Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΒΕΕ» του. Δρογούτη Θωμά ΑΜ:5 Επιβλέπων καθηγητής: Γεωργόπουλος Αντώνιος

Transcript

1 Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ MBA» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΤΡΟΦΙΜΑ ΑΒΕΕ» του Δρογούτη Θωμά ΑΜ:5 Επιβλέπων καθηγητής: Γεωργόπουλος Αντώνιος Υποβλήθηκε ως απαιτούμενο για την ολοκλήρωση του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Διοίκηση Επιχειρήσεων Τροφίμων ΜΒΑ» ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γεωργόπουλος Αντώνιος Πενταράκη Κωνσταντίνα Ψωμάς Ευάγγελος Μάϊος, 2017

2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον επιβλέποντα καθηγητή της διπλωματικής μου κύριο Γεωργόπουλο Αντώνιο για την πολύτιμη καθοδήγηση του και την πολύ καλή συνεργασία που είχαμε καθ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της εργασίας i

3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η εν λόγω εργασία επικεντρώνεται στην εξέταση των βασικών χρηματοοικονομικών μεγεθών ενός συνόλου 11 μεγάλων εταιρειών του κλάδου Τροφίμων και Ποτών την περίοδο και στα πλαίσια της ανάλυσης η οποία πραγματοποιείται με την χρήση αριθμοδεικτών, επιχειρείται μια λεπτομερέστερη απεικόνιση της οικονομικής θέσης της εταιρεία ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΒΕΕ. Στόχος είναι η σύγκριση της οικονομικής θέσης τόσο των εταιρειών όσο και του κλάδου στον οποίο αυτές δραστηριοποιούνται πριν ( ) και κατά τη διάρκεια ( ) της οικονομικής κρίσης. Εξάγονται κατά συνέπεια χρήσιμα συμπεράσματα για το μέγεθος της μεταβολής κύριων χρηματοοικονομικών μεγεθών μεταξύ των 2 αυτών περιόδων, μέσω της εξέτασης των αριθμοδεικτών ρευστότητας, αποδοτικότητας, δραστηριότητας και κεφαλαιακής διάρθρωσης. Από τις εταιρείες που εξετάζονται 4 από αυτές ανήκουν στον κλάδο της Γαλακτοβιομηχανίας, 4 στον κλάδο Ζυθοποιίας και 3 στον κλάδο Επεξεργασίας και Εμπορίας Ρυζιού. Συνοπτικά, η ανάλυση έδειξε ότι και οι 3 κλάδοι αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα ρευστότητας με την εμφάνιση της δημοσιονομικής κρίσης. Σε δύσκολη κατάσταση από πλευράς αποδοτικότητας βρίσκονται η Γαλακτοβιομηχανία και η βιομηχανία ρυζιού, ενώ ο κλάδος Ζυθοποιίας φαίνεται να διατηρεί το υψηλό του μερίδιο και την ανοδική πορεία των κερδών του μεταξύ Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας έδειξαν ότι και οι 3 κλάδοι προβαίνουν σε καλύτερη διαχείριση των απαιτήσεών τους τη περίοδο και γενικώς χρησιμοποιούν με ορθότερο τρόπο τα στοιχεία του συνολικού του ενεργητικού τους κατά τη διάρκεια της κρίσης, ενώ οι αριθμοδείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης μαρτυρούν τη δυσκολία χρηματοδότησης του συνολικού ενεργητικού των κλάδων Ζυθοποιίας και βιομηχανίας ρυζιού με Ίδια Κεφάλαια. Όσον αφορά την ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΕ την περίοδο της κρίσης εμφανίζονται προβλήματα όπως η υπεραποθεματοποίηση, η αστοχία επενδύσεων, η χαμηλή χρησιμοποίηση στοιχείων του ενεργητικού της για την πραγματοποίηση πωλήσεων (υπερεπένδυση κεφαλαίων), η μείωση των καθαρών κερδών ως αποτέλεσμα της μείωσης του κύκλου εργασιών και της αύξησης των λειτουργικών εξόδων, η μεγαλύτερη δυσκολία είσπραξης απαιτήσεων, καθώς και η υψηλότερη εξάρτηση από ξένα (δανειακά) κεφάλαια για την επιτέλεση της κύριας λειτουργίας της επιχείρησης. ii

4 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... i ΠΕΡΙΛΗΨΗ... ii ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός Δομή εργασίας... 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Γενική Επισκόπηση Διαχρονική Εξέλιξη ΑΕΠ Διαχρονική Εξέλιξη Απασχόλησης Διαχρονική Εξέλιξη Πληθωρισμού Συνέπειες για τον Επιχειρηματικό Κόσμο... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Εισαγωγή Βασικά Διαρθρωτικά Μεγέθη Κλάδου Τροφίμων και Ποτών την Περίοδο ( ) Ροές Εξωτερικού Εμπορίου Κλάδου Τροφίμων και Ποτών ( ) Ανάλυση SWOT Ανάλυση PEST ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Βασικά Χαρακτηριστικά Κλάδου Γαλακτοκομικών Ανάλυση 5 Δυνάμεων του PORTER Χρηματοοικονομικά Μεγέθη Κλάδου την Περίοδο Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εταιρειών ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Διαρθρώσεως Κεφαλαίου Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Βασικά Χαρακτηριστικά Κλάδου Ζυθοποιίας Ανάλυση 5 Δυνάμεων του PORTER Παραγωγή και Κατανάλωση Στοιχεία Εξωτερικού Εμπορίου Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εταιρειών ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ - ΕΖΑ Αριθμοδείκτες Ρευστότητας iii

5 5.5.2 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίου Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Ο ΚΛΑΔΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ Βασικά Χαρακτηριστικά Κλάδου Ανάλυση 5 Δυνάμεων του PORTER Παραγωγή και Κατανάλωση Ρυζιού Στοιχεία Εξωτερικού Εμπορίου Η Περίπτωση Της Εταιρείας «ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΕΥ.ΓΕ.» Α.Ε ΤΡΟΦΙΜΑ AGRINO Ιστορική Αναδρομή Εξαγωγική Δραστηριότητα Εταιρείας Ανάλυση SWOT Διάρθρωση Βασικών Οικονομικών Καταστάσεων εταιρείας «ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΕ» Στοιχεία Ισολογισμού Στοιχεία Αποτελεσμάτων Χρήσης Χρηματοοικονομική Ανάλυση της Εταιρείας «ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΕ» Σύγκριση με Ανταγωνιστές και το Σύνολο του Κλάδου Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Εταιρείας και Κλάδου Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας Εταιρείας και Κλάδου Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Εταιρείας και Κλάδου Αριθμοδείκτες Διάρθρωσης Κεφαλαίου Εταιρείας και Κλάδου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Περιορισμοί Προτάσεις για Μελλοντική Έρευνα ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ iv

6 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΑΞΙΑ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΙΝΑΚΑΣ 6: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΙΝΑΚΑΣ 7: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 8: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΖΥΘΟΥ ΠΙΝΑΚΑΣ 9: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΖΥΘΟΥ ΣΕ ΕΚ. ΕΚΑΤΟΛΙΤΡΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 10: ΕΙΣΑΓΓΩΓΕΣ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΖΥΘΟΥ ΣΕ ΧΙΛ. ΕΚΑΤΟΛΙΤΡΑ ΠΙΝΑΚΑΣ 11: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 12: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ ΠΙΝΑΚΑΣ 13: ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΡΥΖΙΟΥ ΣΕ ΧΙΛ. ΤΟΝΟΥΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 14: ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ & ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΕ ΧΙΛ. ΤΟΝΟΥΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 15: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΠΙΝΑΚΑΣ 16: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ 17: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ... 3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ... 5 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 : ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ... 6 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 : ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5: Αριθμός Εργαζομένων κλάδου Τροφίμων και Ποτών ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6: ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8: ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 9: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 10: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 11: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 12: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 13: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Π.Φ. ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 14: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 15: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 17: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 18: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 19: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 20: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ v

7 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 21: ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 22: ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 23: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 24: ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 25: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 26: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΖΥΘΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 27: ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΖΥΘΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 28: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 29: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 30: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 31: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Π.Φ. ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 32: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 33: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 34: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 35: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 36: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 37: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 38: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 39: ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 40: ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 41: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 42: ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 43: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 44: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΡΥΖΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 45: ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΡΥΖΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 46: Μ.Ο ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΠΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 47: Μ.Ο ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 48: ΠΑΓΙΟ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 49: M.O ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ - AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 50: Μ.Ο ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ - AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 51: ΊΔΙΑ ΚΑΙ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ - AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 52: ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΙΝΗΣΗΣ - AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 53: ΜΙΚΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ - AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 54: ΚΕΡΔΗ Π.Φ. ΚΑΙ Μ.Φ. - AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 55: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 56: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 57: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 58: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 59: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ AGRINO ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 60: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 61: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ AGRINO vi

8 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 62: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ vii

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της διπλωματικής εργασίας που παρουσιάζεται είναι να αποτυπώσει τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, που πλήττει την εγχώρια επιχειρηματική δραστηριότητα την τελευταία δεκαετία, στον κλάδο Τροφίμων και Ποτών ο οποίος αποτελεί έναν εκ των σημαντικότερων βιομηχανικών κλάδων της χώρας. Για τις ανάγκες της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ένα δείγμα 11 μεγάλων εταιρειών. Οι εταιρείες αυτές ανήκουν στους κλάδους γαλακτοκομικών, ζυθοποιίας και επεξεργασίας ρυζιού. Μέσω της ανάλυσης βασικών λογιστικών καταστάσεων για μια περίοδο 10 ετών ( ) με τη βοήθεια αριθμοδεικτών, είναι δυνατόν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την πορεία και το μέγεθος μεταβολής των σπουδαιότερων χρηματοοικονομικών μεγεθών. Η ανάλυση παρουσιάζεται τόσο σε εταιρικό όσο και σε κλαδικό επίπεδο. Η ανάλυση σε επίπεδο κλάδου καθίσταται δυνατή καθώς οι επιλεγμένες σε κάθε κλάδο εταιρείες καταλαμβάνουν μερίδια αγοράς άνω του 60%, και επομένως με την εξέταση ενός μικρού αριθμού επιχειρήσεων είναι δυνατή η εξαγωγή συμπερασμάτων για το σύνολο του κλάδου. Σε εταιρικό επίπεδο επιχειρείται μια πιο αναλυτική εξέταση της επιχείρησης ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΕ, που αποτελεί για επί σειρά ετών τον leader του κλάδου της βιομηχανίας ρυζιού στον οποίο δραστηριοποιείται. Για την γενικότερη σύγκριση και ευκολότερη εξαγωγή συμπερασμάτων χρησιμοποιούνται 2 διακριτά χρονικά διαστήματα. Η περίοδος πριν την εμφάνιση της οικονομικής κρίσης ( ) και η περίοδος κατά τη διάρκεια αυτής ( ). Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατόν να αποτυπωθούν οι όποιες θετικές ή αρνητικές μεταβολές στα κύρια χρηματοοικονομικά μεγέθη των εταιρειών. Επομένως το σύνολο των αριθμοδεικτών που χρησιμοποιούνται υπολογίζεται τόσο για κάθε έτος χωριστά όσο και ως μέσος όρος μεταξύ των παραπάνω διαστημάτων, ώστε να είναι δυνατή η σύγκριση. Να σημειωθεί ότι το έτος 2009 υπήρξε κομβικό χρονικό σημείο, καθώς στα μέσα αυτού άρχισαν να φαίνονται ξεκάθαρα οι επιπτώσεις της εξάπλωσης της αμερικάνικης χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ευρώπη. Το γεγονός ότι η ανάλυση 1

10 περιλαμβάνει ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα 10 ετών καθιστά τα αποτελέσματα αυτής σχετικά ασφαλή, αν και θα ήταν άτοπο να υποστηρίξει κανείς ότι οι συνέπειες της παρούσας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, αποτυπώνονται μόνο μέσα από την χρήση ενός χρηματοοικονομικού εργαλείου, όπως αυτού των αριθμοδεικτών. 1.2 ΔΟΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η παρούσα εργασία αποτελείται από 7 κεφάλαια, εκ των οποίων τα 3 πρώτα έχουν θεωρητική βάση. Το 1 0 κεφάλαιο είναι εισαγωγικό και περιγράφει τον σκοπό εκπόνησης και την δομή της εργασίας. Στο 2 0 κεφάλαιο παρουσιάζεται η τρέχουσα εικόνα της ελληνικής οικονομικής πραγματικότητας μέσω της εξέτασης ορισμένων βασικών μακροοικονομικών μεγεθών. Στο κεφάλαιο 3 αναλύονται τα διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του υπό εξέταση Κλάδου Τροφίμων και Ποτών και επιχειρείται ο καθορισμός του συγκεκριμένου πλαισίου στο οποίο λειτουργεί. Τα κεφάλαια 4, 5, και 6 περιέχουν την χρηματοοικονομική ανάλυση με τη χρησιμοποίηση αριθμοδεικτών ρευστότητας, αποδοτικότητας, δραστηριότητας και διάρθρωσης κεφαλαίου. Πιο συγκεκριμένα στο κεφάλαιο 4 αναλύεται ο κλάδος των γαλακτοκομικών, στο κεφάλαιο 5 ο κλάδος της ζυθοποιίας και στο 6 0 κεφάλαιο ο κλάδος επεξεργασίας ρυζιού με ιδιαίτερη αναφορά στην εταιρεία ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΕ. Τέλος, στο 7 0 κεφάλαιο εξάγονται τα τελικά συμπεράσματα, ενώ επισημαίνονται οι περιορισμοί και προτάσεις για μελλοντική έρευνα. 2

11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ 2.1 ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα διανύει μια περίοδο βαθιάς ύφεσης η οποία έχει αφήσει έκδηλα τα σημάδια της σε όλους τους τομείς της εθνικής οικονομίας. Το τεράστιο δημοσιονομικό έλλειμα που συσσωρεύονταν επί σειρά ετών οδήγησε σε αύξηση του δημοσίου χρέους, με αποτέλεσμα το 2009 να ξεσπάσει μια πρωτοφανής σε μέγεθος δημοσιονομική κρίση με βάση τα ελληνικά δεδομένα. Το έτος αυτό το δημοσιονομικό έλλειμμα διαμορφώθηκε στο 12,9% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος έφτασε στο 115,1 του ΑΕΠ. Μην έχοντας την δυνατότητα αποπληρωμής των δανειστών της, η χώρα αναγκάστηκε να εισέλθει σε καθεστώς επιτήρησης το 2010 εφαρμόζοντας έκτοτε την πιο αδυσώπητη πολιτική λιτότητας που έχει επιβληθεί σε σύγχρονο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βασικά μακροοικονομικά μεγέθη που καθορίζουν την πορεία μεγέθυνσης και ανάπτυξης ενός κράτους όπως το ΑΕΠ, η απασχόληση, η κατανάλωση, η επένδυση, το ισοζύγιο πληρωμών και ο πληθωρισμός επηρεάστηκαν έντονα. Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για την μεγαλύτερη σε μέγεθος και συνέπειες οικονομική κρίση στην σύγχρονη ελληνική και ευρωπαϊκή ιστορία, το τέλος της οποίας διαγράφεται αβέβαιο εξετάζοντας τις παρούσες πολιτικοοικονομικές συνθήκες σε διεθνές και εγχώριο επίπεδο. Παρακάτω εξετάζεται συνοπτικά η πορεία των σημαντικότερων μακροοικονομικών μεγεθών την περίοδο ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΕΠ Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΟ ΕΓΧΩΡΙΟ ΠΡΟΪΟΝ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ 3

12 Στο παραπάνω διάγραμμα διαγράφεται η πορεία ενός εκ των βασικότερων μακροοικονομικών μεγεθών, του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, που αποτελεί μια πρώτη ένδειξη για την αναπτυξιακή τροχιά στην οποία βρίσκεται μια χώρα. Από το 2005 έως και το 2008 το ΑΕΠ βαίνει αυξανόμενο και ο θετικός ρυθμός μεταβολής του μεταξύ των ετών αυτών ισούται με 21,4%. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει μια πολύ θετική εξέλιξη για το σύνολο της οικονομίας, καθώς φαίνεται να δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες για την παραγωγή περισσότερων προϊόντων και μπορεί σε πρώτη ανάγνωση να γίνει λόγος για μεγέθυνση αυτής σε βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Δυστυχώς η ευνοϊκή κατάσταση που δημιουργήθηκε θα αντιστραφεί το 2009 ως αποτέλεσμα της μετάδοσης της αμερικάνικης χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ευρώπη, που μετατράπηκε σε δημοσιονομική κρίση για ένα σύνολο κρατών με τις χώρες του Νότου και κυρίως την Ελλάδα να αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες. Η χαμηλή πτώση του ΑΕΠ της τάξεως του 1,8% το 2009 σε σχέση με το προηγούμενο έτος αποτελεί την πρώτη ένδειξη για την επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Το 2010 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο σε σχέση με το 2009 κατά 4,8%. Στα υπόλοιπα έτη που ακολουθούν έως και το 2015 το ΑΕΠ μειώνεται διαρκώς και μάλιστα με αυξανόμενο ρυθμό έως το Μεταξύ 2008 και 2015 το ΑΕΠ μειώνεται κατά 27,3% ως αποτέλεσμα συρρίκνωσης της συνολικής εγχώριας παραγωγής. Όσον αφορά τις τελευταίες εξελίξεις με βάση την έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας Ελλάδος (2016) σχετικά με την πορεία του ΑΕΠ, το 2016 κατέγραψε μικρή αύξηση της τάξεως 0,3%, ως αποτέλεσμα της ανοδικής δυναμικής που παρατηρήθηκε το β εξάμηνο. Η εξέλιξη αυτή προήλθε από την προοδευτική ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης (κυρίως της ιδιωτικής κατανάλωσης, αλλά και των επενδύσεων), καθώς και τη συνεχιζόμενη άνοδο των εξαγωγών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης αναμένεται να επιταχυνθεί και το 2017, με την προϋπόθεση ότι θα ολοκληρωθεί επιτυχώς η δεύτερη αξιολόγηση και τα ελληνικά ομόλογα θα ενταχθούν στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. 4

13 2.3 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ Απασχόληση - Ανεργία Απασχολούμενοι Άνεργοι ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2: ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Οι αρνητικές συνέπειες της οικονομικής κρίσης αντανακλώνται έντονα και στα υψηλά ποσοστά ανεργίας που διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια αυτής. Από το 2005 έως και το 2008 παρατηρείται μια σταθερή αύξηση του αριθμού των απασχολούμενων παρά το γεγονός ότι υπάρχει ένα σημαντικός αριθμός ανθρώπων πρόθυμων για εργασία, που όμως η αγορά δεν μπορεί να τους απορροφήσει. Το 2008 το ποσοστό ανεργίας θα διαμορφωθεί στο 7,4%. Το αμέσως επόμενο έτος το ποσοστό αυτό θα αυξηθεί στο 9,8%, εξαιτίας της ταυτόχρονης μείωσης των απασχολούμενων και της αύξησης των ανέργων. Μεταξύ 2008 και 2013 παρατηρείται συνεχής αύξηση της ανεργίας, ενώ χαρακτηριστική είναι η περίοδος που η ανεργία αυξήθηκε κατά 7 ποσοστιαίες μονάδες, ένδειξη της βαθιάς ύφεσης στην οποία είχε περιέλθει η χώρα. Το εξωφρενικά υψηλό ποσοστό της τάξεως του 27,7% που καταγράφηκε το 2013 αποτελεί ιστορικό ρεκόρ της μεταπολεμικής περιόδου. Ωστόσο από τον Ιούλιο του 2013 διακρίνεται μια τάση αποκλιμάκωσης του ποσοστού ανεργίας με αποτέλεσμα τον Νοέμβριο του 2016 να κυμανθεί στο 23%. Ο ρυθμός μείωσης του ποσοστού ανεργίας τόσο το 2014 όσο και το 2015 παρέμεινε σταθερός στο 5,6% κατ έτος και φαίνεται να αποτυπώνει την οριακή βελτίωση των μακροοικονομικών συνθηκών της οικονομίας στη διάρκεια του β εξαμήνου του 2014 και του α τριμήνου του Η εικόνα παρουσιάζεται βελτιωμένη και το 2016 γεγονός που οφείλεται με βάση την ετήσια έκθεση του διοικητή της Τράπεζας Ελλάδος, στην βελτίωση του οικονομικού κλίματος και την επίτευξη καλύτερων από ότι αναμενόταν ρυθμών ανάπτυξης, ιδιαιτέρως στο δευτερογενή τομέα, όπου η σημαντική αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής συνοδεύθηκε και από αντίστοιχη αύξηση της απασχόλησης. 5

14 Επιπλέον οι μεταρρυθμίσεις που προωθούνται στην αγορά εργασίας βελτίωσαν την ευελιξία της και αύξησαν την κινητικότητα των εργαζομένων. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν περιθώρια για αισιοδοξία καθώς αν γίνει η υπόθεση ότι ο ρυθμός αποκλιμάκωσης της ανεργίας θα παραμείνει σταθερός τότε δεδομένων των δημογραφικών και άλλων παραμέτρων θα χρειαστούν 20 χρόνια ώστε η ανεργία να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα του ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΥ Γενικος Δεικτης Τιμων Καταναλωτη 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% ,0% -3,0% ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 : ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΠΗΓΗ: ΕΛΣΤΑΤ Ο πληθωρισμός όπως αυτός μετριέται μέσω του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΓΔΤΚ), αποτελεί από τα σημαντικότερα μεγέθη βάση του οποίου προσδιορίζεται η προοπτική ανάπτυξης μιας οικονομίας. Η πλειοψηφία των οικονομολόγων αποδέχεται ότι ο χαμηλός και σταθερός πληθωρισμός αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη διατηρήσιμης ανάπτυξης με υψηλό επίπεδο απασχόλησης ενώ παράλληλα προστατεύει την οικονομία από τις διακυμάνσεις στα πλαίσια των οικονομικών κύκλων που παρατηρούνται κατά περιόδους. Αντίθετα, σε ένα περιβάλλον όπου το επίπεδο τιμών μεταβάλλεται συνεχώς δημιουργούνται προβλήματα στην ομαλή λειτουργία της αγοράς. Το αποτέλεσμα είναι οι οικονομικές μονάδες (άτομα) να υποχρεώνονται να λαμβάνουν αποφάσεις σε ένα καθεστώς αυξημένης αβεβαιότητας, μη γνωρίζοντας για το μελλοντικό επίπεδο διαμόρφωσης των τιμών. Αυτό σημαίνει ότι οι πραγματικοί πόροι και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών χρησιμοποιούνται για την κάλυψη κινδύνων που προέρχονται από τον πληθωρισμό και όχι για παραγωγικούς σκοπούς (Βαβούρας, 1998). 6

15 Όσον αφορά την ελληνική περίπτωση παρατηρούμε ότι ο ΓΔΤΚ παρουσιάζει έντονες διακυμάνσεις πριν από το Σε καμία περίπτωση δεν διαγράφει μακροχρόνιο σταθερό αυξητικό ρυθμό, ώστε να ευνοείται η οικονομική ανάπτυξη. Η κατάσταση επιδεινώνεται σε μεγάλο βαθμό από το 2010 και έπειτα όπου ο πληθωρισμός καταγράφει έντονη πτωτική πορεία, ενώ από τον Μάρτιο του 2013 λαμβάνει αρνητικές τιμές και εμφανίζεται το φαινόμενο του αποπληθωρισμού, παρά τις συνεχόμενες αυξήσεις των έμμεσων φόρων. «Το παραγωγικό κενό, που διευρύνθηκε στα χρόνια της κρίσης, οφείλεται στη σημαντική μείωση της εγχώριας ζήτησης. Σε συνδυασμό δε με την κατάρρευση των διεθνών τιμών του πετρελαίου κατά τα δυόμισι τελευταία χρόνια, συνέβαλε στην πτώση του μέσου επιπέδου των τιμών κατά 6% περίπου από τα τέλη του 2012 έως και το Ο αποπληθωρισμός συντήρησε το πραγματικό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών, που έχει υποστεί μεγάλες μειώσεις στα χρόνια της κρίσης και συνέβαλε στην ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές και βοήθησε στη βελτίωση του τουριστικού προϊόντος. Αντιθέτως αρνητική υπήρξε η επίδρασή του στο ύψος του χρέους ως ποσοστού του ΑΕΠ». (Τράπεζα της Ελλάδος, ετήσια έκθεση 2016, σελ ). 2.5 ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΚΟΣΜΟ Είναι γεγονός λοιπόν ότι η κρίση έχει επηρεάσει αρνητικά την ελληνική οικονομία, ιδίως από το 2009 και έπειτα, αφότου η κρίση επιδεινώθηκε δραματικά. Η χρηματοπιστωτική κρίση επηρεάζει την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα επειδή η εφαρμογή αυστηρότερων κριτηρίων για τη χορήγηση πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά εκ μέρους των τραπεζών περιορίζει την προσφορά δανείων. Παράλληλα, η σημαντική εξασθένιση των προσδοκιών των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών λόγω του κλίματος ανασφάλειας που επικρατεί, συνεπάγεται μείωση της ροπής προς κατανάλωση και της ροπής προς επένδυση κατοικίας, καθώς και μείωση της διάθεσης για ανάληψη επιχειρηματικών κινδύνων που οδηγεί στην υποχώρηση των επιχειρηματικών επενδύσεων. Ως αποτέλεσμα περιορίζεται η ζήτηση πιστώσεων τόσο από τα νοικοκυριά όσο και από τις επιχειρήσεις (Τράπεζα της Ελλάδος, ετήσια έκθεση 2008). 7

16 Αναμφίβολα επομένως το σύνολο των Ελλήνων επιχειρηματιών αναγκάζεται να επιτελέσει το έργο του κάτω από τις αντιξοότερες οικονομικές συνθήκες των τελευταίων 30 χρόνων. Η οικονομική κρίση έχει αφήσει έκδηλα τα σημάδια της και έχει επηρεάσει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό την συντριπτική πλειοψηφία των παραγωγικών κλάδων της εγχώριας οικονομίας. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της εθνικής οικονομίας είναι αυτές που έχουν υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Από το 2008 έως το 2014 έπαψαν την επιχειρηματική τους δράση μικρομεσαίες επιχειρήσεις που ήταν κατά βάση εμπορικές, γεγονός που συνιστά μια μείωση της τάξης του 25% (Μανιφάβα, 2015). Το ασταθές πολιτικοοικονομικό περιβάλλον δεν ευνοεί την ανάκαμψη των υπαρχουσών επιχειρήσεων και δεν δημιουργεί κατάλληλες συνθήκες για την προσέλκυση επενδύσεων και την δραστηριοποίηση νέων. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη λίστα ελκυστικότητας ξένων επενδύσεων η Ελλάδα βρίσκεται στην 68 η θέση κάτω από την Γκάνα, τη Ρουάντα και τη Μποτσουάνα. Η συνέχιση της σκληρής πολιτικής λιτότητας που ασκείται κυρίως μέσω του πρωτοφανούς μεγέθους αύξησης της φορολογίας, δεν αφήνει περιθώρια για την δυναμική επιστροφή των επιχειρήσεων στην κερδοφορία. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος ως ποσοστού του ΑΕΠ συνεχίζει να αυξάνεται, το συνολικό εισόδημα υποχωρεί ως αποτέλεσμα της της μείωσης της συνολικής ζήτησης, η ανεργία αν και μειωμένη σε σχέση με τα προηγούμενα έτη κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα και το χρηματοπιστωτικό σύστημα αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα ρευστότητας, ειδικά μετά την επιβολή των Capital Controls τον Ιούνιο του Κατά συνέπεια οι ελληνικές επιχειρήσεις ανεξαρτήτως μεγέθους υποχρεούνται να λειτουργούν κάτω από τις δυσμενείς αυτές συνθήκες που αποτελούν κίνδυνο για την μελλοντική τους επιβίωση. 8

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αποτελεί γεγονός ότι ο ρόλος της εγχώριας βιομηχανίας Τροφίμων και Ποτών είναι θεμελιώδης για την ελληνική μεταποιητική βιομηχανία και την ευρύτερη ελληνική οικονομία. Η ελληνική βιομηχανία Τροφίμων συνιστά σταθερά έναν από τους πιο σημαντικούς τομείς του δευτερογενή τομέα της εγχώριας οικονομίας και μία από τις κινητήριες δυνάμεις της ελληνικής μεταποίησης Η συμβολή του Τομέα στα βασικά μεγέθη της μεταποίησης, όπως στον αριθμό των επιχειρήσεων, των απασχολουμένων, στην προστιθέμενη αξία και στον κύκλο εργασιών είναι πολύ σημαντική, ενώ οι εξελίξεις που συνήθως δρομολογούνται στον Τομέα επηρεάζουν και το ευρύτερο σύνολο της ελληνικής μεταποίησης (ΣΕΒ, 2013). Ο κλάδος Τροφίμων και Ποτών ως η ατμομηχανή της ελληνικής βιομηχανίας περιλαμβάνει στο σύνολό του, ένα ευρύτατο φάσμα επιχειρήσεων. Στο ένα άκρο περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό μικρών οικογενειακών επιχειρήσεων, που δεν επενδύει δραστικά σε έρευνα και τεχνολογία και δεν εφαρμόζει κάποιου είδους καινοτομίας ως προς το προϊόν ή ως προς τη διαδικασία. Οι επιχειρήσεις αυτές δρουν συνήθως σε τοπικό επίπεδο, παράγοντας προϊόντα από εχώριες πρώτες ύλες ενώ η ανταγωνιστικότητά τους είναι περιορισμένη. Το άλλο άκρο περιλαμβάνει ένα μικρό αριθμό επιχειρηματικών ομίλων ( εθνικών ή πολυεθνικών) με κύρια χαρακτηριστικά την οργάνωση υψηλού επιπέδου με βάση τις σύγχρονες αρχές του management, την αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και μεθόδων παραγωγής, συσκευασίας, συντήρησης, αποθήκευσης και διανομής και την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων που καλύπτουν τις ανάγκες των καταναλωτών (ΣΕΒ, 2013). Γίνεται κατανοητό επομένως ότι ο κλάδος των Τροφίμων κυρίως, χαρακτηρίζεται ως κλάδος ιδιαίτερης σημασίας, ο οποίος καλύπτει τις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή, ενώ παράλληλα στηρίζει άλλα και υποστηρίζεται άμεσα από τον παραδοσιακό πρωτογενή τομέα (γεωργία, κτηνοτροφία και αλιεία). Η διασύνδεση αυτή σημαίνει πρακτικά ότι η εξέλιξή του δεν μπορεί παρά να είναι άμεσα συνδεδεμένη, αφενός με της εξέλιξη του πρωτογενούς τομέα παραγωγής και αφετέρου με τις μεταβολές των καταναλωτικών προτύπων και συνηθειών, όπως αυτές διαμορφώνονται 9

18 στο πολύπλοκο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων. Ειδικότερα, η βιομηχανία Τροφίμων καλείται να «διαχειριστεί» πρωτογενή αγροτικά προϊόντα (στην αρχή της αγροδιατροφικής αλυσίδας), που αφορούν μια τεράστια ποικιλία από προϊόντα (σιτάρι, καλαμπόκι, λάδι, γάλα, κρέας, φρέσκα φρούτα και λαχανικά, κ.α.) τα οποία παρουσιάζουν ιδιαιτερότητες. Πιο συγκεκριμένα η παραγωγή είναι δυνατόν να παρουσιάζει έντονες εποχιακές μεταβολές, που οφείλονται στον βιολογικό κύκλο παραγωγής, αλλά και απρόσμενες μεταβολές εξαιτίας τυχαίων φαινομένων που δεν σχετίζονται με το εκάστοτε σύστημα παραγωγής. Επίσης σε αρκετές περιπτώσεις η περιοχή παραγωγής ενδέχεται να βρίσκεται σε διαφορετικά σημεία, τα οποία είναι απομακρυσμένα από τις βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας και μεταποίησης. Η ποιότητα από την άλλη ποιότητα παρουσιάζει έντονη ποικιλομορφία και δύναται να υποβαθμιστεί εύκολα, ανάλογα με το χρόνο και τις συνθήκες διατήρησης των προϊόντων, πριν αυτά οδηγηθούν στην τελική κατανάλωση. Επιπλέον πρέπει να επισημανθεί ότι ο ελληνικός μεταποιητικός τομέας παράγει τόσο τελικά προϊόντα που προορίζονται για άμεση κατανάλωση, όσο και ενδιάμεσα προϊόντα που χρησιμοποιούνται από άλλες επιχειρήσεις της αγροδιατροφικής αλυσίδας (ΣΕΒ, 2013). «Η «διαχείριση» τέτοιων προϊόντων (σε αντίθεση με άλλους μεταποιητικούς τομείς που ελέγχουν απόλυτα τον όγκο, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά και το κόστος των εισροών παραγωγής), επιτάσσει την ύπαρξη ή ανάπτυξη ισχυρής δυνατότητας ελέγχου, συντονισμού και συνεργασίας με τους διάσπαρτους θύλακες πρωτογενούς παραγωγής, ο παραγωγικός προσανατολισμός των οποίων καθορίζεται, σε σημαντικό βαθμό (τουλάχιστον στην Ελλάδα και στην ΕΕ), από την εκάστοτε ισχύουσα Κοινή Αγροτική Πολιτική, αλλά και άλλων ευρωπαϊκών πολιτικών που μπορεί να έχουν αντικρουόμενες στοχεύσεις» (ΣΕΒ, 2013, σελ. 14). Το 2009 όπως θα φανεί και στη συνέχεια, όταν και ξεκίνησε η υφεσιακή πορεία της εγχώριας οικονομίας, ο Τομέας δέχθηκε ισχυρό πλήγμα στα ανωτέρω βασικά μεγέθη (απασχόλησης, προστιθέμενης αξίας, πωλήσεων κλπ.), καταγράφοντας σημαντική πτώση στα περισσότερα από αυτά. Ωστόσο, η πτώση αυτή προέρχεται όχι τόσο από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις (άνω των 10 ατόμων), οι οποίες φάνηκαν σχετικά ανθεκτικές στην κρίση, αλλά κυρίως από τις μικρότερες επιχειρήσεις (κάτω των 10 ατόμων), οι οποίες άλλωστε αποτελούν και τη συντριπτική πλειονότητα, τόσο στον κλάδο των 10

19 Τροφίμων (95%) όσο και στον κλάδο των Ποτών (90%). Παράλληλα, ο εν λόγω τομέας ως αναπόσπαστο τμήμα της αγροδιατροφικής αλυσίδας επηρεάζεται άμεσα, αλλά και επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό και τους υπόλοιπους τομείς δραστηριότητας (πρωτογενή και τριτογενή), με αντίστοιχες συνέπειες για το σύνολο της εθνικής οικονομίας (ΙΟΒΕ, 2011). Η ελληνική βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών είναι μια δυναμική, ανταγωνιστική και εξωστρεφής βιομηχανία, με σημαντικές επενδύσεις και επιχειρηματική δραστηριότητα στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και σε όλη την Ευρώπη. Είναι πολύ σημαντικό ότι διατηρεί όλα αυτά τα χρόνια και παρά την παρατεταμένη περίοδο ύφεσης για την ελληνική οικονομία, το θεμελιώδη ρόλο της, έχοντας αποδείξει ότι διαθέτει τις προϋποθέσεις για να παραμείνει βασικός μοχλός ανάπτυξης στη προσπάθεια της χώρας για οικονομική ανάκαμψη. 3.2 ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ( ) Στην ενότητα αυτή γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής των χαρακτηριστικότερων διαρθρωτικών μεγεθών του κλάδου όπως του αριθμού των επιχειρήσεων, του κύκλου εργασιών, της αξία παραγωγής, της ακαθάριστης προστιθέμενης αξία και του αριθμού των εργαζομένων για μια περίοδο δέκα ετών ( ). Τα στοιχεία που παρουσιάζονται αντλήθηκαν από τις βάσεις δεδομένων της Eurostat και της ΕΛΣΤΑΤ σύμφωνα με τις τελευταίες ενημερώσεις, καθώς και από τις διαθέσιμες ετήσιες εκθέσεις του ΙΟΒΕ (από το 2008 έως το 2015). Με την επεξεργασία των στοιχείων είναι δυνατή και η γραφική απεικόνισή τους. Παράλληλα εξετάζεται και η θέση του κλάδου των Τροφίμων (που είναι πολύ μεγαλύτερος σε όλα τα μεγέθη συγκρινόμενος με τον πολύ μικρότερο κλάδο των Ποτών) σε σχέση με το σύνολο του μεταποιητικού τομέα τη δεδομένη χρονική στιγμή και προσδιορίζονται οι υποκλάδοι που έχουν την μεγαλύτερη συνεισφορά στα ανωτέρω διαρθρωτικά μεγέθη. 11

20 ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ (Επεξεργασία στοιχείων από Εurostat και Ελστατ) Αριθμός Επιχειρήσεων ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4 : ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Παρατηρώντας τα δεδομένα διακρίνεται μια ξεκάθαρη αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων μεταξύ 2005 και 2009 όπου ο αριθμός αυξάνεται από 787 σε 926 στον κλάδο των Ποτών αντικατοπτρίζοντας μια μεταβολή της τάξης του 17,66%. Στο κλάδο των Τροφίμων παρατηρείται επίσης αύξηση από σε , μια μεταβολή που είναι ίση με 9,44%. Συνολικά στον κλάδο Τροφίμων και Ποτών οι επιχειρήσεις αυξάνονται από το 2005 σε το 2009, μια αύξηση ίση με 9,87%. Από το 2009 έως και το 2013 ο κλάδος των Ποτών παρουσιάζει συνεχής μείωση της τάξης του 18%. Το 2014 παρατηρείται μια πολύ μικρή αύξηση των επιχειρήσεων. Μεταξύ 2009 και 2012 ο κλάδος των Ποτών παρουσιάζει και αυτός μείωση της τάξεως του 13%. Το 2013 διακρίνονται σημάδια ανάκαμψης με μια αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων κατά 7% σε σχέση με το 2012, ωστόσο το 2014 ο αριθμός μειώνεται εκ νέου κατά - 6,7%. Στο σύνολο του κλάδου Τροφίμων και Ποτών από το 2009 έως το 2014 οι επιχειρήσεις μειώθηκαν κατά 13,5 %. Να σημειωθεί επίσης, ότι με βάση τα τελευταία στοιχεία σε όρους αριθμού επιχειρήσεων, τα υψηλότερα ποσοστά, τόσο στα Τρόφιμα σε ποσοστό 95%, όσο και στα Ποτά σε ποσοστό 88%, συγκεντρώνουν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, δηλ. εκείνες στις οποίες ο αριθμός των εργαζομένων τους δεν ξεπερνά τα 9 άτομα (ΙΟΒΕ, 2015) 12

21 ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ (Επεξεργασία στοιχείων από Εurostat και Ελστατ) Αριθμός Εργαζομένων ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 5: ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Στον κλάδο Ποτών ο αριθμός των εργαζομένων αυξάνεται μεταξύ 2005 και Η αύξηση είναι της τάξης του 6% που αντιστοιχεί σε εργαζομένους. Το 2008 θα υπάρξει μικρή μείωση της τάξεως του 2,68% σε σχέση με το 2007 για να ακολουθήσει εκ νέου αύξηση το 2009 και το Η αύξηση αυτή μεταξύ 2008 και 2010 είναι ίση με 8,6%. Έπειτα από το 2011 έως και το 2014 θα ακολουθήσει σημαντική μείωση. Μεταξύ 2010 και 2014 ο αριθμός θα μειωθεί κατά 19,7% με τους εργαζόμενους το 2014 να αριθμούν τους Στα τρόφιμα από το 2005 έως και το 2008 η εικόνα είναι παρόμοια με τον αριθμό των εργαζομένων να παρουσιάζει θετική μεταβολή της τάξεως του 23,55%. Την επόμενη χρονιά (2009) θα ακολουθήσει μείωση ίση με 11% σε σχέση με το 2008, ενώ το 2010 υπάρχει και πάλι θετική μεταβολή ίση με 3,76%. Τα επόμενα έτη έως και το 2014 ο αριθμός μειώνεται συνεχώς όπως συνέβη και στην περίπτωση των Ποτών. Μεταξύ 2010 και 2014 καταγράφεται αρνητική μεταβολή της τάξεως του 10%. Όσον αφορά το σύνολο του κλάδου Τροφίμων και Ποτών τη περίοδο ο αριθμός των εργαζομένων αυξάνεται συνεχώς με τη μεταβολή να είναι ίση με 21,1%. Το 2009 διαγράφεται μείωση της τάξεως του 9,4% σε σχέση με το 2008 για να ακολουθήσει αύξηση μεταξύ ίση με 3,7%. Έπειτα μεταξύ καταγράφεται μείωση ίση με 11%. Ο αριθμός των εργαζομένων είναι ίσος το 2014 με

22 Στον αριθμό των εργαζομένων, στα Τρόφιμα το μεγαλύτερο ποσοστό κατανέμεται στις πολύ μικρές επιχειρήσεις (33%), ενώ ακολουθούν οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις (27%) και οι μεγάλες (από 50 έως 249 άτομα) (27%). Στα Ποτά, μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων του κλάδου (41%) απασχολούνται στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ ένα 28% στις μεγάλες (ΙΟΒΕ, 2015). ΠΙΝΑΚΑΣ 3: ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΟΤΑ , , , , , , ,2 ΤΡΟΦΙΜΑ 8.479, , , , , , , ,5 ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ , , , , , , , , , ,7 (Επεξεργασία στοιχείων από Εurostat και Ελστατ) Κύκλος Εργασιών σε εκ ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 6: ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Ο κλάδος των Ποτών μεταξύ 2005 και 2009 αυξάνει τον κύκλο εργασιών του κατά 31%. Από το 2009 έως το 2012 υπάρχει μια σταδιακή μείωση της τάξεως του 19.7%. Στη συνέχεια μπορούμε να διακρίνουμε μια μικρή αύξηση το 2013 σε σχέση με το 2012 ίση με 2.2%, ωστόσο το 2014 παρατηρείται εκ νέου μείωση με τον τζίρο να κυμαίνεται στα 1.734,2 εκ. Στα τρόφιμα μεταξύ 2005 και 2008 παρατηρείται επίσης αύξηση ίση με 33.9%. Έπειτα η ανοδική πορεία διακόπτεται και το 2009 ο κύκλος εργασιών μειώνεται κατά -2% σε σχέση με το Η πορεία στη συνέχεια θα είναι ανοδική και από το 2009 έως και το 2013 ο τζίρος θα μεταβληθεί θετικά κατά 5%. Το 2013 μάλιστα καταγράφεται και η υψηλότερη τιμή του ίση με ,3 εκ. Το 2014 θα υπάρξει όμως ελαφριά μείωση της τάξεως του 1,2% σε σχέση με το Στο σύνολο του κλάδου Τροφίμων και Ποτών μεταξύ 2005 και 2008 παρατηρείται επίσης σημαντική άνοδος 14

23 του κύκλου εργασιών με τη μεταβολή να είναι ίση με 32,4%. Το 2009 θα διακοπεί η θετική αυτή εξέλιξη και θα υπάρξει μείωση κατά 1,3% σε σχέση με το Μεταξύ 2008 και 2010 η μείωση του κύκλου εργασιών αντιστοιχεί σε μεταβολή της τάξεως του 1,9%. Τα επόμενα έτη θα υπάρξει εκ νέου αύξηση με τον τζίρο το 2013 να φτάνει τα ,5 εκ. που είναι και η υψηλότερη τιμή του. Το 2014 όμως θα υπάρξει καινούρια μείωση στα ,7 εκ. Η αρνητική αυτή μεταβολή είναι της τάξεως του 1,3% σε σχέση με το Σε όρους κύκλου εργασιών και σε αντίθεση με τον αριθμό των εργαζομένων και τον αριθμό των επιχειρήσεων, τα υψηλότερα ποσοστά, τόσο στα Τρόφιμα (36%) και πολύ περισσότερο στα Ποτά (59%), συγκεντρώνουν οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, δηλ. εκείνες στις οποίες ο αριθμός των εργαζομένων τους ξεπερνά τα 250 άτομα. Στα Τρόφιμα, σημαντικό μερίδιο στον κύκλο εργασιών συγκεντρώνουν και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (18%), ενώ στα Ποτά το ποσοστό αυτό είναι μόλις 8%. Αυτό ερμηνεύεται από τη μεγάλη συγκέντρωση και τον υψηλό αριθμό των πολύ μικρών επιχειρήσεων (έως 9 άτομα) στα Τρόφιμα, οι οποίες φθάνουν σχεδόν τις , έναντι των 663 πολύ μικρών επιχειρήσεων στα Ποτά (ΙΟΒΕ, 2015). ΠΙΝΑΚΑΣ 4: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΑΞΙΑ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΟΤΑ 669,8 723,1 804,8 956,8 1072,9 927,9 778,4 597,8 435,1 435,8 ΤΡΟΦΙΜΑ 2318,3 2574,2 2619,7 2950,5 3336,8 3909,8 3058,3 2900,5 2614,6 2623,8 ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ 2988,1 3297,3 3424,5 3907,3 4409,7 4837,7 3836,7 3498,3 3049,7 3059,6 (Επεξεργασία στοιχείων από Εurostat και Ελστατ) Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία σε εκ ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 7: ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ

24 Εξετάζοντας την ΑΠΑ διακρίνεται μια ξεκάθαρη και μεγάλη αύξηση αυτής στον κλάδο των Ποτών από το 2005 έως το Η αύξηση είναι ίση με 60,1%. Από το 2009 και μετά όμως θα υπάρξει σημαντική κάθοδος όπως φαίνεται και στο διάγραμμα. Μεταξύ 2009 και 2014 η ΑΠΑ θα μειωθεί κατά 59,38%. Στα Τρόφιμα η πορεία είναι περίπου η ίδια. Μεταξύ 2005 και 2010 καταγράφεται πολύ σημαντική αύξηση της τάξεως του 68,6%, για να ακολουθήσει η απότομη πτώση αμέσως μετά. Μεταξύ 2010 και 2014 η μεταβολή της ΑΠΑ ισούται με 32%. Όσον αφορά το σύνολο του κλάδου Τροφίμων και Ποτών από το 2005 έως το 2010 υπάρχει θετική μεταβολή της ΑΠΑ της τάξεως του 61,9%. Έπειτα αρχίζει πολύ μεγάλη πτώση. Από το 2010 έως και το 2014 σημειώνεται αρνητική μεταβολή ίση με 36,7%. ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΠΟΤΑ , , , , , , , ,8 ΤΡΟΦΙΜΑ 7.769, , , , , , , , , ,7 ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ 9.458, , , , , , , , ,5 (Επεξεργασία στοιχείων από Εurostat και Ελστατ) Αξία Παραγωγής σε εκ ΠΟΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΠΟΤΑ & ΤΡΟΦΙΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 8: ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Σχετικά με την αξία παραγωγής στα Ποτά παρατηρούμε ότι από το 2005 ως το 2009 η εξέλιξη είναι θετική. Η αξία παραγωγής θα αυξηθεί κατά 27% την περίοδο αυτή. Ωστόσο αν υπολογίσουμε την μεταβολή μεταξύ 2009 και 2014 θα δούμε ότι υπάρχει σημαντική μείωση της τάξεως του 23,1%. Στα Τρόφιμα μεταξύ 2005 και 2010 η αξία παραγωγής θα αυξηθεί κατά 36,7%. Το 2011 παρατηρείται μείωση της τάξεως του 16

25 3,7% σε σχέση με το 2010, ενώ το 2012 υπάρχει εκ νέου αύξηση κατά 2% σε σχέση με το Στη συνέχεια μεταξύ 2012 και 2014 θα καταγραφεί μείωση ίση με 2,5%. Συνολικά ο κλάδος Τροφίμων και Ποτών θα παρουσιάσει αύξηση της παραγόμενης αξίας από το 2005 έως και το 2010 ίση με 34%. Το 2011 παρατηρείται μείωση κατά - 4,6% σε σχέση με το 2012 και το 2013 υπάρχει εκ νέου αύξηση κατά 2% σε σχέση με το Έπειτα και πάλι θα υπάρξει μείωση. Από το 2012 έως το 2014 σημειώνεται αρνητική μεταβολή της τάξεως του 2,5%. Η αξία παραγωγής θα κυμανθεί το 2014 στα ,5 εκ. Ως προς την αξία παραγωγής και την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στα Τρόφιμα το μεγαλύτερο βάρος δίνεται, όπως άλλωστε είναι αναμενόμενο, στις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις (άνω του 36%), ενώ ακολουθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις (32% και 30% αντίστοιχα), δηλαδή οι επιχειρήσεις με αριθμό εργαζομένων από 50 έως 249 άτομα. Στα Ποτά, οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις συγκεντρώνουν σχεδόν το 60% και 54% αντίστοιχα σε όρους αξίας παραγωγής και την ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας. Να σημειωθεί επίσης ότι η εγχώρια Βιομηχανία τροφίμων καλύπτει πάνω από το 1/4 (26%) του συνόλου των επιχειρήσεων της ελληνικής μεταποίησης, γεγονός που την κατατάσσει πρώτη ανάμεσα στους κλάδους της μεταποίησης, ακολουθούμενη από τα Μεταλλικά προϊόντα (14%) και τα Είδη ένδυσης (10%). Ταυτόχρονα, συνιστά και το μεγαλύτερο εργοδότη της εγχώριας μεταποίησης, αφού σε αυτήν απασχολείται επίσης πάνω από το 1/4 (27%) του συνόλου των απασχολουμένων (9% τα Μεταλλικά προϊόντα και 6% τα Βασικά μέταλλα). Η παρουσία του τομέα είναι επίσης θεμελιώδους σημασίας υπό καθαρά οικονομικούς όρους, αφού βρίσκεται πρώτη ανάμεσα στους υπόλοιπους κλάδους της μεταποίησης σε όρους αξίας παραγωγής (33%) και ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας (25%) και δεύτερη κατά σειρά σε όρους κύκλου εργασιών (21%, με πρώτα τον Οπτάνθρακα και προϊόντα διύλισης με 34%). (ΙΟΒΕ, 2015). Όσον αφορά την κατανομή των υποκλάδων Τροφίμων και Ποτών στην Ελλάδα αξίζει να σημειωθούν τα εξής: Σχετικά με τον αριθμό των επιχειρήσεων του κλάδου, το σημαντικότερο μερίδιο έχει η Αρτοποιία και τα αλευρώδη (61%), ενώ ακολουθούν τα Έλαια και λίπη (10%), τα Άλλα είδη διατροφής (7%) και τα Γαλακτοκομικά προϊόντα (6%) (ΙΟΒΕ, 2015). 17

26 Ως προς τον αριθμό των εργαζομένων, η Αρτοποιία και τα αλευρώδη (35%) έρχονται πρώτα στη σχετική κατάταξη, δεύτερα τα Γαλακτοκομικά και Φρούτα ισομερώς (12%), και ακολουθούν η Ποτοποιία και τα Άλλα είδη διατροφής (από ένα 10%) (ΙΟΒΕ, 2015). Στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, το μεγαλύτερο ποσοστό της σχετικής κατανομής κατέχουν η Αρτοποιία και τα αλευρώδη (26%), ενώ ακολουθούν τα Ποτά (14%), τα Άλλα είδη διατροφής (13%) και τα Γαλακτοκομικά (13%) (ΙΟΒΕ, 2015). Τέλος όσον αφορά την αξία παραγωγής, το μεγαλύτερο μερίδιο της σχετικής κατανομής κατέχουν η Αρτοποιία και τα αλευρώδη (20%), ενώ ακολουθούν τα Γαλακτοκομικά προϊόντα (15%), τα Ποτά (14%) και ισομερώς τα Άλλα είδη διατροφής και τα φρούτα (11%) (ΙΟΒΕ, 2015). 3.3 ΡΟΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ ( ) Όπως έχει ήδη αναφερθεί ο κλάδος Τροφίμων και Ποτών επιδεικνύει έντονη εξαγωγική δραστηριότητα ως βασικός μοχλός ανάπτυξης της ελληνικής βιομηχανίας. Ο βαθμός ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας Τροφίμων και Ποτών επηρεάζεται σημαντικά από τις εξαγωγικές επιδόσεις στις διεθνείς αγορές πράγμα που μπορεί να καθορίσει το μέλλον αρκετών επιχειρήσεων του κλάδου και ιδιαίτερα των λιγότερο εξωστρεφών μικρών επιχειρήσεων. Παρακάτω παρουσιάζεται η πορεία του εμπορικού ισοζυγίου του κλάδου με στοιχεία από το 2005 έως και το 2014 με την επεξεργασία στοιχείων που αντλήθηκαν από τις ετήσιες εκθέσεις του ΙΟΒΕ ( ). ΠΙΝΑΚΑΣ 6: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ & ΠΟΤΩΝ ΣΕ ΕΚ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ (Επεξεργασία στοιχείων από Eurostat) 18

27 Ροές Εξωτερικού Εμπορίου σε εκ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΕΓΩΓΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 9: ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΛΑΔΟΥ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΠΟΤΩΝ Γίνεται αμέσως αντιληπτό με βάση τα δεδομένα ότι το εμπορικό ισοζύγιο του κλάδου είναι ελλειμματικό από το 2005 έως το Ο εισαγωγές σε ολόκληρη την περίοδο είναι σημαντικά λιγότερες από τις εξαγωγές παρά τον εξαγωγικό προσανατολισμό των μεγαλύτερων επιχειρήσεων. Κομβικό σημείο αποτελεί το έτος 2010, καθώς το εμπορικό ισοζύγιο των ειδών τροφίμων και ποτών βελτιώνεται. Αυτό συμβαίνει γιατί οι εισαγωγές διατήρησαν την πτωτική τους πορεία από το 2007 ενώ οι εξαγωγές αυξήθηκαν σε σχέση με το Η εξέλιξη αυτή είχε ως συνέπεια τη συρρίκνωση του εμπορικού ελλείματος κατά 10,3% το 2010, το οποίο διαμορφώθηκε σε 2,5 εκ δις.. Από το γεγονός αυτό φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις προκειμένου να επιβιώσουν κατά τη διάρκεια της κρίσης έδωσαν περισσότερη έμφαση στην εξωστρέφειά τους. Παράλληλα η ολοένα και αυξανόμενη εξασθένιση του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών εξασθένισε την εγχώρια ζήτηση και συμπίεσε τις εισαγωγές. Το εμπορικό έλλειμα θα συνεχίσει να μειώνεται έως και το Ωστόσο το 2014 παρατηρείται νέα αύξηση αυτού. Μεταξύ του 2013 και 2014 το εμπορικό έλλειμα θα αυξηθεί κατά 12,1%. Αυτό είναι αποτέλεσμα τόσο της αύξησης των εισαγωγών όσο και της απότομης μείωσης των εξαγωγών. Όσον αφορά το σύνολο της μεταποίησης οι εξαγωγές στα μεταποιημένα τρόφιμα και ποτά αποτελούν πάνω από το ήμισυ των εξαγωγών (55% το 2014, από 62% το 2013) στο σύνολο των εξαγώγιμων τροφίμων και ποτών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό εισαγόμενων μεταποιημένων τροφίμων και ποτών στο σύνολο των τροφίμων είναι αρκετά μεγαλύτερο (80% το 2014). Στο σύνολο δε των εξαγωγών της χώρας, όπως και 19

28 στο σύνολο των εισαγωγών, τα μεταποιημένα τρόφιμα και ποτά αποτελούν το 9-10% σταθερά τα τελευταία χρόνια (ΙΟΒΕ 2015). 3.4 ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT Η ανάλυση SWOT ( Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) είναι ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο εργαλείο ανάλυσης του εσωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης ή του κλάδου (ισχυρά σημεία, αδυναμίες) όπως και του εξωτερικού περιβάλλοντος (ευκαιρίες, απειλές). Βασικό πλεονέκτημά της είναι ότι παρέχει τη δυνατότητα επιλογής μεταξύ περισσότερο ή λιγότερο κατάλληλων στρατηγικών επιλογών που προκύπτουν (Σιώμκος, 2013). Λαμβάνοντας υπόψιν τα βασικά χαρακτηριστικά του κλάδου Τροφίμων και Ποτών που αναλύθηκαν παραπάνω, είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε την ανάλυση SWOT αυτού, προκειμένου να προσδιορίσουμε τους παράγοντες που επηρεάζουν την εξέλιξή του. Ισχυρά σημεία Οι κατάλληλες εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες που ευνοούν την παραγωγή ποιοτικών πρώτων υλών (κυρίως όσον αφορά στα φρούτα και λαχανικά). Το υψηλό επίπεδο τεχνολογικής ανάπτυξης και υποδομών κυρίως σε κλάδους όπως αυτούς, της βιομηχανίας κρέατος, της γαλακτοβιομηχανίας της παραγωγής προϊόντων ντομάτας, της ζυθοποιίας κλπ. Η παραγωγή μέσω της χρησιμοποίησης βιολογικών πρακτικών. (ΣΕΒ, 2013) Αδύναμα σημεία Η ύπαρξη μεγάλου αριθμού οικογενειακών αγροτικών εκμεταλλεύσεων μικρής κλίμακας που δεν διαθέτουν την κατάλληλη οργάνωση και επιχειρηματική σκέψη και παρουσιάζουν μικρό ενδιαφέρον για την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών. Ο χαμηλός βαθμός αυτάρκειας των αγροτικών προϊόντων. 20

29 Το σχετικά μικρό μέγεθος της γεωργικής γης ανά εκμετάλλευση και ο μεγάλος κατακερματισμός αυτής καθώς και η ανομοιογενή προσφορά γεωργικών προϊόντων σε συνδυασμό με τη χαμηλή γεωργική παραγωγικότητα. Η δυσκολία διείσδυσης σε νέες αγορές του εξωτερικού, ιδιαίτερα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης Η όχι καλή οργάνωση των δικτύων διανομής Η χαμηλή τυποποιητική ικανότητα προϊόντων (π.χ. φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο). Η χαμηλή παραγωγή αλκοολούχων ποτών και δημητριακών. (ΣΕΒ, 2013) Ευκαιρίες Το ολοένα και αυξανόμενο ενδιαφέρον των καταναλωτών για υγιεινά και ποιοτικά τρόφιμα που ανταποκρίνονται στο μοντέλο της Μεσογειακής Διατροφής, δημιουργεί ενδιαφέρον για παραδοσιακά τρόφιμα που μπορούν να προωθούνται ως Gourmet ή άλλες κατηγορίες, όπως τα βιολογικά προϊόντα, τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) ή Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) κ.λπ. Η διασύνδεση της διατροφής και των τροφίμων με το τουριστικό προϊόν, που οποία μπορεί να έχει θετική επίδραση τόσο στις άμεσες πωλήσεις βραχυπρόθεσμα, όσο και στις εξαγωγές σε πιο μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Η βελτίωση της συνεργασίας των φορέων έρευνας όπως τα πανεπιστήμια με τις επιχειρήσεις του κλάδου. Οι σημαντικές επενδύσεις της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων και ποτών σε εγχώριες πρώτες ύλες. Η στροφή των Ελλήνων καταναλωτών στα εγχώρια προϊόντα ως απόρροια της οικονομικής κρίσης. (ΣΕΒ, 2013) Απειλές Το χαμηλό κόστος εισαγόμενων προϊόντων. Η μακροχρόνια οικονομική κρίση (σε εθνικό και διεθνές επίπεδο). Η αυξημένη ζήτηση για φθηνότερα προϊόντα, από ένα σημαντικό μέρους του καταναλωτικού κοινού. Η επιφυλακτικότητα των επιχειρήσεων για νέες επενδύσεις και καινοτομικές πρωτοβουλίες και η έλλειψη εξωστρέφειας που τις χαρακτηρίζει. 21

30 Ο έντονος ανταγωνισμός από το εξωτερικό, ακόμη και από τις γείτονες χώρες. Το ενεργειακό κόστος και η μείωση ενεργειακών αποθεμάτων. (ΣΕΒ, 2013) 3.5 ΑΝΑΛΥΣΗ PEST Η ανάλυση PEST αποτελεί ένα σημαντικό και δημοφιλές στρατηγικό εργαλείο για την εξέταση του Μακροοικονομικού περιβάλλοντος μιας επιχείρησης ή ενός κλάδου. Προέρχεται από τα αρχικά των όρων POLITICAL ECONOMICAL SOCIAL TECHNOLOGIAL. Oι εξελίξεις στα εν λόγω περιβάλλοντα διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην οργάνωση, την επιχειρηματική δράση, τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων και των αποφάσεων που τελικά λαμβάνονται. Όσον αφορά τον κλάδο Τροφίμων και Ποτών διαπιστώνονται τα εξής εξετάζοντας τα επί μέρους περιβάλλοντα: Πολιτικό περιβάλλον Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται η προώθηση πολιτικών από μέρους της Δημόσιας Διοίκησης σχετικά με την υιοθέτηση της υγιεινής διατροφής και της προστασίας του περιβάλλοντος, ιδιαίτερα μετά τις εξελίξεις στην Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ από το 2013 και έπειτα. Οι πρωτοβουλίες για την προώθηση υγιεινών προτύπων διατροφής αφορούν κυρίως στην αγωγή των παιδιών για θέματα υγείας και τη λήψη μέτρων για τα κυλικεία των σχολείων. Οργανώνονται προγράμματα πληροφόρησης και εκπαίδευσης για την αξία και τα οφέλη της ελληνικής παραδοσιακής δίαιτας, την υγιεινή διατροφή, την παχυσαρκία, τη σωματική άσκηση κ.τ.λ., ενώ ταυτόχρονα προωθούνται μέτρα απαγόρευσης της πώλησης σκευασμάτων υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, λιπαρά και αλάτι από τα σχολικά κυλικεία και οργανώνονται περισσότερες πρωτοβουλίες για την προώθηση των υγιεινών τροφίμων. Να σημειωθεί επίσης ότι σε νομοθετικό επίπεδο, έχουν θεσπισθεί μέτρα για συγκεκριμένα προϊόντα διατροφής όπως το γάλα, το ψωμί κ.λπ., τα οποία όμως στοχεύουν πρωτίστως στην προστασία του καταναλωτή την ρύθμιση της αγοράς και λιγότερο στην υιοθέτηση υγιεινών προτύπων διατροφής (ΣΕΒ, 2013). 22

31 Οικονομικό περιβάλλον Σε οικονομικό επίπεδο η παγκοσμιοποίηση της παραγωγής και της διάθεσης προϊόντων αποτελεί βασική πρόκληση για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Η απελευθέρωση του εμπορίου είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η παρουσία και η επιρροή των πολυεθνικών εταιρειών παραγωγής και εμπορίας (super markets) τροφίμων, σε διεθνές επίπεδο. Οι επιχειρήσεις είναι πλέον αναγκασμένες να δρουν σε ένα έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον και να διαμορφώνουν νέες στρατηγικές για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, κυρίως μέσω της μείωσης του κόστους παραγωγής που δημιουργεί συνθήκες έντονα ανταγωνιστικού περιβάλλοντος και απαιτεί νέες στρατηγικές αύξησης της ανταγωνιστικότητα από πλευράς επιχειρήσεων. Συνηθισμένες τέτοιες στρατηγικές είναι οι συγχωνεύσεις, η εξωτερική ανάθεση διαδικασιών - outsourcing, η μετεγκατάσταση των μονάδων παραγωγής σε περιοχές ή χώρες με χαμηλότερα επίπεδα μισθών ή/και απλούστερο και ευνοϊκότερο νομοθετικό πλαίσιο κ.ά.) (ΣΕΒ, 2013). Μέσα σε αυτό το διαμορφωθέν πλαίσιο οι πολυεθνικές εταιρείες παραγωγής επώνυμων τροφίμων κατευθύνονται προς πιο τυποποιημένα συστήματα παγκόσμιας εμβέλειας, ενώ οι λιανοπωλητές κινούνται προς την κατεύθυνση των περιφερειακών δομών διακίνησης αγαθών και τη δραστηριοποίηση σε ευρύτερες περιοχές, μέσω της οικοδόμησης ενός παγκόσμιου δικτύου franchising. Παράλληλα, πρέπει να επισημανθεί ότι η αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων και η γενικότερη πολιτική αστάθεια που επικρατεί αποτελούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη των ελληνικών επιχειρήσεων, δημιουργώντας ασαφές και αβέβαιο επενδυτικό κλίμα. Κοινωνικό περιβάλλον Η παρατεταμένη οικονομική κρίση έχει αφήσει έκδηλα τα σημάδια της στην αγορά Τροφίμων και Ποτών. Το διαθέσιμο κατά κεφαλήν εισόδημα μειώθηκε κατά 27,5% μεταξύ 2007 και 2015 με τους καταναλωτές να χάνουν περισσότερο από το ένα τέταρτο του εισοδήματός τους, ενώ εξίσου πτωτική ήταν η πορεία των δαπανών τους και της αποταμίευσης. Ως αποτέλεσμα την περίοδο η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε κατά 25%, ενώ παρατηρήθηκε στροφή των καταναλωτών προς λιγότερο ποιοτικά προϊόντα (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 2015). 23

32 Ωστόσο από την άλλη, διαφαίνεται και μια αύξηση της ζήτησης σημαντικής μερίδας των καταναλωτών για διάφορα είδη αγροδιατροφικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας (π.χ. βιολογικά, οργανικά, κ.λπ.), που επηρεάζει τη στρατηγική των επιχειρήσεων Τροφίμων. Επιπρόσθετα, σημαντική τάση αποτελεί η επέκταση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας όπου επώνυμα προϊόντα ανταγωνίζονται στο ράφι με άλλα (συνήθως φθηνότερα) προϊόντα με το εμπορικό σήμα του λιανοπωλητή. Ως αποτέλεσμα αυτής της τάσης ενισχύεται η επιρροή των επιχειρήσεων λιανικής πώλησης τροφίμων στους παραγωγούς, καθώς και της αλληλεξάρτησης μεταξύ των δύο κρίκων της αλυσίδας (ΣΕΒ, 2013). Τεχνολογικό περιβάλλον Στο πλαίσιο της προσπάθειας της για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, η ελληνική βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών αυξάνει τις επενδύσεις της σε ρομποτικά συστήματα αυτοματοποίησης των τελικών σταδίων της παραγωγής και συσκευασίας, δηλαδή κατά τον εγκιβωτισμό και την παλετοποίηση των προϊόντων. Η χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας αποφέρει μια σειρά από πλεονεκτήματα και βοηθά τις επιχειρήσεις: να μειώσουν σημαντικά το κόστος παραγωγής να διατηρήσουν υψηλές ταχύτητες παραγωγής με ασφαλή χειρισμό των προϊόντων να προσαρμοστούν εύκολα στις διακυμάνσεις της ζήτησης να αποκτήσουν ευελιξία κατά τη διαχείριση πολλών διαφορετικών συσκευασιών να ελαχιστοποιήσουν το ανθρώπινο σφάλμα να βελτιώσουν τις συνθήκες εργασίες (ασφάλεια εργαζομένων, ασθένειες λόγω ανύψωσης βάρους) να εναρμονιστούν με τους κανονισμούς ασφαλείας (π.χ. μέγιστο επιτρεπτό βάρος κιβωτίου που διαχειρίζεται ένας εργαζόμενος) και να διασφαλίσουν την ποιότητα των προϊόντων 24

33 Επιπλέον Ισχυρή τάση των τελευταίων χρόνων αποτελεί η τροποποίηση προϊόντων για την αντιμετώπιση ζητημάτων που σχετίζονται με την άμεσα με την υγεία, όπως η μείωση των τεχνητών πρόσθετων, των επιπέδων αλατιού, των επιπέδων πρόσθετης ζάχαρης, των κορεσμένων λιπαρών, των επιπέδων λίπους και trans-λιπαρών, καθώς και η ανάπτυξη προϊόντων με μικροσυστατικά, που έχουν θετικές επιδράσεις στην υγεία. Το κατά πόσο υιοθετούνται καινοτομικά προϊόντα και διαδικασίες από τις επιχειρήσεις του Τομέα καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από την ανάπτυξη των σχετιζόμενων τεχνολογικών τομέων (πληροφορικής και επικοινωνιών, βιοτεχνολογία, νανοτεχνολογία), την εξέλιξη της καταναλωτικής ζήτησης και το ρυθμιστικό πλαίσιο που υιοθετείται. Στην Ελλάδα, υπάρχουν βασικές ελλείψεις σε ερευνητικές υποδομές και δραστηριότητες στο χώρο των τροφίμων. Παρόλα αυτά, σημαντικός αριθμός βιομηχανικών επιχειρήσεων έχει εκσυγχρονιστεί, αξιοποιώντας εν μέρει και πόρους των διαρθρωτικών Ταμείων της ΕΕ ( Σταθόπουλος, 2012). ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ 4.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Ο κλάδος των γαλακτοκομικών προϊόντων κατέχει σημαντική θέση στον ευρύτερο κλάδο των τροφίμων, καθώς περιλαμβάνει μερικές από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ειδών διατροφής της χώρας, οι οποίες δαπανούν σημαντικά κονδύλια για νέες επενδύσεις και εκσυγχρονισμό των ήδη υφιστάμενων μονάδων τους. Στον εξεταζόμενο κλάδο όσον αφορά την προσφορά δραστηριοποιείται σημαντικός αριθμός παραγωγικών επιχειρήσεων, οι περισσότερες των οποίων είναι μικρού μεγέθους με χαμηλή παραγωγική δυναμικότητα. Οι μεγάλες βιομηχανίες διαθέτουν σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό, οργανωμένο δίκτυο διανομής και προσφέρουν στην αγορά ποικιλία προϊόντων. Αντίθετα, οι μικρές παραγωγικές μονάδες εξαιτίας της έλλειψης πόρων αλλά και γενικότερων δυσχερειών που αντιμετωπίζουν, λειτουργούν σε περιορισμένη κλίμακα και καλύπτουν κυρίως την γεωγραφική περιοχή στην οποία δραστηριοποιούνται. Ο κλάδος συμπληρώνεται από έναν αξιόλογο αριθμό εταιριών, οι οποίες πραγματοποιούν εισαγωγές γαλακτοκομικών προϊόντων και εντάσσονται στον ευρύτερο κλάδο των ειδών διατροφής. Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για έναν 25

34 ολιγοπωλιακό κλάδο που έχει κατηγορηθεί ουκ ολίγες φορές για την προσπάθεια δημιουργίας καρτέλ, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον παραγωγό, τον τελικό καταναλωτή και τις μικρότερες επιχειρήσεις του κλάδου (Φαλαγκάρη, 2014). Όσον αφορά την ζήτηση των γαλακτοκομικών προϊόντων, φαίνεται να παρουσιάζει διαχρονικά χαμηλή ελαστικότητα ως προς την τιμή και το διαθέσιμο εισόδημα καθώς το γάλα και τα παράγωγά του αποτελούν βασικά είδη διατροφής. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αρνητικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης ήταν μικρότερες από ότι σε άλλους κλάδους της βιομηχανίας τροφίμων, χωρίς ωστόσο να περάσουν απαρατήρητες (Φαλαγκάρη, 2014). Ως προς την εξέλιξη των τιμών οι τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων τα χρόνια της ύφεσης εμφανίζουν ανοδική πορεία. Το 2014 ο γενικός δείκτης της κατηγορίας σημείωσε περαιτέρω άνοδο 1,6% έναντι του προηγούμενου έτους, τη στιγμή που ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (Γ.Δ.Τ.Κ.) υποχώρησε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά κατά 1,3%. Συνολικά, από το 2009 έως και το 2014 οι τιμές των γαλακτοκομικών προϊόντων αυξήθηκαν κατά 7,8% (Κορδεράς, 2017). 4.2 ΑΝΑΛΥΣΗ 5 ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ PORTER Απειλή Νεοεισερχομένων Στον Κλάδο Επιχειρήσεων O κλάδος των γαλακτοκομικών χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη έντονου ανταγωνισμού μεταξύ των υφιστάμενων επιχειρήσεων. Παρά την πληθώρα επιχειρήσεων το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς κατέχουν λίγες μεγάλες εταιρείες με πολύ γνωστά brand names και χρόνια παρουσία στην ελληνική αγορά. Τα μεγάλα χρηματικά ποσά που απαιτούνται για την επένδυση σε σύγχρονες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, καθώς ο κλάδος είναι εντάσεως εργασίας καθιστούν αποτρεπτική την είσοδο νέων επιχειρήσεων στο κλάδο. Το γεγονός ακόμη ότι η πρόσβαση στο δανεισμό για τις νέες επιχειρήσεις είναι εκ των πραγμάτων δύσκολη λόγω των προβλημάτων ρευστότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος αποτελεί επιπλέον εμπόδιο. Παράλληλα οι υψηλές οικονομίες κλίμακας απαιτούν την είσοδο στον κλάδο επιχειρήσεων μεγάλου μεγέθους ώστε να είναι σε θέση να παράγουν μεγάλη ποσότητα προϊόντος σε χαμηλή τιμή. Οι εξαγορές που παρατηρούνται συχνά στον κλάδο συμβαίνουν εξαιτίας του 26

35 μικρού μεγέθους των επιχειρήσεων οι οποίες είναι αναγκασμένες να πωλούν σε υψηλότερη τιμή λόγω υψηλού κόστους παραγωγής και επομένως να εκτοπίζονται από τον ανταγωνισμό. Έτσι μόνη λύση για την επιβίωσή τους αποτελεί η εξαγορά από έναν μεγαλύτερο όμιλο εταιρειών. Σε γενικές γραμμές λοιπόν η απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο είναι μικρή. Απειλή Από Υποκατάστατα Προϊόντα Το γάλα ως βασικό είδος διατροφής δεν έχει υποκατάστατα με την στενή έννοια του όρου. Η σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης που μετρά τον βαθμό υποκατάστασης προϊόντων είναι μικρή. Με την πιο ευρεία έννοια του όρου υποκατάστατα του γάλατος θα μπορούσαν να θεωρηθούν το γάλα σε σκόνη και οι διάφοροι χυμοί φρούτων. Μπορούμε επομένως να συμπεράνουμε ότι η απειλή από υποκατάστατα είναι επίσης μικρή και δεν επηρεάζει τον βαθμό του ανταγωνισμού. Διαπραγματευτική Δύναμη Προμηθευτών Ως γνωστόν το γάλα αποτελεί την πρώτη ύλη για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο των γαλακτοκομικών. Το μεγάλο πρόβλημα που προκύπτει για τους προμηθευτές είναι η ύπαρξη καρτέλ. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου συμφωνούν από κοινού σε μια μέγιστη τιμή την οποία θα προσφέρουν στους παραγωγούς από κοινού. Οι παραγωγοί ως φυσικά θίγονται από την τακτική αυτή, ωστόσο οι επιλογές τους είναι περιορισμένες από τη στιγμή που οι βιομηχανίες αυτές αποτελούν τον μοναδικό τους πελάτη. Η μη σωστή διάρθρωση και λειτουργία των συνεταιριστικών οργανώσεων εντείνει το πρόβλημα ακόμη περισσότερο. Με βάση λοιπόν τα τωρινά δεδομένα δεν μπορούμε παρά να κάνουμε λόγο για μικρή διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών. Διαπραγματευτική Δύναμη Αγοραστών Αγοραστές των γαλακτοκομικών προϊόντων είναι τα καταστήματα λιανικής πώλησης όπως τα super markets, τα ψιλικατζίδικα, τα περίπτερα, οι φούρνοι κ.λπ. Τη μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη έχουν οι μεγάλες αλυσίδες super market. Προκειμένου να πετύχουν την καλύτερη προβολή των προϊόντων τους και να κερδίσουν την «μάχη στο ράφι» οι γαλακτοβιομηχανίες αναγκάζονται να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε χαμηλότερη τιμή και να παραχωρούν μακροχρόνιες πιστώσεις. Στα μικρότερα σημεία πώλησης από την άλλη έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν 27

36 μεγαλύτερη τιμή πώλησης, ενώ οι παροχές τους περιορίζονται στη διάθεση ψυγείων που οι ιδιοκτήτες τοποθετούν τα προϊόντα. Με δεδομένο ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων πωλούνται από τις μεγάλες αλυσίδες super market, αντιλαμβανόμαστε την μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη που έχουν οι αλυσίδες αυτές. Ανταγωνισμός Μεταξύ Υφιστάμενων Επιχειρήσεων Ο ανταγωνισμός στον κλάδο γαλακτοκομιών είναι ιδιαίτερα έντονος. Παρά την ύπαρξη μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων το συντριπτικό μερίδιο αγοράς κατέχουν λίγες μεγάλες εταιρείες, με αποτέλεσμα να εντείνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ τόσο αυτών όσο και των μικρότερων επιχειρήσεων που διεκδικούν κομμάτι της πίτας. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι μικρότερες αυτές παραγωγικές μονάδες που λειτουργούν κάτω από συνθήκες υψηλού κόστους να αναγκάζονται είτε στην εξαγορά τους από τους ηγέτες του κλάδου είτε στη διακοπή των δραστηριοτήτων τους. Στον ανταγωνισμό των γαλακτοβιομηχανιών πρέπει να ληφθούν υπόψιν και τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας η παρουσία των οποίων αυξάνεται συνεχώς στην ελληνική αγορά. Τα προϊόντα αυτά είναι φθηνότερα και έχουν αυξημένο περιθώριο κέρδους καθώς παράγονται από επώνυμες γαλακτοβιομηχανίες για λογαριασμό των αλυσίδων super market. Ακόμη θα πρέπει να προστεθούν στον ανταγωνισμό και οι εισαγωγικές εταιρείες του κλάδου, οι οποίες εισάγουν ξένα πανομοιότυπα γαλακτοκομικά προϊόντα σε χαμηλότερη τιμή που ανταγωνίζονται έντονα τα εγχώρια. 4.3 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΚΛΑΔΟΥ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ Σύμφωνα με την έρευνα της Hellastat, τα συνολικά έσοδα 83 παραγωγικών και εισαγωγικών επιχειρήσεων γαλακτοκομικών και τυροκομικών προϊόντων για την περίοδο παρουσιάζουν αύξηση κατά 5,4%, ανερχόμενα στα 2,4 δισ. ευρώ κατά έτος (κατά μέσο όρο). Η εικόνα της ανόδου αφορά στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων (64 από τις 83), με τον μέσο ρυθμό αύξησης ανά επιχείρηση να εκτιμάται στο 11%. Οι μικρότερες επιχειρήσεις του δείγματος αναπτύσσονται ταχύτερα, καθώς τα συνολικά έσοδα των 12 μεγαλύτερων επιχειρήσεων (άνω των 50 εκατ. ευρώ) αυξάνουν κατά 4,7% το 2006 έναντι 8,8% στις 53 επιχειρήσεις με έσοδα από 3 εκατ. έως 50 εκατ. ευρώ. Τα κέρδη στον κλάδο ακολουθούν ηπιότερους ρυθμούς ανάπτυξης, στο 3,9% ανά επιχείρηση, με συνέπεια η μέση τιμή του καθαρού περιθωρίου να υποχωρεί στο 2% το από 2,5% την περασμένη πενταετία. Σημαντικότερο 28

37 πλήγμα δέχονται οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις, καθώς το σταθμισμένο βάσει μεγέθους περιθώριο υποχωρεί στο 1,3% για την εν λόγω περίοδο από 3,9% το Tο 2012 στο σύνολο τους οι ελληνικές βιομηχανίες γαλακτοκομικών προϊόντων κατέγραψαν oριακή μείωση εσόδων, αλλά και ζημιές ανεπαίσθητα μειωμένες σε σύγκριση με το επίσης ζημιογόνο έτος Στην πλειονότητά τους, ωστόσο, ήταν κερδοφόρες ή βελτίωσαν τη λειτουργική αποδοτικότητά τους. Το 2013 οι συνολικές πωλήσεις του κλάδου ανήλθαν σε 1,87 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 0,1% σε σύγκριση με το 2012, ενώ τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν στα 34,5 εκατ. ευρώ. 4.4 ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ Στη συνέχεια επιχειρείται μια προσπάθεια ανάλυσης της οικονομικής θέσης τεσσάρων μεγάλων εταιρειών του κλάδου των γαλακτοκομικών για μια σειρά 10 ετών. ( ). Με δεδομένο ότι οι εν λόγω εταιρείες κατέχουν μεγάλα μερίδια αγοράς μπορούμε να εξάγουμε με σχετική ασφάλεια συμπεράσματα και για το σύνολο του κλάδου. Επομένως για κάθε αριθμοδείκτη που αναλύεται σε επίπεδο εταιρειών υπολογίζεται και ο αριθμοδείκτης σε επίπεδο κλάδου ως ο μέσος όρος των αριθμοδεικτών των εταιρειών αυτών. ΠΙΝΑΚΑΣ 7: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Μ.Ο ΦΑΓΕ 1,81 1,74 1,51 1,33 2,09 1,86 1,53 2,65 2,79 3,15 5,73 2,38 ΟΛΥΜΠΟΣ 1,05 1,79 1,59 4,31 2,75 1,04 0,75 0,83 1,20 1,18 1,44 1,63 ΜΕΒΓΑΛ 1,27 1,26 1,60 1,27 1,13 0,96 0,82 0,81 0,67 0,65 0,48 0,99 ΤΥΡΑΣ 1,04 1,23 1,46 3,40 2,33 1,24 1,17 0,97 1,68 1,51 1,55 1,60 ΚΛΑΔΟΣ 1,29 1,50 1,54 2,58 2,07 1,27 1,07 1,32 1,59 1,62 2,30 1,65 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Μ.Ο ΦΑΓΕ 1,56 1,53 1,29 1,05 1,73 1,45 1,21 2,10 2,15 2,47 4,89 1,95 ΟΛΥΜΠΟΣ 0,74 1,43 1,33 3,53 2,45 0,86 0,67 0,76 1,10 1,08 1,28 1,38 ΜΕΒΓΑΛ 0,87 0,89 1,11 0,96 0,90 0,78 0,68 0,66 0,53 0,48 0,40 0,75 ΤΥΡΑΣ 0,63 0,75 0,92 2,19 1,51 0,82 0,62 0,57 0,87 0,76 0,66 0,94 ΚΛΑΔΟΣ 0,95 1,15 1,16 1,93 1,65 0,98 0,79 1,02 1,16 1,20 1,81 1,25 29

38 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Μ.Ο ΦΑΓΕ 32,8% 34,0% 28,8% 26,8% 32,2% 28,0% 29,0% 30,9% 25,1% 32,3% 33,5% 30,0% ΟΛΥΜΠΟΣ 12,6% 21,0% 22,6% 25,3% 29,3% 28,8% 26,0% 23,9% 28,5% 28,8% 30,8% 25,0% ΜΕΒΓΑΛ 33,3% 33,5% 30,1% 30,2% 29,7% 25,2% 23,4% 26,3% 19,7% 21,7% 24,7% 27,0% ΤΥΡΑΣ 21,1% 17,9% 20,6% 23,6% 26,9% 29,8% 11,2% 8,9% 11,6% 14,3% 12,5% 18,0% ΚΛΑΔΟΣ 25,0% 27,0% 26,0% 26,0% 30,0% 28,0% 22,0% 23,0% 21,0% 24,0% 25,0% 25,0% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Π.Φ Μ.Ο ΦΑΓΕ -1,4% 3,0% -7,0% -6,7% 6,0% -6,8% -6,6% -2,6% -7,6% 2,7% 1,0% -2,4% ΟΛΥΜΠΟΣ 3,0% 2,0% 1,9% 1,8% 5,4% 8,8% 3,3% 0,3% 6,2% 5,1% 7,8% 4,1% ΜΕΒΓΑΛ 1,3% 2,5% -1,1% 0,2% 0,9% -4,4% -4,9% -4,9% -9,4% -5,9% -16,8% -3,9% ΤΥΡΑΣ 5% 2% 2% 3% 6% 7% 5% 0% 0% 5% 2% 3,4% ΚΛΑΔΟΣ 2,1% 2,4% -1,1% -0,4% 4,5% 1,2% -0,8% -1,8% -2,7% 1,8% -1,4% 0,3% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Μ.Ο ΦΑΓΕ -1,6% 3,0% -6,6% -6,0% 4,6% -6,7% -5,6% -2,0% -6,4% 2,4% 1,0% -2,2% ΟΛΥΜΠΟΣ 4,5% 3,0% 2,4% 2,6% 7,2% 9,3% 3,2% 0,3% 6,9% 6,1% 8,9% 4,9% ΜΕΒΓΑΛ 1,8% 3,7% -1,6% 0,3% 1,2% -5,8% -4,9% -4,6% -9,8% -5,7% -17,2% -3,9% ΤΥΡΑΣ 5,5% 2,0% 1,7% 3,0% 5,6% 6,7% 3,9% -0,1% -0,1% 4,6% 2,1% 3,2% ΚΛΑΔΟΣ 2,6% 2,9% -1,0% 0,0% 4,7% 0,9% -0,9% -1,6% -2,4% 1,9% -1,3% 0,5% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ Μ.Ο ΦΑΓΕ 9,85 10,02 10,72 9,82 7,87 8,57 7,42 6,00 6,48 6,26 7,15 8,20 ΟΛΥΜΠΟΣ 7,11 10,15 11,92 13,04 14,21 16,62 18,08 23,08 23,93 26,34 21,96 16,95 ΜΕΒΓΑΛ 4,17 4,41 4,83 2,09 2,19 2,12 2,17 6,37 6,10 5,56 5,93 4,18 ΤΥΡΑΣ 4,25 3,74 3,57 4,34 4,20 4,46 3,72 4,39 4,84 4,61 3,89 4,18 ΚΛΑΔΟΣ 6,34 7,08 7,76 7,32 7,11 7,94 7,85 9,96 10,34 10,69 9,73 8,38 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ Μ.Ο ΦΑΓΕ 3,12 3,22 3,33 3,90 4,93 5,78 4,73 3,33 3,19 3,66 3,28 3,86 ΟΛΥΜΠΟΣ 3,95 4,28 3,49 3,73 3,42 3,87 4,01 3,29 3,15 3,58 3,47 3,66 ΜΕΒΓΑΛ 3,14 3,00 2,88 4,13 3,50 3,68 3,37 1,89 1,88 2,20 2,28 2,90 ΤΥΡΑΣ 3,41 3,04 2,88 3,51 3,42 3,53 2,81 3,87 4,55 5,38 5,40 3,80 ΚΛΑΔΟΣ 3,41 3,39 3,14 3,81 3,82 4,21 3,73 3,10 3,19 3,70 3,61 3,56 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Μ.Ο ΦΑΓΕ 1,12 1,01 0,95 0,89 0,76 0,99 0,86 0,78 0,85 0,91 0,97 0,92 ΟΛΥΜΠΟΣ 1,49 1,46 1,23 1,47 1,34 1,06 0,96 1,04 1,11 1,19 1,14 1,23 ΜΕΒΓΑΛ 1,44 1,50 1,45 1,42 1,34 1,32 1,02 0,95 1,04 0,96 1,02 1,22 ΤΥΡΑΣ 1,02 0,98 0,84 0,98 0,95 0,91 0,77 0,79 0,84 0,90 0,88 0,90 ΚΛΑΔΟΣ 1,27 1,24 1,12 1,19 1,10 1,07 0,90 0,89 0,96 0,99 1,00 1,07 30

39 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Μ.Ο ΦΑΓΕ 21,6% 21,2% 14,1% 21,0% 22,9% 24,4% 17,6% 78,9% 79,4% 78,8% 81,5% 41,9% ΟΛΥΜΠΟΣ 27,7% 20,6% 19,3% 20,8% 24,0% 36,1% 32,0% 32,4% 40,3% 43,2% 47,1% 31,2% ΜΕΒΓΑΛ 22,3% 24,8% 21,5% 20,6% 20,4% 13,6% 20,1% 16,1% 9,9% 5,6% -6,4% 15,3% ΤΥΡΑΣ 22,6% 23,1% 22,4% 22,8% 24,7% 27,4% 42,6% 45,4% 46,2% 48,9% 49,9% 34,2% ΚΛΑΔΟΣ 23,6% 22,4% 19,3% 21,3% 23,0% 25,4% 28,1% 43,2% 44,0% 44,1% 43,0% 30,7% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑKHΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ Μ.Ο ΦΑΓΕ 78,4% 78,8% 85,9% 79,0% 77,1% 75,6% 82,4% 21,1% 20,6% 21,2% 15,8% 57,8% ΟΛΥΜΠΟΣ 76,3% 78,3% 79,3% 78,7% 75,1% 63,9% 68,0% 67,6% 59,7% 56,8% 52,9% 68,8% ΜΕΒΓΑΛ 73,7% 72,4% 74,2% 77,2% 77,5% 84,7% 79,9% 83,9% 90,1% 94,4% 106,4% 83,1% ΤΥΡΑΣ 77,4% 76,9% 77,6% 77,2% 75,3% 72,6% 57,4% 54,6% 53,8% 51,1% 50,1% 65,8% ΚΛΑΔΟΣ 76,5% 76,6% 79,3% 78,0% 76,3% 74,2% 71,9% 56,8% 56,1% 55,9% 56,3% 68,9% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ Μ.Ο ΦΑΓΕ 0,28 0,27 0,17 0,27 0,30 0,32 0,21 3,75 3,86 3,73 5,16 1,66 ΟΛΥΜΠΟΣ 0,30 0,26 0,24 0,26 0,32 0,57 0,47 0,48 0,68 0,76 0,89 0,48 ΜΕΒΓΑΛ 0,30 0,34 0,29 0,27 0,26 0,16 0,25 0,19 0,11 0,06-0,06 0,20 ΤΥΡΑΣ 0,29 0,30 0,29 0,30 0,33 0,38 0,74 0,83 0,86 0,96 1,00 0,57 ΚΛΑΔΟΣ 0,29 0,29 0,25 0,27 0,30 0,36 0,42 1,31 1,37 1,38 1,75 0,73 31

40 4.4.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 10: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας εκφράζεται ως ο λόγος του κυκλοφορούντος ενεργητικού (δηλαδή των αποθεμάτων, των απαιτήσεων και των διαθεσίμων) μιας οικονομικής μονάδας προς το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Αποτελεί ένδειξη για το αν η επιχείρηση έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες καθημερινές της υποχρεώσεις. Ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη για τη ΦΑΓΕ μεταξύ ισούται με 2,38. Παρατηρώντας την τιμή του αριθμοδείκτη για την ΦΑΓΕ στη διάρκεια των δέκα ετών, μπορούμε αμέσως να διαπιστώσουμε την ικανότητα της να ανταποκρίνεται επιτυχώς και μάλιστα σε πολύ μεγάλο βαθμό στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η τιμή του δείκτη βρίσκεται σταθερά πάνω από τη μονάδα καθ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας. Παρά την οικονομική κρίση (από το 2009 και έπειτα), η εταιρεία κατέχει πολύ μεγαλύτερο ύψος κυκλοφορούντος ενεργητικού σε σχέση με τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Το 2013 η τιμή του δείκτη είναι ίση 2,79, το 2014 στο 3,15 και το 2015 εκτοξεύεται στο 5,73. Οι πολύ καλές τιμές του αριθμοδείκτη ρευστότητας οφείλονται και στο γεγονός ότι το 2012 η εταιρεία προχώρησε σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου, γεγονός που τη βοήθησε να πληρώσει τους πιστωτές της και να μειώσει τις υποχρεώσεις προς αυτούς σε μεγάλο βαθμό. 32

41 Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την εταιρεία ΟΛΥΜΠΟΣ το διάστημα είναι ίσος με 1,63. Σημειώνει καθ όλη τη διάρκεια τιμές πάνω από τη μονάδα (το 2008 καταγράφεται η μέγιστη τιμή του) με εξαίρεση τα έτη 2011 και 2012 όπου η γενική ρευστότητα της επιχείρησης παρουσιάζεται μειωμένη παίρνοντας τιμές 0,75 και 0,83 αντίστοιχα. Οι τιμές αυτές είναι σαφής ένδειξη μη επαρκούς κάλυψης των υποχρεώσεών της. Αυτός είναι και ο λόγος που το 2012 προχώρησε στη λήψη δανείου εξοφλώντας έτσι ένα σημαντικό μέρος των βραχυχρόνιων υποχρεώσεών της, αυξάνοντας ωστόσο τις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Το 2014 το κυκλοφορούν ενεργητικό της καλύπτει της βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της κατά 1,18 φορές και το 2015 κατά 1,44 φορές, βελτιώνοντας έτσι την γενική ρευστότητά της. Όσον αφορά τη ΜΕΒΓΑΛ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την περίοδο διαμορφώνεται στο 0,99. Από το 2005 έως και το 2008 καταγράφει τιμές του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας μεγαλύτερες της μονάδας με την καλύτερη τιμή να ισούται με 1,60 το Ωστόσο από το 2010 και μετά φαίνεται να αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ως προς την κάλυψη των υποχρεώσεων της, καθώς ο αριθμοδείκτης κατά τη διάρκεια αυτή είναι χαμηλότερος της μονάδας. Το 2015 μάλιστα η τιμή του δείκτη είναι μόλις 0,48 παρόλο που η εταιρεία κατάφερε να μειώσει το σύνολο των υποχρεώσεων της κατά 6% σε σχέση με το Η μείωση όμως του κυκλοφορούντος ενεργητικού της ήταν πολύ μεγαλύτερη. Η εταιρεία ΤΥΡΑΣ μεταξύ θα καταγράψει μέσο όρο αριθμοδείκτη ίσο με 1,60. Η γενική ρευστότητά της λοιπόν κινείται σε καλό επίπεδο. Η υψηλότερη τιμή θα σημειωθεί το 2008 (3,40) και η χαμηλότερη το 2011 (0,97) που αποτελεί και το μοναδικό έτος με τιμή αριθμοδείκτη ελαφρώς μικρότερη της μονάδας. Χαρακτηριστική είναι η περίοδος όπου ο αριθμοδείκτης μειώνεται συνεχώς λόγω της συνεχόμενης μείωσης του κυκλοφορούντους ενεργητικού κατά τα έτη αυτά. Γενικώς η πορεία της καμπύλης όπως φαίνεται και διαγραμματικά ακολουθεί κοινή πορεία με αυτή της ΟΛΥΜΠΟΣ. Σε επίπεδο κλάδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας μεταξύ διαμορφώνεται στο 1,65. Πριν την κρίση ο μέσος όρος διαμορφώνεται στο 1,80 και κατά τη διάρκεια της κρίσης στο 1,61. Από τις 4 εταιρείες την καλύτερη ρευστότητα με βάση τον αριθμοδείκτη γενικής 33

42 ρευστότητας παρουσιάζει ξεκάθαρα η ΦΑΓΕ, η οποία παρά την κρίση έχει τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό. Η ΟΛΥΜΠΟΣ και η ΤΥΡΑΣ ακολουθούν, ενώ στην χειρότερη θέση με αδυναμία κάλυψης των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών της βρίσκεται η ΜΕΒΓΑΛ. Αριθμοδείκτης Ειδικής Ρευστότητας 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 11: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης ειδικής ή άμεσης ρευστότητας μας επιτρέπει και αυτός να εξάγουμε συμπεράσματα για την ικανότητα της οικονομικής μονάδας να ανταποκρίνεται στις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Η διαφορά του σε σχέση με τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας, είναι ότι δεν περιλαμβάνει όσα στοιχεία δεν είναι άμεσα ρευστοποιήσιμα. Εκφράζεται ως ο λόγος των διαθεσίμων και των απαιτήσεων (που αποτελούν στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού) προς το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της επιχείρησης. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για τη ΦΑΓΕ μεταξύ ισούται με 1,95. Καταγράφει αρκετές διακυμάνσεις και παίρνει σε όλη τη διάρκεια των δέκα ετών τιμές υψηλότερες του 1 που αποτελεί θετική ένδειξη. Σε γενικές γραμμές ακολουθεί την πορεία του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας. Από το 2011 και μετά η πορεία του είναι ανοδική και το 2015 σημειώνεται η υψηλότερη τιμή του 4,89. Αυτή είναι μια σαφής ένδειξη ότι τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία της εταιρείας είναι περισσότερα από αρκετά για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Η ΟΛΥΜΠΟΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 1,38 ο οποίος παρουσιάζει επίσης μεγάλες διακυμάνσεις. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός 34

43 ότι η μεγαλύτερη τιμή του το 2008 ισούται με 3,53 (ένδειξη πολύ καλής ανταπόκρισης στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της) ενώ το 2011 είναι ίση μόλις με 0,67. Τα έτη 2010, 2011, 2012 ο αριθμοδείκτης είναι μικρότερος της μονάδας και τίθεται θέμα ανταπόκρισης της εταιρείας στις άμεσες υποχρεώσεις της. Κατά τα έτη αυτά οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις αυξάνονται σημαντικά. Το 2013 όπως ήδη έχει αναφερθεί η εταιρεία προέβη σε δανεισμό και έτσι εξοφλήθηκε σημαντικό μέρος των υποχρεώσεων της και το 2013 ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας θα αυξηθεί. Το 2015 θα σημειώσει την υψηλότερη τιμή του (1,28) μετά από μια χρονική περίοδο επτά ετών (το 2009 ήταν ίσος με 2,45), γεγονός που οφείλεται στην μεγάλη αύξηση του κύκλου εργασιών το έτος αυτό, που επέτρεψε την αύξηση των χρηματικών διαθεσίμων. Για τη ΜΕΒΓΑΛ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με 0,75. Με εξαίρεση το 2007 όπου ο αριθμοδείκτης άμεσης ρευστότητας ισούται με 1,11, φαίνεται να αντιμετωπίζει συνεχές και διογκούμενο πρόβλημα από το 2008 και έπειτα ως προς την εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών της με άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία. Από το 2007 έως το 2012 οι βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της θα αυξηθούν κατά 144%. Από το 2013 και έπειτα παρατηρείται μείωση τόσο των απαιτήσεων όσο και των διαθεσίμων της εταιρείας λόγω ιδιαίτερα μειωμένου κύκλου εργασιών κατά τα έτη αυτά. Το 2015 ο αριθμοδείκτης ισούται με 0,40 με την εταιρεία να μην μπορεί να καλύψει ούτε καν τις μισές από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Όσον αφορά την ΤΥΡΑΣ ο μέσος όρος αριθμοδείκτη το διάστημα κυμαίνεται στο 0,94 που σημαίνει ότι τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία της δεν επαρκούν για να πληρώσει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η μεγαλύτερη τιμή του αριθμοδείκτη σημειώνεται το 2008 (2,19) και η μικρότερη το 2011 (0,62). Να επισημάνουμε ότι εκτός των ετών 2008 και 2009 όλα τα άλλα έτη η τιμή του αριθμοδείκτη είναι μικρότερη της μονάδας. Σε κλαδικό επίπεδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη ειδικής ρευστότητας μεταξύ διαμορφώνεται στο 1,25. Από το 2005 έως το 2009 ο αριθμοδείκτης ισούται κατά μέσο όρο με 1,37 και κατά τη διάρκεια της κρίσης με 1,23. Είναι σαφές ότι με βάση τον αριθμοδείκτη ειδικής ρευστότητας (όπως και με τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας) η ΦΑΓΕ βρίσκεται σε καλύτερη θέση σε σχέση με 35

44 τις άλλες 3 εξεταζόμενες εταιρείες. Ακολουθούν η ΟΛΥΜΠΟΣ, Η ΤΥΡΑΣ και η ΜΕΒΓΑΛ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης Μικτού Κέρδους 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 12: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους ορίζεται ως ο λόγος των μικτών κερδών χρήσης προς τις καθαρές πωλήσεις χρήσης (τον κύκλο εργασιών). Συνήθως εκφράζεται σε ποσοστό επί τις 100 και φανερώνει το μικτό κέρδος που απολαμβάνει η οικονομική μονάδα από την πώληση προϊόντων αξίας 100 ευρώ. Αποτελεί μια ένδειξη της λειτουργικής αποτελεσματικότητας της επιχείρησης. Για τη ΦΑΓΕ ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη μεταξύ διαμορφώνεται στο 30%. Το 2005 και 2006 καταγράφει σχετικά καλό ποσοστό μικτού κέρδους της τάξης του 33% και 34% αντίστοιχα. Από το 2007 και έπειτα ο δείκτης παρουσιάζει αρκετές διακυμάνσεις που οφείλονται κυρίως στη πτώσης του τζίρου της εταιρείας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Ο κύκλος εργασιών της παρουσιάζει συνεχή πτώση από το 2007 έως το 2013 και το κόστος πωληθέντων γνωρίζει πολλές αυξομειώσεις κατά τη διάρκεια της δεκαετίας. Το 2008 σημειώνεται η μικρότερη τιμή του δείκτη (27%). Το 2014 και 2015 η εταιρεία θα καταφέρει να αυξήσει τον όγκο των πωλήσεών της, ενώ ταυτόχρονα θα μειωθεί και το κόστος πωληθέντων επιτρέποντας της να επιστρέψει σε περιθώρια μικτού κέρδους προ κρίσης. 36

45 Η ΟΛΥΜΠΟΣ για το διάστημα σημειώνει μέσο όρο αριθμοδείκτη ίσο με 25%. Από το 2005 έως το 2009 παρουσιάζει αυξανόμενο αριθμοδείκτη μικτού κέρδους. Από 13% το 2005 έφτασε το 29% το 2009 και παρέμεινε σε αυτή την τιμή και το 2010 γεγονός που οφείλεται στην κατακόρυφη αύξηση του κύκλου εργασιών της. Το 2011 και 2012 θα μειωθεί στο 26% και 24% αντίστοιχα. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στο αυξημένο κόστος πωληθέντων τα έτη αυτά και όχι στη μείωση του κύκλου εργασιών που παρουσιάζει ανοδική πορεία από το 2005 έως και το 2015, με εξαίρεση το έτος Από το 2013 και μετά ο δείκτης θα επιστέψει στις συνήθεις τιμές του και το 2015 θα καταγράψει την υψηλότερη τιμή του (31%). Για τη ΜΕΒΓΑΛ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη το διάστημα κυμαίνεται στο 27%. Μεταξύ 2005 και 2009 εμφανίζει κατά μέσο όρο αριθμοδείκτη μικτού κέρδους της τάξεως του 31,4%. Το 2006 μάλιστα θα φτάσει το 34%. Από το 2010 και μετά ο αριθμοδείκτης παρουσιάζει αρκετές αυξομειώσεις και παρουσιάζεται μειωμένος σε σχέση με τα προηγούμενα έτη λόγω της σταδιακής μείωσης του κύκλου εργασιών της εταιρείας, παρόλο που έχει καταφέρει να μειώσει το κόστος πωληθέντων σημαντικά και συνεχόμενα από το 2011 και μετά. Τον χαμηλότερο μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ καταγράφει η ΤΥΡΑΣ και ισούται με 18%. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2010 (29,8%) και η χαμηλότερη το αμέσως επόμενο έτος 2011 (11,2%). Σε γενικές γραμμές από το 2010 και έπειτα παρατηρείται μια πτωτική τάση της τιμής του αριθμοδείκτη ως αποτέλεσμα της μείωσης των πωλήσεων, σε αντίθεση με την περίοδο όπου η καμπύλη του αριθμοδείκτη κινείται ανοδικά. Σε επίπεδο κλάδου ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μικτού κέρδους μεταξύ διαμορφώνεται στο 25%. Στην προ κρίσης περίοδο ο μέσος όρος ισούται με 27% και κατά τη διάρκεια της κρίσης με 25%. Τα μικτά κέρδη επομένως στο σύνολό τους μειώθηκαν ελαφρώς. Στην καλύτερη θέση με βάση τον εν λόγω αριθμοδείκτη βρίσκεται η ΦΑΓΕ και ακολουθούν η ΜΕΒΓΑΛ, η ΟΛΥΜΠΟΣ και η ΤΥΡΑΣ. 37

46 Αριθμοδείκτης Καθαρού Κέρδους Π.Φ 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% -5,0% ,0% -15,0% -20,0% ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 13: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Π.Φ. ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης περιθωρίου καθαρού κέρδους προκύπτει από τη διαίρεση των καθαρών κερδών προ φόρων με τις καθαρές πωλήσεις που πραγματοποίησε η οικονομική μονάδα σε μια συγκεκριμένη περίοδο. Εκφράζεται ως ποσοστό επί τις εκατό και μας πληροφορεί για το ποσοστό καθαρού κέρδους που πέτυχε η οικονομική μονάδα από της πωλήσεις. Για τη ΦΑΓΕ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ κυμαίνεται στο - 2,4%. Η ΦΑΓΕ τα περισσότερα έτη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας παρουσιάζει αρνητικές τιμές με βάση τον αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους. Η οικονομική κρίση φαίνεται να επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την κερδοφορία της επιχείρησης. Από το 2010 έως το 2013, η εταιρεία παρουσιάζει ζημίες με αρνητικό τον αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους. Το 2014 εμφανίζονται ισχνά σημάδια ανάκαμψης με τον αριθμοδείκτη να κυμαίνεται στο 2,7%, για να μειωθεί ξανά το 2015 στο 1%. Παράλληλα, το γεγονός ότι ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους που εξετάσαμε προηγουμένως παραμένει διαχρονικά σταθερός ενώ ο αριθμοδείκτης καθαρού μειώνεται αποτελεί ένδειξη ότι τα λειτουργικά έξοδα της οικονομικής μονάδας αυξάνονται δυσανάλογα σε σχέση με τις πωλήσεις της. Η ΟΛΥΜΠΟΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 4,1%. Βρίσκεται σε καλύτερη θέση από τη ΦΑΓΕ από άποψη καθαρών κερδών, με συνέπεια ο αριθμοδείκτης να είναι θετικός σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας, παρουσιάζοντας ωστόσο αρκετές διακυμάνσεις. Οι καλύτερες τιμές του δείκτη καταγράφονται τα έτη 2009 και 2010 ( 5,4% και 8,8% αντίστοιχα). Η κρίση δεν άφησε την εταιρεία ανεπηρέαστη και το 2012 ο δείκτης έπεσε στο 0,3%. Η αύξηση ωστόσο του όγκου 38

47 πωλήσεων της εταιρείας από το 2013 και έπειτα την βοήθησε να ανακάμψει και το 2015 ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους της ισούται με 7,8%, που είναι και η καλύτερη τιμή σε σχέση με τις άλλες δύο εξεταζόμενες εταιρείες. Για τη ΜΕΒΓΑΛ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με - 3,9%. Η εταιρεία μόνο σε τρία (2005, 2008, 2009) από τα δέκα έτη θα καταγράψει θετική τιμή του αριθμοδείκτη η οποία ωστόσο θα είναι οριακή. Τα υπόλοιπα έτη είναι ζημιογόνα από άποψη καθαρού κέρδους. Είναι η εταιρεία που επηρεάστηκε περισσότερο από την αρνητική οικονομική συγκυρία που έπληξε τον κλάδο των γαλακτοκομικών. Από το 2010 έως και το 2015 ο αριθμοδείκτης έχει μειωθεί δραματικά ως συνέπεια της μεγάλης πτώσης των πωλήσεων. Την πενταετία αυτή ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους μειώθηκε κατά 281% (από -4,4% καταποντίστηκε στο -16,8%). Ο μέσος όρος της εταιρείας ΤΥΡΑΣ μεταξύ διαμορφώνεται στο 3,4%. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2009 (6%)και η χαμηλότερη τα έτη 2012 και 2013, όπου ο αριθμοδείκτης είναι μηδενικός. Παρατηρούμε ότι το διάστημα η καμπύλη του αριθμοδείκτη ακολουθεί πορεία παρόμοια με αυτή της ΟΛΥΜΠΟΣ, ωστόσο από το σημείο αυτό και έπειτα ο αριθμοδείκτης θα μειωθεί σημαντικά. Σε κλαδικό επίπεδο ο μέσος όρος δεκαετίας του αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους προ φόρων ισούται με μόλις 0,3%. Από το 2005 έως το 2009 ο μέσος όρος είναι ίσος με 1,5% και από το 2009 έως το 2015 ίσος με 0,1%. Κατά τη διάρκεια της κρίσης τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων κινούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Από άποψη καθαρών κερδών λοιπόν πρώτη έρχεται η ΟΛΥΜΠΟΣ, ακολουθεί η ΤΥΡΑΣ και έπειτα οι ζημιογόνες ΜΕΒΓΑΛ και ΦΑΓΕ. 39

48 Αριθμοδείκτης Συνολικής Αποδοτικότητας Ενεργητικού 15% 10% 5% 0% -5% % -15% -20% ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 14: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο εν λόγω αριθμοδείκτης εκφράζεται ως ο λόγος των καθαρών κερδών χρήσης της οικονομικής μονάδας προς το σύνολο του ενεργητικού της επιώ τις εκατό. Μετρά την αποδοτικότητα των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας ( κυκλοφορούν ενεργητικό και πάγιο) και αποτελεί είδος αξιολογήσεως και ελέγχου της διοικήσεώς της. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για τη ΦΑΓΕ μεταξύ διαμορφώνεται στο -2,2%. Παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις γεγονός που εξηγείται από την απότομη επιστροφή στις ζημίες μετά από τα έτη που καταγράφει κέρδη προ φόρων. Καθώς τα περισσότερα έτη της από άποψη κερδών είναι ζημιογόνα, η τιμή του αριθμοδείκτη καταγράφει αρνητικές τιμές. Τα έτη , ο αριθμοδείκτης είναι θετικός και ισούται με 3%, 4,6%, 2,4% και 1% αντίστοιχα. Κατά τη περίοδο ο δείκτης είναι σε όλο το διάστημα αρνητικός. Οι χαμηλές τιμές υποδηλώνουν ότι οι επενδύσεις της εταιρείας στο ενεργητικό της δεν είχαν αντίκτυπο στις πωλήσεις της. Επομένως μπορούμε να κάνουμε λόγο για αστοχία της διοίκησης να προβεί στις κατάλληλες επενδύσεις πάγιου εξοπλισμού. Οι θετικές τιμές τα δύο τελευταία έτη είναι αποτέλεσμα τόσο της επιστροφής στα κέρδη όσο και της μείωσης του συνολικού ενεργητικού. Η ΟΛΥΜΠΟΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 4,9%. Με εξαίρεση το έτος 2011 παρουσιάζει εξαιρετικές τιμές με βάση το συγκεκριμένο αριθμοδείκτη. Αυτό οφείλεται στον μεγάλο κύκλο εργασιών που καταγράφει η εταιρεία και έχουν ως επακόλουθο την αύξηση των καθαρών κερδών της. Η μεγαλύτερη τιμή 40

49 του αριθμοδείκτη θα σημειωθεί το έτος 2015 όπου και οι πωλήσεις της θα αυξηθούν εντυπωσιακά κατά 77% σε σχέση με το Η διοίκηση της ΟΛΥΜΠΟΣ φαίνεται να προβαίνει στις κατάλληλες επενδύσεις που τη βοηθούν να αυξήσει τις πωλήσεις της παρά την οικονομική κρίση. Το ίδιο δεν μπορεί να λεχθεί και για τη ΜΕΒΓΑΛ, η οποία από το 2010 και μετά καταγράφει αρνητικό αριθμοδείκτη αποδοτικότητας ενεργητικού. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με -3,9%. Όπως είδαμε και προηγουμένως εξετάζοντας τον αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους οι πωλήσεις της σε όλη αυτή την περίοδο υπήρξαν πτωτικές. Καλά έτη για την ΜΕΒΓΑΛ μπορούν να θεωρηθούν το όπου οι τιμές του αριθμοδείκτη ισούνται με 1,8%, 3,7% και 1,2 αντίστοιχα. Όσον αφορά την ΤΥΡΑΣ ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη μεταξύ κυμαίνεται στο 3,2%. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2010 (6,7%) και η χαμηλότερη το 2012 και 2013 (-0,1%) λόγω τον ζημιών που κατέγραψε η εταιρεία τα έτη αυτά. Η ΤΥΡΑΣ φαίνεται να προβαίνει γενικώς στις κατάλληλες επενδύσεις που τη βοηθούν να αυξήσει τα κέρδη της. Η πορεία που ακολουθεί η καμπύλη του αριθμοδείκτη όπως φαίνεται διαγραμματικά, είναι μέχρι και το 2012 παρόμοια με αυτή της πορείας του αριθμοδείκτη της ΟΛΥΜΠΟΣ. Συνοψίζοντας για τον κλάδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη συνολικής αποδοτικότητας ενεργητικού μεταξύ διαμορφώνεται στο 0,5%. Μεταξύ ο μέσος όρος κυμαίνεται στο 1,8% και μεταξύ στο 0,2%. Υπάρχει δηλαδή μια μείωση της τάξεως του 88,8% μεταξύ των δύο περιόδων (πριν και κατά τη διάρκεια της κρίσης). Την καλύτερη αποδοτικότητα του ενεργητικού της παρουσιάζει διαχρονικά η ΟΛΥΜΠΟΣ και ακολουθεί η ΤΥΡΑΣ. Έπονται η ΦΑΓΕ και η ΜΕΒΓΑΛ. 41

50 4.4.3 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0, ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 15: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων δείχνει πόσες φορές μέσα στη λογιστική χρήση ανανεώθηκαν τα αποθέματα της οικονομικής μονάδας σε σχέση με τις πωλήσεις της. Προκύπτει από τη διαίρεση του κόστους πωληθέντων με τον μέσο όρο αποθεμάτων. Η ΦΑΓΕ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 8,20. Από το 2005 έως και το 2007 παρουσιάζει αυξημένη ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων. Το 2006 είναι το έτος που σημειώνεται και η υψηλότερη τιμή του αριθμοδείκτη. Από το 2007 και έπειτα υπάρχουν συνεχείς αυξομειώσεις οι οποίες ωστόσο δεν είναι ιδιαίτερα έντονες. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας έχει καταφέρει να μειώσει σημαντικά τόσο το κόστος πωληθέντων όσο και τον μέσο όρο αποθεμάτων που διατηρεί. Η ΟΛΥΜΠΟΣ εμφανίζει εντυπωσιακή άνοδο του αριθμοδείκτη από το 2005 έως και το 2014, ως δείγμα της αποτελεσματικής λειτουργίας της. Σε όλη αυτή τη περίοδο ο ΜΟ αποθεμάτων της μειώνεται. Το έτος 2015 ωστόσο εμφανίζεται μια αύξηση του ΜΟ αποθεμάτων κατά 34% σε σχέση με το 2014 γεγονός που ρίχνει την τιμή του αριθμοδείκτη στο 21,95 από το 26,33. Η απότομη αύξηση των αποθεμάτων που διατηρεί φαίνεται να δημιουργεί πρόβλημα υπεραποθεματοποίησης. Κατά μέσο όρο η τιμή του αριθμοδείκτη μεταξύ κυμαίνεται στο 16,95. 42

51 Η ΜΕΒΓΑΛ, με σημαντικά χαμηλότερη ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων σε σχέση πάντα με τις άλλες δύο εταιρείες καταγράφει μέσο όρο μεταξύ ίσο με 4,18. Από το 2005 έως το 2007 διατηρεί σταθερή την τιμή του αριθμοδείκτη με το μέσο όρο να κυμαίνεται στο 4,46. Από το 2007 έως το 2011 η τιμή θα μειωθεί με το μέσο όρο τα έτη αυτά να διαμορφώνεται στο 2,1. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι μεταξύ 2007 και 2008 ο μέσος όρος αποθεμάτων της αυξήθηκε κατά 132%, που αποτελεί σαφής περίπτωση υπεραποθεματοποίησης. Το 2012 ωστόσο ο δείκτης ανακάμπτει καταγράφοντας τιμή ίση με 6,36 και παραμένοντας σχετικά σταθερός έως το Η ΤΥΡΑΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ επίσης ίσο με 4,18. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2013 (4,84) και η χαμηλότερη το 2007 (3,57). Σε γενικές γραμμές όπως φαίνεται από το διάγραμμα η τιμή του αριθμοδείκτη καταγράφει πολύ σταθερή πορεία στη διάρκεια της δεκαετίας. Η εταιρεία δεν φαίνεται επομένως να αντιμετωπίζει κάποιο σοβαρό πρόβλημα διαχείρισης αποθεμάτων, καθώς προσαρμόζει το ύψος αποθεμάτων που διατηρεί αναλόγως με το κόστος πωληθέντων. Συνοψίζοντας για τον κλάδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων μεταξύ διαμορφώνεται στο 8,38. Πριν την κρίση ( ) ο μέσος όρος ισούται με 7,12 και κατά τη διάρκεια της κρίσης ( ) με 9,09. Από τις αναγραφόμενες τιμές του αριθμοδείκτη την ορθολογικότερη διαχείριση αποθεμάτων πραγματοποιεί η ΟΛΥΜΠΟΣ. Ακολουθεί με πολύ χαμηλότερο δείκτη η ΦΑΓΕ και έπονται η ΜΕΒΓΑΛ και η ΤΥΡΑΣ. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτήσεων 7,00 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 16: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

52 Ο συγκεκριμένος αριθμοδείκτης δείχνει πόσες φορές εισπράττονται κατά μέσο όρο οι απαιτήσεις της επιχείρησης στη διάρκεια της λογιστικής χρήσης. Προκύπτει διαιρώντας τις καθαρές πωλήσεις (κύκλο εργασιών) της χρήσης με το μέσο όρο των απαιτήσεων. Η ΦΑΓΕ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 3,86. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας απαιτήσεων αυξάνεται σταθερά από το 2005 έως το 2010 καθώς παρά την μείωση των πωλήσεων κατά 27% στο διάστημα αυτό, οι απαιτήσεις της εταιρείας μειώνονται σε μεγαλύτερο βαθμό κατά 61%. Το 2010 σημειώνεται και η υψηλότερη τιμή του δείκτη 5,78. Το σκηνικό αντιστρέφεται μεταξύ 2010 και 2013, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης και η εταιρεία είναι αναγκασμένη να παραχωρεί περισσότερες πιστώσεις. Η απότομη πτώση είναι αποτέλεσμα τόσο της ταυτόχρονης μείωσης των πωλήσεων και της αύξησης των απαιτήσεων. Το 2014 υπάρχει βελτίωση, ωστόσο το 2015 ο αριθμοδείκτης θα μειωθεί εκ νέου στο 3,28. Κατά μέσο όρο η τιμή του αριθμοδείκτη μεταξύ για την ΟΛΥΜΠΟΣ κυμαίνεται στο 3,66. Η εταιρεία παρουσιάζει πολλές διακυμάνσεις του αριθμοδείκτη μεταξύ , με σταθερότερο ωστόσο ρυθμό σε σχέση με τη ΦΑΓΕ. Τα έτη 2009 έως 2011, περίοδο που οι ΦΑΓΕ και η ΜΕΒΓΑΛ αναγκάστηκαν να ακολουθήσουν μεγαλύτερου βαθμού πιστοληπτική πολιτική, κατάφερε να αυξήσει την τιμή του αριθμοδείκτη, κυρίως λόγω αύξησης του τζίρου της. Από το 2012 έως και το 2015 η πορεία του δείκτη είναι ανάλογη με αυτού της ΦΑΓΕ όπως φαίνεται και στο διάγραμμα. Σε χειρότερη θέση βρίσκεται η ΜΕΒΓΑΛ που από το 2008 έως και το 2012 καταγράφει μειωμένη ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων. Χαρακτηριστικό είναι το έτος 2012 όπου ο αριθμοδείκτης μειώθηκε κατά 43% σε σχέση με το Ωστόσο μέχρι το 2015 κατάφερε να εισπράξει σημαντικό μέρος των απαιτήσεών της και να βελτιώσει την ταχύτητα εισπράξεων τους. Ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με 2,90 Όσον αφορά την ΤΥΡΑΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 3,80. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2013 (4,55) και η χαμηλότερη το

53 (3,04). Από το 2011 και έπειτα παρατηρείται μια συνεχής άνοδος της τιμής του αριθμοδείκτη που σημαίνει ότι η εταιρεία αλλάζει την πιστοληπτική της πολιτική και φροντίζει να εισπράττει τις απαιτήσεις από τους πελάτες της. Κατά το διάστημα αυτό η τιμή του αριθμοδείκτη αυξάνεται κατά 92%. Συνοψίζοντας για τον κλάδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων μεταξύ διαμορφώνεται στο 3,56. Για το διάστημα ο μέσος όρος ισούται με 3,51 και για το διάστημα με 3,62. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες την μεγαλύτερη κατά μέσο όρο τιμή στη διάρκεια της δεκαετίας καταγράφει η ΦΑΓΕ. Ακολουθούν οι ΤΥΡΑΣ, ΟΛΥΜΠΟΣ και ΜΕΒΓΑΛ. 2,00 1,50 1,00 0,50 Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Ενεργητικού 0, ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 17: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης αυτός εκφράζεται ως ο λόγος των καθαρών πωλήσεων που πραγματοποιούνται εντός της λογιστικής χρήσης προς το σύνολο του ενεργητικού και μετράει την κυκλοφοριακή ταχύτητα των συνολικών υπενδεδυμένων κεφαλαίων της οικονομικής μονάδας. Ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη για τη ΦΑΓΕ μεταξύ διαμορφώνεται στο 0,92. Μεταξύ 2005 και 2009 μειώνεται συνεχώς και το 2009 καταγράφεται και η χαμηλότερη τιμή του 0,76. Η απότομη μείωση από το 2005 οφείλεται στη μείωση των πωλήσεων της εταιρείας καθώς και στην απότομη αύξηση του πάγιου ενεργητικού, που αποτελεί ένδειξη υπερεπένδυσης. Η επίσης απότομη αύξηση μεταξύ το 2009 και 2010 οφείλεται στη μείωση του συνολικού ενεργητικού ως αποτέλεσμα της μείωσης των πάγιων στοιχείων του (ρευστοποίηση παγίων). Η συνεχής μείωση των πωλήσεων ωστόσο θα μειώσει εκ νέου τον αριθμοδείκτη από το 2010 έως 45

54 το Από το 2013 και έπειτα υπάρχει ανάκαμψη και το 2015 η τιμή διαμορφώνεται στο 0,974. Να σημειώσουμε επίσης ότι μόνο το 2005 και το 2006 ξεπερνάει τη μονάδα Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την ΟΛΥΜΠΟΣ μεταξύ κυμαίνεται στο 1,23. Περίοδος υπερεπένδυσης κεφαλαίων για την ΟΛΥΜΠΟΣ αποτελούν τα έτη μεταξύ 2006 και 2007 όπου αυξήθηκε αρκετά τόσο το κυκλοφορούν όσο και το πάγιο ενεργητικό της εταιρείας, ενώ οι πωλήσεις κατέγραψαν μικρή μόνο βελτίωση. Επίσης μεταξύ που υπάρχει συνεχής αύξηση στοιχείων του ενεργητικού (κυρίως παγίων). Υπάρχει και άνοδος των πωλήσεων σημαντική τη περίοδο αυτή σε χαμηλότερο όμως βαθμό από την αύξηση του συνόλου του ενεργητικού. Από το 2012 έως το 2014 η τιμή του αριθμοδείκτη βελτιώνεται ωστόσο μεταξύ 2014 και 2015 παρατηρείται νέα πτώση. Σε όλα τα έτη πλην του 2011 η τιμή του αριθμοδείκτη είναι σταθερά πάνω από τη μονάδα. Για τη ΜΕΒΓΑΛ ο αντίστοιχος μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με 1,22. Από το 2005 έως το 2011 παρατηρείται συνεχής πτώση του αριθμοδείκτη που σημαίνει ότι η επιχείρηση αξιοποιεί όλο και λιγότερο εντατικά τα υπενδεδυμένα κεφάλαια. Από το 2005 έως το 2015 υπάρχουν συνεχείς αυξομειώσεις και το 2015 η τιμή διαμορφώνεται στο 1,023. Με εξαίρεση τα έτη 2012 και 2014 η τιμή του αριθμοδείκτη είναι μεγαλύτερη της μονάδας. Για την ΤΥΡΑΣ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ είναι ίσος με 0,90. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2005 (1,02) και η χαμηλότερη το 2011 (0,77). Σε όλα τα έτη με εξαίρεση το 2005 ο αριθμοδείκτης είναι μικρότερος της μονάδας. Χαρακτηριστική είναι η περίοδος όπου παρατηρείται συνεχής αύξηση του αριθμοδείκτη έστω και σε μικρό βαθμό. Η θετική αυτή μεταβολή οφείλεται στη μείωση του συνολικού ενεργητικού της εταιρείας (κυρίως ως αποτέλεσμα μείωσης του κυκλοφορούντος ενεργητικού). Συνοψίζοντας για τον κλάδο, ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού μεταξύ διαμορφώνεται στο 1,07. Μεταξύ ο μέσος όρος ισούται με 1,18 και μεταξύ με 0,99. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες πιο αποτελεσματικά αξιοποιούν τα επενδυμένα κεφάλαια και μάλιστα στον ίδιο βαθμό η ΟΛΥΜΠΟΣ και η ΜΕΒΓΑΛ, ενώ η ΦΑΓΕ και η ΤΥΡΑΣ φαίνεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα υπερεπένδυσης λόγω μη ορθής διαχείρισης των στοιχείων του ενεργητικού τους. 46

55 4.4.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Αριθμοδείκτης Ιδίων Προς Συνολικά Κεφάλαια 100% 80% 60% 40% 20% 0% % ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 18: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει το ποσοστό του συνόλου των στοιχείων ενεργητικού της οικονομικής μονάδας το οποίο έχει χρηματοδοτηθεί από τους φορείς της και προκύπτει από τη διαίρεση των ιδίων κεφαλαίων με τα συνολικά κεφάλαια επί εκατό. Για τη ΦΑΓΕ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ είναι ίσος με 41,9%. Από το 2005 έως το 2011 παρουσιάζει σχετική σταθερότητα και κατά μέσο όρο κυμαίνεται στο 20,4%. Το 2012 παρατηρείται μια απότομη αύξηση στο 78,9% λόγω της αύξησης μετοχικού κεφαλαίου στην οποία προχώρησε η εταιρεία και είχε ως επακόλουθο την μεγάλη αύξηση των ιδίων κεφαλαίων. Από το σημείο αυτό έως και το 2015 τα ίδια κεφάλαια της εταιρείας αποτελούν κατά μέσο όρο το 79,64 των συνολικών της κεφαλαίων που σημαίνει λιγότερη εξάρτηση από ξένα κεφάλαια για την χρηματοδότηση της συνολικής περιουσίας της ΦΑΓΕ. Η ΟΛΥΜΠΟΣ παρουσιάζει αρκετές διακυμάνσεις του αριθμοδείκτη κατά τη διάρκεια της δεκαετίας. Ο μέσος όρος ισούται με 31,2%. Σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας τα ίδια κεφάλαια αυξάνονται συνεχώς και ο δανεισμός( μακροπρόθεσμος και βραχυπρόθεσμος παρουσιάζει αρκετές αυξομειώσεις. Από το 2005 έως το 2009 ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη κυμαίνεται στο 22,5% που σημαίνει ότι το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών της στοιχείων χρηματοδοτείται από ξένα κεφάλαια. Από το 47

56 2012 και έπειτα η τιμή του αυξάνεται σταθερά και το 2015 διαμορφώνεται στο 47,1% που αποτελεί και την καλύτερη τιμή του. Όσον αφορά τη ΜΕΒΓΑΛ ο μέσος όρος μεταξύ κυμαίνεται στο 15,3%. Το 2010 παρατηρείται απότομη μείωση της τιμής (από το 20,4% θα πέσει στο 13,6%) λόγω των ζημιών που κατέγραψε πράγμα που σημαίνει την ακόμη μεγαλύτερη εξάρτηση της από τους πιστωτές της. Μεταξύ 2011 και 2015 η κατάσταση θα χειροτερεύσει και το τέλος του 2015 ο αριθμοδείκτης θα πάρει αρνητική τιμή -6,4%, που έχει ως επακόλουθο την πλήρη εξάρτηση της εταιρείας από τα ξένα κεφάλαια. Για την ΤΥΡΑΣ ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη μεταξύ κυμαίνεται στο 34,2%. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2015 (49,9%) και η χαμηλότερη το 2005 (22,1%). Από το 2010 φαίνεται μια συνεχής αύξηση της τιμής του αριθμοδείκτη που σημαίνει ότι τα ίδια κεφάλαια αποτελούν ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό των συνολικών περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Σε επίπεδο κλάδου, ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη ιδίων προς συνολικά κεφάλαια μεταξύ διαμορφώνεται στο 30,7%. Για το διάστημα ο μέσος όρος ισούται με 21,9% και για το διάστημα με 35,8%. Λαμβάνοντας υπόψιν τους μέσους όρους των αριθμοδεικτών των εταιρειών τα περισσότερα ίδια κεφάλαια ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού κατέχει ΦΑΓΕ και ακολουθούν η ΤΥΡΑΣ, η ΟΛΥΜΠΟΣ και αρκετά πιο πίσω η ΜΕΒΓΑΛ. Αριθμοδείκτης Δανειακής Επιβάρυνσης 120% 100% 80% 60% 40% 20% 0% ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 19: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ

57 Αν θέλουμε τώρα να δούμε το βαθμό εξάρτησης της οικονομικής μονάδας από τα ξένα κεφάλαια αρκεί να εξετάσουμε τον αριθμοδείκτη δανειακών κεφαλαίων που δίνεται από το λόγο των ξένων προς τα συνολικά κεφάλαια. Η ανάλυση είναι ακριβώς η αντίθετη της προηγούμενης για τον αριθμοδείκτη ιδίων προς συνολικά κεφάλαια. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για τη ΦΑΓΕ μεταξύ διαμορφώνεται στο 57,8%. Ενώ κινείται σε υψηλά επίπεδα μέχρι το 2011, στη συνέχεια θα παρουσιάσει απότομη πτωτική πορεία με αποτέλεσμα το 2015 τα ξένα κεφάλαια να αποτελούν μόνο το 15,8% του ενεργητικού της. O μέσος όρος μεταξύ 2005 και 2010 είναι ίσος με 57,8%, αρκετά υψηλός κυρίως λόγω της εξάρτησης από ξένα κεφάλαια έως το Η ΟΛΥΜΠΟΣ παρουσιάζει διαχρονικά μια πιο σταθερή εξέλιξη του δείκτη με τον μέσο όρο να διαμορφώνεται στο 68,8% σε όλη τη δεκαετία, που δείχνει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των περιουσιακών της στοιχείων χρηματοδοτείται από τους πιστωτές της, παρά την διαρκή αύξηση των ιδίων κεφαλαίων της. Η ΜΕΒΓΑΛ βρίσκεται σε ακόμη χειρότερη θέση με το μέσο όρο δεκαετίας να διαμορφώνεται στο 83,1%. Ειδικά από το 2011 και μετά ο αριθμοδείκτης παρουσιάζει μεγαλύτερη ταχύτητα αύξησης κυρίως λόγω της μείωσης στοιχείων του ενεργητικού της. Η ΤΥΡΑΣ κατά μέσο όρο μεταξύ σημειώνει τιμή αριθμοδείκτη ίση με 65,8%. Η υψηλότερη τιμή θα σημειωθεί το 2005 (77,4%) και η χαμηλότερη το 2015 (50,1%) Όσον αφορά τον κλάδο συνολικά, ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης μεταξύ διαμορφώνεται στο 68,9%. Μεταξύ ο μέσος όρος είναι ίσος με 77,3% και μεταξύ με 63,9%. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες την μεγαλύτερη εξάρτηση από ξένα κεφάλαια παρουσιάζει η ΜΕΒΓΑΛ και ακολουθούν η ΟΛΥΜΠΟΣ, η ΤΥΡΑΣ και η ΦΑΓΕ. 49

58 Αριθμοδείκτης Ιδίων Προς Ξένα Κεφάλαια 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0,00-1, ΦΑΓΕ ΟΛΥΜΠΟΣ ΜΕΒΓΑΛ ΤΥΡΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 20: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Ο αριθμοδείκτης αυτός χρησιμοποιείται προκειμένου να εξεταστεί αν υπάρχει υπερεπένδυση ή όχι στην οικονομική μονάδα. Προκύπτει ως ο λόγος των ιδίων κεφαλαίων προς τα ξένα κεφάλαια (τις μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης). Αν εξαιρέσουμε την τετραετία όπου η ΦΑΓΕ καταγράφει πολύ ψηλές του δείκτη, σε όλα τα υπόλοιπα έτη και για τις τρεις εταιρείες, ο αριθμοδείκτης είναι μικρότερος της μονάδας που συνεπάγεται καθαρή ένδειξη υπερδανεισμού. Τα καταγεγραμμένα αποτελέσματα είναι λογικά και με βάση την ανάλυση του αριθμοδείκτη ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια και του αριθμοδείκτη ξένων προς συνολικά κεφάλαια που πραγματοποιήθηκε και έδειξε ότι τα περιουσιακά στοιχεία χρηματοδοτούνται σε μικρό μόνο ποσοστό από τους φορείς τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών επομένως αποτελούν τα ξένα κεφάλαια. Σε επίπεδο κλάδου ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη ιδίων προς ξένα κεφάλαια μεταξύ κυμαίνεται στο 0,73. Μεταξύ ο μέσος όρος ισούται με 0,28 και μεταξύ με 0,98. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, τη μεγαλύτερη τιμή καταγράφει η ΦΑΓΕ με 1,66 ( κυρίως λόγω της θετικής εξέλιξης από το 2012 και μετά). Ακολουθεί η ΤΥΡΑΣ με 0,57, η ΟΛΥΜΠΟΣ με 0,47 και τέλος η ΜΕΒΓΑΛ με 0,19. Επομένως οι δανειστές της ΦΑΓΕ απολαμβάνουν πολύ μεγαλύτερη ασφάλεια σε σχέση με τους δανειστές των άλλων τριών εταιρειών. 50

59 4.5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Παρακάτω συνοψίζονται τα βασικά συμπεράσματα της χρηματοοικονομικής ανάλυσης που προηγήθηκε με τη βοήθεια των αριθμοδεικτών ρευστότητας, αποδοτικότητας, δραστηριότητας και διάρθρωσης κεφαλαίων. ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Ρευστότητα Κλάδου Γαλακτοκομικών 3,00 2,50 2,30 2,00 2,07 1,54 1,29 1,59 1,81 1,50 1,65 1,07 1,00 1,16 0,95 1,16 0,50 0,79 0, ΓΕΙΚΗ ΡΕΥΤΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΡΕΥΣΤ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 21: ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Παρατηρούμε ότι τόσο η καμπύλη γενική και ειδικής ρευστότητας διαγράφουν παρόμοια πορεία. Παρόλο που από το 2008 έως το 2011 σημειώνεται πτώση στις τιμές των αριθμοδεικτών, από το 2011 και έπειτα εμφανίζεται ανάκαμψη παρά την οικονομική κρίση. Πριν την κρίση τόσο η γενική όσο και η ειδική ρευστότητα κατέγραψαν υψηλότερες τιμές με μέσους όρους 1,80 και 1,37 αντίστοιχα σε σχέση με την περίοδο της κρίσης όπου οι παραπάνω μέσοι όροι μειώνονται στο 1,61 και 1,23. Η οικονομική κρίση επομένως επηρέασε τη ρευστότητα του κλάδου. Την καλύτερη ρευστότητα με βάση και τους δύο δείκτες παρουσιάζει διαχρονικά η εταιρεία ΦΑΓΕ. 51

60 ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ 40% Αποδοτικότητα Κλάδου Γαλακτοκομικών 30% 20% 10% 25% 26% 30% 22% 21% 25% 0% % ΜΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΟ ΚΕΡΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 22: ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Εξετάζοντας την αποδοτικότητα των εταιρειών του κλάδου παρατηρούμε ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ της καμπύλης μικτού και καθαρού κέρδους. Παράλληλα η καμπύλη του αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους διαγράφει πανομοιότυπη πορεία με αυτή του αριθμοδείκτη συνολικής αποδοτικότητας ενεργητικού. Την περίοδο οι μέσοι όροι των αριθμοδεικτών μικτού κέρδους, καθαρού κέρδους και συνολικής αποδοτικότητας ενεργητικού είναι ίσοι με 27%, 1,5% και 1,8% αντίστοιχα. Την αμέσως επόμενη περίοδο οι μέσοι όροι αυτοί ισούνται με 25%, 0,1% και 0,2%. Επομένως η αποδοτικότητα του κλάδου στο σύνολό της μειώθηκε με την εμφάνιση της κρίσης. Ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους μειώθηκε σε πολύ μικρό βαθμό σε σχέση με τους άλλους δύο. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες με βάση τον αριθμοδείκτη μικτού κέρδους την καλύτερη αποδοτικότητα παρουσιάζει η ΦΑΓΕ, ενώ με βάση τους άλλους δύο αριθμοδείκτες την καλύτερη αποδοτικότητα παρουσιάζει η ΟΛΥΜΠΟΣ. 52

61 ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ 15,00 Δραστητιότητα Κλάδου Γαλακτοκομικών 10,00 10,34 9,73 7,76 6,34 7,11 7,85 5,00 3,41 3,14 3,82 3,73 3,19 3,61 1,27 0,00 1,12 1,10 0,90 0,96 1, ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 23: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Όσον αφορά τη δραστηριότητα του κλάδου ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού παρουσιάζει πολύ σταθερή πορεία με μέσο όρο ίσο με τη μονάδα. Η πορεία του αριθμοδείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων μπορεί επίσης να χαρακτηριστεί σχετικά σταθερή, ενώ πιο έντονες διακυμάνσεις παρουσιάζει ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού με την τιμή του να αυξάνεται πιο έντονα από το 2011 έως το Την προ κρίσης περίοδο οι αριθμοδείκτες κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων, ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων και κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού λαμβάνουν κατά μέσο όρο τιμές ίσες με 7,12, 3,51 και 1,18 αντίστοιχα. Την περίοδο της κρίσης οι τιμές αυτές ισούνται με 9,09, 3,62 και 0,99 αντίστοιχα. Συνολικά λοιπόν, μόνο ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού φαίνεται να επηρεάστηκε αρνητικά από τη κρίση. Την καλύτερη αποδοτικότητα παρουσιάζει διαχρονικά η εταιρεία ΟΛΥΜΠΟΣ. 53

62 ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Κεφαλαιακή Διαρθρωση Κλαδου Γαλακτοκομικών 2,00 1,75 1,50 1,37 1,00 0,77 0,79 0,76 0,72 0,50 0,56 0,56 0,42 0,29 0,25 0,30 0,24 0,28 0,44 0,43 0,00 0,19 0, ΙΔΙΑ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΙΔΙΑ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 24: ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΛΑΔΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΩΝ Σχετικά με τους αριθμοδείκτες ίδια προς συνολικά κεφάλαια, δανειακής επιβάρυνσης και ίδια προς ξένα κεφάλαια οι μέσοι όροι τους για το διάστημα είναι ίσοι με 0,22, 0,77 και 0,28 αντίστοιχα. Την περίοδο της κρίσης είναι ίσοι με 0,36, 0,64 και 0,98. Επομένως παρά την κρίση ο κλάδος στο σύνολό του χρησιμοποιεί τα ίδια κεφάλαια σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι τα ξένα για τη χρηματοδότηση της κύριας λειτουργίας του. Αυτό αποτελεί πολύ θετική εξέλιξη αν αναλογιστεί κανείς την δυσκολία πρόσβασης του συνόλου των επιχειρήσεων της οικονομίας στο δανεισμό από το 2011 και έπειτα. Στην καλύτερη θέση από άποψη κεφαλαιακής διάρθρωσης βρίσκεται η ΦΑΓΕ. 54

63 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Ο ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ 5.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Ο κλάδος της ζυθοποιίας αποτελεί τον σημαντικότερο υποκλάδο της βιομηχανίας ποτών καταγράφοντας σημαντικό κύκλο εργασιών σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας όπως θα δούμε και στη συνέχεια. Στην αγορά λειτουργούν αρκετές εισαγωγικές εταιρείες, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς καλύπτεται σε υψηλό ποσοστό από την εγχώρια παραγωγή που αγγίζει το 87% 90%. Ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή είναι 18, μετά την συγχώνευση της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας και της Μύθος το Οι περισσότερες από αυτές είναι μικροζυθοποιίες με περιορισμένες δυνατότητες σε σχέση με τους πρωταγωνιστές του κλάδου. Μια εξέταση των μεριδίων αγοράς οδηγεί στο συμπέρασμα περί ολιγοπωλιακής διάρθρωσης του κλάδου, καθώς μόλις δύο εταιρείες κατέχουν περισσότερο από το 80% του συνόλου της αγοράς. Τα μερίδια διαμορφώνονται ως εξής: ΠΙΝΑΚΑΣ 8: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΖΥΘΟΥ Εταιρείες Μερίδια Αγοράς ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ 54% ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ 27% ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗΣ 5% ΕΖΑ 5% ΛΟΙΠΟΙ 9% 27% 5% 5% 9% 54% ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΘΡΑΚΗΣ ΕΖΑ ΛΟΙΠΟΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 25: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ 55

64 Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία έρχεται πρώτη στη μάχη των μεριδίων αγοράς κατέχοντας το 54%, ποσοστό πολύ υψηλό ωστόσο μειωμένο σε σχέση με το πάνω από 85% που κατείχε επί σειρά ετών. Δεύτερη έρχεται η Ολυμπιακή Ζυθοποιία με 27% μετά την συγχώνευση με τη Μύθος και ακολουθούν οι υπόλοιποι με πολύ χαμηλότερα ποσοστά. Ένα 10% μοιράζεται μεταξύ της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης (ΕΖΑ) και της Ζυθοποιίας Μακεδονίας Θράκης, ενώ το 9% της αγοράς το καταλαμβάνουν μικρές εγχώριες ζυθοποιίες με πολύ χαμηλότερη παραγωγική δυναμικότητα από τους ανταγωνιστές τους. Το γεγονός ότι δραστηριοποιούνται μόνο 4 μεγάλες επιχειρήσεις στον κλάδο είναι δείγμα των υψηλών εμπόδιων εισόδου που υπάρχουν σε αυτόν και που περιγράφονται στην αμέσως επόμενη ενότητα στα πλαίσια της PORTER ανάλυσης. 5.2 ΑΝΑΛΥΣΗ 5 ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ PORTER Προκειμένου να κατανοήσουμε καλύτερα το μικρό εξωτερικό περιβάλλον δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων παραγωγής ζύθου κρίνεται χρήσιμη μια δομική ανάλυση του κλάδου χρησιμοποιώντας το μοντέλο 5 δυνάμεων του Porter. Απειλή Νεοεισερχόμενων Στον Κλάδο Επιχειρήσεων Στα πλαίσια της Ελληνικής αγοράς η απειλή εισόδου νέων επιχειρήσεων στον κλάδο της ζυθοποιίας είναι αρκετά μικρή. Αυτό συμβαίνει γιατί η αγορά του ζύθου σύμφωνα με τον κύκλο ζωής των προϊόντων βρίσκεται στο στάδιο της ωριμότητας. To γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το ότι οι επιχειρήσεις στον κλάδο είναι καλά εδραιωμένες, ενώ επιπροσθέτως έχουν αναπτυχθεί μεγάλα εμπόδια εισόδου σε αυτόν, κάνει τον κλάδο λιγότερο ελκυστικό για τους νεοεισερχόμενους. Οι απαιτήσεις σε κεφάλαιο είναι πολύ υψηλές καθώς οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται έχουν υψηλό κόστος. Επιπροσθέτως οι ήδη εδραιωμένες επιχειρήσεις στον κλάδο έχουν καταφέρει μέσω της τεχνολογικής τους εδραίωσης να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας όπου μία νεοεισερχόμενη επιχείρηση θα είναι δύσκολο να πετύχει. Παράλληλα, για να μπορέσει να εισέλθει ένας νέος ανταγωνιστής στην αγορά θα πρέπει να μπορέσει να προσφέρει την μπύρα του και στο πιο απομακρυσμένο σημείο της Ελλάδας γεγονός που θέτει ως προαπαιτούμενο ένα πολύ καλά εδραιωμένο δίκτυο διανομής. Τέλος, όπως ήδη προαναφέρθηκε υπάρχει υψηλή συγκέντρωση στον κλάδο που δημιουργεί πολύ υψηλά εμπόδια εισόδου λόγω 56

65 των επενδύσεων που έχουν ήδη κάνει σε διαφημίσεις και προγράμματα προώθησης του προϊόντος οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτόν. Διαπραγματευτική Δύναμη Προμηθευτών Οι προμηθευτές πρώτων υλών είναι πολλοί και δεν υπάρχει διαφοροποίηση των προϊόντων τους με αποτέλεσμα η διαπραγματευτική τους δύναμη να είναι περιορισμένη. Όμως, όσο αν αφορά την συσκευασία, ενώ οι προμηθευτές συσκευασίας είναι λίγοι στον αριθμό αυτό από μόνο του δεν τους δίνει την απαραίτητη διαπραγματευτική δύναμη γιατί η καθετοποίηση προς τα εμπρός είναι μία διαδικασία ιδιαίτερα δαπανηρή καθώς απαιτείται ειδικός εξοπλισμός για την παραγωγή της μπίρας. Οι προμηθευτές λοιπόν βρίσκονται σε μειονεκτική θέση στο σύνολό τους γεγονός που ενισχύεται και από το ότι ορισμένες ζυθοποιίες έχουν προχωρήσει σε καθετοποίηση προς τα πίσω. Διαπραγματευτική Δύναμη Αγοραστών Πελάτες των εταιρειών μπύρας, όπως και των περισσοτέρων βιομηχανιών καταναλωτικών αγαθών είναι οι «ενδιάμεσοι», δηλαδή οι χονδρέμποροι, οι οποίοι φέρνουν σε επαφή τις βιομηχανίες με τα τελικά σημεία πώλησης. Οι χονδρέμποροι λόγω της φύσης τους (που αποτελούν τον βασικό συνδετικό κρίκο ανάμεσα στις ζυθοποιίες και τους τελικούς καταναλωτές) έχουν μεγάλη διαπραγματευτική δύναμη. Αυτή την δύναμη την αντλούν από την θέση τους αλλά και από το γεγονός ότι μπορούν να απαιτούν ευνοϊκότερη μεταχείριση λόγω του γεγονότος ότι πολλές φορές οι επιλογές τους να προωθήσουν συγκεκριμένη εταιρεία επηρεάζουν τις πωλήσεις των άλλων εταιρειών ζυθοποιίας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η πίεση αυξάνεται το καλοκαίρι (εποχιακή πίεση) λόγο της έντονης εποχικότητας που χαρακτηρίζει τον κλάδο στην Ελλάδα. Επιπροσθέτως, λόγω του ότι το προϊόν δεν είναι έντονα διαφοροποιημένο, οι χονδρέμποροι αλλά και οι τελικοί καταναλωτές μπορούν να αλλάζουν από την μία εταιρεία στην άλλη χωρίς ιδιαίτερο κόστος μετακίνησης. Αυτήν την αδυναμία του κλάδου προσπαθούν να αντιμετωπίσουν οι ζυθοποιίες εστιάζοντας στην ανάπτυξη ισχυρού brand loyalty ανάμεσα στις εταιρείες και τους καταναλωτές. Απειλή Από Υποκατάστατα Προϊόντα Δεδομένου ότι η μπύρα δεν αποτελεί βασικό είδος διατροφής η απειλή από τα υποκατάστατα είναι υψηλή, καθώς τα υποκατάστατα της μπύρας όπως είναι το κρασί, 57

66 τα «σκληρά» ποτά, τα ενεργειακά ποτά, τα alcohol free ποτά, τα αναψυκτικά, ακόμη και το νερό ικανοποιούν την ίδια ανάγκη. Επομένως η σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης που μετρά το βαθμό υποκατάστασης των προϊόντων είναι αρκετά υψηλή. Ανταγωνισμός Μεταξύ Υφιστάμενων Επιχειρήσεων Όπως προαναφέρθηκε ο κλάδος της ελληνικής ζυθοποιίας είναι ολιγοπωλιακός. Αυτό καθιστά την ένταση ανάμεσα στις ήδη υπάρχουσες επιχειρήσεις πολύ έντονη. Ο leader της αγοράς Αθηναϊκή Ζυθοποιία κατέχει σε ποσοστά πάνω από την μισή αγορά γεγονός που της δίνει ιδιαίτερη δύναμη. Οι υπόλοιπες εταιρείες είτε προσπαθούν να αποσπάσουν ποσοστά από τον leader είτε ανταγωνίζονται έντονα μεταξύ τους για την αύξηση των μεγεθών τους. Επιπλέον λόγω του εξειδικευμένου εξοπλισμού που απαιτεί η παραγωγή μπύρας υπάρχουν πολύ υψηλά εμπόδια εξόδου από τον κλάδο καθώς ο εν λόγω εξοπλισμός είναι πολύ ακριβός και δεν έχει εναλλακτική χρήση. Τέλος τα προϊόντα που προσφέρουν οι εταιρείες του κλάδου δεν είναι ιδιαίτερα διαφοροποιημένα μεταξύ τους με μόνες διαφορές αυτές στην γεύση αλλά και στην προώθηση. Αυτό το γεγονός καθιστά την ένταση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις επιχειρήσεις ακόμα εντονότερη. 5.3 Παραγωγή και Κατανάλωση Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η διαχρονική εξέλιξη της παραγωγής και κατανάλωσης ζύθου μεταξύ 2005 και ΠΙΝΑΚΑΣ 9: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΖΥΘΟΥ ΣΕ ΕΚ. ΕΚΑΤΟΛΙΤΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 3,98 4,03 4,34 4,37 4,17 3,94 3,70 3,74 3,80 3,75 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 4,19 4,29 4,53 4,58 4,32 4,09 4,09 3,94 3,91 3,84 (Επεξεργασία στοιχείων από www. Fao.org) 58

67 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 4,80 4,50 4,20 3,90 3,60 3,30 3, ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 26: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΖΥΘΟΥ Αυτό που παρατηρείται αμέσως είναι ότι η προσφορά του κλάδου διαχρονικά είναι μικρότερη της ζήτησης και ότι και οι δύο καμπύλες καταγράφουν παρόμοια πορεία. Τόσο η παραγωγή όσο και η κατανάλωση μπύρας αυξάνονται σταθερά από το 2005 έως και το Το 2008 μάλιστα τόσο η παραγωγή όσο και η κατανάλωση καταγράφουν τις υψηλότερες τιμές τους. Από το χρονικό σημείο αυτό και έπειτα παρατηρείται μείωση και των δύο μεγεθών. Συγκεκριμένα από το 2008 έως και το 2011 θα καταγραφεί μείωση της παραγωγής της τάξεως του 15%. Τα δύο επόμενα έτη θα υπάρξει μια μικρή ανάκαμψη ωστόσο το 2014 η παραγωγή θα μειωθεί εκ νέου και θα κυμανθεί στα 3,75 εκ. εκατόλιτρα. Η κατανάλωση θα παρουσιάσει επίσης αρνητική μεταβολή μεταξύ 2008 και 2011 που είναι ίση με 10%. Τα επόμενα έτη θα μειώνεται συνεχώς και το 2014 θα κυμανθεί στα 3,84 εκ. εκατόλιτρα. Μεταξύ 2008 και 2011 η κατανάλωση μπύρας θα μειωθεί κατά 16%, κάτι που θα μπορούσε να αποδοθεί στην μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος ως απόρροια της οικονομικής κρίσης. Να προσθέσουμε στο σημείο αυτό ότι η ζήτηση για μπύρα στην Ελλάδα και επομένως και η κατανάλωσή της επηρεάζεται από διαφόρους παράγοντες πέραν της εξέλιξης του διαθέσιμου εισοδήματος. Τέτοιοι παράγοντες σχετίζονται με την εποχικότητα της μπύρας, την τιμή της σε σχέση με τις τιμές άλλων οινοπνευματωδών ποτών καθώς και την χαμηλή περιεκτικότητά της σε αλκοόλ που επηρεάζει θετικά την κατανάλωση μεγαλύτερων ποσοτήτων. 59

68 5.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Για το ίδιο χρονικό διάστημα παρουσιάζονται οι εισαγωγές και οι εξαγωγές του κλάδου σε όρους όγκου πωλήσεων. ΠΙΝΑΚΑΣ 10: ΕΙΣΑΓΓΩΓΕΣ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΖΥΘΟΥ ΣΕ ΧΙΛ. ΕΚΑΤΟΛΙΤΡΑ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ (Επεξεργασία στοιχείων από www. Fao.org) ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 27: ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΖΥΘΟΥ Παρατηρούμε ότι σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας οι εισαγωγές είναι σημαντικά υψηλότερες από τις εξαγωγές πράγμα που σημαίνει τη διαμόρφωση εμπορικού ελλείματος στον κλάδο. Ο μέσος όρος εισαγωγών είναι ίσος με 529,5 χιλ. εκατ. και ο μέσος όρος εξαγωγών με 285,6 χιλ. εκατ. Επομένως το εμπορικό έλλειμα κατά μέσο όρο κυμαίνεται στο 270,9. Οι εισαγωγές μπύρας ακολουθούν ανοδική πορεία από το 2005 έως και το 2011, έτος στο οποίο θα καταγραφεί και η υψηλότερη τιμή τους (701). Έπειτα παρατηρείται συνεχής πτώση και το 2014 ισούνται με 440 χιλ. εκατολίτρων. Μεταξύ του διαστήματος 2011 και 2014 η μείωση εισαγωγών είναι της τάξεως του 37,2%. Ανάλογη είναι και η πορεία των εξαγωγών, η οποία παρουσιάζεται συνεχώς αυξανόμενη από το 2005 έως και το 2012 όπου καταγράφεται η υψηλότερη τιμή τους (409). Τα επόμενα δύο χρόνια ωστόσο θα υπάρξει σημαντική μείωση και το 2014 οι εξαγωγές ισούνται με 229 χιλ. εκατόλ. Να σημειωθεί ότι από την έναρξη της οικονομικής κρίσης (2009) έως και το 2014 οι εξαγωγές μπύρας μειώθηκαν κατά 33%. 60

69 5.5 Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εταιρειών ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΟΣ - ΕΖΑ Στη συνέχεια επιχειρείται μια προσπάθεια ανάλυσης της οικονομικής θέσης τεσσάρων μεγάλων εταιρειών του κλάδου της ζυθοποιίας για μια σειρά 10 ετών. ( ). Με δεδομένο ότι οι εν λόγω εταιρείες κατέχουν μεγάλα μερίδια αγοράς μπορούμε να εξάγουμε με μεγάλη ασφάλεια συμπεράσματα και για το σύνολο του κλάδου. Επομένως για κάθε αριθμοδείκτη που αναλύεται σε επίπεδο εταιρειών υπολογίζεται και ο αριθμοδείκτης σε επίπεδο κλάδου ως ο μέσος όρος των αριθμοδεικτών των εταιρειών αυτών. Πριν προχωρήσουμε να σημειώσουμε τα εξής ως προς τα διαθέσιμα στοιχεία που επεξεργάστηκαν. Οι αριθμοδείκτες των εταιρειών ΑΘΗΝΑΪΚΗ ζυθοποιία και ΕΖΑ υπολογίζονται κανονικά για όλα τα εξεταζόμενα έτη με βάση τους ισολογισμούς. Οι αριθμοδείκτες της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ υπολογίζονται από το 2006 έως το 2015 (το 2006 αποτελεί το έτος ίδρυσης της εταιρείας ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΙΚΡΟΖΥΘΟΠΟΙΙΕΣ ΑΕ. Το 2010 μετονομάστηκαν σε ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑ ΑΕ.). Επίσης να σημειωθεί ότι οι αριθμοδείκτες της ΜΥΘΟΣ υπολογίζονται μέχρι και το 2014 που είναι και το έτος που έγινε συγχώνευση της ΜΥΘΟΣ και της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ διατηρώντας την ονομασία της δεύτερης εταιρείας. Ο ισολογισμός επομένως της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ το 2015 ενσωματώνει και τα στοιχεία ενεργητικού της ΜΥΘΟΣ. ΠΙΝΑΚΑΣ 11: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 1,40 3,35 3,16 2,94 2,59 1,79 1,73 1,67 1,84 2,08 1,21 2,16 ΜΥΘΟΣ 4,41 3,57 4,52 3,65 3,09 3,43 2,88 2,80 2,89 0,87 3,21 ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 0,14 1,34 1,83 1,03 0,79 0,53 0,70 0,48 1,24 1,00 0,91 ΕΖΑ 2,64 1,86 1,71 1,46 1,53 1,34 1,15 0,51 0,75 0,71 1,22 1,35 ΚΛΑΔΟΣ 2,82 2,23 2,68 2,47 2,06 1,84 1,57 1,42 1,49 1,23 1,14 1,91 ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 1,15 3,10 2,85 2,60 2,37 1,56 1,42 1,65 1,45 1,43 0,94 1,87 ΜΥΘΟΣ 3,82 3,32 4,17 3,38 2,92 3,3 2,65 2,63 2,74 0,76 2,97 ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 1,16 0,47 1,34 0,86 0,67 0,41 0,59 0,41 1,04 0,87 0,78 ΕΖΑ 2,23 1,46 1,3 1,06 1,17 1,04 0,92 0,35 0,59 0,62 1 1,07 ΚΛΑΔΟΣ 2,40 2,26 2,20 2,10 1,83 1,64 1,35 1,31 0,59 0,62 1,00 1,67 61

70 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 1,50% 1,48% 1,61% 1,82% 1,60% 1,06% 2,45% 3,01% 1,63% 3,14% 4,86% 2,20% ΜΥΘΟΣ 51,04% 55,95% 57,90% 57,52% 54,81% 51,40% 49,12% 47,56% 47,80% 42,91% 51,60% - ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 256,23% -29,80% 3,70% 25,59% 38,46% 43,37% 44,00% 41,55% 40,72% 40,24% -0,84% ΕΖΑ 46,82% 46,07% 43,32% 37,26% 32,01% 28,75% 34,49% 27,94% 15,14% 16,44% 17,42% 31,42% ΚΛΑΔΟΣ 33,12% -38,18% 18,26% 25,08% 28,50% 29,92% 32,36% 30,63% 26,53% 25,80% 20,84% 21,71% ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 21,57% 23,93% 25,21% 24,47% 22,86% 17,87% 15,77% 8,55% -2,05% 4,74% -5,46% 14,31% ΜΥΘΟΣ - 54,41% -0,77% 4,26% 4,72% 11,67% 6,82% 5,19% 3,80% 6,60% 13,59% 0,15% ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ - 317,29% - 130,66% - 210,92% - 267,95% -5,48% - 15,95% 368,76% -1,26% 7,06% -1,53% - 57,52% ΕΖΑ 0,16% 0,32% 1,19% 0,31% -0,59% -1,33% -1,81% -6,16% -2,81% -2,72% 1,31% -1,10% - - ΚΛΑΔΟΣ 10,89% -73,45% -25,00% -45,36% -58,50% 4,47% 0,80% 93,74% 0,12% 5,67% -1,89% 11,04% ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 17,31% 19,05% 22,07% 22,74% 21,71% 21,48% 18,97% 10,03% -2,43% 5,45% -6,89% 13,59% - ΜΥΘΟΣ 50,06% -0,82% 4,68% 5,13% 12,05% 7,85% 6,59% 4,48% 7,69% 19,83% 1,74% ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ -26,99% -27,58% -34,20% -7,92% -1,56% -9,93% 378,50% -1,06% 10,05% -1,26% 27,81% ΕΖΑ 0,24% 0,46% 1,57% 0,39% -0,73% -1,44% -1,49% -3,21% -1,41% -1,16% 52,00% 4,11% - ΚΛΑΔΟΣ 10,84% -2,08% 0,19% -1,49% 6,28% 6,58% 3,54% 97,45% 0,70% 8,54% 14,62% 11,81% ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 17,39 18,49 17,34 14,70 15,26 17,92 14,85 22,79 20,63 8,62 9,04 16,09 ΜΥΘΟΣ 5,45 8,46 11,88 11,45 12,80 20,18 19,56 16,77 19,91 20,97 14,74 ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 3,04 1,52 1,02 0,76 4,45 5,10 8,31 11,14 15,75 19,61 7,07 ΕΖΑ 5,65 5,45 4,39 4,28 4,37 4,87 3,82 5,92 8,45 8,53 9,45 5,93 ΚΛΑΔΟΣ 9,50 8,86 8,78 7,86 8,30 11,86 10,83 13,45 15,03 13,47 12,70 10,79 ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 6,65 7,04 7,43 7,28 7,13 7,53 5,11 3,44 3,39 3,98 4,48 5,77 ΜΥΘΟΣ 1,76 2,41 3,04 3,49 3,45 3,93 3,71 3,59 4,78 5,93 3,61 ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 0,18 0,92 1,58 0,51 1,58 2,38 3,97 3,76 5,35 6,09 2,63 ΕΖΑ 2,13 2,37 2,39 2,53 2,36 2,15 1,77 3,03 3,62 2,68 3,00 2,55 ΚΛΑΔΟΣ 3,51 3,00 3,45 3,72 3,36 3,80 3,24 3,51 3,89 4,49 4,52 3,64 ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 0,80 0,80 0,88 0,93 0,95 1,20 1,20 1,17 1,19 1,15 1,26 1,05 ΜΥΘΟΣ 0,92 1,07 1,10 1,09 1,03 1,15 1,27 1,18 1,16 1,46 1,14 ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 0,09 0,21 0,16 0,03 0,28 0,62 1,03 0,85 1,42 0,82 0,55 62

71 ΕΖΑ 1,49 1,41 1,32 1,23 1,24 1,09 0,82 0,52 0,50 0,43 0,40 0,95 ΚΛΑΔΟΣ 1,07 0,84 0,88 0,85 0,81 0,93 0,98 0,98 0,93 1,12 0,83 0,92 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 68% 69% 69% 67% 65% 57% 52% 52% 54% 59% 44% 60% ΜΥΘΟΣ -61% 75% 74% 78% 75% 76% 73% 73% 71% 67% 60% ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 51% 67% 76% 23% 35% 29% 27% 12% 66% 11% 40% ΕΖΑ 63% 55% 54% 48% 53% 47% 39% 49% 53% 46% 43% 50% ΚΛΑΔΟΣ 23% 63% 66% 67% 54% 54% 48% 50% 48% 60% 33% 52% ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 32% 31% 31% 33% 35% 43% 48% 48% 46% 41% 56% 40% ΜΥΘΟΣ 147% 15% 12% 16% 20% 18% 19% 19% 20% 36% 32% ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 49% 33% 24% 77% 65% 71% 73% 88% 34% 89% 60% ΕΖΑ 35% 44% 43% 49% 46% 53% 61% 51% 47% 55% 57% 49% ΚΛΑΔΟΣ 71% 35% 30% 31% 45% 45% 50% 48% 50% 42% 57% 46% ΑΡΙΘΜΟΔEΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΜΟ ΑΘΗΝΑΪΚΗ 2,10 2,27 2,18 2,05 1,87 1,35 1,09 1,06 1,15 1,42 0,80 1,58 ΜΥΘΟΣ -0,41 4,97 6,20 4,81 3,77 4,22 3,82 3,85 3,56 1,86 3,67 ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ 1,03 2,04 3,22 0,30 0,53 0,40 0,36 0,14 1,92 0,13 1,01 ΕΖΑ 1,79 1,24 1,25 0,98 1,15 0,89 0,64 0,95 1,13 0,83 0,75 1,05 ΚΛΑΔΟΣ 1,16 2,38 2,92 2,77 1,77 1,75 1,49 1,56 1,50 1,51 0,56 1,83 63

72 5.5.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης Γενικής Ρευστότητας 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 28: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ζυθοποιία παρουσιάζει σε όλο το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα τιμές του αριθμοδείκτη άνω της μονάδας που είναι ένδειξη επαρκούς ανταπόκρισης στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Κατά μέσο όρο ο αριθμοδείκτης ( ) διαμορφώνεται στο 2,16. Την υψηλότερη τιμή του θα την λάβει το 2006 (3,35) και τη χαμηλότερη το 2015 (1,21). Μεταξύ 2013 και 2014 καταγράφεται η μεγαλύτερη ετήσια αρνητική μεταβολή του δείκτη που ισούται με 41%. Η μείωση αυτή οφείλεται τόσο στη μείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού της εταιρείας όσο και στην αύξηση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Η ΜΥΘΟΣ με εξαίρεση το έτος 2014 παρουσιάζει τιμές του αριθμοδείκτη μεγαλύτερες της μονάδας και ο μέσος όρος μεταξύ ισούται με 2,89. Διαχρονικά δεν παρατηρείται επομένως πρόβλημα ως προς την γενική ρευστότητά της. Η καλύτερη τιμή θα καταγραφεί το 2007 και ισούται με 4,52. Παράλληλα μεταξύ 2013 και 2014 παρατηρείται μεγάλη αρνητική μεταβολή της τάξεως του 69% που οφείλεται κυρίως στη μείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ζυθοποιία εμφανίζει αρκετές διακυμάνσεις του δείκτη με το μέσο όρο δεκαετίας να διαμορφώνεται κάτω της μονάδας στο 0,91, σαφής ένδειξη μη επαρκούς ανταπόκρισης στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Μάλιστα στο διάστημα μεταξύ 2010 και 2013 η τιμή του δείκτη είναι σταθερά κάτω της μονάδας. Το 2014 θα υπάρξει βελτίωση με τον δείκτη να είναι ίσος το έτος αυτό με 1,24 (θετική 64

73 μεταβολή σε σχέση με το 2013 της τάξεως του 61% που οφείλεται και στην μείωση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της και στη μείωση του κυκλοφορούντος ενεργητικού της), η οποία ωστόσο δεν θα διαρκέσει και το 2015 θα μειωθεί εκ νέου στο 1. Όσον αφορά την ΕΖΑ ο μέσος όρος μεταξύ ισούται με 1,35. Η καλύτερη τιμή του δείκτη καταγράφεται το 2005 (2,64) και η χαμηλότερη το 2012 (0,51). Τα έτη ο αριθμοδείκτης είναι διαρκώς μικρότερος της μονάδας με το μέσο όρο τα τρία αυτά έτη να διαμορφώνεται στο 0,65. Το έτος 2015 θα υπάρξει βελτίωση της τάξεως του 71,8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και ο αριθμοδείκτης θα είναι ίσος με 1,22. Συνοψίζοντας, για τον κλάδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας μεταξύ διαμορφώνεται στο 1,91. Το κυκλοφορούν ενεργητικό λοιπόν καλύπτει σε αρκετά καλό βαθμό τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Πριν την εμφάνιση της κρίσης ( ) ο αριθμοδείκτης ισούται κατά μέσο όρο με 2,45. Από το 2009 έως και το 2015 μειώνεται κατά μέσο όρο και ισούται με 1,54. Με βάση την ανάλυση που προηγήθηκε την καλύτερη ρευστότητα εμφανίζει η ΜΥΘΟΣ, ακολουθεί η ΑΘΗΝΑΙΚΗ, αρκετά πιο πίσω η ΕΖΑ και τελευταία η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ με μέσο όρο αριθμοδείκτη μικρότερο της μονάδας. Αριθμοδείτης Ειδικής Ρευστότητας 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 0, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 29: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Είναι προφανές ότι σε γενικές γραμμές, διαχρονικά ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας ακολουθεί τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας. Η ΑΘΗΝΑΙΚΗ 65

74 ζυθοποιία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας καταγράφει μέσο όρο ίσο με 1,87. Η καλύτερη τιμή του δείκτη καταγράφεται στην προ κρίσης περίοδο και συγκεκριμένα το 2006 (3,10). Το 2015 θα παρουσιάσει σημαντική μείωση του δείκτη της τάξεως του 34% με την τιμή να διαμορφώνεται για πρώτη φορά στο 0,94 πράγμα που σημαίνει ότι τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία της ( απαιτήσεις + διαθέσιμα) δεν επαρκούν για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεών της. Η ΜΥΘΟΣ παρουσιάζει διαχρονικά πολύ καλύτερη ρευστότητα με τον δείκτη μεταξύ να ισούται κατά μέσο όρο με 2,97 και να εμφανίζει αρκετές διακυμάνσεις. Η ρευστότητά της να σημειωθεί είναι σε πολύ καλύτερο επίπεδο τα έτη μεταξύ 2005 έως Η καλύτερη τιμή του θα καταγραφεί το έτος 2005 (3,82). Η χειρότερη τιμή θα καταγραφεί (όπως συνέβη και με τον αριθμ. ΓΡ) το 2014 και θα είναι ίση με 0,76. Για την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με 0,78. Αξίζει να προσέξουμε ότι μεταξύ 2006 (χρονιά στην οποία καταγράφεται και η υψηλότερη τιμή του δείκτη 1,16) και 2007 ενώ ο αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας παραμένει σταθερός, ο αριθμοδείκτης ειδικής μειώνεται σημαντικά παρά την μείωση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Αυτό συνέβη λόγω της απότομης αύξησης των αποθεμάτων της εταιρείας. Γενικώς, τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού της δεν επαρκούν για την κάλυψη των υποχρεώσεων της. Η ΕΖΑ κατά μέσο όρο μεταξύ καταγράφει τιμή ίση με 1,07. Μόλις δηλαδή που οι απαιτήσεις και τα διαθέσιμα καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Το πρόβλημα ρευστότητας οξύνεται από το 2011 και έπειτα που για επί σειρά ετών (έως και το 2014) η τιμή του δείκτη είναι μικρότερη της μονάδας. Το 2015 η τιμή είναι ίση με 1. Στο σύνολο του κλάδου ο αριθμοδείκτης άμεσης ρευστότητας διαμορφώνεται κατά μέσο όρο μεταξύ στο 1,67. Αυτό σημαίνει ότι τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού σε επίπεδο κλάδου είναι αρκετά για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Προ οικονομικής κρίσης ( ) η τιμή του αριθμοδείκτη ισούται με 2,16. Από το 2009 και έπειτα ο μέσος όρος θα μειωθεί στο 1,19. Η ΜΥΘΟΣ είναι η εταιρεία που σύμφωνα με τον συγκεκριμένο αριθμοδείκτη ρευστότητας βρίσκεται στην καλύτερη θέση με τον leader του κλάδου την ΑΘΗΝΑΙΚΗ ζυθοποιία να ακολουθεί. Στην Τρίτη θέση έρχεται η ΕΖΑ και έπεται η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ με μέσο όρο στη διάρκεια των εξεταζόμενων ετών μικρότερο της 66

75 μονάδας. Τα συμπεράσματα συμφωνούν απόλυτα με αυτά που προκύπτουν από την εξέταση του αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Αριθμοδείκτης Μικτού Κέρδους 100% 0% % -200% -300% ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 30: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΜΙΚΤΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Το ποσοστό μικτού κέρδους της ΑΘΗΝΑΪΚΗΣ ζυθοποιίας μεταξύ διαμορφώνεται κατά μέσο όρο μόλις στο 2,20%. Παρά τον μεγάλο όγκο πωλήσεων (που κινείται ωστόσο μειωμένος από το 2010 και έπειτα), η εταιρεία αντιμετωπίζει μεγάλο κόστος παραγωγής των προϊόντων της αν κρίνουμε από τις υψηλές τιμές των κόστος πωληθέντων (οι οποίες μειώνονται επίσης από το 2010 και μετά). Ο αριθμοδείκτης παρουσιάζει πολλές διακυμάνσεις και η καλύτερη τιμή του θα σημειωθεί το 2015 (4,86%). Το 2010 θα είναι η χρονιά που καταγράφεται η χαμηλότερη τιμή του (1,06%). Η τιμή του βελτιώνεται συνεχώς από το 2013 και έπειτα. Έτσι μεταξύ 2013 και 2015 σημειώνεται θετική μεταβολή της τάξης του 198%, που οφείλεται στην αύξηση του μικτού κέρδους (λόγω σημαντικής μείωσης του κόστους πωληθέντων). Η ΜΥΘΟΣ κινείται κατά μέσο όρο μεταξύ σε πολύ καλύτερα επίπεδα, με το ποσοστό μικτού κέρδους να κυμαίνεται στο 51,60%. Οι πωλήσεις της κινούνται ανοδικά από το 2005 έως και το Το ίδιο συμβαίνει και με το μικτό κέρδος της εταιρείας. Το 2014 που αποτελεί και το έτος συγχώνευσης της εταιρείας και τα δύο αυτά μεγέθη θα μειωθούν. Η μεγαλύτερη σε μέγεθος μείωση του μικτού κέρδους σε σχέση με τις πωλήσεις θα οδηγήσει και στη μείωση του αριθμοδείκτη κατά 10% σε σχέση με το 2013 που αποτελεί και την υψηλότερη ετήσια αρνητική μεταβολή σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας. Το 2014 θα είναι και το έτος με την χαμηλότερη τιμή του 67

76 αριθμοδείκτη (42,91%). Να σημειώσουμε επίσης ότι το ποσοστό μικτού κέρδους μειώνεται συνεχώς από το 2009 και έπειτα. Η υψηλότερη τιμή του σημειώνεται το 2006 ( 55,95%). Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ εμφανίζει κατά μέσο όρο μεταξύ αρνητικό ποσοστό μικτού κέρδους με βάση τον αριθμοδείκτη της τάξεως του 0,84%. Η αρνητική αυτή τιμή διαμορφώνεται εξαιτίας της πολύ χαμηλής τιμής του αριθμοδείκτη το 2006 ( - 256%) και το 2007 (-29.8%). Τα έτη αυτά ο κύκλος εργασιών είναι κατά πολύ μικρότερος από το κόστος πωληθέντων με αποτέλεσμα στο μικτό αποτέλεσμα να εμφανίζονται ζημίες. Τα επόμενα έτη η τιμή του αριθμοδείκτη θα είναι πολύ καλύτερη και μεταξύ 2008 και 2015 θα ισούται κατά μέσο όρο με 34,70%. Η καλύτερη τιμή του θα σημειωθεί το 2012 (44%). Όσον αφορά την χαμηλότερη δυναμικότητας ζυθοποιία ΕΖΑ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ είναι ίσος με 31,42%. Η υψηλότερη τιμή του θα καταγραφεί το 2005 (46,82%) και η χαμηλότερη το 2013 εν μέσω κρίσης (15,14%). Στο διάστημα αυτό ο αριθμοδείκτης θα μειωθεί κατά 67%. Ακόμη να σημειωθεί ότι από το 2011 και έπειτα παρατηρείται αύξηση του κόστος πωληθέντων της εταιρείας που επηρεάζει αρνητικά το μικτό αποτέλεσμα. Εξετάζοντας το σύνολο του κλάδου ο μέσος όρος του ποσοστιαίου αριθμοδείκτη μικτού κέρδους δεκαετίας διαμορφώνεται στο χαμηλό 21,71%. Πριν από την οικονομική κρίση ( ) ο μέσος όρος κυμαίνεται στο 13,36% και τα έτη από 2009 έως 2015 στο 27,80%. Επομένως η οικονομική κρίση δείχνει να μην επηρέασε το ποσοστό μικτού κέρδους των εταιρειών. Την καλύτερη επίδοση όπως είδαμε με βάση τον συγκεκριμένο αριθμοδείκτη καταγράφει η ΜΥΘΟΣ. Ακολουθεί η ΕΖΑ, ενώ πολύ πιο πίσω έρχεται η ΑΘΗΝΑΪΚΗ (μόλις 2,20%) και με αρνητική τιμή αριθμοδείκτη η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. 68

77 Αριθμοδείκτης Καθαρού Κέρδους Π.Φ 600% 400% 200% 0% -200% -400% ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 31: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ Π.Φ. ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Η ΑΘΗΝΑΙΚΗ ζυθοποιία καταγράφει κατά μέσο όρο μεταξύ αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους ίσο με 14,31%. Η υψηλότερη τιμή θα σημειωθεί στην προ κρίσης περίοδο και συγκεκριμένα το 2007 (25,21%) και η χειρότερη το 2013 ( - 2,05%) λόγω των ζημιών που κατέγραψε η εταιρεία. Από το 2007 έως και το 2013 ο δείκτης μειώνεται συνεχώς για τα έτη που καταγράφει κέρδη. Πέραν του 2013 ζημιογόνο θα είναι και το 2015 με την τιμή του αριθμοδείκτη να ισούται με -5,46%. Για τη ΜΥΘΟΣ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ ισούται με 0,15%, πολύ χαμηλότερος αν τον συγκρίνουμε με τον μέσο όρο του αριθμοδείκτη μικτού κέρδους (51,60%). Αυτό είναι μια ένδειξη ότι η επιχείρηση αντιμετωπίζει υψηλά λειτουργικά έξοδα που μειώνουν το όφελος που προκύπτει από το θετικό μικτό αποτέλεσμα. Η υψηλότερη τιμή του θα σημειωθεί το 2005 ( 54,14%) και η χαμηλότερη το αμέσως επόμενο ζημιογόνο έτος (-0,77%). Επίσης να σημειώσουμε ότι από το 2009 έως και το 2012 ο δείκτης μειώνεται συνεχώς. Η μεταβολή αυτή είναι της τάξεως του 67,4%. Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ είναι η εταιρεία που παρουσιάζει τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις του αριθμοδείκτη μικτού κέρδους κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, με τον μέσο όρο να κυμαίνεται στο -57,52%. Τα περισσότερα λοιπόν έτη της εταιρείας είναι ζημιογόνα με εξαίρεση το 2012 και 2014 που καταγράφει κέρδη. Η καλύτερη και εντυπωσιακή τιμή του αριθμοδείκτη σημειώνεται το 2012 (368,76%). Το προηγούμενο έτος ήταν στο - 15,95%. Η εκτόξευση αυτή του αριθμοδείκτη οφείλεται στην κατακόρυφη αύξηση των πωλήσεων και ταυτόχρονη μείωση του κόστους πωληθέντων που της επέτρεψαν να 69

78 καταγράψει υψηλό μικτό αποτέλεσμα. Παράλληλα, το έτος αυτό υπήρξαν σημαντικά έκτακτα και ανόργανα έσοδα που συνέβαλαν θετικά στο καθαρό αποτέλεσμα. Η ΕΖΑ καταγράφει κατά μέσο όρο ( ) επίσης αρνητική τιμή του αριθμοδείκτη ίση με -1,10%. Τα έτη 2005 έως 2008 ο αριθμοδείκτης αν και χαμηλός είναι θετικός. Ωστόσο, μεταξύ 2009 και 2012 οι τιμές του θα είναι αρνητικές. Παρατηρείται μια σχετική ανάκαμψη το 2013, όπου η εταιρεία είναι κερδοφόρα για να επιστρέψει στις ζημίες το Η υψηλότερη τιμή του αριθμοδείκτη ισούται με 0,32% το έτος Συνοψίζοντας για τον κλάδο, ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους προ φόρων για το διάστημα ( ) είναι αρνητικός και ίσος με -11,04%. Επομένως ο κλάδος είναι στο σύνολό του ζημιογόνος. Μεταξύ 2005 και 2009 ο μέσος όρος κυμαίνεται στο -42,64%. Ωστόσο, παρόλο την εμφάνιση της κρίσης ο μέσος όρος για το διάστημα 2009 έως 2015 ισούται με 6,34%. Να σημειώσουμε επίσης, ότι το αρνητικό ποσοστό του αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους μεταξύ ( ), οφείλεται κυρίως στην πολύ κακή επίδοση από άποψη κερδών της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ ζυθοποιίας. Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Ενεργητικού 400% 300% 200% 100% 0% % ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 32: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Ο εν λόγω αριθμοδείκτης για την ΑΘΗΝΑΪΚΗ μεταξύ ( ) ισούται κατά μέσο όρο με 13,59%. Η καλύτερη τιμή του θα σημειωθεί το 2008 και είναι ίση με 22,74%. Οι χαμηλότερες τιμές του σημειώνονται τα ζημιογόνα έτη 2013 και 2015 ( - 2,43% και - 6,89%) αντίστοιχα. Από το 2009 έως και το 2013 η τιμή του αριθμοδείκτη μειώνεται συνεχώς ως αποτέλεσμα της μείωσης των καθαρών αποτελεσμάτων χρήσεως 70

79 που είναι μεγαλύτερη σε μέγεθος από την μείωση του συνολικού ενεργητικού της. Το 2014 θα επιστρέψει στα κέρδη με αποτέλεσμα η τιμή του αριθμοδείκτη να βελτιωθεί (5,45%), ωστόσο το 2015 θα επιστρέψει στις ζημίες. Η ΜΥΘΟΣ παρουσιάζει χαμηλή αποδοτικότητα ενεργητικού καθώς κατά μέσο όρο ο αριθμοδείκτης διαμορφώνεται στο 1,74%. Με εξαίρεση τα ζημιογόνα έτη 2005 και 2006 όπου ο δείκτης θα λάβει αρνητικές τιμές (- 50,6% και - 0,82 αντίστοιχα), τα υπόλοιπα έτη είναι θετικός. Τα έτη μεταξύ 2009 και 2012 σημειώνεται συνεχόμενη μείωση της τιμής του αριθμοδείκτη. Παράλληλα την περίοδο αυτή η αξία των παγίων αυξήθηκε χωρίς ωστόσο αυτό να έχει θετικό αντίκτυπο στις πωλήσεις της εταιρείας. Επομένως μπορούμε να κάνουμε λόγο για αστοχία επενδύσεων. Η καλύτερη τιμή του αριθμοδείκτη θα σημειωθεί το 2014 ( 19,83%) ως αποτέλεσμα της αύξησης των καθαρών προ φόρων κερδών κατά 80.5% σε σχέση με το Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ παρόλο που καταγράφει ζημίες τα περισσότερα έτη, θα καταγράψει το μεγαλύτερο μέσο όρο αριθμοδείκτη από τις εξεταζόμενες εταιρείες μεταξύ που ισούται με 27,81%. Αυτό συμβαίνει εξαιτίας των πολύ υψηλών κερδών που σημείωσε το 2012 και διαμόρφωσαν αναλόγως την τιμή του αριθμοδείκτη συνολικής αποδοτικότητας ενεργητικού, η οποία το έτος αυτό είναι ίση με 378,5%. Η μεγάλη μεταβολή που παρατηρείται μεταξύ 2014 και 2015 όπου ο αριθμοδείκτης από το 10,05% έπεσε στο - 1,26%, οφείλεται στην απότομη αύξηση του ενεργητικού της μετά την συγχώνευση με την ΜΥΘΟΣ. Όσον αφορά την ΕΖΑ, ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα ισούται με 4,11%. Η εταιρεία από το 2009 έως και το 2012 παρουσιάζει αρνητικές τιμές αριθμοδείκτη, λόγω ζημιών και λόγω αύξησης του συνολικού ενεργητικού (ως αποτέλεσμα αύξησης των παγίων). Επομένως και σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να κάνουμε λόγο για μη αποδοτικές επενδύσεις. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2015 και είναι ίση με 52%. Το έτος αυτό η εταιρεία κατέγραψε τα υψηλότερα καθαρά κέρδη προ φόρων στη διάρκεια της δεκαετίας. Σε επίπεδο κλάδου ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη συνολικής αποδοτικότητας ενεργητικού διαμορφώνεται στο 11,81%. Αυτό αποτελεί μια ένδειξη ότι στο σύνολο τους οι επιχειρήσεις προβαίνουν σε επενδύσεις οι οποίες δεν έχουν άμεσο αντίκτυπο στις πωλήσεις και επομένως στα κέρδη τους. Αυτό γίνεται ακόμη πιο προφανές αν εξετάσει κανείς το υψηλό ποσοστό των παγίων στοιχείων που αντιστοιχεί στο σύνολο 71

80 του ενεργητικού. Στην προ κρίσης περίοδο ( ) η τιμή του αριθμοδείκτη ισούται κατά μέσο όροι με -1,59%. Από το 2009 έως και το 2015 ο μέσος θα βελτιωθεί και καταγράφεται στο 19,67%. Την καλύτερη αποδοτικότητα επενδυμένων κεφαλαίων στη διάρκεια της δεκαετίας την παρουσιάζει η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Ακολουθεί η ΑΘΗΝΑΪΚΗ και πολύ πιο πίσω έρχεται η ΕΖΑ. Την χειρότερη απόδοση παρουσιάζει η ΜΥΘΟΣ (μόλις 1,74%) ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ 30,00 20,00 10,00 Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Αποθεμάτων 0, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 33: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την ΑΘΗΝΑΪΚΗ ζυθοποιία ο οποίος παρουσιάζει αρκετές διακυμάνσεις στη διάρκεια της δεκαετίας διαμορφώνεται στο 16,09. Η υψηλότερη τιμή του θα σημειωθεί το 2012 (22,79) και η χαμηλότερη το 2014 (8,62). Μάλιστα σε σχέση με το 2013 η τιμή του δείκτη μειώνεται το 2014 κατά 58,2%, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη μεταβολή όπως φαίνεται και διαγραμματικά. Το έτος αυτό μειώθηκε σημαντικά το κόστος πωληθέντων και ο Μ.Ο αποθεμάτων αυξήθηκε, δημιουργώντας έτσι πρόβλημα υπεραποθεματοποίησης. Το 2015 ο δείκτης θα βελτιωθεί ελαφρώς στο (9,04) λόγω της μικρής αύξησης στο κόστος πωληθέντων. Η ΜΥΘΟΣ στη διάρκεια της δεκαετίας σημειώνει χαμηλότερο μέσο όρο της τάξεως του 14,74. Η πορεία ωστόσο του αριθμοδείκτη, με εξαίρεση το χρονικό διάστημα είναι ανοδική. Η χαμηλότερη τιμή θα καταγραφεί το 2005 (5,45) και η υψηλότερη το 2014 (20,97). Μεταξύ 2005 και 2014 η θετική μεταβολή της τιμής του 72

81 αριθμοδείκτη είναι ίση με 284,7%, που φανερώνει την διαχρονικά σωστή διαχείριση αποθεμάτων από την πλευρά της εταιρείας. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ μεταξύ είναι αρκετά χαμηλότερος και ίσος με 7,07. Από το 2009 και έπειτα πορεία του είναι συνεχώς ανοδική. Πιο συγκεκριμένα μεταξύ 2009 και 2015 η τιμή του θα αυξηθεί από το 0,76 στο 19,61. Το 2015 είναι και το έτος που καταγράφεται η υψηλότερη τιμή του. Η χαμηλότερη θα σημειωθεί το 2008 και είναι ίση μόλις με 1,02. Η ΕΖΑ παρουσιάζει διαχρονικά την μεγαλύτερη σταθερότητα στην τιμή του αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων. Ο μέσος όρος μεταξύ ισούται με 5,93. Από το 2011 έως το 2015 σημειώνεται σημαντική αύξηση του δείκτη της τάξεως του 147.3%, λόγω μείωσης του Μ.Ο αποθεμάτων που διατηρεί η εταιρεία. Σε αυτό συντέλεσε η αύξηση του κόστους πωληθέντων την συγκεκριμένη περίοδο. Στο σύνολο του κλάδου ο μέσος όρος ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων μεταξύ κυμαίνεται στο 10,79. Για το χρονικό διάστημα ο αριθμοδείκτης διαμορφώνεται στο 8,66 (μέσος χρόνος παραμονής αποθεμάτων στην αποθήκη = 42 ημέρες) και για το διάστημα στο 6,49 (μέσος χρόνος παραμονής αποθεμάτων στην αποθήκη = 56 ημέρες). Η οικονομική κρίση φαίνεται να επηρέασε τον λειτουργικό κύκλο του κλάδου αυξάνοντας τον χρόνο παραμονής των αποθεμάτων στην αποθήκη κατά 14 ημέρες. Την καλύτερη κυκλοφοριακή ταχύτητα με βάση την προηγηθείσα ανάλυση παρουσιάζει η ΑΘΗΝΑΪΚΗ ζυθοποιία και ακολουθούν η ΜΥΘΟΣ, η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ και η ΕΖΑ. Αριθμοδείκτης Ταχύτητας Είσπραξης Απαιτησεων 8,00 6,00 4,00 2,00 0, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 34: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ

82 Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων μεταξύ διαμορφώνεται κατά μέσο όρο στο 5,77 για την ΑΘΗΝΑΪΚΗ ζυθοποιία. Η υψηλότερη τιμή του σημειώνεται το 2010 (7,53) και η χαμηλότερη το 2013 (3,39). Μεταξύ αυτού του χρονικού διαστήματος η τιμή του δείκτη βαίνει συνεχώς μειούμενη και η μεταβολή που συντελείται είναι της τάξεως του 54,9%. Η μεγάλη αυτή μεταβολή καταγράφηκε εξαιτίας της μείωσης του κύκλου εργασιών και της ταυτόχρονης αύξησης των απαιτήσεων από μέρους της εταιρείας. Το 2014 εμφανίζεται ελαφριά άνοδος της τιμής του αριθμοδείκτη, η οποία θα συνεχιστεί και το 2015 με την τιμή το έτος αυτό να ισούται με 4,48. Για την ΜΥΘΟΣ ο αριθμοδείκτης μεταξύ ισούται κατά μέσο όρο με 3,61. Η υψηλότερη τιμή του θα σημειωθεί το τελευταίο έτος λειτουργίας της το 2014 (5,93) και η χαμηλότερη το 2005 (1,76). Η θετική μεταβολή του αριθμοδείκτη μεταξύ αυτών των ετών είναι της τάξεως του 70,3%, που σημαίνει ότι με την πάροδο του χρόνου η εταιρεία διαχειρίζεται όλο και πιο αποτελεσματικά το λογαριασμό απαιτήσεων. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ( ) ισούται με 2,63. Από το 2009 έως και το 2012 παρατηρείται απότομη θετική μεταβολή της τάξεως του 678% ( από 0,51 σε 3,97) που οφείλεται στην σημαντική αύξηση του τζίρου της εταιρείας. Παρόλο που το 2013 παρατηρείται μικρή μείωση της τιμής το 2014 και 2015 η αλματώδης αύξηση συνεχίζεται. Η πιο υψηλή τιμή του δείκτη καταγράφεται το 2015 (6,09) και η χαμηλότερη το 2006 (0,18). Η ΕΖΑ παρουσιάζει μέσο όρο ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων μεταξύ ίσο με 2,55. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2013 (3,62) και η χαμηλότερη το 2011 (1,77). Η μεγαλύτερη θετική μεταβολή της τάξεως του 104%, παρατηρείται μεταξύ 2011 και 2013 όπου η τιμή του αριθμοδείκτη αυξήθηκε από το 1,77 στο 3,62. Σε αυτό συντέλεσε τόσο η αύξηση του κύκλου εργασιών όσο και η μείωση των απαιτήσεων από την πλευρά της εταιρείας. Συνοψίζοντας για τον κλάδο, ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας απαιτήσεων διαμορφώνεται κατά μέσο όρο μεταξύ στο 3,64. Δηλαδή η μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στις επιχειρήσεις του κλάδου είναι 100 ημέρες. Μεταξύ 2005 και 2009 ο μέσος όρος διαμορφώνεται στο 3,41 και από το 2009 έως το 2015 στο 3,83. Την καλύτερη διαχείριση των απαιτήσεών της διαχρονικά, πετυχαίνει η 74

83 ΑΘΗΝΑΪΚΗ. Ακολουθεί η ΜΥΘΟΣ και αρκετά πιο πίσω με σχεδόν ίση τιμή αριθμοδείκτη η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ και η ΕΖΑ. 2,00 1,50 1,00 0,50 Αριθμοδείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Ενεργητικού 0, ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 35: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Για την Αθηναϊκή ζυθοποιία ο μέσος όρος ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού διαμορφώνεται στο 1,05 μεταξύ Οι χαμηλότερες τιμές του δείκτη καταγράφονται τα έτη 2005 και 2006 (0,80) και η υψηλότερη τιμή του το ,26. Από το 2009 και έπειτα που οι πωλήσεις της επιχείρησης άρχισαν να μειώνονται, μειώθηκε ταυτόχρονα και το συνολικό ενεργητικό, μέσω σημαντικής μείωσης των πάγιων στοιχείων, σε μια προσπάθεια της επιχείρησης να αποφύγει την υπερεπένδυση κεφαλαίων. Σε γενικές γραμμές η Αθηναϊκή χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιήσει τις πωλήσεις της. Η ΜΥΘΟΣ μεταξύ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη ίσο με 1,14. Το 2014 σημειώνεται η μεγαλύτερη τιμή (1,46) και το 2005 η μικρότερη (0,91). Αξίζει να προσέξουμε την απότομη θετική μεταβολή μεταξύ 2013 και 2014 όπου ο αριθμοδείκτης αυξήθηκε κατά 25,8% (από το 1,16 στο 1,46). Αυτό οφείλεται στην μείωση του συνολικού ενεργητικού της κατά 30% (όλα τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού μειώθηκαν) και όχι στην αύξηση των πωλήσεων οι οποίες μειώθηκαν στο διάστημα αυτό. Γενικώς, η καμπύλη δεν παρουσιάζει άλλες έντονες αυξομειώσεις, πράγμα που σημαίνει ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί διαχρονικά με ορθό τρόπο τα περιουσιακά της στοιχεία. Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ στο διάστημα θα σημειώσει μέσο όρο του εξεταζόμενου αριθμοδείκτη ίσο με 0,55. Η καλύτερη τιμή του καταγράφεται το

84 (1,42) και η χειρότερη το 2006 (0,09). Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας παρουσιάζονται αρκετές αυξομειώσεις όπως φαίνεται και διαγραμματικά. Μεταξύ 2009 και 2012 παρατηρείται αλματώδη αύξηση της τιμής του αριθμοδείκτη με την τιμή του να αυξάνεται από το 0,03 στο 1,03. Σε αυτό το διάστημα οι πωλήσεις της επιχείρησης αυξάνονται με μεγαλύτερο ρυθμό από την αύξηση του συνολικού ενεργητικού. Μεταξύ 2012 και 2013 παρατηρείται μείωση του αριθμοδείκτη της τάξεως του 21%, λόγω της μεγάλης επένδυσης που έγινε σε πάγια στοιχεία τα οποία προφανώς δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα. Αμέσως μετά, μεταξύ καταγράφεται νέα σημαντική αύξηση της τιμής του αριθμοδείκτη λόγω ταυτόχρονης μείωσης του συνολικού ενεργητικού (πραγματοποιήθηκε ρευστοποίηση παγίων) και αύξησης των πωλήσεων. Ωστόσο, μεταξύ θα σημειωθεί εκ νέου μείωση που οφείλεται στην μεγάλη αύξηση του ενεργητικού της επιχείρησης μετά τη συγχώνευση με τη ΜΥΘΟΣ. Όσον αφορά την μικρότερης δυναμικότητας ζυθοποιία ΕΖΑ, ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού διαμορφώνεται μεταξύ στο 0,92. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2005 (1,49) και η χαμηλότερη το 2015 (0,40). Η ΕΖΑ αποτελεί ξεκάθαρη περίπτωση υπερεπένδυσης κεφαλαίων καθώς η μεγάλη αύξηση των παγίων στοιχείων της κατά τη διάρκεια της δεκαετίας δεν της έχουν επιτρέψει να πραγματοποιήσει τις αναμενόμενες πωλήσεις. Να σημειωθεί ότι μεταξύ 2005 και 2015 η αξία των πάγιων περιουσιακών της στοιχείων αυξήθηκε από σε ευρώ. Από το 2010 και έπειτα η πορεία του αριθμοδείκτη είναι συνεχώς πτωτική. Όσον αφορά τον κλάδο, ο αριθμοδείκτης κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού στη διάρκεια της δεκαετίας διαμορφώνεται στο 0,92. Μεταξύ ισούται με 0,89 και την περίοδο της κρίσης ισούται με 0,94. Παρά την οικονομική κρίση οι επιχειρήσεις φαίνεται να προβαίνουν σε επενδύσεις, οι οποίες ωστόσο στο σύνολό τους δεν φέρνουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα από άποψη πωλήσεων. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες, η Αθηναϊκή καταγράφει την υψηλότερη τιμή του αριθμοδείκτη με την ΜΥΘΟΣ να ακολουθεί. Έπεται η ΕΖΑ και η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ με τιμές αριθμοδείκτη μικρότερες της μονάδας. 76

85 5.5.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Αριθμοδείκτης Ιδίων Προς Συνολικά Κεφάλαια 100% 50% 0% % -100% ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 36: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την ΑΘΗΝΑΙΚΗ ζυθοποιία μεταξύ κυμαίνεται στο 60%. Η καλύτερη τιμή του σημειώνεται το 2006 και 2007 (69%) και η χειρότερη το 2015 (44%). Όπως φαίνεται και από την καμπύλη η τιμή του αριθμοδείκτη είναι σχετικά σταθερή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας, χωρίς να παρουσιάζει έντονες αυξομειώσεις. Από το 2008 έως το 2012 τα ίδια κεφάλαια μειώνονται ως ποσοστό του συνολικού ενεργητικού της εταιρείας, ωστόσο το 2013 και 2014 παρουσιάζεται ελαφριά ανάκαμψη, η οποία θα διακοπεί το 2015 με τον αριθμοδείκτη να μειώνεται κατά 25,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Για την ΜΥΘΟΣ ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη μεταξύ θα διαμορφώνεται επίσης στο 60%. Η υψηλότερη τιμή του καταγράφεται το 2008 (78%) και η χαμηλότερη το 2005 (- 61%), που σημαίνει πρακτικά την πλήρη χρηματοδότηση του ενεργητικού της εταιρείας από ξένα κεφάλαια. Μπορούμε να διακρίνουμε 2 περιόδους. Μια απότομη αύξηση μεταξύ και μια σταθερή πορεία μεταξύ Η απότομη αύξηση οφείλεται στην μεγάλη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου που πραγματοποιήθηκε το 2006 και είχε ως συνέπεια ο αριθμοδείκτης από το -61% το 2005 και διαμορφωθεί στο 75% το Αξίζει επίσης να προσέξουμε ότι από το 2010 και έπειτα η τιμή του αριθμοδείκτη μειώνεται συνεχώς που σημαίνει την όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση της επιχείρησης από ξένα κεφάλαια. 77

86 Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ σημειώνει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 40%. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2008 (76%) και η χαμηλότερη το 2011 (11%). Η καμπύλη του αριθμοδείκτη παρουσιάζει πολλές αυξομειώσεις. Χαρακτηριστική είναι η αρνητική μεταβολή που παρουσιάζεται μεταξύ και είναι της τάξεως του 70% (ο αριθμοδείκτης μειώθηκε από 76% σε 23%). Η μείωση αυτή οφείλεται στην μεγάλη επένδυση σε πάγιο εξοπλισμό που πραγματοποιήθηκε και είχε ως επακόλουθο την αύξηση του συνολικού ενεργητικού. Το ίδιο συνέβη και μεταξύ όπου η νέα μεγάλη επένδυση της εταιρείας είχε ως αποτέλεσμα την αρνητική μεταβολή του αριθμοδείκτη κατά 83% ( από το 66% στο 11%). Υψηλή θετική μεταβολή παρουσιάζεται το διάστημα , λόγω της ταυτόχρονης μείωσης του ενεργητικού και της αύξησης των ιδίων κεφαλαίων (ως αποτέλεσμα της αύξησης των πωλήσεων). Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη για την ΕΖΑ θα διαμορφωθεί μεταξύ στο 50%. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2005 (63%) και η χαμηλότερη το 2011 (39%). Η πορεία του αριθμοδείκτη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σχετικά σταθερή όπως φαίνεται και διαγραμματικά. Η μεγαλύτερη θετική μεταβολή καταγράφεται μεταξύ και είναι της τάξεως του 49%. Η μεταβολή αυτή οφείλεται στην αύξηση των ιδίων κεφαλαίων (ως αποτέλεσμα της σημαντικής αύξησης του κύκλου εργασιών της επιχείρησης τη χρονιά αυτή). Συνοψίζοντας για τον κλάδο ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη ιδίων κεφαλαίων προς τα συνολικά κεφάλαια διαμορφώνεται για την εξεταζόμενη δεκαετία στο 52%. Αυτό σημαίνει ότι λίγο παραπάνω από τα μισά περιουσιακά στοιχεία σε επίπεδο κλάδου χρηματοδοτούνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Το διάστημα ο μέσος όρος διαμορφώνεται στο 55% και το διάστημα στο 50%. Όσον αφορά τις εξεταζόμενες εταιρείες η ΑΘΗΝΑΙΚΗ και η ΜΥΘΟΣ έρχονται πρώτες στην κατάταξη (αριθμοδείκτης = 60%) και ακολουθούν η ΕΖΑ και η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. 78

87 Αριθμοδείκτης Δανειακής Επιβάρυνσης 200% 150% 100% 50% 0% ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 37: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΔΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Όπως είναι λογικό ο αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης για τις εξεταζόμενες εταιρείες ακολουθεί την αντίθετη πορεία από αυτή του δείκτη ιδίων προς συνολικά κεφάλαια. Για την Αθηναϊκή ο μέσος όρος μεταξύ διαμορφώνεται στο 40%, που σημαίνει ότι διαχρονικά το 40% των περιουσιακών της στοιχείων χρηματοδοτείται από ξένα κεφάλαια. Η χαμηλότερη τιμή του αριθμοδείκτη καταγράφεται τα έτη 2006 και 2007 (31%) και η υψηλότερη το %. Η υψηλή τιμή του 2015 προκύπτει από την μεγάλη αύξηση των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Η ΜΥΘΟΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη μεταξύ ίσο με 32%. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2005 (147%) και η χαμηλότερη το 2007 (μόλις 12%). Η μεγάλη μείωση μεταξύ οφείλεται στον μηδενισμό των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων της εταιρείας το Όπως είδαμε και στην εξέταση του προηγούμενου αριθμοδείκτη το 2006 πραγματοποιήθηκε και μεγάλη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, που βοήθησε την επιχείρηση να πληρώσει τις υποχρεώσεις της. Ο μέσος όρος της τιμής του αριθμοδείκτη για την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ μεταξύ είναι ίσος με 60%. Επομένως συμπεραίνουμε ότι διαχρονικά το μεγαλύτερο μέρος του ενεργητικού της εταιρείας χρηματοδοτείται από ξένα κεφάλαια. Η μεγαλύτερη τιμή του δείκτη σημειώνεται το 2015 (0,89) και η μικρότερη το 2008 (0,24). Η απότομη αύξηση μεταξύ και οφείλεται στην αύξηση των μακροπρόθεσμων υποχρεώσεων λόγω της επένδυσης σε πάγιο εξοπλισμό που πραγματοποιήθηκε τα έτη αυτά. 79

88 Η ΕΖΑ μεταξύ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη ίσο με 49%. Η υψηλότερη τιμή σημειώνεται το 2011 (61%) και η χαμηλότερη το 2005 (35%). Το διάστημα παρατηρούμε ότι ο αριθμοδείκτης μειώνεται συνεχώς λόγω της μεγάλης αύξησης του συνολικού ενεργητικού, παρά το γεγονός ότι οι υποχρεώσεις στο σύνολό τους αυξάνονται κατά την περίοδο αυτή. Σε επίπεδο κλάδου ο μέσος όρος του αριθμοδείκτης δανειακής επιβάρυνσης διαμορφώνεται μεταξύ στο 49%. Μεταξύ ο μέσο όρος ισούται με 42% και μεταξύ με 48%. Παρατηρούμε λοιπόν ότι η εξάρτηση των επιχειρήσεων από τα ξένα κεφάλαια προκριμένου να επιτελέσουν τη λειτουργία τους αυξάνεται από την έναρξη της κρίσης και έπειτα. Αριθμοδείκτης Ιδίων Προς Ξένα Κεφάλαια 8,00 6,00 4,00 2,00 0, , ΑΘΗΝΑΪΚΗ ΜΥΘΟΣ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΕΖΑ ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 38: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ ΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Ο μέσος όρος του εν λόγω αριθμοδείκτη για την ΑΘΗΝΑΙΚΗ μεταξύ ισούται με 1,58. Αυτό σημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης χρηματοδοτούνται σε μεγαλύτερο βαθμό από τους ίδιους τους φορείς της. Η μεγαλύτερη τιμή του αριθμοδείκτη σημειώνεται το 2007 (2,18) και η μικρότερη το 2015 (0,80). Η μικρότερη της μονάδας τιμή το 2015 αποτελεί ένδειξη υπερδανεισμού. Η ΜΥΘΟΣ καταγράφει μέσο όρο αριθμοδείκτη για το διάστημα ίσο με 3,67. Η πολύ καλή αυτή επίδοση δείχνει ότι οι πιστωτές της επιχείρησης απολαμβάνουν μεγάλη ασφάλεια. Η υψηλότερη τιμή του δείκτη σημειώνεται το 2007 (6,20) και η χαμηλότερη το 2014 (1,86). Σε κανένα από τα εξεταζόμενα έτη ο αριθμοδείκτης δεν είναι μικρότερος της μονάδας, που σημαίνει ότι το συνολικό ενεργητικό της επιχείρησης χρηματοδοτείται κυρίως από τους φορείς της. 80

89 Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ παρουσιάζει αρκετές διακυμάνσεις του αριθμοδείκτη. Ο μέσος όρος κατά τη διάρκεια της δεκαετίας είναι σχεδόν ίσος με τη μονάδα (1,01), που σημαίνει ότι τα στοιχεία του ενεργητικού της χρηματοδοτούνται εξίσου το ίδιο από τους φορείς και τους πιστωτές της. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2008 (3,22) και η χαμηλότερη το 2013 (0,14). Ο μέσος όρος για την ΕΖΑ κυμαίνεται μεταξύ στο 1,05. Η σχεδόν ίση τιμή με τη μονάδα οφείλεται στο γεγονός ότι στα 6 από τα 10 εξεταζόμενα έτη η τιμή του αριθμοδείκτη είναι μικρότερη της μονάδας. Η υψηλότερη τιμή καταγράφεται το 2005 (1,79) και η χαμηλότερη το 2011 (0,64). Σε κλαδικό επίπεδο ο μέσος όρος μεταξύ για τον αριθμοδείκτη ιδίων προς ξένα κεφάλαια διαμορφώνεται στο 1,83. Επομένως το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών στοιχείων του κλάδου χρηματοδοτείται από τους ίδιους τους φορείς. Ο μέσος όρος του αριθμοδείκτη το διάστημα ισούται με 2,20 και το διάστημα με 1, ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Παρακάτω συνοψίζονται τα βασικά συμπεράσματα της χρηματοοικονομικής ανάλυσης που προηγήθηκε με τη βοήθεια των αριθμοδεικτών ρευστότητας, αποδοτικότητας, δραστηριότητας και διάρθρωσης κεφαλαίων. Ρευστότητα Κλάδου Ζυθοποιίας ,00 2,82 2,68 2,50 2,40 2,20 2,00 2,06 1,83 1,50 1,57 1,35 1,49 1,14 1,00 1,00 0,50 0,59 0, ΓΕΙΚΗ ΡΕΥΤΣ. ΕΙΔΙΚΗ ΡΕΥΣΤ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 39: ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Παρατηρείται ότι η γενική και η ειδική ρευστότητα του κλάδου μειώνονται διαχρονικά. Ο μέσος όρος μεταξύ για τον αριθμοδείκτη γενικής ρευστότητας ισούται με 1,91 και για τον αριθμοδείκτη ειδικής ρευστότητας με 1,67. Χαρακτηριστικό είναι 81

90 το γεγονός ότι τα έτη 2013 και 2014 ο αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας είναι μικρότερος της μονάδας που σημαίνει ότι τα άμεσα ρευστοποιήσιμα στοιχεία του ενεργητικού των επιχειρήσεων δεν επαρκούν για την κάλυψη των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Πριν την κρίση τόσο η γενική όσο και η ειδική ρευστότητα κατέγραψαν υψηλότερες τιμές με μέσους όρους 2,54 και 1,54 αντίστοιχα σε σχέση με την περίοδο της κρίσης όπου οι παραπάνω μέσοι όροι μειώνονται στο 2,16 και 1,19. Την καλύτερη ρευστότητα διαχρονικά παρουσιάζει η εταιρεία ΜΥΘΟΣ. Αποδοτικοτητα Κλάδου Ζυθοποιίας 150% 100% 50% 0% % % ΜΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΘΑΡΟ ΚΕΡΔΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 40: ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας παρουσιάζουν αρκετές διακυμάνσεις. Παρόλο που ο αριθμοδείκτης μικτού κέρδους από το 2007 και έπειτα καταγράφει σταθερή θετική πορεία ο αριθμοδείκτης καθαρού κέρδους είναι αρνητικός μεταξύ , επομένως ο κλάδος λειτουργεί με ζημιές για μια σειρά 5 ετών. Πριν την κρίση οι αριθμοδείκτες μικτού κέρδους, αποδοτικότητας ενεργητικού και καθαρού κέρδους είναι κατά μέσο όρο ίσοι με 13,36%, -1,59% και -42,64% αντίστοιχα. Την περίοδο της κρίσης οι μέσοι όροι ισούνται με 27,80%, 19,67% και 6,34%. Παρατηρείται επομένως βελτίωση της αποδοτικότητας των επιχειρήσεων από το 2009 και έπειτα. Την καλύτερη αποδοτικότητα με βάση τον αριθμοδείκτη μικτού κέρδους παρουσιάζει η ΜΥΘΟΣ, ενώ με βάση τον αριθμοδείκτη καθαρού κέρδους η ΑΘΗΝΑΙΚΗ. Τέλος, με βάση τον αριθμοδείκτη αποδοτικότητας ενεργητικού σε καλύτερη θέση είναι η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. 82

91 20,00 Δραστηριότητα Κλάδου Ζυθοποιίας 15,00 15,03 12,70 10,00 9,50 10,83 8,78 8,30 5,00 3,51 3,45 3,36 3,24 3,89 4,52 0,00 1,07 0,88 0,81 0,98 0,93 0, ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΙΣΠΡΑΞΗΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 41: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Εξετάζοντας τους αριθμοδείκτες δραστηριότητας του κλάδου παρατηρούμε ότι οι καμπύλες του αριθμοδείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων και κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού διαγράφουν σταθερή πορεία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας. Ο αριθμοδείκτης της κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων παρουσιάζει αρκετές αυξομειώσεις και η πορεία του βελτιώνεται από το 2009 και έπειτα. Πιο συγκεκριμένα την προ κρίσης περίοδο οι αριθμοδείκτες κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων, ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων και κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού καταγράφουν μέσους όρους ίσους με 8,66, 3,41 και 0,89 αντίστοιχα. Κατά τη διάρκεια της κρίσης οι παραπάνω αριθμοδείκτες καταγράφουν μέσους όρους ίσους με 6,49, 3,83 και 0,94. Επομένως οι 2 από τους 3 εξεταζόμενους αριθμοδείκτες αυξάνονται που σημαίνει ότι εν καιρώ κρίσεως οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν εντατικότερα τα στοιχεία του ενεργητικού τους και φροντίζουν να μην αφήνουν ανείσπραχτες απαιτήσεις. Ωστόσο, η διαχείριση των αποθεμάτων πρέπει να βελτιωθεί. Από τις εξεταζόμενες εταιρείες την υψηλότερη τιμή με βάση το δείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας αποθεμάτων καταγράφει η ΜΥΘΟΣ ενώ με βάση το δείκτη ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων η ΑΘΗΝΑΙΚΗ. Τέλος με βάση τον αριθμοδείκτη κυκλοφοριακής ταχύτητας ενεργητικού σε καλύτερη θέση βρίσκεται και πάλι η ΜΥΘΟΣ. 83

92 Κεφαλαιακή Διάρθρωση Κλάδου Ζυθοποιίας 4,00 3,00 2,92 2,00 1,77 1,49 1,50 1,00 1,16 0,71 0,56 0,66 0,54 0,48 0,48 0,23 0,30 0,45 0,48 0,57-0, ΙΔΙΑ ΠΡΟΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΙΔΙΑ ΠΡΟΣ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΔΑΝΕΙΑΚΗ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 42: ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΚΛΑΔΟΥ ΖΥΘΟΠΟΙΙΑΣ Όσον αφορά τους αριθμοδείκτες ίδια προς συνολικά κεφάλαια, δανειακής επιβάρυνσης και ίδια προς ξένα κεφάλαια οι μέσοι όροι τους για το διάστημα είναι ίσοι με 0,55, 0,42 και 2,20 αντίστοιχα. Την περίοδο της κρίσης είναι ίσοι με 0,50, 0,48 και 1,45. Παρατηρείται επομένως μείωση σε 2 από τους 3 εξεταζόμενους δείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης. Αυτό σημαίνει ότι με την εμφάνιση της κρίσης τα περιουσιακά στοιχεία των επιχειρήσεων χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό από ξένα κεφάλαια. Χαρακτηριστική είναι η συνεχής κάθοδος της καμπύλης ιδίων προς ξένα κεφάλαια από το 2007 και έπειτα. Ο δανεισμός των επιχειρήσεων επομένως καθίσταται σημαντικός προκειμένου οι επιχειρήσεις να επιτελέσουν τη λειτουργία τους. Με βάση τον αριθμοδείκτη ίδια προς συνολικά κεφάλαια πρώτες στη κατάταξη έρχονται η ΑΘΗΝΑΙΚΗ και η ΜΥΘΟΣ, ενώ με βάση το δείκτη δανειακής επιβάρυνσης πρώτη έρχεται η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Τέλος με βάση το δείκτη ίδια προς ξένα κεφάλαια στην καλύτερη θέση είναι η ΜΥΘΟΣ. 84

93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Ο ΚΛΑΔΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ 6.1 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΛΑΔΟΥ Όσον αφορά τη διάρθρωσή του, ο κλάδος της ορυζοβιομηχανίας αποτελείται στο σύνολό του από 12 επιχειρήσεις. Το γεγονός ότι οι 4 μεγαλύτερες επιχειρήσεις καταλαμβάνουν συνολικά μερίδιο αγοράς της τάξεως του 74%, είναι ενδεικτικό της ολιγοπωλιακής διάρθρωσής του. Αυτές είναι επιχειρήσεις με υψηλή παραγωγική δυνατότητα που έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας, να μειώσουν το κόστος ανά μονάδα παραγωγής και ως επακόλουθο να πωλούν τα προϊόντα τους σε ιδιαίτερα ανταγωνιστικές τιμές. Οι υπόλοιπες επιχειρήσεις έχουν πολύ μικρότερη δυναμικότητα, δυσκολεύονται να αναπτύξουν οικονομίες κλίμακας και καθορίζουν τη στρατηγική τους με βάση τις κινήσεις των ισχυρότερων παικτών. Τα μερίδια αγοράς διαμορφώνονται ως εξής: ΠΙΝΑΚΑΣ 12: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ Εταιρείες Μερίδια Αγοράς AGRINO 27% ΑΦΟΙ Κ. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΕΒΕ 20% ΕΟΥΡΙΚΟΜ ΕΛΛΑΣ ΑΕ 14% ΑΡΝΑΟΥΤΕΛΗΣ ΑΕΒΕ 13% ΛΟΙΠΟΙ 26% Μερίδια Αγοράς AGRINO 13% 26% 14% 27% 20% ΑΦΟΙ Κ. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΕΒΕ ΕΟΥΡΙΚΟΜ ΕΛΛΑΣ ΑΕ ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΑΕΒΕ ΛΟΙΠΟΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 43: ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΡΥΖΙΟΥ 85

94 Η επιχείρηση leader του κλάδου, της οποίας οι οικονομικές καταστάσεις θα εξεταστούν αναλυτικά στη συνέχεια, είναι η AGRINO που καταλαμβάνει μερίδιο αγοράς ίσο με 27%, που είναι μειωμένο σε σχέση με το 30% που κατείχε το Ακολουθεί ο κυριότερος ανταγωνιστής της, η ΑΦΟΙ ΚΑΡΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΕΒΕ με μερίδιο της τάξεως του 20%. Τρίτη στη κατάταξη έρχεται η ΑΡΝΑΟΥΤΗΣ ΑΕΒΕ με 14% και τέταρτη η ΕΟΥΡΙΚΟΜ ΕΛΛΑΣ ΑΕ με 13%. Το υπόλοιπο 26% το αποτελούν οι μικρότερες επιχειρήσεις. Η ανάλυση PORTER που ακολουθεί θα μας δώσει μια καλύτερη εικόνα σχετικά με τις ιδιαιτερότητες του συγκεκριμένου κλάδου. 6.2 ΑΝΑΛΥΣΗ 5 ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΤΟΥ PORTER Απειλή Νεοεισερχόμενων Στον Κλάδο Επιχειρήσεων Στην περίπτωση της ορυζοβιομηχανίας η απειλή από νέες επιχειρήσεις που επιθυμούν να εισέλθουν στον κλάδο είναι μικρή, λόγω των υψηλών εμποδίων εισόδου που υπάρχουν. Η αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων του κλάδου εξαρτάται από τον όγκο παραγωγής το οποίο συνδέεται άμεσα με κόστος ανά μονάδα προϊόντος. Οι υπάρχουσες επιχειρήσεις έχουν καταφέρει να αναπτύξουν οικονομίες κλίμακας, που ένας νέος ανταγωνιστής είναι δύσκολο να επιτύχει και είναι αναγκασμένος να λειτουργεί με υψηλό κόστος ανά μονάδα παραγωγής, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος. Επιπρόσθετα, οι υπάρχουσες επιχειρήσεις έχουν κοστολογικά πλεονεκτήματα που σχετίζονται με την τεχνογνωσία που κατέχουν σχετικά με την επεξεργασία του ρυζιού, την καμπύλη εμπειρίας λόγω της μακροχρόνιας ενασχόλησης τους με το αντικείμενο και την πρόσβαση σε ποιοτική και φθηνή πρώτη ύλη. Η πρόσβαση στα κανάλια διανομής είναι ένα ακόμη εμπόδιο, καθώς εμφανίζεται μια διστακτικότητα προς τα νέα προϊόντα και προτιμώνται προϊόντα που έχουν ήδη κερδίσει την εμπιστοσύνη των καταναλωτών. Τέλος, να επισημανθεί ότι στον κλάδο έχουν υπάρξει φαινόμενα αντίδρασης από την πλευρά των υφιστάμενων επιχειρήσεων (μέσω μείωσης των τιμών) σε περιπτώσεις που ένας νέος ανταγωνιστής κάνει την εμφάνισή του. Ο φόβος επομένως αντίδρασης από τις υπάρχουσες επιχειρήσεις αποτελεί ένα επιπλέον εμπόδιο. 86

95 Διαπραγματευτική Δύναμη Προμηθευτών Η διαπραγματευτική δύναμη των προμηθευτών, προς όφελος των επιχειρήσεων του κλάδου, δεν είναι υψηλή. Η χαμηλή δύναμη των προμηθευτών είναι αποτέλεσμα του μεγάλου αριθμού αυτών, του μεγάλου μεγέθους των ελληνικών ορυζοβιομηχανιών και του μικρού βαθμού διαφοροποίησης της πρώτης ύλης του ρυζιού. Το ρύζι ως πρώτη ύλη καθώς και τα υλικά συσκευασίας παρουσιάζουν υψηλή δυνατότητα υποκατάστασης από πλευράς των επιχειρήσεων, μην αφήνοντας έτσι περιθώρια για την επίτευξη μιας καλής τιμής πώλησης. Η κατάσταση γίνεται ακόμη δυσκολότερη για τους προμηθευτές αν προστεθεί και η αδυναμία της κάθετης ολοκλήρωσης προς τα εμπρός. Διαπραγματευτική Δύναμη Αγοραστών Η διαπραγματευτική δύναμη των αγοραστών μπορούμε να πούμε ότι κινείται γενικώς σε μέτρια επίπεδα. Δεν είναι ούτε πολύ υψηλή ούτε πολύ χαμηλή. Από τη μια πλευρά το μέγεθος των αγοραστών είναι μεγάλο (ειδικά στις περιπτώσεις μεγάλων αλυσίδων super -market) και το μεγαλύτερο ποσοστό του καταναλωτικού κοινού πραγματοποιεί τις αγορές του μέσω αυτών. Αυτό δίνει στους αγοραστές ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη. Από την άλλη πλευρά όμως υπάρχουν και παράγοντες που μειώνουν την δύναμη αυτή. Σε αυτούς τους παράγοντες συγκαταλέγονται ο μικρός αριθμός των επιχειρήσεων επεξεργασίας ρυζιού, οι περιορισμένες πληροφορίες που έχουν οι αγοραστές για το κόστος μιας ορυζοβιομηχανίας, η αδυναμία κάθετης ολοκλήρωσης των αγοραστών προς τα πίσω και το υψηλό κόστος μετακίνησης του πελάτη ( το κόστος μετακίνησης του πελάτη αναφέρεται στη ευκολία ή δυσκολία με την οποία οι πελάτες του κλάδου είναι διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν τις υπάρχουσες επιχειρήσεις του κλάδου και να αναζητήσουν συνεργασίες με νεοεισερχόμενες). Απειλή Από Υποκατάστατα Προϊόντα Κύριο υποκατάστατο του ρυζιού είναι τα ζυμαρικά και η απειλή από το προϊόν αυτό είναι σχετικά υψηλή. Παρόλο που τα ζυμαρικά δεν αποτελούν τέλειο υποκατάστατο του ρυζιού, λόγω της διαφορετικότητας της σύνθεσης των δύο προϊόντων και της παραγωγικής τους διαδικασίας, θα ανέμενε κανείς μια χαμηλή απειλή του ρυζιού από το υποκατάστατό του. Υπάρχουν ωστόσο δύο παράγοντες που αυξάνουν ιδιαίτερα την απειλή. Αυτοί είναι η επίδραση της χαμηλότερης τιμής των ζυμαρικών έναντι αυτής 87

96 του ρυζιού, καθώς και η αυξημένη τάση των καταναλωτών προς την αγορά των ζυμαρικών, τα οποία είναι αδύνατο να τα εξαιρέσουν από το καθημερινό τους διαιτολόγιο. Ανταγωνισμός Μεταξύ Υφιστάμενων Επιχειρήσεων Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου κινείται σε μέτρια επίπεδα. Το γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους αντιμετωπίζουν υψηλό σταθερό κόστος σημαίνει ότι βασική τους επιδίωξη είναι η αύξηση της παραγόμενης ποσότητας προκειμένου να επιτύχουν οικονομίες κλίμακας. Το γεγονός αυτό εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων. Επίσης υπάρχει έντονη επιθυμία για αύξηση του μεριδίου αγοράς και για το λόγο αυτό ξοδεύονται μεγάλα ποσά για διαφημίσεις και προωθητικές ενέργειες, ενώ εισάγονται συνεχώς νέα προϊόντα τα οποία εντείνουν τον ανταγωνισμό. Στον αντίποδα, ο υφιστάμενος ανταγωνισμός μειώνεται από το γεγονός ότι το ρύζι είναι βασικό είδος διατροφής και παρουσιάζει χαμηλό βαθμό διαφοροποίησης σε σχέση με άλλα προϊόντα. Αυτό σημαίνει ότι οι καταναλωτές μπορούν να υποκαταστήσουν το προϊόν μιας επιχείρησης με προϊόντα ανταγωνιστικών επιχειρήσεων. 6.3 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΡΥΖΙΟΥ Παρατηρώντας την παραγωγή και την κατανάλωση του κλάδου με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία του Food and Agriculture Organization of the United Nations, παρατηρούμε ότι η παραγωγή υπερκαλύπτει την κατανάλωση. Στο σύνολό τους καλλιεργούνται εκτάρια. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι το ρύζια τύπου Ίντιγκα και Τζαπόνικα με τα πρώτα να συναντώνται κυρίως στη Δυτική Θεσσαλονίκη και την Ημαθία (αυτές είναι και οι περιοχές στις οποίες καλλιεργείται και το 80% του ρυζιού της χώρας), λίγα στη Καβάλα και λίγα στο Μεσολόγγι, ενώ στην περιοχή των Σερρών καλλιεργούνται σε ποσοστό 80% οι Καρολίνες. ΠΙΝΑΚΑΣ 13: ΠΑΡΑΓΩΓΗ & ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΡΥΖΙΟΥ ΣΕ ΧΙΛ. ΤΟΝΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 278,8 298,67 325,63 348,07 341,74 382,58 425,18 230,68 234,31 269,4 ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 100,89 58,67 65,92 109,31 99,65 78,41 96,49 (Επεξεργασία στοιχείων από www. Fao.org) 88

97 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 44: ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΡΥΖΙΟΥ Όπως φαίνεται και στο παραπάνω διάγραμμα, από το 2005 έως και το 2011 η παραγωγή καταγράφει ανοδική πορεία. Το 2011 σημειώνεται και υψηλότερη τιμή που ισούται με 425,18 τόνους. Ωστόσο μεταξύ 2011 και 2012 θα παρουσιαστεί μια απότομη μείωση της τάξεως του 45,8%. Από το 2012 και έπειτα η παραγωγή φαίνεται σταδιακά να ανακάμπτει. Η κατανάλωση από την άλλη (υπάρχουν στοιχεία μέχρι και το 2011), φαίνεται να καταγράφει μια πιο σταθερή πορεία μεταξύ 2005 και Το έτος με την υψηλότερη κατανάλωση είναι το 2008 (109,31 τόνοι) και το έτος με τη χαμηλότερη το 2006 (58,67 τόνοι). 6.4 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Το παρακάτω διάγραμμα απεικονίζει την κίνηση των εισαγωγών και εξαγωγών του κλάδου για την περίοδο ΠΙΝΑΚΑΣ 14: ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ & ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΕ ΧΙΛ. ΤΟΝΟΥΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 15,82 24,95 22,19 23,63 20,24 22,59 17,90 16,08 19,70 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 73,60 93,35 94,41 78,56 81,04 112,68 124,95 127,13 97,75 ((Επεξεργασία στοιχείων από 89

98 ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 45: ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΡΥΖΙΟΥ Είναι προφανές ότι η ποσότητα των εξαγωγών ξεπερνάει κατά πολύ αυτή των εισαγωγών σε όλο το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα. Οι εισαγωγές σημειώνουν μια σχετικά σταθερή πορεία και περιορίζονται σε ποικιλίες ρυζιού οι οποίες δεν καλλιεργούνται στην Ελλάδα (π.χ άγριο ρύζι και ρύζι Basmati). Η υψηλότερη τιμή των εισαγωγών καταγράφεται το 2006 (24,95 χιλ. τόνοι) και η χαμηλότερη το 2005 (15,82 τόνοι). Οι εξαγωγές από την άλλη παρουσιάζουν αρκετές διακυμάνσεις. Χαρακτηριστική είναι η απότομη αύξηση της εξαγόμενης ποσότητας από το 2009 έως και το Η αύξηση αυτή είναι της τάξεως του 56,7%. Το 2012 καταγράφεται και η υψηλότερη τιμή (127,13 χιλ. τόνους). 6.5 Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΕΥ.ΓΕ.» Α.Ε ΤΡΟΦΙΜΑ AGRINO ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ H σημερινή επιχείρηση ιδρύθηκε το 1955 στο Αγρίνιο με την επωνυμία «Αφοί Κ. Πιστιόλα», όταν οι αδελφοί Ευστράτιος, Ευθύμιος και Γεώργιος Πιστιόλας αποφάσισαν να ασχοληθούν με το εμπόριο ρυζιού εκμεταλλευόμενοι τους μεγάλους ορυζώνες που υπήρχαν στις περιοχές Νεοχωρίου και Κατοχής στον νομό Αιτωλοακαρνανίας. Το 1962 η επιχείρηση προχωρά σε καθετοποίηση και ασχολείται πλέον και με την παραγωγική διαδικασία. Επτά χρόνια αργότερα, το 1969, πραγματοποιείται η τυποποίηση του προϊόντος, στο οποίο δίνεται η εμπορική ονομασία 90

99 Agrino, με σκοπό τα προϊόντα να ξεκινήσουν να αποκτούν τη δική τους ταυτότητα. Από το 1970 και μετά βελτιώνεται η ποικιλία του διακινούμενου ρυζιού, η οποία παράλληλα εμπλουτίζει το προϊοντικό της χαρτοφυλάκιο με όλες τις λευκές ελληνικές ποικιλίες ρυζιού, καθώς και με το ρύζι parboiled, «αμερικανικού τύπου». Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, οπότε η πώληση χύμα ρυζιού αρχίζει πλέον να περιορίζεται και την προτίμηση των καταναλωτών να την κερδίζει το τυποποιημένο προϊόν, η εταιρεία Πιστιόλα κατορθώνει να κερδίσει την πρώτη θέση στο καλάθι της ελληνικής οικογένειας (Ζακυνθινός, 2015). To 1992 πραγματοποιείται η κατασκευή νέων γραφείων και νέου κέντρου διανομής στην Αθήνα, ενώ το 1993 η εταιρεία εισέρχεται στην αγορά τροφίμων. Σημείο σταθμό αποτελεί το έτος 1998 όπου ολοκληρώνεται το δεύτερο εργοστάσιο στη Θεσσαλονίκη, που αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα της Ευρώπης. Το 1999 η εταιρεία θα λάβει τις πιστοποιήσεις HACCP και ISO, ενώ τον αμέσως επόμενο χρόνο θα εμπλουτίσει την γκάμα των προϊόντων της με τη δημιουργία των ημιέτοιμων Agrino Specialities. Την δεκαετία που ακολουθεί η εταιρεία συνεχίζει να καινοτομεί ως προς τα προϊόντα της. Το 2005 θα δημιουργήσει το πρώτο ελληνικό ρύζι γρήγορου βρασμού και το 2007 θα λανσάρει τη σειρά Ελληνικά Όσπρια Agrino. Το 2007 επίσης αναγνωρίζεται ως η πρώτη εταιρεία σε Ευρωπαϊκό επίπεδο που εφαρμόζει τους κανόνες της Ορθής Γεωργικής Πρακτικής στην παραγωγή ελληνικών ρυζιών και οσπρίων, ενώ αναγράφει σε όλες τις συσκευασίες το όνομα και την περιοχή του παραγωγού. Το 2012 εισάγει μια σειρά προϊόντων ημιέτοιμων γευμάτων Agrino Bistro Πιλάφι και Ριζότο. Το 2015 η εταιρεία ανανεώνει την εταιρική της ταυτότητα και το brand image της με νέο μοντέρνο λογότυπο και νέες συσκευασίες. Παράλληλα, το ίδιο έτος λανσάρει την καινοτόμα σειρά Agrino Brown Family προσφέροντας στους καταναλωτές ένα τύπο καστανού ρυζιού για κάθε μαγειρική χρήση. Τέλος, το 2016 θα εμπλουτίσει την πετυχημένη σειρά Agrino Bistro με νέες συνταγές ΕΞΑΓΩΓΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Οι πρώτες εξαγωγές ξεκίνησαν στα μέσα της δεκαετίας του 80 προς ελληνικές παροικίες και κυρίως προς τη Γερμανία και την Αμερική. Σήμερα έχει καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση σε μεγάλες και ώριμες καταναλωτικά αγορές, όπως η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία,, η Γαλλία ενώ εξάγει και σε Βέλγιο, Ολλανδία, Αυστρία, Ελβετία, Αλβανία, Βουλγαρία, Νότια Αφρική, ΗΠΑ, Κύπρος, Σουηδία, Φινλανδία, 91

100 Ρουμανία, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Σερβία. Οι εξαγωγές πραγματοποιούνται σε άλλες επιχειρήσεις (Β2Β), ενώ εξάγει τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και catering. Οι εξαγωγές της Agrino αντιπροσωπεύουν το 25% των πωλήσεών της, ενώ ετοιμάζεται να εγκαινιάσει και νέα ανοίγματα σε άλλες αγορές και συγκεκριμένα στις ΗΠΑ, τη Ρωσία και τη Νορβηγία, στο πλαίσιο του προγράμματος του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την Προώθηση του Ρυζιού σε Τρίτες Χώρες (ΗΠΑ, Ρωσία, Νορβηγία). Παράλληλα, δίνεται έμφαση στις αγορές χωρών των Βαλκανίων, καθώς επιδιώκεται η αξιοποίηση των δυνατοτήτων σε logistics που η εταιρεία έχει αναπτύξει στη Βόρειο Ελλάδα (Ζακινθυνός, 2015) ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT Προκειμένου να διαπιστωθεί ποιες είναι οι ευκαιρίες και οι απειλές που καλείται να αντιμετωπίσει η εταιρεία σε σχέση με το περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιείται, καθώς και ποια είναι τα ισχυρά και τα τρωτά της σημεία παρατίθεται η παρακάτω ανάλυση SWOT. Δυνάμεις Μακροχρόνια εμπειρία στην παραγωγική διαδικασία Παγκόσμιο αναγνωρίσιμο Brand name Απασχόληση εξιδεικευμένου προσωπικού με υψηλό επίπεδο και διατήρηση ισχυρών δεσμών μεταξύ αυτού και της εταιρείας Υψηλή αντιλαμβανόμενη αξία του προϊόντος από πλευράς καταναλωτών Συνεχής καινοτομία και προσφορά νέων προϊόντων Εδραίωση ισχυρών σχέσεων εμπιστοσύνης με τους προμηθευτές της Αδυναμίες Περιορισμένη προβολή των προϊόντων της στα ΜΜΕ Ευκαιρίες Στροφή καταναλωτών σε βασικά είδη διατροφής λόγω της οικονομικής κρίσης Άνοιγμα σε νέες αγορές λόγω των καινοτόμων προϊόντων που προσφέρει 92

101 Απειλές Υψηλός βαθμός συγκέντρωσης ανταγωνιστών στην ελληνική αγορά Κυκλοφορία προϊόντων κατώτερης ποιότητας σε χαμηλή τιμή Μακροχρόνια οικονομική κρίση που περιορίζει τις πηγές χρηματοδότησης της εταιρείας Ασφυκτικό φορολογικό πλαίσιο 6.6 ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΒΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «ΕΥ.ΓΕ ΠΙΣΤΙΟΛΑΣ ΑΕ» ΠΙΝΑΚΑΣ 15: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ ΠΑΓΙΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓ ΠΑΓΙΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΙΚ ΜΑΚΡ. ΥΠΟΧΡ ΒΡΑΧ. ΥΠΟΧΡ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΤΗΤ ΙΚ ΜΑΚΡ. ΥΠΟΧΡ ΒΡΑΧ. ΥΠΟΧΡ ΣΥΝΟΛΟ ΠΑΘΤΗΤ

102 ΠΙΝΑΚΑΣ 16: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘ ΜΕΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΚΕΡΔΟΣ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘ ΜΕΙΚΤΟ ΚΕΡΔΟΣ ΚΕΡΔΟΣ ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Το συνολικό Ενεργητικό ισούται με το Πάγιο Ενεργητικό και το Κυκλοφορούν Ενεργητικό. Αν υπολογίσουμε τον μέσο όρο της αξίας του Πάγιου Ενεργητικού από το 2005 έως και το 2015 διαπιστώνουμε ότι αυτός ισούται με Αντίστοιχα για το Κυκλοφορούν Ενεργητικό ο μέσος όρος ισούται με Επομένως το συνολικό ενεργητικό της επιχείρησης αποτελείται κατά μέσο όρο σε μεγαλύτερο ποσοστό από στοιχεία του ΚΕ. Ποσοστό Πάγιου & ΚΕ στο Σύνολικό Ενεργητικό 39% 61% ΠΑΓΙΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 46: Μ.Ο ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΠΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ AGRINO

103 Προκειμένου να αναλύσουμε ακόμη περισσότερο τα στοιχεία του Ενεργητικού, μπορούμε να αναπαραστήσουμε γραφικά τα επί μέρους στοιχεία του Κυκλοφορούντος Ενεργητικού. Ως γνωστόν το Κ.Ε ισούται με το άθροισμα των Αποθεμάτων, των Απαιτήσεων και Διαθεσίμων. Ο μέσος όρος αυτών μεταξύ 2005 και 2015 ισούται με , και αντίστοιχα. Επομένως το μεγαλύτερο ποσοστό του ΚΕ, το αποτελούν οι Απαιτήσεις που έχει η επιχείρηση από τρίτους. Ποσοστό Στοιχείων ΚΕ στο Συνολικό ΚΕ 7% 41% 52% ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 47: Μ.Ο ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ AGRINO Στη συνέχεια παρουσιάζεται η πορεία του Ενεργητικού (Παγίου και Κυκλοφορούντος) κατά τη διάρκεια των 10 εξεταζόμενων ετών. Κυκλοφορούν & Πάγιο Ενεργητικό ΠΑΓΙΑ ΚΥΚΛΟΦ. ΕΝΕΡΓ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 48: ΠΑΓΙΟ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ AGRINO

104 Παρατηρούμε ότι το Πάγιο Ενεργητικό αυξάνεται συνεχώς και σταθερά έως το Μεταξύ 2012 και 2013 παρατηρείται μια απότομη αύξηση που οφείλεται στην χρηματοδότηση πάγιων επενδύσεων μετά από τη λήψη δανείου ύψους Τα δύο επόμενα έτη η αξία των Παγίων θα μειωθεί ελαφρώς και το 2015 θα ισούται με Το Κυκλοφορούν Ενεργητικό (ΚΕ) παρουσιάζει αρκετές διακυμάνσεις. Από το 2005 έως και το 2008 καταγράφει ανοδική πορεία. Μεταξύ 2008 και 2009 παρουσιάζεται απότομη πτώση της τάξεως του 20,7% η οποία οφείλεται στη μείωση κυρίως των αποθεμάτων και των διαθεσίμων. Μεταξύ 2010 και 2011 παρατηρείται νέα απότομη θετική μεταβολή του ΚΕ της τάξεως του 63%, που είναι αποτέλεσμα της σημαντικής αύξησης των απαιτήσεων και της μεγάλης αύξησης των διαθεσίμων που διακρατεί η επιχείρηση στο ταμείο της (από σε ). Από το 2011 και έπειτα η πορεία του ΚΕ θα είναι πτωτική. Η επιχείρηση προβαίνει σε καλύτερη διαχείριση των αποθεμάτων της τα οποία κάθε έτος μειώνονται, ενώ παράλληλα μειώνει τις απαιτήσεις της και τα διαθέσιμα που διακρατεί. Επίσης το 2013 είναι το πρώτο έτος κατά το οποίο η αξία των Παγίων της επιχείρησης ξεπερνά την αξία του ΚΕ. Το μεγαλύτερο ποσοστό πλέον των περιουσιακών της στοιχείων αποτελείται από Πάγια. ΠΑΘΗΤΙΚΟ Το συνολικό Παθητικό ισούται με τα Ίδια Κεφάλαια (ΙΚ) και τις Υποχρεώσεις της επιχείρησης ή τα Ξένα Κεφάλαια (ΞΚ) αυτής. Υπολογίζοντας τον μέσο όρο της αξίας των ΙΚ για τη περίοδο διαπιστώνουμε ότι αυτός ισούται με Για τις Υποχρεώσεις ο αντίστοιχος μέσος όρος διαμορφώνεται στο Φαίνεται επομένως ότι η επιχείρηση στηρίζεται σχεδόν στον ίδιο βαθμό Ιδίων και Ξένων Κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση των στοιχείων του Ενεργητικού της. 96

105 Ποσοστό Ιδίων και Ξένων Κεφάλαιων στο Συνολικό Παθητικό 49,55% 50,45% ΙΔΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΞΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 49: M.O ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΞΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ - AGRINO Αναλύοντας περαιτέρω τα στοιχεία των Ξένων Κεφαλαίων, τα οποία αποτελούνται από τις Βραχυπρόθεσμες και Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις, διαπιστώνουμε ότι ο μέσος όρος των ΒΥ μεταξύ ισούται με και ο μέσος όρος των ΜΥ ισούται με Επομένως, η επιχείρηση φαίνεται να ανταποκρίνεται έγκαιρα στις υποχρεώσεις της που σχετίζονται με την αποπληρωμή των δανείων που έχει λάβει, ωστόσο εμφανίζει δυσκολίες ως προς τη διαχείριση των υποχρεώσεών της με βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα και κυρίως τις υποχρεώσεις της προς τους προμηθευτές της στους οποίους χρωστάει σημαντικά χρηματικά ποσά. Ποσοστό ΜΥ & ΒΥ στις Συνολικές Υποχρεώσεις 10% 90% ΜΑΚΡΟΠΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠ. ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΥΠ. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 50: Μ.Ο ΠΟΣΟΣΤΟΥ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΚΑΙ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ ΣΤΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ - AGRINO