ζηνηρεία γηα ηνπο άκεζνπο θφξνπο, θαη ηέινο γηα ηνλ θψδηθα θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο (πεδίν εθαξκνγήο, νξηζκνί, ππνθείκελα ηνπ θφξνπ, θνξνινγηθή θαηνηθία, εηζφδεκα πνπ πξνθχπηεη ζηελ εκεδαπή, κφληκε εγθαηάζηαζε, θνξνινγεηέν εηζφδεκα, θνξνινγηθφ έηνο, πίζησζε θφξνπ αιινδαπήο). ην 4 ν θεθάιαην ηνλ Φφξν Δηζνδήκαηνο Φπζηθψλ Πξνζψπσλ, αλαιχνληαη νη γεληθέο δηαηάμεηο (αληηθείκελν ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ, εμαξηψκελα κέιε), ην εηζφδεκα απφ κηζζσηή εξγαζία θαη ζπληάμεηο (εηζφδεκα απφ κηζζσηή εξγαζία θαη ζπληάμεηο, παξνρέο ζε είδνο, απαιιαγέο εηζνδήκαηνο απφ κηζζσηή εξγαζία θαη ζπληάμεηο, θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο, κείσζε θφξνπ εηζνδήκαηνο, πξφζζεηεο κεηψζεηο θφξνπ, κεηψζεηο θφξνπ γηα ηαηξηθέο δαπάλεο, κεηψζεηο θφξνπ γηα δσξεέο, πίζησζε θφξνπ θαη ξπζκίζεηο γηα [6]

9 ηνπο θνξνινγνχκελνπο πνπ δελ έρνπλ ηε θνξνινγηθή ηνπο θαηνηθία ζηελ Διιάδα), ηα θέξδε απφ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα (θέξδε απφ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα, εθπηπηφκελεο επηρεηξεκαηηθέο δαπάλεο, δαπάλεο επηζηεκνληθήο θαη ηερλνινγηθήο έξεπλαο, κε εθπηπηφκελεο επηρεηξεκαηηθέο δαπάλεο, θνξνινγηθέο απνζβέζεηο, απνηίκεζε απνζεκάησλ θαη εκηθαηεξγαζκέλσλ πξντφλησλ, επηζθαιείο απαηηήζεηο, κεηαθνξά δεκηψλ, αλαβαιιφκελε θνξνινγηθή απαίηεζε, κέζνδνο πξνζδηνξηζκνχ εζφδσλ, θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο), ν ελαιιαθηηθφο ηξφπνο ππνινγηζκνί ηεο ειαρίζηεο θνξνινγίαο (ελαιιαθηηθφο ηξφπνο ππνινγηζκνχ ηεο ειάρηζηεο θνξνινγίαο, αληηθεηκεληθέο δαπάλεο θαη ππεξεζίεο, δαπάλεο απφθηεζεο πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, κε εθαξκνγή αληηθεηκεληθψλ δαπαλψλ θαη ππεξεζηψλ, δηαθνξά εηζνδήκαηνο θαη ππνινγηζκφο ηνπ θφξνπ απηήο), ην εηζφδεκα απφ θεθάιαην (εηζφδεκα απφ θεθάιαην, κεξίζκαηα, ηφθνη, δηθαηψκαηα, εηζφδεκα απφ αθίλεηε πεξηνπζία, θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο γηα ην εηζφδεκα απφ θεθάιαην), θαη ηέινο ην εηζφδεκα απφ ππεξαμία κεηαβίβαζεο θεθαιαίνπ (κεηαβίβαζε αθίλεηεο πεξηνπζίαο, κεηαβίβαζε ηίηισλ, θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο). ην ηειεπηαίν θεθάιαην πξνθχπηνπλ πξνβιεκαηηζκνί θαη εμάγνληαη ζπκπεξάζκαηα γηα ην Διιεληθφ Φνξνινγηθφ χζηεκα - Φνξνινγία θαη Δηζφδεκα Φπζηθψλ Πξνζψπσλ. [7]

10 ΔΙΑΓΧΓΗ Ζ θνξνινγηθή Ννκνζεζία είλαη απφ ηηο πην επκεηάβιεηεο Ννκνζεζίεο θαη ζπλερψο αλαπξνζαξκφδεηαη ζηε ρψξα καο. Διάρηζηεο θσδηθνπνηήζεηο θνξνινγηθψλ λφκσλ θαηά ηε λφκηκε δηαδηθαζία έγηλαλ κέρξη ζήκεξα αιιά θαη απηέο ηξνπνπνηνχληαη πνιχ γξήγνξα. Ηδησηηθέο θσδηθνπνηήζεηο ησλ βαζηθψλ θνξνινγηθψλ λφκσλ επηρεηξνχληαη απφ πνιινχο επηζηήκνλεο θαη θνξνιφγνπο θαη απνηεινχλ ρξήζηκα, πξάγκαηη, βνεζήκαηα κειέηεο ησλ δηαηάμεσλ πνπ ηζρχνπλ ζε κηα θνξνινγία, αιιά παξακέλνπλ πάληνηε ηδησηηθέο. Γηαηί, ε ζσζηή εξκελεία ησλ λφκσλ απηψλ γίλεηαη κφλν κε ηελ πξνζθπγή ηφζν ζην θείκελν ηνπ αξρηθνχ λφκνπ φζν θαη ζηα θείκελα ησλ ηξνπνπνηεηηθψλ απηνχ, λφκσλ. Αξκφδην Τπνπξγείν γηα ηελ εθαξκνγή ησλ θνξνινγηθψλ λφκσλ θαη ηελ επηβνιή ησλ θφξσλ γεληθά (εθηφο απφ νξηζκέλεο θαηεγνξίεο θφξσλ θαη ηειψλ πνπ επηβάιινπλ απεπζείαο νη Γήκνη θ.ιπ.) είλαη ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ κε ηηο πεξηθεξεηαθέο ηνπ Τπεξεζίεο ζε νιφθιεξε ηελ Δπηθξάηεηα ( Γεκφζηεο Οηθνλνκηθέο Δθνξίεο ). Παξάιιεια, ην ίδην απηφ Τπνπξγείν είλαη αξκφδην θαη γηα ηελ είζπξαμε ησλ θφξσλ θαζψο θαη γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ Κξάηνπο κε ηε δηάζεζε ησλ αληηζηνίρσλ πηζηψζεσλ γηα ηελ θάιπςε ησλ ηαθηηθψλ δαπαλψλ ηνπ πξνυπνινγηζκνχ θαη ησλ ινηπψλ εμφδσλ θαηά ηελ εθηέιεζε έξγσλ θ.ιπ. Όπσο θαη ζε πνιιέο ρψξεο, έηζη θαη ζηελ Διιάδα, θνξνινγνχληαη ηα εηζνδήκαηα ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θνξέσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εηαηξεηψλ. ε γεληθέο γξακκέο, ν θφξνο επηβάιιεηαη ζηα θαζαξά θέξδε πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο, θαζψο θαη ζε άιια έζνδα. Ο ππνινγηζκφο ηνπ εηζνδήκαηνο πνπ ππφθεηηαη ζε θφξν κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί βάζεη ησλ ινγηζηηθψλ αξρψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά ηελ δηθαηνδνζία, ε νπνία κπνξεί λα ηξνπνπνηεζεί ή λα αληηθαηαζηαζεί απφ ην θνξνινγηθφ δίθαην κε αξρέο εληφο ηεο δηθαηνδνζίαο. θνπφο ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο απνηειεί ε αλάιπζε ηνπ Διιεληθνχ Φνξνινγηθνχ πζηήκαηνο θαη ε Φνξνινγία θαη ην Δηζφδεκα ησλ Φπζηθψλ Πξνζψπσλ. [8]

11 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ν 1 ΓΔΝΙΚΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑ Φφξνο είλαη ε νηθνλνκηθή επηβάξπλζε ή άιιε εηζθνξά, ε νπνία επηβάιιεηαη ζην θνξνινγνχκελν (έλα θπζηθφ 1 ή λνκηθφ πξφζσπν 2 ) απφ ην θξάηνο ή ην ιεηηνπξγηθφ ηζνδχλακν ελφο θξάηνπο. Ζ κε θαηαβνιή, ή θνξναπνθπγή ή αληίζηαζε ζηε ζπιινγή ησλ θφξσλ ηηκσξείηαη απφ ην λφκν. Οη θφξνη απνηεινχληαη απφ άκεζνπο 3 ή έκκεζνπο 4 θφξνπο θαη κπνξεί λα θαηαβιεζνχλ ζε ρξήκα ή σο ηζνδχλακν ηεο εξγαζίαο ηνπ θνξνινγνχκελνπ (Ricardo, 2002). 1.1 ΔΙΑΓΧΓΙΚΗ ΔΠΙΚΟΠΗΗ ΣΟΤ ΟΡΟΤ «ΦΟΡΟ» Ο λνκηθφο θαη ν νηθνλνκηθφο νξηζκφο γηα ηνπο θφξνπο δηαθέξνπλ ζην φηη νη νηθνλνκνιφγνη δελ ζεσξνχλ πνιιέο ρξεκαηηθέο κεηαθνξέο (εηζθνξέο) ζην θξάηνο, σο θφξνπο. Σα παξαδείγκαηα πεξηιακβάλνπλ ηα εηζηηήξηα ζηα δεκφζηα Ννζνθνκεία θαη ηα ηέιε γηα ππεξεζίεο θνηλήο σθέιεηαο πνπ παξέρνληαη απφ ην θξάηνο. Σν θξάηνο ιακβάλεη επίζεο πφξνπο κέζσ εζεινληηθψλ δψξσλ (εηζθνξέο ζε δεκφζηα παλεπηζηήκηα, λνζνθνκεία θαη κνπζεία), κε ηελ επηβνιή θπξψζεσλ (φπσο πξφζηηκα), κε δαλεηζκφ, θαζψο θαη κε ηελ θαηάζρεζε πινχηνπ ιφγσ παξάλνκσλ πξάμεσλ. Απφ ηελ άπνςε ησλ νηθνλνκνιφγσλ, ν θφξνο είλαη κηα κε-πνηληθή, αιιά ππνρξεσηηθή κεηαθνξά πφξσλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ζην 1 Φπζηθφ πξφζσπν θαιείηαη απφ ην Γίθαην θάζε άλζξσπνο πνπ έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα είλαη ππνθείκελν δηθαησκάησλ θαη ππνρξεψζεσλ, αλεμάξηεηα γέλνπο, ειηθίαο, εζληθφηεηαο θαη ζξεζθείαο. 2 Ννκηθφ πξφζσπν ραξαθηεξίδεηαη κηα έλσζε θπζηθψλ πξνζψπσλ ή κηαο νκάδαο πνπ έρεη απηνηειψο ηθαλφηεηα Γηθαίνπ, είλαη δειαδή ππνθείκελν δηθαησκάησλ θαη ππνρξεψζεσλ. 3 Άκεζνο θφξνο είλαη ν θφξνο εθείλνο πνπ ηνλ βάδεη ην θξάηνο ζηα εηζνδήκαηα ελφο αηφκνπ φπσο αληίζηνηρα θαη ζηελ πεξηνπζία ηνπ. 4 Έκκεζνο θφξνο είλαη ν θφξνο πνπ βάδεη ην θξάηνο ζε δηάθνξα πξντφληα θαη ππεξεζίεο, ζηηο εηζαγσγέο πξντφλησλ, θιπ. [9]

12 δεκφζην ηνκέα πνπ εηζπξάηηνληαη κε βάζε πξνθαζνξηζκέλα θξηηήξηα θαη ρσξίο αλαθνξά ζε ζπγθεθξηκέλν φθεινο. ηα ζχγρξνλα ζπζηήκαηα θνξνινγίαο, ηα θξάηε επηβάιινπλ θφξνπο ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο, θαη φρη ζε είδνο 5 ή θαη αγγαξεία (απιήξσηε εξγαζία), ηα νπνία είλαη ραξαθηεξηζηηθά ησλ παξαδνζηαθψλ ή πξν- θαπηηαιηζηηθψλ θξαηψλ. Ζ κέζνδνο ηεο θνξνινγίαο θαη ησλ ηξφπσλ πνπ εηζπξάηηνληαη νη θφξνη είλαη ζπρλά αληηθείκελν ζπδήηεζεο ζηελ πνιηηηθή θαη ηελ νηθνλνκία. Ζ είζπξαμε ησλ θφξσλ γίλεηαη απφ έλα δεκφζην νξγαληζκφ. Όηαλ νη θφξνη δελ έρνπλ εμνθιεζεί ζην αθέξαην, ην θξάηνο κπνξεί λα επηβάιεη αζηηθέο θπξψζεηο (φπσο πξφζηηκα ή έθπησζε) ή πνηληθέο θπξψζεηο (φπσο θπιάθηζε) (Καηνχδεο & Αλησλφπνπινο, 2006). 1.2 ΙΣΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΡΟΜΗ Ζ εμέηαζε ηνπ ζεζκνχ ηεο θνξνινγίαο θαη ησλ θφξσλ ζε κηα ηφζν κεγάιε πεξίνδν, ρηιηάδσλ εηψλ, δελ είλαη εχθνιε αιιά θαη δελ είλαη δπλαηφ λα γίλεη κε επηζηεκνληθή πιεξφηεηα αθνχ ιείπνπλ ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ είλαη λεφηεξν επίηεπγκα ηεο Δπηζηήκεο θαη νη πεγέο κειέηεο ησλ θνξνινγηθψλ ζεκάησλ, είλαη πεξηνξηζκέλεο θαη φρη πιήξεηο. Οη ζηφρνη θαη ν πξννξηζκφο ησλ θφξσλ είλαη δηαθνξεηηθνί ζήκεξα απφ ην καθξηλφ παξειζφλ. Παιαηφηεξα, ινηπφλ, ζηνπο αξραίνπο ρξφλνπο, ζηε Ρσκατθή, ζηε Βπδαληηλή, Μεζαησληθή αιιά θαη ηε Φενπδαξρηθή πεξίνδν, πεξηφδνπο κέρξη ηε Γαιιηθή Δπαλάζηαζε ζην ηέινο ηνπ 18 νπ αηψλα, ν θφξνο θαη ε θνξνινγία γεληθά είραλ δηαθνξεηηθφ πξννξηζκφ, δηαθνξεηηθή βάζε θαη κε δηαθνξεηηθά θξηηήξηα, επηβαιιφηαλ ζηνπο θνξνινγνπκέλνπο. Αλαιακπέο κε ζεσξεηηθέο εμάξζεηο αιιά θαη νπζηαζηηθέο πξάμεηο επαλαζηαηηθέο θαηά ηνπ Κξάηνπο θαη ησλ εγεκφλσλ είρακε πνιιέο κέρξηο φηνπ θζάζακε ζηηο ζεκεξηλέο αληηιήςεηο «πεξί θφξσλ», «πεξί Κξάηνπο», «πεξί δηθαηνζχλεο» θ.ιπ. 5 ηα Οηθνλνκηθά, ην είδνο αλαθέξεηαη ζε αγαζά, ππεξεζίεο θαη ζπλαιιαγέο πνπ δελ αθνξνχλ ρξήκαηα ή δελ κεηξηέηαη κε ρξεκαηηθνχο φξνπο. [10]

13 Σν πξψην γλσζηφ ζχζηεκα θνξνινγίαο ήηαλ ζηελ αξραία Αίγππην γχξσ ζην π.υ. ζηελ πξψηε δπλαζηεία ηνπ Παιαηνχ Βαζηιείνπ 6. Ζ παιαηφηεξε θαη πην δηαδεδνκέλε κνξθή θνξνιφγεζεο ήηαλ ε αγγαξεία θαη ε δεθάηε 7. Ζ αγγαξεία ήηαλ ε θαηαλαγθαζηηθή εξγαζία πνπ επηβαιιφηαλ απφ ην θξάηνο ζηνπο πάξα πνιχ θησρνχο αγξφηεο πξνθεηκέλνπ λα πιεξψζνπλ άιιεο κνξθέο θνξνινγίαο (ε εξγαζία ζηελ αξραία Αίγππην ήηαλ ζπλψλπκν γηα ηνπο θφξνπο). Παξαδείγκαηα θνξνινγίαο βξίζθνληαη ζε έγγξαθα πνπ αθνξνχλ ζηελ επνρή ηνπ Φαξαψ. Δπίζεο, ε θνξνινγία πεξηγξάθεηαη θαη ζηελ Αγία Γξαθή. Ζ Γέλεζε (θεθάιαην 47, ζηίρνο 24 - ε Νέα δηεζλήο έθδνζε), γξάθεη «Αλλά όηαν η καλλιέπγεια είναι έηοιμη για ζςγκομιδή, να δοθεί ηο ένα πέμπηο ζηο Φαπαώ και ηα άλλα ηέζζεπα πέμπηα μποπεί να ηα κπαηήζει ο ιδιοκηήηηρ ωρ ζπόπο για ηα σωπάθια και ωρ ηποθή για ηον εαςηό ηος και ηα νοικοκςπιά και ηα παιδιά ζαρ». Ο Ησζήθ έιεγε ζην ιαφ ηεο Αηγχπηνπ πψο λα δηαηξέζεη ηελ παξαγσγή ηνπ, παξέρνληαο έλα κέξνο ζην Φαξαψ. Έλα κεξίδην (20%) ηεο θαιιηέξγεηαο ήηαλ ν θφξνο (έιιαο, 1989). Δηθφλα 1.1: Αηγχπηηνη αγξφηεο, πνπ ζπιιακβάλνληαη γηα κε πιεξσκή ησλ θφξσλ (ππξακίδα ειηθηψλ). Πεγή: (έιιαο, 1989) ηελ Πεξζηθή απηνθξαηνξία, έλα νξγαλσκέλν θαη βηψζηκν θνξνινγηθφ ζχζηεκα εηζήρζε απφ ηνλ Γαξείν Α ην Μέγα ην 500 π.υ. Σν πεξζηθφ ζχζηεκα θνξνινγίαο ήηαλ πξνζαξκνζκέλν ζε θάζε αηξαπεία (πεξηνρή πνπ θπβεξλάηαη απφ ην ζαηξάπε ή ηνλ 6 Ζ νλνκαζία Παιαηφ Βαζίιεην, ή ζπλεζέζηεξα ζηελ βηβιηνγξαθία Αξραίν βαζίιεην, απνηειεί νλνκαζία πνπ δφζεθε ζε κηα πεξίνδν ηεο Αηγππηηαθήο Ηζηνξίαο, θαηά ηε 3 ε ρηιηεηία π.υ.. Καηά ηελ πεξίνδν απηή ζεκεηψζεθε ε πξψηε κεγάιε ζπλερφκελε αθκή ηνπ αηγππηηαθνχ πνιηηηζκνχ ηφζν ζε πνιππινθφηεηα φζν θαη ζε επηηεχγκαηα. 7 Δίλαη έλα κέξνο, ην έλα δέθαην απφ θάηη, πνπ θαηαβάιιεηαη σο ζπκβνιή ζε κηα ζξεζθεπηηθή νξγάλσζε ή σο ππνρξεσηηθή θνξνινγία ζην θξάηνο. [11]

14 επαξρηαθφ θπβεξλήηε). ε δηαθνξεηηθνχο ρξφλνπο, ππήξραλ 20 κε 30 αηξαπείεο ζηελ απηνθξαηνξία θαη αμηνινγνχηαλ ε θαζεκηά ζχκθσλα κε ηελ ππνηηζέκελε παξαγσγηθφηεηά ηεο. Ήηαλ επζχλε ηνπ ζαηξάπε λα εηζπξάμεη ην νθεηιφκελν πνζφ θαη λα ην ζηείιεη ζην ηακείν, κεηά ηελ αθαίξεζε ησλ εμφδσλ ηνπ (είρε ηελ εμνπζία λα απνθαζίδεη αθξηβψο πψο θαη απφ πνηνλ λα ζπγθεληξψζεη ηα ρξήκαηα ζηελ επαξρία, γεγνλφο πνπ πξφζθεξε κέγηζηε επθαηξία ζηνπο πινχζηνπο). Οη πνζφηεηεο πνπ απαηηνχληαλ απφ ηηο δηάθνξεο επαξρίεο έδηλε κηα δσληαλή εηθφλα ηνπ νηθνλνκηθνχ δπλακηθνχ ηνπο. Γηα παξάδεηγκα, ε Βαβπιψλα έδηλε ην πςειφηεξν πνζφ θαη έλα εληππσζηαθφ ζχλνιν απφ πξψηεο χιεο, δειαδή ηάιαληα αξγχξνπ θαη ηέζζεξηο κήλεο πξνκήζεηα ηξνθίκσλ γηα ην ζηξαηφ. Ζ Ηλδία, κηα επαξρία ζξπιηθή γηα ην ρξπζφ ηεο, ήηαλ ηθαλή λα πξνκεζεχεη ζθφλε ρξπζνχ αμίαο ίζεο κε ην πνιχ κεγάιν πνζφ ησλ ηαιάλησλ αξγχξνπ. Ζ Αίγππηνο ήηαλ γλσζηή γηα ηνλ πινχην ησλ θαιιηεξγεηψλ ηεο. Ήηαλ ν ζηηνβνιψλαο ηεο Πεξζηθήο Απηνθξαηνξίαο (θαη αξγφηεξα, ηεο Ρσκατθήο Απηνθξαηνξίαο ) θαη ήηαλ ππνρξεσκέλε λα παξάζρεη κέηξα ησλ ζηηεξψλ, εθηφο θαη απφ 700 ηάιαληα αξγχξνπ. Ο θφξνο απηφο επηβάιιεηαη απνθιεηζηηθά ζηηο αηξαπείεο κε βάζε ηα εδάθε, ηελ παξαγσγηθή ηθαλφηεηα θαη ηα επίπεδα θαιιηέξγεηαο. Ζ ηήιε ηεο Ρνδέηηαο 8, κηα θνξνινγηθή ειάθξπλζε πνπ εθδφζεθε απφ ηνλ Πηνιεκαίν Δ ην 196 π.υ. θαη γξάθηεθε ζε ηξεηο γιψζζεο, νδήγεζε ζηελ πην δηάζεκε απνθξππηνγξάθεζε ζηελ ηζηνξία, κε ηελ ππξφιπζε ησλ ηεξνγιπθηθψλ (έιιαο, 1989). Δηθφλα 1.2: Ζ ηήιε ηεο Ρνδέηαο. 8 Ζ ηήιε ηεο Ρνδέηηαο είλαη κηα πέηξηλε πιάθα απφ γξαλνδηνξίηε (θαη φρη απφ βαζάιηε ή γξαλίηε φπσο ζπρλά αλαθέξεηαη ιαλζαζκέλα), πνπ πξνέξρεηαη απφ ηνλ λαφ ηνπ Πηνιεκαίνπ Δ ηνπ Δπηθαλνχο. [12]

15 Πεγή: (έιιαο, 1989). ηελ Ηλδία, νη ηζιακηζηέο θπβεξλήηεο επέβαιαλ ηνλ jizya (θεθαιηθφο θφξνο ζε κε-κνπζνπικάλνπο), απφ ην 11 ν αηψλα (έιιαο, 1989). 1.3 ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΙ ΔΠΙΠΣΧΔΙ Σα ρξήκαηα πνπ πξνβιέπνληαη απφ ηε θνξνινγία ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηα θξάηε θαη ηα ιεηηνπξγηθά ηνπο ηζνδχλακα ζε φιε ηελ ηζηνξία γηα ηελ εθηέιεζε πνιιψλ ιεηηνπξγηψλ. Οξηζκέλεο απφ απηέο πεξηιακβάλνπλ ηηο δαπάλεο γηα ηνλ πφιεκν, ηελ επηβνιή ηνπ λφκνπ θαη ηεο δεκφζηαο ηάμεο, ηελ πξνζηαζία ηεο ηδηνθηεζίαο, ηελ νηθνλνκηθή ελίζρπζε ησλ ππνδνκψλ (δξφκνη, εθηέιεζε ησλ ζπκβάζεσλ, θ.ιπ.), ηα δεκφζηα έξγα, ηελ θνηλσληθή κεραληθή, ηηο επηδνηήζεηο θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ίδηνπ ηνπ θξάηνπο. Έλα κέξνο ησλ θφξσλ πξννξίδεηαη γηα ηελ απνπιεξσκή ηνπ ρξένπο ηνπ θξάηνπο (φπσο ζπκβαίλεη θαη ζηελ Διιάδα). Σα θξάηε, επίζεο, ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο θφξνπο γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε ηεο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ησλ δεκφζησλ ππεξεζηψλ. Οη ππεξεζίεο απηέο πεξηιακβάλνπλ ηα εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα, ηα ζπζηήκαηα πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, ηηο ζπληάμεηο γηα ηνπο ειηθησκέλνπο, ηα επηδφκαηα αλεξγίαο, θαη ηα κέζα καδηθήο κεηαθνξάο. Ζ ελέξγεηα, ην λεξφ θαη ηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο απνβιήησλ είλαη επίζεο δεκφζηεο επηρεηξήζεηο θνηλήο σθέιεηαο (Πάζρνο & Γεσξγαθφπνπινο, 2008). Οη πεξηζζφηεξνη νηθνλνκνιφγνη, εηδηθά λεν-θιαζηθνί νηθνλνκνιφγνη 9, ηζρπξίδνληαη φηη φιε ε θνξνινγία δεκηνπξγεί ζηξέβισζε 10 ηεο αγνξάο θαη νδεγεί ζε νηθνλνκηθή αλαπνηειεζκαηηθφηεηα. Δπνκέλσο, πξνζπάζεζαλ λα πξνζδηνξίζνπλ ην είδνο ηνπ θνξνινγηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ ζα ειαρηζηνπνηήζεη απηή ηε ζηξέβισζε. Πξφζθαηεο κειέηεο δείρλνπλ φηη ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο θνξνινγνχληαη απνηειεζκαηηθά νη επελδχζεηο ζηελ 9 Νενθιαζηθή νηθνλνκία είλαη έλαο φξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη πνηθηινηξφπσο γηα πξνζεγγίζεηο ηεο νηθνλνκίαο κε επίθεληξν ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ηηκψλ, ηηο εθξνέο, θαη ην εηζφδεκα ησλ δηαλνκψλ ζηηο αγνξέο κέζσ ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο, ζπρλά κε ηε κεζνιάβεζε κηαο ππνηηζέκελεο κεγηζηνπνίεζεο ηεο σθέιεηαο απφ ην εηζφδεκα ησλ αηφκσλ θαη ησλ θεξδψλ, αθνχ ην θφζηνο πεξηνξίδεη ηηο επηρεηξήζεηο πνπ απαζρνινχλ ηηο δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο θαη ηνπο παξάγνληεο ηεο παξαγσγήο, ζχκθσλα κε ηε ζεσξία ηεο νξζνινγηθήο επηινγήο. 10 ηα λενθιαζηθά νηθνλνκηθά, ζηξέβισζε ηεο αγνξάο είλαη νπνηνδήπνηε γεγνλφο ζην νπνίν κηα αγνξά θηάλεη ζε αγνξά εθθαζάξηζεο ηηκήο γηα έλα ζηνηρείν πνπ είλαη νπζηαζηηθά δηαθνξεηηθφ απφ ηελ ηηκή πνπ ε αγνξά απηή έρεη επηηχρεη, ελψ ιεηηνπξγεί ππφ ζπλζήθεο πιήξνπο αληαγσληζκνχ κε ηελ επηβνιή θαηάζηαζεο ησλ λνκηθψλ ζπκβάζεσλ θαη ηελ ηδηνθηεζία ηεο ηδησηηθήο ηδηνθηεζίαο. [13]

16 ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε πην έληνλα απφ φ, ηη επηρνξεγεί ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε, ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ έιιεηςε εηδηθεπκέλσλ εξγαδνκέλσλ θαη δεκηνπξγψληαο αζπλήζηζηα κεγάιεο δηαθνξέο ζηα πξν θφξσλ θέξδε κεηαμχ πςεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ θαη ιηγφηεξν κνξθσκέλσλ εξγαδνκέλσλ. Σα θξάηε ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθά είδε θφξσλ θαη πνηθίινπλ νη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο. Απηφ γίλεηαη γηα λα δηαλείκεη ηε θνξνινγηθή επηβάξπλζε κεηαμχ ησλ αηφκσλ ή ησλ θαηεγνξηψλ ηνπ πιεζπζκνχ πνπ αζρνιείηαη κε θνξνινγεηέεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο νη επηρεηξήζεηο 11, ή ε αλαδηαλνκή ησλ πφξσλ κεηαμχ ησλ αηφκσλ ή ησλ θαηεγνξηψλ ηνπ πιεζπζκνχ. Ηζηνξηθά, νη πινπζηφηεξνη ππνζηεξίρζεθαλ πεξηζζφηεξν απφ ηνπο θφξνπο απ φηη νη θησρνί. ήκεξα ηα θνξνινγηθά ζπζηήκαηα πξννξίδνληαη γηα ηε ζηήξημε ησλ θησρψλ, ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία, ή ησλ ζπληαμηνχρσλ θαη φρη εθείλσλ πνπ εμαθνινπζνχλ λα εξγάδνληαη. Δπηπιένλ, νη θφξνη πνπ εθαξκφδνληαη γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε εμνπιηζηηθψλ πξνγξακκάησλ, επεξεάδνπλ ηηο καθξννηθνλνκηθέο 12 επηδφζεηο ηεο νηθνλνκίαο (ζηξαηεγηθή ηνπ θξάηνπο γηα λα κελ γίλεη απηφ είλαη ε δεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή 13 θαη ε θνξνινγηθή απαιιαγή 14 ). Σν θνξνινγηθφ ζχζηεκα κηαο ρψξαο είλαη ζπρλά ε αληαλάθιαζε ησλ πνιηηηθψλ ηεο εθάζηνηε θπβέξλεζεο. Γηα λα δεκηνπξγήζεη έλα ζχζηεκα θνξνιφγεζεο, έλα έζλνο πξέπεη 11 Γεληθά γηα ηνλ αθξηβή θαζνξηζκφ ηεο νηθνλνκηθήο έλλνηαο ηεο επηρείξεζεο νη απφςεηο ησλ νηθνλνκνιφγσλ κάιινλ ζπγθξνχνληαη. αλ θχξην ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα κηαο επηρείξεζεο άιινη πξνηείλνπλ ηε ζπγθέληξσζε ησλ παξαγσγηθψλ κέζσλ θαη ηελ ηερλν-παξαγσγηθή δηαξξχζκηζε απηψλ, άιινη ηελ αλαδνρή ηνπ θηλδχλνπ. Άιινη ην κέγεζνο θαη ηελ έθηαζε ησλ εξγαζηψλ, άιινη ην νηθνλνκηθφ θίλεηξν, ελψ θάπνηνη άιινη αθφκε, πξνζζέηνπλ σο απαξαίηεηνπο φξνπο ηελ παξαγσγή γηα άγλσζηνπο θαηαλαισηέο θαη ηελ απηνηέιεηά ηεο. 12 Με ηνλ φξν καθξννηθνλνκία, ή καθξνηθνλνκηθή ραξαθηεξίδεηαη ν θιάδνο ησλ νηθνλνκηθψλ, πνπ αζρνιείηαη θαη κειεηά κφλν ηα νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα νκάδσλ, ή ζπλφισλ ή ελνηήησλ, δειαδή κε ηα ζπλνιηθά κεγέζε ηεο νηθνλνκίαο, αγλνψληαο ηελ αηνκηθή νηθνλνκηθή ζπκπεξηθνξά ησλ ππνθεηκέλσλ ηεο νηθνλνκίαο, ζε αληηδηαζηνιή κε ηα αηνκηθά πνπ αζρνιείηαη ε κηθξννηθνλνκία ή κηθξννηθνλνκηθή. 13 Γεκνζηνλνκηθή πνιηηηθή είλαη ε πνιηηηθή δηαρείξηζεο ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπ δεκνζίνπ, πνπ αθνινπζείηαη, κε απμνκείσζε ησλ θφξσλ (άκεζσλ ή έκκεζσλ) φπσο θαη ε απμνκείσζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ αλάινγα κε ηηο επηινγέο ηεο θπβεξλεηηθήο εγεζίαο. Γειαδή ε πνιηηηθή ξχζκηζεο δαπαλψλ θαη εζφδσλ δεκνζίνπ. 14 Φνξνινγηθή απαιιαγή αλαθέξεηαη ζε κηα λνκηζκαηηθή απαιιαγή ε νπνία κεηψλεη ην θνξνινγεηέν εηζφδεκα. Αθνξνιφγεηε θαηάζηαζε κπνξεί λα πξνζθέξεη πιήξε απαιιαγή απφ ηνπο θφξνπο, κεησκέλνπο ζπληειεζηέο, ή θφξνπο επί ελφο κφλν ηκήκαηνο ησλ εηδψλ. [14]

17 λα θάλεη επηινγέο ζρεηηθά κε ηελ θαηαλνκή ηνπ θνξνινγηθνχ βάξνπο, πνηνη ζα πιεξψλνπλ θφξνπο θαη πφζν ζα πιεξψλνπλ, θαη πψο νη θφξνη πνπ εηζπξάηηνληαη ζα δαπαλεζνχλ. ηηο δεκνθξαηηθέο ρψξεο, φπνπ ν ιαφο επηιέγεη εθείλεο ηηο πνιηηηθέο πνπ είλαη επηθνξηηζκέλεο κε ηε ζέζπηζε ηνπ θνξνινγηθνχ ζπζηήκαηνο, νη επηινγέο απηέο αληαλαθινχλ ην είδνο ηνπ θνξνινγηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ ζέιεη λα δεκηνπξγήζεη (Πάζρνο, 2003). Όιεο νη κεγάιεο επηρεηξήζεηο επηβαξχλνληαη κε ην δηνηθεηηθφ θφζηνο ηεο δηαδηθαζίαο γηα ηελ επίηεπμε εζφδσλ, κε ηνπο πξνκεζεπηέο ησλ αγαζψλ ή ησλ ππεξεζηψλ πνπ αγνξάδνληαη. Ζ θνξνινγία δελ είλαη δηαθνξεηηθή, αθνχ ν πφξνο πνπ ζπιιέγεηαη απφ ην θνηλφ κέζσ ηεο θνξνινγίαο είλαη πάληα κεγαιχηεξνο απφ ην πνζφ πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί απφ ην θξάηνο. Ζ δηαθνξά απηή θαιείηαη θφζηνο ζπκκφξθσζεο 15 θαη πεξηιακβάλεη γηα παξάδεηγκα, ην εξγαηηθφ θφζηνο θαη άιια έμνδα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε ζπκκφξθσζε κε ηε θνξνινγηθή λνκνζεζία θαη ηνπο θαλφλεο. Ζ ζπιινγή ηνπ θφξνπ, ψζηε λα πεξάζεη έλαο ζπγθεθξηκέλνο ζθνπφο, φπσο γηα παξάδεηγκα ζπιινγή ελφο θφξνπ γηα ην αιθνφι γηα λα πιεξσζνχλ άκεζα ηα θέληξα απνθαηάζηαζεο αιθννιηθψλ, νλνκάδεηαη ελψηην ελφο θφξνπ 16. Ζ πξαθηηθή απηή ζπρλά είλαη αληηπαζήο ζηνπο ππνπξγνχο νηθνλνκηθψλ, δεδνκέλνπ φηη πεξηνξίδεη ηελ ειεπζεξία δξάζεο ηνπο. Οξηζκέλνη νηθνλνκηθνί ζεσξεηηθνί ζεσξνχλ φηη ε έλλνηα είλαη αλέληηκε, δεδνκέλνπ φηη, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, ην ρξήκα είλαη αληαιιάμηκν 17. Δπηπιένλ, απηφ ζπκβαίλεη ζπρλά, επεηδή νη θφξνη θαη νη εηδηθνί θφξνη θαηαλάισζεο πνπ είραλ εηζπξαρζεί αξρηθά γηα λα ρξεκαηνδνηήζνπλ νξηζκέλα εηδηθά πξνγξάκκαηα ηνπ θξάηνπο, αξγφηεξα εθηξέπνληαη ζην γεληθφ ηακείν. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο, νη ελ ιφγσ θφξνη εηζπξάηηνληαη νπζηαζηηθά κε αλαπνηειεζκαηηθνχο ηξφπνπο, γηα παξάδεηγκα ζηα δηφδηα ησλ απηνθηλεηφδξνκσλ. 15 Κφζηνο ζπκκφξθσζεο είλαη νη δαπάλεο ηνπ ρξφλνπ ή ρξεκάησλ πνπ ζπκκνξθψλνληαη κε ηηο απαηηήζεηο ηεο θπβέξλεζεο, φπσο ε λνκνζεζία ή ξχζκηζε. Γηα παξάδεηγκα, άηνκα ή νξγαλψζεηο πνπ είλαη θαηαρσξεκέλεο γηα ην θφξν πξνζηηζέκελεο αμίαο έρνπλ ην επηπιένλ βάξνο ηνπ λα πξέπεη λα ηεξνχλ ιεπηνκεξή αξρεία φισλ ησλ θφξσλ επί ησλ εηζξνψλ θαη ησλ εθξνψλ γηα λα δηεπθνιχλνπλ ηελ νινθιήξσζε ησλ δειψζεσλ ΦΠΑ. 16 Ζ πεξίπησζε ελφο θφξνπ (επίζεο γλσζηή σο νξηνζέηεζε ή ελψηην ελφο θφξνπ) είλαη ε αθνζίσζε ησλ εζφδσλ απφ έλα ζπγθεθξηκέλν θφξν γηα έλα ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ δαπαλψλ. Τπνζήθεπζε είλαη ε ελερπξίαζε πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. 17 Ζ ελαιιαμηκφηεηα είλαη ε ηδηνθηεζία ή εκπφξεπκα ηνπ νπνίνπ νη αηνκηθέο κνλάδεο είλαη ζε ζέζε ακνηβαίαο ππνθαηάζηαζεο. Γηα παξάδεηγκα, απφ κία νπγγηά ρξπζνχ είλαη ηζνδχλακε κε νπνηαδήπνηε άιιε νπγγηά ρξπζνχ, ν ρξπζφο είλαη αληαιιάμηκνο. [15]

18 Γεδνκέλνπ φηη ηα θξάηε επηιχνπλ εκπνξηθέο δηαθνξέο, ηδηαίηεξα ζε ρψξεο κε εζηκηθφ δίθαην 18, παξφκνηα επηρεηξήκαηα κεξηθέο θνξέο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα λα δηθαηνινγήζνπλ έλα θφξν επί ησλ πσιήζεσλ 19 ή ην θφξν πξνζηηζέκελεο αμίαο 20. Άιινη κειεηεηέο (π.ρ., ειεπζεξηαθνί 21 Οηθνλνκνιφγνη) ππνζηεξίδνπλ φηη νη πεξηζζφηεξεο ή φιεο νη κνξθέο ησλ θφξσλ είλαη αλήζηθεο 22 ιφγσ (θαη σο εθ ηνχηνπ ηειηθά αλαγθαζηηθέο / βίαηεο 23 ) ηεο θχζεο ηνπο. Ζ πην αθξαία άπνςε γηα ηε θνξνινγία είλαη ηνπ αλαξρν-θαπηηαιηζκνχ 24, θαηά ηελ νπνία ε παξνρή φισλ ησλ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ ζα πξέπεη λα αγνξαζηεί 18 Σν Δζηκηθφ δίθαην έρεη δηακνξθσζεί θαη έζηκν, ζχκθσλα κε κηα καθξφρξνλε, νκνηφκνξθε θαη ζπλερή εθαξκνγή ηνπ απφ ηελ θνηλσλία, θαη δελ ην έρεη ζεζπίζεη κε γξαπηφ λφκν ε πνιηηεία. 19 Έλαο θφξνο επί ησλ πσιήζεσλ είλαη έλαο θφξνο πνπ θαηαβάιιεηαη ζε δηνηθεηηθφ φξγαλν γηα ηηο πσιήζεηο νξηζκέλσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. πλήζσο νη λφκνη επηηξέπνπλ (ή απαηηνχλ) απφ ηνλ πσιεηή λα ζπιιέμεη ηα θεθάιαηα γηα ην θφξν απφ ηνλ θαηαλαισηή ζην ζεκείν αγνξάο. 20 Ο ιεγφκελνο Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο (ΦΠΑ) είλαη έκκεζνο θφξνο πνπ επηβιήζεθε απφ ην «Παξάγσγν Γίθαην» ηνπ Κνηλνηηθνχ Γηθαίνπ ζηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Παξφκνηνο φκσο θφξνο πθίζηαηαη θαη ζε πεξίπνπ 30 θξάηε εθηφο Κνηλφηεηαο ζε δηάθνξεο επείξνπο. 21 Διεπζεξηζκφο (libertarianism) νλνκάδεηαη ε εζηθή ζεσξία πνπ ππνζηεξίδεη φηη νη εζηθνί δξψληεο είλαη ηδηνθηήηεο ηνπ εαπηνχ ηνπο θαη κπνξνχλ λα απνθηνχλ ηδηνθηεζηαθά δηθαηψκαηα ζε πξάγκαηα ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ. εκαληηθφηεξνο ζχγρξνλνο εθπξφζσπνο ηνπ ειεπζεξηζκνχ είλαη ν Ακεξηθαλφο πνιηηηθφο θηιφζνθνο Ρφκπεξη Νφδηθ. 22 χκθσλα κε ηελ άπνςε απηή, ε θπβέξλεζε παξαβαίλεη ηα δηθαηψκαηα ηδηνθηεζίαο κε ηελ επηβνιή ππνρξεσηηθήο είζπξαμεο ησλ θφξσλ. 23 Ζ βιάβε αξρή ζεσξεί φηη νη ελέξγεηεο ησλ αηφκσλ ζα πξέπεη λα πεξηνξίδνληαη κφλν ζηελ πξφιεςε ηεο βιάβεο ζε άιια άηνκα. Ο John Stuart Mill ζην άξζξν ηνπ «Πεξί Διεπζεξίαο», ππνζηήξημε φηη, «Ο κφλνο ζθνπφο γηα ηνλ νπνίν ε εμνπζία κπνξεί δηθαίσο λα αζθεζεί ζε νπνηνδήπνηε κέινο κηαο πνιηηηζκέλεο θνηλφηεηαο, παξά ηε ζέιεζή ηνπ, είλαη λα απνθεχγεηαη θάζε θίλδπλνο γηα ηνπο άιινπο». 24 Αλαξρνθαπηηαιηζκφο ή αλαξρηζκφο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο απνθαιείηαη ην ξεχκα εθείλν ηνπ αλαξρναηνκηθηζκνχ πνπ αξλείηαη κελ ηελ χπαξμε ηνπ θξάηνπο, σο απηφλνκνπ κεραληζκνχ εμνπζίαο επί ηεο θνηλσλίαο, αιιά δέρεηαη ηελ χπαξμε ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο νηθνλνκίαο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο θαη ηνπ θηλήηξνπ ηνπ ρξεκαηηθνχ θέξδνπο σο κνρινχ ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο. Οη θχξηνη ζεσξεηηθνί ηνπ αλαξρνθαπηηαιηζκνχ νξακαηίδνληαη έλα θνηλσληθφ κνληέιν ζηεξηγκέλν απνθιεηζηηθά ζηελ αηνκηθή ηδηνθηεζία θαη ζηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία. Οη βαζηθνί ηνπο ζηφρνη είλαη ε δηακφξθσζε ελφο δηθαίνπ ζηεξηγκέλνπ ζηα αξλεηηθά δηθαηψκαηα, ε ηδησηηθνπνίεζε φισλ ησλ θξαηηθψλ ζεζκψλ θαη ε εμάιεηςε θάζε κνξθήο άκεζνπ εμαλαγθαζκνχ έλαληη νπνηνπδήπνηε πνιίηε. Οη αξρέο ηνπο ζηεξίδνληαη ζε κηα πξνζήισζε ζηα θπζηθά δηθαηψκαηα θαη ζηε ινθηαλή θνζκνζέαζε. [16]

19 νηθεηνζειψο απφ ην πξφζσπν (-α) πνπ θάλνπλ ρξήζε ηνπο (Πάζρνο & Γεσξγαθφπνπινο, 2008). 1.4 ΣΑ ΔΙΓΗ ΣΧΝ ΦΟΡΧΝ Ο Οξγαληζκφο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο (ΟΟΑ) 25 δεκνζηεχεη αλάιπζε ησλ θνξνινγηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηψλ κειψλ. ην πιαίζην ηεο αλάιπζεο απηήο, ν ΟΟΑ αλαπηχζζεη έλαλ νξηζκφ θαη έλα ζχζηεκα ηαμηλφκεζεο ησλ εζσηεξηθψλ θφξσλ, πνπ αθνινπζείηαη γεληθά παξαθάησ. Δπηπιένλ, πνιιέο ρψξεο επηβάιινπλ θφξνπο (ηηκνιφγηα 26 ) ζρεηηθά κε ηελ εηζαγσγή ησλ εκπνξεπκάησλ (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011) Οη θφξνη εηζνδήκαηνο Ο θόπορ ειζοδήμαηορ ε πνιιέο ρψξεο θνξνινγνχληαη ηα εηζνδήκαηα ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ θνξέσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ εηαηξεηψλ. ε γεληθέο γξακκέο, ν θφξνο επηβάιιεηαη ζηα θαζαξά θέξδε πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο επηρεηξήζεηο, θαζψο θαη ζε άιια έζνδα. Ο ππνινγηζκφο ηνπ εηζνδήκαηνο πνπ ππφθεηηαη ζε θφξν κπνξεί λα πξνζδηνξηζηεί βάζεη ησλ ινγηζηηθψλ αξρψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαηά ηελ δηθαηνδνζία, ε νπνία κπνξεί λα ηξνπνπνηεζεί ή λα αληηθαηαζηαζεί απφ ην θνξνινγηθφ δίθαην 27 κε αξρέο εληφο ηεο 25 Δίλαη δηεζλήο νξγαληζκφο εθείλσλ ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηηο αξρέο ηεο αληηπξνζσπεπηηθήο δεκνθξαηίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο. 26 Σηκνιφγην είλαη έλα παξαζηαηηθφ -έλα ραξηί- απνδεηθηηθφ ζηνηρείν, ζην νπνίν αλαγξάθνληαη ηα πσιεζέληα πξντφληα. 27 Σν θνξνινγηθφ δίθαην πεξηιακβάλεη πνιιέο έλλνηεο ηφζν ηνπ δεκνζίνπ φζν θαη ηνπ ηδησηηθνχ δηθαίνπ φπσο γηα παξάδεηγκα πψιεζε, κίζζσζε, κεηαβίβαζε, δσξεά, θιεξνλνκηά θ.ιπ.. Γεληθά πξφθεηηαη γηα «αλαγθαζηηθφ δίθαην» εθ ηνπ ραξαθηήξα ησλ θαλφλσλ ηνπ πνπ απνβιέπνπλ ζηελ επηβνιή θαη είζπξαμε θφξσλ. πλέπεηα απηνχ είλαη φηη ε κέζνδνο εξκελείαο ηνπ δηαθέξεη απφ εθείλε ηνπ Γηνηθεηηθνχ Γηθαίνπ. Αληίζεηα παξνπζηάδεη ζαθή ζπγγέλεηα κε ηελ δεκφζηα νηθνλνκηθή κε δεδνκέλν ηνλ θνηλφ αληηθείκελν έξεπλαο ζε βάζνο πνπ είλαη ν θφξνο. [17]

20 δηθαηνδνζίαο. Ζ επίπησζε ηεο θνξνινγίαο 28 δηαθέξεη απφ ην ζχζηεκα, θαη νξηζκέλα ζπζηήκαηα κπνξεί λα ζεσξεζνχλ σο πξννδεπηηθά 29 ή νπηζζνδξνκηθά 30. Οη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο ελδέρεηαη λα δηαθέξνπλ ή λα είλαη ζηαζεξνί απφ ην επίπεδν ηνπ εηζνδήκαηνο. Πνιιά ζπζηήκαηα επηηξέπνπλ ζηα άηνκα νξηζκέλεο πξνζσπηθέο εθπηψζεηο θαη άιιεο κεηψζεηο ζην θνξνινγεηέν εηζφδεκα. Ο θφξνο εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ ζπρλά ζπιιέγεηαη ζε κηα βάζε θφξνπ pay-as-you-earn (PAYE) 31, κε κηθξέο δηνξζψζεηο πνπ γίλνληαη ακέζσο κεηά ην ηέινο ηνπ θνξνινγηθνχ έηνπο 32. Οη δηνξζψζεηο απηέο ιακβάλνπλ κία απφ ηηο δχν κνξθέο (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011): a) πιεξσκέο πξνο ην θξάηνο, γηα ηνπο θνξνινγνχκελνπο πνπ δελ έρνπλ πιεξψζεη αξθεηά θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θνξνινγηθνχ έηνπο θαη b) επηζηξνθέο θφξσλ απφ ην θξάηνο γηα φζνπο έρνπλ πιεξψζεη επηπιένλ. Ο θφξνο εηζνδήκαηνο έρεη ζπρλά κεηψζεηο δηαζέζηκεο πνπ κεηψλνπλ ηε ζπλνιηθή θνξνινγηθή επηβάξπλζε απφ ηε κείσζε ηνπ ζπλνιηθνχ θνξνινγεηένπ εηζνδήκαηνο. Γηα παξάδεηγκα, κηα απψιεηα ζην ρξεκαηηζηήξην κπνξεί λα αθαηξεζεί απφ ηνπο θφξνπο πνπ θαηαβάιινληαη επί ησλ κηζζψλ. Άιια θνξνινγηθά ζπζηήκαηα κπνξεί λα απνκνλψζνπλ ηελ απψιεηα, έηζη ψζηε νη απψιεηεο ησλ επηρεηξήζεσλ κπνξνχλ λα αθαηξεζνχλ κφλν απφ ηνλ επαγγεικαηηθφ θφξν. 28 ηελ νηθνλνκία, θνξνινγηθή επίπησζε είλαη ε αλάιπζε ηεο επίδξαζεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θφξνπ ζρεηηθά κε ηελ θαηαλνκή ηεο νηθνλνκηθήο επεκεξίαο. 29 Ο πξννδεπηηθφο θφξνο είλαη ν θφξνο ζηνλ νπνίν ν θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο απμάλεηαη σο ην θνξνινγεηέν πνζφ βάζεο. 30 Ο αλαδξνκηθφο θφξνο είλαη ν θφξνο πνπ επηβάιιεηαη θαηά ηέηνην ηξφπν ψζηε ν θνξνινγηθφο ζπληειεζηήο κεηψλεηαη θαζψο ην πνζφ πνπ ππφθεηηαη ζε θνξνινγία απμάλεηαη. 31 Δίλαη κηα παξαθξάηεζε θφξνπ ζηηο πιεξσκέο εηζνδήκαηνο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο. Σα πνζά πνπ παξαθξαηνχληαη αληηκεησπίδνληαη σο πξνθαηαβνιέο ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο πνπ νθείιεηαη. Όκσο, επηζηξέθεηαη ζην βαζκφ πνπ ππεξβαίλεη ην θφξν, φπσο πξνζδηνξίδεηαη ζηηο θνξνινγηθέο δειψζεηο. 32 Έλα νηθνλνκηθφ έηνο (ή νηθνλνκηθφ έηνο, ή κεξηθέο θνξέο δεκνζηνλνκηθφ έηνο) είλαη κηα πεξίνδνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ εηήζησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζε επηρεηξήζεηο θαη άιινπο νξγαληζκνχο. [18]

21 Απνηηικόρ θόπορ ειζοδήμαηορ ηελ νηθνλνκία, ν αξλεηηθφο θφξνο εηζνδήκαηνο είλαη έλαο πξννδεπηηθφο θφξνο εηζνδήκαηνο φπνπ νη πνιίηεο φηαλ θεξδίδνπλ θάησ απφ έλα νξηζκέλν πνζφ ιακβάλνπλ ζπκπιεξσκαηηθή ακνηβή απφ ηελ θπβέξλεζε, αληί λα πιεξψλνπλ θφξνπο ζην θξάηνο. Έλα ηέηνην ζχζηεκα έρεη ζπδεηεζεί απφ ηνπο νηθνλνκνιφγνπο, αιιά δελ έρεη πνηέ εθαξκνζηεί πιήξσο. Απηφ αλαπηχρζεθε απφ ην Βξεηαλφ πνιηηηθφ Juliet Rhys-Williams ην 1940 θαη αξγφηεξα ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο απφ ηνλ νηθνλνκνιφγν Milton Friedman. Ο αξλεηηθφο θφξνο εηζνδήκαηνο κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε έλα βαζηθφ εηζφδεκα 33 ή λα ζπκπιεξψζεη έλα ζχζηεκα ειάρηζηνπ εγγπεκέλνπ εηζνδήκαηνο 34 (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011) Ο θόπορ κεθαλαιοςσικών κεπδών Οη πεξηζζφηεξεο αξκνδηφηεηεο γηα ηελ επηβνιή ελφο θφξνπ εηζνδήκαηνο θεθαιαηνπρηθψλ θεξδψλ 35, είλαη κέξνο ηνπ εηζνδήκαηνο πνπ ππφθεηηαη ζε θφξν. Κεθαιαηαθφ θέξδνο είλαη γεληθά έλα θέξδνο απφ ηελ πψιεζε ησλ πάγησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ πνπ είλαη απηά ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ δελ θαηέρνληαη πξνο πψιεζε θαηά ηε ζπλήζε πνξεία ησλ εξγαζηψλ. Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία παγίνπ θεθαιαίνπ πεξηιακβάλνπλ πξνζσπηθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία κε πνιιέο δηθαηνδνζίεο. Οξηζκέλεο δηθαηνδνζίεο παξέρνπλ πξνλνκηαθέο ηηκέο ηνπ θφξνπ ή κφλν κεξηθή θνξνιφγεζε γηα ηα θέξδε ηνπ θεθαιαίνπ. Δπίζεο, επηβάιινπλ δηαθνξεηηθνχο ξπζκνχο ή 33 Σν βαζηθφ άλεπ φξσλ εηζφδεκα είλαη έλα επίδνκα πνπ πιεξψλεηαη απφ κηα πνιηηηθή θνηλφηεηα ζε φια ηεο ηα κέιε, ρσξίο επηπιένλ απαηηήζεηο ή έιεγρν πφξσλ. Υνξεγείηαη αηνκηθά ζηνλ θαζέλα, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ θαη είλαη αλαθαίξεην. 34 Διάρηζην εγγπεκέλν εηζφδεκα (ΔΔΔ) (νλνκάδεηαη επίζεο ειάρηζην εηζφδεκα) είλαη έλα ζχζηεκα παξνρήο θνηλσληθήο πξφλνηαο πνπ εγγπάηαη φηη φινη νη πνιίηεο ή νη νηθνγέλεηεο έρνπλ έλα εηζφδεκα επαξθέο γηα λα δήζνπλ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη πιεξνχλ νξηζκέλεο πξνυπνζέζεηο. 35 Έλα θεθαιαηαθφ θέξδνο είλαη ην θέξδνο πνπ πξνθχπηεη απφ ηε δηάζεζε ελφο πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ ηνπ θεθαιαίνπ, φπσο κεηνρψλ, νκνιφγσλ ή ησλ αθηλήησλ, φπνπ ην πνζφ πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ δηάζεζε ππεξβαίλεη ηελ ηηκή αγνξάο. Σν θέξδνο είλαη ε δηαθνξά κεηαμχ κηαο πςειφηεξεο ηηκήο πψιεζεο θαη ρακειφηεξεο ηηκήο αγνξάο. Αληίζηξνθα, κηα απψιεηα θεθαιαίνπ πξνθχπηεη αλ ηα έζνδα απφ ηελ πψιεζε ελφο πεξηνπζηαθνχ ζηνηρείνπ ηνπ θεθαιαίνπ είλαη κηθξφηεξν απφ ηελ ηηκή αγνξάο. [19]

22 επίπεδα ηεο θνξνινγίαο θεθαιαηνπρηθψλ θεξδψλ κε βάζε ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ην πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν θαηέρεη. Δπεηδή νη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο είλαη ζπρλά πνιχ ρακειφηεξνη γηα ηα θέξδε θεθαιαίνπ απφ φ, ηη γηα ηα απιά εηζνδήκαηα, ππάξρεη κηα επξεία αληηπαξάζεζε θαη δηαθσλία ζρεηηθά κε ηνλ νξζφ νξηζκφ ηνπ θεθαιαίνπ (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011) Ο εηαιπικόρ θόπορ Ο εηαηξηθφο θφξνο αλαθέξεηαη ζην εηζφδεκα, ην θεθάιαην, ηελ θαζαξή ζέζε, ή άιινπο θφξνπο πνπ επηβάιινληαη ζηηο επηρεηξήζεηο. Οη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο θαη ε θνξνινγηθή βάζε γηα ηηο επηρεηξήζεηο κπνξεί λα δηαθέξνπλ απφ εθείλνπο γηα ηνπο ηδηψηεο ή άιινπο ππνθείκελνπο ζηνλ θφξν. Πνιιέο ρψξεο επηβάιινπλ θφξν εηαηξεηψλ, πνπ νλνκάδεηαη επίζεο εηαηξηθφο θφξνο ή θφξνο εηαηξεηψλ, ζην εηζφδεκα ή ζην θεθάιαην νξηζκέλσλ ηχπσλ λνκηθψλ πξνζψπσλ. Οη θφξνη κπνξνχλ επίζεο λα αλαθέξνληαη σο θφξνη εηζνδήκαηνο ή θφξνη θεθαιαίνπ. ηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο θνξνινγνχληαη φιεο νη εηαηξείεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηε ρψξα απφ ηελ ελ ιφγσ ρψξα. Πνιιέο ρψξεο θνξνινγνχλ φια ηα έζνδα ησλ νξγαληζκψλ πνπ έρνπλ νξγαλσζεί ζηε ρψξα. ε νξηζκέλεο δηθαηνδνζίεο, νη θαλφλεο γηα ηελ θνξνιφγεζε ησλ επηρεηξήζεσλ κπνξεί λα δηαθέξνπλ ζεκαληηθά απφ ηνπο θαλφλεο γηα ηε θνξνιφγεζε ησλ θπζηθψλ πξνζψπσλ. Οξηζκέλεο εηαηξηθέο πξάμεηο, φπσο αλαδηαξζξψζεηο, δελ κπνξνχλ λα θνξνινγεζνχλ, αιιά κπνξνχλ λα απαιιάζζνληαη απφ ηνλ θφξν. Πνιιέο ρψξεο θνξνινγνχλ εηαηξηθέο νληφηεηεο ζρεηηθά κε ην εηζφδεκα θαη θνξνινγνχλ ηνπο ηδηνθηήηεο, φηαλ ε εηαηξεία θαηαβάιιεη κέξηζκα. Όηαλ νη ηδηνθηήηεο θνξνινγνχληαη, κπνξεί λα επηβιεζεί παξαθξάηεζε θφξνπ ζηελ πεγή. ε γεληθέο γξακκέο, νη θφξνη απηνί είλαη γηα ηνπο ηδηνθηήηεο πνπ δελ αλαθέξνληαη σο εηαηξηθνί θφξνη (Καηνχδεο & Αλησλφπνπινο, 2006) Οη εηζθνξέο θνηλσληθήο αζθάιηζεο Πνιιέο ρψξεο παξέρνπλ δεκφζηα ρξεκαηνδνηνχκελα ζπζηήκαηα ζπληαμηνδφηεζεο ή πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο. ε ζρέζε κε ηα ζπζηήκαηα απηά, ε ρψξα ζπλήζσο απαηηεί απφ ηνπο εξγνδφηεο ή θαη απφ ηνπο εξγαδφκελνπο λα θάλνπλ ππνρξεσηηθέο πιεξσκέο. Οη πιεξσκέο απηέο ζπρλά ππνινγίδνληαη κε αλαθνξά ζε κηζζνχο ή απνδνρέο απφ [20]

23 ηελ απηναπαζρφιεζε. Οη θνξνινγηθνί ζπληειεζηέο ζε γεληθέο γξακκέο είλαη ζηαζεξνί, αιιά έλα δηαθνξεηηθφ πνζνζηφ κπνξεί λα επηβάιιεηαη ζηνπο εξγνδφηεο παξά ζηνπο εξγαδφκελνπο. Οξηζκέλα ζπζηήκαηα παξέρνπλ έλα αλψηαην φξην ζηα θέξδε πνπ ππφθεηληαη ζηνλ θφξν. Λίγα ζπζηήκαηα πξνβιέπνπλ φηη ν θφξνο θαηαβάιιεηαη κφλν ζε κηζζνχο πάλσ απφ έλα ζπγθεθξηκέλν πνζφ. Κάπνηνη ηζρπξίδνληαη φηη νη θφξνη επί ησλ κηζζψλ είλαη κηα κνξθή «αλαγθαζηηθήο απνηακίεπζεο» θαη δελ είλαη πξαγκαηηθά έλαο θφξνο, ελψ άιινη ηνλίδνπλ φηη πξφθεηηαη γηα κηα αλαθαηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο κέζσ ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ κεηαμχ ησλ γελεψλ (απφ λεφηεξεο νκάδεο κε ηηο κεγαιχηεξεο νκάδεο) θαη ζε φια ηα επίπεδα εηζνδήκαηνο (απφ ηα πςειφηεξα επίπεδα εηζνδήκαηνο ζηα ρακειφηεξα επίπεδα εηζνδήκαηνο), πνπ δείρλνπλ φηη ηα ελ ιφγσ πξνγξάκκαηα είλαη πξαγκαηηθά πξνγξάκκαηα θνξνινγίαο. Οξηζκέλνη κειεηεηέο ππνζηεξίδνπλ φηη ε ππνζηήξημε πξνγξακκάησλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο απνθιεηζηηθά κέζσ ησλ θφξσλ επί ησλ κηζζψλ, παξά κέζσ ησλ επξχηεξσλ θφξσλ πνπ πεξηιακβάλνπλ ην θεθάιαην, δεκηνπξγεί ζηξεβιψζεηο θαη κείσζε ησλ επελδχζεσλ ζε αλζξψπηλν θεθάιαην, δεδνκέλνπ φηη νη απνδφζεηο γηα ηηο επελδχζεηο απηέο ζα είλαη νη θφξνη, φπσο νη κηζζνί (Καηνχδεο & Αλησλφπνπινο, 2006) Φφξνη επί ηεο κηζζνδνζίαο ή ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ Ζ αλεξγία θαη νη παξφκνηνη θφξνη ζπρλά επηβάιινληαη ζηνπο εξγνδφηεο κε βάζε ην ζπλνιηθφ κηζζνιφγην. Οη θφξνη κπνξνχλ λα επηβιεζνχλ ηφζν ζηε ρψξα φζν θαη ζην ππνεπίπεδν ησλ ρσξψλ (Καηνχδεο & Αλησλφπνπινο, 2006) Οη θφξνη επί ησλ αθηλήησλ Πξφθεηηαη γηα έθηαθηνπο θφξνπο αθίλεηεο πεξηνπζίαο γηα ηα αθίλεηα (αθίλεηε πεξηνπζία) θαη νξηζκέλεο ηάμεηο ηεο θηλεηήο πεξηνπζίαο. Δπηπιένλ, είλαη δπλαηφλ λα επηβιεζνχλ νη έθηαθηνη θφξνη βάζε ηεο θαζαξήο πεξηνπζίαο ησλ αηφκσλ ή ησλ εηαηξεηψλ. Πνιιέο ρψξεο επηβάιινπλ θφξν κεηαβίβαζεο αθηλήησλ, θφξν δσξεάο 36 ή άιινπο θφξνπο θιεξνλνκίαο 37 επί ηεο πεξηνπζίαο θαηά ην ζάλαην ή ηε κεηαθνξά δσξεάο. Οξηζκέλεο 36 ηα νηθνλνκηθά, έλαο θφξνο δσξεάο είλαη ν θφξνο επί ησλ ρξεκάησλ ή πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ πνπ έλα δσληαλφ πξφζσπν δίλεη ζην άιιν. Σα ζηνηρεία πνπ ιακβάλνληαη κεηά απφ ην ζάλαην ηνπ άιινπ ζεσξνχληαη ρσξηζηά ζην πιαίζην ηνπ θφξνπ θιεξνλνκίαο. 37 Έλαο θφξνο θιεξνλνκηάο ή θφξνο πεξηνπζίαο είλαη έλαο θφξνο πνπ θαηαβάιιεηαη απφ έλα πξφζσπν πνπ θιεξνλνκεί ρξήκαηα ή πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ή θφξν επί ηεο πεξηνπζίαο (ρξήκαηα θαη πεξηνπζία) ελφο αηφκνπ [21]

24 δηθαηνδνζίεο επηβάιινπλ θφξνπο επί ησλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ ζπλαιιαγψλ ή ηνπ θεθαιαίνπ (Καηνχδεο & Αλησλφπνπινο, 2006) Ο θόπορ ακίνηηηρ πεπιοςζίαρ Έλαο θφξνο αθίλεηεο πεξηνπζίαο είλαη έλαο θφξνο επί ηεο αμίαο 38 ηνπ αθηλήηνπ πνπ ν ηδηνθηήηεο ηνπ αθηλήηνπ ππνρξενχηαη λα θαηαβάιεη ζην θξάηνο φπνπ βξίζθεηαη ην αθίλεην. Τπάξρνπλ ηξεηο γεληθέο θαηεγνξίεο ηεο ηδηνθηεζίαο: γε, βειηηψζεηο ηεο γεο (αθίλεηα ηερλεηά πξάγκαηα, π.ρ. θηήξηα) θαη ε πξνζσπηθή πεξηνπζία (θηλεηά πξάγκαηα). Οη θφξνη ηδηνθηεζίαο ζπλήζσο ρξεψλνληαη ζε πεξηνδηθή βάζε (π.ρ. εηήζηα). Έλαο θνηλφο ηχπνο ηνπ θφξνπ αθίλεηεο πεξηνπζίαο είλαη κηα εηήζηα επηβάξπλζε γηα ην ηδηνθηεζηαθφ θαζεζηψο ησλ αθηλήησλ, φπνπ ε θνξνινγηθή βάζε είλαη ε εθηηκψκελε αμία ηνπ αθηλήηνπ. ε αληίζεζε κε έλα θφξν επί ησλ αθηλήησλ (νηθφπεδα θαη θηίξηα), έλα θφξν αθίλεηεο πεξηνπζίαο, ε αμία επηβάιιεηαη κφλν γηα ηελ αθάιππηε αμία ηεο γεο («γε» ζε απηή ηελ πεξίπησζε κπνξεί λα ζεκαίλεη είηε ηνλ νηθνλνκηθφ φξν, δειαδή, φινη νη θπζηθνί πφξνη, ή νη θπζηθνί πφξνη πνπ ζπλδένληαη κε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο ηεο επηθάλεηαο ηεο Γεο: «παξηίδεο» ή «αγξνηεκάρηα»). Οη ππνζηεξηθηέο ηεο θνξνινγηθήο αμίαο ηεο γεο ηζρπξίδνληαη φηη είλαη νηθνλνκηθά δηθαηνινγεκέλν, δεδνκέλνπ φηη δελ ζα απνηξέςεη ηελ παξαγσγή, δε ζα ζηξεβιψζνπλ ηνπο κεραληζκνχο ηεο αγνξάο ή δε ζα δεκηνπξγήζνπλ κε άιιν ηξφπν απψιεηεο κε ηνλ ηξφπν πνπ θάλνπλ νη άιινη θφξνη. ε πνιιέο ρψξεο (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πνιιψλ ακεξηθαληθψλ πνιηηεηψλ), ππάξρεη έλαο γεληθφο θφξνο πνπ επηβάιιεηαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα γηα ηνπο θαηνίθνπο νη νπνίνη θαηέρνπλ πξνζσπηθή πεξηνπζία (θηλεηή πεξηνπζία) εληφο ηεο δηθαηνδνζίαο. Σα νρήκαηα θαη ε θαηαγξαθή ησλ ζθαθψλ ηα ηέιε απνηεινχλ ππνζχλνια απηνχ ηνπ είδνπο θφξνπ (Μπάξκπαο, 2011). πνπ έρεη πεζάλεη. ην δηεζλέο θνξνινγηθφ δίθαην, ππάξρεη κηα δηάθξηζε κεηαμχ ηνπ θφξνπ πεξηνπζίαο θαη ηνπ θφξνπ θιεξνλνκίαο: έλαο θφξνο αθηλήησλ απνηηκάηαη κε βάζε ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηνπ ζαλφληνο, ελψ ν θφξνο θιεξνλνκίαο απνηηκάηαη κε βάζε ηα θιεξνδνηήκαηα απφ ηνπο δηθαηνχρνπο ηεο πεξηνπζίαο. 38 Έλαο θαη αμίαλ θφξνο (ζχκθσλα κε ηελ αμία) είλαη έλαο θφξνο κε βάζε ηελ αμία ησλ αθηλήησλ ή πξνζσπηθή πεξηνπζία. πλήζσο επηβάιιεηαη θαηά ηε ζηηγκή ηεο ζπλαιιαγήο, φπσο ζηελ πεξίπησζε ελφο θφξνπ επί ησλ πσιήζεσλ ή ηνπ θφξνπ πξνζηηζέκελεο αμίαο (ΦΠΑ). [22]

25 Ο θόπορ κληπονομίαρ Ο θφξνο θιεξνλνκίαο, θφξνο αθίλεηεο πεξηνπζίαο, θαζψο θαη ν θφξνο ζαλάηνπ είλαη ηα νλφκαηα πνπ δίλνληαη ζε δηάθνξνπο θφξνπο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην ζάλαην ελφο αηφκνπ. ην δηεζλέο θνξνινγηθφ δίθαην, ππάξρεη κηα δηάθξηζε κεηαμχ ελφο θφξνπ πεξηνπζίαο θαη ηνπ θφξνπ θιεξνλνκίαο: έλαο θφξνο αθηλήησλ απνηηκάηαη κε βάζε ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηνπ ζαλφληνο, ελψ ν θφξνο θιεξνλνκίαο απνηηκάηαη κε βάζε ηα θιεξνδνηήκαηα απφ ηνπο δηθαηνχρνπο ηεο πεξηνπζίαο (Μπάξκπαο, 2011) Φόπορ αποδημίαρ Έλαο θφξνο απνδεκίαο ή θφξνο κεηαλάζηεπζεο είλαη ν θφξνο επί ησλ πξνζψπσλ ηα νπνία παχνπλ λα είλαη θνξνινγηθνί θάηνηθνη 39 ζε κηα ρψξα. Απηφ ζπρλά έρεη ηε κνξθή ελφο θφξνπ θεθαιαηνπρηθψλ θεξδψλ 40 θαηά ην κε πξαγκαηνπνηεζέλ θέξδνο πνπ αλαινγεί ζηελ πεξίνδν θαηά ηελ νπνία ν θνξνινγνχκελνο ήηαλ θνξνινγηθφο θάηνηθνο ηεο ελ ιφγσ ρψξαο. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, ν θφξνο απνδεκίαο αμηνινγείηαη κε ηελ αιιαγή ηεο θαηνηθίαο ή ηεο ζπλήζνπο δηακνλήο (Πάζρνο, 2003) Ο θόπορ μεηαβίβαζηρ Ο θφξνο κεηαβίβαζεο είλαη έλαο θφξνο κε ην πέξαζκα ηνπ ηίηινπ ηεο ηδηνθηεζίαο απφ έλα άηνκν (ή πξφζσπν) ζην άιιν. ε κηα ζηελή λνκηθή έλλνηα, ν θφξνο κεηαβίβαζεο είλαη νπζηαζηηθά έλα ηέινο ζπλαιιαγήο πνπ επηβάιιεηαη γηα ηε κεηαβίβαζε ηεο θπξηφηεηαο. Απηφ ην είδνο ηνπ θφξνπ επηβάιιεηαη ζπλήζσο φηαλ ππάξρεη λνκηθή ππνρξέσζε γηα ηελ θαηαρψξηζε ηεο κεηαβίβαζεο, φπσο νη κεηαβηβάζεηο αθηλήησλ, κεηνρψλ, ή νκνιφγσλ. Παξαδείγκαηα ηέηνησλ θφξσλ 39 Οη νξηζκνί ηεο θνξνινγηθήο θαηνηθίαο πνηθίιινπλ ζεκαληηθά απφ θξάηνο ζε θξάηνο. Γηα ηα άηνκα, θπζηθή παξνπζία ζε έλα θξάηνο είλαη έλαο ζεκαληηθφο παξάγνληαο. Οξηζκέλα θξάηε κέιε θαζνξίδνπλ επίζεο ηελ θαηνηθία ελφο αηφκνπ ζε ζρέζε κε κηα πνηθηιία άιισλ παξαγφλησλ, φπσο ε ηδηνθηεζία ελφο ζπηηηνχ ή ε δηαζεζηκφηεηα ησλ θαηαιπκάησλ, ε νηθνγέλεηα, θαη ηα νηθνλνκηθά ζπκθέξνληα. 40 Έλαο θφξνο θεθαιαηνπρηθψλ θεξδψλ είλαη έλαο θφξνο επί ησλ ππεξαμηψλ, ην θέξδνο πνπ απνθφκηζε απφ ηελ πψιεζε ησλ κε απνγξαθφκελσλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ πνπ αγνξάζηεθαλ ζην πνζφ ηνπ θφζηνπο πνπ ήηαλ ρακειφηεξν απφ ην πνζφ πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ πψιεζε. [23]

26 πεξηιακβάλνπλ νξηζκέλεο κνξθέο ηνπ ηέινπο ραξηνζήκνπ, θφξνπ κεηαβίβαζεο αθηλήησλ, θαζψο θαη ησλ εηζθνξψλ γηα ηελ επίζεκε θαηαρψξηζε ηεο κεηαβίβαζεο. ε νξηζκέλεο δηθαηνδνζίεο, νη κεηαθνξέο νξηζκέλσλ κνξθψλ ηδηνθηεζίαο απαηηνχλ επηβεβαίσζε απφ ζπκβνιαηνγξάθν. Δλψ νη ζπκβνιαηνγξαθηθέο ακνηβέο κπνξνχλ λα πξνζζέζνπλ ζην θφζηνο ηεο ζπλαιιαγήο, δελ είλαη έλαο θφξνο κεηαβίβαζεο κε ηελ απζηεξή έλλνηα ηνπ φξνπ (Μπάξκπαο, 2011) Ο θόπορ ηος Πλούηος (καθαπή αξία) Ο θφξνο πεξηνπζίαο (πνπ νλνκάδεηαη επίζεο θφξνο θεθαιαίνπ, θνξνινγηθή δηθαηνζχλε, ή θαζαξή θνξνινγηθή αμία) είλαη ν θφξνο επί ηεο ζπλνιηθήο αμίαο ησλ πξνζσπηθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ηδηνθαηνίθεζε, κεηξεηά, ηξαπεδηθέο θαηαζέζεηο, ακνηβαία θεθάιαηα, εμνηθνλφκεζε αζθάιηζεο θαη ζπληαμηνδνηηθά πξνγξάκκαηα, επελδχζεηο ζε αθίλεηα, αηνκηθέο επηρεηξήζεηο θαη εηαηξηθέο κεηνρέο, ρξεκαηνπηζησηηθνχο ηίηινπο, θαη ηελ πξνζσπηθή ηξαζη. πλήζεηο ππνρξεψζεηο (θπξίσο ζηεγαζηηθά θαη ινηπά δάλεηα) πνπ εθπίπηνπλ κεξηθέο θνξέο νλνκάδνληαη θφξνη πεξηνπζίαο. Έλαο θφξνο πεξηνπζίαο θνξνινγεί ην ζπζζσξεπκέλν απφζεκα ηεο αγνξαζηηθήο δχλακεο, ζε αληίζεζε κε ηνλ θφξν εηζνδήκαηνο, ν νπνίνο είλαη έλαο θφξνο επί ηεο ξνήο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (αιιαγή ζε απφζεκα) (Μπάξκπαο, 2011) Οη θφξνη επί ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ Ο θόπορ πποζηιθέμενηρ αξίαρ (Φόπορ αγαθών και ςπηπεζιών) Ο θφξνο πξνζηηζέκελεο αμίαο (ΦΠΑ) ή, επίζεο, θφξνο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ είλαη κηα κνξθή θφξνπ θαηαλάισζεο. Απφ ηελ πιεπξά ηνπ αγνξαζηή, πξφθεηηαη γηα θφξν επί ηεο ηηκήο αγνξάο. Απφ εθείλε ηνπ πσιεηή, είλαη έλαο θφξνο κφλν ζηελ πξνζηηζέκελε αμία ηνπ πξντφληνο, πιηθφ ή ππεξεζία. Ο θαηαζθεπαζηήο εκβάδεη ζην θξάηνο ηε δηαθνξά κεηαμχ ησλ δχν απηψλ πνζψλ, θαη δηαηεξεί ην ππφινηπν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ γηα λα αληηζηαζκίζεη ηνπο θφξνπο πνπ είραλ πξνεγνπκέλσο θαηαβιεζεί γηα ηηο εηζξνέο. Ο ζθνπφο ηνπ ΦΠΑ είλαη ε δεκηνπξγία θνξνινγηθψλ εζφδσλ γηα ην θξάηνο παξφκνηα κε ην θφξν εηζνδήκαηνο λνκηθψλ πξνζψπσλ ή ηνπ θφξνπ εηζνδήκαηνο θπζηθψλ πξνζψπσλ. [24]

27 Έλαο ΦΠΑ είλαη ζαλ έλα θφξν επί ησλ πσιήζεσλ επεηδή ηειηθά κφλν ν ηειηθφο θαηαλαισηήο θνξνινγείηαη. Γηαθέξεη απφ ην θφξν επί ησλ πσιήζεσλ απφ ην γεγνλφο φηη, κε ηνλ ηειεπηαίν, ν θφξνο εηζπξάηηεηαη θαη θαηαβάιιεηαη ζην θξάηνο κφλν κία θνξά, ζην ζεκείν ηεο αγνξάο απφ ηνλ ηειηθφ θαηαλαισηή. Με ηνλ ΦΠΑ, νη ζπιινγέο, ηα εκβάζκαηα πξνο ην θξάηνο, θαη νη πηζηψζεηο γηα ηνπο θφξνπο πνπ έρνπλ ήδε θαηαβιεζεί ζπκβαίλνπλ θάζε θνξά ζε κηα επηρείξεζε ζηελ αιπζίδα εθνδηαζκνχ ησλ αγνξψλ κε πξντφληα (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011) Φόποι επί ηων πωλήζεων Ο θφξνο επί ησλ πσιήζεσλ είλαη έλαο θφξνο πνπ θαηαβάιιεηαη ζε δηνηθεηηθφ φξγαλν γηα ηηο πσιήζεηο νξηζκέλσλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. πλήζσο νη λφκνη επηηξέπνπλ (ή απαηηνχλ) απφ ηνλ πσιεηή λα ζπιιέμεη ηα θεθάιαηα γηα ην θφξν απφ ηνλ θαηαλαισηή ζην ζεκείν αγνξάο. Οη λφκνη κπνξεί λα επηηξέςνπλ ζε πσιεηέο λα αλαθέξνπλ ρσξηζηά ην θφξν απφ ηελ ηηκή ησλ αγαζψλ ή ησλ ππεξεζηψλ, ή απαηηνχλ απηή λα ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηελ ηηκή (πνπ ζπκπεξηιακβάλνπλ ηνπο θφξνπο). Σν πνζφ ηνπ θφξνπ ππνινγίδεηαη ζπλήζσο κε ηελ εθαξκνγή ελφο πνζνζηνχ επηηνθίνπ ζηε θνξνινγεηέα ηηκή πψιεζεο. Όηαλ έλαο θφξνο επί αγαζψλ ή ππεξεζηψλ πιεξψλεηαη ζε έλα δηνηθεηηθφ φξγαλν απεπζείαο απφ ηνλ θαηαλαισηή, ζπλήζσο νλνκάδεηαη θνξνινγηθή ρξήζε. πρλά νη λφκνη πξνβιέπνπλ ηελ απαιιαγή νξηζκέλσλ αγαζψλ ή ππεξεζηψλ απφ ηηο πσιήζεηο θαη ηε θνξνινγηθή ρξήζε (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011) Ειδικοί θόποι καηανάλωζηρ ε αληίζεζε κε έλα θαη αμίαλ θφξν, έλαο εηδηθφο θφξνο θαηαλάισζεο δελ είλαη ζπλάξηεζε ηεο αμίαο ηνπ πξντφληνο πνπ θνξνινγείηαη. Οη εηδηθνί θφξνη θαηαλάισζεο βαζίδνληαη ζηελ πνζφηεηα, φρη ζηελ αμία ηνπ πξντφληνο πνπ αγνξάδεηαη. Έλαο εηδηθφο θφξνο θαηαλάισζεο ή θφξνο θαηαλάισζεο, απνηειεί εζσηεξηθή θνξνινγία ζρεηηθά κε ηελ πψιεζε, ή ηελ παξαγσγή γηα ηελ πψιεζε ζπγθεθξηκέλσλ αγαζψλ ή ε επηβνιή θφξνπ ζε έλα αγαζφ πνπ παξάγεηαη πξνο πψιεζε. Οη εηδηθνί θφξνη θαηαλάισζεο δηαθξίλνληαη απφ ηνπο ηεισλεηαθνχο δαζκνχο, νη νπνίνη είλαη νη θφξνη θαηά ηελ εηζαγσγή. Οη εηδηθνί θφξνη θαηαλάισζεο είλαη εζσηεξηθνί θφξνη, ελψ νη ηεισλεηαθνί δαζκνί είλαη θφξνη ζηα ζχλνξα. [25]

28 Οη εηδηθνί θφξνη θαηαλάισζεο ζεσξνχληαη έλαο έκκεζνο θφξνο, πνπ ζεκαίλεη φηη ν παξαγσγφο ή ν πσιεηήο πνπ πιεξψλεη ην θφξν ζην θξάηνο αλακέλεηαη λα πξνζπαζήζεη λα αλαθηήζεη ή λα κεηαηνπίζεη ην θφξν κε ηελ αχμεζε ηεο ηηκήο πνπ θαηαβάιιεηαη απφ ηνλ αγνξαζηή. Οη εηδηθνί θφξνη θαηαλάισζεο πνπ επηβάιινληαη ζπλήζσο παξάιιεια κε έλαλ άιιν έκκεζν θφξν, φπσο έλα θφξν επί ησλ πσιήζεσλ ή ηνπ θφξνπ πξνζηηζέκελεο αμίαο (ΦΠΑ). ηελ θνηλή νξνινγία (αιιά φρη θαη αλάγθε ηνπ λφκνπ), έλαο εηδηθφο θφξνο θαηαλάισζεο δηαθξίλεηαη απφ έλαλ θφξν επί ησλ πσιήζεσλ ή ΦΠΑ κε ηξεηο ηξφπνπο (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011): a) ζηνπο εηδηθνχο θφξνπο θαηαλάισζεο πνπ εθαξκφδνληαη ζπλήζσο ζε έλα ζηελφηεξν θάζκα ησλ πξντφλησλ b) ζηνπο εηδηθνχο θφξνπο θαηαλάισζεο πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ην κεγαιχηεξν θιάζκα ηεο ηηκήο ιηαληθήο πψιεζεο ησλ ζηνρεπκέλσλ πξντφλησλ θαη c) ζηνπο εηδηθνχο θφξνπο θαηαλάισζεο πνπ είλαη ζπλήζσο έλαο αλά κνλάδα θφξνο θαη θνζηίδεη έλα ζπγθεθξηκέλν πνζφ γηα έλαλ φγθν ή κνλάδα ηνπ πξντφληνο πνπ αγνξάζηεθε, ελψ ν θφξνο επί ησλ πσιήζεσλ ή ΦΠΑ είλαη έλαο θφξνο θαη αμίαλ θαη αλάινγνο πξνο ηελ ηηκή ηνπ αγαζνχ. Σππηθά παξαδείγκαηα ησλ εηδηθψλ θφξσλ θαηαλάισζεο είλαη θφξνη επί ηεο βελδίλεο θαη ησλ άιισλ θαπζίκσλ, θαζψο θαη νη θφξνη επί ηνπ θαπλνχ θαη αιθνφι (κεξηθέο θνξέο αλαθέξεηαη σο θφξνο ακαξηίαο) Γαζκνί Γαζκφο είλαη ν έκκεζνο θφξνο πνπ επηβάιιεηαη θαηά ηελ εηζαγσγή ή εμαγσγή ησλ εκπνξεπκάησλ ζην δηεζλέο εκπφξην. Έλαο θφξνο πνπ επηβάιιεηαη επί ησλ εκπνξεπκάησλ πνπ εηζάγνληαη αλαθέξεηαη σο εηζαγσγηθφο δαζκφο. Οκνίσο, έλαο θφξνο πνπ επηβάιιεηαη ζηηο εμαγσγέο νλνκάδεηαη εμαγσγηθφο δαζκφο. Έλα ηηκνιφγην, ην νπνίν είλαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα έλαο θαηάινγνο ησλ εκπνξεπκάησλ καδί κε ην εηζπξάμηκν πνζνζηφ (χςνο) ηνπ δαζκνχ, επξέσο αλαθέξεηαη σο δαζκφο (Καξαβνθχξεο & ηακαηφπνπινο, 2011). [26]