ύγτρονος έλεγτος ανελκσζηήρα

Transcript

1 ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΔΤΣΙΚΗ ΕΛΛΑΔΟ ΥΟΛΗ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΥΑΝΙΚΩΝ Σ.Ε. ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΑΡΙΘΜΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ 1451 ύγτρονος έλεγτος ανελκσζηήρα ποσδαζηές : Λόλης Εσάγγελος 5917 Καηζιλιέρης Γεώργιος 5779 Επιβλέπων Καθηγηηής :κ. Δημήηρης Καρέλης ΠΑΣΡΑ 2014

2 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΓΔΝΙΚΑ ΠΔΡΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Δηζαγσγή ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΤΡΙΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 1.1. Γηάθξηζε ησλ αλειθπζηήξσλ Υαξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα κηαο ζσζηήο εγθαηάζηαζεο επηβαηεγνχ αλειθπζηήξα πζηήκαηα ιεηηνπξγίαο αλειθπζηήξα Μεκνλσκέλνη αλειθπζηήξεο.10 Α. Αλειθπζηήξεο απιήο ιεηηνπξγίαο Β. Λεηηνπξγία COLLECTIVE SELECTIVE αλφδνπ - θαζφδνπ χζηεκα COLLECTIVE SELECTIVE θαζφδνπ Οκάδεο αλειθπζηήξσλ 17 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΜΔΛΔΣΗ ΚΑΙ ΔΚΛΟΓΗ ΣΧΝ ΚΑΣΑΛΛΗΛΧΝ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 2.1. Δηζαγσγή Υαξαθηεξηζηηθά ηερληθνί φξνη θπθινθνξηαθήο κειέηεο ελφο θηηξίνπ Κχξην επίπεδν Υξφλνο αλακνλήο Βαζκφο εμππεξέηεζεο Αηρκή αλφδνπ Θεσξεηηθή δηάξθεηα δηαδξνκήο Ιθαλφηεηα κεηαθνξάο Δθηίκεζε αξηζκνχ πηζαλψλ ζηάζεσλ Κπθινθνξία εηζφδνπ Κπθινθνξία εμφδνπ Κπθινθνξία δχν θαηεπζχλζεσλ κεηαμχ νξφθσλ 23 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΑ ΚΤΡΙΑ ΜΔΡΗ ΜΙΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΔΠΙΒΑΣΗΓΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 3.1. Δηζαγσγή Σν θξεάηην Καηαζθεπαζηηθά ζηνηρεία Ο ζάιακνο Πφξηεο αλειθπζηήξσλ α. Υεηξνθίλεηεο πφξηεο

3 3.3.1.β. Ηκηαπηφκαηεο πφξηεο γ. Απηφκαηεο πφξηεο Σν αληίβαξν Σν εχθακπην θηλεηφ θαιψδην Οη επζχγξακκνη ξάβδνη Σα ζπξκαηφζρνηλα αλάξηεζεο Κξηηήξηα εθινγήο ζπξκαηφζρνηλσλ πληήξεζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ Βιάβεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ Αληηθαηάζηαζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ Σα ζπξκαηφζρνηλα αληηζηάζκηζεο Αλάξηεζε ζαιακίζθνπ θαη αληίβαξνπ Σξφπνη αλάξηεζεο θίλεζεο ζαιακίζθνπ Βαζηθνί ηξφπνη αλάξηεζεο Σν κεραλνζηάζην Οη απνζβεζηήξεο επηθάζηζεο Ο αλπςσηηθφο ( θηλεηήξηνο ) κεραληζκφο Σξνραιία ηξηβήο Μεησηήξαο ζηξνθψλ ( βαξνχιθν ) Ηιεθηξνκαγλεηηθή πέδε ( θξέλν ) Μπξάηζα θαη θεξκνπίη Μαγλήηεο θξέλνπ Ηιεθηξηθή ιεηηνπξγία Σαρχηεηα ιεηηνπξγίαο Δπηζεψξεζε ζπληήξεζε ηεο πέδεο Ηιεθηξνθηλεηήξαο Δίδε θηλεηήξσλ Τπνινγηζκφο ηζρχνο θηλεηήξα ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ΔΙΓΙΚΟΙ ΣΤΠΟΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Αζζελνθφξνη αλειθπζηήξεο Αλειθπζηήξεο κεγάισλ θνξηίσλ..61 Αλειθπζηήξεο κηθξψλ θνξηίσλ.64 Αλειθπζηήξεο θαηεγνξίαο IV.65 Αλειθπζηήξεο θαγεηψλ..67 Αηέξκνλεο αλειθπζηήξεο αηφκσλ.67 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 ΤΓΡΑΤΛΙΚΟΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ 5.1. Δηζαγσγή Σχπνη αλάξηεζεο ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ Άκεζε αλάξηεζε Έκκεζε αλάξηεζε Η δεμακελή ιαδηνχ ηνπ πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα Ο ειεθηξνθηλεηήξαο ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ..74 2

4 5.5. Η αληιία ηνπ πδξαπιηθνχ πγξνχ Οη ζσιελψζεηο πξνζαγσγήο απαγσγήο Σν ζπγθξφηεκα εκβφινπ θπιίλδξνπ Φέξνλ πιαίζην αλάξηεζε πιαηζίνπ Η βαιβίδα αζθαιείαο Σν ειεθηξηθφ θχθισκα Σν θχθισκα ηζρχνο Αξρή ιεηηνπξγίαο ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ 79 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6 ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΑΠΛΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 6.1. Δηζαγσγή Λεηηνπξγία ηνπ απινχ ειεθηξνθίλεηνπ αλειθπζηήξα Σν ειεθηξηθφ θχθισκα ηνπ αλειθπζηήξα α. Γεληθφο πίλαθαο θίλεζεο β. Σν θνληξφιιεξ ή πίλαθαο ρεηξηζκψλ 82 Α. Γηαθφπηεο νξφθσλ Β. Οξνθνδηαινγέαο Γ. Κχθισκα θιήζεσλ θαη έλδεημεο θαηαζηάζεσλ γ. Βνεζεηηθά θπθιψκαηα αλειθπζηήξα 84 Α. Φσηηζκφο ζαιάκνπ Β. Αζθαιηζηηθφ θχθισκα ΚΔΦΑΛΑΙΟ 7 ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ ΠΡΟΗΓΜΔΝΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ Ο νξνθνδηαινγέαο..86 Δπαγσγηθέο δηαηάμεηο ηζνζηάζκηζεο 87 Απηφκαηε ιεηηνπξγία ζπξψλ ηνπ αλειθπζηήξα.88 Σν ειεθηξνληθφ θνπκπί θιήζεσλ Λεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνληθνχ θνπκπηνχ αθήο Πιενλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνχ θνπκπηνχ αθήο Δλδείμεηο ζέζεο πνξείαο ζαιακίζθνπ πζηήκαηα θηλεηήξησλ ( αλπςσηηθψλ ) κεραληζκψλ 89 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 8 ΓΙΑΣΑΞΔΙ ΑΦΑΛΔΙΑ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 8.1. Δηζαγσγή Ηιεθηξνκαγλεηηθή αζθάιηζε ζπξψλ Έιεγρνο θίλεζεο απηφκαησλ ζπξψλ Φσηνειεθηξηθφο έιεγρνο θίλεζεο απηφκαησλ ζπξψλ Ηιεθηξνληθφο έιεγρνο ιεηηνπξγίαο 3

5 απηφκαησλ ζπξψλ πζθεπή αξπάγεο Αξπάγε αθαξηαίαο πέδεζεο Αξπάγε πξννδεπηηθήο πέδεζεο Ρπζκηζηήο ηαρχηεηαο Γηαηάμεηο απεγθισβηζκνχ.97 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 9 ΒΛΑΒΔ ΤΝΣΗΡΗΗ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 9.1. Βιάβεο αλειθπζηήξσλ ελδεηθλπφκελεο ελέξγεηεο πιιέθηεο γελλεηξηψλ θαη θηλεηήξσλ.ρ. ( πληήξεζε επηζθεπέο ).102 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 10 ΤΝΣΗΡΗΗ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Δηζαγσγή Άδεηα ζπλεξγείνπ ζπληήξεζεο αλειθπζηήξα Γηαθνπή ιεηηνπξγίαο ηνπ αλειθπζηήξα 107 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 11 ΤΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΟΙΥΔΙΧΝ ΜΗΥΑΝΟΚΙΝΗΣΟΤ ΚΑΙ ΤΓΡΑΤΛΙΚΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 11.Α. Τπνινγηζκφο ζηνηρείσλ κεραλνθίλεηνπ αλειθπζηήξα Β. Τπνινγηζκφο ζηνηρείσλ πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα.117 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 123 4

6 ΠΔΡΙΛΗΦΗ θνπφο ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο είλαη ε αλάιπζε ησλ θπξηφηεξσλ κεξψλ ελφο επηβαηεγνχ αλειθπζηήξα. Αξρηθά, παξαηίζεηαη κηα ζχληνκε αλάιπζε ηεο ηζηνξίαο ησλ αλειθπζηήξσλ. Η εμέιημε ησλ αλειθπζηήξσλ απφ παιηά έσο θαη ζήκεξα είλαη ηεξάζηηα θαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. ήκεξα νη αλειθπζηήξεο έρνπλ ηειεηνπνηεζεί πιήξσο θαη δηαθξίλνληαη ζε πνιιέο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηελ αξρή ιεηηνπξγίαο, ηνλ ρεηξηζκφ θαηά ηελ ιεηηνπξγία,ηε ρξήζε άιια θαη ηελ δπλαηφηεηα ξχζκηζεο ηεο ηαρχηεηαο ηνπο.ηε ζπλέρεηα,αλαιχνληαη φινη νη ππνινγηζκνί πνπ είλαη απαξαίηεηνη γηα ηελ θπθινθνξηαθή κειέηε ελφο θηηξίνπ θαζψο θαη φια ηα βαζηθά κέξε κηαο εγθαηάζηαζεο ειεθηξνθίλεηνπ θαη πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα. Αλαθέξνπκε, επίζεο, ηε ιεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνθίλεηνπ θαη ηνπ πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα θαη εμεηάδνπκε ηα βαζηθά εμαξηήκαηα ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ θαηαζθεπή ηεο εθάζηνηε θαηεγνξίαο.δθφζνλ έρνπκε θαηαλνήζεη ηηο βειηησκέλεο ιεηηνπξγηθέο δηαηάμεηο ηνπ αλειθπζηήξα ηηο ρξεζηκνπνηνχκε ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ απηφλνκσλ αλειθπζηήξσλ πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο. Μηα ζσζηή εγθαηάζηαζε ελφο ζχγρξνλνπ αλειθπζηήξα έρεη κηα πιεζψξα αζθαιηζηηθψλ δηαηάμεσλ, πνπ απνθιείεη θάζε πηζαλφ θίλδπλν γηα ηνπο δηαθηλνχκελνπο. Δπηπιένλ, θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ αζθάιεηα πνπ παξέρεη κηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξα παίδεη ε ηαθηηθή θαη πνηνηηθή ζπληήξεζε ηεο. ηελ εξγαζία δίλνληαη αξθεηά ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηε ζσζηή εγθαηάζηαζε θαη ηε ζπληήξεζε ελφο αλειθπζηήξα. Σέινο, παξαηίζεληαη θσηνγξαθηθφ πιηθφ, αλαιπηηθά ζρέδηα απφ έλαλ πίλαθα αλειθπζηήξα θαη ππνινγηζκνί ηα νπνία βνεζνχλ ζηελ θαηαλφεζε ηνπ αλαγλψζηε. 5

7 ΔΙΑΓΧΓΗ Αλειθπζηήξαο ή αλπςσηήξαο νλνκάδεηαη θάζε εγθαηάζηαζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλχςσζε βαξψλ, πξνζψπσλ ή πξαγκάησλ. ήκεξα έρεη επηθξαηήζεη ν γαιιηθφο φξνο αζαλζέξ γηα ηνλ αλειθπζηήξα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηα πνιπψξνθα θηίξηα. Η ηδέα γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε ηέηνηαο εγθαηάζηαζεο μεθηλάεη απφ πνιχ παιηά. Ήδε απφ ην 236 π.υ., φπσο καο εμηζηνξεί ν ξσκαίνο αξρηηέθηνλαο Βηηξνχθηνο, ππήξραλ δηάθνξα παξφκνηα ζπζηήκαηα ζε βαζηιηθά αλάθηνξα. Απφ ηφηε πνπ ν άλζξσπνο άξρηζε λα δεη ζε ςειά θηίξηα αληηκεηψπηζε ην πξφβιεκα ηεο θάζεηεο δηαθίλεζεο αλζξψπσλ θαη θνξηίσλ. Αλαηξέρνληαο ζηελ ηζηνξία ησλ αξραίσλ Ρσκαίσλ κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε φηη πξψηνη εθείλνη είραλ θαηαζθεπάζεη εηδηθέο πιαηθφξκεο, νη νπνίεο αλέβαηλαλ ζε αξθεηφ χςνο κε ηε βνήζεηα ζρνηληψλ. Αλ αθήζνπκε ηε Ρψκε θαη πάκε ζην Θηβέη ή ζηε ρψξα καο ζα παξαηεξήζνπκε ηνπο πξψηνπο αλειθπζηήξεο, νη νπνίνη έρνπλ ηε κνξθή θαιαζηψλ, πνπ αλεβάδνπλ ζηα χςε ησλ Μεηεψξσλ αλζξψπνπο θαη εκπνξεχκαηα. Σα πξσηφγνλα απηά κέζα θαηαθφξπθεο κεηαθνξάο είραλ έλα ζεκαληηθφ κεηνλέθηεκα, πσο αλ έζπαγε ην ζρνηλί, νη δηαθηλνχκελνη έπεθηαλ ρσξίο πηζαλφηεηα ζσηεξίαο. Οη ππνηππψδεηο απηνί αλειθπζηήξεο νδήγεζαλ ηνλ άλζξσπν ζηε ζθέςε θαηαζθεπήο ησλ κνληέξλσλ θαη αζθαιψλ αλειθπζηήξσλ. Η ηζηνξία ηνπ ζχγρξνλνπ αλειθπζηήξα αξρίδεη κε ηελ εθαξκνγή ηεο αζθαιηζηηθήο δηάηαμεο αξπάγεο, πνπ απνθιείεη ηελ πεξίπησζε ειεχζεξεο πηψζεο ηνπ ζαιακίζθνπ. Σν έηνο 1853 θαηαζθεπάζηεθε ζηελ Ακεξηθή ν πξψηνο αλειθπζηήξαο απφ ηνλ E.G.OTIS θαη κπξνζηά ζηα έληξνκα κάηηα παξαηεξεηψλ, έθνςε ηα ζρνηληά ηεο πιαηθφξκαο, πάλσ ζηελ νπνία ζηεθφηαλ. Η πιαηθφξκα άξρηζε λα πέθηεη, αιιά μαθληθά ζηακάηεζε αθαξηαία. Δίρε ιεηηνπξγήζεη ε ζπζθεπή αξπάγεο. Απφ εθεί θαη πέξα ε ηερλνινγία ζην ηνκέα ησλ αλειθπζηήξσλ έθαλε ηεξάζηηα άικαηα. Σν 1857 εγθαζίζηαηαη ζηε Ν.Τφξθε ν πξψηνο αλειθπζηήξαο γηα ηε ρξήζε ηνπ θνηλνχ. Κηλνχληαλ κε αηκνκεραλή, πνπ ρξεζηκνπνηνχζε σο θαχζηκν θάξβνπλν. Λίγν αξγφηεξα θαη ζπγθεθξηκέλα ην 1870 ιεηηνχξγεζαλ ζηε Ν.Τφξθε νη πξψηνη πδξαπιηθνί αλειθπζηήξεο θαη ην 1889 ζην θηίξην DEMAREST ηεο Ν.Τφξθεο ιεηηνχξγεζε ν πξψηνο ειεθηξνθίλεηνο αλειθπζηήξαο. Σν 1894 πάιη ζηε Ν.Τφξθε ιεηηνχξγεζε ν πξψηνο αλειθπζηήξαο κε θνπκπηά θιήζεο θαη ρσξίο νδεγφ (θαηαζθεπή OTIS). Σν 1900 ε OTIS παξνπζίαζε ηε πξψηε θπιηφκελε θιίκαθα ζηε Γηεζλή Έθζεζε ησλ Παξηζίσλ. Σν έηνο 1903 ν αλειθπζηήξαο ηειεηνπνηείηαη θαη παίξλεη ηε ζεκεξηλή κνξθή, δειαδή γίλεηαη ρξήζε ηξνραιίαο ηξηβήο θαη αληίβαξνπ, ηα νπνία δελ είραλ ρξεζηκνπνηεζεί μαλά. ήκεξα νη αλειθπζηήξεο έρνπλ ηειεηνπνηεζεί πιήξσο(ηδίσο ζε φηη αθνξά ηελ αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο) θαη έηζη ζπλαληάκε πνιινχο ηχπνπο θαη παξαιιαγέο κεηαμχ απηψλ. Αο γλσξίζνπκε ηψξα κεξηθέο απφ ηηο πην βαζηθέο έλλνηεο πνπ ζα ζπλαληήζνπκε ζηνπο αλειθπζηήξεο ( νη παξαθάησ έλλνηεο ζα αλαιπζνχλ αλαιπηηθφηεξα θαηά ηελ εμέιημε ηεο εξγαζίαο ): Αληίβαξν :Πξφθεηηαη γηα ηε κάδα πνπ καο εμαζθαιίδεη ηε ηξηβή. 6

8 Αλπςσηηθή κνλάδα:πξφθεηηαη γηα έλα ζπλδπαζκφ απφ έλα έκβνιν θαη απφ έλα θχιηλδξν, πνπ ζρεκαηίδνπλ κηα πδξαπιηθή κνλάδα. Θάιακνο:Μέξνο ηνπ αλειθπζηήξα πνπ κεηαθέξεη επηβάηεο ή θαη θνξηία. Κηλεηήξηνο κεραληζκφο:δίλαη ην ζχλνιν ησλ νξγάλσλ, πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ θίλεζε θαη ην ζηακάηεκα ηνπ αλειθπζηήξα. Απνηειείηαη απφ ηελ αληιία, ην θηλεηήξα θαη ηηο βαιβίδεο ρεηξηζκνχ. Μεραλνζηάζην:Δίλαη ν ρψξνο κέζα ζηνλ νπνίν ηνπνζεηνχληαη νη θηλεηήξηνη κεραληζκνί ή θαη ν ζπλεξγαδφκελνο κε απηνχο εμνπιηζκφο. Οδεγνί:Πξφθεηηαη γηα ηα ζηαζεξά ζηνηρεία, πνπ παξέρνπλ ηε θαζνδήγεζε γηα ην ζάιακν θαη ην αληίβαξν. Σξνραιηνζηάζην:Δίλαη ν ρψξνο, πνπ πεξηέρεη ην θηλεηήξην κεραληζκφ θαη ζηνλ νπνίν βξίζθνληαη νη ηξνραιίεο θαη ελδερνκέλσο ν πεξηνξηζηήξαο ηεο ηαρχηεηαο θαη νη ειεθηξηθέο δηαηάμεηο 7

9 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΚΤΡΙΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 1.1. ΓΙΑΚΡΙΗ ΣΧΝ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Οη αλειθπζηήξεο αλάινγα κε ηνλ πξννξηζκφ ηνπο θαη ηελ αξρή ιεηηνπξγίαο ηνπο δηαθξίλνληαη: Οη αλειθπζηήξεο αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηηο νπνίεο θαινχληαη λα θαιχςνπλ (κεηαθνξά αλζξψπσλ ή θνξηίσλ) δηαθξίλνληαη ζε: Δπηβαηεγνχο (γηα ηε κεηαθνξά πξνζψπσλ) Φνξηεγνχο (γηα ηε κεηαθνξά θνξηίσλ) Οη επηβαηεγνί πξέπεη λα αληαπνθξίλνληαη θαηά ηηο ψξεο αηρκήο (ψξεο ζπγθέληξσζεο ή απνρψξεζεο πξνζσπηθνχ θηηξίσλ) θαηά ην δπλαηφ θαιχηεξν ηξφπν, ιακβαλνκέλνπ βαζηθά ππφςε θαη ηνπ θφζηνπο. Πξέπεη λα δηαθξίλνληαη γηα ηνλ πςειφ βαζκφ αζθάιεηαο θαηά ηε ιεηηνπξγία, γηα ηελ θαιαίζζεηε εκθάληζε ηνπο θαη γεληθά γηα ηελ απηνκαηνπνίεζε ηεο θηλήζεψο ηνπο (π.ρ. νκαδνπνίεζε ιεηηνπξγίαο θιπ.). 8

10 Οη θνξηεγνί ζπληζηνχλ νγθψδεηο θαηαζθεπέο, φπνπ ε θαιαηζζεζία έξρεηαη ζε δεχηεξε ζέζε ζπγθξηηηθά κε ηελ αζθάιεηα θαη ηε ζηηβαξφηεηα ηεο θαηαζθεπήο. Αλάινγα κε ηνλ αξηζκφ ηαρπηήησλ θίλεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ δηαθξίλνληαη ζε: Αλειθπζηήξεο κίαο ηαρχηεηαο, πνπ ν θηλεηήξηνο κεραληζκφο ηνπο ζηξέθεη πάληα κε ηελ ίδηα ηαρχηεηα. Υξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν ζηηο κηθξέο πνιπθαηνηθίεο. Αλειθπζηήξεο δχν ηαρπηήησλ (κηθξή θαη κεγάιε),δειαδή ν θηλεηήξηνο κεραληζκφο ηνπο ζηξέθεη πφηε κε ηε κηα θαη πφηε κε ηελ άιιε ηαρχηεηα. Ο ζαιακίζθνο ζην δηάζηεκα κεηαμχ ησλ νξφθσλ θηλείηαη κε ηελ κεγαιχηεξε ηαρχηεηα θαη φηαλ πιεζηάδεη ζηε ζηάζε κε ηε κηθξφηεξε ηαρχηεηα γηα λα γίλεηαη ε ζηάζκεπζε νκαιφηεξα θαη ε ηζνζηάζκηζεαθξηβέζηεξα.οηζπγθεθξηκέλνηαλειθπζηήξεο ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ζηα θηίξηα πνπ παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε θίλεζε. Αλειθπζηήξεο ζπλερψο κεηαβαιιφκελεο ηαρχηεηαο. Αλάινγα κε ηελ ηαρχηεηα U θίλεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ δηαθξίλνληαη ζε: Αλειθπζηήξεο κηθξήο ηαρχηεηαο U< m/sec Αλειθπζηήξεο κέζεο ηαρχηεηαο 0.40<U<1.20 m/sec Αλειθπζηήξεο κεγάιεο ηαρχηεηαο U>1.20 m/sec Η ηαρχηεηα ηνπ ζαιάκνπ εμαξηάηαη: 1. απφ ην είδνο ηνπ εμππεξεηνχκελνπ ρψξνπ 2. απφ ην κήθνο ηεο δηαδξνκήο 3. απφ ηνλ ηχπν ηνπ αλειθπζηήξα Γηα ηελ επηινγή ηνπ ηχπνπ ηνπ αλειθπζηήξα ζα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε: 1. Η κνξθνινγία ηεο νηθνδνκήο 2. Οη απαηηήζεηο ηεο θηλήζεσο ζηελ νηθνδνκή 3. Σν είδνο ηνπ ρξεζηκνπνηνχκελνπ ξεχκαηνο 4. Σν θφζηνο θαηαζθεπήο, ιεηηνπξγίαο θαη ζπληήξεζεο ηνπ. Αλάινγα κε ηελ αξρή ιεηηνπξγίαο δηαθξίλνπκε ηνπο αλειθπζηήξεο ζε: Έιμεσο ή Σξηβήο Τδξαπιηθνχο 9

11 Η επηινγή ηνπ ηχπνπ ηνπ αλειθπζηήξα, ζε πξψηε πξνζέγγηζε, εμαξηάηαη: Απφ ηε κνξθή ηνπ θηηξίνπ, Απφ ηνλ επηζπκεηφ ηχπν εμππεξέηεζεο θαη Απφ ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο ηεο ιεηηνπξγίαο θαη ηεο ζπληήξεζεο ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΓΝΧΡΙΜΑΣΑ ΜΙΑ ΧΣΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΔΠΙΒΑΣΗΓΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ Γηα λα ζεσξεζεί άξηηα ηερληθά θαη αηζζεηηθά κηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξα ζα πξέπεη λα παξνπζηάδεη: 1. Αζθάιεηα ηφζν θαηά ηε θίλεζε, φζν θαη θαηά ηελ είζνδν-έμνδν ησλ αηφκσλ 2. Απιή θαη εχθνιε ρξήζε απφ νπνηνδήπνηε άηνκν. 3. Αζφξπβε, φζν γίλεηαη, ιεηηνπξγία φισλ ησλ κεραληζκψλ 4. Ιθαλνπνηεηηθή ηαρχηεηα θαηά ηε θίλεζε απφ φξνθν ζε φξνθν ρσξίο θιπδσληζκνχο 5. Οκαιή επηηάρπλζε θαη επηβξάδπλζε θαηά ηηο ζηάζεηο 6. Καιή εκθάληζε ζε αξκνληθή ζρέζε κε ηελ νηθνδνκή ΤΣΗΜΑΣΑ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ (βαζκφο απηνκαηνπνίεζεο) Σν ζχζηεκα κε ην νπνίν ιεηηνπξγεί κηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξσλ επεξεάδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο εγθαηάζηαζεο φζν θαη ην θφζηνο ηεο. Αλάινγα κε ην ζχζηεκα ειέγρνπ ιεηηνπξγίαο πνπ δηαζέηεη κηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξσλ έρνπκε: 1. ΜΔΜΟΝΧΜΔΝΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ 1.Α. Απιήο ιεηηνπξγίαο (απινί αλειθπζηήξεο) 1.Β. Απηφκαηεο ιεηηνπξγίαο (απηφκαηνη αλειθπζηήξεο) -Λεηηνπξγία COLLECTIVE-SELECTIVE αλφδνπ-θαζφδνπ ή -Λεηηνπξγία COLLECTIVE-SELECTIVE θαζφδνπ 2. ΟΜΑΓΔ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ ΜΔΜΟΝΧΜΔΝΟΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ Α. Αλειθπζηήξεο απιήο ιεηηνπξγίαο Η απιή ιεηηνπξγία είλαη απηή πνπ ζπλαληάκε ζηνπο ζπλήζεηο αλειθπζηήξεο ησλ πνιπθαηνηθηψλ. Ο αλειθπζηήξαο κπνξεί λα θιεζεί απ έμσ κφλν φηαλ δελ είλαη θαηεηιεκκέλνο ή δελ νδεχεη πξνο ηθαλνπνίεζε άιιεο θιήζεο. 10

12 Όηαλ ν επηβάηεο εηζέιζεη θαη πηέζεη ην θνπκπί ηνπ νξφθνπ πνπ ζέιεη λα εμέιζεη, ηφηε ν αλειθπζηήξαο ζα νδεχζεη πξνο ηνλ φξνθν απηφ ρσξίο θακηά ελδηάκεζε ζηάζε, έζησ θαη αλ πηέδνπλ ηα θνπκπηά άιινη επηβάηεο ζηνπο ελδηάκεζνπο νξφθνπο. Αθφκε, αλ εηζέιζνπλ κέζα ζην ζάιακν δχν ή πεξηζζφηεξνη επηβάηεο κε δηαθνξεηηθφ πξννξηζκφ νξφθνπ, ν αλειθπζηήξαο ζα πάεη θαη επζείαλ ζηνλ φξνθν θιήζεο ηνπ πξψηνπ. Έηζη, φπσο κπνξεί λα γίλεη θαηαλνεηφ φηη ην ζχζηεκα απιήο ιεηηνπξγίαο δελ δηαζέηεη ζχζηεκα απνκλεκφλεπζεο ησλ θιήζεσλ. Η εμππεξέηεζε κηαο θιήζεσο γίλεηαη κε ρξνληθή πξνηεξαηφηεηα, ε νπνία μεθηλά απφ ηε ζηηγκή πνπ ζα ειεπζεξσζεί ν ζάιακνο. ηε πεξίπησζε ηνπ απινχ αλειθπζηήξα, ε εμσηεξηθή κπνπηνληέξα έρεη έλα θνπκπί ζε θάζε φξνθν. Δπίζεο έρεη θσηεηλφ ζήκα ΚΑΣΔΙΛΗΜΜΔΝΟ ή βέιε πνπ δείρλνπλ ζε πνηα δηεχζπλζε θηλείηαη ν ζάιακνο ή θαη ηα δχν. Δπηπιένλ κπνξεί πάλσ απφ ηηο εηζφδνπο ησλ νξφθσλ λα ηνπνζεηεζεί θαη δείθηεο ηεο ζέζεο ζηελ νπνία βξίζθεηαη ν ζαιακίζθνο. Η εζσηεξηθή κπνπηνληέξα (θνκβηνδφρνο) έρεη ηα θνκβία ησλ νξφθσλ, ην θνκβία STOP,ην θνκβία θψδσλνο θηλδχλνπ θιπ. Β. Λεηηνπξγία COLLECTIVE-SELECTIVE αλφδνπ-θαζφδνπ Με ην ζχζηεκα COLLECTIVE-SELECTIVE ν αλειθπζηήξαο απνκλεκνλεχεη ηηο θιήζεηο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηε βνήζεηα ξειέ απηνζπγθξάηεζεο ή ειεθηξνληθνχ πιηθνχ. Όηαλ γίλεη κηα θιήζε αλφδνπ ή θαζφδνπ, δηεγείξεηαη ην αληίζηνηρν ξειέ θαη κέλεη ζε ζπγθξάηεζε κέρξη ν αλειθπζηήξαο λα εμππεξεηήζεη ηε θιήζε απηή. Σν απηνζπγθξαηνχκελν ξειέ έρεη πελίν κε δχν ηπιίγκαηα. Σν έλα ηχιηγκα έρεη πνιιέο ζπείξεο θαη δεκηνπξγεί έλα ηζρπξφ καγλεηηθφ πεδίν ηθαλφ λα νπιίζεη ην ξειέ. Σν δεχηεξν ηχιηγκα απνηειείηαη απφ ιίγεο ζπείξεο θαη είλαη ηπιηγκέλν ζε αληίζεηε θαηεχζπλζε σο πξνο ην πξψην. Όηαλ ε θιήζε απαληεζεί, έξρεηαη απφ ηνλ επηινγέα έλα ζηηγκηαίν ξεχκα ζην δεχηεξν ηχιηγκα, ηθαλφ λα πξνθαιέζεη έλα καγλεηηθφ πεδίν αληίζεην ηνπ πξψηνπ, πνπ απνκαγλεηίδεη ηνλ ππξήλα θαη ξίρλεη ην ξειέ. Οη θαηαγξαθφκελεο θιήζεηο ζαιάκνπ (εζσηεξηθέο ή εμσηεξηθέο) εμππεξεηνχληαη θαηά ηε δηεχζπλζε ηεο πνξείαο ηνπ ζαιάκνπ θαηά ζεηξά νξφθσλ θαη φρη θαηά ζεηξά ρξνληθήο πξνηεξαηφηεηαο ησλ θιήζεσλ. Σν ζχζηεκα COLLECTIVE-SELECTIVE κπνξεί λα είλαη: ΑΝΟΓΟΤ-ΚΑΘΟΓΟΤ (FULL COLLECTIVE) ΜΟΝΟ ΚΑΘΟΓΟΤ (DOWN COLLECTIVE) Όζνλ αθνξά ηηο εζσηεξηθέο θιήζεηο, ηα δχν ζπζηήκαηα είλαη φκνηα. Γηαθέξνπλ κφλν ζηηο εμσηεξηθέο θιήζεηο. ηνζχζηεκαανογοτ-καθογοτ,εεμσηεξηθήθνκβηνδφρνο (κπνπηνληέξα) έρεη ζε φινπο ηνπο νξφθνπο δχν θνπκπηά. Όηαλ ν αλειθπζηήξαο αλέξρεηαη εθηειεί ηηο θαηαγεγξακκέλεο θιήζεηο πξνο ηελ άλνδν αγλνψληαο ηηο θιήζεηο πξνο ηε θάζνδν. Όηαλ ηεξκαηηζηεί ε αλνδηθή πνξεία 11

13 ηνπ ζαιακίζθνπ, ηφηε ζα εμππεξεηήζεη ηηο θιήζεηο πξνο ηε θάζνδν, αγλνψληαο θπζηθά ηηο θαηλνχξηεο θιήζεηο πξνο ηελ άλνδν. ην ζχζηεκα COLLECTIVE-SELECTIVE αλφδνπ-θαζφδνπ, νη εμσηεξηθέο κπνπηνληέξεο ζηηο ελδηάκεζεο ζηάζεηο έρνπλ δχν κπνπηφλ (θνκβία) έλα γηα θιήζε πξνο ηε θάζνδν θαη έλα γηα θιήζε πξνο ηελ άλνδν θαη αληίζηνηρα δχν θσηεηλέο ελδείμεηο (βέιε). Όηαλ θάπνηνο πηέζεη έλα κπνπηφλ, ε θιήζε απηή θαηαγξάθεηαη θαη δηαηεξείηαη ζηε κλήκε ηνπ θνληξφι, γεγνλφο πνπ επηβεβαηψλεηαη κε ην άλακκα ηεο αληίζηνηρεο πξνο ηε θιήζε θσηεηλήο έλδεημεο (βέινο).απηή ζβήλεη κφλν φηαλ απαληεζεί ε θιήζε. ηηο αθξαίεο ζηάζεηο θπζηθά ππάξρεη κφλν έλα θνπκπί θαη έλα βέινο. Η εγθαηάζηαζε κπνξεί λα δηαζέηεη θαη ζχζηεκα θσηεηλήο έλδεημεο ηεο ζέζεο ηνπ ζαιακίζθνπ θαη βέιε έλδεημεο ηεο πνξείαο ηνπ κέζα θαη έμσ απφ ην ζάιακν. πρλά, αληί γηα ηα παξαπάλσ ηνπνζεηνχληαη ζε θάζε φξνθν δχν αλάγιπθα βέιε. Σν πάλσ βέινο αλάβεη ιίγν πξηλ ν ζάιακνο θζάζεη ζηνλ φξνθν κε πξνζερή πνξεία πξνο ηα πάλσ θαη ην θάησ ζηε πεξίπησζε πξνζερνχο πνξείαο πξνο ηα θάησ. Μέλνπλ αλακκέλα κέρξη λα θχγεη ν ζάιακνο απφ ηνλ φξνθν. Σαπηφρξνλα, κε ην άλακκα ηνπ βέινπο, έρνπκε θαη ερεηηθή πξνεηδνπνίεζε ηνπ επηβάηε φηη ν ζάιακνο θαηαθζάλεη. Η ζπγθεθξηκέλε δηάηαμε νλνκάδεηαη Υσι Λάληεξλ (Hall-Lantern). 12

14 13

15 Σέινο αλ θάλνπκε κηα κηθξή ζχγθξηζε ελφο απινχ αλειθπζηήξα κε αλειθπζηήξα FULL COLLECTIVE ζα δηαπηζηψζνπκε φηη ν αλειθπζηήξαο FULL COLLECTIVE εμππεξεηεί ηνπο δηαθηλνχκελνπο θαηά ην θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν. 14

16 Καηά ηελ πξνο ηα πάλσ πνξεία ηνπ εμππεξεηεί φιεο ηηο αλνδηθέο θιήζεηο, ελψ θηλνχκελνο πξνο ηα θάησ εμππεξεηεί φιεο ηηο θαζνδηθέο θιήζεηο. Γελ ππάξρνπλ λεθξέο δηαδξνκέο (θίλεζε κε άδεην ζαιακίζθν) θαη έηζη ν ρξφλνο εμππεξέηεζεο ησλ δηαθηλνπκέλσλ κεηψλεηαη ζεκαληηθά. χζηεκα COLLECTIVE-SELECTIVE θαζφδνπ (DOWN COLLECTIVE) Απηφ ην ζχζηεκα ρξεζηκνπνηείηαη ζε θηίξηα πνπ είλαη απίζαλε ε πεξίπησζε κεηαθίλεζεο αηφκσλ κεηαμχ νξφθσλ (π.ρ. θηίξηα γξαθείσλ πνπ νη φξνθνη έρνπλ δηάθνξα γξαθεία άζρεηα κεηαμχ ηνπο).σν ζχζηεκα θαζφδνπ δηαθέξεη κφλν ζην φηη ηα πάλσ θνπκπηά ζηηο εμσηεξηθέο κπνπηνληέξεο έρνπλ θαηαξγεζεί, δειαδή ν αλειθπζηήξαο απαληάεη ζηηο εμσηεξηθέο κφλν θαηά ηε θαζνδηθή ηνπ πνξεία θαη ζε φιεο ηηο θιήζεηο πνπ γίλνληαη κέζα απφ ην ζαιακίζθν. Η κφλε δηαθνξά ζηηο κπνπηνληέξεο θαη ηε θσηεηλή ζήκαλζε ζε ζρέζε κε ην ζχζηεκα αλφδνπ-θαζφδνπ ζπλίζηαηαη ζην φηη θαη ζηνπο ελδηάκεζνπο νξφθνπο νη κπνπηνληέξεο έρνπλ έλα κφλν θνπκπί θαη θπζηθά κηα θσηεηλή έλδεημε(βέινο) πνξείαο. 15

17 16

18 Σέινο ην ζχζηεκα DOWN COLLECTIVE εμνηθνλνκεί ρξφλν θαη ρξήκα, γηαηί εμππεξεηεί φιεο ηηο θιήζεηο θαζφδνπ ζηε δηάξθεηα κηαο πξνο ηα θάησ δηαδξνκήο ηνπ ζαιακίζθνπ, ελψ ζηνλ απιφ αλειθπζηήξα θάζε θιήζε εμππεξεηείηαη μερσξηζηά ΟΜΑΓΔ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ ε κεγάια θηίξηα (π.ρ. λνζνθνκεία, εκπνξηθά θαηαζηήκαηα θιπ.) ππάξρεη ε αλάγθε ρξεζηκνπνίεζεο πεξηζζνηέξσλ ηνπ ελφο αλειθπζηήξσλ, νη νπνίνη γηα ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ δηαθηλνπκέλσλ ζα πξέπεη λα ιεηηνπξγνχλ νκαδηθά θαη φρη αλεμάξηεηα. ε θάζε φξνθν ππάξρεη κηα θνηλή θνκβηνδφρνο θαη θάζε θιήζε εμππεξεηείηαη απφ ηνλ αλειθπζηήξα πνπ βξίζθεηαη πιεζηέζηεξα ζηνλ φξνθν θαη θηλείηαη 17

19 πξνο ηελ επηζπκεηή θαηεχζπλζε. Όηαλ αληαπνθξηζεί ζηελ θιήζε έλαο απφ ηνπο αλειθπζηήξεο, ηφηε ην ξειέ θιήζεσο απνδηεγείξεηαη, αθνχ δελ ππάξρεη πιένλ αλάγθε ζηάζκεπζεο ζηνλ φξνθν θαη άιινπ ζαιακίζθνπ. Σν πην απιφ παξάδεηγκα νκαδηθήο ιεηηνπξγίαο είλαη ε πεξίπησζε δχν αλειθπζηήξσλ. Σν ζχζηεκα ηφηε ιέγεηαη DUPLEX COLLECTIVE SELECTIVE. Όηαλ ζπλεξγάδνληαη ηξεηο ή πεξηζζφηεξνη απφ ηξεηο αλειθπζηήξεο ρξεζηκνπνηείηαη ζχζηεκα ειεθηξνληθνχ πξνγξακκαηηζκνχ. Έηζη, γηα λα επηηπγράλεηαη ε κέγηζηε απφδνζε ηεο νκάδαο ππάξρεη απηφκαηνο πξνγξακκαηηζκφο ηεο θίλεζεο ησλ αλειθπζηήξσλ αλάινγα κε ηε δήηεζε πνπ ηνπο παξνπζηάδεηαη ηελ θάζε ζηηγκή. Βαζηθή κνλάδα απηνχ ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη έλαο ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο πνπ κεηξά ζπλερψο: Σηο θιήζεηο θάζε ζαιακίζθνπ θαη ην πξννξηζκφ ηνπο Σηο θιήζεηο θάζε νξφθνπ Σνλ αξηζκφ ζαιακίζθσλ πνπ θηλνχληαη πξνο θάζε θαηεχζπλζε Σν θνξηίν θάζε ζαιακίζθνπ ηελ θάζε ζηηγκή Σν ρξνληθφ δηάζηεκα ζηάζκεπζεο θάζε ζαιακίζθνπ Έηζη, κπνξνχκε λα θαηαλνήζνπκε φηη ν Η/Τ φρη κφλν πξνζδηνξίδεη, αιιά θαη πξνβιέπεη κε ηε βνήζεηα ζηαηηζηηθψλ κεζφδσλ ηε θχζε θαη ηε πξνέιεπζε ηεο δήηεζεο εμππεξέηεζεο, κε απνηέιεζκα: Σε ζεκαληηθή ειάηησζε ηνπ κέζνπ ρξφλνπ αλακνλήο ησλ επηβαηψλ ζηνπο νξφθνπο, γηαηί νη ζάιακνη δηεπζεηνχληαη έηζη ψζηε λα βξίζθνληαη θνληά ζηα ζεκεία δήηεζεο Σελ ειάηησζε ηνπ κέζνπ ρξφλνπ δηαδξνκήο, γηαηί επηηπγράλεηαη έηζη ζηαηηζηηθά ν ειάρηζηνο αξηζκφο ζηάζεσλ γηα θάζε ζαιακίζθν. ε πεξίπησζε πνπ εκθαληζηεί αηρκή θίλεζεο πξνο ηα πάλσ ή πξνο ηα θάησ, ηφηε ν Η/Τ ζηέιλεη απηφκαηα ζην ηζφγεην ή ζηνλ αλψηαην φξνθν αληίζηνηρα φινπο ηνπο ζαιακίζθνπο γηα ηελ θαιχηεξε εμππεξέηεζε ησλ δηαθηλνπκέλσλ. Όηαλ εμππεξεηεζεί θαη ε ηειεπηαία εζσηεξηθή θιήζε, ηφηε νη ζάιακνη επηζηξέθνπλ ζην ηζφγεην ρσξίο ελδηάκεζε ζηάζε. ηηο πεξηπηψζεηο ειαθξήο ή κέζεο θπθινθνξίαο ή θπθινθνξίαο ρσξίο ηδηαηηεξφηεηεο, νη αλειθπζηήξεο εμππεξεηνχλ ην θηίξην θαηά δψλεο. Σν θηίξην ρσξίδεηαη ζε έλα αξηζκφ πεξηνρψλ ή δσλψλ θαη φηαλ θάπνηνο φξνθνο πξέπεη λα ηχρεη ηδηαίηεξεο εμππεξέηεζεο, ηφηε ν φξνθνο απηφο κπνξεί λα απνηειέζεη δψλε απφ κφλνο ηνπ ή λα ζπκπεξηιεθζεί ζε δψλε κε ιηγφηεξνπο νξφθνπο. Όηαλ ζε κηα δψλε δελ ππάξρνπλ θιήζεηο, έλαο ζάιακνο έξρεηαη θαη ζηαζκεχεη ζε έλα πξνθαζνξηζκέλν φξνθν ηεο δψλεο απηήο πνπ νλνκάδεηαη βαζηθφο φξνθνο ηεο δψλεο. αλ ηέηνηνο επηιέγεηαη ν φξνθνο ηεο δψλεο πνπ επηζπκνχκε λα ηχρεη κεγαιχηεξεο εμππεξέηεζεο. 18

20 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΜΔΛΔΣΗ ΚΣΙΡΙΟΤ ΚΑΙ ΔΚΛΟΓΗ ΚΑΣΑΛΛΗΛΧΝ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 2.1. ΔΙΑΓΧΓΗ Η θπθινθνξηαθή κειέηε ελφο θηηξίνπ έρεη σο ζθνπφ λα πξνζδηνξίζεη ην κέγεζνο, ηε ηαρχηεηα, ηνλ αξηζκφ, ην ζχζηεκα ιεηηνπξγίαο ησλ αλειθπζηήξσλ γηα ηελ θαιχηεξε δπλαηή εμππεξέηεζε ησλ αηφκσλ πνπ θαηνηθνχλ ζην θηίξην θιπ. Με κηα ηέηνηα κειέηε επηδηψθνληαη: 1.Η κείσζε ζην ειάρηζην ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο ησλ δηαθηλνχκελσλ (πςειφηεξε πνηφηεηα εμππεξέηεζεο) 2.Η κείσζε ζην ειάρηζην ηνπ αξηζκνχ ησλ αλειθπζηήξσλ θαη ηνπ σθέιηκνπ ρψξνπ πνπ θαηαιακβάλεηαη απ απηνχο (κείσζε θφζηνπο θαηαζθεπήο θαη θφζηνπο ιεηηνπξγίαο). Δπίζεο ν ηερληθφο πνπ πξφθεηηαη λα αλαιάβεη ηελ θπθινθνξηαθή κειέηε ελφο θηηξίνπ, πξέπεη λα έρεη ζε γεληθέο γξακκέο ηηο αθφινπζεο πιεξνθνξίεοζηνηρεία: 1.Σνείδνοηνπθηηξίνπ (γξαθεία,μελνδνρείν,λνζνθνκείν,γθαξάδ,ζρνιείν,βηνκεραλία,δηακεξίζκαηα) 2.Σνλ αξηζκφ ησλ νξφθσλ θαζψο επίζεο ηελ επηθάλεηα ηνπο, ην χςνο ηνπο θαη ηελ πξννπηηθή γηα κειινληηθή επέθηαζε ηνπ θηηξίνπ νξηδφληηα ή θάζεηα. 3.Σνλ πιεζπζκφ ηνπ θηηξίνπ θαη ηνλ πηζαλφ αξηζκφ εμσηεξηθψλ επηζθεπηψλ. 4.Σελ ηδηαηηεξφηεηα γηα ηελ εμππεξέηεζε ελφο ρψξνπ (π.ρ. φξνθνο εζηηαηνξίνπ, αίζνπζα ζπλεδξίσλ, θαθεηέξηα, ππφγεην πάξθηλγθ θιπ. 5.Σνλ ηξφπν ρξήζεο ηνπ θηηξίνπ (π.ρ. ψξεο δηαθίλεζεο ησλ αηφκσλ, ρξφλνη αηρκήο, θαηεχζπλζε δηαθίλεζεο θιπ.) 6.Σελ πηζαλφηεηα ηαπηφρξνλεο εγθαηάζηαζεο κε ηνπο αλειθπζηήξεο πξνζψπσλ θαη αλειθπζηήξα θνξηίσλ ή θαη θπιηφκελσλ θιηκάθσλ. 7.Σν επίπεδν ή ηα επίπεδα εηζφδνπ ζην θηίξην 8.Σελ πηζαλή ρξήζε ηνπ ππνγείνπ ρψξνπ γηα ηε ζηάζκεπζε απηνθηλήησλ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ-ΣΔΥΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΜΔΛΔΣΗ ΔΝΟ ΚΣΙΡΙΟΤ Κχξην επίπεδν: Oλνκάδεηαη ην επίπεδν ζην νπνίν γίλεηαη θαλνληθά ε είζνδνο ησλ πεδψλ, νη νπνίνη πξνέξρνληαη απφ ην επίπεδν ηνπ δξφκνπ. Όηαλ ππάξρνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κηα εηζφδνπο πξνο ηνλ ίδην αλειθπζηήξα θαη βξίζθνληαη ζε δηαθνξεηηθά επίπεδα, σο θχξην ζεσξείηαη ην ρακειφηεξν Υξφλνο αλακνλήο: Ολνκάδεηαη ν κέζνο ρξφλνο ζε sec πνπ κεζνιαβεί κεηαμχ ησλ αλαρσξήζεσλ δχν αλειθπζηήξσλ ή δχν αλαρσξήζεσλ ηνπ κνλαδηθνχ αλειθπζηήξα απφ ηνλ θχξην φξνθν ηνπ θηηξίνπ. 19

21 ta=tδ / λ Όπνπ: ta = ν ρξφλνο αλακνλήο tδ = ν ρξφλνο ηεο πιήξνπο δηαδξνκήο ελφο αλειθπζηήξα λ = ν αξηζκφο ησλ αλειθπζηήξσλ ηνπ ζπγθξνηήκαηνο Μηα πιήξε δηαδξνκή έρνπκε φηαλ μεθηλήζεη ν αλειθπζηήξαο απφ ην βαζηθφ φξνθν θαη αθνχ εθηειέζεη έλα κέζν αξηζκφ ζηάζεσλ κε έλα κέζν αξηζκφ αηφκσλ επηζηξέθεη πάιη ζην βαζηθφ φξνθν. Όζν κηθξφηεξνο είλαη ν ρξφλνο αλακνλήο, ηφζν θαιχηεξε είλαη ε παξερφκελε απφ ηελ εγθαηάζηαζε εμππεξέηεζε. Έηζη ζε εκπνξηθά θηίξηα ν ρξφλνο αλακνλήο ζα πξέπεη λα είλαη:<30 sec,ελψ ζε θηίξηα γηα θαηνηθίεο ν ρξφλνο αλακνλήο ζα πξέπεη λα είλαη:<60 sec. 20

22 Βαζκφο εμππεξέηεζεο :Όζν κηθξφηεξνο είλαη ν ρξφλνο αλακνλήο ελφο αλειθπζηήξα θαη ν ρξφλνο κεηάβαζεο κ απηφλ ζηνλ πξννξηζκφ καο, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε εμππεξέηεζε καο. Ο βαζκφο εμππεξέηεζεο (Β.Δ.) κπνξεί λα εθθξαζηεί: Αηρκή αλφδνπ: Οη εξγαδφκελνη ζπλήζσο θζάλνπλ ζηα θηίξηα πνπ εξγάδνληαη ιίγα ιεπηά πξηλ απφ ηελ έλαξμε ηεο δνπιεηάο ηνπο. Έηζη ηα άηνκα απφ ην ηζφγεην πξέπεη λα κεηαθεξζνχλ ζηνπο ρψξνπο ηεο εξγαζίαο ηνπο. Έρεη παξαηεξεζεί φηη ηα πέληε ιεπηά είλαη κηα θαιή ρξνληθή πεξίνδνο γηα λα κεηξηέηαη ε αηρκή θπθινθνξίαο ησλ αλειθπζηήξσλ ζε θάζε ηχπν θηηξίνπ. Καηά ζπλέπεηα νη ππνινγηζκνί ησλ αλειθπζηήξσλ αλαθέξνληαη ζηελ πεληάιεπηε ρξνληθή πεξίνδν. 21

23 Πνιιέο θνξέο εθθξάδεηαη θαη ζαλ πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ ηνπ πιεζπζκνχ ηνπ θηηξίνπ Θεσξεηηθή δηάξθεηα δηαδξνκήο: Θεσξεηηθή δηάξθεηα δηαδξνκήο ελφο αλειθπζηήξα νλνκάδεηαη ν ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα κηα πιήξε δηαδξνκή ηνπ ζαιάκνπ κεηαμχ ησλ αθξαίσλ επηπέδσλ. Ο ρξφλνο απηφο κπνξεί λα ππνινγηζηεί αλ δηαηξεζεί ε δηαδξνκή κε ηελ νλνκαζηηθή ηαρχηεηα Ιθαλφηεηα κεηαθνξάο: Η ηθαλφηεηα κεηαθνξάο ελφο αλειθπζηήξα πξνζδηνξίδεηαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ επηβαηψλ πνπ κπνξνχλ λα εμππεξεηεζνχλ ζηελ αηρκή θπθινθνξίαο. χκθσλα κε ηα πξφηππα ηνπ ΔΛ.Ο.Σ. ηθαλφηεηα κεηαθνξάο (ελφο αλειθπζηήξα ή νκάδαο αλειθπζηήξσλ) νλνκάδεηαη ην εθαηνζηηαίν πνζνζηφ ηνπ πιήζνπο ησλ αηφκσλ ηνπ θηηξίνπ, ην νπνίν κπνξεί ν αλειθπζηήξαο ή ε νκάδα αλειθπζηήξσλ λα κεηαθέξεη ζε κηα θαζνξηζκέλε ρξνληθή πεξίνδν Δθηίκεζε αξηζκνχ πηζαλψλ ζηάζεσλ: Οη πηζαλέο ζηάζεηο πνπ ζα θάλεη έλαο αλειθπζηήξαο ζε κηα δηαδξνκή εμαξηάηαη απφ: 1. Σνλ αξηζκφ ησλ αηφκσλ πνπ επηβηβάδνληαη ζην ηζφγεην 2. Σνλ αξηζκφ ησλ εμππεξεηνχκελσλ αηφκσλ 3. Σνλ αξηζκφ ησλ αηφκσλ πνπ εξγάδνληαη ζε θάζε φξνθν 4. Σνλ ηξφπν δηαθίλεζεο ησλ αηφκσλ-θαηεχζπλζε θπθινθνξίαο 22

24 Έηζη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ πηζαλψλ ζηάζεσλ ελφο αλειθπζηήξα ζε έλα θηίξην, πξέπεη εθηφο ησλ άιισλ λα είλαη γλσζηή ε θπθινθνξηαθή ηνπ θίλεζε, ε νπνία κπνξεί λα δηαθξηζεί ζηηο παξαθάησ πεξηπηψζεηο: Α. Κπθινθνξία εηζφδνπ (θίλεζε πξνο ηα πάλσ) Β. Κπθινθνξία εμφδνπ (θίλεζε πξνο ηα θάησ) Γ. Κπθινθνξία δχν θαηεπζχλζεσλ θαη κεηαμχ νξφθσλ Κπθινθνξία εηζφδνπ ε απηή ηε πεξίπησζε ζεσξνχκε φηη φια ηα άηνκα θζάλνπλ ζην ηζφγεην ηνπ θηηξίνπ ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα θαη πξέπεη λα κεηαθεξζνχλ ζηνπο ππφινηπνπο πξνο ηα πάλσ νξφθνπο ζην ζπληνκφηεξν δπλαηφ ρξνληθφ δηάζηεκα. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε, ν ρξφλνο ηεο πιήξνπο δηαδξνκήο ελφο απινχ αλειθπζηήξα απνηειείηαη απφ: Σν ρξφλν επηβίβαζεο ζην ηζφγεην Σν ρξφλν θιεηζίκαηνο ηεο πφξηαο θαη ην ρξφλν κεηάβαζεο ζηελ επφκελε ζηάζε Σν ρξφλν αλνίγκαηνο ηεο πφξηαο θαη απνβίβαζεο ησλ επηβαηψλ Σν ρξφλν θιεηζίκαηνο ηεο πφξηαο θαη ην ρξφλν δηαδξνκήο κέρξη ην ηζφγεην Κπθινθνξία εμφδνπ Ο αξηζκφο ησλ πηζαλψλ ζηάζεσλ εμφδνπ είλαη ην 75% ηνπ αξηζκνχ ησλ πηζαλψλ ζηάζεσλ εηζφδνπ, γηαηί ηα άηνκα πξνζέξρνληαη ζηελ εξγαζία ηνπο ζπλήζσο έλαο-έλαο, ελψ απνρσξνχλ θαηά νκάδεο Κπθινθνξία δχν θαηεπζχλζεσλ θαη κεηαμχ νξφθσλ ην θηίξην κπαίλνπλ θαη βγαίλνπλ άηνκα ζπλερψο (π.ρ. μελνδνρεία) ή θαη πεγαίλνπλ απφ ηνλ έλα φξνθν ζηνλ άιιν (π.ρ. λνζνθνκεία, ζρνιεία θιπ.) ηε θπθινθνξία δχν θαηεπζχλζεσλ, ζε θάζε φξνθν κπνξεί λα γίλνπλ δχν ζηάζεηο, κηα θαηά ηε θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ πξνο ηα πάλσ θαη κηα θαηά ηε θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ πξνο ηα θάησ, ελψ γηα ηνλ ηειεπηαίν φξνθν ε ζηάζε είλαη θνηλή θαη γηα ηηο δχν θαηεπζχλζεηο. Έηζη απφ ην ζπλνιηθφ αξηζκφ πηζαλψλ ζηάζεσλ ζα πξέπεη λα αθαηξείηαη κηα. Οη πηζαλέο ζηάζεηο θαηά ηελ θάζνδν αλέξρνληαη ζην 70-80% ησλ πηζαλψλ ζηάζεσλ πνπ γίλνληαη θαηά ηελ άλνδν ηνπ αλειθπζηήξα, γηαηί θαηά ηε θάζνδν κεζνιαβεί ρξφλνο αλακνλήο ηνπ ζαιάκνπ πνπ απμάλεη ηελ πηζαλφηεηα λα επηβηβαζηνχλ ζε θάζε φξνθν πεξηζζφηεξα απφ έλα άηνκα. 23

25 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΑ ΚΤΡΙΑ ΜΔΡΗ ΜΙΑ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΔΠΙΒΑΣΗΓΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 3.1. ΔΙΑΓΧΓΗ Σα βαζηθά κέξε κηαο εγθαηάζηαζεο ελφο ειεθηξνθίλεηνπ αλειθπζηήξα είλαη:ην θξεάηην, ν ζαιακίζθνο, ν θηλεηήξαο ή αλπςσηηθφο κεραληζκφο, νη επζπληήξηνη ξάβδνη, ηα ζπξκαηφζρνηλα, ε ειεθηξνινγηθή εγθαηάζηαζε ιεηηνπξγίαο θαη ειέγρνπ θαη νη δηαηάμεηο αζθαιείαο ΣΟ ΦΡΔΑΣΙΟ Σν θξεάηην δηαδξνκήο είλαη ν ρψξνο πνπ θηλνχληαη ηα κέξε ηνπ αλειθπζηήξα πνπ κεηέρνπλ ζε επζχγξακκε θίλεζε θαη εηδηθφηεξα,ν 0ζάιακνο θαη ην αληίβαξν (αλ ππάξρεη).σν θξεάηην θαηαζθεπάδεηαη απφ άθαπζην πιηθφ κε ηνηρψκαηα απφ κπεηφλ ή απφ κπαηηθή ηνηρνπνηία. Σν ηνίρσκα ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα ζρεκαηίδεη ζπλερή θαηαθφξπθε επηθάλεηα απφ ιεία θαη ζθιεξά ζηνηρεία (π.ρ. κεηαιιηθά θχιια, ζθιεξφ ζνβά ή άιιν νηθνδνκηθφ πιηθφ) πνπ παξνπζηάδεη ηνλ ίδην ζπληειεζηή ηξηβήο. Οη είζνδνη θξέαηνο θιείλνληαη κε κεηαιιηθέο πφξηεο πνπ θέξνπλ θαηάιιειε δηάηαμε επαθψλ, ψζηε λα απνθιείεηαη ε θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ αλ φιεο δελ είλαη θαιά θιεηζκέλεο. Κάζε πφξηα αλνίγεη κφλν φηαλ ην δάπεδν ηνπ ζαιακίζθνπ βξεζεί κέζα ζε δψλε χςνπο 15 εθαηνζηψλ πάλσ ή θάησ ηνπ δαπέδνπ ηνπ νξφθνπ ζηνλ νπνίν πξφθεηηαη λα ζηαζκεχζεη. Αλ δελ ππάξρεη θσηεηλή ζήκαλζε πνπ λα δείρλεη ηε ζέζε ηνπ ζαιάκνπ, ηφηε θάζε πφξηα ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα έρεη γπάιηλε ζπξίδα, ψζηε λα γίλεηαη αληηιεπηή ε παξνπζία ηνπ ζαιακίζθνπ. Όηαλ ν ζαιακίζθνο δελ έρεη πφξηεο, ηφηε ε επηθάλεηα ηνπ θξέαηνο πνπ βξίζθεηαη πξνο ηε πιεπξά ησλ εηζφδσλ πξέπεη λα είλαη ιεία ηφζν γηα ιφγνπο αζθαιείαο, φζν θαη γηα ιφγνπο θαιαηζζεζίαο. Οη πφξηεο επίζθεςεο ή έθηαθηεο αλάγθεο θαζψο θαη νη ζπξίδεο δελ πξέπεη λα αλνίγνπλ πξνο ην εζσηεξηθφ ηνπ θξεαηίνπ. Σέινο ην θξεάηην πξέπεη λα αθήλεη έλα θελφ πεξίπνπ 140 εθαηνζηψλ πάλσ ή θάησ απφ ην ζαιακίζθν, φηαλ απηφο βξίζθεηαη ζηελ αθξαία πάλσ ή θάησ ζέζε. Σν θελφ απηφ πξνζηαηεχεη ηνπο ηερλίηεο πνπ εξγάδνληαη ζηνλ ππζκέλα, θάησ απφ ηε βάζε επηθάζεζεο ή εξγάδνληαη πάλσ ζηελ νξνθή ηνπ ζαιακίζθνπ. 24

26 25

27 ΚΑΣΑΚΔΤΑΣΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ Η θαηαζθεπή ηνπ θξεαηίνπ δηαδξνκήο πξέπεη λα αληέρεη ζηηο θαηαπνλήζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ θηλεηήξην κεραληζκφ ηνπ αλειθπζηήξα, απφ ηνπο νδεγνχο κε ηε ιεηηνπξγία αξπάγεο ή ηεο έθθεληξεο θφξηηζεο ηνπ ζαιάκνπ. Αθφκα λα αληέρεη ηε δχλακε πνπ πξνθαιείηαη θαηά ηελ θξνχζε ζηνπο πξνζθξνπζηήξεο ή ηε δχλακε πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηηο δηαηάμεηο έιμεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αληηζηάζκηζεο. Σν θξεάηην πξέπεη λα αεξίδεηαη θαιά θαη ζηελ πάλσ απφιεμε ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ αλνίγκαηα αεξηζκνχ κε ειάρηζηε δηαηνκή ίζε κε ην 1% ηεο νξηδφληηαο δηαηνκήο ηνπ θξεαηίνπ, πνπ νδεγνχλ ζε ππαίζξην ρψξν, είηε άκεζα είηε δηακέζνπ ηνπ κεραλνζηαζίνπ ή ηνπ ηξνραιηνζηαζίνπ. Σα θξεάηηα ησλ αλειθπζηήξσλ πξέπεη θαηά πξνηίκεζε λα κε βξίζθνληαη πάλσ απφ ρψξνπο, πνπ είλαη πξνζηηνί ζε αλζξψπνπο. Αλ ππάξρνπλ ρψξνη πξνζηηνί ζε άηνκα θάησ απφ ηε δηαδξνκή ηνπ ζαιάκνπ ή ησλ αληίβαξσλ, ν ππζκέλαο ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα ππνινγίδεηαη γηα θνξηίν ηνπιάρηζηνλ 5000N/m^2. ην θάησ κέξνο ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα ππάξρεη απφιεμε κε ππζκέλα επίπεδν θαη φζν ην δπλαηφλ νκαιφ. ηελ θάησ απφιεμε ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα ππάξρνπλ: 1. Έλαο δηαθφπηεο ζηάζεο, ν νπνίνο λα είλαη πξνζηηφο απφ ηελ πφξηα εηζφδνπ ζηελ θάησ απφιεμε ηνπ θξεαηίνπ. Ο δηαθφπηεο απηφο πξέπεη λα κπνξεί λα δηαθφπηεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα θαη λα ηνλ θξαηάεη ζηακαηεκέλν. 2. Έλαο ξεπκαηνδφηεο. Σν θξεάηην πξέπεη λα είλαη εθνδηαζκέλν κε κφληκε ειεθηξηθή εγθαηάζηαζε θσηηζκνχ, πνπ λα παξέρεη ηνλ απαξαίηεην θσηηζκφ γηα ηηο εξγαζίεο επηζθεπψλ θαη ζπληήξεζεο θαη φηαλ αθφκα νη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ είλαη θιεηζηέο. Ο θσηηζκφο απηφο πεξηιακβάλεη έλα ιακπηήξα, πνπ λα απέρεη ην πνιχ 0.5 m απφ ηε ςειφηεξε ζέζε ηνπ θξεαηίνπ. Δπηπιένλ, πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ελδηάκεζνπο ιακπηήξεο, νη νπνίνη λα απέρνπλ ην πνιχ 7m κεηαμχ ηνπο. 26

28 3.3. Ο ΘΑΛΑΜΟ Δζσηεξηθφο ρψξνο ηνπ ζαιάκνπ ηνπ αλειθπζηήξα 27

29 Ο ζάιακνο απνηειεί ηε κφλε κνλάδα ηεο εγθαηάζηαζεο κε ηελ νπνία έρνπλ εμνηθεησζεί νη δηαθηλνχκελνη. Απνηειείηαη απφ: Σν πιαίζην ή ζαζί Σνλ θπξίσο ζάιακν ή θνπβνχθιην. 28

30 Ο ζαιακίζθνο νδεγείηαη θαηαθφξπθα κέζσ ησλ νδεγψλ θαη ησλ πέδηισλ (νιίζζεζεο ή θχιηζεο) πνπ νιηζζαίλνπλ ή θπινχλ πάλσ ζ απηνχο. Σα πέδηια νιίζζεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ πνπ θηλνχληαη κε κηθξέο θαη κέζεο ηαρχηεηεο. Σα πέδηια θχιηζεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ πςειψλ ηαρπηήησλ. Σν πιαίζην ή ζαζί θαηαζθεπάδεηαη απφ ξάβδνπο κνξθνζηδήξνπ κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα παξνπζηάδεη ηε κέγηζηε δπλαηή αθακςία, αθφκε θαη φηαλ επελεξγήζεη ε αζθαιηζηηθή δηάηαμε αξπάγεο. Πάλσ ζην ζαζί ζηεξεψλνληαη κέζσ εηδηθψλ ζθηθηήξσλ, ηα ζπξκαηφζρνηλα αλάξηεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ. ηηο ηέζζεξηο γσλίεο ηνπ πιαηζίνπ ππάξρνπλ ηα πέδηια νιίζζεζεο ή θχιηζεο (γιίζηξεο),ηα νπνία αγθαιηάδνπλ αλά δχν ηνπο νδεγνχο. Με απηφ ηνλ ηξφπν εμαζθαιίδεηαη ε θαηαθφξπθε θίλεζε ηνπ πιαηζίνπ θαη ηνπ θπξίσο ζαιάκνπ, πνπ ζηεξίδεηαη πάλσ ζ απηφ. Οη πεξηζζφηεξεο γιίζηξεο έρνπλ επίζηξσζε απφ εηδηθφ πιαζηηθφ γηα λα κελ θάλνπλ ζφξπβν. ην πάλσ θαη ην θάησ κέξνο ηνπ ζαζί ζηεξίδεηαη ε ηαηλία ηνπ νξνθνδηαινγέα θαη νη θάκεο ελεξγνπνίεζεο ησλ δηαθνπηψλ ηέξκαηνο ηεο δηαδξνκήο. ην θάησ κέξνο ζηεξίδεηαη ην εχθακπην θαιψδην. Ο θπξίσο ζάιακνο ή θνπβνχθιην ζηεξίδεηαη ζην ζαζί. Μεηαμχ ηνπο παξεκβάιιεηαη ειαζηηθφ πιηθφ, ψζηε λα απνθιείεηαη ε κεηαιιηθή επαθή (ηξημίκαηα) θαη ε κεηάδνζε θξαδαζκψλ θαη ζνξχβσλ απφ ην πιαίζην ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζαιακίζθνπ. Σν ζχζηεκα απηφ ζπληζηά δπλαηή θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπζθεπήο δχγηζεο, ε νπνία ηνπνζεηείηαη θάησ απφ ην ζάιακν. Σν δάπεδν ηνπ ζαιακίζθνπ είλαη θηλεηφ θαη θέξεη δηαθφπηε, ν νπνίνο ελεξγνπνηείηαη θαη αλνίγεη ην θχθισκα εμσηεξηθψλ θιήζεσλ, φηαλ θάπνην άηνκν εηζέιζεη ζην ζαιακίζθν. Έλα ζπαζηφ ηκήκα ηνπ δαπέδνπ (πνδηά),πνπ πξνεθηείλεηαη ζην ρψξν ηεο πφξηαο ηνπ ζαιάκνπ κέρξη ην ηνίρν ηνπ θξέαηνο, ελεξγεί ζαλ δηαθφπηεο STOP,φηαλ θαηά ηελ θίλεζε θάπνην αληηθείκελν ζθελψζεη κεηαμχ ηνπ θηλνχκελνπ δαπέδνπ θαη ηνπ ηνίρνπ θξεαηίνπ. Η νξνθή ηνπ ζαιακίζθνπ πξέπεη λα έρεη ζπξίδα πνπ λα αλνίγεη απφ κέζα θαη απφ θάησ πξνο ηα πάλσ, ηέηνησλ δηαζηάζεσλ, ψζηε λα πεξλά άλζξσπνο. Ο θσηηζκφο θαη ν εμαεξηζκφο ηνπ ζαιακίζθνπ ζπλήζσο εμαζθαιίδεηαη κε ηε ρξήζε εηδηθνχ θσηηζκνχ κε εμαεξηζηήξα.(γελ ππάξρεη θίλδπλνο αζθπμίαο ζε πεξίπησζε εγθισβηζκνχ αηφκσλ). 29

31 Δζσηεξηθφο ρψξνο ηνπ ζαιάκνπ ηνπ αλειθπζηήξα ΠΟΡΣΔ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ θαη ηνπ ζαιάκνπ πξέπεη λα έρνπλ ειάρηζην ειεχζεξν πιάηνο 0.65m θαη ειάρηζην ειεχζεξν χςνο ηνπιάρηζηνλ 2m. Απηέο νη δηαζηάζεηο αθνξνχλ βαζηθά ηνπο απινχο αλειθπζηήξεο 3-6 αηφκσλ. Οη πφξηεο ησλ αλειθπζηήξσλ δηαηξνχληαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: Υεηξνθίλεηεο Ηκηαπηφκαηεο Απηφκαηεο 30

32 3.3.1.α. ΥΔΙΡΟΚΙΝΗΣΔ ΠΟΡΣΔ Οη ρεηξνθίλεηεο πφξηεο αλνίγνπλ θαη θιείλνπλ κε ψζεζε κφλν φηαλ ν ζαιακίζθνο βξίζθεηαη πίζσ απφ απηέο θαη κε κηα αλνρή 15 cm πάλσ ή θάησ απφ ην δάπεδν ηνπ νξφθνπ. Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ θιείλνπλ κε εηδηθφ κάλδαιν, ην νπνίν δελ επηηξέπεη ηε ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα, αλ ν πχξνο καλδάισζεο δελ κπεη αθξηβψο κέζα ζην θχιιν ηεο πφξηαο β. ΗΜΙΑΤΣΟΜΑΣΔ ΠΟΡΣΔ ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη πεξηζζφηεξεο πφξηεο πνπ απαληψληαη ζήκεξα ζηνπο αλειθπζηήξεο. Έηζη, νη πφξηεο ησλ αλειθπζηήξσλ ησλ πνιπθαηνηθηψλ είλαη εκηαπηφκαηεο. Με ηνλ φξν εκηαπηφκαηε πφξηα ελλννχκε φηη ε πφξηα θιείλεη κφλε ηεο θαη αλνίγεη χζηεξα απφ πίεζε κε ην ρέξη. ηελ πεξίπησζε ησλ εκηαπηφκαησλ πφξησλ, ν ζάιακνο ζπλήζσο δελ έρεη δηθέο ηνπ πφξηεο. 31

33 Όιεο νη πφξηεο ησλ αλειθπζηήξσλ δηαζέηνπλ θαηάιιειεο επαθέο, νη νπνίεο επηηξέπνπλ ζηνπο αλειθπζηήξεο λα θηλεζνχλ, εθφζνλ φιεο νη πφξηεο είλαη θιεηζηέο γ. ΑΤΣΟΜΑΣΔ ΠΟΡΣΔ Απηφκαηε πφξηα αλειθπζηήξα 32

34 Μηα πφξηα αλειθπζηήξα νλνκάδεηαη απηφκαηε, φηαλ αλνίγεη θαη θιείλεη κφλε ηεο ρσξίο θακία αλζξψπηλε επέκβαζε απφ έμσ ή απφ κέζα. Οη απηφκαηεο πφξηεο ηνπνζεηνχληαη θπξίσο ζε κεγάια δεκφζηα ή ηδησηηθά θηίξηα. Απνθεχγεηαη ε ρξεζηκνπνίεζε ηνπο ζε θνηλέο πνιπθαηνηθίεο, γηαηί έηζη απμάλεηαη ην θφζηνο θαηαζθεπήο ηεο νηθνδνκήο. Οη απηφκαηεο πφξηεο δηαθξίλνληαη: Α. ζε πιεπξηθνχ αλνίγκαηνο Β. ζε ηειεζθνπηθέο Γ. ζε θεληξηθνχ αλνίγκαηνο. Οη επηβαηεγνί αλειθπζηήξεο ζε θηίξηα γξαθείσλ κπνξεί λα έρνπλ απηφκαηεο πφξηεο ηειεζθνπηθέο ή δίθπιιεο θεληξηθνχ αλνίγκαηνο. Οη επηβαηεγνί αλειθπζηήξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα λνζνθνκεία έρνπλ ηειεζθνπηθέο πφξηεο πιεπξηθνχ αλνίγκαηνο πνπ ηηο ραξαθηεξίδεη ην κεγάιν εχξνο εηζφδνπ. Οη πφξηεο ιεηηνπξγνχλ κε έλα θηλεηήξα Δ.Ρ. κεηαβιεηήο ειεγρφκελεο ηαρχηεηαο ή θηλεηήξα.ρ. 33

35 Απηφκαηε δίθπιιε πφξηα αλειθπζηήξα 3.4. ΣΟ ΑΝΣΙΒΑΡΟ Ο θηλεηήξαο ελφο αλειθπζηήξα εθαξκφδεη δχλακε πάλσ ζην ζχζηεκα ζαιάκνπ-αληίβαξνπ πνπ είλαη ίζε κε ηε δηαθνξά ηνπ βάξνπο ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ. Απηφο είλαη άιισζηε θαη ν ζθνπφο ηνπ αληίβαξνπ, γηαηί αλ δελ ππήξρε απηφ, ν θηλεηήξαο ζα έπξεπε λα αλπςψζεη νιφθιεξν ην βάξνο ηνπ ζαιάκνπ ζπλ ην θνξηίν ηνπ. Σν πιαίζην ηνπ αληίβαξνπ νιηζζαίλεη πάλσ ζε νδεγνχο ζηεξεσκέλνπο θαηά κήθνο ηνπ θξέαηνο. Οη νδεγνί αληίβαξνπ γηα ηηο κηθξέο εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ είλαη δχν ηελησκέλα ζπξκαηφζρνηλα, ελψ γηα ηηο κεγαιχηεξεο ππάξρνπλ νδεγνί ίδηαο κνξθήο κε ηνπο νδεγνχο ηνπ ζαιάκνπ. Σν βάξνο ηνπ αληίβαξνπ πξέπεη λα είλαη ίζν πξνο ην βάξνο ηνπ ζαιακίζθνπ ζπλ ην κηζφ ηνπ σθέιηκνπ θνξηίνπ: G= F Q Όπνπ: G: ην βάξνο ηνπ αληίβαξνπ F: ην βάξνο ηνπ ζαιακίζθνπ Q: ην σθέιηκν θνξηίν 34

36 Σν βάξνο F πιαηζίνπ θαη ζαιακίζθνπ γηα αλειθπζηήξεο πξνζψπσλ είλαη: Αξηζκφο 2 αηφκσλ Βάξνο250 ζε kg

37 Σν αληίβαξν έρεη σο ζθνπφ ηνπ λα αληηζηαζκίζεη ην βάξνο ηνπ ζαιάκνπ, ψζηε λα είλαη εθηθηφ κε κηθξνχο θηλεηήξεο λα αλπςψζνπκε κεγάια θνξηία. 36

38 3.5. ΣΟ ΔΤΚΑΜΠΣΟ ΚΙΝΗΣΟ ΚΑΛΧΓΙΟ Η ειεθηξηθή ζχλδεζε ηνπ ζαιακίζθνπ κε ην κεραλνζηάζην γίλεηαη κέζσ εχθακπηνπ θαισδίνπ απνηεινχκελνπ απφ ζηξψζεηο πνιχθισλσλ ράιθηλσλ αγσγψλ. Σν θαιψδην απηφ επηηξέπεηαη λα είλαη κφλν ηχπνπ (NFL, NFLG ή NFLGS) δηαηνκήο θάζε αγσγνχ ηνπιάρηζηνλ 1,0 ηεηξ.ρηι. Σν έλα άθξν ηνπ θηλεηνχ θαισδίνπ ζπλδέεηαη ζε θηβψηην πξνζαξκνζκέλν ζην θάησ κέξνο ηνπ πιαηζίνπ ηνπ ζαιακίζθνπ, ην νπνίν θέξεη επαθέο ζχλδεζεο, ελψ ην άιιν άθξν ζε θηβψηην ζηεξεσκέλν ζην ζηνίρν ηνπ θξέαηνο ζην κέζν πεξίπνπ ηεο δηαδξνκήο ηνπ ζαιακίζθνπ. Αλ ην θαιψδην απηφ ζπζηξαθεί, πξέπεη λα απνζπλδεζεί απφ ην έλα άθξν θαη λα αθεζεί ειεχζεξν θξεκαζκέλν κέζα ζην θξεάηην επί έλα 24σξν ηνπιάρηζηνλ θαη κεηά λα επαλαζπλδεζεί ΟΙ ΔΤΘΤΓΡΑΜΜΟΙ ΡΑΒΓΟΙ (νδεγνί ζαιάκνπ θαη αληίβαξνπ) Οη νδεγνί έρνπλ σο ζθνπφ λα νδεγνχλ ην ζάιακν ζηελ θαηαθφξπθε δηεχζπλζε θαη είλαη γηα ηνλ αλειθπζηήξα φηη νη γξακκέο γηα ην ηξέλν. πλήζσο νη νδεγνί θξέκνληαη απφ ηελ νξνθή ηνπ θξέαηνο. Η ηνπνζέηεζε ησλ νδεγψλ απνηειεί ηε πξψηε θάζε ηεο εγθαηάζηαζεο. Απνηεινχληαη απφ ηεκάρηα πεξηνξηζκέλνπ κήθνπο, ηα νπνία ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε ηε βνήζεηα θνριηψλ θαη αξκνθαιχπηξσλ. Η ηνπνζέηεζε ησλ νδεγψλ απαηηεί αθξίβεηα θαη εηδηθεπκέλν, επζπλείδεην πξνζσπηθφ. Αλ νη νδεγνί δελ είλαη ζσζηά ηνπνζεηεκέλνη έρνπκε κεγάιεο ηξηβέο (ζνξχβνπο, πνιιαπιέο κεραληθέο θαηαπνλήζεηο θιπ.) θαη κε ιίγα ιφγηα ε ιεηηνπξγία ηεο εγθαηάζηαζεο είλαη απαξάδεθηε. Καηαζθεπάδνληαη απφ ράιπβα st 37 θαη έρνπλ δηαηνκή ζρήκαηνο Σ ζε ηππνπνηεκέλεο δηαζηάζεηο. Αλαιπηηθφηεξα, φηαλ νη νδεγνί δελ δπγηζηνχλ ζσζηά, ηφηε ζχληνκα πξνθαιείηαη θζνξά ζηηο γιίζηξεο θαη ν θηλεηήξηνο κεραληζκφο θαηαπνλείηαη ζπλερψο. Η ηνπνζέηεζε ησλ νδεγψλ πξέπεη λα γίλεηαη πάληα πξηλ απφ ηελ ηνπνζέηεζε ησλ ζπξψλ ηνπ θξεαηίνπ. Έηζη, απνθεχγνληαη ηα κεγάια θελά κεηαμχ ζαιάκνπ θαη ζπξψλ. Δπίζεο, απαηηείηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ ηνπνζέηεζε ησλ δηαγψλησλ νδεγψλ. Πξέπεη πάληα, λα επηιέγνληαη ηα θαηάιιεια βχζκαηα ζηήξημεο ησλ νδεγψλ κε αληνρή πνπ λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο θαηαπνλήζεηο πνπ δέρνληαη νη νδεγνί θαηά ηε πέδεζε ηνπ ζαιάκνπ ή θαηά ηε ιεηηνπξγία ηεο ζπζθεπήο αξπάγεο. ε εηδηθέο θαηαζθεπέο (π.ρ. ζε θνξηεγνχο αλειθπζηήξεο ), ε ζηήξημε ησλ νδεγψλ γίλεηαη κε εηδηθά κεηαιιηθά ζηεξίγκαηα πνπ ηνπνζεηνχληαη κέζα ζηα ηνηρψκαηα ηνπ θξεαηίνπ θαηά ην θηίζηκν. Η ηνπνζέηεζε απηψλ ησλ κεηαιιηθψλ ζηεξηγκάησλ απαηηεί ηδηαίηεξε πξνζνρή θαη γίλεηαη κεηαμχ ησλ νδεγψλ. Αθφκε, ζε θάζε ζηήξηγκα ηνπνζεηνχληαη ξπζκηδφκελνη κεραληζκνί ζπγθξάηεζεο γηα ηε δηαηήξεζε ηεο επηζπκεηήο απφζηαζεο, πνπ αθαηξνχληαη κφλν φηαλ ηα ζηεξίγκαηα αθηλεηνπνηεζνχλ εληειψο. Η αληνρή ησλ νδεγψλ πξέπεη λα είλαη επαξθήο, ψζηε λα αληέρεη ηηο δπλάκεηο πνπ αλαπηχζζνληαη θαηά ηε ιεηηνπξγία ηεο αξπάγεο. Δπίζεο, 37

39 πξέπεη λα αληέρεη ηελ θάκςε πνπ δεκηνπξγείηαη απφ κηα έθθεληξε θφξηηζε ηνπ ζαιάκνπ. Σέινο, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη νη επζπληήξηνη ξάβδνη (νδεγνί) ησλ αληίβαξσλ είλαη κηθξφηεξνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο νδεγνχο ηνπ ζαιακίζθνπ. Όηαλ φκσο ζηνπο νδεγνχο ησλ αληίβαξσλ ηνπνζεηεζεί ζπζθεπή αξπάγεο, ζε εηδηθέο κφλν πεξηπηψζεηο, ηφηε νη νδεγνί ησλ αληίβαξσλ πξέπεη λα είλαη ίδηνη κε ηνπο νδεγνχο ηνπ ζαιάκνπ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΑ ΑΝΑΡΣΗΗ Η αλάξηεζε ηνπ ζαιακίζθνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ γίλεηαη κε ραιχβδηλα ζπξκαηφζρνηλα (ζπλήζσο 3 ή 4) πςειήο αληνρήο ( kg/mm^2. Σα ζπξκαηφζρνηλα απνηεινχληαη απφ θιψλνπο (ζπλήζσο 6 ή 8).Ο θάζε θιψλνο απνηειείηαη απφ ζπξκαηίδηα (ζπλήζσο 19).ην κέζα κέξνο είλαη ε ςπρή ή ππξήλαο. Η ςπρή είλαη ζπλήζσο θαλάβηλε (δειαδή ζρνηλί).τπάξρνπλ θαη ζπξκαηφζρνηλα κε ραιχβδηλε ςπρή. Απηφ ειαηηψλεη κελ ηελ επθακςία ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ, αιιά απμάλεη ηε δχλακε ηνπ θαη επηηξέπεη ηελ εμαζθάιηζε ζηαζεξήο δηακέηξνπ θαηά ην κήθνο ηνπ. Σα ραξαθηεξηζηηθά ζηνηρεία ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ είλαη: Σν είδνο πιέμεο. ηνπο αλειθπζηήξεο ρξεζηκνπνηείηαη πάληνηε ε ζηαπξσηή πιέμε, φπνπ ηα ζπξκαηίδηα ηπιίγνληαη ζηαπξσηά ζε ζρέζε κε ην θιψλν θαη έηζη θαηαιήγνπλ λα είλαη παξάιιεια πξνο ην κήθνο ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ. Η ηερλνηξνπία θαηαζθεπήο ηνπ (Seale, Warrington, Draco, Diepa θιπ..) θαη ε αλαθνξά ζηνλ αξηζκφ θιψλσλ θαη ησλ ζπξκαηηδίσλ θάζε θιψλνπ Η δηάκεηξνο ηνπ Αλ είλαη δεμηφζηξνθα ή αξηζηεξφζηξνθα (αλάινγα κε ηε θνξά ζηξνθήο ησλ θιψλσλ) Ο πην ζπλεζηζκέλνο ηχπνο ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο γηα ηηο εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ είλαη ν ηχπνο Seale. 38

40 ΚΡΙΣΗΡΙΑ ΔΚΛΟΓΗ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΧΝ Ο ηερληθφο πνπ πξφθεηηαη λα επηιέμεη ηα ζπξκαηφζρνηλα ελφο αλειθπζηήξα πξέπεη λα έρεη ππφςε ηνπ ηα εμήο: 1. Η νλνκαζηηθή ηνπο δηάκεηξνο πξέπεη λα είλαη ην ιηγφηεξν 8 mm. 2. Η αληνρή ησλ ζπξκαηηδίσλ ζε εθειθπζκφ πξέπεη λα είλαη 1570 N/mm^2 ή 1770 N/mm^2 γηα ζπξκαηφζρνηλα κε ζπξκαηίδηα (1570 N/mm^2 γηα ηα εμσηεξηθά ζπξκαηίδηα θαη 1770 N/mm^2 γηα ηα εζσηεξηθά ζπξκαηίδηα). 3. Σα ππφινηπα ραξαθηεξηζηηθά θαηαζθεπήο ζχκθσλα κε ηηο απαηηήζεηο ησλ δηεζλψλ πξνηχπσλ. 4. Πξέπεη λα ππάξρνπλ ηνπιάρηζηνλ δπν ζπξκαηφζρνηλα ή αιπζίδεο. 5. Κάζε αιπζίδα ή ζπξκαηφζρνηλν πξέπεη λα είλαη αλεμάξηεην απφ ηα άιια. 6. ε πεξίπησζε χπαξμεο πνιιαπιψλ δηαδξνκψλ ζπξκαηφζρνηλσλ ζε ηξνραιίεο ιακβάλεηαη ππφςε ν αξηζκφο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ θαη φρη ν αξηζκφο ησλ θιάδσλ ηνπ ίδηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ. 7. Ο ζπληειεζηήο αζθάιεηαο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο πξέπεη λα είλαη ην ιηγφηεξν: 12 ζε αλειθπζηήξεο κε ηξνραιία ηξηβήο κε ηξία ή πεξηζζφηεξα ζπξκαηφζρνηλα, 16 ζε αλειθπζηήξεο κε ηξνραιίεο ηξηβήο κε 2 ζπξκαηφζρνηλα, 12 ζε αλειθπζηήξεο κε ηχκπαλν. Ο ζπληειεζηήο αζθάιεηαο είλαη ε ζρέζε πνπ ππάξρεη κεηαμχ ηνπ ειάρηζηνπ θνξηίνπ ζξαχζεο (Ν) ελφο ζπξκαηφζρνηλνπ αλάξηεζεο θαη ηεο κεγαιχηεξεο δχλακεο (Ν) πνπ αλαπηχζζεηαη ζην ζπξκαηφζρνηλν απηφ, φηαλ ν ζάιακνο είλαη θνξησκέλνο κε ην νλνκαζηηθφ ηνπ θνξηίν θαη είλαη ζηακαηεκέλνο ζηε θαηψηεξε ζηάζε. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο κέγηζηεο δχλακεο, πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ν αξηζκφο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ, ε ζρέζε αλάξηεζεο, ην νλνκαζηηθφ θνξηίν, ε κάδα ηνπ ζαιάκνπ, ε κάδα ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ θαζψο θαη ε κάδα ησλ ηκεκάησλ ηνπ εχθακπηνπ θαισδίνπ θαη φισλ εθείλσλ ησλ δηαηάμεσλ πνπ έρνπλ αλαξηεζεί απφ ην ζάιακν ΤΝΣΗΡΗΗ ΣΧΝ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΧΝ Όπσο είλαη θπζηθφ, ηα ζπξκαηφζρνηλα εμαηηίαο ησλ θαηαπνλήζεσλ πνπ δέρνληαη, θζείξνληαη ηφζν εμσηεξηθά, φζν θαη εζσηεξηθά. Έλαο πξνζεθηηθφο έιεγρνο ζε θάζε ζπληήξεζε ηνπ αλειθπζηήξα, είλαη απαξαίηεηνο λα γίλεηαη θαη ζηα ζπξκαηφζρνηλα. Η ιίπαλζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ πξέπεη λα γίλεηαη, φηαλ δηαπηζησζεί φηη ην ζπξκαηφζρνηλν παξνπζηάδεη απμεκέλε ζθιεξφηεηα. Δπίζεο, ηα ζπξκαηφζρνηλα πξέπεη λα ιηπαίλνληαη, φηαλ ε εμσηεξηθή ηνπο επηθάλεηα παξνπζηάδεη έληνλε ζηηιπλφηεηα. Η λέα ιίπαλζε γηα λα έρεη ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα, πξέπεη ηα ζπξκαηφζρνηλα λα θαζαξίδνληαη θαιά απφ ηα μέλα ζψκαηα, πνπ πηζαλφλ λα 39

41 ππάξρνπλ ζε απηά, φπσο γηα παξάδεηγκα, ζθφλεο ή ιάδηα θαη λα αθαηξείηαη ε παιηά ιίπαλζε. Αθφκε, πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε πνζφηεηα ηεο ιηπαληηθήο νπζίαο, γηαηί κηα ππεξβνιηθή πνζφηεηα ηεο ιηπαληηθήο νπζίαο δεκηνπξγεί απμεκέλε νιίζζεζε κε ζπλέπεηα ηε κείσζε ηνπ ζπληειεζηή ηξηβήο θαη έηζη επεξεάδεηαη αξλεηηθά ε ηθαλφηεηα θίλεζεο ηνπ αλειθπζηήξα. Δπίζεο, πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη ε θαθή ζθήλσζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ θαη ην ππεξβνιηθφ ραιάξσκα ηνπο, έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηελ αλνκνηφκνξθε θαηαλνκή ηνπ θνξηίνπ πνπ αλπςψλεηαη θαη εμαηηίαο απηνχ, θαηά ηε πεξηζηξνθή ηεο ηξνραιίαο ηξηβήο, άιια ζπξκαηφζρνηλα ζπκπαξαζχξνληαη θαη άιια νιηζζαίλνπλ. ηε θάζε απηή, είλαη δπλαηφλ ηα ραιαξσκέλα ζπξκαηφζρνηλα λα βγνπλ απφ ηηο απιαθψζεηο ηεο ηξνραιίαο θαη λα αλαγθάζνπλ ην αληίβαξν λα μεγιηζηξήζεη. Σν ραιάξσκα ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ δελ πξέπεη λα ζπγρέεηαη κε ηελ νιίζζεζε, θαζψο πξνθαιείηαη απφ δηαθνξεηηθέο αηηίεο. Σέινο, φηαλ ηα ζπξκαηφζρνηλα ζθνπξηάδνπλ, ε ζθνπξηά αθαηξείηαη κε ηε βνήζεηα εηδηθήο βνχξηζαο θαη πεηξειαίνπ ΒΛΑΒΔ ΣΧΝ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΧΝ Η έγθαηξε θαη ζσζηή δηάγλσζε ηεο βιάβεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ, νδεγεί γξήγνξα θαη εχθνια ζηελ επηζθεπή ηεο. Η δσή ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ είλαη αλάινγε κε ηα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζπζθεπήο, κε ηηο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ηεο θαη κε ηε ρξήζε. ηε ζπλέρεηα ζα παξνπζηάζνπκε νξηζκέλεο απφ ηηο βιάβεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ, θαζψο θαη ην πψο κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε ηε βιάβε: 1. Σν ζπξκαηφζρνηλν παξνπζηάδεη έληνλν γπάιηζκα ζηελ επηθάλεηά ηνπ θαη θνςίκαηα ζηα επηθαλεηαθά ζπξκαηίδηά ηνπ. Ο ζπληεξεηήο κπνξεί λα αληηιεθζεί ηε θζνξά ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ κε πξνζεθηηθή παξαηήξεζε απηψλ. 2. Σν ζπξκαηφζρνηλν παξνπζηάδεη πεξηνξηζκέλν θφςηκν ησλ εμσηεξηθψλ ζπξκαηηδίσλ. Η δηαπίζησζε ηεο βιάβεο κπνξεί λα γίλεη κε απιή παξαηήξεζε θαηά ηε ζπληήξεζε. 3. Σν ζπξκαηφζρνηλν παξνπζηάδεη αξρηθά δείγκαηα ζθνπξηάο. Η δηαπίζησζε ηεο βιάβεο κπνξεί λα γίλεη κε απιή παξαηήξεζε θαηά ηε ζπληήξεζε. 4. Σν ζπξκαηφζρνηλν παξνπζηάδεη ζθνπξηέο ζηελ επηθάλεηα ηνπ. Η δηαπίζησζε ηεο βιάβεο κπνξεί λα γίλεη κε απιή παξαηήξεζε θαηά ηε ζπληήξεζε. 40

42 ΑΝΣΙΚΑΣΑΣΑΗ ΣΧΝ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΧΝ Γηα λα αληηθαηαζηαζεί έλα ζπξκαηφζρνηλν πξέπεη λα αθνινπζεζεί γεληθά ε εμήο πνξεία εξγαζίαο: 1. Ο ζάιακνο νδεγείηαη ζην ηειεπηαίν φξνθν θαη εθεί αθηλεηνπνηείηαη, ελψ ηαπηφρξνλα θξελάξεη ην αληίβαξν. 2. ηξέθεηαη ην βνιάλ ηεο κεραλήο, αθνχ πξνεγνπκέλσο δηαθνπεί ε παξνρή ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη έηζη αλέξρεηαη ιίγν ην ζαζί ηεο θακπίλαο θαη ραιαξψλνπλ ηα ζπξκαηφζρνηλα. 3. Φξελάξεηαη ν ζάιακνο, ψζηε λα απνθιεηζηεί ε δπλαηφηεηα λα γιηζηξήζεη πξνο ηα θάησ. Σν θξελάξηζκα ηεο θακπίλαο γίλεηαη κε δπν ηξφπνπο: Πξνζδέλεηαη ε θακπίλα κε θαηάιιειν ζρνηλί. Απηνθξελάξεηαη κε ηηο ππάξρνπζεο δαγθάλεο ζην ζαζί. 4. Ξεβηδψλνληαη ηα παμηκάδηα απφ ηνπο θψλνπο ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ, θαη έηζη απειεπζεξψλνληαη νη θψλνη. 5. χξνληαη έμσ νη θψλνη θαη ηα ζπξκαηφζρνηλα. 6. Αληηθαηάζηαζε ηνπ ζπζηήκαηνο θψλνη ζπξκαηφζρνηλα, φηαλ δηαηίζεληαη θαηλνχξηνη θψλνη. 7. Όηαλ δελ δηαηίζεληαη θαηλνχξηνη θψλνη, κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ νη παιηνί, αθνχ απνκαθξπλζεί απφ απηνχο ην κνιχβη κε ζέξκαλζε. 8. Δπαλαηνπνζέηεζε ηνπ λένπ ζπξκαηφζρνηλνπ. 9. Απειεπζέξσζε ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ. 10. Λεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα. Δηδηθφηεξα πξέπεη λα αθνινπζεζεί ε παξαθάησ δηαδηθαζία: Η θαιή θαη αζθαιήο ιεηηνπξγία ηνπ θξέλνπ πξέπεη λα ειεγρζεί πξηλ απφ ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ. Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ, εθηφο απφ εθείλεο ησλ δπν αθξαίσλ ζηάζεσλ, θιείλνληαη θαη αζθαιίδνληαη θαιά. Αληίζεηα, νη πφξηεο ηεο πξψηεο θαη ηεο ηειεπηαίαο ζηάζεο, παξακέλνπλ αλνηθηέο θαη αζθαιίδνληαη ζηε ζέζε απηή. Δπίζεο ζε θάζε πφξηα ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη ελεκεξσηηθέο πηλαθίδεο. Γηαθφπηεηαη ε παξνρή ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε θίλεζε ηνπ αλειθπζηήξα. Η θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ πξαγκαηνπνηείηαη, κε ηε βνήζεηα ηνπ ρεηξνηξνρνχ, θπζηθά αθνχ έρεη απειεπζεξσζεί ην θξέλν. Σν αληίβαξν πξέπεη λα θαηέβεη ηφζν θάησ, ψζηε λα παηήζεη ζηελ επηθάζηζε. πλερίδνληαο ην γχξηζκα ηεο ηξνραιίαο, ηα ζπξκαηφζρνηλα πξέπεη λα ραιαξψζνπλ ηφζν πνιχ, ψζηε λα είλαη εχθνιε ε απνζχλδεζε ηνπο απφ ηνπο ζθηθηήξεο. Σψξα ηα ραιαξά ζπξκαηφζρνηλα βγαίλνπλ απφ ηηο απιαθψζεηο ηεο θηλεηήξηαο ηξνραιίαο θαη ζπγθξαηνχληαη απφ ηνλ άμνλα κεραληζκνχ ηεο θίλεζεο. Σα ζπξκαηφζρνηλα αθηλεηνπνηνχληαη πάλσ ζηνλ άμνλα κε εηδηθνχο ζθηθηήξεο. Φπζηθά, έρεη πξνεγεζεί ζρνιαζηηθφο έιεγρνο ηεο θαιήο ιεηηνπξγίαο ηεο αξπάγεο, ε νπνία έρεη αθηλεηνπνηήζεη ην ζάιακν πάλσ ζηνπο νδεγνχο. Βέβαηα, ν ζάιακνο πξέπεη λα αζθαιίδεηαη επηπιένλ κε ζπξκαηφζρνηλα ή κε αιπζίδεο. 41

43 Ο ζάιακνο βξίζθεηαη αζθαιηζκέλνο ζην κηζφ πεξίπνπ χςνο ηεο πφξηαο ηεο ηειεπηαίαο πάλσ ζηάζεο. Αλάκεζα ζην ζάιακν θαη ηελ νξνθή ηνπ θξεαηίνπ ππάξρεη αξθεηφο ρψξνο γηα ηε πξαγκαηνπνίεζε ησλ απαξαίηεησλ εξγαζηψλ. Έηζη, ηψξα κπνξνχλ ηα παιηά ζπξκαηφζρνηλα λα αληηθαηαζηαζνχλ κε θαηλνχξηα θαη λα αληηθαζίζηαληαη ην έλα κεηά ην άιιν. ηε πεξίπησζε ηεο αλάξηεζεο 2:1 (δηπιή αλάξηεζε) πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε ζσζηή νδήγεζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ. Όηαλ ππάξρνπλ ειαηήξηα ζηελ αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ, ζην νκνηφκνξθν ηέλησκα ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ θαη ησλ ειαηεξίσλ, πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα. Όηαλ πξαγκαηνπνηεζεί ε αιιαγή φισλ ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ, ηφηε ν ζάιακνο κπνξεί λα ειεπζεξσζεί απφ ηηο πξνζηαηεπηηθέο αλαξηήζεηο. ηε ζπλέρεηα, ν ζάιακνο αλεβάδεηαη κε ηε βνήζεηα ηνπ ρεηξνηξνρνχ πξνο ηα πάλσ γηα λα ειεπζεξσζεί απφ ηε ζπζθεπή αξπάγεο θαη έπεηηα θηλείηαη πξνο ηα θάησ, κέρξη λα ηελησζνχλ ηα ζπξκαηφζρνηλα. Σψξα, κπνξνχλ λα αθαηξεζνχλ νη δνθνί ηνπ αληίβαξνπ. Έλαο ηειηθφο έιεγρνο ζηελ αλάξηεζε θαη εηδηθά ζηνπο ζθηθηήξεο είλαη απαξαίηεηνο. ηε ζπλέρεηα καδεχνληαη ηα εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαζψο επίζεο ηα άρξεζηα ζπξκαηφζρνηλα, νη παιηνί ζθηθηήξεο θαη νηηδήπνηε άιιν κπνξεί λα πξνθαιέζεη δπζθνιία κέζα ζην κεραλνζηάζην. Έηζη, ν ζάιακνο θαη ην αληίβαξν έρνπλ ηεζεί ζε ιεηηνπξγία θαη ην θχθισκα ηξνθνδνηείηαη κε ειεθηξηθή ελέξγεηα γηα λα γίλεη ε πξψηε δνθηκή. ηε δηαδξνκή απηή, πξέπεη λα ειεγρζνχλ νη απαξαίηεηεο απνζηάζεηο αζθαιείαο, φπσο γηα παξάδεηγκα ε δηαδξνκή θαζφδνπ ηνπ αληίβαξνπ, γηαηί απηή εμαξηάηαη απφ ην κήθνο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ. Σέινο, αζθαιίδεηαη ε πφξηα ηεο ηειεπηαίαο πξνο ηα θάησ ζηάζεο, αθαηξνχληαη νη ελεκεξσηηθέο πηλαθίδεο θαη ηνπνζεηνχληαη ζην κεραλνζηάζην. Καη εθφζνλ έρνπκε ηειεηψζεη φιεο απηέο ηηο εξγαζίεο, ν αλειθπζηήξαο είλαη έηνηκνο γηα ρξήζε ΣΑ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΑ ΑΝΣΙΣΑΘΜΙΗ Όηαλ ε εγθαηάζηαζε ηνπ αλειθπζηήξα εμππεξεηεί κεγάινπ χςνπο νηθνδνκέο (πάλσ απφ 30 m) θαη ν ζαιακίζθνο βξίζθεηαη ζηηο αθξαίεο ζέζεηο (ηειεπηαίεο ζηάζεηο πάλσ ή θάησ), ηφηε ην βάξνο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο θαηαλέκεηαη αλνκνηφκνξθα θαη δεκηνπξγεί γηα ηνλ θηλεηήξα ζεκαληηθά πξφζζεην κεηαβαιιφκελν θνξηίν. Γη απηφ ην ιφγν πξνηηκάηαη ε δηάηαμε, κε ηελ νπνία αλαηξείηαη (αληηζηαζκίδεηαη) ην θνξηίν ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο. Υξεζηκνπνηνχληαη ραιχβδηλα ζπξκαηφζρνηλα αληηζηαζκίζεσο ή θαη αιπζίδα θαηάιιεινπ βάξνπο (φηαλ ν ζφξπβνο δελ έρεη κεγάιε ζεκαζία π.ρ. ζηνπο βηνκεραληθνχο αλειθπζηήξεο), ζαλ δηάηαμε αληηζηάζκηζεο. Έηζη ην θνξηίν πνπ ζεθψλεη ν θηλεηήξαο ηνπ αλπςσηηθνχ κεραληζκνχ είλαη ζηαζεξφ ζε φιε ηε δηαδξνκή, άζρεηα ζε πνην ζεκείν ηεο δηαδξνκήο βξίζθεηαη ν ζάιακνο. 42

44 3.9. ΑΝΑΡΣΗΗ ΘΑΛΑΜΙΚΟΤ ΚΑΙ ΑΝΣΙΒΑΡΟΤ Η αλάξηεζε ηνπ ζαιακίζθνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ γίλεηαη κε ραιχβδηλα ζπξκαηφζρνηλα πςειήο πνηφηεηαο (ζπλήζσο ηχπνπ SEALE). Γηα ηε κειέηε ηεο δηάηαμεο αλάξηεζεο πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε ηα εμήο: 1. Η ζέζε ηνπ θηλεηήξηνπ ή αλπςσηηθνχ κεραληζκνχ.(αλ δειαδή βξίζθεηαη ζην δψκα ή ζην ρακειφηεξν ζεκείν ηεο δηαδξνκήο). 2. Όηη ην αληίβαξν ζα θηλείηαη παξαπιεχξσο ηνπ ζαιακίζθνπ θαηαθφξπθα θαη ζε αληίζεηε θαηεχζπλζε. 3. Όηη νη ηξνραιίεο απνθιίζεσο (παξεθθιίζεσο ή εθηξνπήο) ζα εμαζθαιίδνπλ ηελ αιιαγή δηεπζχλζεσο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ. 43

45 Σξφπνη αλάξηεζεο-θίλεζεο ζαιακίζθνπ Α. ΜΔ ΠΔΡΙΣΤΛΙΞΗ ΣΟΤ ΤΡΜΑΣΟΥΟΙΝΟΤ ΑΝΑΡΣΗΔΧ ΠΑΝΧ Δ ΠΔΡΙΣΡΔΦΟΜΔΝΟ ΑΠΟ ΚΙΝΗΣΗΡΑ ΣΤΜΠΑΝΟ 1. Υσξίο αληίβαξν 2. Με αληίβαξν Οη δηαηάμεηο απηέο δελ ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα ιφγσ ηνπ πςεινχ θφζηνπο θαηαζθεπήο ηνπ ηχκπαλνπ θαη ηνπ απαηηνχκελνπ κεγάινπ κήθνπο ζπξκαηφζρνηλσλ. Δπεηδή ηα ζπξκαηφζρνηλα πεξηηπιίγνληαη ζην ηχκπαλν θαη παξακέλνπλ γηα πνιχ έηζη, θαηαπνλνχληαη ζπλερψο ζε θάκςε, ζπζηξέθνληαη θαη θαηαζηξέθνληαη γξήγνξα. Β. ΜΔ ΣΗ ΥΡΗΗ ΠΔΡΙΣΡΔΦΟΜΔΝΗ ΣΡΟΥΑΛΙΑ ΣΡΙΒΗ ΚΑΙ ΑΝΣΙΒΑΡΟΤ Σν ραξαθηεξηζηηθφ ηεο δηάηαμεο απηήο είλαη φηη ε θίλεζε κεηαδίδεηαη ζηα ζπξκαηφζρνηλα απφ κηα ηξνραιία,ηε ηξνραιία ηξηβήο. Η ηδηφηεηα, ε νπνία θάλεη ηα ζπξκαηφζρνηλα λα θηλνχληαη ηαπηφρξνλα κε ηε ηξνραιία ηξηβήο, ρσξίο λα γιηζηξνχλ πάλσ ηεο, ιέγεηαη έιμε. 44

46 Βαζηθνί ηξφπνη αλάξηεζεο 45

47 46

48 3.10. ΣΟ ΜΗΥΑΝΟΣΑΙΟ Σν κεραλνζηάζην είλαη ν ρψξνο ζηνλ νπνίν εγθαζίζηαηαη ν θηλεηήξηνο ή αλπςσηηθφο κεραληζκφο ηνπ αλειθπζηήξα, ν πίλαθαο ηνπ ρεηξηζηεξίνπ θπθιψκαηνο (Controller), ν πίλαθαο ηξνθνδνζίαο κε ειεθηξηθφ ξεχκα ηνπ ειεθηξνθηλεηήξα, ν ξπζκηζηήο ηαρχηεηαο θαη ν νξνθνδηαινγέαο (αλ ππάξρεη). Δίλαη ν πξνβιεπφκελνο ρψξνο πνπ ηθαλνπνηεί φιεο ηηο πξνδηαγξαθέο, ψζηε λα είλαη ηδαληθή ε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ απφ θάζε άπνςε αθ φηνπ ηνπνζεηεζεί θαη εγθαηαζηαζεί ζε πιήξε ιεηηνπξγία ν θηλεηήξηνο κεραληζκφο ηνπ αλειθπζηήξα. Σν κεραλνζηάζην ησλ αλειθπζηήξσλ βξίζθεηαη ζπλήζσο ζην δψκα, φκσο φηαλ ππάξρνπλ πεξηνξηζκνί σο πξνο ην χςνο ηνπ θηηξίνπ, ηνπνζεηείηαη ζην ππφγεην. Δθφζνλ ε πξφζβαζε ζην κεραλνζηάζην πξέπεη λα εμαζθαιίδεηαη νπσζδήπνηε, ε ηνπνζέηεζε ηνπ ζην δψκα ζεσξείηαη απινχζηεξε ιχζε. Ο ρψξνο ηνπ πξέπεη λα είλαη ζηεγλφο, λα εμαεξίδεηαη θαη ελδερνκέλσο λα είλαη ειεγρφκελεο ζεξκνθξαζίαο κεηαμχ ησλ -5 έσο 40 βαζκψλ Κειζίνπ. Δπίζεο, ην κεραλνζηάζην πξέπεη λα θσηίδεηαη απφ ειεθηξηθφ θχθισκα, αλεμάξηεην ηνπ θπθιψκαηνο θίλεζεο ηνπ αλειθπζηήξα, λα είλαη θαηαζθεπαζκέλν απφ άθιεθηα ή άθαπζηα πιηθά θαη λα δηαζέηεη ζχξα πνπ λα αλνίγεη πξνο ηα έμσ. Απαξαίηεηε ζεσξείηαη ε ηνπνζέηεζε επηγξαθήο ζηε ζχξα ηνπ πνπ λα γξάθεη: ΥΧΡΟ ΗΛΔΚΣ/ΚΗ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΗΥΑΝΟΣΑΙΟ ΑΠΑΓΟΡΔΤΔΣΑΙ Η ΔΙΟΓΟ ΣΟΤ ΜΗ ΔΥΟΝΣΔ ΔΡΓΑΙΑ. Σέινο, ην κεραλνζηάζην απαηηείηαη λα είλαη έηζη θαηαζθεπαζκέλν, ψζηε λα κε γίλεηαη ζπζζψξεπζε κηθξνζσκαηηδίσλ θαη ζθφλεο ζην εζσηεξηθφ ηνπ, αιιά λα δηαηεξείηαη θαζαξφ ζε ζπλερή βάζε. 47

49 3.11. ΟΙ ΑΠΟΒΔΣΗΡΔ ΔΠΙΚΑΘΙΗ Ο ζαιακίζθνο δελ πξέπεη λα μεπεξλά ηηο ηειεπηαίεο ζηάζεηο θαη απηφ δελ εμαζθαιίδεηαη κε ηε βνήζεηα ειεθηξηθψλ δηαηάμεσλ αζθαιείαο, αιιά κε ηνπο απνζβεζηήξεο επηθάζηζεο, πνπ πεξηνξίδνπλ ηηο δηαδξνκέο ηνπ ζαιακίζθνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ ζην ππζκέλα ηνπ θξέαηνο. Όηαλ ε ηαρχηεηα ηνπ ζαιακίζθνπ είλαη κέρξη 1.25 m/s, πξνβιέπνληαη ηνπιάρηζηνλ απνζβεζηήξεο ειαηεξίνπ. Γηα ηαρχηεηα πάλσ απφ 1.25 m/s, πξνβιέπνληαη απνζβεζηήξεο ιαδηνχ. 48

50 3.12. Ο ΑΝΤΦΧΣΙΚΟ (ΚΙΝΗΣΗΡΙΟ) ΜΗΥΑΝΙΜΟ Ο θηλεηήξηνο κεραληζκφο (ή απινχζηεξα ε κεραλή) ηνπ αλειθπζηήξα απνηειείηαη απφ ηα εμήο: Σε ηξνραιία ηξηβήο Σν κεησηήξα ζηξνθψλ (βαξνχιθν) Σε πέδε (θξέλν) θαη Σνλ ειεθηξνθηλεηήξα. 49

51 Αηέξκνλαο θνριίαο Οδνλησηφο ηξνρφο ή θνξψλα Άμνλαο θνξψλαο Σξνραιία ηξηβήο Ηιεθηξνκαγλεηηθή πέδε 50

52 ΚΙΝΗΣΗΡΙΟ ΜΗΥΑΝΙΜΟ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ (ΚΟΝΔ) ΣΡΟΥΑΛΙΑ ΣΡΙΒΗ Η ηξνραιία ηξηβήο παίξλεη θίλεζε απφ ηνλ ειεθηξνθηλεηήξα θαη κε ηξηβή ηε κεηαδίδεη ζηα ζπξκαηφζρνηλα αλάξηεζεο. Υξεζηκνπνηείηαη ζηνπο ζχγρξνλνπο αλειθπζηήξεο θαη ε ιεηηνπξγία ηεο εμαζθαιίδεηαη εμαηηίαο ησλ πςειψλ ζπληειεζηψλ ηξηβήο κεηαμχ ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ αλάξηεζεο θαη ησλ απιαθψλ ηεο ηξνραιίαο. Η ζρέζε κεηαμχ ηεο νλνκαζηηθήο δηακέηξνπ ηεο ηξνραιίαο ηξηβήο (ή ηεο ειεχζεξεο ηξνραιίαο ή ηνπ ηχκπαλνπ) θαη ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ αλάξηεζεο πξέπεη λα είλαη θαη ειάρηζηε ηηκή ίζε κε 40. Παιαηφηεξα, ζε νξηζκέλνπο κεραληζκνχο πνπ δνχιεπαλ θαη ρσξίο αληίβαξν, ην ξφιν ηεο ηξνραιίαο ηξηβήο έπαηδε ην ηχκπαλν κε εηδηθά δηακνξθσκέλεο ειηθνεηδήο απιαθψζεηο γηα ηελ πεξηέιημε ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ. 51

53 Η ηδηφηεηα, ε νπνία θάλεη ηα ζπξκαηφζρνηλα λα θηλνχληαη ηαπηφρξνλα κε ηε ηξνραιία, ρσξίο λα γιηζηξνχλ πάλσ ηεο, ιέγεηαη έιμε. Η ηξνραιία ηξηβήο ζπλήζσο θαηαζθεπάδεηαη απφ ρπηνζίδεξν. Γηα λα ζπλεξγάδνληαη θαιά ηα ζπξκαηφζρνηλα αλάξηεζεο (γηα λα θηλνχληαη φια κε ηελ ίδηα ηαρχηεηα), πξέπεη νη απιαθψζεηο ηεο ηξνραιίαο λα είλαη απνιχησο φκνηεο κεηαμχ ηνπο. Οη ηξνραιίεο ηξηβήο αλάινγα κε ηε κνξθή ησλ απιαθψζεσλ ηνπο δηαθξίλνληαη ζε: Α. Σξνραιίεο ζηαζεξήο κνξθήο Β. Σξνραιίεο κε ζηαζεξήο κνξθήο (ηχπνπ ζθήλαο) ΜΔΙΧΣΗΡΑ ΣΡΟΦΧΝ (ΒΑΡΟΤΛΚΟ) Ο κεησηήξαο ζηξνθψλ ζπλήζσο είλαη ηεο κνξθήο αηέξκνλα θνριίαθνξψλαο. ηελ πξάμε ρξεζηκνπνηνχληαη απιήο κνξθήο αηέξκνλεο. 52

54 Ο κεησηήξαο θάλεη απηφ πνπ ιέεη ε νλνκαζία ηνπ: παίξλεη απφ ηελ κηα πιεπξά (θηλεηήξα) πνιιέο ζηξνθέο θαη βγάδεη απφ ηελ άιιε πιεπξά (ηξνραιία) ιίγεο ζηξνθέο. Σν πφζεο θνξέο ιηγφηεξεο είλαη νη εμαγφκελεο ζηξνθέο απφ ηηο εηζαγφκελεο, νλνκάδεηαη ζρέζε κείσζεο (π.ρ. αλ έλαο θηλεηήξαο 1500 ζηξνθψλ ζπλδεζεί κε έλα αηέξκνλα πνπ έρεη ζρέζε κεηψζεσο 50, ηφηε νη ζηξνθέο ηεο ηξνραιίαο είλαη 1500/50=30). Η δηάηαμε ηνπ κεησηήξα αηέξκνλα θνριία-θνξψλαο παξέρεη εθ θχζεσο ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ζηελ αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο, εμαηηίαο ησλ ηξηβψλ θαη ησλ εμσηεξηθψλ δπλάκεσλ πνπ απαηηνχληαη γηα λα δνπιέςεη ην ζχζηεκα αληίζηξνθα (φηαλ π.ρ. ρσξίο παξνρή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, ν ζάιακνο ηείλεη λα θηλεζεί θαζνδηθά αληηζηξέθνληαο ηηο έλλνηεο εηζφδνπ θαη εμφδνπ ηνπ ζπζηήκαηνο. Με απηφ ηνλ ηξφπν ππάξρεη ε δπλαηφηεηα απηφκαηεο αθηλεηνπνίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο ζηελ πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ ειεθηξνθηλεηήξα. Ο βαζκφο απφδνζεο ηνπ κεησηήξα κε αηέξκνλα-θνξψλα είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 50%, φκσο απηφο ν ηχπνο ηνπ κεησηήξα παξνπζηάδεη ζεκαληηθά επηπξφζζεηα πιενλεθηήκαηα ζε φηη αθνξά ηνλ φγθν, ην ζφξπβν θαη ηε δπλαηφηεηα επίηεπμεο κεγάισλ ζρέζεσλ κεηάδνζεο i. Σέινο, ε έδξαζε ηνπ κεησηήξα είλαη ηέηνηα ψζηε ηα αμνληθά θαη αθηηληθά θνξηία λα παξαιακβάλνληαη απφ έδξαλα θχιηζεο (ξνπιεκάλ).σα θνξηία απηά αιιάδνπλ θνξά θαη θαηεχζπλζε αλάινγα κε ηελ θνξά πεξηζηξνθήο θαη ην νιηθφ θνξηίν ηνπ αλειθπζηήξα. Μεησηήο ζηξνθψλ (αηέξκνλαο θνξψλα) 53

55 ΗΛΔΚΣΡΟΜΑΓΝΗΣΙΚΗ ΠΔΓΗ (ΦΡΔΝΟ) Κάζε αλειθπζηήξαο πξέπεη λα είλαη εθνδηαζκέλνο κε ζχζηεκα πέδεζεο, ην νπνίν πξέπεη λα ελεξγνπνηείηαη απηφκαηα: Α. ε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο παξνρήο ξεχκαηνο θίλεζεο Β. ε πεξίπησζε δηαθνπήο ζηα θπθιψκαηα ρεηξηζκνχ. Σν θξέλν ηνπ αλειθπζηήξα έιμεο απνηειείηαη απφ έλα ειεθηξνκαγλήηε, ν νπνίνο (απ επζείαο ή κέζσ ελφο ζπζηήκαηνο κνριψλ) θηλεί δχν κπξάηζα κε θεξκνπίη. Όηαλ ν ειεθηξνκαγλήηεο αδξαλεί, ηα κπξάηζα, ππφ ηελ πίεζε ηζρπξψλ ειαηεξίσλ, εθάπηνληαη ηνπ ηχκπαλνπ, πνπ είλαη ηνπνζεηεκέλν ζηνλ άμνλα ηνπ θηλεηήξα θαη αθηλεηνπνηνχλ ηνλ αλειθπζηήξα. Όηαλ ζην πελίν ηνπ θξέλνπ δνζεί ξεχκα, ηα κπξάηζα ζεθψλνληαη θαη απειεπζεξψλνπλ ην ηχκπαλν, επηηξέπνληαο ηελ πεξηζηξνθή ηνπ θηλεηήξα. Σα κπξάηζα είλαη πάληα δχν, ελψ πξέπεη λα είλαη ππνινγηζκέλα ψζηε θαη κφλν ην έλα λα κπνξεί λα ζηακαηήζεη ηνλ αλειθπζηήξα. Υξεζηκνπνηνχκε δχν κπξάηζα (πνπ ιεηηνπξγνχλ ηαπηφρξνλα θαη ζπκκεηξηθά), ψζηε λα κελ θνξηίδεηαη κφλν απφ ηελ κηα πιεπξά ν άμνλαο ηνπ ηχκπαλνπ θαη ππνζηεί ζηξέβισζε. Ο ειεθηξνκαγλήηεο ηνπ θξέλνπ έρεη έλα πελίν θαη δχν ππξήλεο. Όηαλ ν ειεθηξνκαγλήηεο αδξαλεί, νη ππξήλεο έρνπλ κεηαμχ ηνπο κηα απφζηαζε. Όηαλ δνζεί ξεχκα ζην πελίν, νη ππξήλεο έιθνληαη θαη πιεζηάδνπλ κεηαμχ ηνπο. Δλψ νη ππξήλεο έιθνληαη, ηα κπξάηζα αλνίγνπλ, δειαδή θηλνχληαη αληίζεηα απφ ηνπο ππξήλεο. Απηφ πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε θάπνηνπ ζπζηήκαηνο κνριψλ ε φινπο ηνπο ηχπνπο θξέλσλ ηα ζηαζεξά ζεκεία ησλ κπξάηζσλ είλαη ζηεξεσκέλα κε έθθεληξνπο πείξξνπο, νη νπνίνη ξπζκίδνληαη ψζηε ηα θεξκνπίη λα εθάπηνληαη θαζ φιε ηελ επηθάλεηα ηνπο ζην ηχκπαλν θαη φρη ζην πάλσ ή ην θάησ κέξνο κφλν. Η δχλακε κε ηελ νπνία ηα κπξάηζα πεξηζθίγγνπλ ην ηχκπαλν γηα ην θξελάξηζκα ηνπ αλειθπζηήξα εθαξκφδεηαη απφ ειαηήξηα. Σα ειαηήξηα ξπζκίδνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αξρηθήο ξχζκηζεο ηνπ αλειθπζηήξα, ψζηε ην θξέλν λα κπνξεί λα ηνλ ζηακαηήζεη θνξησκέλν κε θνξηίν 150% ηνπ σθέιηκνπ. εκαληηθφ γηα ηελ αζφξπβε θαη κε αθξίβεηα ιεηηνπξγία ηνπ θξέλνπ είλαη ηα κπξάηζα κε ηα θεξκνπίη λα εθηεινχλ θαηά ηε ιεηηνπξγία ηνπο ηελ κηθξφηεξε δπλαηή δηαδξνκή. Με άιια ιφγηα, πξέπεη ηα θεξκνπίη λα αθήλνπλ ειάρηζην αέξα απφ ην ηχκπαλν φηαλ αλνίμνπλ. Ο ηξφπνο ξχζκηζεο ηεο απφζηαζεο θεξκνπίη - ηχκπαλνπ γηα φινπο ηνπο ηχπνπο θξέλσλ πξέπεη λα είλαη γλσζηφο απφ ηνλ ζπληεξεηή, γηαηί πξέπεη ζπρλά λα γίλεηαη ζπληήξεζε, θαζψο θζείξνληαη κε ηελ ρξήζε ηα θεξκνπίη Μπξάηζα θαη θεξκνπίη Σα κπξάηζα πξέπεη λα είλαη ηζρπξήο θαηαζθεπήο γηα λα αληέρνπλ ζηηο θνξηίζεηο ζηηο νπνίεο ππνβάιινληαη. Δπίζεο, ε επηθάλεηα ηνπο πξέπεη λα είλαη φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε, ψζηε εχθνια λα εθιχεηαη πξνο ηνλ έμσ ρψξν ε ζεξκφηεηα πνπ αλαπηχζζεηαη απφ ηελ ηξηβή ηνπο κε ην ηχκπαλν (ηδίσο ζηνπο αλειθπζηήξεο κηαο θαη δχν ηαρπηήησλ). 54

56 Η πνηφηεηα ησλ θεξκνπίη είλαη πνιχ ζεκαληηθή. Πξέπεη λα έρνπλ φζν ην δπλαηφλ ζηαζεξφηεξν ζπληειεζηή ηξηβήο ζε κηα πεξηνρή ηαρπηήησλ απφ κεδέλ έσο ηελ κέγηζηε, κε ηελ νπνία κπνξεί λα πεξηζηξαθεί ην ηχκπαλν. Τπάξρνπλ θεξκνπίη πνπ έρνπλ κηθξφ ζπληειεζηή ηξηβήο ζε κηθξέο ηαρχηεηεο θαη κεγάιν ζε κεγάιεο ηαρχηεηεο. Απηά δελ είλαη θαηάιιεια, γηαηί ην θξέλν πξέπεη φρη κφλν λα ζηακαηάεη ηνλ αλειθπζηήξα, αιιά θαη λα ηνλ ζπγθξαηεί ζηακαηεκέλν. Σέινο, ε ηξηβή πξέπεη λα επεξεάδεηαη φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξν απφ ηε ζεξκνθξαζία. Σα θεξκνπίη πνπ ρξεζηκνπνηνχκε είλαη θαη αξρήλ θαηαζθεπαζκέλα γηα λα έρνπλ ηθαλφ ζπληειεζηή ηξηβήο ζηηο πςειφηεξεο ζεξκνθξαζίεο, αιιά ιεηηνπξγνχλ ηθαλνπνηεηηθά θαη φηαλ ην ηχκπαλν είλαη θξχν. ηηο ρακειέο ζεξκνθξαζίεο ην ζηακάηεκα είλαη πην απφηνκν Μαγλήηεο θξέλνπ Υξεζηκνπνηείηαη πελίν πνπ ηξνθνδνηείηαη κε ζπλερέο ξεχκα 110 Volt.Αλ θαη αθξηβφηεξν, είλαη ην θαιχηεξν πνηνηηθά Ηιεθηξηθή Λεηηνπξγία Οη θαλφλεο αζθαιείαο απαηηνχλ λα κε κπνξεί ην θξέλν λα ειεπζεξσζεί εθφζνλ δελ ηξνθνδνηείηαη κε ξεχκα ν θηλεηήξαο. Γη απηφ ε ιεηηνπξγία ηνπ ειέγρεηαη απφ επαθή πνπ βξίζθεηαη ζε δηαθφπηε πνπ ελεξγνπνηεί ηνλ θηλεηήξα. Γηα κεγαιχηεξε αζθάιεηα, ζε πεξίπησζε πνπ θνιιήζεη ν δηαθφπηεο απηφο, ηνπνζεηείηαη ζε ζεηξά θαη κηα άιιε επαθή πνπ βξίζθεηαη ζε άιιν δηαθφπηε Σαρχηεηα ιεηηνπξγίαο Ο ηδαληθφο ρξφλνο απειεπζεξψζεσο ηνπ θξέλνπ επηηπγράλεηαη κε ζσζηή ξχζκηζε ηεο απφζηαζεο ησλ ππξήλσλ θαη δηαηήξεζε ηεο ηάζεσο ζηε ζσζηή ηεο ηηκή, θαζψο θαη κε θαηάιιεια ειεθηξηθά θπθιψκαηα πνπ επεξεάδνπλ ηνλ ρξφλν αληηδξάζεσο ηνπ θξέλνπ. ηνπο αλειθπζηήξεο ελαιιαζζφκελνπ ξεχκαηνοκηαο ή δχν ηαρπηήησλ, ε γξήγνξε αληίδξαζε ηνπ θξέλνπ είλαη πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο, γηαηί απ απηήλ εμαξηάηαη ε αθξίβεηα ηεο ηζνζηαζκίζεσο. Ο αέξαο κεηαμχ θεξκνπίη θαη ηχκπαλνπ πξέπεη λα είλαη φζν ην δπλαηφλ κηθξφηεξνο γηα ηε καιαθή θαη αζφξπβε ιεηηνπξγία ηνπ θξέλνπ. Η ρξνληθή δηάξθεηα αλνίγκαηνο θαη θιεηζίκαηνο ηνπ θξέλνπ θαλνλίδεηαη κε ρξνλνθπθιψκαηα. Γηα ηελ επηβξάδπλζε ηνπ αλνίγκαηνο ηνπ θξέλνπ κπνξεί λα ζπλδεζεί θαηάιιειε αληίζηαζε ζε ζεηξά κε ην πελίν. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηαρχηεηα ηνπ αλειθπζηήξα, ηφζν πην πνιχπινθα ρξνλνθπθιψκαηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην νκαιφ άλνηγκα θαη θιείζηκν ηνπ θξέλνπ. 55

57 Δπηζεψξεζε ζπληήξεζε ηεο πέδεο ε ηαθηηθά δηαζηήκαηα πξέπεη λα γίλνληαη νη εμήο ελέξγεηεο γηα ηε ζπληήξεζε ηεο πέδεο: 1. ρνιαζηηθφο θαζαξηζκφο ηνπ θξέλνπ. Γπαινραξηάξηζκα ηνπ ηχκπαλνπ γηα λα θχγεη ηπρφλ ζθνπξηά ή κπνγηέο. Απιφ ιηκάξηζκα ησλ θεξκνπίη κε ςηιή εκηζηξφγγπιε ιίκα ή κε ςηιφ ζκπξηδφπαλν. Βγάιζηκν, γπαινραξηάξηζκα, θαζάξηζκα θαη ιάδσκα ησλ πείξσλ, ψζηε λα είλαη ειεχζεξνη θαη λα πεξηζηξέθνληαη κε ην ρέξη. Λχζηκν ηνπ ππξήλα, απαιφ θαζάξηζκα θαη ιίπαλζε κε γξαθίηε ή κε κηα ζηαγφλα ιάδη αιεηκκέλε κε ην δάρηπιν. 2. Διέγρνπκε αλ ηα θεξκνπίη εθάπηνληαη κε φιε ηελ επηθάλεηα ηνπο ζην ηχκπαλν. Αλ φρη, ξπζκίδνπκε θαηάιιεια ηνπο έθθεληξνπο πείξνπο. Απηφ γίλεηαη θαη θάζε θνξά πνπ ζα ρξεηαζζεί λα βγνπλ νη ζηαγφλεο θαη λα επαλαηνπνζεηεζνχλ. Μεξηθέο απφ ηηο πην γεληθέο παξαηεξήζεηο πνπ κπνξνχκε λα θάλνπκε γηα ηε πέδε είλαη νη αθφινπζεο: Σα επηζέκαηα ηεο πέδεο πξέπεη λα είλαη άθαπζηα. Η πέδε πξέπεη θαηά ηε ιεηηνπξγία ηεο λα παξακέλεη αλνηθηή κε ειεθηξηθή ελέξγεηα. Η πέδε πξέπεη λα ιεηηνπξγεί απηφκαηα θαη ρσξίο ρξνληθή θαζπζηέξεζε ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ηάζεο ηνπ δηθηχνπ, αιιά θαη ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ηάζεο ρεηξηζκνχ. Η πέδε πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα ζηακαηάεη ην θηλεηήξην κεραληζκφ, φηαλ ν ζάιακνο είλαη θνξησκέλνο κε ην 1.25 ηνπ σθέιηκνπ θνξηίνπ. Πξέπεη λα απνθιείεηαη ε ηξνθνδφηεζε ηεο πέδεο απφ ην θηλεηήξα ηνπ θηλεηήξηνπ κεραληζκνχ, φηαλ απηφο ιεηηνπξγεί ζαλ γελλήηξηα ΗΛΔΚΣΡΟΚΙΝΗΣΗΡΑ Ο ειεθηξνθηλεηήξαο ηξνθνδνηείηαη κε ειεθηξηθφ ξεχκα απφ ην γεληθφ πίλαθα ηνπ κεραλνζηαζίνπ. ηξεθφκελνο θηλεί, δηακέζνπ κεησηήξα ζηξνθψλ, ηε ηξνραιία ηξηβήο, ε νπνία παξαζχξεη ζε θίλεζε ηα ζπξκαηφζρνηλα αλάξηεζεο, άξα θαη ην ζαιακίζθν. Η εθινγή ηνπ θηλεηήξα απνηειεί βαζηθφ πξφβιεκα ηνπ κειεηεηή, ιφγσ ηεο ηδηνκνξθίαο πνπ παξνπζηάδνπλ νη εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ. Οη θηλεηήξεο ησλ αλειθπζηήξσλ, ιφγσ ηεο ηδηνκνξθίαο ησλ ζπλζεθψλ ιεηηνπξγίαο ηνπο, είλαη ζρεδηαζκέλνη γηα κε ζπλερή ιεηηνπξγία. Γηα ηελ θαηά ην δπλαηφλ αζφξπβε ιεηηνπξγία ηνπ θηλεηήξα, επηδηψθεηαη ε απφιπηε δπγνζηάζκηζε ησλ πεξηζηξεθφκελσλ καδψλ. Η ηζρχο ηνπ θηλεηήξα εθιέγεηαη θαηά 25% κεγαιχηεξε ηεο απαηηνχκελεο, ψζηε απηφο λα εξγάδεηαη κε κηθξφηεξν ηνπ θαλνληθνχ θνξηίν. Η ξνπή εθθίλεζεο ηνπ θηλεηήξα ζα πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ δηπιάζηα ηεο παξνπζηαδφκελεο θαηά ηε ιεηηνπξγία κε θαλνληθφ θνξηίν. Όζν πεξηζζφηεξν ηαρχζηξνθνο είλαη ν ρξεζηκνπνηνχκελνο θηλεηήξαο, ηφζν κεγαιχηεξεο θζνξέο θαη ζνξχβνπο παξνπζηάδεη, αιιά νη δηαζηάζεηο θαη ην θφζηνο ηνπ κεηψλνληαη αηζζεηά. 56

58 Οη θηλεηήξεο ζα πξέπεη λα ειέγρνληαη φζν αθνξά ηε ζεξκηθή θαηαπφλεζή ηνπο, ε νπνία εμαξηάηαη απφ ηε δηάξθεηα δεχμεο, απφ ηηο εθθηλήζεηο αλά ψξα θαη απφ ην κέγεζνο ηεο απνδηδφκελεο ξνπήο ζηξέςεο. Οη θαηαζθεπαζηέο θηλεηήξσλ ησλ αλειθπζηήξσλ δίλνπλ επαξθή ζηνηρεία γηα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο, φπσο: Σελ νλνκαζηηθή ηζρχ Σελ νλνκαζηηθή ξνπή Σε ξνπή εθθίλεζεο Σε δηάξθεηα δεχμεο θαζψο θαη Σν κέγηζην αξηζκφ εθθηλήζεσλ αλά ψξα Δίδε θηλεηήξσλ Οη ρξεζηκνπνηνχκελνη θηλεηήξεο κπνξνχλ λα δηαθξηζνχλ ζε: Α. Κηλεηήξεο Δ.Ρ. θαη Β. Κηλεηήξεο.Ρ. Α. Κηλεηήξεο Δ.Ρ. Αζχγρξνλνη βξαρπθπθισκέλνπ δξνκέα (ηξηθαζηθνί) Δίλαη νη πην δηαδεδνκέλνη γηα ηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ αλειθπζηήξσλ. Αλάινγα κε ηε ηαρχηεηα θίλεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ θαη ηνπ απαηηνχκελνπ βαζκνχ ηζνζηάζκηζεο ρξεζηκνπνηνχληαη: 1. Κηλεηήξεο Δ.Ρ. ηξηθαζηθνί βξαρπθπθισκέλνπ δξνκέα κηαο ηαρχηεηαο. Απηνί έρνπλ έλα ηξηθαζηθφ ηχιηγκα θαη ν αξηζκφο ησλ ζηξνθψλ ηνπο θπκαίλεηαη απφ ζηξνθέο ην ιεπηφ. Υξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ζε πνιπθαηνηθίεο, πνπ έρνπκε αλειθπζηήξεο 3 4 αηφκσλ, θηλνχκελνπο κε ηαρχηεηα πνπ δελ ππεξβαίλεη ηα 0.8 m/s. Η ηζνζηάζκηζε είλαη δχζθνιν λα επηηεπρζεί κε αθξίβεηα, ιφγσ ηνπ φηη απφ ηε ηαρχηεηα ησλ m/s, ν ζάιακνο κεηαπίπηεη ζε κεδεληθή ηαρχηεηα (ζηάζκεπζε). 2. Κηλεηήξεο Δ.Ρ. ηξηθαζηθνί δχν ηαρπηήησλ. Υξεζηκνπνηνχληαη ζε θηίξηα πνπ παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε θίλεζε απφ ηηο ζπλεζηζκέλεο πνιπθαηνηθίεο θαη πνπ ε ηαρχηεηα ηνπ ζαιακίζθνπ ηνπο δελ είλαη κεγαιχηεξε απφ 1.2 m/s. Οη θηλεηήξεο δχν ηαρπηήησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνπο αλειθπζηήξεο έρνπλ κέζα ζηηο νδνληψζεηο ηνπ ζηάηε, δχν ηειείσο αλεμάξηεηα κεηαμχ ηνπο ηπιίγκαηα. Έλα απφ απηά δίλεη ιίγα δεχγε πφισλ, αιιά πνιιέο ζηξνθέο ζην θηλεηήξα ( RPM), ελψ ην άιιν δίλεη πεξηζζφηεξα δεχγε πφισλ θαη ιηγφηεξεο ζηξνθέο ( RPM). Μέζα ζηηο νδνληψζεηο ηνπνζεηείηαη ζπλήζσο, πξψηα ην ηχιηγκα πνπ παξνπζηάδεη κηθξφ αξηζκφ πφισλ θαη ζηε ζπλέρεηα ην ηχιηγκα κε ην κεγάιν αξηζκφ πφισλ. Η ζπλδεζκνινγία θάζε ηπιίγκαηνο γίλεηαη ζπλήζσο κέζα ζην θηλεηήξα θαη ζην θηβψηην αθξνδεθηψλ θαηαιήγνπλ 6 άθξα, ηξία γηα ηε ηξνθνδφηεζε ηνπ ελφο ηπιίγκαηνο θαη ηξία γηα ηε ηξνθνδφηεζε ηνπ άιινπ. 3. Αζχγρξνλνη θηλεηήξεο κεηά δαθηπιίσλ. Γηα ηε θαιχηεξε ξχζκηζε ηεο ηαρχηεηαο, ηελ νκαιφηεξε επηηάρπλζε ηνπ ζαιακίζθνπ θαζψο θαη γηα ηελ εθθίλεζε κε κηθξφηεξν ξεχκα ελδείθλπηαη ε ρξεζηκνπνίεζε δαθηπιηνθφξσλ ηξηθαζηθψλ θηλεηήξσλ κε αληηζηάζεηο. 57

59 Υξεζηκνπνηνχληαη φκσο πεξηνξηζκέλα, ιφγσ ηεο πςειήο ηνπο ηηκήο θαη ηεο δχζθνιεο ζπληήξεζήο ηνπο Τπνινγηζκφο ηζρχνο θηλεηήξα Ο θηλεηήξαο ηεο κεραλήο πξέπεη λα έρεη αξθεηή ηππνδχλακε, ψζηε λα είλαη ηθαλφο λα θηλεί ην ζχζηεκα ζαιάκνπ-αληίβαξνπ θάησ απφ ηηο πην δπζκελείο ζπλζήθεο θφξηηζεο. Όηαλ ην χςνο ηνπ θξέαηνο είλαη ζρεηηθά κεγάιν (θαη δελ ππάξρεη αληηζηάζκηζε), ην βάξνο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ δελ είλαη ακειεηέν θαη πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε. Έηζη, ζηε δπζκελέζηεξε ζπλζήθε ε δχλακε Ρ (δξψζα δχλακε), πνπ πξέπεη λα εθαξκφζεη ν θηλεηήξαο ζην ζχζηεκα είλαη: P= (1-B) * Q+S Όπνπ:Q=ην σθέιηκν θνξηίν Β= ην πνζνζηφ ηνπ ηζνδπγηζκνχ θαη S=ην βάξνο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ. Πην απιά κπνξνχκε λα πνχκε φηη ε δξψζα δχλακε Ρ είλαη: P= F + Q + S - G Όπνπ: F= ην βάξνο ηνπ ζαιάκνπ Q= ην σθέιηκν θνξηίν S= ην βάξνο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ θαη G= ην βάξνο αληίβαξνπ. Η ηζρχο Ν ηνπ θηλεηήξα ζε hp δίλεηαη απφ ηνλ ηχπν: N= ( P * U ) / (75 * ε ) Όπνπ: P= ε δξψζα δχλακε ζε kg U= ε κέγηζηε ηαρχηεηα ηνπ αλειθπζηήξα ζε m / sec ε = ν ζπληειεζηήο απνδφζεσο ηνπ ζπζηήκαηνο. ( Σν 75 είλαη έλαο ζπληειεζηήο πνπ κεηαηξέπεη ηα ρηιηνγξακκφκεηξα ζε ίππνπο.) 58

60 Αθνχ γλσξίδνπκε ινηπφλ ηε δξψζα δχλακε θαη ηε ηαρχηεηα, γηα λα ππνινγίζνπκε ηελ ηζρχ, πξέπεη λα πξνζδηνξίζνπκε ηνλ ζπληειεζηή απφδνζεο n, πνπ εμαξηάηαη απφ ηηο απψιεηεο, νη νπνίεο ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε πξνέξρνληαη απφ ηηο δηάθνξεο κεραληθέο ηξηβέο θαηά ηελ θίλεζε ηνπ αλειθπζηήξα. Πνιιέο ηξηβέο-κηθξφο ζπληειεζηήο απφδνζεο Λίγεο ηξηβέο-κεγάινο ζπληειεζηήο απφδνζεο Οη ηξηβέο είλαη δχν εηδψλ: Α) Απηέο πνπ νθείινληαη ζηελ πνηφηεηα θαη ηνλ ηξφπν εγθαηάζηαζεο ηνπ πιηθνχ Β) Απηέο πνπ νθείινληαη ζην είδνο, ηελ θαηαζθεπή θαη ηελ δηάηαμε ηνπ πιηθνχ. ηελ πξψηε θαηεγνξία ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη αλ νη νδεγνί θαη ηα πέδηια νιίζζεζεο ή θχιηζεο είλαη ζσζηά ξπζκηζκέλα. Αθφκε, παίδεη ξφιν αλ ε κεραλή θαη νη ηξνραιίεο παξέθθιηζεο είλαη ζσζηά δπγηζκέλεο. Όπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ ινηπφλ, ε ηθαλφηεηα θαη ε επζπλεηδεζία ηνπ ηερλίηε εγθαηαζηάζεσο παίδεη θχξην ξφιν ζηελ επίηεπμε πςεινχ ζπληειεζηή απνδφζεσο. ηελ δεχηεξε θαηεγνξία παίδνπλ ξφιν: 1. Αλ ππάξρεη ή δελ ππάξρεη αηέξκνλαο θαη εθφζνλ ππάξρεη, πφζεο αξρέο έρεη. Όζν πεξηζζφηεξεο αξρέο, ηφζν κεγαιχηεξνο βαζκφο απφδνζεο ηνπ αηέξκνλα. 2. Αλ ε ηξνραιία ηξηβήο θαη νη ηξνραιίεο παξέθθιηζεο έρνπλ ξνπιεκάλ ή θνπδηλέηα. 3. Πφζεο ηξνραιίεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζην ζχζηεκα ζπλνιηθά. 4. Αλ νη νδεγνί έρνπλ πιαληζκέλε ηελ επηθάλεηα νιίζζεζεο ηνπο ή αλ είλαη ελ ςπρξψ εμειαζκέλνη. 5. Αλ έρνπκε πέδηια νιίζζεζεο ή πέδηια θχιηζεο. 6. ηηο εγθαηαζηάζεηο κεγάισλ ηαρπηήησλ παίδνπλ ξφιν θαη νη ηξηβέο ηνπ αέξα θαζψο ν ζάιακνο θηλείηαη κέζα ζην θξεάηην. Γηα ηελ ειάηησζε ησλ ηξηβψλ απηψλ (θαη κείσζε ηνπ ζνξχβνπ) ρξεηάδεηαη ζ απηέο ηηο πεξηπηψζεηο εηδηθφο εμαεξηζκφο ζην θξεάηην. 59

61 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4 ΔΙΓΙΚΟΙ ΣΤΠΟΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 4.1. ΑΘΔΝΟΦΟΡΟΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ Οη αλειθπζηήξεο απηνί έρνπλ εηδηθά κειεηεζεί γηα ηε κεηαθνξά αζζελψλ ζε θιηληθέο, λνζνθνκεία θαη γεληθφηεξα ζε ρψξνπο πνπ ζηεγάδνληαη θέληξα πγείαο. Ο ηξφπνο θίλεζήο ηνπο, ε ηαρχηεηα ηνπο θαζψο επίζεο θαη ε επηθάλεηα ηνπ ζαιάκνπ, έρνπλ κειεηεζεί ψζηε λα εμππεξεηνχλ κε ην θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ηε κεηαθνξά αζζελψλ. Οη αζζελνθφξνη αλειθπζηήξεο ιεηηνπξγνχλ κε ην ζχζηεκα ρεηξηζκνχ SELECTIVE-COLLECTIVE κε δχν ηαρχηεηεο, έρνπλ ζπζθεπή ππεξθφξησζεο θαη ζπλνδεχνληαη απφ νδεγφ. Οη δηαζηάζεηο ηνπ ζαιάκνπ είλαη ηέηνηεο, ψζηε λα κπνξεί ρσξίο δπζθνιία λα κεηαθέξεηαη θνξείν κε αζζελή κε ηηο απαξαίηεηεο γηα θάζε πεξίπησζε ζπζθεπέο, φπσο βάζεηο γηα ηελ ηνπνζέηεζε νξψλ θ.α. Καηά ηε δηαδξνκή ηνπ, ν ζάιακνο ηνπ αλειθπζηήξα, φηαλ ηνλ ρεηξίδεηαη νδεγφο αγλνεί φιεο ηηο εμσηεξηθέο θιήζεηο θαη ππαθνχεη κφλν ζηελ εζσηεξηθή θιήζε πνπ ηνπ έρεη δνζεί. Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ κπνξεί λα είλαη εκηαπηφκαηεο, πεξηζηξνθηθέο κε κεραληθή επαλαθνξά ή απηφκαηεο ζπξφκελεο. Αλάινγα κε ηελ ηαρχηεηα ηνπ αλειθπζηήξα, ν ζάιακνο είλαη εθνδηαζκέλνο ή φρη κε εζσηεξηθέο πφξηεο. Κπξίσο, ζηνπο αζζελνθφξνπο αλειθπζηήξεο, πξέπεη λα ηνπνζεηνχληαη εζσηεξηθέο πφξηεο ζην ζάιακν, γηαηί έηζη απνθεχγεηαη ε επαθή ηνπ θνξείνπ κε ην ηνίρσκα ηνπ θξεαηίνπ, πνπ κπνξεί λα ζπκβεί απφ κηα άζειε θίλεζε ηνπ θνξείνπ, θαηά ηε δηαδξνκή ηνπ αλειθπζηήξα. Οη εζσηεξηθέο εκηαπηφκαηεο πφξηεο πξέπεη λα είλαη ζπξφκελεο θαη φρη πεξηζηξνθηθέο, γηαηί έηζη ράλεηαη πνιχηηκνο ρψξνο απφ ηελ επηθάλεηα ηνπ ζαιάκνπ θαη ε είζνδνο θαη έμνδνο ησλ θνξείσλ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηδηαίηεξε δπζθνιία. Γηα ηηο πεξηπηψζεηο εγθισβηζκνχ ησλ κεηαθεξνκέλσλ, εθηφο απφ ηηο απαξαίηεηεο ερεηηθέο ζπζθεπέο, είλαη απαξαίηεηε κηα ηειεθσληθή ζχλδεζε αλάκεζα ζην ζάιακν θαη ζην ηειεθσληθφ θέληξν ηνπ θηηξίνπ. Όηαλ ν αλειθπζηήξαο δελ κεηαθέξεη αζζελείο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κεηαθνξά αηφκσλ θαη ιεηηνπξγεί απηφκαηα κε ην ζχζηεκα ρεηξηζκνχ (SELECTIVE-COLLECTIVE). 60

62 4.2. ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ ΜΔΓΑΛΧΝ ΦΟΡΣΙΧΝ Έηζη νλνκάδνληαη νη αλειθπζηήξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλχςσζε θνξηίσλ κεγάινπ βάξνπο θαη εμππεξεηνχλ εξγνζηάζηα, απνζήθεο θαη γεληθά βηνηερληθνχο θαη βηνκεραληθνχο ρψξνπο. Απνθαινχληαη θαη σο θνξηεγνί αλειθπζηήξεο θαη ε ρξεζηκνπνίεζε ηνπο γηα ηε κεηαθνξά αηφκσλ απαγνξεχεηαη. Η θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ γίλεηαη κε νδεγφ ή κε ζχζηεκα απηφκαηεο ζπιινγήο-επηινγήο θιήζεσλ (SELECTIVE-COLLECTIVE). 61

63 Σν πιαίζην αλάξηεζεο ηνπ ζαιάκνπ είλαη ηζρπξήο θαηαζθεπήο θαη ε αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ γίλεηαη κε ηδηαίηεξεο ηξνραιίεο, πξνζαξκνζκέλεο θαηάιιεια ζε εηδηθφ πιαίζην. Ο ζάιακνο είλαη θαηαζθεπαζκέλνο απφ ιακαξίλα πάρνπο 2 mm, έρεη ζηαζεξφ δάπεδν κε επίζηξσζε απφ άθαπζην πιηθφ κεγάιεο αληνρήο ζε θζνξέο θαη παξακνξθψζεηο. Η ηζνζηάζκηζε είλαη νπσζδήπνηε απαξαίηεηε γηα ηε ζσζηή ζηάζκεπζε ζηνπο νξφθνπο, ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη ε θφξησζε θαη εθθφξησζε ηνπ ζαιάκνπ ρσξίο λα δεκηνπξγνχληαη ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα. Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ απνηεινχληαη ζπλήζσο απφ δπν θχιια κε ιεηηνπξγία εκηαπηφκαηε. Δίλαη εθνδηαζκέλεο κε ζχζηεκα πξνκαλδάισζεο, έρνπλ εηδηθά αλνίγκαηα θσηηζκνχ δηαηνκήο 800 cm2 θαη θαιχπηνληαη απφ νπιηζκέλν ηδάκη πάρνπο ην ιηγφηεξν 5 mm. Οη νδεγνί ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ, θαζψο ηα αξκνθάιππηξα θαη νη θνριίεο ζχλδεζεο πξέπεη λα εθιεγνχλ χζηεξα απφ ζνβαξή κειέηε ησλ ζπλζεθψλ θίλεζεο ηνπ αλειθπζηήξα, ην θνξηίν πνπ πξφθεηηαη λα αλπςσζεί (είδνο θαη βάξνο θνξηίνπ) θαζψο θαη απφ ηελ αληνρή ηνπο, ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο θαηαπνλήζεηο πνπ κπνξεί λα δερζνχλ ζε πεξίπησζε ιεηηνπξγίαο ηεο ζπζθεπήο αξπάγεο. Δπηπιένλ, πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηα ρξεζηκνπνηνχκελα ζπξκαηφζρνηλα, δειαδή ζην πιήζνο ηνπο θαη ζηελ νλνκαζηηθή ηνπο δηάκεηξν. Σν πξαγκαηηθφ θνξηίν ζξαχζεο ηνπο θαζψο θαη ε ζσζηή πξφζδεζε ηνπο απνηεινχλ ζνβαξφ παξάγνληα γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα. Αθφκα νη ηξνραιίεο αλάξηεζεο θαη εθηξνπήο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ, πξέπεη λα δπγίδνληαη ζσζηά θαη νη απιαθψζεηο λα κελ πεξηέρνπλ μέλα ζψκαηα, φπσο γξάζα, γξέδηα θ.η.ι., γηα ηελ απνθπγή κεηαπήδεζεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ απφ ηηο απιαθψζεηο ζε πεξίπησζε αλψκαιεο θίλεζεο ηνπ ζαιάκνπ ή ηνπ αληίβαξνπ ηνπ αλειθπζηήξα. Έρεη παξαηεξεζεί ην θαηλφκελν απφ θαθή θφξησζε ηνπ ζαιάκνπ, ην θνξηίν λα βξίζθεη ζην ηνίρσκα ηνπ θξεαηίνπ, κε απνηέιεζκα ην ζεκαληηθφ ραιάξσκα ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ θαη ηελ αλαπήδεζε ηνπο απφ ηελ θηλεηήξηα ηξνραιία. Η βάζε έδξαζεο ηνπ κεραληζκνχ θίλεζεο πξέπεη λα έρεη ηελ απαηηνχκελε επηθάλεηα, ην θαηάιιειν βάξνο θαζψο θαη ηε ζσζηή αγθχξσζε, ηφζν γηα ηε ζσζηή ζηήξημε ηνπ κεραληζκνχ, φζν θαη γηα ηελ απνθπγή πηζαλήο κεηαηφπηζεο εμαηηίαο ησλ δπλάκεσλ έιμεο ζηελ ηξνραιία ηξηβήο. Σέινο, ζηνπο αλειθπζηήξεο κεγάισλ θνξηίσλ δελ είλαη απαξαίηεηε ε ερνκφλσζε, φκσο είλαη απαξαίηεην έλα ζχζηεκα θαηάζβεζεο ππξθαγηάο, ε νπνία κπνξεί λα εθδεισζεί απφ δηάθνξεο αηηίεο θαη ηδηαίηεξα ζε ρψξνπο κεηαθνξάο εχθιεθησλ πιψλ. 62

64 63

65 4.3. ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ ΜΙΚΡΧΝ ΦΟΡΣΙΧΝ χκθσλα κε ηα πξφηππα ηνπ ΔΛ.Ο.Σ αλειθπζηήξαο κηθξψλ θνξηίσλ ζα νλνκάδεηαη θάζε κφληκε εγθαηαζηεκέλε αλπςσηηθή ζπζθεπή πνπ εμππεξεηεί θαζνξηζκέλα επίπεδα ζηάζεσλ θαη έρεη ζάιακν ν νπνίνο, εμαηηίαο ησλ δηαζηάζεσλ θαη ηεο θαηαζθεπήο ηνπ, δελ επηηξέπεη ηελ είζνδν αηφκσλ θαη ν νπνίνο θηλείηαη θαηά κήθνο κεηαμχ θαηαθφξπθσλ νδεγψλ ή νδεγψλ κε θιίζε κηθξφηεξε απφ 15 σο πξνο ηελ θαηαθφξπθν. Σα ραξαθηεξηζηηθά ησλ αλειθπζηήξσλ κηθξψλ θνξηίσλ θιάζεο V πνπ ζπληζηψληαη γηα ζπλήζε ρξήζε είλαη ηα εμήο: Ολνκαζηηθφ θνξηίν ζε ρηιηφγξακκα Ολνκαζηηθή ηαρχηεηα ζε κέηξα αλά δεπηεξφιεπην: ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη αλειθπζηήξεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλχςσζε κηθξψλ θνξηίσλ (κέρξη 250 kg). Σνπνζεηνχληαη θπξίσο ζε ρψξνπο φπνπ ε κεηαθνξά εκπνξεπκάησλ θαη άιισλ εηδψλ, φπσο θξέαηα, ρεκηθά πξντφληα ή αθάζαξηα είδε ξνπρηζκνχ, γηα δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο, δελ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε ηνπο αλειθπζηήξεο αηφκσλ. Καηά ζπλέπεηα νη αλειθπζηήξεο απηνί εμππεξεηνχλ απνζήθεο, βηνηερληθνχο ρψξνπο θαη θιηληθέο. Σν θξεάηην ηνπ αλειθπζηήξα δελ κπνξεί λα έρεη επηθάλεηα κεγαιχηεξε απφ 1,00 m θαη ε θαηαζθεπή ηνπ γίλεηαη απφ κπεηφλ, ηνχβιν, ιακαξίλα ή πιέγκα. Ο ζάιακνο απηψλ ησλ αλειθπζηήξσλ είλαη κεηαιιηθφο κε πιεπξηθά ηνηρψκαηα θαη νξνθή. Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ έρνπλ ειάρηζην χςνο 1,00 m θαη θέξνπλ επαθέο αζθαιείαο θαη ζχζηεκα πξνκαλδάισζεο. Καηά ζπλέπεηα ε θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ είλαη αδχλαηε ζε πεξίπησζε πνπ θάπνηα πφξηα παξακέλεη αλνηρηή. Η ζηάζκεπζε ηνπ ζαιάκνπ κπνξεί λα γίλεηαη ζηε ζηάζκε ηνπ δαπέδνπ ηνπ νξφθνπ ή ςειφηεξα, αλάινγα κε ηηο αλάγθεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζε θάζε πεξίπησζε. Η ηαρχηεηα ηνπ ζαιάκνπ ηνπ αλειθπζηήξα δελ πξέπεη λα είλαη κεγαιχηεξε απφ 0.40 m/s. Η αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ γίλεηαη κε δχν ηνπιάρηζηνλ ζπξκαηφζρνηλα κε δηάκεηξν φρη κηθξφηεξεο ησλ 6.5 mm. Ο κεραληζκφο θίλεζεο κπνξεί λα ιεηηνπξγεί κε ηξνραιία ηξηβήο ή κε ηχκπαλν. Όηαλ ιεηηνπξγεί κε ηξνραιία πξέπεη αλάκεζα ζηε ηξνραιία θαη ζην ζπξκαηφζρνηλν λα ππάξρεη ε ζρέζε: Σν κεραλνζηάζην ησλ αλειθπζηήξσλ κηθξψλ θνξηίσλ κπνξεί λα βξίζθεηαη κέζα ζηνλ φξνθν ηεο ηειεπηαίαο ζηάζεο ηνπ αλειθπζηήξα, ζηε ηαξάηζα ή ζην ππφγεην. Σν κηθξφηεξν χςνο ηνπ κεραλνζηαζίνπ είλαη 1.00 m θαη ε πξνζπέιαζε ηνπ πξέπεη λα γίλεηαη απφ θνηλφρξεζην ρψξν. Σα εκπνξεχκαηα θαη γεληθφηεξα φια ηα είδε πνπ κεηαθέξνληαη κε απηνχο ηνπο αλειθπζηήξεο πξέπεη λα αζθαιίδνληαη κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε κεηαθίλεζε ηνπο κέζα ζην ζάιακν λα είλαη αδχλαηε. Η πξφζθξνπζε ηνπ θνξηίνπ πνπ κεηαθέξεηαη εθηφο απφ ηηο δεκηέο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ζηελ εγθαηάζηαζε ηνπ αλειθπζηήξα, έρεη θαη πνιιέο δπζάξεζηεο ζπλέπεηεο ζην θνξηίν πνπ κεηαθέξεηαη. 64

66 ε αλειθπζηήξεο κηθξψλ θνξηίσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε απνζήθεο ή βηνηερλίεο κε εχθιεθηεο χιεο θαζψο επίζεο θαη ζε εξγνζηάζηα βάκβαθνο πξέπεη λα ιακβάλνληαη ηδηαίηεξα κέηξα πξνζηαζίαο ζε πεξίπησζε ππξθαγηάο. Σέινο, νη θαισδηψζεηο ζην θξεάηην θαζψο θαη νη ζπλδέζεηο ζηα θνπηηά ησλ δηαθιαδψζεσλ πξέπεη λα ειέγρνληαη ζρνιαζηηθά ζε θάζε ζπληήξεζε ή ζε θάζε βιάβε ηνπ αλειθπζηήξα ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ IV ηε θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη αλειθπζηήξεο πνπ είλαη ζρεδηαζκέλνη θπξίσο γηα ηε κεηαθνξά θνξηίσλ πνπ ζπλνδεχνληαη απφ πξφζσπα. Οη αλειθπζηήξεο ηεο θαηεγνξίαο απηήο πξέπεη λα έρνπλ ηα αθφινπζα ραξαθηεξηζηηθά: Ολνκαζηηθφ θνξηίν ζε ρηιηφγξακκα: Ολνκαζηηθή ηαρχηεηα ζε κέηξα αλά δεπηεξφιεπην:

67 Σν κεραλνζηάζην πξέπεη λα ηνπνζεηείηαη πάλσ απφ ην θξεάηην. Ο πίζσ ηνίρνο ηνπ κεραλνζηαζίνπ θαζψο επίζεο θαη έλαο απφ ηνπο πιεπξηθνχο ηνίρνπο πξέπεη λα είλαη επζπγξακκηζκέλνη κε ηνπο αληίζηνηρνπο ηνίρνπο ηνπ θξεαηίνπ. Η επέθηαζε ζε βάζνο ηνπ κεραλνζηαζίνπ ζε ζρέζε κε ην θξεάηην πξέπεη λα γίλεηαη πξνο ηελ πιεπξά ησλ πφξησλ ηνπ θξεαηίνπ. 66

68 4.5. ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ ΦΑΓΗΣΧΝ ηε θαηεγνξία απηή αλήθνπλ νη αλειθπζηήξεο κε κηθξή αλπςσηηθή ηθαλφηεηα κέρξη 100kg.Σνπνζεηνχληαη ζε εζηηαηφξηα, μελνδνρεία, πινία θαη γεληθά ζε ρψξνπο πνπ ε επηθνηλσλία κε ηα καγεηξεία πνπ θπξίσο βξίζθνληαη ζην ππφγεην είλαη απαξαίηεηε. Ο ζάιακνο απηψλ ησλ αλειθπζηήξσλ είλαη ζπλήζσο κεηαιιηθήο θαηαζθεπήο ή είλαη βακκέλνο κε ιαδνκπνγηά θαη θέξεη δχν ή ηξία ξάθηα γηα ηελ ηνπνζέηεζε ησλ δίζθσλ. Οη δηαζηάζεηο ηνπ ζαιάκνπ είλαη ζπλήζσο 70*70 cm θαη ην χςνο ηνπ δελ ππεξβαίλεη ηα 80 cm. Δίλαη απαξαίηεηε κηα ειεθηξηθή ζπζθεπή πνπ λα δηαθφπηεη ην θχθισκα ρεηξηζκνχ ηνπ αλειθπζηήξα, φηαλ αλνίμεη κηα πφξηα θαηά ηε δηαδξνκή ηνπ ζαιάκνπ, ελψ δηαηάμεηο αζθάιεηαο, φπσο ξπζκηζηήο ηαρχηεηαο ή ζπζθεπή αξπάγεο δελ είλαη απαξαίηεηεο. Οη κπνπηνληέξεο ησλ νξφθσλ έρνπλ πιήθηξα απνζηνιήο-θιήζεο θαη stop, ελψ ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ππάξρεη θσηεηλή έλδεημε ηεο θίλεζεο ηνπ ζαιάκνπ, πνπ είλαη κφληκνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ αλειθπζηήξα. Οη πφξηεο ηνπ θξεαηίνπ απνηεινχληαη απφ δχν θχιια, πνπ ζχξνληαη θαηαθφξπθα κέζα ζην θξεάηην θαηά ηελ αληίζεηε θνξά. Η ηνπνζέηεζε ησλ θχιισλ ηεο πφξηαο γίλεηαη ζε χςνο 80 cm απφ ην δάπεδν ηνπ νξφθνπ. Σν κεραλνζηάζην κπνξεί λα ηνπνζεηεζεί κέζα ζηνλ ηειεπηαίν φξνθν θαη ε επηζεψξεζή ηνπ λα γίλεηαη απφ κφληκα ή φρη ηνπνζεηεκέλε ζθάια ζηελ είζνδν ηνπ. Ο εμαεξηζκφο ηνπ θξεαηίνπ ή ηνπ κεραλνζηαζίνπ δελ είλαη απαξαίηεηνο. Ο κεραληζκφο θίλεζεο απηψλ ησλ αλειθπζηήξσλ απνηειείηαη απφ κεησηήξα ζηξνθψλ κε θηλεηήξα κηθξήο ηζρχνο. Η ηαρχηεηα ηνπ ζαιάκνπ γηα κηθξέο δηαδξνκέο είλαη ζπλήζσο m/s. Η αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ γίλεηαη κε ζπξκαηφζρνηλα, ελψ ε πεξίπησζε αλάξηεζεο κε αιπζίδα πξέπεη λα απνθεχγεηαη, ιφγσ ηνπ ζνξχβνπ πνπ δεκηνπξγείηαη κέζα ζην βαξνχιθν. Σέινο, σο κέζν θίλεζεο ρξεζηκνπνηείηαη ηξνραιία ηξηβήο ή ηχκπαλν ΑΣΔΡΜΟΝΔ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ ΑΣΟΜΧΝ Οη αηέξκνλνη αλειθπζηήξεο έρνπλ εγθαηαιεηθζεί εδψ θαη πνιιά ρξφληα, ηφζν απφ πιεπξάο εγθαηάζηαζεο φζν θαη απφ άπνςε ιεηηνπξγίαο. Σα βαζηθά κεηνλεθηήκαηα ηνπο θαη νη θπξηφηεξνη ιφγνη πνπ ζπλεηέιεζαλ ζηελ εθηφπηζε ηνπο είλαη: Η πνιχπινθε θαη αξθεηά δαπαλεξή θαηαζθεπή ηνπο Η κηθξή ηαρχηεηα θίλεζεο ηνπο θαη Η ρξεζηκνπνίεζε ηνπο απφ κηα νξηζκέλε θαηεγνξία αηφκσλ. ηελ Αζήλα, αηέξκνλεο αλειθπζηήξεο αηφκσλ ππήξραλ εγθαηεζηεκέλνη ζην παιηφ Σαρπδξνκείν, ζην κέγαξν ηνπ Μεηνρηθνχ Σακείνπ, θαζψο θαη ζε θηίξην ηεο νδνχ Κνξαή. 67

69 Σν θξεάηην απηψλ ησλ αλειθπζηήξσλ θαηαζθεπάδεηαη απφ κπεηφλ, ηνχβιν ή απφ ζχλδεζε κεηαιιηθψλ ειαζκάησλ θαη δνθψλ πνπ επελδχεηαη ζπρλά κε δηαθαλέο αλζεθηηθφ πιηθφ. Οη αηέξκνλεο αλειθπζηήξεο αηφκσλ είλαη εθνδηαζκέλνη κε πνιινχο μχιηλνπο ζαιάκνπο θαη θάζε ζάιακνο δέλεηαη ζε δχν αηέξκνλεο θπιηλδξηθέο αιπζίδεο πνπ βξίζθνληαη ζε δχν εθ δηακέηξνπ αληίζεηεο γσλίεο. Έηζη, ε αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ γίλεηαη απφ δχν ζεκεία θαη κε απηφ ηνλ ηξφπν επηηπγράλεηαη ε πεξηθνξά ησλ ζαιάκσλ απφ ηελ άλνδν ζηελ θάζνδν κε κηα παξάιιειε κεηαηφπηζε. Η ηαρχηεηα πνξείαο ησλ ζαιάκσλ δελ είλαη κεγαιχηεξε απφ 0.30 m/s. Γηα λα είλαη δπλαηή ε επηβίβαζε θαη απνβίβαζε ησλ επηβαηψλ ηνπ αλειθπζηήξα ζηνπο ζαιάκνπο, πνπ βξίζθνληαη ζπλερψο ζε θίλεζε, ν ζάιακνο είλαη εθνδηαζκέλνο κε ρεηξνιαβέο, ηνπνζεηεκέλεο ζηα πιατλά κέξε, γηα ηε δηεπθφιπλζε ησλ αηφκσλ θαηά ηελ είζνδν ηνπο. Γηα ηελ άκεζε αθηλεηνπνίεζε ηνπ αλειθπζηήξα, ζε πεξίπησζε θηλδχλνπ, ππάξρεη ζε φιεο ηηο εηζφδνπο ησλ νξφθσλ, ηνπνζεηεκέλνο ζε θαηάιιειε ζέζε, εηδηθφο πιεθηξνδηαθφπηεο. Ο κεραληζκφο θίλεζεο ηνπ αηέξκνλα αλειθπζηήξα αηφκσλ απνηειείηαη απφ κεησηήξα ζηξνθψλ κε αηέξκνλα θνριία, ειεθηξνθηλεηήξα θαη ειεθηξηθφ θξέλν. 68

70 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5 ΤΓΡΑΤΛΙΚΟΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΔ 5.1. ΔΙΑΓΧΓΗ Ο πξψηνο πδξαπιηθφο αλειθπζηήξαο θαηαζθεπάζηεθε απφ ηελ εηαηξία OTIS θαη εγθαηαζηάζεθε ζ έλα θηίξην ζηε ιεσθφξν Broadway ηεο Ν.Τφξθεο. Ο πδξαπιηθφο αλειθπζηήξαο επηηειψληαο ηα ίδηα βήκαηα ιεηηνπξγίαο κε ην κεραλνθίλεην κε ηξνραιία ηξηβήο, δηαθέξεη σο πξνο απηφλ θπξίσο θαηά ην θηλεηήξην κεραληζκφ θαη θαη επέθηαζε ζηα ζηνηρεία πνπ ζπκπεξηιακβάλεη ην κεραλνζηάζην θαη ην θξεάηην θίλεζεο. Ο πδξαπιηθφο αλειθπζηήξαο θηλείηαη κε ηε βνήζεηα εκβφινπ πνπ θηλείηαη κέζα ζε εληζρπκέλνπ ηχπνπ θχιηλδξν κε ηε παξεκβνιή πδξαπιηθνχ πγξνχ εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ. Η θίλεζε ηνπ πδξαπιηθνχ πγξνχ γίλεηαη κε ηε βνήζεηα αληιίαο πνπ θηλείηαη κε ειεθηξνθηλεηήξα. Αληίβαξν δελ ππάξρεη ζε ηέηνηνπ είδνπο ζπζηήκαηα αλειθπζηήξσλ. Αλάινγα κε ηνλ ηξφπν αλάξηεζεο ηνπ ζαιάκνπ ζε ζρέζε κε ην πδξαπιηθφ έκβνιν, δηαθξίλεηαη ε άκεζε θαη ε έκκεζε αλάξηεζε. Άκεζε ή απ επζείαο αλάξηεζε επηηπγράλεηαη απιά κε ηε ζχλδεζε ηνπ άθξνπ ηνπ εκβφινπ κε ην πιαίζην ηνπ ζαιάκνπ. Αληίζεηα, ε έκκεζε αλάξηεζε επηηπγράλεηαη κε ηε ρξήζε ηξνραιίαο θαη ζπξκαηφζρνηλνπ. Η αλάξηεζε απηή ρξεζηκνπνηείηαη γηα δηαθνξνπνίεζε ηεο ηαρχηεηαο ηνπ ζαιάκνπ ζε ζρέζε κε ηελ ηαρχηεηα πξφσζεο ηνπ εκβφινπ. Χο θχξηα πιενλεθηήκαηα ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ αλαγλσξίδνληαη ηα εμήο: Η δπλαηφηεηα αλέιθπζεο απεξηφξηζηα κεγάισλ θνξηίσλ θαη Η βέιηηζηε νηθνλνκηθφηεηα ηεο εγθαηάζηαζεο γηα κέζα χςε:15-18 m. Δπηπιένλ, ζπγθξίλνληαο ζε φια ηα πεδία ιεηηνπξγίαο ηνπο δχν ηχπνπο αλειθπζηήξσλ, ηνπο κεραλνθίλεηνπο θαη ηνπο πδξαπιηθνχο θαη ππεηζεξρφκελνη ζε ιεπηνκέξεηεο ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο θαη θαηαζθεπήο δηαθξίλνπκε νξηζκέλα αθφκε πιενλεθηήκαηα ησλ πδξαπιηθψλ θηλεηήξσλ φπσο: Μεραλνζηάζην:Γελ απαηηείηαη άλσ απφιεμε θξέαηνο θίλεζεο, ψζηε λα ηνπνζεηεζεί ν θηλεηήξηνο κεραληζκφο. Σαρχηεηα ιεηηνπξγίαο:οκαιφηεξε θίλεζε, θαιχηεξε πνηφηεηα θχθινπ επηηάρπλζεο-επηβξάδπλζεο, ηζνζηάζκηζε ζε ρακειέο ηαρχηεηεο αθφκα θαη ζε ζχγθξηζε κε κεραλνθίλεηνπο 2 ηαρπηήησλ. Ο απαηηνχκελνο ρψξνο ηνπ θξεαηίνπ είλαη κηθξφηεξνο, ιφγσ ηεο απνπζίαο αληίβαξνπ. Η ζπληήξεζε είλαη ακειεηέα. Απεγθισβηζκφο:Τπάξρεη δπλαηφηεηα ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο παξνρήο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο λα πξαγκαηνπνηεζεί ν απεγθισβηζκφο ησλ επηβαηψλ ζηελ ακέζσο επφκελε πξνο ηα θάησ ζηάζκε. Καηαλάισζε ελέξγεηαο:τπάξρεη πεξίπησζε, αλ θαη επί ηζνδχλακσλ ζπζηεκάησλ, ε νλνκαζηηθή ηζρχο ηνπ θηλεηήξα ηνπ πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα λα είλαη κεγαιχηεξε ηεο ηζρχνο ηνπ κεραλνθίλεηνπ (π.ρ kw ζε ζρέζε κε 3.00 kw.αληίζηνηρα, ε ηειηθή θαηαλάισζε ζε 69

71 κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα δε δηαθέξεη παξά κφλν 10% εηο βάξνο ηνπ πδξαπιηθνχ. Χο θχξηα κεηνλεθηήκαηα ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ παξνπζηάδνληαη ηα εμήο: Οη κηθξέο επηηπγραλφκελεο ηαρχηεηεο θίλεζεο ηνπ ζαιάκνπ, πεξίπνπ 0.65 m/s, εμ αηηίαο πξνβιεκάησλ ξχζκηζεο-ηζνζηάζκηζεο γηα ηαρχηεηεο λ>0.90 m/s. Η ζρεηηθά κεγαιχηεξε θαηαλάισζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη Η κηθξή επηηξεπφκελε ζπρλφηεηα εθθίλεζεο, ιφγσ ζέξκαλζεο ηνπ πδξαπιηθνχ πγξνχ. ΣΤΠΟΙ ΑΝΑΡΣΗΗ ΣΧΝ ΤΓΡΑΤΛΙΚΧΝ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Άκεζε αλάξηεζε Η άκεζε ή απ επζείαο αλάξηεζε ζπλίζηαηαη ζηε ζχλδεζε ηνπ θάησ κέξνπο ηνπ πιαηζίνπ ηνπ ζαιάκνπ ηνπ πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα κε πιάθα ή θιάληδα, πνπ απνηειεί θαη ηελ απφιεμε ηνπ εκβφινπ. ηελ άκεζε αλάξηεζε δελ απαηηείηαη ε ρξήζε ηεο ζπζθεπήο αξπάγεο, επεηδή δελ παξεκβάιιεηαη άιιν ζηνηρείν κεηαμχ ηνπ εκβφινπ θαη ηνπ πιαηζίνπ ηνπ ζαιάκνπ. Ο ζάιακνο, αθφκε θαη ζε πεξηπηψζεηο αλεπηζχκεησλ δηαξξνψλ πδξαπιηθνχ πγξνχ (π.ρ. ζξαχζε ή ξάγηζκα ηνπ θπιίλδξνπ ηνπ εκβφινπ) δελ θηλδπλεχεη λα αθνινπζήζεη ειεχζεξε πηψζε. Σν αλεπηζχκεην απηφ γεγνλφο απνθεχγεηαη κε ηε ρξήζε βαιβίδαο ζπγθεθξηκέλσλ πξνδηαγξαθψλ, ε νπνία ειέγρεη ηελ πνζφηεηα ηνπ πδξαπιηθνχ ειαίνπ, ην νπνίν εμέξρεηαη απφ ηνλ θχιηλδξν θαη θιείλεη ζε πεξίπησζε κεγάιεο παξνρήο, δεκηνπξγψληαο ζπλζήθεο πέδεζεο. Ο κεραληζκφο απηφο είλαη γλσζηφο ζαλ πδξαπιηθή αξπάγε. ηελ απ επζείαο αλάξηεζε ππάξρεη απαίηεζε ηνπνζέηεζεο ηνπ θπιίλδξνπ κέζα ζην έδαθνο ζε νπή δηακέηξνπ πεξίπνπ 600 mm θαη κήθνπο ίζνπ κε ηε δηαδξνκή πνπ επηδηψθεηαη απμεκέλεο θαηά 500 mm πεξίπνπ αλαιφγσο ησλ ινηπψλ απαηηήζεσλ. Έκβνια ππάξρνπλ θπξίσο δχν ηχπσλ: Σα απιά θαη Σα ηειεζθνπηθά (δηπιά ή ηξηπιά ε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο παξνρήο ηνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο ζηνπο πδξαπιηθνχο αλειθπζηήξεο, πξνβιέπεηαη ε εγθαηάζηαζε ρεηξνθίλεηεο βαιβίδαο θαζφδνπ, ε νπνία επηηξέπεη ηε κεξηθή εθθέλσζε ηνπ θπιίλδξνπ απφ ην πδξαπιηθφ πγξφ, ψζηε λα θαηαζηεί δπλαηή ε θάζνδνο ηνπ ζαιάκνπ ζε θαηψηεξε ζηάζκε, ζπλήζσο ζηελ ακέζσο επφκελε πξνο ηα θάησ. Γεληθά, ηα θχξηα ζπζηήκαηα άκεζεο αλάξηεζεο είλαη ηα αθφινπζα: Καηεγνξίαο HA:Άκεζε θεληξηθή αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ κε έλα έκβνιν απφ θάησ. Η αλάξηεζε απηήο ηεο θαηεγνξίαο επηιέγεηαη γηα θνξηία απφ 225 έσο 6000 kg θαη γηα δηαδξνκέο απφ 2.5 έσο 15.0 m. Καηεγνξίαο HAS:Άκεζε πιάγηα αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ κε δχν έκβνια. Η αλάξηεζε απηήο ηεο θαηεγνξίαο επηιέγεηαη γηα θνξηία απφ 150 έσο 1800 kg θαη γηα κηθξέο δηαδξνκέο απφ 2.5 έσο 8.0 m. 70

72 Καηεγνξίαο HAD:Άκεζε πιάγηα αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ κε δχν έκβνια. Η αλάξηεζε απηήο ηεο θαηεγνξίαο επηιέγεηαη γηα θνξηία απφ kg θαη γηα κηθξέο δηαδξνκέο απφ 2.5 έσο 8 m. Σέινο, ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ηεο άκεζεο αλάξηεζεο, ε ζρέζε αλάξηεζεο Cm είλαη ίζε κε 1, εθφζνλ ε ηαρχηεηα θίλεζεο ηνπ ζαιάκνπ είλαη πάληα ίζε κε ηελ ηαρχηεηα πξφσζεο ησλ εκβφισλ (αλαξηήζεηο 1:1) Έκκεζε αλάξηεζε Η έκκεζε αλάξηεζε ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα δχν ιφγνπο: 1. Ο πξψηνο είλαη ε απνθπγή ηεο εθζθαθήο γηα ηελ ηνπνζέηεζε ηνπ θπιίλδξνπ ηνπ εκβφινπ κέζα ζην έδαθνο θαη 2. Ο δεχηεξνο ιφγνο είλαη ν επηηπγραλφκελνο ιφγνο ησλ γξακκηθψλ ηαρπηήησλ εκβφινπ / ζαιάκνπ =1 : 2 ( επνκέλσο θαηά ηνλ ππνινγηζκφ ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ απηψλ ησλ θαηεγνξηψλ ε ζρέζε αλάξηεζεο πξέπεη λα ιακβάλεηαη ίζε κε Cm = 2 ). Έηζη, κε ηε ρξήζε ηξνραιίαο θαη ζπξκαηφζρνηλνπ, ην έκβνιν κεηαθηλνχκελν κεηαβάιιεη ην πςφκεηξν ηεο ηξνραιίαο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο κεηαβάιιεη ηε ζέζε ηνπ ζαιάκνπ κέζσ ζπξκαηφζρνηλνπ αλάξηεζεο, ην νπνίν είλαη αθελφο ζηεξεσκέλν ζην πιαίζην ηνπ ζαιάκνπ θαη αθεηέξνπ ζηνλ ππζκέλα ηνπ θξέαηνο ( αγθχξσζε ). Βαζηθφ κεηνλέθηεκα ηεο έκκεζεο αλάξηεζεο είλαη ν δηπιαζηαζκφο ηνπ θνξηίνπ ηνπ εκβφινπ, θαζψο επίζεο θαη ε απαηηνχκελε εγθαηάζηαζε επηπιένλ αζθαιηζηηθψλ δηαηάμεσλ.(φπσο π.ρ. ηεο ζπζθεπήο αξπάγεο ε νπνία θαιείηαη λα ιεηηνπξγήζεη ζε πεξίπησζε ζξαχζεο ησλ κέζσλ αλάξηεζεο ή γεληθά κε ηελ αχμεζε ηεο ηαρχηεηαο θαζφδνπ ηνπ ζαιάκνπ. Αθφκε, ππάξρεη ε κεγαιχηεξε δηαζηαζηνιφγεζε ησλ νδεγψλ, νη νπνίνη παξαιακβάλνπλ κεγάιν θξνπζηηθφ θνξηίν, φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ηνπ κεραλνθίλεηνπ αλειθπζηήξα κε ηξνραιία ηξηβήο. Σέινο, πξνζνρή ρξεηάδεηαη ζε πεξίπησζε πνπ κεηά ηελ ελεξγνπνίεζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο κεραληθήο αξπάγεο γηα θάπνην ιφγν κεηαθηλεζεί ην έκβνιν πξνο ηα θάησ. ηελ πεξίπησζε απηή, αλ κεηαθηλεζεί ην έκβνιν θαηά ηελ θαηεχζπλζε ραιάξσζεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ, κφλν ε αξπάγε ζπγθξαηεί ηνλ ζάιακν θαη ζε πεξίπησζε απαζθάιηζεο ζα ππάξμεη αλεπηζχκεηε πηψζε κεξηθή ή νιηθή. Έηζη, γηα ην ιφγν απηφ, απαηηείηαη αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα πνπ ζα αδξαλνπνηεί νπνηνλδήπνηε ρεηξηζκφ ηνπ εκβφινπ ζε ηέηνηεο πεξηπηψζεηο. Οη αλειθπζηήξεο έκκεζεο αλάξηεζεο δηαθξίλνληαη θπξίσο ζηηο δχν εμήο θαηεγνξίεο: Καηεγνξίαο HAI:Έκκεζε πιάγηα αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ κε έλα έκβνιν (πίζσ ή πιάγηα).η αλάξηεζε απηήο ηεο θαηεγνξίαο επηιέγεηαη γηα θνξηία απφ 150 έσο 1800 kg θαη γηα κεγάιεο δηαδξνκέο 4.0 έσο 35.0 m. Καηεγνξίαο HADI:Έκκεζε πιάγηα αλάξηεζε ηνπ ζαιάκνπ κε δχν έκβνια. Η αλάξηεζε απηήο ηεο θαηεγνξίαο επηιέγεηαη γηα θνξηία απφ 750 έσο 6000 kg θαη γηα κεγάιεο δηαδξνκέο απφ 4.0 έσο 35.0 m. 71

73 5.3. ΓΔΞΑΜΔΝΗ ΛΑΓΙΟΤ ΣΟΤ ΤΓΡΑΤΛΙΚΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ Η δεμακελή ιαδηνχ είλαη ην κεγαιχηεξν ζε δηαζηάζεηο ηκήκα ηνπ πδξαπιηθνχ ζπζηήκαηνο αλειθπζηήξα πξνζψπσλ πνπ βξίζθεηαη κέζα ζην κεραλνζηάζην. Απνηειεί ην βαζηθφ κέξνο πνπ πεξηέρεη ή θέξεη ηα ππφινηπα ζηνηρεία. Δίλαη θαηαζθεπαζκέλε απφ ραιπβδνειάζκαηα θαη απφ ηεκάρηα κνξθνζηδήξνπ, ψζηε λα δηαζέηεη ηελ απαηηνχκελε ζηηβαξφηεηα. Δδξάδεηαη ζπλήζσο πάλσ ζε ειαζηηθά ζηνηρεία κε ζθνπφ ηελ αληηθξαδαζκηθή ηεο ζηήξημε ζην δάπεδν ηνπ κεραλνζηαζίνπ. Οη ππάξρνπζεο πξνδηαγξαθέο γηα ηα πιηθά θαη ηελ θαηαζθεπή ηεο δεμακελήο ηνπ πδξαπιηθνχ πγξνχ, απαηηνχλ ιακαξίλα απφ πιηθφ ηνπιάρηζηνλ St 37 θαη βεβαίσζε ηνπ εξγνζηαζίνπ θαηαζθεπήο φζνλ αθνξά ηελ ζχλζεζε ηεο θαηά DIN 50049/2.2. Απφζπαζκα ηεο πξνδηαγξαθήο DIN 50049/2.2 δίλεηαη ζηε ζπλέρεηα θαη απαηηεί ηηο εμήο εθαηνζηηαίεο πεξηεθηηθφηεηεο θαη ηα παξαθάησ ραξαθηεξηζηηθά: 72

74 Γηα ηα αληηθξαδαζκηθά πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ έδξαζε ηνπ δνρείνπ ιαδηνχ ζπλήζσο πξέπεη λα πιεξνχληαη νη εμήο πξνδηαγξαθέο: 73

75 5.4. ΗΛΔΚΣΡΟΚΙΝΗΣΗΡΑ ΤΓΡΑΤΛΙΚΧΝ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Οη θηλεηήξεο ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ θαιχπηνπλ θάζκα ηζρχνο ζπλήζσο απφ 7.8 kw έσο 78 kw.η ηαρχηεηα ηνπο είλαη rpm κε ζρεηηθή πηψζε ζηηο rpm ζε πιήξεο θνξηίν. Σα δεδνκέλα ησλ ειεθηξνθηλεηήξσλ δίλνληαη γηα ζπγθεθξηκέλν ημψδεο (ζπλεθηηθφηεηα) ηνπ πδξαπιηθνχ ιαδηνχ θαη γηα ζπγθεθξηκέλε ζεξκνθξαζία, ζπλήζσο γηα ιάδη ημψδνπο 40 cst (centistokes) ζε ζεξκνθξαζία 70 βαζκψλ C. Οη θηλεηήξεο ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ κπνξνχλ λα ππεξθνξησζνχλ θαη λα απνδίδνπλ ηζρχ 30% κεγαιχηεξε ηεο νλνκαζηηθήο. 74

76 5.5. ΑΝΣΛΙΑ ΤΓΡΑΤΛΙΚΟΤ ΤΓΡΟΤ Η αληιία ηνπ πδξαπιηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ αλειθπζηήξα πξνζψπσλ είλαη εθνδηαζκέλε κε θίιηξν θαη θηλείηαη κε ηε βνήζεηα ειεθηξνθηλεηήξα ελαιιαζζφκελνπ ξεχκαηνο ζηεγαλνχ ηχπνπ. Όιν ην ζχζηεκα ζηεξεψλεηαη κέζσ αληηθξαδαζκηθνχ (αληηδνλεηηθνχ) κεραληζκνχ (π.ρ. SILENT BLOCK) πάλσ ζην ζψκα ηεο δεμακελήο. Η αληιία αλαξξνθά ην πδξαπιηθφ πγξφ κέζα ζην νπνίν είλαη εκβαπηηζκέλε θαη ην θαηαζιίβεη κέζσ ζηγαζηήξα θαη εχθακπηνπ ζσιήλα ζηε βαιβίδα ειέγρνπ, απ φπνπ αλαρσξεί ν ζσιήλαο ιαδηνχ πξνο ηνλ θχιηλδξν. Οη αληιίεο είλαη ηππνπνηεκέλεο θαη ζπλήζσο δίλνληαη ζε πίλαθεο, νη ηηκέο ηεο παξνρήο, πνπ απνδίδεη θάζε ηχπνο αληιίαο ζε ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο, δειαδή γηα κηα ζηαζεξή ζηαηηθή πίεζε, γηα κηα θαζνξηζκέλε ζεξκνθξαζία θαη ζπλεπψο γηα ηε ζπλεθηηθφηεηα ηνπ ιαδηνχ. 75

77 Οη παξαπάλσ ηηκέο ηζρχνπλ γηα: Γηα θάζε αληιία θαζνξίδεηαη απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή θαη ε θακπχιε ηνπ βαζκνχ απφδνζεο ηεο ζαλ ζπλάξηεζε ηεο ζηαηηθήο πίεζεο. πλήζσο ε ζπλάξηεζε απηή έρεη ηελ κνξθή: Με ζπληειεζηέο α θαη β δεδνκέλνπο γηα θάζε ηχπν αληιίαο. Σέινο, ελλνείηαη φηη ν βαζκφο απφδνζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ επηινγή ηνπ ειεθηξνθηλεηήξα κε ηελ αληίζηνηρε ηζρχ (νλνκαζηηθή θαη εθινγήο) ΧΛΗΝΧΔΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΑΠΑΓΧΓΗ Οη ζσιελψζεηο πξνζαγσγήο είλαη επί ησλ πιείζησλ κεηαιιηθέο απφ πιηθφ St 37.Δίλαη ηππνπνηεκέλεο θαηά DIN 1629 αλάινγα κε ηελ εμσηεξηθή ηνπο δηάκεηξν Da, σο πξνο ηα γεσκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο θαη ηηο κεραληθέο ηδηφηεηεο ηνπο. Σν πάρνο s ησλ ζσιήλσλ θπκαίλεηαη απφ 1.50 mm έσο 5.00 mm, κε επηηξεπφκελε ηηκή ζηαηηθήο πίεζεο ζην εζσηεξηθφ ησλ ζσιήλσλ απφ bar έσο 92 bar, αλάινγα κε ηελ θαηεγνξία ηεο δηακέηξνπ. Οη κεραληθέο ηδηφηεηεο ζπλνςίδνληαη ζε αληνρή πιηθνχ ηνπιάρηζηνλ ίζε κε 2300 kg/cm^ ΤΓΚΡΟΣΗΜΑ ΔΜΒΟΛΟΤ ΚΤΛΙΝΓΡΟΤ Βαζηθνί πεξηνξηζκνί σο πξνο ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηε ιεηηνπξγία ηεο πδξαπιηθήο κνλάδαο, πνπ πξνθαιεί ηελ αλχςσζε είηε κε άκεζε επελέξγεηα είηε κε έκκεζε είλαη νη εμήο: Α. ε πεξίπησζε ρξήζεο ζπζηνηρίαο πδξαπιηθψλ κνλάδσλ πξέπεη λα επηηπγράλεηαη πδξαπιηθή εμηζνξξφπεζε ηεο πίεζεο Β. Η πίεζε ηνπ ζπζηήκαηνο δελ πξέπεη ζε θακηά ησλ πεξηπηψζεσλ ζπκβάληνο λα ππεξβεί ην δηπιάζην ηεο πίεζεο θάησ απφ πιήξεο θνξηίν. Σν έκβνιν θαη ν θχιηλδξνο κέζα ζηνλ νπνίν θηλείηαη πξέπεη λα πιεξνχλ ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ πξναλαθέξζεθαλ. Γειαδή λα αληέρνπλ ζε δπλάκεηο πνπ αληηζηνηρνχλ ζε 2.3 θνξέο ηεο πδξαπιηθήο πίεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο θάησ απφ πιήξεο θνξηίν θαη κάιηζηα κε ηελ εμαζθάιηζε ζπληειεζηή αζθαιείαο θαη ειάρηζηε ηηκή Σν έκβνιν ηνπ ζπγθξνηήκαηνο πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα κπνξεί λα πνηθίιεη σο πξνο ηε κνξθή ηνπ. Μπνξεί λα είλαη απιήο κνξθήο, εληαίν ρσξίο ζπλδέζεηο ζην ζψκα ηνπ κεηαμχ ησλ επί κέξνπο ζηνηρείσλ πνπ ην απαξηίδνπλ, ή αθφκε θαη ηειεζθνπηθφ κε επί κέξνπο δπλαηφηεηεο επηπιένλ ζρεηηθψλ θηλήζεσλ ησλ εζσηεξηθψλ εκβφισλ. 76

78 Έλα έκβνιν απιφ ή ηειεζθνπηθφ πξέπεη λα είλαη ζρεδηαζκέλν θαη πξνκειεηεκέλν, έηζη ψζηε λα επαξθεί ε αληνρή ηνπ θαηά θχξην ιφγν ζην ιπγηζκφ. Οη αλπςσηηθέο εγθαηαζηάζεηο απηήο ηεο κνξθήο θαηαπνλνχληαη ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ζιηπηηθά. Η ζιηπηηθή απηή επελέξγεηα δεκηνπξγεί θαη ην θαηλφκελν ηνπ ιπγηζκνχ ΦΔΡΟΝ ΠΛΑΙΙΟ ΑΝΑΡΣΗΗ ΠΛΑΙΙΟΤ Σν πιαίζην καδί κε ηνλ θπξίσο ζάιακν απνηειεί ηε κνλάδα πνπ νλνκάδεηαη ζάιακνο.καηαζθεπάδεηαη απφ ξάβδνπο κνξθνζηδήξνπ, κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα παξνπζηάδεη ηε κέγηζηε δπλαηή αθακςία, αθφκα θαη θαηά ηε δηάξθεηα επελέξγεηαο ηεο αζθαιηζηηθήο δηάηαμεο ηεο αξπάγεο. ηελ πεξίπησζε πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ, ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο είηε πξφθεηηαη γηα πεξίπησζε άκεζεο είηε γηα έκκεζεο αλάξηεζεο, ην πιαίζην έρεη κνξθή L.Απηφ ζπκβαίλεη, γηαηί ε νδήγεζή ηνπ θαη ε αλάξηεζή ηνπ γίλεηαη έθθεληξα πξνο ην πίζσ κέξνο ηνπ θξεαηίνπ. Σα κέζα αλάξηεζεο γηα ηνπο αλειθπζηήξεο έκκεζεο επελέξγεηαο ή αλάξηεζεο, πξέπεη λα ηθαλνπνηνχλ κία ζεηξά εηδηθψλ απαηηήζεσλ. ηελ πεξίπησζε αλειθπζηήξα κε άκεζε αλάξηεζε, ε ζχλδεζε κεηαμχ ζαιάκνπ θαη εκβφινπ δελ πξέπεη λα παξνπζηάδεη επθακςία. ηελ πεξίπησζε απηή, ζα πξέπεη λα ζεκεηψζνπκε φηη δελ γίλεηαη ρξήζε ζπξκαηφζρνηλνπ αλάξηεζεο. Οη θχξηεο απαηηήζεηο πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηνχληαη ζε ζρέζε κε ηα ζπξκαηφζρνηλα είλαη νη εμήο: 1. Ολνκαζηηθή δηάκεηξνο 8 mm. 2. Ο ειάρηζηνο αξηζκφο ζπξκαηφζρνηλσλ πξέπεη λα είλαη δχν θαη θάζε ζπξκαηφζρνηλν ζα πξέπεη λα είλαη αλεμάξηεην απφ ηα άιια. 3. Ο ζπληειεζηήο αζθαιείαο ζε εθειθπζκφ πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ Η ζρέζε δηακέηξνπ ηξνραιίαο σο πξνο ηελ νλνκαζηηθή δηάκεηξν ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ πξέπεη λα είλαη ηνπιάρηζηνλ Πξέπεη λα ιακβάλνληαη κέηξα πξνζηαζίαο έλαληη ειεχζεξεο πηψζεο, θαζφδνπ κε ππεξηάρπλζε ή νιίζζεζεο ηνπ ζαιάκνπ. 6. Πξέπεη λα πξνβιέπνληαη πξνζηαηεπηηθέο δηαηάμεηο γηα απνθπγή ζσκαηηθψλ αηπρεκάησλ, εθθπγψλ, εηζρψξεζεο μέλσλ ζσκαηηδίσλ κεηαμχ ησλ ζπλεξγαδνκέλσλ επηθαλεηψλ θ.ι.π.. 7. Αληνρή ζε εθειθπζκφ ηνπ ζπξκαηηδίνπ ειάρηζηε 1370 N/mm ηεηξάγσλν γηα ηα εζσηεξηθά ζπξκαηφζρνηλα δχν θιάζεσλ κε αληίζηνηρε αληνρή 1770 N/mm ηεηξάγσλν γηα ηα εμσηεξηθά, θαζψο θαη αληνρή 1570 ή 1770 N/mm^2 γηα εληαίαο θιάζεο ζπξκαηίδηα. 77

79 5.9. Η ΒΑΛΒΙΓΑ ΑΦΑΛΔΙΑ ε θάζε εγθαηάζηαζε πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα ππάξρεη κία ζπζηνηρία πδξαπιηθψλ δηαηάμεσλ ρεηξηζκνχ θαη αζθάιεηαο. Θα παξνπζηάζνπκε ηα ζηνηρεία απηήο ηεο δηάηαμεο, κε έκθαζε ζηα αζθαιηζηηθά ζηνηρεία, φπσο ε βαιβίδα αζθαιείαο. Σα ζηνηρεία πνπ απαξηίδνπλ ηελ ζπγθεθξηκέλε ζπζηνηρία είλαη ηα εμήο: Η ζηξφθηγγα απνκφλσζεο, Η βαιβίδα αληεπηζηξνθήο, Ο πεξηνξηζηήξαο πίεζεο, Οη βαιβίδεο δηεχζπλζεο πνξείαο (αλφδνπ θαζφδνπ), Η βαιβίδα ζξαχζεο, Ο πεξηνξηζηήξαο παξνρήο θαη Σα θίιηξα ΣΟ ΗΛΔΚΣΡΙΚΟ ΚΤΚΛΧΜΑ Με ηνλ φξν ειεθηξηθφ θχθισκα νξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ ειεθηξηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, δειαδή θαισδηψζεηο, πίλαθεο, ζηνηρεία θπθισκάησλ αζθαιείαο, ζηνηρεία πξνζηαζίαο θηλεηήξσλ, ππθλσηέο δηφξζσζεο, ξεπκαηνδφηεο, θσηηζηηθά ζηνηρεία θ.ι.π. Οη ειεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο ηνπ πδξαπιηθνχ αλειθπζηήξα δηαθξίλνληαη γηα πξαθηηθνχο ιφγνπο ζε δχν θπθιψκαηα: Σν θχθισκα ηζρχνο, πνπ μεθηλά απφ ην γεληθφ δηαθφπηε θαη πεξηιακβάλεη φηη είλαη ζπλδεδεκέλν κ απηφλ. Σν θχθισκα θσηηζκνχ, πνπ μεθηλά απφ ηνλ δηαθφπηε θαη πεξηιακβάλεη φηη είλαη ζπλδεδεκέλν κ απηφλ ΣΟ ΚΤΚΛΧΜΑ ΙΥΤΟ ην κεραλνζηάζην ηνπ αλειθπζηήξα πξέπεη λα ππάξρεη γηα θάζε αλειθπζηήξα, γεληθφο δηαθφπηεο πνπ λα δηαθφπηεη ηε παξνρή ηζρχνο ζηνλ αλειθπζηήξα ζε φινπο ηνπο αγσγνχο ηξνθνδφηεζεο. Η δηαζηαζηνιφγεζε ηνπ δηαθφπηε απηνχ πξέπεη λα γίλεηαη κε βάζε ην κέγηζην πξνο δηαθνπή ξεχκα πνπ επηηξέπεηαη λα παξνπζηαζηεί θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θαλνληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ αλειθπζηήξα. Ο δηαθφπηεο απηφο δελ πξέπεη λα δηαθφπηεη ηα ινηπά θπθιψκαηα πνπ παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα, γηαηί απηά νθείινπλ λα ιεηηνπξγνχλ θαη θαηά ηε δηάξθεηα δηαθνπήο ηεο ηζρχνο ηνπ θηλεηήξα κεραληζκνχ. Σα ινηπά απηά απηφλνκα θαη αλεμάξηεηα θπθιψκαηα είλαη ηα εμήο: Φσηηζκνχ θαη εμαεξηζκνχ ηνπ ζαιάκνπ. Ρεπκαηνδφηε ζηε ζηέγε ηνπ ζαιάκνπ. Φσηηζκνχ ηνπ κεραλνζηαζίνπ θαη ηνπ ηξνραιηνζηαζίνπ. Γηάηαμε θιήζεο έθηαθηεο αλάγθεο 78

80 5.12. ΑΡΥΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΧΝ ΤΓΡΑΤΛΙΚΧΝ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ απηή ηελ ελφηεηα ζα παξνπζηάζνπκε ηα ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αξρή ιεηηνπξγίαο ησλ πδξαπιηθψλ αλειθπζηήξσλ θαη αξρηθά θξίλεηαη απαξαίηεην λα παξνπζηαζηεί ην πην ζπρλά ζπλαληψκελν δηάγξακκα ιεηηνπξγίαο. Σν δηάγξακκα απηφ αλαπαξηζηάλεη ηε κεηαβνιή ηεο γξακκηθήο ηαρχηεηαο ηνπ ζαιάκνπ ζε ζρέζε κε ηνλ ρξφλν. Όπσο κπνξνχκε λα παξαηεξήζνπκε, ην δηάγξακκα παξνπζηάδεη αζπκκεηξία κεηαμχ ησλ πεξηνρψλ επηηάρπλζεο θαη επηβξάδπλζεο. Απηή ε αζπκκεηξία νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη ζηε δψλε ηεο επηβξάδπλζεο επηηειείηαη επηπξφζζεηα θαη ε ιεηηνπξγία ηεο ηζνζηάζκηζεο. Γη απηφ ην ιφγν, ζηε θακπχιε ηεο επηβξάδπλζεο ( δειαδή θαηά ηελ πηψζε ηεο ηηκήο ηεο ηαρχηεηαο ) ππάξρεη αιιαγή ηεο θιίζεο. Η βαζηθή εγθαηάζηαζε ελφο πδξαπιηθνχ ζπζηήκαηνο αλειθπζηήξα απνηειείηαη θπξίσο απφ ηε δεμακελή ηνπ πδξαπιηθνχ πγξνχ (ηνπ ιαδηνχ), απφ ηελ αληιία, ηηο ζσιελψζεηο θαη ηειηθά απφ ην έκβνιν πνπ θηλείηαη κέζα ζην θχιηλδξν. Μία ηέηνηνπ ηχπνπ φκσο απινπζηεπηηθή δηάηαμε δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα αθηλεηνπνίεζεο ηνπ εκβφινπ ζε πξνγξακκαηηζκέλε ζηάζκε. Απηφ 79

81 δελ κπνξεί λα ζπκβεί, εθφζνλ ε ειεθηξνθίλεηε αληιία, πνπ θηλείηαη κε ηε βνήζεηα ηνπ ειεθηξνθηλεηήξα ηεο, ζε πεξίπησζε δηαθνπήο ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο δελ εκπνδίδεη ηελ επηζηξνθή ηνπ ιαδηνχ κέζα ζηε δεμακελή. Έηζη, ην ιάδη επηζηξέθεη κέζα απφ ηελ αληιία ζηε δεμακελή, ε πίεζε δελ κπνξεί λα δηαηεξεζεί ζηαζεξή θαη ην έκβνιν ππφ ηελ επίδξαζε ηνπ ίδηνπ ηνπ βάξνπο θαη ελδερνκέλσο θαη επηπξφζζεηνπ θνξηίνπ θαηεβαίλεη κφλν ηνπ. Δπνκέλσο, ζηελ πξάμε απαηηνχληαη επηπξφζζεηα ζηνηρεία ζην θχθισκα θαζψο θαη εηδηθφο ζρεδηαζκφο κε ζθνπφ: 1. ηελ απνθπγή επηζηξνθήο ηνπ ιαδηνχ κέζα απφ ηελ αληιία ζηε δεμακελή. 2. ηελ εμαζθάιηζε ηνπ ζπζηήκαηνο απφ ηελ αχμεζε ηεο πίεζεο (π.ρ. ζην κπινθάξηζκα ηνπ ζαιάκνπ ή ηνπ εκβφινπ). 3. ηελ εμαζθάιηζε ηεο κε ππεξζέξκαλζεο ηνπ Η/Κ ηεο αληιίαο 4. ηελ εμαζθάιηζε ηεο θαζφδνπ ηνπ ζαιάκνπ θαη 5. ηελ εμαζθάιηζε ηεο αθξηβνχο ηζνζηάζκηζεο ηνπ ζαιάκνπ κε κηθξή ηαρχηεηα, θαζψο θαη ηεο νκαιήο εθθίλεζεο θαη επηηάρπλζεο. Οη παξαπάλσ απαηηήζεηο είλαη δπλαηφ λα εμαζθαιηζζνχλ κε ηα αθφινπζα ζηνηρεία: κε βαιβίδα ειέγρνπ αληεπηζηξνθήο, ε νπνία εκπνδίδεη ηελ επηζηξνθή ηνπ ιαδηνχ κέζσ ηεο αληιίαο, κε ρξήζε αζθαιηζηηθήο βαιβίδαο ή αλαθνπθηζηηθήο βαιβίδαο, πνπ αλνίγεη κε ζθνπφ ηελ επηζηξνθή, δηακέζνπ ηνπ ζψκαηνο ηεο, ηνπ ιαδηνχ ζηε δεμακελή φηαλ ε ηηκή ηεο πίεζεο ηνπ δηθηχνπ αλέβεη ζε απαγνξεπηηθέο ηηκέο, κε ρξήζε ρξνληθνχ δηαθφπηε, πνπ έπεηηα απφ θαζνξηζκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα δηαθφπηεη ην ξεχκα ηνπ Η/Κ ηεο αληιίαο, κε ρξήζε βαιβίδαο θαζφδνπ, πνπ ειέγρεηαη ειεθηξηθά θαη αλνίγεη ζηαδηαθά, ψζηε λα ειέγρεηαη ε πνηφηεηα ηεο πξνο θάησ εθθίλεζεο θαη ηέινο κε ρξήζε ζπλδεδεκέλεο παξάιιεια κε ηελ πξνεγνχκελε βαιβίδα κηθξήο ηαρχηεηαο θαζφδνπ θαη κε ηε ρξήζε βαιβίδαο εθθίλεζεο, πνπ ιεηηνπξγεί ζηαδηαθά κέρξη ηελ απφθηεζε ηεο πιήξνπο ηηκήο ηεο ηαρχηεηαο ηνπ εκβφινπ. 80

82 81

83 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 6 ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΑΠΛΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 6.1. ΔΙΑΓΧΓΗ Η ιεηηνπξγία κηαο εγθαηάζηαζεο αλειθπζηήξα κπνξεί λα παξνκνηαζηεί κε ηε ιεηηνπξγία ελφο νξγαληζκνχ. Ο γεληθφο πίλαθαο είλαη ε θαξδηά πνπ ηξνθνδνηεί ην ζχζηεκα κε ηε θηλεηήξην δχλακε, δειαδή ην ειεθηξηθφ ξεχκα. Η κεραλή είλαη ε κπτθή δχλακε ηνπ αλειθπζηήξα. Σν θχθισκα ηζρχνο είλαη νη θιέβεο θαη νη αξηεξίεο πνπ κεηαδίδνπλ ηελ θηλεηήξην δχλακε. Σν θχθισκα ειέγρνπ είλαη ην λεπξηθφ ζχζηεκα πνπ κεηαδίδεη ηηο εληνιέο. Σα βνεζεηηθά θπθιψκαηα ιεηηνπξγνχλ ζαλ αηζζεηήξηα θαη πξνζαξκφδνπλ ηελ εγθαηάζηαζε ζηνλ έμσ θφζκν. Τπάξρνπλ δηαηάμεηο (π.ρ. νη δηαθφπηεο νξφθσλ γηα ηνπο πην ζχγρξνλνπο αλειθπζηήξεο) πνπ πιεξνθνξνχλ ηε θεληξηθή κνλάδα ειέγρνπ (θνληξφιιεξ) γηα ηε ζέζε ηνπ ζαιακίζθνπ. Γειαδή γηα ην πφηε πιεζηάδεη ν ζαιακίζθνο ζε φξνθν ζηάζεο, ψζηε λα αξρίζεη ε επηβξάδπλζε (αιιαγή απφ ηε κεγάιε ηαρχηεηα ζηε κηθξή, φηαλ πξφθεηηαη γηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξα 2 ηαρπηήησλ), γηα ην πφηε λα ζηακαηήζεη ν ζάιακνο θαη γηα ην πφηε πξέπεη λα αλνίμεη ηελ πφξηα θιπ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΑΠΛΟΤ ΗΛΔΚΣΡΟΚΙΝΗΣΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ Σν ειεθηξηθφ θχθισκα ηνπ αλειθπζηήξα πεξηιακβάλεη: 1. Σν γεληθφ πίλαθα θίλεζεο 2. Σν θνληξφιιεξ ή πίλαθα ρεηξηζκψλ (θπθιψκαηα απηνκαηηζκνχ) 3. Σα βνεζεηηθά θπθιψκαηα (π.ρ. θσηηζκνχ, θιήζεσλ, ζεκάλζεσλ θιπ.) α. Γεληθφο πίλαθαο θίλεζεο Πεξηιακβάλεη ηνλ αζθαιεηνδηαθφπηε θαη ηνλ απηφκαην δηαθφπηε β. Σν θνληξφιιεξ ή πίλαθαο ρεηξηζκψλ Σν θνληξφιιεξ εγθαζίζηαηαη ζην ρψξν ηνπ κεραλνζηαζίνπ θαη είλαη ν πίλαθαο πνπ πεξηέρεη φινπο ηνπο κεραληζκνχο απηφκαηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ αλειθπζηήξα θαζψο επίζεο θαη ηνπο δηαθφπηεο θίλεζεο, ηηο αζθάιεηεο, ηνπο ρξνλνδηαθφπηεο θιπ. 82

84 έλα θνληξφιιεξ γηα αλειθπζηήξα Δ.Ρ. δχν ηαρπηήησλ κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε: Σν θχθισκα ηξνθνδφηεζεο ηνπ κεη/ζηε απφ ην δεπηεξεχνλ ηνπ νπνίνπ παίξλνπκε ζπλήζσο κηα ηάζε V.Η ηάζε απηή νδεγείηαη ζε έλα μεξνχ ηχπνπ αλνξζσηή απφ ηελ έμνδν ηνπ νπνίνπ παίξλνπκε.ρ. 110V γηα ηελ ηξνθνδφηεζε ηνπ θπθιψκαηνο ειέγρνπ ηνπ αλειθπζηήξα. ην θνληξφιιεξ ππάξρνπλ επίζεο ηα κηθξά ξειέ ηεο απηφκαηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ αλειθπζηήξα (εμσηεξηθψλ θαη εζσηεξηθψλ θιήζεσλ), ηα ρξνληθά θπθιψκαηα, ηα αζθαιηζηηθά, ηα θπθιψκαηα ζπληνληζκνχ εθθίλεζεο θαη ζηάζεο, ηα ξειέ δηαθπγήο θιπ. Αθφκε, ζην θνληξφιιεξ ππάξρνπλ ηα κεγάια ξειέ ησλ θπθισκάησλ ηζρχνο, φπσο ξειέ αλαζηξνθήο (καλνχβξεο), ξειέ ηνπ κεραληζκνχ απηφκαησλ ζπξψλ θαη άιια βνεζεηηθά φπσο ξειέ επηηήξεζεο δηαδνρήο ησλ θάζεσλ πνπ απνθιείεη ηελ αλάζηξνθε δηαδνρή ησλ θάζεσλ αθφκε θαη αλ απηφ πξνθιεζεί απφ ιάζνο ζπλδέζεηο ηεο ΓΔΗ. Η ειεθηξηθή ζχλδεζε κεηαμχ ηνπ πίλαθα ρεηξηζκψλ θαη ηνπ ζαιακίζθνπ γίλεηαη κε ηε βνήζεηα εηδηθνχ εχθακπηνπ θαισδίνπ ζπλήζσο 14 ή 20 αγσγψλ. Α. ΓΙΑΚΟΠΣΔ ΟΡΟΦΧΝ Οη δηαθφπηεο ησλ νξφθσλ είλαη ηφζνη, φζεο θαη νη ζηάζεηο ηνπ θηηξίνπ. ηεξεψλνληαη θαηαθφξπθα ζε κηα απφ ηηο πιεπξέο ηνπ θξέαηνο, έλαο ζε θάζε ζηάζε θαη ζε χςνο ίζν πεξίπνπ κε ηα 2/3 ηνπ χςνπο ηεο πφξηαο ηνπ θξεαηίνπ. Έρνπλ ηξεηο επαθέο θαη θηλεηφ βξαρίνλα κε ηξφρηιν ζην άθξν ηνπ. Οη δηαθφπηεο νξφθσλ αιιάδνπλ ζέζε κε ην πέξαζκα ηνπ ζαιακίζθνπ. Πάλσ ζην ζαιακίζθν ζηεξεψλεηαη κηα εηδηθά δηακνξθσκέλε θάκα (ρσλί) κε ηέηνην ηξφπν ψζηε φηαλ θηλείηαη ν ζάιακνο θαη μεπεξλά έλαλ φξνθν πξνο ηα πάλσ ή πξνο ηα θάησ, ην ρσλί λα γπξίδεη απφ ηελ άιιε πιεπξά ην δηαθφπηε νξφθνπ. Όηαλ ν ζάιακνο βξίζθεηαη αθξηβψο ζηνλ φξνθν, ν βξαρίνλαο ηνπ δηαθφπηε νξφθνπ έρεη ηελ ελδηάκεζε ζέζε, δειαδή ηε θαηαθφξπθε θαη φιεο νη επαθέο ηνπ είλαη αλνηθηέο. Β. ΟΡΟΦΟΓΙΑΛΟΓΔΑ (SELECTOR) Δίλαη ζεκαληηθφ λα πξνζέμνπκε ην γεγνλφο φηη νη δηαθφπηεο ησλ νξφθσλ εγθαζίζηαληαη κέζα ζην θξεάηην θαη ιεηηνπξγνχλ κε ηε θάκκα ή ρσλί ηνπ ζαιακίζθνπ, φηαλ απηφο θηλείηαη. Μηα ηέηνηα εγθαηάζηαζε έρεη ηα παξαθάησ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα: 1. Καηά ηε πξφζθξνπζε ηεο θάκκαο ζηνπο δηαθφπηεο νξφθσλ δεκηνπξγείηαη έλαο ελνριεηηθφο ζφξπβνο. 2. Δκθαλίδνληαη θζνξέο, ηδηαίηεξα φηαλ ν ζαιακίζθνο θηλείηαη κε κεγάιε ηαρχηεηα. 3. Οη δηαθφπηεο νξφθσλ δελ είλαη πξνζηηνί γηα εχθνιε θαη ηαθηηθή ζπληήξεζε. 83

85 Έηζη ινηπφλ ζηηο ζχγρξνλεο εγθαηαζηάζεηο αληηθαζίζηαληαη νη δηαθφπηεο νξφθσλ κε κηα αληίζηνηρε δηάηαμε, πνπ νλνκάδεηαη νξνθνεπηινγέαο. ηελ πην απιή κνξθή ηνπ είλαη κηα ζπγθέληξσζε ησλ δηαθνπηψλ νξφθσλ ζην ρψξν ηνπ κεραλνζηαζίνπ, φπνπ ελεξγνπνηνχληαη θαηάιιεια ζε πιήξε αληηζηνίρηζε κε ηε ζέζε θαη ηε θνξά θίλεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ. Έηζη, φπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ, απφ ηνλ νξνθνδηαινγέα δίλνληαη ηα αλαγθαία ζήκαηα ζην θνληξφιιεξ γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα. Χο δηάηαμε αληηθαζηζηά ηνπο ζπλερψο εθηνπηδφκελνπο δηαθφπηεο νξφθσλ, γηαηί είλαη αθξηβέζηεξε, πην αμηφπηζηε θαη αζφξπβε. Γ. ΚΤΚΛΧΜΑ ΚΛΗΔΧΝ ΚΑΙ ΔΝΓΔΙΞΗ ΚΑΣΑΣΑΔΧΝ Οη θιήζεηο ηνπ αλειθπζηήξα γίλνληαη κε πίεζε ηνπ θνπκπηνχ πνπ βξίζθεηαη είηε ζηε θνκβηνδφρν ηνπ ζαιακίζθνπ (εζσηεξηθέο θιήζεηο), είηε ζηηο θνκβηνδφρνπο ησλ νξφθσλ (εμσηεξηθέο θιήζεηο). ε πνιιέο εγθαηαζηάζεηο ε θνκβηνδφρνο ηνπ ζαιακίζθνπ ρξεζηκεχεη θαη σο δείθηεο ησλ θιήζεσλ ηνπ. Κάζε θνξά πνπ ζα θιεζεί ν ζαιακίζθνο, κε πίεζε ελφο θνπκπηνχ είηε κηαο θνκβηνδφρνπ ηνπ ζαιακίζθνπ, ηφηε θσηνβνιεί ην αληίζηνηρν θνπκπί ηεο θνκβηνδφρνπ πξνο έλδεημε, φηη ε θιήζε θαηαγξάθεθε. Σα πξναλαθεξζέληα θνπκπηά θιήζεο ιεηηνπξγνχλ κε πίεζε γ. Βνεζεηηθά θπθιψκαηα αλειθπζηήξα Α. Φσηηζκφο ζαιάκνπ Σξνθνδνηείηαη κε ρακειή ηάζε 42V πνπ παίξλνπκε απφ Μ/. Ο θσηηζκφο ηνπ ζαιάκνπ αλάβεη: Όηαλ θάπνηνο είλαη κέζα ζην ζάιακν θαη κε ην βάξνο ηνπ θιείλνπλ νη επαθέο ηνπ ςεπηνδαπέδνπ. Όηαλ γίλεη εμσηεξηθή θιήζε απφ ηνλ φξνθν ζηνλ νπνίν είλαη ζηαζκεπκέλνο ν ζάιακνο. Γη απηφ ην ιφγν ππάξρνπλ δηπιέο επαθέο ζηα κπνπηφλ εμσηεξηθψλ θιήζεσλ. Όηαλ ν ζάιακνο θηλείηαη. Όηαλ ην ρξνληθφ ξειέ έρεη δηεγεξζεί, δειαδή φηαλ είλαη αλνηθηή ε πφξηα (θαζψο θαη θαηά ηε πεξίνδν κεηά ην θιείζηκν ηεο πφξηαο πνπ ιεηηνπξγεί ην ρξνληθφ θχθισκα απνθιεηζκνχ ησλ εμσηεξηθψλ θιήζεσλ). Β. Αζθαιηζηηθφ θχθισκα Δίλαη ην ζεκαληηθφηεξν θχθισκα ηνπ αλειθπζηήξα, γηαηί αζθαιίδεη: πληεξεηέο, Δπηβάηεο θαη 84

86 Σα κεραλήκαηα απφ θάζε θίλδπλν. Σν θχθισκα απηφ πεξηιακβάλεη: 1.Σνλ δηαθφπηε αξπάγεο, κε ζθνπφ λα θφβεη ην ξεχκα φηαλ απηή ιεηηνπξγήζεη. 2.Σνπο δηαθφπηεο ηέξκαηνο δηαδξνκήο. 3.Σνπο δηαθφπηεο STOP πνπ βξίζθνληαη ηφζν κέζα ζην ζάιακν, φζν θαη πάλσ απ απηφλ (ρεηξηζηήξην ζπληεξεηή). 4.Σηο θιεηδαξηέο. 5.Σν δηαθφπηε ηνπ ξπζκηζηή ηαρχηεηαο (ξεγνπιαηφξνπ), γηα λα θφβεη ην ξεχκα ζε πεξίπησζε ιεηηνπξγίαο ηνπ. Δζσηεξηθή θνκβηνδφρνο ή κπνπηνληέξα Η εζσηεξηθή κπνπηνληέξα έρεη θνπκπηά φζα θαη νη φξνθνη θαη επηπιένλ ην θνπκπί θηλδχλνπ θαη ην θνπκπί ή δηαθφπηε STOP.Δίλαη ζπλήζσο ίδηα ηφζν ζηνπο απινχο, φζν θαη ηνπο απηφκαηνπο αλειθπζηήξεο. Πνιιέο θνξέο ππάξρνπλ δίπια ζηα θνπκπηά θσηεηλέο ελδείμεηο κε ηνλ αξηζκφ πνπ αληηζηνηρεί ζε θάζε θνπκπί. Όηαλ παηεζεί ην θνπκπί, αλάβεη ε έλδεημε πνπ επηβεβαηψλεη φηη ε θιήζε έρεη θαηαγξαθεί. Δμσηεξηθή θνκβηνδφρνο ή κπνπηνληέξα ηνπο απινχο αλειθπζηήξεο ε εμσηεξηθή θνκβηνδφρνο (κπνπηνληέξα) έρεη έλα θνπκπί ζε θάζε φξνθν. Δπίζεο, ζηε κπνπηνληέξα θάζε νξφθνπ ππάξρεη θσηεηλή έλδεημε ΚΑΣΔΙΛΗΜΜΔΝΟ. Απηή αλάβεη φηαλ ν ζάιακνο είλαη θαηεηιεκκέλνο (δειαδή ή θηλείηαη ή ε πφξηα είλαη αλνηθηή ή θάπνηνο βξίζθεηαη κέζα θαη κε ην βάξνο ηνπ αλνίγεη ην δηαθφπηε ηνπ ςεπδνδαπέδνπ). Αθφκε, κπνξεί λα ππάξρνπλ βέιε, πνπ δείρλνπλ ζε πνηα δηεχζπλζε θηλείηαη ν ζαιακίζθνο. Δπηπιένλ, κπνξεί λα ηνπνζεηεζεί πάλσ απφ ηηο εηζφδνπο θαη δείθηεο ηεο ζέζεσο ηνπ ζαιακίζθνπ. ηνπο απηφκαηνπο αλειθπζηήξεο COLLECTIVE SELECTIVE ΑΝΟΓΟΤ ΚΑΘΟΓΟΤ ε εμσηεξηθή κπνπηνληέξα έρεη ζε φινπο ηνπο νξφθνπο (εθηφο απφ ηνπο ηειεπηαίνπο πάλσ θαη θάησ) δχν θνπκπηά. Σν πάλσ ην παηάεη θάπνηνο φηαλ ζέιεη λα πάεη ζε φξνθν πνπ βξίζθεηαη πάλσ απφ ην δηθφ ηνπ θαη ην θάησ φηαλ ζέιεη λα πάεη πξνο ηα θάησ. Γηα λα βεβαησζεί ν επηβάηεο φηη ε θιήζε ηνπ έρεη θαηαγξαθεί θαη δηαηεξείηαη ζηε κλήκε ηνπ θνληξφι, ππάξρνπλ δχν θσηεηλά βέιε ζηε κπνπηνληέξα πνπ αληηζηνηρνχλ ζηα δχν θνπκπηά. Μφιηο παηεζεί ην θνπκπί αλάβεη ε θσηεηλή έλδεημε, ε νπνία ζβήλεη κφλν φηαλ απαληεζεί ε θιήζε. Φπζηθά ζηηο αθξαίεο ζηάζεηο ππάξρεη κφλν έλα θνπκπί θαη έλα βέινο. 85

87 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 7 ΔΓΚΑΣΑΣΑΔΙ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ ΠΡΟΗΓΜΔΝΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ Δθφζνλ έρνπκε ήδε γλσξίζεη ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγηθέο δηαηάμεηο ηνπ απινχ αλειθπζηήξα, κπνξνχκε ζηε ζπλέρεηα λα πιεξνθνξεζνχκε πσο απηέο, ζεκαληηθά βειηησκέλεο, ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ απηφκαησλ αλειθπζηήξσλ πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο Ο ΟΡΟΦΟΓΙΑΛΟΓΔΑ (SELECTOR) 1.Ράβδνη νξφθσλ 2.Πξνπαξαζθεπαζηηθφο πίλαθαο 3.Κηλεηφο πίλαθαο 4.Γίζθνη 5.πγθξφηεκα επαθψλ δίζθσλ 86

88 Με ηε πξνζζήθε ελφο ζπγθξνηήκαηνο επαθψλ, ην νπνίν εξγάδεηαη κέζσ εκηθπθιηθψλ δίζθσλ, ξπζκίδεηαη ε ηζνζηάζκηζε ηνπ ζαιάκνπ θαζψο θαη ε ιεηηνπξγία ησλ ζπξψλ ηνπ αλειθπζηήξα. Με ην SELECTOR απηνχ ηνπ ηχπνπ επηηπγράλεηαη κηα θαιή ηζνζηάζκηζε. ηνπο θηλνχκελνπο κε κεγαιχηεξε ησλ 1.8 m/sec αλειθπζηήξεο, ν ρξεζηκνπνηνχκελνο νξνθνδηαινγέαο είλαη πην ζχλζεηνο απφ ηνπο πξναλαθεξζέληεο. Απηφο έρεη επηπιένλ, έλα άιιν ζχζηεκα επαθψλ ην πξνπαξαζθεπαζηηθφ, πνπ θηλείηαη κέζσ κηθξνχ θηλεηήξα, ν νπνίνο βξίζθεηαη επί ηνπ νξνθνδηαινγέα. θνπφο ηνπ, είλαη λα πξνπαξαζθεπάδεη θπθιψκαηα γηα ηε ζηάζκεπζε ηνπ ζαιακίζθνπ, γηαηί ιφγσ ηεο κεγάιεο ηαρχηεηαο, ην θηλεηφ ζχζηεκα πνπ παξαθνινπζεί ηε θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ, δελ πξνιαβαίλεη λα εθηειέζεη φιεο ηηο δηαδηθαζίεο γηα ηε ζηάζκεπζή ηνπ. Κάζε θίλεζε ηνπ ζαιακίζθνπ κεηαβηβάδεηαη ζηνλ νξνθνδηαινγέα κε ηε βνήζεηα κηαο ραιχβδηλεο ηαηλίαο θαη ελφο νδνλησηνχ ηξνρνχ, έηζη ψζηε ε αληηζηνίρηζε ησλ ζέζεσλ λα κελ επεξεάδεηαη απφ νπνηαδήπνηε επέθηαζε ή νιίζζεζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο ΔΠΑΓΧΓΙΚΔ ΓΙΑΣΑΞΔΙ ΙΟΣΑΘΜΙΗ Γηα ηελ επίηεπμε ηεο θαιχηεξεο ηζνζηάζκηζεο ή θαη γηα ηε δηφξζσζε ηεο ζε πεξίπησζε ππέξβαζεο ηεο ζέζεο ζηάζκεπζεο ηνπ ζαιακίζθνπ, ρξεζηκνπνηνχκε δηάθνξεο βνεζεηηθέο επαγσγηθέο δηαηάμεηο. ε θαηάιιειε πξνέθηαζε θαη ηνπνζεηεκέλνη ζην πιαίζην ηνπ ζαιακίζθνπ ζηεξίδνληαη κφληκνη καγλήηεο, πνπ θέξνπλ θαηαθφξπθε εγθνπή ζην καγλεηηθφ ηνπο θχθισκα. ηελ αληίζηνηρε κε απηνχο πιεπξά ηνπ θξέαηνο ηνπνζεηνχληαη ζε θαηάιιειν χςνο θαη ζε θάζε φξνθν, ζηδεξέληεο ή ράιθηλεο ιάκεο ( πηεξχγηα ) ζε θαηαθφξπθε επίζεο ζέζε. Καζψο θηλείηαη ν ζαιακίζθνο, νη καγλήηεο αληηπαξέξρνληαη ηηο ζηαζεξέο ιάκεο, νη νπνίεο γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα βξίζθνληαη κέζα ζην δηάθελν ηνπ καγλεηηθνχ ηνπο θπθιψκαηνο. Η παξεκβνιή ηνπ κεηαιιηθνχ πηεξπγίνπ, έζησ θαη γηα κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα, ζην καγλεηηθφ θχθισκα ζπλεπάγεηαη κηα ζηηγκηαία αχμεζε ηεο καγλεηηθήο ηνπ ξνήο. Απηή ε πξνο ζηηγκή εληζρπκέλε καγλεηηθή ξνή δξα επί θηλεηνχ νπιηζκνχ, ν νπνίνο θηλείηαη θαη θιείλεη θαηάιιεια θπθιψκαηα ειέγρνπ γηα λα αξρίζεη ε επηβξάδπλζε ή γηα λα γίλεη ε ζηάζκεπζε ηνπ ζαιακίζθνπ. Με ηνλ ηξφπν απηφ επηηπγράλνπκε ηε κε θαζπζηέξεζε ηεο κεηαβίβαζεο ησλ ζσζηψλ εληνιψλ πξνο ηνλ CONTROLLER, κε απνηέιεζκα νη απαηηνχκελεο δηαδηθαζίεο λα γίλνληαη έγθαηξα θαη ε ηζνζηάζκηζε λα είλαη αθξηβέζηεξε. Όηαλ ζηνπο κε κεγάιε ηαρχηεηα θηλνχκελνπο αλειθπζηήξεο δίλνληαη νξηζκέλεο εληνιέο, απνθιεηζηηθά θαη κφλν απφ ηνλ νξνθνδηαινγέα, ε ρξνληθή θαζπζηέξεζε ε νπνία παξνπζηάδεηαη ζηε κεηαβίβαζή ηνπο θαζψο θαη νη ηπρφλ εζθαικέλεο πιεξνθνξίεο γηα ηε ζέζε ηνπ ζαιάκνπ, έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ αλαθξηβή ηζνζηάζκηζε. Σέινο, γηα θάζε φξνθν θαη παξαπιεχξσο ηνπ νδεγνχ, ηνπνζεηνχληαη ζε θαηάιιειεο ζέζεηο αθίλεηα κεηαιιηθά πηεξχγηα. 87

89 7.3. ΑΤΣΟΜΑΣΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΘΤΡΧΝ ΣΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ Γηα λα θαηαλνήζνπκε ηε ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ απηφκαησλ ζπξψλ ηνπ θξέαηνο, πξέπεη λα θαηαιάβνπκε θαιά πσο ιεηηνπξγεί ε θιεηδαξηά. Η θιεηδαξηά έρεη ηξηπιφ ξφιν: Κξαηάεη θιεηδσκέλε κεραληθά ηε πφξηα ηνπ θξέαηνο γηα λα κελ κπνξεί θαλείο λα ηελ αλνίμεη ηξαβψληαο ηελ απ έμσ. Έρεη ειεθηξηθέο επαθέο, πνπ, φηαλ ε πφξηα αλνίμεη, θφβνπλ ην αζθαιηζηηθφ θχθισκα θαη δηαθφπηεηαη ε θίλεζε ηνπ αλειθπζηήξα. Απνηειεί ην ζεκείν ζχκπιεμεο ηεο πφξηαο ηνπ ζαιάκνπ θαη ηεο πφξηαο ηνπ θξέαηνο, έηζη ψζηε φηαλ ε πφξηα ηνπ ζαιάκνπ αλνίγεη θαη θιείλεη κε ην θηλεηήξην κεραληζκφ ηεο, λα παξαζχξεη καδί ηεο ηε πφξηα ηνπ θξέαηνο αλνίγνληαο θαη θιείλνληαο θαη απηήλ καδί. Σέινο, ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε πφξηα ηνπ θξέαηνο θιείλεη θαη κφλε ηεο γηα πξφζζεηε αζθάιεηα, κέζσ ηνπ αληίβαξνχ ηεο ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟ ΚΟΤΜΠΙ ΚΛΗΔΧΝ Απνηειείηαη απφ κηα ειεθηξνληθή ιπρλία ςπρξήο θαζφδνπ, πνπ είλαη γεκάηε κε αέξην. Δμσηεξηθά ηνπ θψδσλα ηεο θαη πξνο ηε πιεπξά ηνπ θνπκπηνχ αθήο, έρεη επηθάιπςε κε ειεθηξηθά αγψγηκν πιηθφ. Η ιπρλία ηνπνζεηείηαη κέζα ζηε θνκβηνδφρν αθξηβψο πίζσ απφ ην θνπκπί αθήο. Η παξάπιεπξε επηθάλεηα απηνχ είλαη θαηαζθεπαζκέλε απφ εκηδηαθαλέο πιαζηηθφ θαη ε κπξνζηηλή θαιχπηεηαη απφ κνλσηηθφ πςειήο δηειεθηξηθήο ζηαζεξάο. Πίζσ απφ ηελ επηθάλεηα αθήο, ππάξρεη αγψγηκε επηθάιπςε ηεο ιπρλίαο κέζσ κεηαιιηθνχ ειαηεξίνπ. Καηά ηε ζηηγκή ηεο αθήο ηνπ θνπκπηνχ ζρεκαηίδεηαη έλαο ππθλσηήο κε νπιηζκνχο ηελ κεηαιιηθή πιάθα ηνπ θνπκπηνχ, αιιά θαη ην εξρφκελν ζε επαθή άηνκν Λεηηνπξγία ηνπ ειεθηξνληθνχ θνπκπηνχ αθήο Όηαλ πξαγκαηνπνηεζεί κηα θιήζε, ε ιπρλία θσηνβνιεί θαη παξακέλεη ζπλερψο αλακκέλε, κέρξη λα ηθαλνπνηεζεί ε θιήζε. Όζν ρξφλν πεξλά ξεχκα κέζα απφ ηε ιπρλία απηή ζα θσηνβνιεί. Μεηαμχ αλφδνπ θαη θαζφδνπ εθαξκφδεηαη ηάζε.ρ. 135 V, ε νπνία δελ κπνξεί λα πξνθαιέζεη ξεχκα δηακέζνπ απηψλ. Τπάξρεη αθφκε, ηάζε Δ.Ρ. 150 V κεηαμχ αλφδνπ θαη γεο. Όηαλ θάπνην άηνκν βάιεη ην δάθηπιφ ηνπ ζην θνπκπί, ε κνξθή ησλ ειεθηξνζηαηηθψλ πεδίσλ κέζα ζηε ιπρλία αιιάδεη θαη έηζη έλα ξεχκα θπθινθνξεί κέζα ζ απηή θαη θσηνβνιεί. Η ξνή ηνπ ξεχκαηνο ζα ζπλερηζηεί θαη κεηά ηελ απνκάθξπλζε ηνπ δαθηχινπ, γηαηί ε ηάζε ησλ 135 V.Ρ. επαξθεί γηα ηε δηαηήξεζε ηεο κηα θαη απηή άξρηζε. Η ζπλέρηζε ηεο ξνήο ηνπ ξεχκαηνο φρη κφλν ζπληειεί ζηε θαηαγξαθή ηεο θιήζεο, αιιά ηαπηφρξνλα αλάβεη ηε ιπρλία πξνο έλδεημε, φηη ε θιήζε θαηαρσξήζεθε θαη πεξηκέλεη εμππεξέηεζε. Όηαλ ε θιήζε ηθαλνπνηεζεί, έλα ζηηγκηαίν ξεχκα εθαξκφδεηαη ζην θχθισκα θαη κεηψλεη ηε δηαθνξά ηνπ δπλακηθνχ ζηα άθξα ηεο ιπρλίαο ζε ηέηνην βαζκφ, ψζηε λα κελ κπνξεί λα δηαηεξεζεί ε ξνή ηνπ ξεχκαηνο θαη θαηά ζπλέπεηα ζβήλεη ην θνπκπί θιήζεο. 88

90 Πιενλεθηήκαηα ηνπ ειεθηξνληθνχ θνπκπηνχ αθήο I. Γελ έρεη θηλνχκελα κέξε θαη επαθέο κε ηα γλσζηά ζε φινπο κεηνλεθηήκαηά ηνπο. II. Πνιιέο θνξέο νη ειεθηξνληθέο ιπρλίεο παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε δηάξθεηα δσήο απφ ηηο ιπρλίεο ππξάθησζεο, νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα θνπκπηά πίεζεο. III. Οη απαηηνχκελεο θαισδηψζεηο κεηψλνληαη αηζζεηά. IV. Γίλνπλ εηθφλα πνιπηεινχο θαηαζθεπήο ΔΝΓΔΙΞΔΙ ΘΔΗ ΠΟΡΔΙΑ ΘΑΛΑΜΙΚΟΤ ηηο ζχγρξνλεο εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ ηνπνζεηνχληαη πάλσ απφ θάζε πφξηα ηνπ θξέαηνο, θσηεηλνί ελδείθηεο ηεο ζέζεο θαη ηεο πξνζερνχο δηεχζπλζεο ηνπ ζαιακίζθνπ. Σα θπθιψκαηα ησλ θσηεηλψλ ελδεηθηψλ θαηαιήγνπλ ζην ρψξν ηνπ κεραλνζηαζίνπ. Δλεξγνπνηνχληαη απφ κηα ζεηξά επαθψλ πνπ θιείλνπλ δηαδνρηθά κε ηε θίλεζε ηνπ νξνθνδηαινγέα θαη κε ηε θνξά ηεο δηαδνρήο, πνπ εμαξηάηαη απφ ηε θνξά θίλεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ. πρλά αληί γηα ην παξαπάλσ (δειαδή ην θσηεηλφ ελδείθηε ζέζεο θαη πξνζερνχο πνξείαο ηνπ ζαιακίζθνπ), κπαίλνπλ απιά δχν αλάγιπθα βέιε. Σν πάλσ αλάβεη ιίγν πξηλ ν ζάιακνο θζάζεη ζηνλ φξνθν κε πξνζερή πνξεία πξνο ηα πάλσ θαη ην θάησ ζηε πεξίπησζε πξνζερνχο πνξείαο πξνο ηα θάησ. Απηά κέλνπλ αλακκέλα κέρξη λα θχγεη ν ζάιακνο. Σαπηφρξνλα κε ην άλακκα ηνπ βέινπο ερεί θαη έλα θνπδνχλη γηα λα πξνεηδνπνηήζεη ηνλ επηβάηε, φηη ν ζάιακνο θαηαθζάλεη. Απηή ε ζπζθεπή νλνκάδεηαη Υψι Λάληεξλ (HALL LANTERN) ΤΣΗΜΑΣΑ ΚΙΝΗΣΗΡΙΧΝ (ΑΝΤΦΧΣΙΚΧΝ) ΜΗΥΑΝΙΜΧΝ Κνηλά ζηνηρεία ησλ θηλεηήξησλ ή αλπςσηηθψλ αλειθπζηήξσλ είλαη: Η ηξνραιία έιμεσο ή ηξνραιία ηξηβήο θαη Ο ειεθηξνθηλεηήξαο κεραληζκψλ ησλ Σα ζπζηήκαηα ησλ θηλεηήξησλ κεραληζκψλ δηαθξίλνληαη ζε: πζηήκαηα ρσξίο ζπλερή κεηαβνιή ηεο ηαρχηεηαο απηά ρξεζηκνπνηνχληαη θηλεηήξεο ελαιιαζζφκελνπ ξεχκαηνο (Δ.Ρ.) κηαο ή δχν ηαρπηήησλ. πζηήκαηα κε ζπλερή κεηαβνιή ηεο ηαρχηεηαο o Με θηλεηήξεο ελαιιαζζφκελνπ ξεχκαηνο (Δ.Ρ.) Ο έιεγρνο ηεο ηαρχηεηαο γίλεηαη κέζσ thyristors ή κε κεηαβνιή ηεο ζπρλφηεηαο. o Με θηλεηήξεο πλερνχο Ρεχκαηνο (.Ρ.) a. χζηεκα Ward Leonard, φπνπ ην ζπλερέο ξεχκα παξάγεηαη θαη ειέγρεηαη απφ δεχγνο θηλεηήξα γελλήηξηαο. 89

91 b. χζηεκα Direct Drive. Σξίην απαξαίηεην ζηνηρείν ηνπ θηλεηήξηνπ κεραληζκνχ ησλ αλειθπζηήξσλ έιμεσο είλαη ην θξέλν ή πέδε. ηα ρσξίο ζπλερή κεηαβνιή ηεο ηαρχηεηαο ζπζηήκαηα, ην ζηακάηεκα γίλεηαη κε δηαθνπή ηνπ ξεχκαηνο ηξνθνδνζίαο ηνπ θηλεηήξα θαη ηαπηφρξνλε ιεηηνπξγία ηνπ θξέλνπ. πλεπψο, ην θξέλν είλαη εθείλν πνπ ζηακαηά ηνλ αλειθπζηήξα ελεξγψληαο κεραληθά. ηα ππφινηπα ζπζηήκαηα, ην ζηακάηεκα γίλεηαη ειεθηξηθά θαη ην θξέλν ρξεζηκνπνηείηαη απιψο γηα ηε ζπγθξάηεζε ηνπ αλειθπζηήξα. Έλα ηέηαξην ζηνηρείν ησλ θηλεηήξησλ κεραληζκψλ έιμεσο (φρη φκσο απαξαίηεην) είλαη ν κεησηήο ζηξνθψλ (ή βαξνχιθν) θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζηνπο αλειθπζηήξεο κηθξψλ θαη κέζσλ ηαρπηήησλ (ην πνιχ κέρξη 1.80 m/s).ηνπο αλειθπζηήξεο κεγαιχηεξσλ ηαρπηήησλ, ε ηξνραιία ηξηβήο εδξάδεηαη απ επζείαο ζηνλ άμνλα ηνπ θηλεηήξα ρσξίο ηε παξεκβνιή κεησηήξα. ηε πεξίπησζε απηή, ν θηλεηήξαο είλαη πάληνηε πλερνχο Ρεχκαηνο (πλερνχο Ρεχκαηνο). 90

92 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 8 ΓΙΑΣΑΞΔΙ ΑΦΑΛΔΙΑ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ 8.1. ΔΙΑΓΧΓΗ Οηαλειθπζηήξεορξεζηκνπνηνχληαηθαζεκεξηλάαπφηνπο πεξηζζφηεξνπο αλζξψπνπο γηα ηελ θαζ χςνο δηαθίλεζή ηνπο. Πάξα πνιινί άλζξσπνη έρνπλ κηα θνβία, φηαλ δηαθηλνχληαη κε αλειθπζηήξεο. Μηα ζσζηή εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξα έρεη κηα πιεζψξα αζθαιηζηηθψλ δηαηάμεσλ, πνπ απνθιείεη θάζε πηζαλφ θίλδπλν γηα ηνπο δηαθηλνχκελνπο. Βαζηθά, θαζνξηζηηθφ ξφιν ζηελ αζθάιεηα πνπ παξέρεη κηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξα παίδεη θαη ε ηαθηηθή πνηνηηθή ζπληήξεζή ηεο. Οη θίλδπλνη πνπ ζα κπνξνχζαλ ελδερνκέλσο λα πξνθχςνπλ ζηνπο αλειθπζηήξεο είλαη νη αθφινπζνη: 1. Έλα άηνκν λα αλνίμεη ηελ πφξηα ηνπ θξέαηνο θαη λα κελ βξίζθεηαη πίζσ απ απηήλ ν ζαιακίζθνο. απηή ηε πεξίπησζε, ν θίλδπλνο, ην άηνκν απηφ λα βξεζεί ζην θελφ είλαη κεγάινο. Έλα ηέηνην ελδερφκελν φκσο, απνθιείεηαη απφ ηνλ ηξφπν πνπ καλδαιψλεηαη θαη αζθαιίδεηαη ε θάζε πφξηα ηνπ θξέαηνο κε ηε βνήζεηα εηδηθήο θιεηδαξηάο. 2. Σν εηζεξρφκελν άηνκν λα δερζεί θάπνην ρηχπεκα απφ ηα θηλνχκελα θχιια ηεο απηφκαηεο πφξηαο ηνπ αλειθπζηήξα. Έλα ηέηνην ζπκβάλ, απνθιείεηαη κε ηε ρξήζε δηαηάμεσλ πνπ αληρλεχνπλ ην εκπφδην ζην θιείζηκν ηεο πφξηαο (π.ρ. κε θσηνθχηηαξα ή κε ειεθηξνληθέο δηαηάμεηο) θαη αλαζηέιινπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ θιεηζίκαηνο. 3. Να πξνθιεζεί πηψζε ηνπ ζαιακίζθνπ κέζα ζην θξεάηην είηε απφ ζξαχζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο, είηε απφ ηε κε ζσζηή ιεηηνπξγία ησλ δηαηάμεσλ ειέγρνπ ηεο θίλεζεο ηνπ αλειθπζηήξα. Έλα ηέηνην ελδερφκελν πνπ ζα είρε νδπλεξέο ζπλέπεηεο απνθιείεηαη κε κηα εηδηθή δηάηαμε, πνπ νλνκάδεηαη δηάηαμε αξπάγεο (αιεμίπησην). Δθηφο απφ ηνπο παξαπάλσ ζνβαξνχο θηλδχλνπο θαη ηηο δηαηάμεηο αληηκεηψπηζήο ηνπο, ππάξρεη θαη κηα ζεηξά άιισλ δεπηεξεπνπζψλ δηαηάμεσλ αζθαιείαο, πνπ είλαη: 4. Δηδηθή δηάηαμε γηα λα αλνίγνπλ νη πφξηεο απ έμσ κε εηδηθφ θιεηδί ζε πεξίπησζε αλάγθεο. 5. χζηεκα δηαθνπηψλ ηεξκάησλ ηεο δηαδξνκήο, πνπ δηαθφπηνπλ ην ειεθηξηθφ θχθισκα θαη αθηλεηνπνηνχλ ην ζάιακν ζε πεξίπησζε πνπ απηφο ζα μεπεξλνχζε ηα αθξαία φξηα ηεο δηαδξνκήο ηνπ θαηά 15 εθαηνζηά. 6. Δθηφο απφ ηνπο αθξηβψο παξαπάλσ δηαθφπηεο ηεξκάησλ ηεο δηαδξνκήο, ζην επίπεδν θάζε κηαο ησλ ηειεπηαίσλ, πάλσ θαη θάησ, ζηάζεσλ ηνπνζεηείηαη απφ έλαο δηαθφπηεο πνπ κεηψλεη ηε ηαρχηεηα ηνπ αλειθπζηήξα ζην ¼ πεξίπνπ ηεο θαλνληθήο. 7. Γηαθφπηε STOP ζηε θνκβηνδφρν ηνπ ζαιάκνπ. 8. Κνπδνχλη θηλδχλνπ ( θαη πνιιέο θνξέο ζχζηεκα ελδνεπηθνηλσλίαο ή ηειέθσλν). 9. ην ππζκέλα ηνπ θξέαηνο ηνπνζεηνχληαη απνζβεζηήξεο θξνχζεσο ηφζν γηα ην ζάιακν, φζν θαη γηα ην αληίβαξν. Οη απνζβεζηήξεο απηνί 91

93 πξέπεη λα έρνπλ ηέηνηα ηθαλφηεηα απνξξφθεζεο ελέξγεηαο, ψζηε λα θέξνπλ ζε θαηάζηαζε εξεκίαο ηφζν ην αληίβαξν, φζν θαη ην ζάιακν κε πιήξεο θνξηίν ζηελ απίζαλε πεξίπησζε πνπ δελ ιεηηνπξγήζεη θαλέλαο απφ ηνπο νξηαθνχο δηαθφπηεο. 10. Υεηξηζηήξην επηζεψξεζεο πάλσ απφ ην ζάιακν κε δχν θνπκπηά ζπλερνχο πίεζεο γηα θάζε θαηεχζπλζε. 11. Κηλεηή πνδηά STOP ζην δάπεδν ηνπ ζαιακίζθνπ, ψζηε λα ζηακαηήζεη θάζε θίλεζε, φηαλ ζθελψζεη κεηαμχ θηλνχκελνπ ζαιακίζθνπ θαη θξέαηνο θάπνην αληηθείκελν. 12. Γεηψζεηο ησλ ειεθηξηθψλ κεξψλ, ζχκθσλα κε ηνπο θαλνληζκνχο ΔΗΔ, πξνζηαζία θηλεηήξσλ θιπ ΗΛΔΚΣΡΟΜΗΥΑΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΘΤΡΧΝ Πξνβιέπεηαη ζχζηεκα πξνκαλδάισζεο καλδάισζεο ησλ ζπξψλ πνπ δελ ζα επηηξέπεη ην άλνηγκα ηεο πφξηαο απφ ηνπο ρξήζηεο, παξά κφλν αλ ν ζάιακνο είλαη ζηαζκεπκέλνο πίζσ απ απηήλ. Δπίζεο, ην ζχζηεκα απηφ απνθιείεη θαη ην λα θχγεη ν ζάιακνο, ελψ ε πφξηα είλαη αλνηθηή. Όπσο γίλεηαη θαηαλνεηφ, ν κεγαιχηεξνο θίλδπλνο ζε κηα εγθαηάζηαζε αλειθπζηήξα είλαη λα κελ ηζρχζνπλ ηα παξαπάλσ, δειαδή: 1. λα θχγεη ν ζαιακίζθνο απφ ηνλ φξνθν κε αλνηθηή ηελ πφξηα θαη 2. λα θχγεη ν ζαιακίζθνο απφ ηνλ φξνθν κε ηε πφξηα θιεηζηή, αιιά φρη καλδαισκέλε, νπφηε ν επφκελνο ρξήζηεο ζα αλνίμεη ηε πφξηα θαη δελ ζα βξεη ην ζάιακν, αιιά ην θελφ. Όιεο νη πφξηεο έρνπλ επαθέο πνπ θιείλνπλ κφλν φηαλ ην θχιιν ηεο πφξηαο έξζεη ζηε θαλνληθή ηνπ ζέζε γηα λα είλαη ε πφξηα θιεηζηή. Όκσο, δελ αξθεί κφλν απηφ, θαζψο ε πφξηα πξέπεη θαη λα θιεηδσζεί. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηε θιεηδαξηά, θαζψο έλαο πείξνο δηεηζδχεη ζηε πφξηα θαη ηελ θιεηδψλεη. Δπεηδή, φιεο νη επαθέο ησλ ζπξψλ θαη νη επαθέο ηεο θιεηδαξηάο ζπλδένληαη φιεο ζε ζεηξά ζην θχθισκα ειέγρνπ ηεο θίλεζεο ηνπ αλειθπζηήξα, είλαη πξνθαλέο φηη απηφο δελ κπνξεί λα θηλεζεί αλ φιεο νη πφξηεο δελ είλαη εληειψο θιεηζηέο θαη αλ δελ έρνπλ καλδαισζεί. Η ζπλεζέζηεξε δηάηαμε αλνίγκαηνο (μεθιεηδψκαηνο) κηαο εκηαπηφκαηεο πφξηαο είλαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή. Πάλσ ζην ζάιακν ζηεξεψλεηαη έλαο ειεθηξνκαγλεηηθφο κεραληζκφο απνκαλδάισζεο ησλ ζπξψλ θξέαηνο ηνπ αλειθπζηήξα. Καηά ηελ εθθίλεζε θαη δηαδξνκή ηνπ ζαιακίζθνπ, ν ειεθηξνκαγλήηεο ηξνθνδνηείηαη κε ειεθηξηθφ ξεχκα θαη ην θαηαθφξπθν έιαζκα ζπζπεηξψλεηαη. Γηεξρφκελνο ν ζάιακνο, κε ην κεραληζκφ απνκαλδάισζεο ζπζπεηξσκέλν (καδεκέλν), κπξνζηά απφ ηηο πφξηεο ησλ νξφθσλ ην έιαζκα δελ πξνζθξνχεη ζηηο θιεηδαξηέο θαη νη πφξηεο παξακέλνπλ θιεηζηέο. Όηαλ, ν ζάιακνο πιεζηάδεη ζε φξνθν πνπ ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζηάζε, ε ηξνθνδφηεζε ηνπ ειεθηξνκαγλήηε δηαθφπηεηαη θαη ν κεραληζκφο κε ηελ επίδξαζε ειαηεξίσλ πξνβάιεη πξνο ηα έμσ ην έιαζκα. ηε ζέζε απηή, ζπξψρλεη ην βξαρίνλα ηεο θιεηδαξηάο θαη πξνθαιεί απνκαλδάισζε ηεο πφξηαο. Η ψζεζε πξνο ηα δεμηά ηνπ βξαρίνλα ηεο θιεηδαξηάο απφ ην έιαζκα ηνπ ειεθηξνκαγλεηηθνχ κεραληζκνχ έρεη ζαλ ζπλέπεηα ην μεθιείδσκα ηεο πφξηαο θαη ην άλνηγκα ησλ επαθψλ ηεο θιεηδαξηάο. 92

94 Γηα ηνλ εμ νινθιήξνπ απνθιεηζκφ ζθαικάησλ ιεηηνπξγίαο ππάξρνπλ θιεηδαξηέο ηζρπξφηαηεο θαηαζθεπήο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε ηξία ζηάδηα, έηζη ψζηε, αθφκε θαη αλ βξαρπθπθισζνχλ νη επαθέο πξνκαλδάισζεο, ν αλειθπζηήξαο λα είλαη αδχλαηνλ λα θηλεζεί, αλ ε πφξηα δελ έρεη θιείζεη ηέιεηα θαη ν πείξνο ηεο θιεηδαξηάο δελ έρεη εηζρσξήζεη βαζηά ζηελ αληίζηνηρε ηξχπα ηνπ θχιινπ. Κιεηδαξηά πφξηαο αλειθπζηήξα κε καγλεηηθή πξνζηαζία ζθάικαηνο Η θιεηδαξηά απηή ιεηηνπξγεί κε ηε βνήζεηα δχν κφληκσλ καγλεηψλ. Ο έλαο ηνπνζεηείηαη ζην θχιιν ηεο πφξηαο ηνπ θξέαηνο θαη ζε ζέζε ψζηε λα βξίζθεηαη απέλαληη κε ηνλ άιιν καγλήηε πνπ βξίζθεηαη κέζα ζηε θιεηδαξηά ζε εηδηθφ κεραληζκφ. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο ιεηηνπξγίαο απηήο ηεο θιεηδαξηάο είλαη ην γεγνλφο φηη δελ θιείλεη ηηο επαθέο ηεο κε ηελ πξνο ηα έμσ θίλεζε ηνπ πείξνπ ηεο αλ δελ βξίζθνληαη απέλαληη νη κφληκνη καγλήηεο (δειαδή αλ δελ έξζεη ζηε ζσζηή ζέζε θιεηζίκαηνο ην θχιιν ηεο πφξηαο). Έηζη ινηπφλ, εμαζθαιίδνληαη ην ζσζηφ θιείζηκν ηεο πφξηαο θαη ε καλδάισζε ηνπ θχιινπ, νπφηε θιείλνπλ νη επαθέο, θάηη πνπ είλαη απαξαίηεην γηα λα μεθηλήζεη ν θηλεηήξαο ηνπ αλειθπζηήξα ΔΛΔΓΥΟ ΚΙΝΗΗ ΑΤΣΟΜΑΣΧΝ ΘΤΡΧΝ Φσηνειεθηξηθφο έιεγρνο θίλεζεο απηφκαησλ ζπξψλ Η απηφκαηε ιεηηνπξγία ησλ ζπξψλ επηηπγράλεηαη κέζσ θαηάιιεινπ κεραληζκνχ, ν νπνίνο ιεηηνπξγεί κε ηε βνήζεηα ειεθηξνθηλεηήξα ή πεπηεζκέλνπ αέξα. Οη απηφκαηεο πφξηεο πξέπεη λα έρνπλ δηάηαμε κε ηελ νπνία λα αλαζηξέθεηαη ε θνξά θίλεζεο ηνπο, φηαλ θάπνην εκπφδην παξεκβάιιεηαη ζηε δηαδξνκή ηνπο. Αλ ην εκπφδην παξακέλεη γηα πνιχ, κεηά απφ νξηζκέλεο παιηλδξνκήζεηο ησλ θχιισλ ηεο πφξηαο ερεί έλαο βνκβεηήο γηα λα αλαγγέιιεη ηελ αλσκαιία. Υξεζηκνπνηνχληαη θαηάιιειεο δηαηάμεηο γηα λα απνθεπρζεί ην ελδερφκελν ηεο πξφζθξνπζεο ησλ ζπξψλ πάλσ ζε άηνκν πνπ κπαίλεη ζην ζάιακν θαηά ην ρξφλν θιεηζίκαηνο ηεο πφξηαο. Μηα απφ ηηο πην δηαδεδνκέλεο δηαηάμεηο είλαη απηή πνπ πεξηιακβάλεη έλα θσηνειεθηξηθφ θχηηαξν. Μπξνζηά θαη ζηε κηα πιεπξά ηεο πφξηαο ηνπνζεηείηαη κηα ιπρλία, πνπ εθπέκπεη θσηεηλή δέζκε πξνο ηελ απέλαληη πιεπξά, πνπ έρεη πξνζαξκνζηεί θαηάιιεια έλα θσηνειεθηξηθφ ζηνηρείν. 93

95 Ηιεθηξνληθφο έιεγρνο ιεηηνπξγίαο απηφκαησλ ζπξψλ Η OTIS ζηηο κεγάιεο εγθαηαζηάζεηο ηεο αληί γηα θσηνειεθηξηθφ έιεγρν ηεο θίλεζεο ησλ ζπξψλ, πνιιέο θνξέο ρξεζηκνπνηεί έλαλ ειεθηξνληθφ αληρλεπηή, πνπ ειέγρεη ηελ είζνδν ηνπ ζαιακίζθνπ ζε δψλε ηξηψλ δηαζηάζεσλ. Απηή ε δψλε εθηείλεηαη θαηά πιάηνο θαη χςνο ηεο πφξηαο εηζφδνπ θαη ζε κηθξή απφζηαζε κπξνζηά απφ ηε πφξηα ηνπ θξέαηνο θαη φρη κφλν ηνπ ζαιακίζθνπ, φπσο ζπκβαίλεη ζην θσηνειεθηξηθφ έιεγρν. Αλ θαηά ην θιείζηκν ησλ θχιισλ ησλ ζπξψλ θάπνην άηνκν εηζέιζεη ζηε δψλε ειέγρνπ, απηφκαηα ηα θχιια αθηλεηνπνηνχληαη θαη αλαζηξέθεηαη ε θνξά ηεο θίλεζεο ηνπο αζφξπβα θαη νκαιά. Σέινο, ν ειεθηξνληθφο αληρλεπηήο απνηειείηαη απφ δχν αλεμάξηεηεο κνλάδεο αλίρλεπζεο ζηεξεσκέλεο θαηά κήθνο ηεο ξάρεο ησλ θηλνχκελσλ θχιισλ ΤΚΔΤΗ ΑΡΠΑΓΗ Γηα ηελ πξφιεςε ζπληξηβήο ηνπ ζαιάκνπ (πεξίπησζε ζξαχζεο ησλ κέζσλ αλάξηεζεο) ηνπνζεηείηαη ζην θάησ κέξνο ηνπ πιαηζίνπ ηνπ ζαιακίζθνπ θαηάιιειε δηάηαμε ζπγθξάηεζεο θαινχκελε ζπζθεπή αξπάγεο. Κάησ ή πάλσ απφ ην δάπεδν ηνπ ζαιακίζθνπ ηνπνζεηείηαη ε ζπζθεπή αξπάγεο. Απηή ιεηηνπξγεί θάζε θνξά πνπ ε ηαρχηεηα ηνπ ζαιακίζθνπ ππεξβεί θαηά έλα πνζνζηφ ηε ηηκή ηεο θαλνληθήο νπφηε ν πεξηνξηζηήο ηαρχηεηαο Α επελεξγεί θαη αθηλεηνπνηεί ην ζπξκαηφζρνηλν. ηε ζπλέρεηα ιφγσ ηεο πξνο ηα θάησ θίλεζεο ηνπ ζαιάκνπ ζπάεη ν ζχλδεζκνο ζπγθξάηεζεο κε απνηέιεζκα ηελ έιμε ή εθηχιημε ηνπ θιάδνπ ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ κε ην νπνίν κπαίλεη ζε ελέξγεηα ε δηάηαμε αξπάγεο ΑΡΠΑΓΗ ΑΚΑΡΙΑΙΑ ΠΔΓΗΗ Γηα ηαρχηεηεο θίλεζεο ηνπ ζαιάκνπ ηνπ αλειθπζηήξα κηθξφηεξεο απφ 0.63 m/s ρξεζηκνπνηνχληαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζπζθεπέο αξπάγεο αθαξηαίαο πέδεζεο νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηε ιεηηνπξγία ζθήλαο θπιηλδξηθήο ή θαη θιαζζηθήο κνξθήο. Ο ηχπνο αξπάγεο αθαξηαίαο πέδεζεο πνπ θαίλεηαη παξαθάησ, ιεηηνπξγεί κέζσ κηθξνχ θπιηλδξηθνχ απφ εηδηθφ ράιπβα, ν νπνίνο ζθελψλεηαη κεηαμχ ηνπ ζψκαηνο ηεο αξπάγεο θαη ηνπ νδεγνχ θαηά ηξφπν ψζηε λα επηηπγράλεηαη ε αθηλεηνπνίεζε ηνπ ζαιάκνπ. Αλάινγα κε ηε ρξήζε ή φρη απνζβεζηηθήο δηάηαμεο ηνπ θξνπζηηθνχ θνξηίνπ δηαθξίλνληαη θαη νη πεξηπηψζεηο αθαξηαίαο πέδεζεο κε ή ρσξίο απφζβεζε, γηα ηαρχηεηεο θίλεζεο έσο 1.0 m/s. 94

96 ΑΡΠΑΓΗ ΠΡΟΟΓΔΤΣΙΚΗ ΠΔΓΗΗ Υξεζηκνπνηείηαη ζε εγθαηαζηάζεηο αλειθπζηήξσλ ησλ νπνίσλ ε ηαρχηεηα θίλεζεο ηνπ ζαιακίζθνπ ππεξβαίλεη ηα 1,0 m/s. Απηή δξα πξννδεπηηθά θαη σο εθ ηνχηνπ ε θαηαπφλεζε ησλ δηαθηλνχκελσλ θαζψο θαη ησλ κεξψλ ηεο εγθαηάζηαζεο δελ δεκηνπξγεί θηλδχλνπο. Όηαλ ε ηαρχηεηα ππεξβεί θαηά 15% ηελ ηηκή ηεο θαλνληθήο ην βνεζεηηθφ ζπξκαηφζρνηλν αθηλεηνπνηείηαη απφ ην ξπζκηζηή ηαρχηεηαο ελψ ηαπηφρξνλα ζπάεη ν ζχλδεζκφο ηνπ κε ην ζπξκαηφζρνηλν αλάξηεζεο. Καζψο ν ζαιακίζθνο θηλείηαη, μεηπιίγεηαη ην βνεζεηηθφ ζπξκαηφζρνηλν, πεξηζηξέθεηαη ην ηχκπαλν θαη απνκαθξχλνληαη κεηαμχ ηνπο ηα θσληθά παμηκάδηα ησλ αηέξκνλσλ θνριηψλ (ν έλαο έρεη δεμηφζηξνθν ζπείξσκα θαη ν άιινο 95

97 αξηζηεξφζηξνθν). Η θίλεζε απηή κεηαμχ ησλ ιαβίδσλ έρεη ζαλ απνηέιεζκα ην θιείζηκν ησλ ζηαγφλσλ ηνπο πάλσ ζηε ξάρε ησλ νδεγψλ ηνπ ζαιακίζθνπ ΡΤΘΜΙΣΗ ΣΑΥΤΣΗΣΑ Ρπζκηζηήο ή πεξηνξηζηήο ηαρχηεηαο (ή ξεγνπιαηφξνο) νλνκάδεηαη ε δηάηαμε πνπ δηαθφπηεη ηελ παξνρή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο πξνο ηνλ θηλεηήξην κεραληζκφ ηνπ αλειθπζηήξα φηαλ ε ηαρχηεηα θίλεζεο ηνπ αλειθπζηήξα ή ηνπ αληίβαξνπ ππεξβεί κηα πξνθαζνξηζκέλε ηηκή. Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο ηίζεηαη καδί ζε ιεηηνπξγία θαη ην ζχζηεκα ηεο αξπάγεο πνπ απνηειεί επηπξφζζεην αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα πέδεζεο ηνπ ζαιάκνπ πάλσ ζηηο αληίζηνηρεο θαηεπζπληήξηεο ξάβδνπο. Οη πεξηνξηζηέο ηαρχηεηαο δηαθξίλνληαη ζπλήζσο α) ζε πεξηνξηζηέο αθαξηαίαο πέδεζεο β) ζε πεξηνξηζηέο πξννδεπηηθήο πέδεζεο. Απηνί πνπ αλήθνπλ ζηελ πξψηε θαηεγνξία ζπλήζσο θέξνπλ έθθεληξν, ελψ εθείλνη πνπ αλήθνπλ ζηε δεχηεξε θαηεγνξία είλαη θπγνθεληξηθνχ ηχπνπ. Η εληνιή πνπ δίλεηαη απφ ην ξπζκηζηή ηαρχηεηαο πξνο ην κεραληζκφ αξπάγεο πεξλά κέζα απφ ζπξκαηφζρνηλν εηδηθψλ δηαζηάζεσλ θαη πξνδηαγξαθψλ κεραληθήο αληνρήο (ειάρηζηεο δηακέηξνπ 6mm θαη ζπληειεζηή αζθαιείαο ηνπιάρηζηνλ 8 ζε ζρέζε κε ηελ νλνκαζηηθή δχλακε ελεξγνπνίεζε ηεο αξπάγεο) θαη ελεξγνπνηεί ηνλ κεραληζκφ ξχζκηζεο ε πεξηνξηζκνχ ηεο ηαρχηεηαο. Πξνθεηκέλνπ λα ελεξγνπνηεζεί ην ζχζηεκα ηνπ πεξηνξηζηή ηεο ηαρχηεηαο θαη λα ζέζεη ζε ιεηηνπξγία ηελ αξπάγε, πξέπεη λα ππάξρεη ππέξβαζε ηεο 96

98 ηαρχηεηαο ηνπ ζαιάκνπ θαηά 15% ζε ζρέζε κε ηελ νλνκαζηηθή ηνπ ηαρχηεηα. Δπηπιένλ, ζε φηη αθνξά ηελ αλψηεξε νξηαθή ηηκή ηεο ηαρχηεηαο αλαθέξνληαη νη αθφινπζεο ηηκέο: 0.80 m/s κέγηζηε ηηκή γηα ζπζθεπέο κε ηξνραιία ηξηβήο θαη αθαξηαία πέδεζε, 1.00 m/s κέγηζηε ηηκή γηα ζπζθεπέο αξπάγεο ηχπνπ θπιίλδξνπ 1.50 m/s γηα ζπζθεπέο αθαξηαίαο πέδεζεο κε απφζβεζε θαη (0.25 /v) ζε m/s κε ηελ ηαρχηεηα v ζε m/s γηα φινπο ηνπο άιινπο ηχπνπο ζπζθεπήο αξπάγεο. Ο πεξηνξηζηήο ηεο ηαρχηεηαο πξέπεη λα είλαη ξπζκηζκέλνο κε αθξίβεηα θαη λα είλαη ζθξαγηζκέλνο. Όηαλ βξίζθεηαη εθηφο ηνπ θξεαηίνπ πξέπεη πάληα λα είλαη πξνζηηφο γηα έιεγρν θαη ελδερφκελε ξχζκηζε. Δθηφο ηεο κεραληθήο πέδεζεο ε νπνία επηηπγράλεηαη κε ηνλ πεξηνξηζηή ηεο ηαρχηεηαο, ζε πεξίπησζε ππέξβαζεο ζε θάζε αλειθπζηήξα απαηηείηαη παξάιιεια εμαζθάιηζε κε ειεθηξηθφ έιεγρν. Έηζη, είηε ν ίδηνο ν πεξηνξηζηήο είηε άιιε παξάιιειε δηάηαμε αζθαιείαο. Γηα ην ιφγν απηφ, ζηηο πεξηζζφηεξεο ησλ πεξηπηψζεσλ πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ηαρχηεηεο κηθξφηεξεο ή ίζεο ηνπ 1.00 m/s, πξέπεη: ε ειεθηξηθή δηάηαμε αζθαιείαο λα ιεηηνπξγεί, αλ δελ ιεηηνπξγήζεη ν πεξηνξηζηήο κέρξη ηελ κεραληθή πέδεζε, ζαλ ζπλάξηεζε ηεο ζπρλφηεηαο ηνπ δηθηχνπ φηαλ ε ηαρχηεηα ηνπ ζαιάκνπ ζρεηίδεηαη κε απηή ηε ζπρλφηεηα, ε ειεθηξηθή δηάηαμε αζθαιείαο λα ιεηηνπξγεί κεηά ηελ αχμεζε ηεο ηαρχηεηαο ζε 115% ηεο νλνκαζηηθήο αλ δελ ππάξρεη ν πξνεγνχκελνο ζπζρεηηζκφο, δειαδή ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ν αλειθπζηήξαο ιεηηνπξγεί ζε κεηαβιεηή ηάζε ή κε ζπλερψο κεηαβαιιφκελε ηαρχηεηα. Σέινο, είλαη απαξαίηεην λα ζεκεησζεί φηη είλαη πηζαλφ λα παξαηεξεζεί ε ραιάξσζε ή ε ζξαχζε ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ ηνπ ξπζκηζηή ηαρχηεηαο. Αθφκε θαη ζε απηή ηελ πεξίπησζε, ν κεραληζκφο ηνπ αλειθπζηήξα πξέπεη λα αθηλεηνπνηείηαη απφ ειεθηξηθή δηάηαμε αζθαιείαο ΓΙΑΣΑΞΔΙ ΑΠΔΓΚΛΧΒΙΜΟΤ Δίλαη ζε φινπο καο γλσζηφ ην πξφβιεκα ησλ εγθισβηζκψλ πνπ έξρνληαη ζαλ θπζηθή ζπλέπεηα κηαο απξφβιεπηεο δηαθνπήο ηνπ δηθηχνπ παξνρήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Γηαθνπέο ηεο παξνρήο βι. ελέξγεηαο θαη κάιηζηα ζε κεγάιε έθηαζε θαη δηάξθεηα έρνπκε πάληνηε θαηά ηε δηάξθεηα ζεηζκνχ ή ππξθαγηάο. Δγθισβηζκνί ζπκβαίλνπλ θαη κε ηηο ζηηγκηαίεο δηαθνπέο ηνπ ξεχκαηνο, δηφηη αλνίγεη ν απηφκαηνο δηαθφπηεο απφ έιιεηςε ηάζεο θαη δηαθφπηεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα. Με ηελ επαλαθνξά ηνπ ξεχκαηνο ν αλειθπζηήξαο δελ επαλαιεηηνπξγεί αλ δελ πάεη θάπνηνο ζην κεραλνζηάζην λα νπιίζεη ηνλ απηφκαην. 97

99 Η ζηηγκή ηνπ εγθισβηζκνχ κπνξεί λα ζεκαίλεη πνιιά, γη απηφλ πνπ βηάδεηαη, γη απηφλ πνπ ππνθέξεη απφ θιεηζηνθνβία ή γηα ηνλ άξξσζην ή αθφκα θαη γη απηφλ πνπ λνκίδεη φηη δελ ζα πξνβιεκαηηζηεί ζε έλα εγθισβηζκφ, παξφιν πνπ δελ ππάξρεη θαλείο θίλδπλνο. ΤΓΡΑΤΛΙΚΟ ΤΣΗΜΑ ΑΠΔΓΚΛΧΒΙΜΟΤ ( MARIFA ) ΣΡΟΠΟ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ Σν ζχζηεκα απηφ είλαη βαζηθά έλα θιεηζηφ πδξαπιηθφ θχθισκα. Ο επηβάηεο πνπ ζα εγθισβηζηεί δελ έρεη παξά λα πεξηζηξέςεη ηε ρεηξνιαβή ελφο ρεηξηζηεξίνπ πνπ εγθαζίζηαηαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζαιακίζθνπ. Αλάινγα κε ηε θνξά πεξηζηξνθήο ηεο ρεηξνιαβήο, ν ζάιακνο θηλείηαη αξγά αξγά πξνο ηα πάλσ ή πξνο ηα θάησ θαη κφιηο ηζνζηαζκηζηεί ζε φξνθν ην αζθαιηζηηθφ εκβνιάθη ηεο πφξηαο ζπλδέεη ηελ αλαξξφθεζε κε ηελ θαηάζιηςε ηνπ πδξαπιηθνχ θπθιψκαηνο θαη έηζη ζηακαηάεη θάζε θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ. Με ην γχξηζκα ηεο ρεηξνιαβήο πεξηζηξέθνπκε κηα αληιία πνπ βξίζθεηαη ζην ζάιακν. Απηή κέζσ ηνπ πδξαπιηθνχ θπθιψκαηνο ελεξγνπνηεί έλα πδξαπιηθφ θηλεηήξα. Ο πδξαπιηθφο απηφο θηλεηήξαο έξρεηαη ζε εκπινθή κε ην βνιάλ ηνπ αλπςσηηθνχ κεραληζκνχ κέζσ πδξαπιηθνχ εκβφινπ. Σαπηφρξνλα έλα άιιν πδξαπιηθφ έκβνιν αλαιακβάλεη ηε ραιάξσζε ηεο πέδεο. Σν ζχζηεκα πνπ πεξηγξάςακε δελ εξγάδεηαη φηαλ ε πφξηα είλαη αλνηθηή. 98

100 ΜΗΥΑΝΙΜΟ ΑΠΔΓΚΛΧΒΙΜΟΤ LIBERO Ο κεραληζκφο αζθαιείαο LIBERO είλαη ελζσκαησκέλνο ζηε κεραλή ηνπ αλειθπζηήξα θαη απνηειείηαη απφ ειεθηξνθηλεηήξα.ρ. 24V, κεησηήξα ζηξνθψλ θαη ειεθηξνκαγλεηηθφ θφπιεξ 24V. ε πεξίπησζε δηαθνπήο ξεχκαηνο ν κεραληζκφο αζθαιείαο ηίζεηαη απηνκάησο ζε ιεηηνπξγία θαη κεηαθηλεί ηελ θακπίλα ηνπ αλειθπζηήξα πξνο ηα θάησ κέρξη ηνλ πιεζηέζηεξν φξνθν νπφηε θαη ζηακαηά ζηε ζηάζκε ηνπ νξφθνπ. Αξρηθά μεθηλά ν θηλεηήξαο D.C. ελ θελφ παίξλνληαο ξεχκα απφ κπαηαξία. Μεηά απφ 1 sec ελεξγνπνηεί ην θξέλν θαη ακέζσο κεηά ην ειεθηξνκαγλεηηθφ θφπιεξ πνπ πεξηζηξέθεη ηνλ θχξην κεησηήξα κέρξη λα θηάζεη ν ζάιακνο ζε ζηάζε νξφθνπ. Όια ηα ζπζηήκαηα αζθαιείαο-ιεηηνπξγίαο ηνπ αλειθπζηήξα εμαθνινπζνχλ λα ιεηηνπξγνχλ θαη φηαλ ιεηηνπξγεί κε ηνλ κεραληζκφ απεγθισβηζκνχ LIBERO. Ο θσηηζκφο εμαθνινπζεί λα ππάξρεη ζηελ θακπίλα ηξνθνδνηνχκελνο απφ ηελ κπαηαξία 24V. Η κπαηαξία θνξηίδεηαη ζπλερψο θαηά ηελ θαλνληθή ιεηηνπξγία ηνπ αλειθπζηήξα έηζη ψζηε λα είλαη πάληα γεκάηε φηαλ ρξεηαζηεί. Ο κεραληζκφο LIBERO κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε νπνηαδήπνηε κεραλή ειεθηξνθίλεηνπ αλειθπζηήξα κέρξη 50HP, αθνχ γίλεη κεηαηξνπή ηνπ θξέλνπ ζε 24V.Ρ. θαη αλάινγε κεραλνπξγηθή εξγαζία. 99

101 Αλαιπηηθά ζρέδηα απφ έλαλ πίλαθα αλειθπζηήξα 100

102

103 Αλαιπηηθά ζρφιηα ζρεδίνπ Απφ πάλσ αξηζηεξά είλαη ηα αζθαιηζηηθά φιεο νη επαθέο πξέπεη λα είλαη θιεηζηέο θαη ζε ζεηξά. Ξεθηλάεη απφ ηνλ θάησ ηέξκα δηαδξνκήο ζπλερίδεη ζηνλ άλσ ηέξκα δηαδξνκήο κεηά πάεη ζην κπνπηνλ stop,ζε φιεο ηηο επαθέο ησλ πνξηψλ, ζηελ επαθή BUS πνπ είλαη ε κεζαία ζπξνκέλε πφξηα, κεηά ζηηο επαθέο ησλ θιεηδαξηψλ πνπ θιεηδψλνπλ νη πφξηεο γηα λα κελ πέζεη θαλέλαο ζην θελφ. Οπφηε άκα θάπνηα απφ απηέο ηηο επαθέο αλνίμεη ν αλειθπζηήξαο δελ δνπιεχεη. Μεηά έρνπκε ηα θσηά κέζα ζηνλ αλειθπζηήξα πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε 24 ή 42 Volt.ηε ζπλέρεηα έρνπκε ηα καγλεηηθά ζπλδένληαη νη καγλήηεο αλφδνπ θαζφδνπ θαη δψλεο πνπ ιεηηνπξγνχλ φηαλ ην αζαλζέξ αξρίδεη λα θφβεη ηαρχηεηα πξηλ θηάζεη ζηνλ θάζε φξνθν θαη ιεηηνπξγνχλ ζηα 220 ή 48 ή 12 Volt. Μεηά έρνπκε ηα θσηά αζθάιεηαο πνπ ζα αλάβνπλ φηαλ γίλεη δηαθνπή ξεχκαηνο. Σν θνπδνχλη είλαη ζπλδεκέλν ζε ζεηξά κε κηα κπαηαξία θαη έλα κπνπηνλ. Σν Gong είλαη ην θνπδνπλάθη πνπ ρηππάεη φηαλ θηάζεη ην αζαλζέξ ζε θάζε φξνθν. Η ιάκπα ππεξθφξησζεο είλαη ε ιάκπα πνπ ζα αλάςεη φηαλ ππεξβνχλ ην φξην βάξνπο ηνπ αλειθπζηήξα. Μεηά έρνπκε ηα ιακπάθηα αλφδνπ θαη θαζφδνπ θαη ηα άλσ πξνηέξκαηα θαη ηα θάησ πξνηέξκαηα πνπ ζηακαηήζεη ηέξκα πάλσ θαη ηέξκα θάησ ν αλειθπζηήξαο. Έρνπκε θαη έλα θσηνθχηηαξν πνπ ην βάδνπκε ζηελ πφξηα ζε πεξίπησζε π θιείλεη ε πφξηα θαη πάεη λα κπεη θάπνηνο κέζα λα αλνίμεη κελ ηνπ πηάζεη θαλέλα ρέξη ή πφδη. Δπίζεο ππάξρεη θαη έλα κπνπηνλ θιεηζίκαηνο πφξηαο πνπ φηαλ βηάδεζαη ην παηάο γηα λα θιείζεη γξήγνξα ε πφξηα. Μεηά ζηελ θεληξηθή πιαθέηα ζπλδένληαη φιεο νη εζσηεξηθέο θιείζεηο ηνπ ζαιάκνπ θαη φιεο νη εμσηεξηθέο θιείζεηο ηνπ θάζε νξφθνπ. Μέηα πάκε ζηηο βαιβίδεο πνπ έρνπκε ηελ κεγάιε αλφδνπ θαη κεγάιε θαζφδνπ πνπ είλαη φηαλ ην αζαλζέξ βξίζθεηε ζε ιεηηνχξγεη θαη αλεβαίλεη ε θαηεβαίλεη θαη ε κηθξή αλφδνπ, κηθξή θαζφδνπ πνπ είλαη φηαλ αξρίδεη θαη θφβεη ηαρχηεηα πξηλ θηάζεη ζηνλ θάζε φξνθν. Δπίζεο έρνπκε ηνλ απεγθισβηζκνχ πνπ φηαλ θιεηζηεί θάπνηνο κέζα ζα αξρίζεη λα θάλεη ηζνζηάζκηζε κε ην θαηαζθεπαζηηθφ βάξνο ηνπ αζαλζέξ θαη ην βάξνο πνπ έρεη κέζα θαη αλάινγα ζα ζε βγάιεη ζην πάλσ φξνθν ε ζηνλ θάησ φξνθν εθηφο απφ ηνλ πδξαπιηθφ αλειθπζηήξα πνπ ζε βγάδεη πάληα ζηνλ θάησ φξνθν. Καη ηέξκα αξηζηεξά έρνπκε ηελ ζχλδεζε αζηέξα-ηξίγσλν κε ην θηλεηήξα

104 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 9 ΒΛΑΒΔ ΤΝΣΗΡΗΗ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ 9.1. ΒΛΑΒΔ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ ΔΝΓΔΙΚΝΤΟΜΔΝΔ ΔΝΔΡΓΔΙΔ απηή ηελ ελφηεηα ζα αζρνιεζνχκε κε βιάβεο πνπ εκθαλίδνληαη κε κεγάιε ζπρλφηεηα ζηηο εγθαηαζηάζεηο ησλ αλειθπζηήξσλ θαη ζα δψζνπκε θαη ηξφπνπο αληηκεηψπηζήο ηνπο. Μηα θχξηα θαη γεληθεπκέλε βιάβε πνπ κπνξεί λα παξνπζηαζηεί, είλαη λα κελ ιεηηνπξγεί ν αλειθπζηήξαο. Απηφ ην γεγνλφο κπνξεί λα νθείιεηαη: A. ζηε δηαθνπή ηεο παξνρήο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ην δίθηπν ηεο ΓΔΗ. Οη ελδεηθλπφκελεο ελέξγεηεο πνπ κπνξνχκε λα αθνινπζήζνπκε είλαη νη εμήο: Αλακνλή απνθαηάζηαζεο ηεο παξνρήο απφ ηε ΓΔΗ, εθφζνλ δελ βξίζθνληαη άλζξσπνη κέζα ζην ζαιακίζθν, αιιηψο ελεξγνχκε σο εμήο: 1. Αλνίγνπκε φινπο ηνπο δηαθφπηεο παξνρήο ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. 2. Διεπζεξψλνπκε κε ην ρέξη ην θξέλν θαη έπεηηα πεξηζηξέθνπκε ην βνιάλ θέξλνληαο ην ζαιακίζθν αθξηβψο ζε έλα απφ ηα δάπεδα ησλ νξφθσλ. Έηζη, αλνίγεη ε πφξηα θαη κπνξνχλ λα ειεπζεξσζνχλ ηα εγθισβηζκέλα άηνκα. Β. ζην φηη ν απηφκαηνο δελ νπιίδεη. ε απηή ηε πεξίπησζε αλ δελ έρνπκε δηαθνπή απφ ηε ΓΔΗ, ειέγρνπκε ηε ζπλέρεηα ησλ ηξηψλ θάζεσλ. Γ. ζε βξαρπθχθισκα πξνο ηε γε. Αλ ππάξρεη ζπλέρεηα ζηηο ηξεηο θάζεηο θαη δελ νπιίδεη ν απηφκαηνο, ηφηε πηζαλφλ λα έρνπκε θχθισκα κεηαμχ ησλ ελεξγψλ αγσγψλ θαη ηεο γεο ( δηαξξνή ). Μηα άιιε βιάβε πνπ ελδερνκέλσο κπνξεί λα παξνπζηαζηεί είλαη ε πηψζε ηνπ απηφκαηνπ θαη επαλάιεςε. Απηή ε βιάβε κπνξεί λα νθείιεηαη: Α. ζε βξαρπθχθισκα ή δηαξξνή ηνπ ελεξγνχ αγσγνχ πξνο ηε γε. Γηα απηφ ην γεγνλφο, ρξεηάδεηαη εληνπηζκφο ηνπ βξαρπθπθιψκαηνο ή ηεο δηαξξνήο, κε ηε βνήζεηα σκφκεηξνπ ή κέγγεξ θαη επηδηφξζσζε απηνχ. Β. ζε ππεξζέξκαλζε ηνπ θηλεηήξα, ιφγσ ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο. Απνηέιεζκα ηεο ζπγθεθξηκέλεο βιάβεο είλαη λα δηαπηζηψζνπκε πηψζε ηνπ ζεξκηθνχ ζηνλ απηφκαην δηαθφπηε. Οη ελέξγεηεο πνπ κπνξνχκε λα αθνινπζήζνπκε, είλαη λα αθήζνπκε ην θηλεηήξα λα ςπρζεί θαη λα ξπζκίζνπκε ηα ζεξκηθά ηνπ απηφκαηνπ ζηελ έληαζε ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο ηνπ θηλεηήξα. Γ. ζην ιαλζαζκέλν ππνινγηζκφ ησλ θνξηίσλ ηνπ ζαιακίζθνπ θαη ηνπ αληίβαξνπ. Απηφ πνπ κπνξνχκε λα θάλνπκε, είλαη λα βάινπκε ζην ζαιακίζθν ην κηζφ ηνπ σθέιηκνπ θνξηίνπ θαη λα παξαθνινπζνχκε ηελ έληαζε κηαο θάζεο ηνπ θηλεηήξα ηφζν θαηά ηελ άλνδν, φζν θαη θαηά ηελ θάζνδν. Γηα νξζφ ππνινγηζκφ, ζα πξέπεη ε έληαζε ηεο θάζεο, θαηά ηνλ παξαπάλσ έιεγρν, λα είλαη πάληα ίδηα. Γ. ζηελ ειαηησκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ θξέλνπ. Παξαηεξνχκε φηη νη ζηαγφλεο ηνπ θξέλνπ δελ αλνίγνπλ θαιά. Έηζη, θαηά ηελ θίλεζε ηνπ ζαιάκνπ πξνζηίζεηαη λέν θνξηίν απφ ην θξέλν ζηνλ θηλεηήξα. Ρπζκίδνπκε ην θξέλν. 100

105 Η ηξίηε θαηά ζεηξά βιάβε γηα ηνπο αλειθπζηήξεο, είλαη λα ζηαζκεχεη ν ζάιακνο ιαλζαζκέλα. Απηφ νθείιεηαη, ζε βιάβε ζην ζχζηεκα πνπ εθηειεί ηηο εληνιέο ηνπ θνληξφιιεξ. Οη ελδεηθλπφκελεο ελέξγεηεο πνπ θάλνπκε ζε κηα ηέηνηα πεξίπησζε είλαη: 1. Αλ ν ζάιακνο μεθεχγεη θαηά ην ίδην δηάζηεκα απφ φια ηα δάπεδα ησλ νξφθσλ, ξπζκίδνπκε θαηάιιεια ην ρσλί ηνπ ζαιακίζθνπ. ηε πεξίπησζε χπαξμεο νξνθνδηαινγέα, γίλεηαη ξχζκηζε πάλσ ζην δίζθν ηνπ. 2. Αλ δελ μεθεχγεη ν ζάιακνο ην ίδην ζε φινπο ηνπο νξφθνπο, ηφηε ε ξχζκηζε γίλεηαη ζηνπο δηαθφπηεο νξφθσλ, νη νπνίνη είλαη ηνπνζεηεκέλνη ζην ηνίρσκα ηνπ θξέαηνο. ε πεξίπησζε χπαξμεο νξνθνδηαινγέα, ξπζκίδνπκε ηνπο βξηζθφκελνπο πάλσ ζ απηφλ δηαθφπηεο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηνπο δηάθνξνπο νξφθνπο. Μηα αθφκε βιάβε ζηνπο αλειθπζηήξεο είλαη λα κελ πεγαίλεη ν ζάιακνο ζηνλ επηζπκεηφ φξνθν. Μπνξεί λα νθείιεηαη ζην φηη: Α. δελ έρνπκε γεληθή ή κεξηθή απνζηνιή ηεο θιήζεο. Απαηηείηαη έιεγρνο ηεο ζπλέρεηαο ηνπ γεληθνχ ζχξκαηνο ηεο εζσηεξηθήο θιήζεο ή ηνπ αγσγνχ πνπ αληηζηνηρεί ζηνλ εμεηαδφκελν φξνθν ( δειαδή ζηνλ φξνθν θιήζεο, ζηνλ νπνίν ζηάζκεπζε ν ζαιακίζθνο ). Β. έρεη θαεί ην πελίν ηνπ θνληξφιιεξ. Πξέπεη λα γίλεη αληηθαηάζηαζε ηνπ πελίνπ. Γ. έρεη γπξίζεη ν δηαθφπηεο ηνπ νξφθνπ. Απηφ πνπ πξέπεη λα γίλεη, είλαη ε επαλαθνξά ηνπ δηαθφπηε ηνπ νξφθνπ ζηελ νξζή ζέζε. Όζνλ αθνξά γηα ηε βιάβε πνπ ν αλειθπζηήξαο θαζπζηεξεί λα μεθηλήζεη, ε κνλαδηθή αηηία είλαη ε πηζαλή θαζπζηέξεζε φπιηζεο ηνπ καγλήηε καλδάισζεο. Η αληηκεηψπηζε απηήο ηεο βιάβεο απαηηεί θαζαξηζκφ ηνπ ππξήλα ηνπ καγλήηε καλδάισζεο κε εηδηθφ ιάδη, ίδην κε ην ρξεζηκνπνηνχκελν ζηνπο ππξήλεο ησλ θξέλσλ. Αλ εμαθνινπζεί ε θαζπζηέξεζε, απμάλνπκε κέζα ζε επηηξεπηά φξηα ηε ηάζε ηνπ ειεθηξνκαγλήηε ηνπ θξέλνπ. Άιιε κηα βιάβε είλαη ν ζάιακνο λα ζηαζκεχεη απφηνκα ή λα νιηζζαίλεη θαηά ηελ ζηάζκεπζε. Η αηηία γη απηή ηε βιάβε ζπλίζηαηαη ζην φηη έρεη απνξπζκηζηεί ην θξέλν. Απαηηείηαη πξνζεθηηθή ξχζκηζε ηνπ θξέλνπ ( ιαζθάξηζκα ή ζθίμηκν ). Δπηπιένλ, κπνξεί λα παξνπζηαζηεί θαη θαθή ηζνζηάζκηζε (δειαδή, ζηάζκεπζε θαηά ηελ άλνδν = 20 cm ρακειφηεξα θαη θαηά ηελ θάζνδν = 5 cm ςειφηεξα ηνπ δαπέδνπ ηνπ νξφθνπ ). Αηηία είλαη ε θαθή ιεηηνπξγία ηνπ δηαθφπηε ηνπ νξφθνπ θαη γηα λα εμαιεηθζεί ε ζπγθεθξηκέλε βιάβε απαηηείηαη ε ξχζκηζε ηνπ δηαθφπηε ηνπ νξφθνπ, ψζηε λα επηηπγράλεηαη θαζπζηέξεζε ζηε δηαθνπή ηνπ ξεχκαηνο ζηε θαλνληθή ζέζε. Μηα αθφκα βιάβε κπνξεί λα έγθεηηαη ζην γεγνλφο φηη ν θηλεηήξαο θάλεη ζφξπβν θαη δελ μεθηλά. Απηή ε βιάβε νθείιεηαη: Α. ζε δηαθνπή κηαο θάζεο. Γηα λα απνθαηαζηαζεί ην πξφβιεκα ζα πξέπεη λα ειέγρεηαη ε ζπλέρεηα ησλ ηξηψλ θάζεσλ θαη λα απνθαζίζηαηαη ηπρφλ δηαθνπή. 101

106 Β. ζε ειαηησκαηηθφ θξέλν. Θα πξέπεη λα θαζαξίζνπκε ην θξέλν κε ιεπηφ ζκπξηδφπαλν θαη λα αιείςνπκε ηελ επηθάλεηα κε ειάρηζηε πνζφηεηα θαηάιιεινπ ιαδηνχ. Σέινο, ζηνπο αλειθπζηήξεο κπνξεί λα παξνπζηαζηεί θαη ην γεγνλφο λα κελ ιεηηνπξγεί ν θηλεηήξαο. Οη πηζαλέο αηηίεο γηα ηε βιάβε απηή είλαη: 1. ε δηαθνπή ηνπ ξεχκαηνο, 2. νη θακέλεο αζθάιεηεο, 3. λα κελ νπιίδεη ν απηφκαηνο. Οη παξαπάλσ βιάβεο ειέγρνληαη εχθνια. 4. λα είλαη αλνηγκέλν ην ξειέ δηαθπγήο θαη 5. λα είλαη αλνηθηφ ην θχθισκα ησλ δηαθνπηψλ θαη ησλ αζθαιηζηηθψλ δηαηάμεσλ ( αξπάγεο, ξεγνπιαηφξνπ θιπ. ). Απηέο νη βιάβεο ειέγρνληαη κφλν απφ έκπεηξν ηερλίηε ΤΛΛΔΚΣΔ ΓΔΝΝΗΣΡΙΧΝ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗΡΧΝ. Ρ. ( ΤΝΣΗΡΗΗ ΚΑΙ ΔΠΙΚΔΤΔ ) ΠΡΟΛΗΠΣΙΚΗ ΤΝΣΗΡΗΗ Η ζπληήξεζε ηνπ ζπιιέθηε ησλ θηλεηήξσλ θαη ησλ γελλεηξηψλ ζπλερνχο ξεχκαηνο ζεσξείηαη απφ πνιινχο σο έλα απφ ηα δπζθνιφηεξα πξαθηηθά πξνβιήκαηα ηεο ειεθηξνινγίαο. Η ηθαλνπνηεηηθή ιχζε ηνπ, πξνυπνζέηεη γλψζεηο ηφζν ειεθηξνινγίαο, φζν θαη κεραλνινγίαο, αιιά θπξίσο ηεξάζηηα πξαθηηθή πείξα. πρλά, νη βιάβεο ηνπ ζπιιέθηε δελ κπνξνχλ εχθνια θαη κε βεβαηφηεηα λα απνδνζνχλ ζε θάπνηα ζπγθεθξηκέλε αηηία, ελψ ε επηζθεπή ηνπο είλαη δχζθνιε θαη δαπαλεξή. Γη απηφ, πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ πξνιεπηηθή ζπληήξεζε. Ο ζπληεξεηήο πξέπεη λα εθηειεί έλα πξφγξακκα ζπρλψλ πεξηνδηθψλ ειέγρσλ ηφζν κε ην ζπιιέθηε ζε ιεηηνπξγία, φζν θαη κε ην ζπιιέθηε ζηακαηεκέλν. ε θάζε επίζθεςε πξέπεη λα γίλεηαη έλαο γξήγνξνο νπηηθφο θαη αθνπζηηθφο έιεγρνο ηνπ ζπιιέθηε, θαζψο θαη έιεγρνο κε ηελ αθή γηα λα επηβεβαησζεί φηη ηζρχνπλ ηα παξαθάησ: 1. Ο ζπιιέθηεο πξέπεη λα παξνπζηάδεη αζφξπβε ιεηηνπξγία. 2. Γελ πξέπεη λα ππάξρεη ζπηλζεξηζκφο.( Καηά ην μεθίλεκα θαη ην ζηακάηεκα ηνπ αλειθπζηήξα, κηα πνιχ ιεπηή γαιάδηα γξακκή ζπηλζήξσλ ζε φιν ην πιάηνο ηνπ πίζσ κέξνπο ησλ ςεθηξψλ είλαη θπζηνινγηθή, αιιά φρη απαξαίηεηε ). 3. Η επηθάλεηα ηνπ ζπιιέθηε πξέπεη λα είλαη ιεία θαη ρσξίο αλσκαιίεο. Απηφ ειέγρεηαη κε ηνλ ζπιιέθηε ζηακαηεκέλν πεξλψληαο ην ρέξη πεξηθεξεηαθά θαη αμνληθά γηα δηαπίζησζε ηπρφλ αλσκαιηψλ ζηελ επηθάλεηα ηνπ. 4. Η ελεξγφο επηθάλεηα ηνπ ζπιιέθηε πξέπεη λα είλαη θαιπκκέλε κε κηα ιεπηή νκνηφκνξθε, κεηξίσο γπαιηζηεξή κεκβξάλε αλνηθηνχ ή ζθνχξνπ 102

107 ρξψκαηνο. Η κεκβξάλε απηή ζπλήζσο είλαη 1000 θνξέο ιεπηφηεξε απφ κηα ηξίρα, αιιά είλαη ε βάζε ηεο ζσζηήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπιιέθηε. ρεκαηίδεηαη κεηά απφ 1 έσο 3 εκέξεο απφ ηελ πξψηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπιιέθηε θαη απνηειείηαη απφ ηέζζεξα ζηξψκαηα. Απφ απηά, ην ζεκαληηθφηεξν γηα ην γιίζηξεκα ηεο ςήθηξαο πάλσ ζην ζπιιέθηε είλαη ην ζηξψκα ησλ πδξαηκψλ, ην νπνίν ζρεκαηίδεηαη απφ ηελ πγξαζία πνπ ππάξρεη ζηελ αηκφζθαηξα. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη κηα αηκφζθαηξα ππεξβνιηθά μεξή, είλαη δπζκελήο γηα ην ζπιιέθηε. 5. Ο ζπιιέθηεο πξέπεη λα είλαη θαζαξφο απφ μέλα ζψκαηα ( θπξίσο ζθφλε αλακηγκέλε κε ιηπαξέο νπζίεο ).Πξέπεη λα θαζαξίδεηαη κε θαξαβφπαλν ηπιηγκέλν ζε κεξηθέο ζηξψζεηο θαη ηνπνζεηεκέλν ζηελ άθξε ελφο μχινπ. Πηέδνληαο ην θαξαβφπαλν πάλσ ζην ζπιιέθηε απφ άθξε ζε άθξε πεηπραίλνπκε ηθαλνπνηεηηθφ θαζαξηζκφ ηνπ ζπιιέθηε. 6. Έιεγρνο θζνξάο ησλ ςεθηξψλ. Οη ςήθηξεο πξέπεη λα αιιάδνπλ φηαλ παξνπζηάζνπλ θζνξά. Δπηπιένλ, ζα πξέπεη λα πξνζερζνχλ θαη ηα εμήο: Γελ πξέπεη λα αιιάδνληαη φιεο νη ςήθηξεο ηαπηφρξνλα (ην πνιχ δχν ςήθηξεο ηε θνξά θαη απφ δηαθνξεηηθά ζεκεία ).Καη απηφ γηαηί κεηά ηε ηνπνζέηεζε, πξέπεη λα πεξάζεη θάπνηνο ρξφλνο πξνζαξκνγήο ηεο ςήθηξαο ζην ζπιιέθηε. Καηά ην ρξφλν απηφ ε ςήθηξα δελ παηάεη θαιά θαη ζπλεπψο ε ιεηηνπξγία ηεο δελ είλαη ζσζηή. Γηα ην παξαπάλσ ιφγν, πξέπεη θαηά ηε ηνπνζέηεζε λα πξνζαξκφζνπκε ηε ςήθηξα φζν ην δπλαηφλ θαιχηεξα ζηε θακππιφηεηα ηνπ ζπιιέθηε. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηε ρξήζε ινπξίδσλ γπαιφραξηνπ θνκκέλσλ ζην πιάηνο ηεο ςήθηξαο. Δπίζεο, απαηηείηαη πξνζνρή θαη ζηα εμήο ζεκεία: Πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνχκε γπαιφραξην θαη πνηέ ζκπξηδφπαλν, γηαηί ηα ηξίκκαηα ηνπ ζκπξηδηνχ είλαη θαινί αγσγνί θαη δεκηνπξγνχλ βξαρπθπθιψκαηα κεηαμχ ηνκέσλ. Πξέπεη ε εξγαζία ηεο αιιαγήο ησλ ςεθηξψλ λα γίλεηαη κε θαηεβαζκέλν ην γεληθφ δηαθφπηε. Πξέπεη ην γπαιφραξην λα ην θξαηάκε θνιιεηφ ζην ζπιιέθηε, ψζηε λα παίξλεη φιε ε επηθάλεηα ηεο ςήθηξαο, ηε θακππιφηεηα θαη λα κελ ηξψγνληαη ηα άθξα ηεο. Αλ ην κεράλεκα είλαη δηπιήο θαηεχζπλζεο, ε θίλεζε ηνπ γπαιφραξηνπ λα γίλεηαη παιηλδξνκηθή. Αλ φκσο είλαη κνλήο θαηεπζχλζεσο ε θίλεζε λα γίλεηαη πξνο ηε θαηεχζπλζε ηεο πεξηζηξνθήο κφλν. Μεηά ηελ αιιαγή ςεθηξψλ θαη πξηλ ην κεράλεκα κπεη ζε ιεηηνπξγία, λα θαζαξίδεηαη ν ζπιιέθηεο απφ ηε ζθφλε ηνπ θάξβνπλνπ θαη ηνπ γπαιφραξηνπ. Σέινο, πεξηηηφ είλαη λα αλαθέξνπκε φηη πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη ν ζσζηφο ηχπνο ςήθηξαο ( σο πξνο ην πιηθφ, ηε θαηαζθεπή θαη ηηο δηαζηάζεηο ) θαη φηη φιεο νη ςήθηξεο ζην ίδην κεράλεκα πξέπεη λα είλαη ηνπ ίδηνπ ηχπνπ. Πνιχ ζθιεξέο ςήθηξεο κπνξεί λα δεκηνπξγήζνπλ κεραληθή θζνξά ζην ζπιιέθηε, ελψ πνιχ καιαθέο πξνθαινχλ θπξίσο ειεθηξηθήο θχζεσο πξνβιήκαηα. 103

108 7. Έιεγρνο ηεο θαηάζηαζεο ησλ ςεθηξνζεθψλ. Ο πξννξηζκφο ηεο ςεθηξνζήθεο είλαη λα νδεγεί κε ηε θαηάιιειε πίεζε θαη ππφ ηελ θαηάιιειε γσλία, ηε ςήθηξα ζηελ επαθή ηεο κε ην ζπιιέθηε. Η ςήθηξα πξέπεη λα είλαη ειεχζεξε λα θηλείηαη θαηαθφξπθα, ψζηε λα δηαηεξεί ηελ επαθή κε ην ζπιιέθηε θαζψο θζείξεηαη θαη γηα λα ππνρσξεί ζε ηπρφλ έθθεληξε πεξηζηξνθή ηνπ ζπιιέθηε. Αληίζεηα, δελ πξέπεη λα ππάξρεη πνιχο αέξαο πνπ λα επηηξέπεη ζηε ςήθηξα λα θηλείηαη δεμηά αξηζηεξά ή κπξνζηά πίζσ. Πίεζε ςεθηξψλ Οη ςήθηξεο πξέπεη λα παηνχλ πάλσ ζην ζπιιέθηε κε ηε θαηάιιειε πίεζε θαη λα παηνχλ φιεο κε ηελ ίδηα πίεζε. Οη θαηαζθεπαζηέο ζπκθσλνχλ φηη γηα ηηο ειεθηξνγξαθηηηθέο ςήθηξεο, ε ηδαληθή πίεζε πάλσ ζην ζπιιέθηε είλαη 2 θαη 3 psi. Μηθξφηεξε πίεζε πξνθαιεί θζνξά πνπ νθείιεηαη ζε ειεθηξηθά αίηηα ( ζπηλζεξηζκφ θιπ. ), ελψ κεγαιχηεξε πίεζε πξνθαιεί κεραληθή θζνξά. Σα ειαηήξηα ησλ ςεθηξνζεθψλ εμαζζελνχλ κε ηε καθξνρξφληα ρξήζε θαη δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί ε δεηνχκελε πίεζε. απηή ηε πεξίπησζε, ρξεηάδεηαη αιιαγή ην ειαηήξην. ηηο λένπ ηχπνπ ςεθηξνζήθεο πνπ έρνπλ ειαηήξην ζηαζεξήο πίεζεο, δελ ππάξρεη ζέκα κέηξεζεο ηεο πίεζεο ηνπ ειαηεξίνπ. Γσλία ςεθηξψλ Η γσλία κε ηελ νπνία ε ςήθηξα ζπλαληά ην ζπιιέθηε είλαη πνιχ ζεκαληηθή θαη γη απηφ δελ πξέπεη λα αιιάδνπλ νη γσλίεο ησλ ςεθηξνζεθψλ πνπ αληηθαζίζηαληαη. Αλ αληηθαηαζηαζνχλ φιεο νη ςήθηξεο, είλαη δχζθνιν λα ηνπνζεηεζνχλ νη θαηλνχξηεο κε ηε ζσζηή γσλία θαη γη απηφ ππάξρνπλ εηδηθνί νδεγνί γηα θάζε ηχπν κεραλήκαηνο κε ηε βνήζεηα ησλ νπνίσλ ξπζκίδνπκε ηε γσλία. Δπζπγξάκκηζε ςεθηξψλ Οη ςήθηξεο πξέπεη λα είλαη επζπγξακκηζκέλεο κεηαμχ ηνπο ζε θάζε θιαδί θαη παξάιιειεο κε ηηο ξάβδνπο ηνπ ζπιιέθηε. ε αληίζεηε πεξίπησζε, ζα δεκηνπξγεζεί ζπηλζεξηζκφο θαη γεληθά θαθή ιεηηνπξγία. Μέξνο ηεο εηδηθήο ζπληήξεζεο ησλ ζπιιεθηψλ πξέπεη λα είλαη ν έιεγρνο ηεο επζπγξάκκηζεο ησλ ςεθηξψλ. Αλ νη ςήθηξεο ηείλνπλ λα θχγνπλ απφ ηελ επζπγξάκκηζε ηνπο πξέπεη λα επζπγξακκηζηνχλ θαη λα ζθηρηνχλ νη βίδεο ζηεξέσζεο ησλ ςεθηξνζεθψλ πάλσ ζηα θιαδηά.δπίζεο, φηαλ κηα ςεθηξνζήθε αληηθαηαζηαζεί, πξέπεη λα πξνζερζεί ε επζπγξάκκηζε ηεο κε ηηο άιιεο. Βιάβεο ηνπ ζπιιέθηε Η εκθάληζε ηνπ ζπιιέθηε είλαη ν θχξηνο νδεγφο ηνπ πεπεηξακέλνπ ηερλίηε. Θα αλαθέξνπκε ελδεηθηηθά κεξηθέο ζπλεζηζκέλεο πεξηπηψζεηο: 104

109 Ο ηδαληθφο ζπιιέθηεο Φαίλεηαη ε νκνηφκνξθε, κεηξίσο γπαιηζηεξή κεκβξάλε, ε νπνία θαιχπηεη ηελ ελεξγφ επηθάλεηα ηνπ ζπιιέθηε. Γξακκψζεηο ζηε κεκβξάλε Απηή ε εμέιημε καο δείρλεη έλα ζήκα πηζαλνχ θηλδχλνπ. Όζν νη γξακκψζεηο κέλνπλ ζηε κεκβξάλε θαη δελ ππάξρεη ζπηλζεξηζκφο, δελ ππάξρεη πξφβιεκα, αιιά ρξεηάδεηαη πξνζνρή γηα λα κελ αξρίζεη λα ηξψγεηαη θαηά ηνλ ίδην ηξφπν ν ζπιιέθηεο. Οη αηηίεο κπνξεί λα είλαη: Τπεξβνιηθφ θνξηίν ή αληίζεηα παξαηεηακέλε ιεηηνπξγία ρσξίο θνξηίν. Ξέλεο νπζίεο ζην ζπιιέθηε. Υακειή πίεζε ησλ ςεθηξψλ. θιεξέο ή πνξψδεηο ςήθηξεο θαη Βξψκηθνο ζπιιέθηεο. Γηαθνξέο ρξψκαηνο κεηαμχ ησλ δηαδξνκψλ ησλ ςεθηξψλ Απηφ ην γεγνλφο, κπνξεί λα ζεκαίλεη φηη ε ππάξρνπζα ή κηα πξνεγνχκελε ςήθηξα δελ ήηαλ ζσζηή θαη έρεη θαηαζηξαθεί ε κεκβξάλε. Γηαθνξέο ηνπ ρξψκαηνο κεηαμχ ησλ ξάβδσλ ηνπ ζπιιέθηε πλήζσο, νη αιιαγέο ρξψκαηνο είλαη ζε θαλνληθά δηαζηήκαηα θαη έρνπλ ζρέζε κε ηελ εζσηεξηθή ζχλδεζε ηνπ κεραλήκαηνο. Ο ραιθφο ησλ ηνκέσλ λα εμέρεη ζηε πεξηνρή ηεο κήθαο Πξφθεηηαη γηα κηα κεραληθή θζνξά πνπ νθείιεηαη ζπλήζσο ζε πνιχ ζθιεξέο ςήθηξεο. θάςηκν ηνπ ζπιιέθηε θαζ φιν ην κήθνο ησλ ςεθηξψλ Η θαηάζηαζε απηή πξνθαιείηαη απφ ζθιεξέο ςήθηξεο κε πςειή πίεζε ή απφ ζθφλε ζην πεξηβάιινλ ή απφ έληνλν ζπηλζεξηζκφ. Τπεξβνιηθά γπαιηζηεξή επηθάλεηα πλήζσο αθνινπζείηαη θαη απφ ζφξπβν. εκαίλεη ππεξβνιηθή πίεζε ςεθηξψλ ή ιάζνο ηχπν ςεθηξψλ. θάςηκν ηνπ ζπιιέθηε αθαλφληζηα Μπνξεί λα πξνθιεζεί απφ: Πνξψδεηο ςήθηξεο Πνιχ ρακειή πίεζε Παξαηεηακέλε ιεηηνπξγία ρσξίο θνξηίν ( γελλήηξηεο ) Υακειή ππθλφηεηα ηνπ ξεχκαηνο αλά ςήθηξα. ηε πεξίπησζε απηή, ελδείθλπηαη κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ ςεθηξψλ ζε θάζε θιαδί. 105

110 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 10 ΤΝΣΗΡΗΗ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ ΔΙΑΓΧΓΗ Η ζπληήξεζε ησλ αλειθπζηήξσλ είλαη ππνρξεσηηθή ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 11 ηεο ΑΠ 18173/ Η ζπληήξεζε αθνξά ηνπο παιηνχο, αιιά θαη ηνπο λένπο αλειθπζηήξεο θαη πξαγκαηνπνηείηαη ζχκθσλα κε ηηο θείκελεο δηαηάμεηο απφ ηνπο αδεηνχρνπο ζπληεξεηέο Γ εηδηθφηεηαο. θνπφο ηεο ζπληήξεζεο ηνπ αλειθπζηήξα είλαη ε δηαηήξεζε ζε θαιή θαηάζηαζε ζπγθεθξηκέλσλ ηκεκάησλ θαη εμαξηεκάησλ ηεο εγθαηάζηαζεο γηα ηελ απνθπγή αηπρεκάησλ. πγθεθξηκέλα θαζηεξψλεηαη ηαθηηθή ζπληήξεζε κηα θνξά ην κήλα γηα ηνπο αλειθπζηήξεο θνηλήο ρξήζεο κε αξηζκφ πιήξσλ δηαδξνκψλ ηελ εβδνκάδα. Σν φξην απηφ ππνινγίδεηαη απφ ηε ζρέζε: α=ζ * Η * n φπνπ: v v v v ζ = ν αξηζκφο δεχμεσλ ηνπ ειεθηξνθηλεηήξα α = ν αξηζκφο ησλ πιήξσλ δηαδξνκψλ Η = ν αξηζκφο ησλ σξψλ ιεηηνπξγίαο ηελ εβδνκάδα. n= ζπληειεζηήο ιεηηνπξγίαο ίζνο κε 0.5 Παξάδεηγκα εθαξκνγήο Γηα ειεθηξνθηλεηήξα κε αξηζκφ δεχμεσλ 90 αλά ψξα έρνπκε: α= 90 *24 *7 *0.5 =7560 Αληηζέησο, θαζηεξψλεηαη ηαθηηθή ζπληήξεζε δχν θνξέο ην κήλα γηα αλειθπζηήξεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ αξηζκφ πιήξσλ δηαδξνκψλ κεγαιχηεξν απφ ηελ εβδνκάδα ή ζε αλειθπζηήξεο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε θηίξηα εηδηθήο ρξήζεο. Ο αξηζκφο ζπληήξεζεο θάζε αλειθπζηήξα αλαθέξεηαη ζηα ζηνηρεία ηνπ αλειθπζηήξα θαη δειψλεηαη θάζε θνξά απφ ηνλ αδεηνχρν ζπληεξεηή πνπ αλαιακβάλεη ηε ζπληήξεζε ΑΓΔΙΑ ΤΝΔΡΓΔΙΟΤ ΤΝΣΗΡΗΗ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΧΝ Καζηεξψλεηαη ν ζεζκφο ηνπ θηλεηνχ ζπλεξγείνπ, ζην νπνίν έρεη δηθαίσκα λα πξνΐζηαηαη ν αδεηνχρνο ζπληεξεηήο Γ εηδηθφηεηαο θαη ν νπνίνο είλαη εθνδηαζκέλνο κε Άδεηα πλεξγείνπ πληήξεζεο Αλειθπζηήξσλ. 106

111 Κάζε θηλεηφ ζπλεξγείν κπνξεί λα ρξεσζεί θαη λα πξαγκαηνπνηεί κέρξη 105 ζπληεξήζεηο ην κήλα. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ζεκαζία έρεη ν αξηζκφο ζπληεξήζεσλ θαη φρη ν αξηζκφο ησλ ζπληεξνχκελσλ αλειθπζηήξσλ, γηαηί έρνπλ ζπληεξήζεηο κηα θαη δπν θνξέο ην κήλα. Καηά ζπλέπεηα ν αξηζκφο ησλ ζπληεξήζεσλ είλαη ην άζξνηζκα ησλ απιψλ θαη ησλ δηπιψλ ζπληεξήζεσλ. Σέινο,θαηάηεζπληήξεζεηνπαλειθπζηήξαπξέπεηλα πξαγκαηνπνηνχληαη νη παξαθάησ εξγαζίεο: 1. Δπηζεψξεζε ηνπ θξεαηίνπ (ηνηρψκαηα, νξνθή). 2. Δπηζεψξεζε ζηε ζηήξημε θαη επζπγξάκκηζε ησλ νδεγψλ. 3. Δπηζεψξεζε εχθακπηνπ θαισδίνπ θαη δηαθιαδσηήξσλ. 4. Δπηζεψξεζε θαη θαζαξηζκφο δηαθνπηψλ αζθαιείαο θαη ζπζηήκαηνο πξνκαλδάισζεο. 5. Δπηζεψξεζε ηεο ζπζθεπήο αξπάγεο θαη ιεηηνπξγία ηνπ δηαθφπηε αζθαιείαο. 6. Δμέηαζε ηεο θαιήο ιεηηνπξγίαο ησλ δηαθνπηψλ ηέξκαηνο δηαδξνκήο ηνπ θηλεηνχ δαπέδνπ ηνπ ζαιάκνπ θαη ηνπ ςεπηνδαπέδνπ. 7. Δπηζεψξεζε ησλ ζεκείσλ πξφζδεζεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ ζην ζάιακν θαη ζην αληίβαξν. 8. Δπηζεψξεζε ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ αλάξηεζεο θαη ηνπ ζπξκαηφζρνηλνπ ηνπ ξπζκηζηή ηαρχηεηαο. 9. Λίπαλζε φισλ ησλ θηλεηψλ κεξψλ ηνπ αλειθπζηήξα. 10. Δπηζεψξεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ θνπδνπληψλ θηλδχλνπ. 11. Δπηζεψξεζε ησλ πέδηισλ ησλ νδεγψλ. 12. Δμέηαζε ηεο θαιήο θαηάζηαζεο ησλ θεξκνπίη ηνπ θξέλνπ θαη ηεο θαιήο ηνπ ιεηηνπξγίαο. 13. πκπιήξσζε κε ιάδη ηνπ θηβσηίνπ ηνπ αηέξκνλα θαη ηνπ απηφκαηνπ δηαθφπηε. 14. Δμέηαζε ηεο πεξίπησζεο ηεο δηαξξνήο ηνπ ξεχκαηνο. 15. Δπηζεψξεζε ησλ επαθψλ ησλ πελίσλ ησλ νξφθσλ θαη ησλ ειεθηξνλφκσλ αλφδνπ θαζφδνπ. 16. Δμέηαζε ηεο νιίζζεζεο ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ ζηε ηξνραιία ηξηβήο θαη ζην ξπζκηζηή ηαρχηεηαο. 17. Δμέηαζε ηνπ ξειέ δηαθπγήο. 18. Δπηζεψξεζε ησλ αζθαιεηψλ γηα ηπρφλ βξαρπθχθισκα. 19. Δπηζεψξεζε ηνπ θσηηζκνχ ηνπ κεραλνζηαζίνπ, ηνπ ηξνραιηνζηαζίνπ θαη ηνπ θξεαηίνπ. 20. Δπηζεψξεζε ηεο θνκβηνδφρεο ρεηξηζκνχ ΓΙΑΚΟΠΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ Όηαλ θαηά ηε ιεηηνπξγία ή ηε ζπληήξεζε ηνπ αλειθπζηήξα δηαπηζησζεί αλσκαιία ζην κεραληζκφ θίλεζεο, ζηηο δηαηάμεηο αζθαιείαο ή ζην πίλαθα ρεηξηζκνχ, ηφηε ν αλειθπζηήξαο πξέπεη λα ηεζεί ακέζσο εθηφο ιεηηνπξγίαο. Γειαδή ν ζπληεξεηήο είλαη ππνρξεσκέλνο λα αθηλεηνπνηεί ηνλ αλειθπζηήξα πνπ δελ θηλείηαη κε αζθάιεηα. Σν κέηξν απηφ πξέπεη λα παίξλεηαη φηαλ: i.γελ ιεηηνπξγεί ε καλδάισζε ησλ ζπξψλ. ii.γελ ιεηηνπξγεί ε αξπάγε. iii.παξνπζηάδνληαη αλσκαιίεο ζην πίλαθα ρεηξηζκνχ. 107

112 iv. v. vi. vii. viii. Τπάξρνπλ πξνβιήκαηα ζην κεραληζκφ θίλεζεο, ιφγσ θζνξάο απφ ηξηβή ή ζξαχζε. Παξνπζηάδεηαη νιίζζεζε (κεγαιχηεξε απφ ηα επηηξεπφκελα φξηα). Ο ζάιακνο δελ ζηακαηάεη ζηηο αθξαίεο ζέζεηο. Σα ζπξκαηφζρνηλα είλαη ηφζν θζαξκέλα, ψζηε λα ζέινπλ αληηθαηάζηαζε. Ο θσηηζκφο ηνπ ζαιάκνπ ή ε θνκβηνδφρε, εζσηεξηθή ή εμσηεξηθή, παξνπζηάδεη βιάβε. ΚΔΦΑΛΑΙΟ 11 ΤΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΟΙΥΔΙΧΝ ΜΗΥΑΝΟΚΙΝΗΣΟΤ ΚΑΙ ΤΓΡΑΤΛΙΚΟΤ ΑΝΔΛΚΤΣΗΡΑ Α. Τπνινγηζκφο ζηνηρείσλ κεραλνθίλεηνπ αλειθπζηήξα Σν πξψην καο βήκα γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ζηνηρείσλ ελφο κεραλνθίλεηνπ αλειθπζηήξα, είλαη λα καο γλσζηνπνηεζνχλ ηα θαηαζθεπαζηηθά δεδνκέλα ( φπσο π.ρ. ην είδνο ηνπ αλειθπζηήξα, ν αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ ζα κεηαθέξνληαη θαη άιια πνιιά αθφκα ), πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα: 108

113 ηε ζπλέρεηα, πξέπεη λα γίλεη ν ππνινγηζκφο ησλ νδεγψλ, ησλ ζπξκαηφζρνηλσλ ζαιάκνπ αληίβαξνπ, ηεο ηξνραιίαο ηξηβήο, ηνπ ειεθηξνθηλεηήξα θαη ηνπ ζπζηήκαηνο ηνπ ξπζκηζηή ηαρχηεηαο. 109

114 110

115 111

116 112

117 113

118 114

119 115

120 116