ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ Νικόλαος Μ. Πολύζος Αναπληρωτής Καθηγητής ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ & ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ ΜΟΝΑΔΩΝ ΥΓΕΙΑΣ) 2007 (Πρόσθετες του βιβλίου & Συμπληρωματικές Σημειώσεις με τη βοήθεια α. επαναληπτικών σημειώσεων κοστολόγησης του κ. Ν. Πομώνη, σελ. 2-26, β. κοστολόγησης αναλυτικής λογιστικής του συγγραφέα Ν. Πολύζου, σελ , και γ. άσκησης από βιβλίο Ι. Κεχρά, σελ )

2 Α. ΜΕΡΟΣ ΒΟΗΘΗΜΑ: ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ/ΚΕΦ.: Ν. ΠΟΜΩΝΗ (ευγενική του χορηγία) ΑΘΗΝΑ 2006 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ (μέρος) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Τα χαρακτηριστικά του κόστους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Οι συνιστώσες του κόστους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Τα πάγια οι αποσβέσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Τα υλικά οι αναλώσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: Οι υπηρεσίες οι χρήσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η μορφολογία του κόστους ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7: Η οργάνωση της κοστολόγησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8: Η σύλληψη των δαπανών ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10: Το κόστος της παραγωγής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12: Η λογιστική της κοστολόγησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13: Η Αναλυτική Λογιστική του Ε.Γ.Λ.Σ. 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Επιχείρηση Η Οικονομική Αρχή ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Με ποία μαθηματική σχέση εκφράζεται η Οικονομική Αρχή και ποίοι είναι οι όροι της σχέσης; (0.2.1) Η οικονομική αρχή, σαν σχέση που είναι, εκφράζεται με το μαθηματικό τύπο της σχέσης, δηλ. το κλάσμα. Οι όροι του κλάσματος είναι: είτε αριθμητής η Απόδοση και παρονομαστής η Δαπάνη, οπότε παίρνεται η πληροφορία πόσες μονάδες Απόδοσης αντιστοιχούν σε μια μονάδα Δαπάνης, είτε αριθμητής η Δαπάνη και παρονομαστής η Απόδοση, οπότε παίρνεται η πληροφορία για το ποσό της Δαπάνης που χρειάστηκε για μια μονάδα Απόδοσης, Ποίες ειδικότερες μορφές παίρνει η Οικονομική Αρχή; (0.2.1) Οι τρεις ειδικές μορφές της Οικονομικής Αρχής, είναι: η Παραγωγικότητα η Οικονομικότητα και η Αποδοτικότητα Τι ονομάζεται «παραγωγικότητα»; (0.2.2) Παραγωγικότητα ονομάζεται η (ποσοτική) σχέση, ανάμεσα στις (μονάδες από) παραγωγικές προϋποθέσεις που καταναλώνονται και (στις μονάδες από) το έργο που μ αυτές παράγεται. Τι ονομάζεται «οικονομικότητα»»; (0.2.3) Οικονομικότητα ονομάζεται η σχέση, ανάμεσα στην αξία των παραγωγικών προϋποθέσεων που καταναλώθηκαν για να παραχθεί ένα έργο και τις μονάδες από το έργο που μ αυτές τις αναλώσεις παράχθηκε. Τι ονομάζεται «αποδοτικότητα»; (0.2.4). Αποδοτικότητα ονομάζεται η σχέση, ανάμεσα στο συνολικό κέρδος που παράχθηκε και το συνολικό κεφάλαιο που απασχολήθηκε για την παραγωγή αυτού του κέρδους. ΑΣΚΗΣΗ 1. Να διατυπωθούν οι δείκτες και να οριστεί η παραγωγικότερη κατά περίπτωση, ανάμεσα στις επιχειρήσεις Α και Β που παράγουν τα ίδια προϊόντα, με βάση τα παρακάτω κατά επιχείρηση δεδομένα: α) ανάλωση υλικών Επιχείρηση Α: Kgs α ύλης τεμαχ. Προϊόντος 112» Β:» 360 -»» 98 β) ανάλωση εργασίας Επιχείρηση Α: ώρες εργασίας τεμαχ. Προϊόντος 84» Β:» 360 -»» 98 3

4 γ) λειτουργία παγίων Επιχείρηση Α: ώρες λειτουργίας 6,45 - τεμαχ. Προϊόντος 1294» Β:» 7,05 -»» 1218 Στην τελευταία περίπτωση, των παγίων, να οριστεί η παραγωγικότερη επιχείρηση: στη χρήση των παγίων στην απόδοση των παγίων (0.2.2) ΛΥΣΗ Παραγωγικότητα πρώτης ύλης: Επιχείρηση Α 400 : 112 = 3,57 Επιχείρηση Β 360 : 98 = 3,67 Παραγωγικότερη επιχείρηση είναι η Α, γιατί καταναλώνει λιγότερες από τη Β μονάδες (Kgs) πρώτης ύλης για κάθε μονάδα προϊόντος (3,57 έναντι 3,67). Παραγωγικότητα εργασίας: Επιχείρηση Α 173 : 84 = 2,06 Επιχείρηση Β 360 : 98 = 3,67 Παραγωγικότερη επιχείρηση είναι η Α, γιατί καταναλώνει λιγότερες ώρες εργασίας για κάθε μονάδα προϊόντος (2,06 έναντι 3,67) Παραγωγικότητα παγίων: α) στη χρήση των παγίων: Επιχείρηση Α ώρες λειτουργίας παγίων 6,45 : 8 = 80,6% Επιχείρηση Β»»» 7,05 : 8 = 87,5% Παραγωγικότερη εδώ, είναι φυσικά η Β που αξιοποιεί τα πάγια της κατά (87,5 80,6 =) 6,9 % περισσότερο χρόνο από την Α. β) στην απόδοση των παγίων: Επιχείρηση Α 1294 : 6,45 = 200,62 μον./ώρα Επιχείρηση Β 1218 : 7,05 = 172,76 μον/ώρα, Παραγωγικότερη είναι η Α γιατί παράγει (200,62 172,76 =) 27,86 παραπάνω από τη Β, μονάδες την ώρα γ) στη συνολική παραγωγικότητα, παραγωγικότερη είναι η Α, η οποία σε λιγότερο χρόνο λειτουργίας (6,45 ώρες), που σημαίνει με μικρότερη δαπάνη απόσβεσης, παράγει μεγαλύτερη ποσότητα από προϊόντα απ ότι η επιχείρηση Β (1294 έναντι 1218 αντίστοιχα). Συγκεκριμένα οι σχετικοί δείκτες είναι: για την επιχείρηση Α 1294: 6,45 = 200,62 τεμαχ./ώρα για την επιχείρηση Β 1218: 7,05 = 172,76 τεμαχ./ώρα που σημαίνει ότι η επιχείρηση Α παράγει (200,62 172,76 =) 27,86 τεαχ./ώρα περισσότερα από την Β. 4

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Τα Χαρακτηριστικά του Κόστους ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τι είναι κόστος; (1.1) Κόστος είναι η αξία των πραγμάτων και των υπηρεσιών, που καταναλώνονται κάθε φορά, για να παραχθεί ένα έργο ή ένα προϊόν. Ποία είναι η φύση του κόστους και πώς εκφράζεται μαθηματικά; (1.2) Το κόστος είναι ένας αριθμός δείκτης, που προκύπτει από το κλάσμα που έχει αριθμητή τη συνολική αξία των πραγμάτων και υπηρεσιών που καταναλώθηκαν και παρονομαστή το έργο που με την αξία αυτή παράχθηκε. Ποίες είναι οι τρεις βασικές θετικές συνέπειες από τη γνώση του κόστους, που προκύπτουν από το ρόλο του; (1.3) Πρώτη συνέπεια, βασική και πρωταρχική, ο έλεγχος της οικονομικότητας στη σχετική διαδικασία, που ελέγχεται με το κόστος και κρίνεται με το ύψος του κόστους που πραγματοποιήθηκε. Δεύτερη συνέπεια, η αναζήτηση του χαμηλότερου συνολικού κόστους κατά μονάδα έργου ή προϊόντος, σε συνάρτηση με το ύψος της ποσότητας που παράγεται. Τρίτη συνέπεια, η άσκηση (συνειδητής) τιμολογιακής πολιτικής. Τι είναι το «λειτουργικό κόστος»; (1.4) Με τον όρο «λειτουργικό κόστος» αποδίδεται το σύνολο από δαπάνες που πραγματοποιούνται από τη λειτουργία μιας οργανωτικής μονάδας (Διεύθυνση, Υποδιεύθυνση, Τμήμα, Υπηρεσία, κ.λπ.) της επιχείρησης, μέσα σε μια χρονική περίοδο, που αποτελεί αντικείμενο ελέγχου. Είναι πράγματι κόστος το «λειτουργικό»; Δικαιολογείστε την απάντηση σας. (1.4) Η χρήση του όρου «κόστος» και για τις δαπάνες λειτουργίας, είναι καταχρηστική. Στην περίπτωση αυτή, επειδή δεν υπάρχουν αντίστοιχες με τις δαπάνες, μονάδες έργου ή προϊόντος, δεν σχηματίζεται φυσικά, κανένας δείκτης. Δεν υπάρχει κόστος, αλλά σύνολο δαπανών. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 2. Από τις παρακάτω επιχειρήσεις, να προσδιοριστεί εκείνη που πραγματοποιεί την οικονομικότερη λειτουργία, σε καθεμιά δαπάνη ξεχωριστά και στο συνολικό κόστος: Επιχείρηση Α Δαπάνη υλικών ,00 παραγωγή μονάδες » εργασίας 9.000,00» Συνολικό κόστος ,00» Επιχείρηση Β Δαπάνη υλικών ,00 παραγωγή μονάδες » εργασίας ,00» Συνολικό κόστος ,00» ΛΥΣΗ Το κόστος που πραγματοποιείται σε κάθε περίπτωση, είναι το παρακάτω: Επιχείρηση Α κόστος υλικών ,00 : = 0,45 /μον. 5

6 » εργασίας 9.000,00 : = 0,15» Συνολικό κόστος ,0 : = 0,60» Επιχείρηση Β κόστος υλικών ,00 : = 0,38 /μον.» εργασίας ,00 : = 0,19» Συνολικό κόστος ,00 : = 0,57» Συνεπώς: Στο κόστος υλικών, την οικονομικότερη λειτουργία πραγματοποιεί η επιχείρηση Β που καταναλώνει υλικά ανά μονάδα λιγότερα από την Α κατά (0,45 0,38 =) 0,07. Στο κόστος εργασίας την οικονομικότερη λειτουργία πραγματοποιεί η επιχείρηση Α που πραγματοποιεί δαπάνη ανά μονάδα μικρότερη από την Β κατά (0,19 0,15 =) 0,04. Στο συνολικό κόστος, την οικονομικότερη λειτουργία πραγματοποιεί η επιχείρηση Β που πραγματοποιεί κόστος κατά μονάδα μικρότερο από την Α κατά (0,60 0, 57 ή 0,07 0,04 =) 0,03. Να λύσετε τις υπόλοιπες ασκήσεις και ιδιαίτερα την 4. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Οι Συνιστώσες του Κόστους ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποίοι είναι οι συντελεστές του κόστους; Γιατί ονομάστηκαν έτσι; (2.1.1) Οι συντελεστές του κόστους είναι όλες οι αναγκαίες πραγματικές προϋποθέσεις της παραγωγής και συγκεκριμένα: τα παραγωγικά μέσα, τα υλικά, η ανθρώπινη δουλειά, η ενέργεια και οι υπηρεσίες. Ονομάστηκαν έτσι, επειδή κατά το ποσό της ανάλωσης τους, συντελούν στη διαμόρφωση του κόστους. Τι είναι έξοδο; Συνεπάγεται το έξοδο μείωση της περιουσίας; ( ) Έξοδο είναι η διαδικασία που μ αυτήν η επιχείρηση μέσα από τη συναλλαγή της αγοράς, αποχτάει τις προϋποθέσεις της λειτουργίας της. Με το έξοδο η επιχείρηση δίνει χρήμα και αποχτάει ίσης αξίας πράγμα ή υπηρεσία. Συνεπώς το έξοδο δεν συνεπάγεται ποσοτική μεταβολή της περιουσίας. Δεν συνεπάγεται μείωση της. Ποίες είναι οι δύο βασικές κατηγορίες εξόδων; ( ) Οι δυο βασικές κατηγορίες εξόδων, είναι το έξοδο αγορά πράγματος και το έξοδο αγορά υπηρεσίας, ανάλογα με το αντικείμενο της συναλλαγής. Τι εννοούμε με τον όρο «φορείς κόστους»; (2.2) Με τον όρο «φορείς κόστους» εννοούμε τα πράγματα, τις υπηρεσίες ή την κατασκευή, που παράγονται με τα πράγματα και τις υπηρεσίες που αναλώθηκαν. Ονομάστηκαν έτσι επειδή είναι αυτοί που «φέρουν», «φορτώνονται» το κόστος. Τι ονομάζουμε δαπάνη; (2.1.3) Δαπάνη ονομάζουμε τη διαδικασία («ανάλωσης») μετασχηματισμού σε έργο και προϊόν, των πραγμάτων και υπηρεσιών που αποτελούν τις προϋποθέσεις λειτουργίας της επιχείρησης και αποκτήθηκαν με τα έξοδα. 6

7 Ποίοι είναι οι ενδιάμεσοι και ποίοι οι τελικοί φορείς του κόστους; ( ) Ενδιάμεσοι φορείς κόστους, είναι οι μονάδες από το έργο και τελικοί οι μονάδες από τα προϊόντα, που παράγονται με τα πράγματα και τις υπηρεσίες που αναλώνονται. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο Συντελεστής του Κόστους Πάγια ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποία είναι η δαπάνη κόστους από τα πάγια περιουσιακά στοιχεία; (3.1.2). Η δαπάνη κόστους από τα πάγια περιουσιακά στοιχεία, είναι η (τεκμαιρόμενη) αξία της (τεκμαιρόμενης) φθοράς τους, που αποδίδεται με τον όρο «απόσβεση». Η απόσβεση είναι έξοδο πραγματικό ή υπολογιστικό; Δικαιολογείστε την απάντηση σας (3.1.2) Η απόσβεση είναι έξοδο υπολογιστικό και κατά την ποσότητα και κατά την αξία. Τόσο η ποσότητα (ποσοστό απόσβεσης), όσο και η αξία (αξία κτήσης) των παγίων που αναλώθηκαν, προκύπτουν από υπολογισμούς που γίνονται με διάφορα τεκμήρια και παραδοχές. Ποίοι είναι οι τρεις όροι που προσδιορίζουν το ποσό της ετήσιας απόσβεσης; ( ) Οι τρεις όροι που προσδιορίζουν το ποσό της απόσβεσης είναι: η αξία του παγίου, που αποτελεί τη βάση για τον υπολογισμό της αξίας που αναλώνεται ο συντελεστής, που αποτελεί το ετήσιο ποσοστό που αναλώθηκε από αυτή την αξία και η μέθοδος, που αποτελεί τον τρόπο που θα υπολογιστεί η σχετική ανάλωση. Ποίος ορίζει κάθε χρήση το συντελεστή της απόσβεσης; ( ) Ο συντελεστής της απόσβεσης ορίζεται σε κάθε χρήση, από το Κράτος. Ποίες είναι οι μέθοδες μ αυτές που υπολογίζονται οι αποσβέσεις; ( ) Τρεις είναι οι μέθοδες που μ αυτές υπολογίζονται οι (χρονικές) αποσβέσεις. Και οι μέθοδες αυτές είναι: της σταθερής, της φθίνουσας και της αύξουσας απόσβεσης. Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που παρουσιάζει η κάθε μέθοδος. ( ) Μέθοδος της σταθερής απόσβεσης Πλεονεκτήματα: η απλή διαδικασία υπολογισμού και η σταθερή επιβάρυνση της κάθε χρήσης. 7

8 Μειονεκτήματα: η σταθερή επιβάρυνση του αποτελέσματος, δεν αντιστοιχεί διαχρονικά στην απόδοση του παγίου. Μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης. Πλεονεκτήματα: η επιβάρυνση από την απόσβεση, συμβαδίζει διαχρονικά, με την απόδοση του παγίου, και επίσης συνεπάγεται ελαφρότερη φορολογία της επιχείρησης στα πρώτα χρόνια κτήσης του παγίου (όπου και τα βάρη από τα δάνεια για την επένδυση) και βαρύτερη τα τελευταία. Μειονεκτήματα: μειώνεται όσο αυξάνεται η φθορά του παγίου. Μέθοδος της αύξουσας απόσβεσης Πλεονεκτήματα: συμβαδίζει διαχρονικά με τη φθορά του παγίου. Μειονεκτήματα: βαδίζει αντίθετα με την απόδοση του παγίου, δηλ. αυξάνεται όσο μειώνεται η απόδοση. Ποία μέθοδος επιβάλλεται από το Κράτος για τον υπολογισμό της απόσβεσης; ( ) Επιβάλλεται η μέθοδος της φθίνουσας απόσβεσης 2. Η απόσβεση είναι έξοδο ή δαπάνη; ( ) Η απόσβεση είναι κατ αρχήν έξοδο. Επειδή όμως υπολογίζεται σαν αξία του παγίου που αναλώθηκε για την παραγωγή που πραγματοποιήθηκε, συνιστά έξοδο δουλεμένο και ομαλό και συνεπώς είναι ταυτόχρονα και δαπάνη. Πόσων ειδών αποσβέσεις πραγματοποιούνται; ( ) Πραγματοποιούνται αποσβέσεις δύο ειδών: οι «τακτικές» και οι «πρόσθετες». Η απόσβεση καλύπτει πάντοτε (υπολογιστικά έστω) τη φθορά του παγίου; Δικαιολογείστε την απάντηση ( ) Όχι. Οι «πρόσθετες» αποσβέσεις δεν καλύπτουν τη φθορά των παγίων, αλλά ουσιαστικά αποτελούν (φορολογικό) κίνητρο που παρέχει το Κράτος για να γίνονται επενδύσεις. Σε ποία ομάδα λογαριασμών του Ε.Γ.Λ.Σ. παρακολουθούνται τα πάγια στοιχεία της περιουσίας; (3.1.1) Κατατάσσονται στην πρώτη ομάδα λογαριασμών, την ομάδα με χαρακτηριστικό αριθμό: 1 Σε τίνος βαθμού και είδους λογαριασμούς καταχωρούνται οι αποσβέσεις που συσσωρεύονται; ( ) Σε δευτεροβάθμιους «αντίθετους» λογαριασμούς ενταγμένους στους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς του κάθε πάγιου. Σε ποίο πρωτοβάθμιο λογαριασμό καταχωρούνται οι τακτικές αποσβέσεις; ( και /1) Στο λογαριασμό εξόδου κατ είδος: 66 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ. Σε ποίο πρωτοβάθμιο λογαριασμό καταχωρούνται οι αποσβέσεις-κίνητρα; ( και /1) Οι αποσβέσεις κίνητρα καταχωρούνται στον (αποτελεσματικό) λογαριασμό 8

9 85 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΜΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ. Τι είναι «απόσβεση» κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. ( /1) Κατά το Ε.Γ.Λ.Σ., «απόσβεση είναι η χρονική κατανομή της αποσβεστέας αξίας του πάγιου περιουσιακού στοιχείου, που υπολογίζεται με βάση την ωφέλιμη διάρκεια ζωής του και, συνακόλουθα, η λογιστική απεικόνιση και ο καταλογισμός της σε καθεμιά χρήση». Τι είναι «αποσβεστέα αξία» κατά το Ε.Γ.Λ.Σ.; ( /1) Κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. «αποσβεστέα αξία ενός αποσβέσιμου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι το ιστορικό κόστος του ή άλλο ποσό που αντικατάστησε νομότυπα το ιστορικό κόστος (π.χ. αξία αναπροσαρμογής που επιβλήθηκε από το νόμο ή αξία που έχει προκύψει από αποτίμηση λόγω συγχωνεύσεως), μειωμένο κατά την υπολειμματική αξία του εφόσον αυτή είναι αξιόλογη. Αν η υπολειμματική αξία δεν είναι αξιόλογη, δεν λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της αποσβεστέας αξίας. Η κρίση για την αξιολόγηση αυτή αφήνεται στην οικονομική μονάδα». Τι είναι «υπολειμματική αξία» κατά το Ε.Γ.Λ.Σ.; ( /1) Κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. «υπολειμματική αξία ενός αποσβέσιμου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία του, που υπολογίζεται να πραγματοποιηθεί κατά το τέλος της ωφέλιμης διάρκειας της ζωής του». Είναι υποχρεωτική από το Νόμο η διενέργεια ετήσιων τακτικών αποσβέσεων; ( /2) Όχι, δεν είναι υποχρεωτική. 3 Με ποία μέθοδο υπολογίζονται σύμφωνα με το Νόμο οι ετήσιες τακτικές αποσβέσεις; ( /2) Οι ετήσιες τακτικές αποσβέσεις, υπολογίζονται με βάση τη μέθοδο της φθίνουσας απόσβεσης. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 6. Η παραγωγική λειτουργία της επιχείρησης, άρχισε την 1/4/ΧΧ. Να υπολογιστούν οι τακτικές αποσβέσεις της χρήσης, σε πάγιο αξίας ,00, με ετήσιο συντελεστή 8%. ( /1) Να γίνουν οι σχετικές λογιστικές εγγραφές. ΛΥΣΗ Η επιχείρηση, δικαιούται να πραγματοποιήσει απόσβεση ίση με τα 9/12 της ετήσιας, επειδή φυσικά, λειτούργησε μόνο για εννέα (9) μήνες. Συνεπώς, το ποσό της απόσβεσης προσδιορίζεται όπως παρακάτω: ,00 0,08 9/12 = 4.410,00 Οι σχετική λογιστική εγγραφή, είναι η παρακάτω: 66 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ 9

10 66.01 Αποσβ. Κτιρίων - Εγκατ. Κτιρίων - Τεχν. Έργων 4.410,00 11 ΚΤΙΡΙΑ ΕΓΚΑΤ. ΚΤΙΡΙΩΝ ΤΕΧΝ. ΕΡΓΑ Αποσβεσμένα κτίρια - Εγκ. Κτιρίων - Τεχν. Έργα 4.410,00 Λογισμός των αποσβέσεων της χρήσης 1/4 31/12/ΧΧ Να λύσετε όλες τις υπόλοιπες ασκήσεις, και ιδιαίτερα όσες λύσαμε στην παράδοση του μαθήματος. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Συντελεστής του Κόστους Υλικά ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Είναι τα ημικατεργασμένα, παραγωγική προϋπόθεση; Αιτιολογείστε την απάντηση (4.1.1) Δεν είναι τα ημικατεργασμένα παραγωγική προϋπόθεση, αφού στο αρχικό ξεκίνημα της όποιας παραγωγικής διαδικασίας, δεν υπάρχουν ημικατεργασμένα και όμως αυτή και ομαλά ξεκινάει και στη συνέχεια κανονικά διεξάγεται. Είναι τα ημικατεργασμένα συντελεστής του κόστους; Αιτιολογείστε την απάντηση. (4.1.1) Τα ημικατεργασμένα είναι συντελεστής του κόστους, διότι όταν υπάρχουν καταναλώνονται για την παραγωγή του προϊόντος ακριβώς όμοια όπως και όλοι οι άλλοι συντελεστές και συντελούν έτσι και τα ημικατεργασμένα, με την ανάλωση της αξίας τους, στο σχηματισμό του κόστους.. Προβλέπονται από το Ε.Γ.Λ.Σ. υποχρεωτικοί υπολογαριασμοί για να παρακολουθούνται ορισμένες οικονομικές πράξεις αποθεμάτων; Αν ναι, ποίες πράξεις; (4.2.2) Το Ε.Γ.Λ.Σ., προβλέπει ειδικούς δευτεροβάθμιους λογαριασμούς, σε κάθε πρωτοβάθμιο λογαριασμό αποθέματος, για την παρακολούθηση: των αγορών και των εκπτώσεων. Ποίο είναι το τελευταίο όριο ανάλυσης σε υπολογαριασμούς για καθένα από τους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς αποθεμάτων σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ.; (4.2.2) Τελευταίο όριο ανάλυσης των λογαριασμών αποθεμάτων, είναι ο λογαριασμός που ορίζεται από το Σχέδιο σαν: «καρτέλα» και παρακολουθεί τη διαχείριση ενός μόνο πράγματος (υλικού, εμπορεύματος, προϊόντος, κ.λπ.) Με ποία κατηγορία λογαριασμών παρακολουθούνται: τα αποθέματα τρίτων που βρίσκονται στην επιχείρηση τα αποθέματα της επιχείρησης που βρίσκονται σε τρίτους (4.2.2) Τα αποθέματα των τρίτων που βρίσκονται στην επιχείρηση παρακολουθούνται με Λογαριασμούς Τάξεως. Για την παρακολούθηση των αποθεμάτων της επιχείρησης που βρίσκονται σε τρίτους, στη Γενική Λογιστική δεν προβλέπονται ειδικοί λογαριασμοί, ούτε ειδικοί κανόνες. Στην Α.Λ.Ε. παρακολουθούνται στους υποχρεωτικούς τριτοβάθμιους των δευτεροβάθμιων του 94 με χαρακτηριστικό κωδικό αριθμό τριτοβαθμίου τον 27 ( , , , κ.ο.κ.) 10

11 Πότε επιτρέπεται από τον Κ.Β.Σ. η διακίνηση των αποθεμάτων να παρακολουθείται μόνο κατά ποσότητα; ( ) Στην περίπτωση όπου τα αποθέματα διακινούνται μέσα στην ίδια την επιχείρηση. Κάθε πότε ο Κ.Β.Σ. υποχρεώνει την επιχείρηση να προσδιορίζει το κόστος των έτοιμων προϊόντων; ( ) Τουλάχιστον μια φορά το χρόνο, στο τέλος της χρήσης κατά τη σύνταξη του ισολογισμού. Με ποία αξία χρεώνονται οι λογαριασμοί αγορών των αποθεμάτων κατά τη διάρκεια της χρήσης ( ); Με την «τιμή κτήσεως» Ποίες είναι οι τιμές που ορίζει το Ε.Γ.Λ.Σ. για την αποτίμηση: των αγορών των έτοιμων και ημιτελών προϊόντων ( ) Για την αποτίμηση των αποθεμάτων που προέρχονται από αγορά, η χαμηλότερη ανάμεσα στην «τιμή κτήσεως» και την «τρέχουσα τιμή αγοράς» Για την αποτίμηση των αποθεμάτων που προέρχονται από παραγωγή (προϊόντα), η χαμηλότερη ανάμεσα στο «ιστορικό κόστος παραγωγής» και την «καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία». Πως λειτουργούν οι λογαριασμοί αποθεμάτων στο κλείσιμο της χρήσης; ( ) Πιστώνονται με τα «υπόλοιπα έναρξης» καθώς και με το σύνολο των αγορών της χρήσης και «κλείνουν», με χρέωση του λογαριασμού Λογαριασμός γενικής εκμεταλλεύσεως. Χρεώνονται με τα «υπόλοιπα λήξης», με πίστωση του ίδιου λογαριασμού (80.00) ΑΣΚΗΣΕΙΣ 12. Να αποτιμηθούν οι εξαγωγές του παρακάτω υλικού: με τη μέθοδο του μέσου σταθμικού κόστους με τη μέθοδο του κυκλοφοριακού μέσου όρου ή διαδοχικών υπολοίπων. ΥΛΙΚΟ «Χ» ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ,50 = 5.250, ,39 = 5.932, ,51 = 7.722, ,47 = 6.488, ,40 = 7.854, ,43 = ,80 ΕΞΑΓΩΓΕΣ 3200 * = 4650 * = 11

12 2780 3,45 = 9.591, ,48 = 9.361, * = ΛΥΣΗ Όπως είναι γνωστό, με τη μέθοδο του μέσου σταθμικού όρου, η τιμή μονάδας για τη συνολική ετήσια εξαγωγή των υλικών, υπολογίζεται με τη διαίρεση της συνολικής αξίας του αποθέματος έναρξης και των εισαγωγών της χρήσης, με τις αντίστοιχες ποσότητες. Συνεπώς, με τη μέθοδο αυτή και με τα δεδομένα της άσκησης, θα έχουμε την παρακάτω αποτίμηση: Σύνολο εισαγωγών ,40 : = 3,452 Αξία εξαγωγών ,452 = ,16 Υπόλοιπο ,452 = 5.281, ,452 = ,40 Με τη μέθοδο του κυκλοφοριακού μέσου όρου ή των διαδοχικών υπολοίπων, η τιμή μονάδας για την αποτίμηση της κάθε εξαγωγής υλικού, υπολογίζεται όπως και με τη μέθοδο του μέσου σταθμικού όρου, με τη διαφορά ότι ο υπολογισμός περιλαμβάνει το υπόλοιπο μετά την αμέσως προηγούμενη εξαγωγή και τις εισαγωγές από τότε και μέχρι το χρονικό σημείο του υπολογισμού. Συνεπώς, με τη μέθοδο αυτή και με τα δεδομένα της άσκησης, θα έχουμε την παρακάτω αποτίμηση: Εισαγωγές ,50:5450 =3,469 Εξαγωγές ,469=11.099,90 Υπόλοιπο 7.804,60:2250 Εισαγωγές ,90:4180 Σύνολο ,50:6430=3,445 Εξαγωγές ,445=16.016,00 Υπόλοιπο 6.131,50:1780 Εισαγωγές ,00:9030 Σύνολο ,50:10810=3,450 Εξαγωγές ,450=32.016,00 Υπόλοιπο ,450=5.278,50 Αξία εξαγωγών ,90 Υπόλοιπο 5.278, Το υπόλοιπο που θα εμφανίσει ο λογαριασμός της άσκησης Νο 12 στο τέλος της χρήσης, να μεταφερθεί όπως ορίζει το Ε.Γ.Λ.Σ. και να «κλείσει» ο λογαριασμός. ΛΥΣΗ Το τελικό υπόλοιπο («λήξης») του λογαριασμού, σύμφωνα με όσα ορίζει το Ε.Γ.Λ.Σ., πρέπει να μεταφερθεί σε χρέωση του Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως. Θα προκύψει συνεπώς, η παρακάτω λογιστική εγγραφή: 80 ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως 5.278,50 12

13 24 ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘ.ΥΛΕΣ- ΥΛΙΚΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ 24.ΧΧ 5.278,50 Μεταφορά υπολοίπου και «κλείσιμο» του λογαριασμού Να λύσετε όλες τις υπόλοιπες ασκήσεις, και ιδιαίτερα τις 4, 5, 6, 7, 9, 10, 11. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Ο Συντελεστής του Κόστους Υπηρεσίες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τι είδους στοιχείο της περιουσίας παρακολουθεί ο καθένας λογαριασμός της ομάδας 6 (5.3.2) Όλοι χωρίς εξαίρεση, οι λογαριασμοί της ομάδας 6 του Ε.Γ.Λ.Σ., παρακολουθούν ο καθένας ένα έξοδο κατ είδος (Αμοιβές προσωπικού, Ενοίκια, Φόροι, Τόκοι, κ.λπ.) Κατά τη διάρκεια της χρήσης τι είδους εγγραφές δέχονται οι λογαριασμοί της ομάδας 6; (5.3.2) Οι λογαριασμοί της Ομάδας 6, στη διάρκεια της χρήσης δέχονται μόνο χρεώσεις και αντιλογισμούς χρεώσεων, αλλά οπωσδήποτε όχι εγγραφές μεταφοράς ποσών σε άλλους λογαριασμούς. Ποίες οικονομικές κατηγορίες δέχονται στη χρέωση οι λογαριασμοί της ομάδας 6; (5.3.2) Οι λογαριασμοί της Ομάδας 6, στη χρέωση τους δέχονται, το έξοδο που πραγματοποιείται, με βάση το σχετικό νόμιμο δικαιολογητικό της συναλλαγής, καθώς και κάθε μεταγενέστερη από οποιαδήποτε αιτία, προσαύξηση του (αρχικού) ποσού του εξόδου. Ποίες οικονομικές κατηγορίες δέχονται στην πίστωση οι λογαριασμοί της ομάδας 6; (5.3.2) Οι λογαριασμοί της Ομάδας 6, στην πίστωση δέχονται εκπτώσεις και αντιλογισμούς χρεώσεων, αλλά και γενικά κάθε πράξη μείωσης του αρχικού ποσού του εξόδου. Πώς λειτουργούν οι λογαριασμοί της ομάδας 6 κατά το «κλείσιμο» του ισολογισμού; (5.3.2) Μετά την εκκαθάριση τους από τα τυχόν «μη δουλεμένα» ποσά, το (τελικό) υπόλοιπο τους μεταφέρεται, με πίστωση των λογαριασμών εξόδων, σε χρέωση του λογαριασμού: Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Την 10/2/ΧΧ +1 η επιχείρηση παράλαβε το λογαριασμό κατανάλωσης Ηλεκτρικής Ενέργειας για το χρονικό διάστημα 1/11/ΧΧ 31/1/ΧΧ+1, για 1.800,00. Να υπολογιστεί η δαπάνη ηλεκτρικής ενέργειας της περιόδου 1/1 31/3/ΧΧ+1 με προβλεπόμενη αύξηση 5% από την 1/2 /ΧΧ+1.και να αποτυπωθούν οι λογαριασμοί σε σχήμα Τ: με παρεμβολή των ενδιάμεσων λογαριασμών εξόδων με απευθείας λειτουργία των λογαριασμών εξόδων. 13

14 ΛΥΣΗ Με βάση το λογαριασμό που έλαβε η επιχείρηση, η δαπάνη για ηλεκτρική ενέργεια του Ιανουαρίου της χρήσης ΧΧ+1 είναι 1.800,00: 3 = 600,00 Αν δεχθούμε την ίδια ποσοτική κατανάλωση και για τους δυο υπόλοιπους μήνες του τριμήνου (Φεβρουάριο, Μάρτη), η δαπάνη για το δίμηνο αυτό, θα γίνει 600,00 2 = 1.200,00 + (1.200,00 0,05 =) 60,00 = 1.260,00. Συνεπώς, η προβλεπόμενη συνολική δαπάνη του τριμήνου, θα είναι: 600, ,00 = 1.860,00. Την 31/3/ΧΧ+1, οι λογαριασμοί εξόδων περιλαμβάνουν ηλεκτρική ενέργεια όπως παρακάτω: 62 ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής 600,00 Την 31/3 πρέπει συνεπώς να λογιστεί έξοδο για ηλεκτρική ενέργεια 1.260,00. α) Με παρεμβολή των διάμεσων λογαριασμών εξόδων, θα λειτουργήσουν οι παρακάτω λογαριασμοί: 62 ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ Προϋπολ/νες - Προπληρ/νες παροχές τρίτων 1.260,00 58 Λ/ΣΜΟΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής 1.260,00 ή 56 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ Λ/ΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ Έξοδα χρήσεως δουλεμέυνα 1.260,00 β) Με τη χρησιμοποίηση απευθείας των λογαριασμών εξόδων, θα λειτουργήσουν οι παρακάτω λογαριασμοί: 62 ΠΑΡΟΧΕΣ ΤΡΙΤΩΝ Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής 1.260,00 58 Λ/ΣΜΟΙ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗΣ ΚΑΤΑΝΟΜΗΣ Ηλεκτρικό ρεύμα παραγωγής 1.260,00 ή 56 ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ Λ/ΣΜΟΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ Έξοδα χρήσεως δουλευμένα 1.260,00 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ. Από τις λύσεις αυτές που προβλέπει το Ε.Γ.Λ.Σ., προτιμότερη είναι η 14

15 (α) επειδή τα ποσά που καταχωρούνται δεν είναι οριστικά και έτσι είναι προτιμότερο να βρίσκονται απομονωμένα σε συγκεκριμένο ειδικό λογαριασμό, παρά να είναι καταχωρημένα στον κανονικό λογαριασμό εξόδου, όπου θα αναμιχθούν με τα κανονικά και οριστικά. Να λύσετε όλες τις υπόλοιπες ασκήσεις, και ιδιαίτερα όσες λύσαμε στην παράδοση του μαθήματος. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Η Μορφολογία του Κόστους ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποίες είναι οι λειτουργίες της επιχείρησης όπου εφαρμόζεται η κοστολογική μέθοδος (το κόστος της μονάδας του έργου) για τον έλεγχο της οικονομικότητας; (6.2) Είναι προφανώς, εκείνες και όσες παράγουν έργο που μετριέται σε μονάδες. Και τέτοιες είναι στην επιχείρηση: Ο Εφοδιασμός, σαν διαδικασία παραλαβής και μόνο για τις παραλαβές των υλικών Η Παραγωγή σαν διαδικασία μετασχηματισμού και παραγωγής των προϊόντων Η Διάθεση, σαν διαδικασία παράδοσης και μόνο για τις παραδόσεις των προϊόντων. Ποίες είναι οι λειτουργίες της επιχείρησης όπου εφαρμόζεται για τον έλεγχο της οικονομικότητας το λειτουργικό λεγόμενο «κόστος»; (6.2) Είναι βέβαια όσες λειτουργίες περιλαμβάνουν ένα οργανωτικό μηχανισμό που παρέχει υπηρεσίες σαν προϋποθέσεις λειτουργίας, είτε των ξεχωριστών λειτουργιών της επιχείρησης, είτε της επιχείρησης σαν συνόλου. Τέτοιες είναι όλες οι λειτουργίες της επιχείρησης που έχουν οργανωθεί σε οργανωτικές μονάδες (Διευθύνσεις, Υποδιευθύνσεις, Τμήματα, Υπηρεσίες, κ.λπ.) και συνεπώς πραγματοποιούν δαπάνες (λειτουργίας) σταθερές και παράλληλα παράγουν έργο σταθερό και ενιαίο. Ποίες είναι οι δύο κατηγορίες κόστους; (6.3) Οι δυο βασικές κατηγορίες κόστους (με κριτήριο το χρόνο) είναι το πραγματοποιημένο και το προϋπολογιστικό κόστος. Οι αρχές και οι μέθοδες που προσδιορίζουν την έκταση των οποίων δαπανών περιλαμβάνει το κόστος, τί ορίζουν; το είδος ή το επίπεδο του κόστους; (6.3) Από τον προσδιορισμό αυτό, αν δηλαδή τα οποιαδήποτε είδη δαπανών περιλαμβάνει το κόστος, θα είναι αυτά που διαμορφώθηκαν (τυχαία;) μέσα στην κοστολογική περίοδο ή τα «κανονικά», προκύπτουν τα είδη του κόστους (αντίστοιχα: «ιστορικό» και «κανονικό»). Τα είδη των δαπανών που περιλαμβάνει ένα κόστος, τι προσδιορίζουν; το είδος ή το επίπεδο του κόστους; (6.3) Το περιεχόμενο του κόστους σε είδη δαπανών (π.χ. διοίκησης της παραγωγής, διάθεσης, τόκους, κ.λπ.) προσδιορίζει το επίπεδο του κόστους (π.χ. «βιομηχανικό», «εμπορικό», «πλήρες, κ.λπ.) 15

16 Ποία είναι τα είδη του κόστους; ( ) Τα είδη του κόστους (με βάση τις αρχές, τον τρόπο και τις μεθόδους προσδιορισμού των δαπανών που περιέχει) είναι: στην κατηγορία του απολογιστικού, το «ιστορικό» και το «κανονικό» και στην κατηγορία του προκαθορισμένου, (αντίστοιχα) το «προϋπολογιστικό» και το «πρότυπο». Τι ορίζουμε σαν «ιστορικό» κόστος; ( ) Σαν «ιστορικό» ορίζουμε το κόστος οποιουδήποτε επιπέδου (αρχικό, βιομηχανικό, εμπορικό, κ.λπ.) που περιλαμβάνει τις όποιες δαπάνες ανήκουν στο επίπεδο του, με τα ποσά που αυτές διαμορφώθηκαν μέσα στην κοστολογική περίοδο, ανεξάρτητα από την αιτία που τις προκάλεσε και οι οποίες έτσι μπορεί να διαμορφώθηκαν από περιστατικά συμπτωματικά ή τυχαία στα ποσά αυτά, και πάντως σαν ποσά, μάλλον δεν πρόκειται να επαναληφθούν Τι ορίζουμε σαν «κανονικό» κόστος; ( ) Σαν «κανονικό» ορίζουμε το κόστος οποιουδήποτε επιπέδου (αρχικό, βιομηχανικό, εμπορικό, κ.λπ.), που περιλαμβάνει τις όποιες δαπάνες ανήκουν στο επίπεδο του, αλλά με τα ποσά που αυτές διαμορφώθηκαν κάτω από ομαλές συνθήκες λειτουργίας της επιχείρησης, που σημαίνει ότι (στην υποθετική περίπτωση όπου) αυτές οι συνθήκες παραμείνουν αμετάβλητες, οι ίδιες δαπάνες θα διαμορφωθούν στα ίδια ποσά. Ποία είναι η βασική διαφορά του «πρότυπου» από το «προϋπολογιστικό» κόστος; ( ) Η βασική διαφορά ανάμεσα σ αυτά τα δύο είδη του κόστους, βρίσκεται στο γεγονός ότι στην περίπτωση του πρότυπου κόστους, ο προκαθορισμός τοποθετείται στη βάση μιας καθιερωμένης, συγκεκριμένης και συγκροτημένης μεθόδου. Ποία είναι τα επίπεδα του κόστους; (6.4) Τα επίπεδα του κόστους, που διαμορφώνονται με βάση τις κατηγορίες των δαπανών που περιέχουν, είναι τα παρακάτω: Το «άμεσο» κόστος, με περιεχόμενο τις άμεσες δαπάνες υλικών και (άμεσης) εργασίας. Το «αρχικό» κόστος, που περιλαμβάνει το άμεσο κόστος και τις ειδικές δαπάνες κατεργασίας. Το «βιομηχανικό» κόστος, που περιλαμβάνει το «αρχικό» κόστος και τις γενικές δαπάνες παραγωγής. Το «εμπορικό» κόστος, που περιλαμβάνει το βιομηχανικό και τις (μεταβλητές) δαπάνες διάθεσης (κόστος παραδόσεων) Το «πλήρες» κόστος, που περιλαμβάνει το «εμπορικό» και τις (σταθερές) δαπάνες λειτουργίας των Διευθύνσεων. ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Δώστε τον τύπο του «αρχικού» κόστους (6.4.1) ΑΡΧΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ = Άμεσα υλικά + Άμεση εργασία 2. 16

17 Δώστε τον τύπο του «άμεσου» κόστους. (6.4.2) ΑΜΕΣΟ ΚΟΣΤΟΣ = ΑΡΧΙΚΟ + Κόστος κατεργασίας 3. Δώστε τον τύπο του «βιομηχανικού» κόστους (6.4.3) ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ = ΑΜΕΣΟ + Δαπάνες λειτουργίας παραγωγής 4. Δώστε τον τύπο του «εμπορικού» κόστους (6.4.4) ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ = ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ + Κόστος διάθεσης 5. Δώστε τον τύπο του «πλήρους» κόστους. (6.4.5) ΠΛΗΡΕΣ ΚΟΣΤΟΣ = ΕΜΠΟΡΙΚΟ + Δαπάνες Διευθύνσεων 6. Δώστε τον τύπο του πρότυπου (standard) «πλήρους» κόστους. (6.4.5) Δεν υπάρχει πρότυπο «πλήρες» κόστος, επειδή κάτω από συνθήκες οικονομικού προκαθορισμού της οικονομικής δράσης της επιχείρησης (οπότε εφαρμόζεται το «πρότυπο» κόστος) όλες οι δαπάνες λειτουργίας όλων των διευθύνσεων, γίνονται δεκτές σαν «σταθερές» που αφορούν αποκλειστικά τη χρήση της πραγματοποίησης τους και δεν μετέχουν σ οποιοδήποτε είδος κόστους, σ οποιοδήποτε επίπεδο. 7. Στην επιχείρηση «Μ» που παράγει τα προϊόντα «Α», «Β» και «Γ», οι σχετικές δαπάνες παραγωγής διαμορφώθηκαν όπως παρακάτω: Προϊόντα Υλικά Άμεση Εργασία Άμεση Επίβλεψη Σύνολο «Α» 180,00 110,00 60,00 350,00 «Β» 210,00 175,00 65,00 450,00 «Γ» 95,00 75,00 15,00 185,00 Σύνολο 485,00 360,00 140,00 985,00 Για καθένα από τα παραπάνω προϊόντα, να προσδιοριστούν: το «αρχικό» και το «άμεσο» κόστος. (6.4.1, 6.4.2) ΛΥΣΗ Προϊόν «Α» Αρχικό κόστος 180, ,00 = 290,00 Άμεσο κόστος 290, ,00 = 350,00 Προϊόν «Β» Αρχικό κόστος 210, ,00 = 385,00 Άμεσο κόστος 385, ,00 = 450,00 Προϊόν «Γ» Αρχικό κόστος 95, ,00 = 170,00 Άμεσο κόστος 170, ,00 = 185,00 Να λύσετε όλες τις υπόλοιπες ασκήσεις, και ιδιαίτερα όσες λύσαμε στην παράδοση του μαθήματος. 17

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η Οργάνωση της Κοστολόγησης ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τι καθορίζει η κοστολογική μέθοδος; ( ) Η κοστολογική μέθοδος καθορίζει το γενικό πλαίσιο των αρχών που διέπουν τον προσδιορισμό του κόστους, καθορισμούς μ άλλα λόγια που αναφέρονται στο κόστος και είναι ανεξάρτητοι από την επιχείρηση, η οποία απλά επιλέγει και εφαρμόζει μια από τις παραδεγμένες μεθόδους υπολογισμού του κόστους. Η μέθοδος θα ορίσει ειδικότερα, τα είδη των δαπανών που θα περιλάβει το κόστος, τα ποσοτικά όρια του κάθε είδους, κ.λπ.. Τι καθορίζει το κοστολογικό σύστημα; ( ) Το κοστολογικό σύστημα καθορίζει μέσα στα πλαίσια της επιχείρησης, τους κανόνες της κοστολογικής διαδικασίας, τους τρόπους και τα μέσα μ αυτά που η επιχείρηση θα οργανώσει και θα λειτουργήσει την κοστολόγηση της σαν διαδικασία, πάντοτε μέσα στα πλαίσια που ορίζει μια παραδεγμένη κοστολογική μέθοδος. Ποίες είναι οι κοστολογικές μέθοδοι; (7.3.1) Τέσσερις ρυθμίσεις αναφέρονται σαν κοστολογικές μέθοδοι. Η μέθοδος του Ιστορικού Κόστους Η μέθοδος του Κανονικού Κόστους Η μέθοδος του Προϋπολογιστικού κόστους και Η μέθοδος του Πρότυπου Κόστους Εντούτοις, ουσιαστικά, για Μέθοδο μπορεί να γίνει λόγος μόνο στην περίπτωση του Πρότυπου Κόστους. Σ όλες τις άλλες περιπτώσεις, πρόκειται για γενικούς προσδιορισμούς ανεπαρκείς και λιγότερο ή περισσότερο ασαφείς, που δεν ορίζουν εννοιολογικά με ακρίβεια και πληρότητα, τις αρχές και τους κανόνες που διέπουν το κόστος που τείνουν να ορίσουν. Τι εννοούμε με τον όρο «κοστολογικό σύστημα»; (7.3.2) Με τον όρο κοστολογικό σύστημα, εννοούμε ένα σύνολο από ρυθμίσεις που ορίζουν την οργάνωση και τη λειτουργία της κοστολογικής διαδικασίας σε κάθε επιχείρηση. Ειδικότερα, το σύστημα θα καθορίσει τα έντυπα που θα χρησιμοποιηθούν, τη λειτουργία τους, την καταγραφή των δεδομένων, την τεχνική της καταγραφής, τη διαδικασία προσδιορισμού του κόστους, κ.λπ. Τι πρέπει να προσδιορίζει η διαδικασία προσδιορισμού του κόστους; (7.3.3) Η διαδικασία προσδιορισμού του κόστους, που αποτελεί μετά τη μέθοδο και το σύστημα, το τρίτο βασικό στοιχείο της οργάνωσης της κοστολόγησης, πρέπει να ορίζει κυρίως: τη σειρά και τη διαδικασία μερισμού, του κόστους των θέσεων εκείνων που δεν παράγουν έργο, αλλά αποτελούν «σταθμούς» όπου συγκεντρώνονται στη διάρκεια της κοστολογικής περιόδου, οι δαπάνες που δεν μπορούν να καταλογιστούν άμεσα στις θέσεις κόστους που αφορούν, αλλά μερίζονται στο τέλος της κοστολογικής περιόδου (άμεσες δαπάνες για τις θέσεις αυτές, έμμεσες για τις τελικές θέσεις κόστους, αυτές που ουσιαστικά αφορούν) τη σειρά και τη διαδικασία μερισμού, του κόστους των θέσεων που παράγουν έργο, που όμως δεν ενσωματώνεται στα προϊόντα, αλλά εξυπηρετεί τις 18

19 θέσεις κόστους εκείνες που το έργο τους ενσωματώνεται στο κόστος του προϊόντος πως προσδιορίζεται το κόστος της μονάδας του έργου και του προϊόντος στις θέσεις κόστους όπου παράγεται το κύριο έργο που ενσωματώνεται άμεσα στο προϊόν. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Η Σύλληψη των Δαπανών Συγκρότηση του Κόστους ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τι είναι η κοστολογική αναμόρφωση των εξόδων σε δαπάνες και τι επιδιώκεται μ αυτήν; (8.1.1) Η κοστολογική αναμόρφωση των εξόδων σε δαπάνες, είναι μια κοστολογική διαδικασία για να προσδιοριστούν τα συνολικά ποσά από τα έξοδα, που αφορούν στην κοστολογική περίοδο που αναφερόμαστε («δουλεμένα»). Και δεύτερο, ποιο κομμάτι από τα συνολικά αυτά από το κάθε έξοδο ποσά, βαρύνει την κάθε θέση κόστους. Έτσι λοιπόν, με τη διαδικασία αυτή συνολικά, επιδιώκεται να προσδιοριστεί η συνολική επιβάρυνση από όλα τα είδη των εξόδων, που σαν δαπάνες βαρύνουν το κόστος της κάθε θέσης κόστους, για τη συγκεκριμένη κοστολογική περίοδο σ αυτήν που κάθε φορά αναφερόμαστε. Τι είναι το «Φύλλο Χρονικής Προσαρμογής Εξόδων και Μερισμού Δαπανών» και σε ποία πεδία χωρίζεται; (8.1.2) Το «Φύλλο Χρονικής Προσαρμογής Εξόδων και Μερισμού Δαπανών», είναι το μέσο και η τεχνική που μ αυτήν πραγματοποιείται η διαδικασία της κοστολογικής αναμόρφωσης των εξόδων σε δαπάνες. Περιλαμβάνει δύο πεδία, καθένα από τα οποία καλύπτει την καθεμιά από τις δύο μερικότερες διαδικασίες που πραγματοποιούνται με το «Φύλλο», δηλ. το ένα πεδίο καλύπτει τη διαδικασία της χρονικής προσαρμογής των εξόδων («δουλεμένα») και το άλλο το μερισμό των δαπανών στις επιχειρηματικές λειτουργίες θέσεις κόστους. Ποίες είναι οι στήλες του κάθε πεδίου του «Φύλλου Χρονικής Προσαρμογής Εξόδων και Μερισμού Δαπανών»; (8.1.2) Πρώτη στήλη, κοινή και για τα δυο πεδία είναι η στήλη με τους τίτλους των λογαριασμών. Το πεδίο Χρονικής Προσαρμογής περιλαμβάνει τις παρακάτω στήλες, με τα ανάλογα έξοδα: Λογισμένα Πρόβλεψη Δουλεμένα Δουλεμένα προηγ. Περιό-δου Για μερισμό. Το πεδίο Μερισμού Δαπανών, περιλαμβάνει τις παρακάτω στήλες, με τα «δουλεμένα» έξοδα, που σημαίνει τις δαπάνες, που έχουν αναλωθεί και συνεπώς συνιστούν το κόστος της καθεμιάς και όλων των επιχειρηματικών λειτουργιών. Οι στήλες αυτές είναι μια για κάθε λειτουργία θέση κόστους, όπως παρακάτω: Παραγωγή Διάθεση Διοίκηση Χρηματοδότηση - Έρευνα Πώς λειτουργούν οι στήλες του πρώτου πεδίου του «Φύλλου Χρονικής Προσαρμογής Εξόδων και Μερισμού Δαπανών»; (8.1.2) Κοινή για όλο το «Φύλλο», είναι η πρώτη στήλη του, που περιλαμβάνει τους τίτλους των λογαριασμών. Το πεδίο της Χρονικής Προσαρμογής των Εξόδων, στη δεύτερη στήλη περιλαμβάνει τα συνολικά κατ είδος εξόδου ποσά, που είναι λογισμένα μέχρι την ημερομηνία λήξης της κοστολογικής περιόδου αναφοράς. Στην τρίτη στήλη, 19

20 περιλαμβάνει τα ποσά που σε κάθε είδος εξόδου, πρέπει, είτε να προστεθούν, είτε να αφαιρεθούν στα λογισμένα της δεύτερης στήλης, ώστε να προκύψουν τα συνολικά κατ είδος «δουλεμένα» ποσά εξόδων. Στην τέταρτη στήλη περιλαμβάνονται τα (αλγεβρικά) αθροίσματα των ποσών της δεύτερης και της τρίτης, που αντιπροσωπεύουν τα «δουλεμένα» έξοδα μέχρι την ημερομηνία που κλείνεται η κοστολογική περίοδος αναφοράς. Στην τέταρτη στήλη περιλαμβάνονται τα «δουλεμένα» ποσά εξόδων μέχρι την ημερομηνία «κλεισίματος» της αμέσως προηγούμενης κοστολογικής περιόδου (που είχαν καταχωρηθεί στην Τρίτη στήλη του αμέσως προηγούμενου «Φύλλου»), ποσά που πρέπει να αφαιρεθούν από τα ποσά της τρίτης στήλης. Στην πέμπτη στήλη τέλος, περιλαμβάνονται τα υπόλοιπα που προκύπτουν από την αφαίρεση των ποσών της τέταρτης από τα ποσά της τρίτης, και που τα υπόλοιπα αυτά είναι τα συνολικά κατ είδος «δουλεμένα» έξοδα, που αφορούν στην κοστολογική περίοδο που μας ενδιαφέρει. Πώς διαμορφώνονται οι δαπάνες παραγωγής σε συνάρτηση με τον κοστολογικό φορέα και ποιες κατηγορίες σχηματίζονται; (8.2.2). Υπάρχουν δυο κατηγορίες από μεταβλητές δαπάνες, με κριτήριο τη «συμπεριφορά» της δαπάνης σε σχέση με τις μεταβολές του κοστολογικού φορέα της δαπάνης. Οι δαπάνες που ονομάστηκαν αναλογικές, επειδή διαμορφώνονται σταθερά στο ίδιο ποσό για κάθε μονάδα του φορέα της δαπάνης, ανεξάρτητα από τις ποσοτικές μεταβολές αυτού του φορέα που βαρύνουν. Οι δαπάνες που ονομάστηκαν, μη αναλογικές, επειδή αντίθετα από τις προηγούμενες, το ποσό τους σε κάθε μονάδα του φορέα της δαπάνης, μεταβάλλεται σε σχέση με τις ποσοτικές μεταβολές αυτού του φορέα. Έτσι λοιπόν, το ποσό της δαπάνης για κάθε μονάδα του ανάλογου κοστολογικού φορέα τον οποίο επιβαρύνει η δαπάνη, αυξομειώνεται σε συνάρτηση με την ποσότητα του φορέα που παράγεται κάθε φορά. Διαμορφώθηκαν έτσι τρία είδη από μη αναλογικές δαπάνες. Εκείνες που όταν αυξάνεται η ποσότητα του κοστολογικού φορέα αυξάνονται κατά μονάδα και που γι αυτό το λόγο, ονομάστηκαν «αύξουσες». Εκείνες που όταν αυξάνεται η ποσότητα του κοστολογικού φορέα, μειώνονται κατά μονάδα και που γι αυτό το λόγο ονομάστηκαν «φθίνουσες». Και τέλος εκείνες που μέχρι ορισμένο επίπεδο αύξησης της ποσότητας παραγωγής του φορέα, μειώνονται, ενώ πάνω από αυτό το επίπεδο αύξησης, αυξάνονται κατά μονάδα και που γι αυτό το λόγο ονομάστηκαν «παλίνδρομες». Να αναφέρετε με ποια έντυπα γίνεται η «σύλληψη» και ο καταλογισμός των δαπανών στο κόστος, για καθεμιά δαπάνη και για όλες μαζί. (8.3.1). Τα έντυπα αυτά είναι τρία για τις ξεχωριστές δαπάνες και ένα συγκεντρωτικό για όλα τα είδη δαπανών και όλες τις θέσεις κόστους. Ειδικότερα τα φύλλα αυτά είναι τα παρακάτω: Για τα υλικά, το «Φύλλο Προσδιορισμού (χρέωσης) Κόστους Υλικών Για την ανθρώπινη δουλειά, το «Φύλλο Προσδιορισμού (Χρέωσης) Κόστους Εργασίας Για τις διάφορες λοιπές δαπάνες, όπου περιλαμβάνονται οι διάφορες υπηρεσίες και η ενέργεια, το «Φύλλο Προσδιορισμού (Χρέωσης) Κόστους Δαπανών». Τέλος, για τη «σύλληψη» της δαπάνης των «ημικατεργασμένων» και 20

21 των αποσβέσεων και σύγχρονα τη συγκέντρωση όλων των δαπανών αυτών, που σημαίνει τη «σύλληψη» του συνολικού κόστους, συντάσσεται το Συγκεντρωτικό Φύλλο Προσδιορισμού (Χρέωσης) Κόστους Δαπανών. Να αναφέρετε τις δύο κατηγορίες των αποσβέσεων και που λογίζεται η καθεμία προκειμένου να υπολογιστεί το αποτέλεσμα ( ). Οι δύο κατηγορίες αποσβέσεων είναι πρώτο, οι «τακτικές» που καλύπτουν (κατά τεκμήριο) την αξία των παγίων που αναλώθηκε για την παραγωγή των προϊόντων και δεύτερο οι πρόσθετες αποσβέσεις που αποτελούν απλώς (φορολογικά) κίνητρα για την πραγματοποίηση επενδύσεων. Από τις κατηγορίες αυτές, η πρώτη, οι τακτικές δηλ. αποσβέσεις, βαρύνουν φυσικά το κόστος των προϊόντων σαν μια από τις κανονικές δαπάνες κόστους και λογίζονται βέβαια σαν έξοδο κατ είδος, σε λογαριασμό της Ομάδας 6 του Ε.Γ.Λ.Σ. και συγκεκριμένα στο λογαριασμό 66 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ. Η δεύτερη από τις παραπάνω κατηγορίες αποσβέσεων, οι αποσβέσεις κίνητρα, δεν λογίζονται στο κόστος, βαρύνουν κατευθείαν το αποτέλεσμα και λογίζονται στον (αποτελεσματικό) λογαριασμό 85 ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΜΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 Το Κόστος της Παραγωγής ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τι είναι από τεχνολογική άποψη η μονάδα του έργου; (10.1) Σαν μονάδα έργου, από τεχνολογική άποψη, ορίζουμε την οποιαδήποτε κατεργασία, που μ αυτήν προσθέτεται στο προϊόν μια νέα ιδιότητα, που το φέρνει πιο κοντά στην ανθρώπινη κατανάλωση. Τι ορίζουμε, από τεχνολογική άποψη, με τον όρο «θέση κόστους» γενικά; (10.2.3) Τεχνολογικά και σε γενική έννοια, σαν θέση κόστους εννοούμε την κάθε κατεργασία που παράγει όμοιες μονάδες έργου και με το ίδιο για κάθε μονάδα κόστος. Ποία είναι η κοστολογική λειτουργία της «θέσης κόστους; (10.2) Κοστολογικά, η θέση κόστους λειτουργεί σαν σημείο όπου προσδιορίζονται οι δαπάνες που αναλώθηκαν και οι μονάδες από το έργο που παράχθηκαν, ώστε να μπορεί να προκύψει το κόστος της μονάδας που η ανάλογη κάθε φορά θέση, παράγει. Τι είναι το «Φύλλο Υπολογισμού του Κόστους»; Πόσα πεδία περιλαμβάνει; (10.4) Το «Φύλλο Υπολογισμού του Κόστους» είναι ένας πίνακας που περιλαμβάνει τα στοιχεία για τον υπολογισμό του κόστους του έργου και του προϊόντος, από μια θέση κόστους. Περιλαμβάνει τρία πεδία: το πεδίο όπου καταχωρούνται οι συνολικές δαπάνες που αναλώθηκαν, το πεδίο όπου καταχωρούνται οι συνολικές μονάδες από το έργο που παράχθηκε και ένα τρίτο, όπου καταχωρείται το κόστος της μονάδας του έργου που παρήγαγε η ανάλογη θέση κόστους, αυτή που καλύπτεται από το συγκεκριμένο «Φύλλο». 21

22 Πώς λειτουργεί το «Φύλλο Υπολογισμού του Κόστους»; (10.4) Στο πρώτο πεδίο του «Φύλλου» καταχωρούνται οι συνολικές δαπάνες κατ είδος, που πραγματοποιήθηκαν από τη θέση κόστους αυτήν που το συγκεκριμένο «Φύλλο» καλύπτει. Το σύνολο αυτών των δαπανών, συμφωνείται φυσικά με το αντίστοιχο σύνολο δαπανών που αφορά τη θέση κόστους, στο «Συγκεντρωτικό Φύλλο Χρέωσης Κόστους». Στο δεύτερο πεδίο, καταχωρούνται οι μονάδες έργου που παράχθηκαν από τη θέση κόστους, αναλυτικά, με βάση τον προορισμό όπου οι μονάδες αυτές ενσωματώθηκαν. Και αν πρόκειται για θέση κόστους «κύρια», τα έτοιμα και τα «ημικατεργασμένα» προϊόντα ή τις υπηρεσίες που παράχθηκαν. Αν πρόκειται για θέση κόστους βοηθητική, τις κύριες θέσεις κόστους όπου αναλώθηκαν οι μονάδες του έργου της θέσης κόστους αυτής που καλύπτεται από το «Φύλλο». Στο σημείο αυτό της διαδικασίας, διαιρώντας το σύνολο των δαπανών κατ είδος του πρώτου πεδίου, με το σύνολο των μονάδων του έργου, του δεύτερου πεδίου, αποκτάμε το συνολικό κόστος της μονάδας του έργου, της θέσης. Στο τρίτο πεδίο, προκύπτει το κόστος για το σύνολο των μονάδων του έργου που ενσωματώθηκαν σε καθένα και σ όλους τους προορισμούς, που σημαίνει τις κύριες θέσεις κόστους, αν η θέση που κοστολογείται είναι «βοηθητική» ή τα έτοιμα και τα «ημικατεργασμένα» προϊόντα, αν η θέση που κοστολογείται ήταν «κύρια». Στο σημείο αυτό της διαδικασίας, αθροίζεται το συνολικό κόστος κατά κατηγορία προορισμού (κατά κύρια θέση κόστους, κατ είδος έτοιμου ή ημικατεργασμένου, κ.λπ.) και προκύπτει το συνολικό κόστος κατά κατηγορία, που το σύνολο του από όλες τις κατηγορίες, συμφωνεί φυσικά με το σύνολο από το κόστος κατ είδος δαπάνης, που αναφέρεται στο πρώτο πεδίο του «Φύλλου». Με ποίο έντυπο γίνεται η συγκρότηση του συνολικού κόστους των προϊόντων (απ όλες τις θέσεις κόστους και για τη συνολική ποσότητα που παράχθηκε); (10.5) Το συνολικό κόστος κατά προορισμό (κύριες θέσεις κόστους, προϊ-όντα έτοιμα και «ημιτελή», υπηρεσίες, κ.λπ.) που προκύπτει στο τρίτο πεδίο του «Φύλλου Υπολογισμού Κόστους», από την καθεμιά και απ όλες τις θέσεις για καθένα προορισμό, μεταφέρεται στον «Συγκεντρωτικό Πίνακα Κατανομής (Πίστωσης) Κόστους», όπου συνεπώς συγκροτείται και ολοκληρώνεται το κόστος για το κάθε έτοιμο ή ημιτελές προϊόν κ.λπ., από την καθεμιά και απ όλες τις θέσεις κόστους. Να αναφέρετε τις κατηγορίες των τύπων της παραγωγής. (10.6) Η παραγωγή συνολικά, διαιρείται σε δυο βασικές κατηγορίες: την Κύρια, αυτήν δηλαδή που επιδιώκεται και την Παρεπόμενη, αυτήν που προκύπτει αναγκαία. Η κύρια παραγωγή, διακρίνεται: σε «τυποποιημένη», αυτήν που παράγει τυποποιημένα προϊόντα, σε «μη τυποποιημένη», αυτήν που παράγει προϊόντα που δεν είναι τυποποιημένα και σε «συμπαραγωγή», που απ αυτήν παράγονται περισσότερα από ένα κύρια, δηλ. ίσης οικονομικής σημασίας και βαρύτητας, προϊόντα. Τι εννοούμε σαν «μη τυποποιημένη παραγωγή»; ( ) Σαν μη τυποποιημένη παραγωγή, από τη μεριά του προϊόντος, εννοούμε προϊόντα που διαφέρουν έστω και κατά μια μόνο τεχνική τους ιδιότητα, μια διαφορά που τα ξεχωρίζει από όλα τα άλλα παρόμοια προϊόντα και έτσι τα ορίζει αποκλειστικά. 22

23 Από την πλευρά της παραγωγικής διαδικασίας, αυτό σημαίνει ότι η διαδικασία που παράγει το καθένα προϊόν ή είδος από τα προϊόντα αυτά, είναι αποκλειστική γι αυτό το προϊόν ή το είδος του προϊόντος. ΑΣΚΗΣΕΙΣ Να προσπαθήσετε να λύσετε την άσκηση 2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 Η Λογιστική της Κοστολόγησης ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Τι εννοούμε με τον όρο «εξωλογιστική κοστολόγηση»; (12.2). Με τον όρο «εξωλογιστική», εννοούμε την κοστολόγηση σαν (πλήρη) μαθηματική διαδικασία μ αυτήν που προσδιορίζεται το κόστος και η οποία δεν έχει καταγραφεί λογιστικά, μέσα στο σύστημα λογισμού της επιχείρησης. Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από την απουσία λογιστικής καταγραφής της κοστολόγησης. (12.2) Πλεονεκτήματα αποτελούν: η εξοικονόμηση της δαπάνης που απαιτεί η διαδικασία λογισμού της κοστολόγησης στο σύστημα λογισμού της επιχείρησης η απουσία καταγραμμένων (δεσμευτικών) δεδομένων για το κόστος παραγωγής των προϊόντων της επιχείρησης και η ευχέρεια ελιγμών της Διοίκησης της, κατά τον προσδιορισμό του οικονομικού αποτελέσματος, στο τέλος της χρήσης. Μειονεκτήματα αποτελούν; η έλλειψη του αυτόματου εσωτερικού ελέγχου, που παρέχει τη βεβαιότητα για την ακρίβεια του κόστους. Ελέγχου που διασφαλίζεται με τη λογιστική διαδικασία η ανακρίβεια των κατ είδος περιουσιακών στοιχείων, που εμφανίζει η λογιστική καταγραφή της περιουσίας της επιχείρησης σ όλη τη διάρκεια της χρήσης, όπου περιλαμβάνονται περιουσιακά στοιχεία που έχουν αναλωθεί (έξοδα, υλικά) και δεν περιλαμβάνονται περιουσιακά στοιχεία που έχουν παραχθεί (προϊόντα). Μπορεί η εξωλογιστική κοστολόγηση να λειτουργήσει σαν βραχύχρονη και στο τέλος της χρήσης σαν συνολική ετήσια; (12.2). Δικαιολογείστε την απάντηση. Η εξωλογιστική κοστολόγηση, λειτουργεί αβίαστα σαν βραχύχρονη και στο τέλος της χρήσης σαν συνολική ετήσια. Αυτό συμβαίνει, επειδή με τα δεδομένα της βραχύχρονης κοστολόγησης δεν γίνονται λογιστικές εγγραφές που θα διαμόρφωναν ένα κόστος πουλημένων που δεν θα μπορούσε να αναιρεθεί στο τέλος της χρήσης και να αντικατασταθεί από ένα ετήσιο. Τι εννοούμε με τον όρο «εσωλογιστική κοστολόγηση»; (12.3). Με τον όρο «εσωλογιστική», εννοούμε την κοστολόγηση σαν (πλήρη) μαθηματική διαδικασία μ αυτήν που προσδιορίζεται το κόστος και η οποία έχει καταγραφεί λογιστικά, μέσα στο σύστημα λογισμού της επιχείρησης. Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα από τη λογιστική καταγραφή της κοστολόγησης. (12.3) Πλεονεκτήματα της εσωλογιστικής κοστολόγησης αποτελούν: 23

24 η συστηματική βεβαιότητα για την ακρίβεια των δεδομένων της, που απορρέει από τον αυτόματο εσωτερικό έλεγχο που υπάρχει μέσα στη λογιστική διαδικασία. η ακριβής λογιστική εμφάνιση της επιχειρηματικής περιουσίας, όπου έχουν καταγραφεί όλες οι μεταβολές της που προκύψαν από την παραγωγική διαδικασία Μειονεκτήματα αποτελούν: η δαπάνη της λογιστικής καταγραφής της κοστολογικής διαδικασίας στη διάρκεια της χρήσης η δημιουργία οριστικών δεδομένων σχετικά με το κόστος των πουλημένων και τα αποτελέσματα, που αποτελούν δεσμευτικά στοιχεία για τον προσδιορισμό του συνολικού ετήσιου αποτελέσματος της επιχείρησης. Μπορεί η εσωλογιστική κοστολόγηση να λειτουργήσει σαν βραχύχρονη και στο τέλος της χρήσης σαν συνολική ετήσια; (12.3). Δικαιολογείστε την απάντηση. Όχι, η εσωλογιστική κοστολόγηση δεν μπορεί να λειτουργήσει έτσι. Η εσωλογιστική κοστολόγηση μπορεί να λειτουργήσει, είτε ως βραχύχρονη, οπότε η κοστολόγηση της τελευταίας χρονικής περιόδου, συμπληρώνει την ετήσια, είτε μόνο σαν (ενιαία) ετήσια. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, στη διάρκεια της χρήσης, με την εσωλογιστική κοστολόγηση διαμορφώνεται η αξία των αποθεμάτων των έτοιμων προϊόντων και συνεπώς το κόστος των πουλημένων και τα βραχύχρονα αποτελέσματα. Τα στοιχεία αυτά, στο τέλος της χρήσης αποτελούν δεδομένα της επιχείρησης που φυσικά δεν μπορούν να αναιρεθούν και στη θέση τους να μπουν τα διαφορετικά που θα προκύπτανε από την ενιαία ετήσια κοστολόγηση. Τι εννοούμε με τον όρο «λογιστική της κοστολόγησης»; (12.1) Με τον όρο «λογιστική της κοστολόγησης» εννοούμε τη λογιστική διαδικασία, μ αυτήν που η κοστολογική διαδικασία, καταγράφεται με τη λογιστική μέθοδο, μέσα στο λογιστικό κύκλωμα της επιχείρησης. Ποία είναι τα βασικά στάδια της λογιστικής της κοστολόγησης; (12.1) Πρώτο στάδιο, να λογιστεί η μετατροπή των αξιών (υλικών εξόδων) σε δαπάνες, με τον προσδιορισμό του είδους της ποσότητας και της αξίας του κάθε περιουσιακού στοιχείου που μεταβιβάστηκε για παραγωγική ανάλωση στην κάθε θέση κόστους της παραγωγικής διαδικασίας. Αυτή η περιουσιακή μεταβολή καταγράφεται λογιστικά με χρέωση (αύξηση) των κοστολογικών λογαριασμών, που εκφράζουν την παραγωγική διαδικασία και πίστωση (μείωση) των λογαριασμών αξιών, με την ανάλωση των αξιών, από την παραγωγική διαδικασία Δεύτερο στάδιο, να λογιστεί η μετατροπή των δαπανών σε (παραγωγικό) έργο και τελικά σε έτοιμα και ημικατεργασμένα προϊόντα. Αυτή η περιουσιακή μεταβολή, καταγράφεται λογιστικά, με χρέωση (αύξηση) των λογαριασμών των αποθεμάτων έτοιμων και ημικατεργασμένων προϊόντων και πίστωση (ολοκληρωτική μείωση, «κλείσιμο») των κοστολογικών λογαριασμών (των θέσεων κόστους). ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1. Στην επιχείρηση έγιναν οι παρακάτω δαπάνες κόστους: καταναλώθηκαν υλικά αξίας 1.100,00 πληρώθηκαν εργατικά» 2.100,00 24

25 καταναλώθηκαν υπηρεσίες (έξοδα)» 300,00 πραγματοποιήθηκαν αποσβέσεις» 1.800,00 Να καταρτίσετε τους σχετικούς λογαριασμούς, σε σχήμα Τ. ΛΥΣΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 1.100,00 ΤΑΜΕΙΟ 2.100,00 ΕΞΟΔΑ 300,00 ΠΑΓΙΑ 1.800,00 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ 1.100, ,00 300, , ,00 Συνολικό κόστος Να λύσετε τις υπόλοιπες ασκήσεις. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 Αναλυτική Λογιστική της Εκμετάλλευσης ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ποία είναι η αποστολή του λογαριασμού: 90 ΔΙΑΜΕΣΟΙ - ΑΝΤΙΚΡΥΖΟΜΕΝΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ; ( ). Αποστολή του λογαριασμού είναι να δίνει την ευχέρεια να μεταφέρονται από τη Γενική στην Αναλυτική Λογιστική, τα ποσά που την αφορούν. Λογιστικά αυτό το έργο εμφανίζεται σαν υποδοχή από το λογαριασμό, των εγγραφών (χρεώσεων για τα έσοδα και το θετικό αποτέλεσμα, πιστώσεων για τα έξοδα), που θα γίνονταν στη Γενική Λογιστική κατά τη διαδικασία λογισμού του κόστους και του αποτελέσματος, αν δεν υπήρχαν χωριστά λογιστικά κυκλώματα. Ποίες ανάγκες καλύπτει ο λογαριασμός: 92 ΘΕΣΕΙΣ (ΚΕΝΤΡΑ) ΚΟΣΤΟΥΣ; ( ). Ο λογαριασμός υποδέχεται τα έξοδα που εισάγονται στην Α.Λ.Ε. από μεταβίβαση από τη Γενική Λογιστική και παρακολουθεί τη διαμόρφωση του λειτουργικού κόστους, κατά επιχειρηματική λειτουργία. Ποίες κοστολογικές διαδικασίες καλύπτει λογιστικά ο λογαριασμός: 93 ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ (ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ); ( ). Ο λογαριασμός καλύπτει τις κοστολογικές διαδικασίες που στοχεύουν να 25