ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ (ΖΑΚΑΚΙ FARM LTD) ( σύστημα συλλειτουργίας )

Transcript

1 ΘΕΜΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΕ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ (ΖΑΚΑΚΙ FARM LTD) ( σύστημα συλλειτουργίας ) ΔΙΔΑΣΚΩΝ : Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Α. ΒΑΡΒΑΚΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΣΑΒΒΑ ΑΘΗΝΑ Α.Μ:

2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Μέρος Πρώτο Κεφάλαιο Πρώτο Η δομή του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου Γενική Λογιστική Αναλυτική Λογιστική Λογαριασμοί Τάξεως Διευκρινήσεις σχετικά με την Γενική και Αναλυτική Λογιστική Κεφάλαιο Δεύτερο Συστήματα Λειτουργίας της Αναλυτικής Λογιστικής Το Σύστημα Της Αυτονομίας (Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής) Το Σύστημα Της Συλλειτουργίας (Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής) Το Σύστημα Ενσωματώσεως Της Αναλυτικής Λογιστικής Στην Γενική Λογιστική Κεφάλαιο Τρίτο ΔΟΜΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Λογαριασμός 90 «Διάμεσοι Αντικρυζόμενοι Λογαριασμοί» Λογαριασμός 91 «Ανακατάταξη Εξόδων-Αγορών και Εσόδων» Λογαριασμός 92 «Κέντρα Κόστους» Λογαριασμός 93 «Παραγωγή Σε Εξέλιξη» Λογαριασμός 94 «Αποθέματα» Λογαριασμός 95 «Αποκλίσεις από το Πρότυπο Κόστος» Λογαριασμός 96 «Έσοδα Μικτά Αναλυτικά Αποτελέσματα Λογαριασμός 97 «Διαφορές Ενσωματώσεως και Καταλογισμού» Λογαριασμός 98 «Αναλυτικά Αποτελέσματα».20

4 Λογαριασμός 99 «Εσωτερικές Διασυνδέσεις» Κεφάλαιο Τέταρτο ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Λογαριασμοί Ομάδας 2 «Αποθέματα» Λογαριασμός 20 «Εμπορεύματα» Λογαριασμός 21 «Προϊόντα Έτοιμα και Ημιτελή Λογαριασμός 22 «Υποπροϊόντα και Υπολείμματα» Λογαριασμός 23 «Παραγωγή Σε Εξέλιξη» Λογαριασμός 24 «Πρώτες και Βοηθητικές Ύλες» Λογαριασμός 25 «Αναλώσιμα Υλικά» Λογαριασμός 26 «Ανταλλακτικά Παγίων» Λογαριασμός 28 «Είδη Συσκευασίας» Λογαριασμοί Ομάδας 6 «Οργανικά Έξοδα Κατ Ειδος» Λογαριασμός 60 «Αμοιβές και Έξοδα Προσωπικού» Λογαριασμός 61 «Αμοιβές και Έξοδα Τρίτων» Λογαριασμός 62 «Παροχές Τρίτων» Λογαριασμός 63 «Φόροι Τέλη» Λογαριασμός 64 «Διάφορα Έξοδα» Λογαριασμός 65 «Τόκοι και Συναφή Έξοδα» Λογαριασμός 66 «Αποσβέσεις Παγίων Στοιχείων» Λογαριασμός 68 «Προβλέψεις Εκμεταλλεύσεως» Λογαριασμοί Ομάδας 7 «Οργανικά Έσοδα Κατ Είδος»

5 Λογαριασμός 70 «Πωλήσεις Εμπορευμάτων» Λογαριασμός 71 «Πωλήσεις Προϊόντων» Λογαριασμοί Ομάδας 8 «Λογαριασμοί Αποτελεσμάτων» Λογαριασμός 80 «Γενική Εκμετάλλευση» Λογαριασμός 86 «Αποτελέσματα Χρήσεως» Μέρος Δεύτερο Κεφάλαιο Πέμπτο ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΕΞΙΣΩΣΗΣ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Κεφάλαιο Έβδομο ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ (80.00) ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ (86) ΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΣΥΛΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Κεφάλαιο Όγδοο ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΕΩΣ (80.00) ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ 86 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΧΡΗΣΕΩΣ ΣΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ.78 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.80

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι αλματώδεις εξελίξεις που σημειώθηκαν μεταπολεμικά στην οικονομία, στην τεχνολογία, στα συστήματα επεξεργασίας των πληροφοριών και γενικότερα στην επιστήμη με την δημιουργία και ανάπτυξη νέων επιστημονικών κλάδων είχαν ως αποτέλεσμα την ανάλογη αύξηση της αναγκαιότητας του ρόλου και της σημασίας της λογιστικής πληροφορίας. Έτσι με την πάροδο του χρόνου η λογιστική καθίσταται μια απολύτως αναγκαία και συμπληρωματική δραστηριότητα όλων των λειτουργιών της επιχείρησης.αυτό γίνετε καλύτερα κατανοητό αν σκεφτούμε πως όλες οι λειτουργίες της επιχείρησης χρησιμοποιούν τα δεδομένα που συλλέγει, καταγράφει, και αναλύει η λογιστική για την χάραξη στρατηγικών πολιτικών και στην αποτελεσματική διαχείριση της επιχείρησης. Οι λειτουργίες όπου η λογιστική πληροφορία είναι χρήσιμη είναι : Λειτουργία Παραγωγής Λειτουργία Διοίκησης Λειτουργία Έρευνας & Ανάπτυξης Λειτουργία Διαθέσεως Λειτουργία Χρηματοδοτήσεως Οι πληροφορίες που παρέχει η Αναλυτική Λογιστική είναι μεγάλης σημασίας για την διοίκηση γιατί αφορούν τον προσδιορισμό του κόστους και των αναλυτικών αποτελεσμάτων. Λογιστική είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με την παροχή οικονομικών,κατά κανόνα, πληροφοριών οι οποίες αναφέρονται στις οικονομικές μονάδες και αποσκοπεί στο να υποβοηθήσει τους ενδιαφερόμενους για τις μονάδες αυτές ώστε να λάβουν ορθές οικονομικές αποφάσεις. Αντικειμενικοί σκοποί της Λογιστικής είναι : Α) Η παροχή πληροφοριών στην διοίκηση για την αποτελεσματική λειτουργία, τον έλεγχο και γενικώς της ορθής διαχείρισης της οικονομικής μονάδας. Β) Παροχή πληροφοριών σε πρόσωπα που βρίσκονται εκτός των οικονομικών μονάδων και έχουν ως σκοπό την λήψη ορθών αποφάσεων για θέματα που αφορούν τις επενδύσεις, χορηγήσεις πιστώσεων κ.α. Προκειμένου να εξασφαλίσει τις κατάλληλες πληροφορίες η Λογιστική ασχολείται με διάφορα θέματα όπως : Α) Ανάλυση, μέτρηση και καταχώρηση των γεγονότων που επηρεάζουν τα στοιχεία των οικονομικών μονάδων. Β) Η συστηματική συγκέντρωση και ταξινόμηση των διαφόρων δεδομένων. Γ) Ο περιοδικός προσδιορισμός της χρηματοοικονομικής καταστάσεως της οικονομικής μονάδας. Δ) Ο περιοδικός προσδιορισμός των οικονομικών αποτελεσμάτων. Ε) Ο συστηματικός έλεγχος, ανάλυση και αξιολόγηση των διαφόρων στοιχείων και μεγεθών. 1

7 1. Μέρος Πρώτο 1.1. Κεφάλαιο Πρώτο Η δομή του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου Το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο είναι διαρθρωμένο σε τρία, αυτόνομης λειτουργίας, μέρη. Τα μέρη αυτά είναι: 1. Η Γενική Λογιστική 2. Η Αναλυτική Λογιστική 3. Οι Λογαριασμοί Τάξεως Γενική Λογιστική Η Γενική Λογιστική παρακολουθεί τις κατ' αξία μεταβολές στην άξια των περιουσιακών στοιχείων της οικονομικής μονάδας και περιλαμβάνει την κατάρτιση του ισολογισμού της επιχείρησης (ομάδες 1-5), την κατάρτιση του λογαριασμού Γενικής Εκμετάλλευσης (ομάδες 2,6&7) και την κατάρτιση του λογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσεως (ομάδα 8) Αναλυτική Λογιστική Η Αναλυτική Λογιστική αποτελεί μέρος της λογιστικής που παρακολουθεί τους λογαριασμούς της ομάδας 9 και προσδιορίζει τις μεταβολές, τις μετατροπές και τους συσχετισμούς : Των αποθεμάτων αναλυτικά (είδος, ποσότητα, αξία ) Των οργανικών εσόδων κατ είδος Των οργανικών εξόδων κατ ειδος και Των αυτοτελών αποτελεσμάτων με σκοπό 1)Την αναλυτική διαμόρφωση του κόστους των αγορών, παραγωγής, πωλήσεων καθώς επίσης και των βασικών λειτουργικών δραστηριοτήτων των οικονομικών μονάδων. 2)τον αναλυτικό προσδιορισμό των αποτελεσμάτων 3)τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας των διαφόρων τμημάτων Η Αναλυτική Λογιστική σε συνδυασμό με τις κοστολογικές διεργασίες και τις λογιστικές εγγραφές εξασφαλίζει : α) τον αναλυτικό προσδιορισμό της παραγωγικής λειτουργίας, διοικητικής λειτουργίας,λειτουργίας διαθέσεως, λειτουργίας ερευνών και ανάπτυξης, και της χρηματοοικονομικής λειτουργίας. β) τον αναλυτικό προσδιορισμό του κόστους των αγορών (πχ. Εμπορεύματα, πρώτες ύλες, αναλώσιμα) και των ενδιάμεσων διαδικασιών που πραγματοποιούνται για την παραγωγή ενός συγκεκριμένου προϊόντος. γ) τον προσδιορισμό του μικτού και καθαρού αποτελέσματος για κάθε προϊόν ή κλάδο προϊόντων. 2

8 δ) τον έλεγχο της αποδοτικότητας των φορέων διοικητικής εξουσίας,αρμοδιότητας και ευθύνης που γίνετε με την σύγκριση του προϋπολογισθέντος με αυτό που πραγματοποιήθηκε. ε) τον αναλυτικό προσδιορισμό των αποτελεσμάτων της οικονομικής μονάδας Λογαριασμοί Τάξεως Οι Λογαριασμοί Τάξεως με τους αρμόδιους λογαριασμούς της ομάδας 10 εξασφαλίζουν την εσωλογιστική παρακολούθηση κρίσιμων στατιστικών και άλλων πληροφοριών καθώς και την λειτουργία των λογαριασμών του δημόσιου λογιστικού Διευκρινήσεις σχετικά με την Γενική και Αναλυτική Λογιστική Στην Γενική Λογιστική παρακολουθούνται οι λογαριασμοί της ομάδας 2 (αποθέματα) όπου παρακολουθείται η αξία των αρχικών αποθεμάτων και αγορών κατ είδος, στοιχείων όπως των Εμπορευμάτων, Πρώτων & Βοηθητικών Υλών, Αναλώσιμων Υλικών, Ειδών Συσκευασίας. Επίσης παρακολουθούνται οι λογαριασμοί της ομάδας 6 (οργανικά έξοδα κατ είδος) όπως Αμοιβές & Έξοδα Προσωπικού, Αμοιβές & Έξοδα Τρίτων, Παροχές Τρίτων, Φόροι-Τέλη, Διάφορα Έξοδα, Τόκοι & Συναφή Έξοδα, Αποσβέσεις Παγίων και Προβλέψεις Εκμεταλλεύσεως. Επίσης οι λογαριασμοί της ομάδας 7(οργανικά έσοδα κατ είδος) όπως Πωλήσεις Εμπορευμάτων, Προϊόντων, λοιπών Αποθεμάτων, Υπηρεσιών, Επιχορηγήσεις και διάφορα έσοδα πωλήσεων και έσοδα κεφαλαίων. Η Αναλυτική Λογιστική κατατάσσει και καταχωρεί στους λογαριασμούς της,κατά προορισμό, τα οικονομικά μεγέθη που παρακολουθεί η Γενική Λογιστική. Έτσι γίνεται δυνατός ο προσδιορισμός : Του κόστους κατά λειτουργία και υπεύθυνο Του κόστους κατ είδος ή κατηγορία προϊόντων Τα έσοδα κατά προϊόν και κλάδο εκμεταλλεύσεως Τα αποτελέσματα κατά προϊόν και είδος εσόδου Συνοψίζοντας, το ολικό οργανικό αποτέλεσμα της Αναλυτικής Λογιστικής ταυτίζεται πάντοτε με το ολικό οργανικό αποτέλεσμα της Γενικής Λογιστικής. Τα δυο αριθμητικά μεγέθη διαφέρουν μεταξύ τους μόνο ως προς την έκταση της αναλύσεως τους και τον προσδιορισμό των πηγών προελεύσεως ή παραγόντων διαμόρφωσης τους. 3

9 1.2.Κεφάλαιο Δεύτερο Συστήματα Λειτουργίας της Αναλυτικής Λογιστικής Υπάρχουν τρία διαφορετικά συστήματα / μέθοδοι με τα οποία λειτουργεί η Αναλυτική Λογιστική : α. Το σύστημα της Πλήρους Αυτονομίας της σε σχέση με τη Γενική Λογιστική. β. Το σύστημα της Συλλειτουργίας της με τη Γενική Λογιστική κατά τρόπο όμως που να εξασφαλίζεται η κατάρτιση του Λογαριασμού Γενικής Εκμεταλλεύσεως με Λογιστικές εγγραφές. γ. Το σύστημα της ενσωματώσεως της στη Γενική Λογιστική κατά τρόπο όμως που δεν εξασφαλίζεται η κατάρτιση του λογαριασμού Γενικής Εκμεταλλεύσεως με Λογιστικές εγγραφές Το Σύστημα Της Αυτονομίας (Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής) Το σύστημα της αυτόνομης λειτουργίας της Αναλυτικής Λογιστικής χρησιμοποιεί τους λογαριασμούς της ομάδας 9 σε κλειστό Λογιστικό κύκλωμα. Δηλαδή οποιαδήποτε εγγραφή γίνεται σε λογαριασμό της ομάδας 9 οδηγεί σε χρεωπί-στωση λογαριασμών μόνο αυτής της ομάδας. Αυτό εξασφαλίζεται με τους διάμεσους ή ανακλαστικούς λογαριασμούς του πρωτοβαθμίου 90 ο οποίος πιστώνεται ή χρεώνεται αντί των λογαριασμών των ομάδων 2,6,7 και 8 κατά τη μεταφορά του περιεχομένου αυτών των λογαριασμών από τη Γενική στην Αναλυτική Λογιστική. Εν συνεχεία η λογιστική παρακολούθηση των μετασχηματισμών που γίνονται στα αποθέματα, τα οργανικά έξοδα και έσοδα κατ' είδος καθώς και ο λογιστικός προσδιορισμός του κόστους και των αναλυτικών αποτελεσμάτων πραγματοποιούνται αποκλειστικά με χρεοπιστώσεις των λογαριασμών της ομάδας 9. Με το σύστημα της αυτόνομης λειτουργίας της Αναλυτικής Λογιστικής εξασφαλίζονται: α. Η τήρηση της Αναλυτικής Λογιστικής σε διάφορους χώρους ή από ιδιαίτερο προσωπικό όταν αυτό επιβάλλεται από λόγους διασποράς των κέντρων δραστηριότητας (εργοστασίων, καταστημάτων κ.λπ.) ή από τη ν ανάγκη διασφάλισης της μυστικότητας κοστολογικών ή άλλης φύσεως πληροφοριακών στοιχείων. β. Ο προσδιορισμός βραχύχρονων αποτελεσμάτων, εσωλογιστικά, χωρίς τη διατάραξη της κανονικής ροής των εγγραφών στη Γενική Λογιστική. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι τα βραχύχρονα αποτελέσματα προσδιορίζονται μηνιαία και δεδομένου επίσης του ετεροχρονισμού που υπάρχει ανάμεσα στην περίοδο πραγματοποιήσεως των εξόδων, εσόδων και αυτοτελών αποτελεσμάτων και τον χρόνο λογιστικοποιήσεώς τους στη Γενική Λογιστική. γ. Η καθαρότητα του περιεχομένου και του ολικού ύψους των λογαριασμών: αρχικών αποθεμάτων, αγορών, οργανικών εξόδων και οργανικών εσόδων κατ' είδος στη Γενική Λογιστική. Έτσι γίνεται δυνατό να καταρτίζεται με λογιστικές εγγραφές ο λογαριασμός της Γενικής εκμεταλλεύσεως μέσω του οποίου προσδιορίζεται το ολικό οργανικό αποτέλεσμα εκμεταλλεύσεως. δ. Ο καταμερισμός του έργου των λογιστικών υπηρεσιών της οικονομικής μονάδας με τον πλήρη διαχωρισμό του μέρους που αφορά την Αναλυτική Λογιστική και την ανάθεση εκτελέσεώς τους σε ξεχωριστή ομάδα ή ομάδες προσώπων. 4

10 Το Σύστημα Της Συλλειτουργίας (Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής) Το σύστημα της συλλειτουργίας Αναλυτικής και Γενικής Λογιστικής, κατά τρόπο όμως που να διασφαλίζεται η κατάρτιση του λογαριασμού Γενικής εκμεταλλεύσεως με λογιστικές εγγραφές, χρησιμοποιεί τους λογαριασμούς της ομάδας 9 συνδεδεμένους με τους λογαριασμούς της Γενικής Λογιστικής. Οι δύο, δηλαδή, κλάδοι της Λογιστικής, Αναλυτική και Γενική, συλλειτουργούν. Αυτό σημαίνει ότι η χρεοπίστωση των λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής γίνεται, όταν είναι αναγκαίο, με παράλληλη χρεοπίστωση των αρμοδίων λογαριασμών της Γενικής Λογιστικής. Οι εγγραφές της Αναλυτικής Λογιστικής ενσωματώνονται στο γενικό πλέγμα των εγγραφών της Γενικής Λογιστικής με ενιαία ημερολόγια, καθολικά και ενιαίες λογιστικές καταστάσεις. Παρά τη σύνδεση όμως των λογαριασμών αναλυτικής και γενικής λογιστικής, εξασφαλίζεται απόλυτα η καθαρότητα του περιεχομένου των υπολογαριασμών των ομάδων 2, 6, 7 και 8 που αφορούν τα αρχικά αποθέματα, τα τελικά αποθέματα, τις αγορές χρήσεως, τα οργανικά έξοδα της χρήσεως και τα οργανικά έσοδα της χρήσεως. Οι υπολογαριασμοί αυτοί (αρχικών αποθεμάτων, αγορών, εξόδων και εσόδων κατ' είδος) που όπως είπαμε παραμένουν αμιγείς μεταφέρονται με λογιστικές εγγραφές στο λογαριασμό Γενικής Εκμεταλλεύσεως ο οποίος σχηματίζεται αφού προσδιοριστεί και μεταφερθεί στο κόστος των τελικών αποθεμάτων και των ιδιοπαραγμένων παγίων. Το σύστημα της συλλειτουργίας διαφέρει, όπως είναι φανερό, από το σύστημα της αυτονομίας σε δύο βασικά σημεία: α. Όταν χρεώνονται οι λογαριασμοί του λειτουργικού κόστους (πρωτοβάθμιος 92) ή του κόστους παραγωγής (δευτεροβάθμιος 23.90) κατά τον μερισμό των εξόδων κατ' είδος και των αποθεμάτων που αναλώνονται, πιστώνονται οι λογαριασμοί των ομάδων 2 και 6 της Γενικής Λογιστικής και όχι οι λογαριασμοί της Αναλυτικής Λογιστικής 90 και 94. Επίσης οι Λογαριασμοί των μικτών αναλυτικών αποτελεσμάτων της Αναλυτικής Λογιστικής (πρωτοβάθμιος 96) ενσωματώνονται και λειτουργούν στους λογαριασμούς της ομάδας 7 οργανικά έσοδα κατ' είδος, της Γενικής Λογιστικής. θ. Όταν τα οργανικά έξοδα κατ' είδος καταχωρούνται πρωταρχικά στους λογαριασμούς του λειτουργικού κόστους (πρωτοβάθμιος 92) η χρέωση των λογαριασμών αυτών γίνεται με πίστωση των λογαριασμών των ομάδων 3, 4 και 5 της Γενικής Λογιστικής. Σε δεύτερη φάση, στην περίπτωση αυτή, γίνεται η κατάλληλη εγγραφή χρεώσεως των λογαριασμών των οργανικών εξόδων κατ' είδος στην ομάδα 6 της Γενικής Λογιστικής που είναι αναγκαία αφ' ενός μεν για τη διαμόρφωση του αριθμητικού ύψους των λογαριασμών αυτών και αφ' ετέρου για τη μεταφορά της χρεώσεως των στο λογαριασμό της Γενικής Εκμεταλλεύσεως. Το σύστημα της συλλειτουργίας Αναλυτικής και Γενικής Λογιστικής, εξα-σφαλιζει όπως και εκείνο της αυτονομίας, τον προσδιορισμό βραχύχρονων αποτελεσμάτων, δεν διευκολύνει όμως εξίσου την αποκέντρωση της λογιστικής εργασίας και τη διαφύλαξη της μυστικότητας σημαντικών κοστολογικών πληροφοριών. Παρουσιάζει οπωσδήποτε το πλεονέκτημα περιορισμού των λογιστικών εγγραφών κυρίως στους λογαριασμούς αποθεμάτων και των οργανικών εσόδων που συνδέονται με τις διπλές καταχωρήσεις του συστήματος της αυτονομίας. Με τις ενιαίες λογιστικές καταστάσεις - γενικά ισοζύγια κ.λπ. - το σύστημα της συλλειτουργίας παρουσιάζει μία συνολική, πλήρη και αξιόπιστη εικόνα των με γεθών που διαμορφώνουν τα ολικά και αναλυτικά αποτελέσματα, βραχυχρόνια. 5

11 Το Σύστημα Ενσωματώσεως Της Αναλυτικής Λογιστικής Στην Γενική Λογιστική Το σύστημα της ενσωματώσεως της Αναλυτικής Λογιστικής στη Γενική Λογιστική λειτουργεί όπως περίπου και το σύστημα της συλλειτουργίας. Οι λογαριασμοί των αποθεμάτων, εσόδων, εξόδων και αυτοτελών αποτελεσμάτων δέχονται τις πρωταρχικές εγγραφές χρεοπιστώσεως των με χρέωση ή πίστωση των λογαριασμών των ομάδων 3, 4 και 5 της Γενικής Λογιστικής, Στη συνέχεια, «κατά το λογιστικό σχηματισμό του κόστους και τον προσδιορισμό των βραχύχρονων αποτελεσμάτων, οι λογαριασμοί των αποθεμάτων, εξόδων, εσόδων και αυτοτελών αποτελεσμάτων χρεοπιστώνονται άμεσα χωρίς δηλαδή την παρεμβολή διαμέσων ή αντιθέτων λογαριασμών. Με τον τρόπο αυτό οι λογαριασμοί των ομάδων 2, 6 και 7 χάνουν την καθαρότητα τους από τις συνεχείς χρεοπιστώσεις τους που γίνονται κατά τη διάρκεια της χρήσεως, κατά το τέλος δε αυτής οι μεν λογαριασμοί της ομάδας 2 δείχνουν με το υπόλοιπο τους την τελική απογραφή, οι δε λογαριασμοί των ομάδων 6, 7 και 8 πλην του 86 ή 88, είναι εξισωμένοι. Έτσι ο λογαριασμός 80 της Γενικής εκμεταλλεύσεως δεν μπορεί να καταρτισθεί με λογιστικές εγγραφές όπως γίνεται στα συστήματα της αυτονομίας ή της συλλειτουργιας των δύο τομέων της Λογιστικής. Το σύστημα της πλήρους ενσωματώσεως της Αναλυτικής Λογιστικής στη Γενική Λογιστική εφαρμοζόταν, κατά τρόπο σχεδόν καθολικό, μέχρι το 1980 στη χώρα μας. Ελάχιστες ήσαν επίσης οι οικονομικές μονάδες που κατάρτιζαν λογαριασμό Γενικής Εκμεταλλεύσεως εξωλογιστικά. Οι μορφές υπό τις οποίες εμφανιζόταν ο λογαριασμός αυτός - όταν καταρτιζόταν - ήταν δύο. Η κλασική ή Ευρωπαϊκή μορφή την οποία έχει υιοθετήσει και το Ε.Γ.Λ.Σ. και η Αγγλοσαξονική μορφή σύμφωνα με την οποία τα στοιχεία κυκλοφορίας που διαμορφώνουν το αποτέλεσμα, παρουσιάζονται κατ' είδος και κατά βασικές λειτουργίες της εκμεταλλεύσεως. Πρέπει να σημειωθεί ότι η συμφωνία του, εξωλογιστικά καταρτιζόμενου, λογαριασμού Γενικής Εκμεταλλεύσεως είναι δυσχερέστατη, κυρίως όταν η οικονομική ομάδα προσδιορίζει εσωλογιστικά τα βραχύχρονα αποτελέσματα, έχει πολύπλοκη τεχνολογική διάρθρωση και κοστολογική οργάνωση, η οποία καλύπτει τις απαιτήσεις ενός λεπτομερούς και αναλυτικού ελέγχου του κόστους και των αποτελεσμάτων. Από το 1980 και μετά ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων άρχισε να εφαρμόζει Γενικό Λογιστικό Σχέδιο προαιρετικά. Οι μονάδες που λειτουργούν την Αναλυτική Λογιστική Εκμεταλλεύσεως, στα πλαίσια του Ε.Γ.Λ.Σ., ακολουθούν το σύστημα της αυτονομίας της Αναλυτικής Λογιστικής έναντι της Γενικής Λογιστικής. Στις περιπτώσεις αυτές, όπως είναι φανερό, ο Λογαριασμός Γενικής Εκμεταλλεύσεως καταρτίζεται εύκολα, στο τέλος της χρήσεως με λογιστικές εγγραφές. Δέκα οκτώ χρόνια μετά τη θεσμοθέτηση, από την πολιτεία, της Λογιστικής τυποποίησης, με την καθιέρωση του Γενικού Λογιστικού Σχεδίου, το τμήμα που αφορά τη Γενική Λογιστική εφαρμόζεται (υποχρεωτικά} από όλες τις επιχειρήσεις που τηρούν βιβλία με τη διπλογραφική μέθοδο (Γ' κατηγορίας), ενώ η Αναλυτική Λογιστική τηρείται υποχρεωτικά από τις επιχειρήσεις που έχουν κύκλο εργασιών πάνω από 1 δισ. δρχ. και προσωπικό περισσότερο από 50 εργαζόμενους ή ύψος ενεργητικού - παθητικού πάνω από 500 εκατ. δρχ. 6

12 1.3.Κεφάλαιο Τρίτο ΔΟΜΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Στο Σύστημα της Αυτονομίας οι λογαριασμοί της Αναλυτικής Λογιστικής αναπτύσσονται στην ομάδα 9 του Ελληνικού Γενικού Λογιστικού Σχεδίου (Ε.Γ.Λ.Σ.).Οι πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί της ομάδας 9 ανέρχονται σε 10 εκ των οποίων οι 9 είναι υποχρεωτικής τηρήσεως εφόσον η επιχείρηση έχει αντίστοιχο αντικείμενο δραστηριότητας. Επίσης, οι παραπάνω πρωτοβάθμιοι αναλύονται σε δευτεροβάθμιους, τριτοβάθμιους κτλ από τους οποίους οι παρακάτω είναι υποχρεωτικής τηρήσεως : ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 90. ΔΙΑΜΕΣΟΙ ΑΝΤΙΚΡΙΖΟΜΕΝΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ 91. ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΗ ΕΞΟΔΩΝ-ΑΓΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΣΟΔΩΝ 92. ΚΕΝΤΡΑ ΚΟΣΤΟΥΣ 93. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ 94. ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ 95. ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΟΤΥΠΟ ΚΟΣΤΟΣ 96. ΕΣΟΔΑ- ΜΙΚΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 97. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ 98. ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 99. ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΕΙΣ (προαιρετικός λογαριασμός) ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΞΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΞΟΔΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΞΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΞΟΔΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΔΙΑΘΕΣΕΩΣ ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΤΟΙΜΑ ΚΑΙ ΗΜΙΤΕΛΗ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΙΔΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ 7

13 ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΟΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΕΤΟΙΜΑ ΚΑΙ ΗΜΙΤΕΛΗ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΑ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΥΠΟ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΠΡΩΤΕΣ ΚΑΙ ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΜΙΚΡΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΛΙΓΝΙΤΗΣ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΜΑΖΟΥΤ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ ΥΛΙΚΑ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΑΝΤΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΠΑΓΙΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΕΙΔΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΣΤΙΣ ΑΠΟΘΗΚΕΣ ΕΠΙΣΤΡΕΠΤΕΑ ΕΙΔΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ ΕΙΔΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΣΕ ΤΡΙΤΟΥΣ Λογαριασμός 90 «Διάμεσοι Αντικρυζόμενοι Λογαριασμοί» Ο λογαριασμός 90 χρησιμοποιείται, στο σύστημα της αυτόνομης λειτουργίας της Αναλυτικής Λογιστικής, για να διευκολύνει την εσωλογιστική μεταφορά, στους λογαριασμούς της Αναλυτικής Λογιστικής της ομάδας 9, του περιεχομένου των λογαριασμών των ομάδων δύο (2) «Αποθέματα», έξι (6) «Οργανικά έξοδα κατ' είδος», επτά (7) «Οργανικά έσοδα κατ' είδος» και οκτώ (8) «Ανόργανων αποτελεσμάτων» (μόνο των πρωτοβαθμίων 81-85) της Γενικής Λογιστικής, χωρίς οι λογαριασμοί αυτοί να υφίστανται οποιαδήποτε αλλοίωση του περιεχομένου τους. Ο λογαριασμός 90 και οι αναλυτικοί του παρεμβάλλονται μεταξύ των λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής και των λογαριασμών της Γενικής Λογιστικής κατά τη μεταφορά του περιεχομένου αυτών των λογαριασμών και χρεώνονται ή πιστώνονται αντί της χρεοπίστωσης των οικείων λογαριασμών της Γενικής Λογιστικής. Για το λόγο αυτό ονομάζονται και διάμεσοι λογαριασμοί. Είναι φανερό ότι, με τον τρόπο αυτό λειτουργίας, ο λογαριασμός 90 και οι αναλυτικοί του εμφανίζουν κάθε φορά την εικόνα των λογαριασμών των ομάδων 2, 6, 7 και 8, πιστά αλλά αντανακλαστικά - με αντίστροφο υπόλοιπο - για το λόγο αυτό ονομάζονται και λογαριασμοί αντικρυζόμενοι ή αντανακλαστικοί. Η έκταση ανάλυσης του λογαριασμού 90 όπως εμφανίζεται στο σχέδιο λογαριασμών που παρατίθεται στην παράγραφο 2.1 είναι επαρκής και εξασφαλίζει τον αναγκαίο έλεγχο της ορθότητας της μεταφοράς από τη Γενική στην Αναλυτική Λογιστική του περιεχομένου των λογαριασμών των ομάδων 2, 6, 7 και 8. Οι αναλυτικοί λογαριασμοί του δευτεροβάθμιου 90 «Αρχικά αποθέματα λογισμένα» βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία με τους τριτοβάθμιους λογαριασμούς των πρωτοβάθμιων της ομάδας 2 της Γενικής Λογιστικής «Αρχικά αποθέματα», το περιεχόμενο των οποίων αντικρύζουν όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα. 8

14 Πίνακας αντιστοίχησης λογαριασμών αρχικών αποθεμάτων Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής Λογαριασμοί Γενικής Λογιστικής Λογαριασμοί Αναλυτικής Λογιστικής 20. Εμπορεύματα 90. Διάμεσοι-Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Εμπορεύματα λογισμένα 21. Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή 90. Διάμεσοι - Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Προϊόντα έτοιμα και ημιτελή λογισμένα 22. Υποπροϊόντα και υπολείμματα 90. Διάμεσοι - Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Υποπροϊόντα & υπολείμματα λογισμένα 23. Παραγωγή σε εξέλιξη 90. Διάμεσοι - Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Παραγωγή σε εξέλιξη λογισμένη 24. Πρώτες & Βοηθ. Ύλες 90. Διάμεσοι - Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Πρώτες & Βοηθ. Ύλες-Υλικά συσκευασίας λογισμένα 25. Αναλώσιμα υλικά 90. Διάμεσοι - Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Αναλώσιμα υλικά λογισμένα 26. Ανταλλακτικά παγίων 90. Διάμεσοι -Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Ανταλλακτικά παγίων λογισμένα 28. Είδη συσκευασίας 90. Διάμεσοι - Αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Απογραφή Αρχικά αποθέματα λογισμένα Αρχική απογραφή Είδη συσκευασίας λογισμένα Οι αναλυτικοί λογαριασμοί του δευτεροβάθμιου «Αγορές λογισμένες» βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία με τους δευτεροβάθμιους λογαριασμούς των πρωτοβάθμιων 20, 24, 25, 26 και 28 της ομάδας 2 της Γενικής Λογιστικής, με τους οποίους παρακολουθούμε τις αγορές, και των οποίων το περιεχόμενο αντικρύζουν, όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα. 9

15 Πίνακας αντιστοίχησης λογαριασμών αγορών αποθεμάτων Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής Λογαριασμοί Γενικής Λογιστικής Λογαριασμοί Αναλυτικής Λογιστικής 20. Εμπορεύματα 90. Διάμεσοι αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Αγορές Αγορές αποθεμάτων λογισμένες Αγορές εσωτερικού Αγορές εμπορευμάτων λογισμένες Αγορές εξωτερικού Αγορές εμπορευμάτων λογισμένες 24. Πρώτες &βοηθ. ύλες 90. Διάμεσοι αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Αγορές 90,02 Αγορές αποθεμάτων λογισμένες Αγορές εσωτερικού Αγορές πρώτων & Βοηθ. Υλών λογισμένες Αγορές εξωτερικού Αγορές πρώτων & Βοηθ. Υλών λογισμένες Οι αναλυτικοί λογαριασμοί του δευτεροβάθμιου «Οργανικά έξοδα κατ' είδος λογισμένα» βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία με τους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς της ομάδας 6 της Γενικής Λογιστικής, το περιεχόμενο των οποίων αντιπροσωπεύουν, όπως φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα Πίνακας αντιστοίχησης λογαριασμών οργανικών εξόδων κατ' είδος Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής Λογαριασμοί Γενικής Λογιστικής Λογαριασμοί Αναλυτικής Λογιστικής 90. Διάμεσοι αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Οργανικά έξοδα λογισμένα 60 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού Αμοιβές και έξοδα προσωπικού λογισμένες 61 Αμοιβές και έξοδα τρίτων Αμοιβές και έξοδα τρίτων λογισμένα 62 Παροχές τρίτων Παροχές τρίτων λογισμένες 63 Φόροι-Τέλη Φόροι - Τέλη λογισμένα 64 Διάφορα έξοδα Διάφορα έξοδα λογισμένα 65 Τόκοι και συναφή έξοδα Τόκοι και συναφή έξοδα λογισμένα 66 Αποσβέσεις παγίων ενσωματωμένες Αποσβέσεις παγίων ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος στο λειτουργικό κόστος λογισμένες 68 Προβλέψεις εκμεταλλεύσεως Προβλέψεις εκμεταλλεύσεως λογισμένες Οι αναλυτικοί λογαριασμοί του δευτεροβάθμιου «Οργανικά έσοδα κατ' είδος λογισμένα» βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με τους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς της ομάδας 7 της Γενικής Λογιστικής, το περιεχόμενο των οποίων αντικρύζουν όπως φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα. 10

16 Πίνακας αντιστοίχησης των λογαριασμών οργανικών εσόδων κατ' είδος Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής Λογαριασμοί Γενικής Λογιστικής Λογαριασμοί Αναλυτικής Λογιστικής 90. Διάμεσοι αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Οργανικά έξοδα λογισμένα 70 Πωλήσεις εμπορευμάτων Πωλήσεις εμπορευμάτων λογισμένες 71 Πωλήσεις προϊόντων ετοίμων και ημιτελών Πωλήσεις προϊόντων ετοίμων και ημιτελών λογισμένες 72 Πωλήσεις λοιπών αποθεμάτων και Πωλήσεις λοιπών αποθεμάτων και άχρηστου υλικού άχρηστου υλικού λογισμένες 73 Πωλήσεις υπηρεσιών Πωλήσεις υπηρεσιών λογισμένες 74 Επιχορηγήσεις και διάφορα έσοδα Επιχορηγήσεις και διάφορα έσοδα πωλήσεων πωλήσεων λογισμένα 75 Έσοδα παρεπόμενων ασχολιών 90,07.75 Έσοδα παρεπόμενων ασχολιών λογισμένα 76 Έσοδα κεφαλαίων Έσοδα κεφαλαίων λογισμένα 78 Ιδιοπαραγωγή παγίων και τεκμαρτά Ιδιοπαραγωγή παγίων και έσοδα τεκμαρτά έσοδα λογισμένα Τέλος οι αναλυτικοί λογαριασμοί του δευτεροβάθμιου «Αποτελέσματα λογισμένα» βρίσκονται σε πλήρη αντιστοιχία με τους πρωτοβάθμιους λογαριασμούς της ομάδας 8 της Γενικής Λογιστικής 81, 82, 83, 84 και 85, το περιεχόμενο των οποίων μεταφερόμενο στο λογαριασμό 98 της αναλυτικής λογιστικής καταχωρείται αντίστοιχα στη χρέωση ή πίστωση του και των αναλυτικών του, όπως φαίνεται από τον ακόλουθο πίνακα. Πίνακας αντιστοίχησης λογαριασμών εκτάκτων και ανόργανων αποτελεσμάτων Γενικής και Αναλυτικής Λογιστικής Λογαριασμοί Γενικής Λογιστικής Λογαριασμοί Αναλυτικής Λογιστικής 90. Διάμεσοι αντικρυζόμενοι λογ/σμοί Αποτελέσματα λογισμένα 81 Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα Έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα λογισμένα 82 Έξοδα και έσοδα προηγούμενων Έξοδα και έσοδα χρήσεων προηγούμενων χρήσεων λογισμένα 83 Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους λογισμένες 84 Έσοδα από προβλέψεις προηγούμενων Έσοδα από προβλέψεις χρήσεων προηγούμενων χρήσεων λογισμένα 85 Αποσβέσεις παγίων μη ενσωματωμένες Αποσβέσεις παγίων μη στο λειτουργικό κόστος ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος λογισμένες 11

17 Λογαριασμός 91 «Ανακατάταξη Εξόδων-Αγορών και Εσόδων» Ο λογαριασμός 91, χρησιμοποιείται στο σύστημα της αυτονομίας αλλά και σε εκείνο της ουλλειτουργίας, για τον προσδιορισμό και την καταχώρηση σ' αυτόν πληροφοριών χρήσιμων στη διοίκηση για τη λήψη επιχειρηματικών αποφάσεων όταν οι πληροφορίες αυτές δεν μπορεί να δοθούν μέσω των λοιπών λογαριασμών της Γενικής ή της Αναλυτικής Λογιστικής Επειδή οι πληροφοριακές ανάγκες διαφέρουν από επιχείρηση σε επιχείρηση, η ανάπτυξη του λογαριασμού 91 γίνεται με βάση τις ανάγκες κάθε οικονομικής μονάδας. Ο λογαριασμός 91 συνεπώς μπορεί να μη χρησιμοποιείται ή όταν χρησιμοποιείται επιτρέπεται να αναπτύσσετε ελεύθερα χωρίς κανένα περιορισμό. Στα πλαίσια της ελεύθερης ανάπτυξης του, ο λογαριασμός 91, με τους αναλυτικούς του εξασφαλίζουν την αποθήκευση πληροφοριών οι οποίες ανά πάσα στιγμή μπορεί να τεθούν στη διάθεση των φορέων εξουσίας, αρμοδιότητας και ευθύνης και να τους επιτρέψουν να αποφασίζουν γρήγορα και να διοικούν αποτελεσματικά, Ο λογαριασμός 91 και οι αναλυτικοί του παρεμβάλλονται, κατά κανόνα, μεταξύ του πρωτοβάθμιου 90 και των λοιπών λογαριασμών της Αναλυτικής Λογιστικής για τον προσδιορισμό, τη συγκέντρωση και την αποθήκευση πληροφοριών που δεν είναι δυνατόν να δοθούν από άλλους λογαριασμούς Λογαριασμός 92 «Κέντρα Κόστους» Ο λογαριασμός 92, λειτουργεί υποχρεωτικά τόσο στο σύστημα της αυτονομίας όσο και στο σύστημα της συλλειτουργίας και χρησιμοποιείται για τη λογιστική συγκέντρωση και παρακολούθηση του λειτουργικού κόστους. Κέντρο κόστους ονομάζουμε οποιαδήποτε κοστολογική υποδιαίρεση της οικονομικής μονάδας για την οποία πραγματοποιείται συγκέντρωση κόστους με σκοπό τον προσδιορισμό του κόστους που προκύπτει από τη δραστηριότητα της. Οι κοστολογικές αυτές υποδιαιρέσεις (τα κέντρα κόστους) αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες διοικητικού, οργανωτικού ή τεχνολογικού χαρακτήρα λειτουργίες και για το λόγο αυτό το κόστος τους το ονομάζουμε λειτουργικό κόστος. Τα κέντρα κόστους που λειτουργούν υποχρεωτικά σε κάθε οικονομική μονάδα είναι τουλάχιστον πέντε (5) και αντιστοιχούν στις πέντε βασικές λειτουργίες της: τη λειτουργία παραγωγής τη λειτουργία διοικήσεως τη λειτουργία διαθέσεως τη λειτουργία Ερευνώ ν-αναπτύξεως, και τη λειτουργία χρηματοδοτήσεως Για τις λειτουργίες αυτές η εσωλογιστική συγκέντρωση του κόστους, σε μηνιαία βάση, είναι απαραίτητη για τον προσδιορισμό ορθών αναλυτικών μικτών αποτελεσμάτων, είναι δε και υποχρεωτική σύμφωνα με την παράγραφο 3 της Γνωμάτευσης 270/ του ΕΣΥΛ, για τις επιχειρήσεις που τηρούν υποχρεωτικά την Αναλυτική Λογιστική. Ο εσωλογιστικός προσδιορισμός του κόστους, για τις παραπάνω λειτουργίες, πραγματοποιείται υποχρεωτικά, μόνο εφ' όσον στην επιχείρηση υπάρχει η αντίστοιχη λειτουργία. Έτσι σε μία εμπορική επιχείρηση όπου δεν υπάρχει λειτουργία παραγωγής, δεν υφίσταται υποχρέωση προσδιορισμού του κόστους της (ανύπαρκτης) λειτουργίας παραγωγής. Επίσης, αν σε μια επιχείρηση δεν υφίσταται δραστηριότητα Έρευνας - Ανάπτυξης δεν γίνεται εσωλογιστική συγκέντρωση του (ανύπαρκτου) κόστους για τη λειτουργία αυτή. 12

18 Οι λογαριασμοί των Κέντρων Κόστους Το κόστος των παραπάνω πέντε βασικών λειτουργιών παρακολουθείται εσολογιστικά από πέντε δευτεροβάθμιους υποχρεωτικούς λογαριασμούς του 92, τους: 92.00«Έξοδα λειτουργίας παραγωγής», «Έξοδα διοικητικής λειτουργίας», «Έξοδα λειτσυργίας Ερευνών-Αναπτύξεως», «Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως» και «Έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας». Οι δευτεροβάθμιοι λογαριασμοί για καθ' ένα από τα πέντε βασικά κέντρα κόστους, αναπτύσσονται σε αναλυτικότερους, τρίτου, τέταρτου κ.λ,π., βαθμού λογαριασμούς ανάλογα με τον αριθμό των κέντρων κόστους που δημιουργούνται σε κάθε επιχείρηση. Το κόστος κάθε κέντρου κόστους, τελευταίου βαθμού, παρακολουθείται από ένα λογαριασμό ο οποίος παίρνει συνήθως το όνομα του οικείου τμήματος όπως π.χ. «Τμήμα συντηρήσεων και επισκευών», ή «Τμήμα παραγωγής προϊόντος Α», ή «Τμήμα πλεκτηρίου» ή «Τμήμα κοπής υφασμάτων» κ.λ,π.. Ο λογαριασμός κάθε κέντρου κόστους, τελευταίου βαθμού, αναπτύσσεται τουλάχιστον σε υπολογαριασμούς αντίστοιχους των πρωτοβάθμιων λογαριασμών δαπανών κατ' είδος της ομάδας 6 της Γενικής Λογιστικής καθώς και σε λογαριασμούς αντίστοιχους των πρωτοβάθμιων λογαριασμών των αποθεμάτων της ομάδας 2 για όσα από αυτά το κόστος αναλώσεων χρεώνεται στο λειτουργικό κόστος και τέλος σε λογαριασμούς κόστους των βοηθητικών υπηρεσιών που επιβαρύνουν το οικείο τμήμα. Μ ε σκοπό τη διευκόλυνση αποτελεσματικού έλεγχο υ του λειτουργικού κόστους, είναι σκόπιμο οι κατ' είδος δαπάνες που καταχωρούνται στους οικείους λογαριασμούς των κέντρων κόστους, τελευταίου Βαθμού, να παρακολουθούνται με λογαριασμούς αντίστοιχους των αναλυτικών λογαριασμών τελευταίου βαθμού της ομάδας 6 της Γενικής Λογιστικής και των αναλυτικών λογαριασμών αποθεμάτων - των κατ' είδος αποθεμάτων του πρωτοβάθμιου 94 της Αναλυτικής Λογιστικής. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ταχύτατα, ο σχηματισμός σαφούς αντίληψης για της κατ' είδος δαπάνες που διαμορφώνουν το κόστος ενός κέντρου κόστους με απλή α να γνώση του Αναλυτικού Ισοζυγίου του περιληπτικού λογαριασμού που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο τμήμα (κέντρο κόστους) χωρίς την ανάγκη παροχής, στον αρμόδιο, επεξηγήσεων ή αναλύσεων που δημιουργούν πρόσθετο κόστος και είναι κατά κανόνα χρονοβόρες. Σύνθεση Του Λειτουργικού Κόστους 1. Το κόστος των πέντε βασικών λειτουργιών των οικονομικών μονάδων και των υποδιαιρέσεων τους αποτελείται από δαπάνες κατ' είδος οι οποίες πραγματοποιούνται ή προκαλούνται από την αναπτυσσόμενη δραστηριότητα της οικείας λειτουργικής υπο διαίρεσης ή του κέντρου κόστους. Το κόστος των λειτουργιών: Παραγωγής, Διοίκησης, Έρευνας-Ανάπτυξης και Διάθεσης δεν επιβαρύνεται με τόκους και συναφή έξοδα. Επίσης, δεν επιβαρύνονται με τόκους τα πάσης φύσεως και μορφής αποθέματα. Οι τόκοι και τα συναφή έξοδα διαμορφώνουν το κόστος της χρηματοοικονομικής λειτουργίας όπως αναπτύσσετε στην παρακάτω παράγραφο. 2. Το κόστος των πέντε βασικών λειτουργιών (το λειτουργικό δηλαδή κόστος) παρακολουθείται από το λογαριασμό 92 και τους δευτεροβάθμιους 92.00,92.01,92.02, και και διαμορφώνεται ως εξής: α. Το κόστος της λειτουργίας παραγωγής παρακολουθείται από το λογαριασμό «Έξοδα λειτουργίας παραγωγής» και περιλαμβάνει όλα τα οργανικά έξοδα (των λογαριασμών της ομάδας 6) τα οποία πραγματοποιούνται στη λειτουργία αυτή εκτός από τους τόκους και τα συναφή έξοδα, τα οποία επιβαρύνουν, στο σύνολο τους, τη χρηματοοικονομική λειτουργία. Στο κόστος της λειτουργίας παραγωγής δεν 13

19 περιλαμβάνεται, κατά κανόνα, το κόστος των άμεσων υλικών παραγωγής (των πρώτων υλών) τα οποία συνήθως χρεώνονται κατ 1 ευθείαν στους υπολογαριασμούς του πρωτοβάθμιου 93 «κόστος παραγωγής». Πρόκειται για τα υλικά τα οποία ενσωματώνονται στα παραγόμενα έτοιμα και ημιτελή προϊόντα και παρακολουθούνται από το λογαριασμό 24 «Πρώτες και Βοηθητικές ύλες - Υλικά συσκευασίας» της Γενικής Λογιστικής και τον αντίστοιχο του της Αναλυτικής Λογιστικής (στο σύστημα της αυτονομίας). Εξαίρεση από τον κανόνα αυτό υπάρχει όταν στο παραγωγικό τμήμα παράγονται προϊόντα ενωμένου κόστους ή αλλιώς τα προϊόντα ανήκουν στην κατηγορία των συμπαραγωγών. Στην περίπτωση αυτή το κόστος των άμεσων υλικών παραγωγής (των πρώτων υλών) μπορεί να καταχωρείται σε υπολογαριασμό του (τον ) και έτσι ολόκληρο το κόστος των συμπαραγωγών -πρώτες ύλες και δαπάνες επεξεργασίας-που βρίσκεται στο λογαριασμό μερίζεται, με βάση τις αγοραίες αξίες των συμπαραγωγών, στα συμπαραγόμενα προϊόντα και μεταφέρεται στους αναλυτικούς λογαριασμούς κόστους παραγωγής του 93. Σε υπολογαριασμό του παρακολουθείται επίσης - στις μεταποιητικές επιχειρήσεις - το κόστος της υπηρεσίας προμηθειών ή εφοδιασμού ή αγορών όταν η υπηρεσία αυτή οργανωτικά και διοικητικά υπάγεται στην παραγωγική λειτουργία. Αν το τμήμα αγορών είναι, οργανωτικά, ενταγμένο στην Οικονομική ή Διοικητική Διεύθυνση το κόστος λειτουργίας του Βαρύνει το κόστος της Διοικητικής λειτουργίας και καταχωρείται σε υπολογαριασμούς του δευτεροβάθμιου «Έξοδα Διοικητικής Λειτουργίας». Στον ίδιο λογαριασμό (92.01) καταχωρείται κατά κανόνα το κόστος του τμήματος προμηθειών των εμπορικών επιχειρήσεων. Το κόστος της λειτουργίας παραγωγής, αναλυμένο σε Άμεση Εργασία και σε Έμμεσα έξοδα παραγωγής (ή Γ.Β.Ε.), κατανέμεται και επιβαρύνει το κόστος των παραγόμενων ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων μεταφερόμενο στο τέλος του μηνός στη χρέωση των αναλυτικών λογαριασμών του πρωτοβάθμιου 93 «κόστος παραγωγής». β. Το κόστος της Διοικητικής λειτουργία ς παρακολουθείται από το δευτεροβάθμιο λογαριασμό «Έξοδα Διοικητικής λειτουργίας» στους αναλυτικούς του οποίου συγκεντρώνονται (καταχωρούνται) όλα τα έξοδα τα οποία προηγούμενα έχουν καταχωρηθεί στους λογαριασμούς της ομάδας 6 της Γενικής Λογιστικής και αφορούν τη λειτουργία αυτή. Στη χρέωση των υπολογαριασμών του καταχωρείται επίσης το κόστος των αποθεμάτων, των λογαριασμών 94.25, και 94.28, τα οποία αναλώνονται στην Διοικητική λειτουργία. Το κόστος της Διοικητικής λειτουργίας δεν επιβαρύνεται με τόκους και συναφή έξοδα. Όταν το κόστος της Διοικητικής λειτουργίας διαμορφωθεί εσωλογιστικά, στο τέλος του μηνός, μεταφέρεται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων με χρέωση του τεταρτοβάθμιου «Έξοδα Διοικητικής Λειτουργίας» και πίστωση ενός αντίθετου λογαριασμού αναλυτικού του 92.01, του τριτοβάθμιου «Έξοδα Διοικητικής λειτουργίας Καταλογισμένα». Ο λογαριασμός είναι στο τέλος του μήνα εξισωμένος. γ. Το κόστος της λειτουργίας Ερευνών - Αναπτύξεως παρακολουθείται από το δευτεροβάθμιο λογαριασμό «Έξοδα λειτουργίας ερευνών και αναπτύξεως». Στους αναλυτικούς του λογαριασμού αυτού συγκεντρώνονται όλα τα έξοδα τα οποία προηγούμενα έχουν καταχωρηθεί στους λογαριασμούς της ομάδας 6 της Γενικής Λογιστικής και αφορούν τη δραστηριότητα της Έρευνας και Ανάπτυξης. Από τη δραστηριότητα αυτή παράγεται έργο μακροχρόνιας απόδοσης, όπως π.χ. νέες μέθοδοι παραγωγής, νέα προϊόντα, πρωτότυπες ιδιοσυσκευές ή μηχανήματα και γενικά ευρεσιτεχνίες που αξιοποιούνται μακροχρόνια. Στο λογαριασμό και τους αναλυτικούς του ( , 92.02,25, , ) καταχωρείται επίσης και το κόστος των υλικών που αναλώνονται στη λειτουργία αυτή. Το κόστος έρευνας και ανάπτυξης δεν επιβαρύνεται με τόκους και συναφή έξοδα. Όταν το κόστος της λειτουργίας Ερευνών και Αναπτύξεως διαμορφωθεί στο τέλος του μήνα μεταφέρεται: - Στη χρέωση του λογαριασμού «κόστος αναπτύξεως προϊόντων πολυετούς αποσβέσεως» ή του λογαριασμού «κόστος παραγωγής παγίων» κατά το μέρος που αφορά πραγματική παραγωγή έργου μακροχρόνιας αξιοποίησης. 14

20 - Στη χρέωση του λογαριασμού «Αποτελέσματα χρήσεως» και του τεταρτοβάθμιου «Έξοδα Ερευνών-Αναπτύξεως» κατά το υπόλοιπο, το οποίο κρίνεται ότι δεν οδήγησε σε παραγωγή έργου μακροχρόνιας αξιοποίησης. Οι παραπάνω μεταφορές γίνονται με πίστωση ενός αντίθετου λογαριασμού αναλυτικού του του «Κόστος Ερευνών-Αναπτύξεως καταλογισμένο». Ο λογαριασμός στο τέλος του μηνός είναι πάντοτε εξισωμένος. δ. Το κόστος της λειτουργίας Διαθέσεως παρακολουθείται από το δευτεροβάθμιο λογαριασμό «Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως» στον οποίο καταχωρούνται όλα τα έξοδα που την αφορούν, τα οποία προηγούμενα έχουν καταχωρηθεί στους λογαριασμούς της ομάδας 6 της Γενικής Λογιστικής. Το κόστος διαθέσεως δεν επιβαρύνεται με τόκους και συναφή έξοδα. Επιβαρύνεται όμως με το κόστος των υλικών που αναλώνονται στη λειτουργία αυτή, όπως είναι τα αναλώσιμα υλικά, τα ανταλλακτικά παγίων και τα είδη συσκευασίας. Το κόστος της λειτουργίας διαθέσεως διακρίνεται σε άμεσο και έμμεσο.τα άμεσα έξοδα διαθέσεως, όπως είναι π.χ. τα μεταφορικά, οι προμήθειες πωλήσεων, τα ασφάλιστρα μεταφορών, τα έξοδα εκτελωνισμού εξαγομένων στο εξωτερικό, τα έξοδα συσκευασίας αποστελλόμενων στην αλλοδαπή κ.λ.π. επιβαρύνουν το «κόστος παραγωγής» των πωληθέντων, και μεταφέρονται στη χρέωση του δευτεροβάθμιου λογαριασμού «Άμεσα έξοδα πωλήσεων» ή του λογαριασμού «Έσοδα - Κόστος - Μικτά αποτελέσματα» και των αναλυτικών λογαριασμών εσόδων κατ' είδος πωλουμένου αποθέματος. Τα Έμμεσα έξοδα διαθέσεως, μετά την οριστική διαμόρφωση τους, μεταφέρονται στο τέλος κάθε μήνα στη χρέωση του τεταρτοβάθμιου λογαριασμού αποτελεσμάτων «Έξοδα λειτουργίας διαθέσεως». ε. Το κόστος της χρηματοοικονομικής λειτουργίας παρακολουθείται από το λογαριασμό «Έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας» και τους αναλυτικούς του. Στο λογαριασμό αυτό μεταφέρεται ολόκληρη η χρέωση του λογαριασμού 65 της Γενικής Λογιστικής. Το κόστος της χρηματοοικονομικής λειτουργίας μπορεί να επιβαρύνεται και με κάθε άλλο έξοδο που την αφορά όπως π.χ. αμοιβές και έξοδα του προσωπικού που απασχολείται στη λειτουργία αυτή, αποσβέσεις εξοπλισμού που χρησιμοποιεί, γραφική ύλη και έντυπα κλπ. όταν τα έξοδα αυτά δεν καταχωρούνται στο κόστος της Διοικητικής λειτουργίας (τον 92.01). Το κόστος της χρηματοοικονομικής λειτουργίας μετά την οριστική του διαμόρφωση μεταφέρεται στο τέλος του μήνα στο λογαριασμό και τους κατάλληλους υπολογαριασμούς του. Από το κόστος αυτό εκείνο που αφορά τους τόκους και τα συναφή έξοδα συνδυάζεται με τα άλλα χρηματοοικονομικά έσοδα και έξοδα (έσοδα συμμετοχών, έσοδα χρεογράφων, κέρδη πωλήσεως συμμετοχών και χρεογράφων, πιστωτικοί τόκοι, διαφορές αποτιμήσεως συμμετοχών και χρεογράφων, έξοδα και ζημιές συμμετοχών και χρεογράφων) για τη διαμόρφωση του χρηματοοικονομικού αποτελέσματος Το υπόλοιπο κόστος της χρηματοοικονομικής λειτουργίας μεταφέρεται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων (98.99) και τον τεταρτο8άθμιο «έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας». Οι παραπάνω μεταφορές του κόστους της χρηματοοικονομικής λειτουργίας γίνονται με πίστωση του αντίθετου λογαριασμού «Έξοδα χρηματοοικονομικής λειτουργίας καταλογισμένα». 15

21 Λογαριασμός 93 «Παραγωγή Σε Εξέλιξη» Ο λογαριασμός 93, στο σύστημα της αυτονομίας, χρησιμοποιείται για τη λογιστική συγκέντρωση και τον προσδιορισμό του κόστους: α. Των παραγομένων ετοίμων και ημιτελών προϊόντων {Λ/σμός 93.21) β. Των παραγομένων υποπροϊόντων και υπολειμμάτων {Λ/σμός 93.22) γ. Των παραγομένων υπηρεσιών (Λ/σμός 93.73) δ. Των ιδιοπαραγομένων παγίων (Λ/σμός 93.98) ε. Των ιδιοπαραγομένων ασώματων ακινητοποιήσεων (Λ/σμός 93.99) στ. Των λοιπών (παρεπομένων) δραστηριοτήτων (Λ/σμός 93.97) Το κόστος αυτό διαμορφώνεται μόνο από το κόστος της λειτουργίας παραγωγής και από τα άμεσα υλικά που αναλώνονται στην παραγωγή και ενσωματώνονται, κατά κανόνα, στο παραγόμενο προϊόν. Ο λογαριασμός 93 αναλύεται σε δευτεροβάθμιους, τριτοβάθμιους κ.λπ. λογαριασμούς σύμφωνα με τις ανάγκες της οικονομικής μονάδας. Ο προτελευταίος8αθμός ανάλυσης (λογαριασμός) είναι το παραγόμενο είδος (προϊόν, υποπροϊόν, υπηρεσία, πάγιο, πατέντα ή μέθοδο παραγωγής, παρεπόμενη δραστηριότητα κ.λ.π.), ενώ ο τελευταίος βαθμός είναι οι δαπάνες στις οποίες αναλύεται το κόστος, και οι οποίες είναι, τουλάχιστον, τρεις: Τα Άμεσα Υλικά Η Άμεση Εργασία Τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα (ΓΒΕ) Έτσι, προκειμένου για τα παραγόμενα προϊόντα, υποπροϊόντα, υπολείμματα κ.λπ., οι υπόλογαριασμοί του 93 θα είναι όσα και τα είδη που παρακολουθούνται στην Αποθήκη και κάθε ένας λογαριασμός είδους θα αναλύεται σε τρεις υπολογαριασμούς, έναν ανά στοιχείο κόστους Λογαριασμός 94 «Αποθέματα» Ο λογαριασμός 94, χρησιμοποιείται, στο σύστημα της αυτονομίας, για την εσωλογιστική παρακολούθηση των αποθεμάτων που κατέχει η οικονομική μονάδα και τα οποία προέρχονται από αγορά ή από παραγωγή της ίδιας της επιχείρησης. Ως αποθέματα θεωρούμε τα υλικά αγαθά που ανήκουν στην οικονομική μονάδα και προορίζονται (α) να πωληθούν ως έχουν με σκοπό το κέρδος, (β) να αναλωθούν για την παραγωγή έτοιμων αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών, (γ) ως ημιτελή να μεταποιηθούν περαιτέρω με σκοπό να γίνουν έτοιμα προϊόντα και να πωληθούν, (δ) να αναλωθούν για την καλή λειτουργία, τη συντήρηση ή επισκευή των εγκαταστάσεων καθώς και για την ιδιοπαραγωγή πάγιων στοιχείων, (ε) να χρησιμοποιηθούν για τη συσκευασία των παραγόμενων έτοιμων προϊόντων ή εμπορευμάτων που πρόκειται να πωληθούν. Τα αποθέματα με κριτήριο τον λειτουργικό τους προορισμό μέσα στην επιχείρηση και για την καλύτερη παρακολούθηση τους, κατατάσσονται σε κατηγορίες, οι οποίες σύμφωνα με την παράγραφο υποπαρ. 3 του Ε.Γ.Λ.Σ, είναι οι εξής: α. Εμπορεύματα (λογαριασμός 20): Είναι τα υλικά αγαθά (αντικείμενα, ύλες, υλικά) που αποκτούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να πουληθούν στην κατάσταση που αγοράζονται. 16

22 β. Έτοιμα προϊόντα (λογαριασμός 21); Είναι τα υλικά αγαθά που παράγονται, κατασκευάζονται ή συναρμολογούνται από την οικονομική μονάδα με σκοπό την πώληση τους. γ. Ημιτελή προϊόντα (λογαριασμός 21): Είναι τα υλικά αγαθά που, μετά από κατεργασία σε ορισμένο στάδιο (ή στάδια), είναι έτοιμα για παραπέρα βιομηχανοποίηση (ή κατεργασία) ή για πώληση στην ημιτελή τους κατάσταση. δ. Υποπροϊόντα (λογαριασμός 22): Είναι τα υλικά αγαθά (προϊόντα) που παράγονται μαζί μετά κύρια προϊόντα, σε διάφορα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, από τις ίδιες πρώτες και Βοηθητικές ύλες. Τα υποπροϊόντα επαναχρησιμοποιούνται από την οικονομική μονάδα σαν πρώτη ύλη ή πωλούνται αυτούσια. ε. Υπολείμματα (λογαριασμός 22): Είναι υλικά κατάλοιπα της παραγωγικής διαδικασίας, κατά κανόνα άχρηστα. Τα υπολείμματα, όταν, σαν άχρηστα, απορρίπτονται, αντιπροσωπεύουν μέρος της Βιομηχανικής απώλειας (π.χ. φύρας). Στην κατηγορία των υπολειμμάτων (λογαριασμός 22) εντάσσονται και τα ακατάλληλα για βιομηχανοποίηση ή κανονική αξιοποίηση διάφορα υλικά ή έτοιμα ή ημιτελή προϊόντα. στ. Παραγωγή σε εξέλιξη (λογαριασμός 23): Είναι πρώτες ύλες, βοηθητικά υλικά, ημιτελή προϊόντα και άλλα στοιχεία κόστους (π.χ, εργασία, γενικά βιομηχανικά έξοδα), τα οποία κατά τη διάρκεια της χρήσεως ή στο τέλος αυτής, κατά την απογραφή, βρίσκονται στο κύκλωμα της παραγωγικής διαδικασίας για κατεργασία. ζ. Πρώτες και βοηθητικές ύλες (λογαριασμός 24): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτά με σκοπό τη βιομηχανική επεξεργασία ή συναρμολόγηση τους για την παραγωγή ή κατασκευή προϊόντων. η. Υλικά συ συσκευασίας (λογαριασμός 24): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτά με σκοπό τη χρησιμοποίηση τους για τη συσκευασία των προϊόντων της, ώστε τα τελευταία να φτάνουν στην κατάσταση εκείνη στην οποία είναι δυνατό ή σκόπιμο να προσφέρονται στην πελατεία. θ. Αναλώσιμα υλικά (λογαριασμός 25): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτά με προορισμό την ανάλωση τους για συντήρηση του πάγιου εξοπλισμού της και, γενικά, για την εξασφάλιση των αναγκαίων συνθηκών λειτουργίας των κύριων και βοηθητικών υπηρεσιών της. ι. Ανταλλακτικά πάγιων στοιχείων (λογαριασμός 26): Είναι τα υλικά αγαθά που η οικονομική μονάδα αποκτά με σκοπό την ανάλωση τους για συντήρηση και επισκευή του πάγιου εξοπλισμού της. ία. Είδη συσκευασίας (λογαριασμός 28): Είναι τα υλικά μέσα που χρησιμοποιούνται από την οικονομική μονάδα για τη συσκευασία εμπορευμάτων ή προϊόντων της και παραδίνονται στους πελάτες μαζί με το περιεχόμενο τους. Τα είδη συσκευασίας είναι επιστρεπτέα ή μη επιστρεπτέα, ανάλογα με τη συμφωνία που γίνεται κατά την πώληση σχετικά με την επιστροφή τους ή μη. Πρώτες και βοηθητικές ύλες, υλικά συσκευασίας, αναλώσιμα υλικά, ανταλλακτικά πάγιων στοιχείων και είδη συσκευασίας που αγοράζονται ή παράγονται από την οικονομική μονάδα με σκοπό να μεταπωλούνται, θεωρούνται σαν εμπορεύματα ή έτοιμα προϊόντα και παρακολουθούνται, αντίστοιχα, στους λογαριασμούς 20 ή

23 Λογαριασμός 95 «Αποκλίσεις από το Πρότυπο Κόστος» Ο λογαριασμός 95, και οι αναλυτικοί του χρησιμοποιούνται, τόσο στο σύστημα της αυτονομίας όσο και στο σύστημα της συλλειτουργίας, για τη λογιστική παρακολούθηση των αποκλίσεων του πραγματικού από το πρότυπο κόστος, όταν η επιχείρηση εφαρμόζει το σύστημα της πρότυπης κοστολόγησης. Πρότυπο κόστος είναι το κόστος που καταρτίζεται (προσδιορίζεται) πριν να πραγματοποιηθεί, ύστερα από ακριβείς μετρήσεις, επαληθεύσεις και υπολογισμούς: 1. Των ποσοτικών στοιχείων που το διαμορφώνουν, όπως: Των ποσοτήτων των υλικών που αναλώνονται άμεσα για την παραγωγή της μονάδας του προϊόντος. Του χρόνου - των ωρών - άμεσης εργασίας που απαιτούνται για την παραγωγή της μονάδας του προϊόντος. Των ποσοτήτων των λοιπών στοιχείων του κόστους, όπως π.χ. του ηλεκτρικού ρεύματος, του ατμού, του νερού, των έμμεσων υλικών παραγωγής, της έμμεσης εργασίας, των συντηρήσεων και επισκευών κ.λπ., που απαιτούνται για την παραγωγή της μονάδας του προϊόντος. 2. Των πρότυπων τιμών απόκτησης των στοιχείων του κόστους, όπως: Των άμεσων υλικών. Της άμεσης εργασίας. Των στοιχείων των Γενικών Βιομηχανικών Εξόδων (Γ.Β.Ε). 3. Του πρότυπου βαθμού απασχόλησης, για την προϋπολογιστική περίοδο εκφρασμένου σε ώρες Αμέσου Εργασίας ή μονάδες παραγόμενου προϊόντος, και τον προσδιορισμό: Του συντελεστή επιβάρυνσης της μονάδας του προϊόντος ή της ώρας ΑΕ με σταθερά ΓΒΕ Του συντελεστή επιβάρυνσης της μονάδας του προϊόντος ή της ώρας ΑΕ με μεταβλητά ΓΒΕ. Το πρότυπο κόστος είναι κόστος προκαθορισμένο, αφού προσδιορίζεται εκ των προτέρων, διαφέρει όμως από το προϋπολογιστικό κόστος επειδή ο προσδιορισμός του γίνεται ύστερα από προσεκτικές μετρήσεις και υπολογισμούς των στοιχείων που το διαμορφώνουν. Για το λόγο αυτό το πρότυπο κόστος είναι ταυτόχρονα και πραγματικό κόστος, αφού η δυνατότητα πραγματοποίησης του είναι πειραματικά επαληθευμένη και μάλιστα κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού, επίπεδου ειδικευμένης εργασίας και γενικά των συνθηκών λειτουργίας της μονάδας. Το πρότυπο κόστος αποτελεί το σταθερό κοστολογικό μέγεθος με το οποίο συγκρίνεται το πραγματικό κόστος για τον προσδιορισμό των διαφορών (αποκλίσεων). Η ανάλυση των αποκλίσεων κατά πηγή προελεύσεως αποτελεί τη βάση ελέγχου του πραγματικού κόστους, και μέσω αυτού, της αποτελεσματικότητας ολόκληρης της εκμεταλλεύσεως και των λειτουργικών της υποδιαιρέσεων. Όπως ήδη αναφέραμε στους υπολογαριασμούς του 95 καταχωρούνται οι αποκλίσεις του πραγματικού από το πρότυπο κόστος. ββ. Αποκλίσεις ονομάζουμε τις διαφορές που προκύπτουν όταν συγκρίνουμε το πραγματικό με το πρότυπο κόστος. Οι αποκλίσεις αυτές προσδιορίζονται με Βάση την ισότητα: Πρότυπο κόστος - πραγματικό κόστος = ± αποκλίσεις 18