ΤΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡrΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Transcript

1 ΤΑ ΑΡΣΤΟΥΡrΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΚΗΣ ΜΟΥΣΚΗΣ

2 Κλασκή ΣΥΛΛΟΓΗ Η ΜΟΥΣΚΗ 55: ΝΤΟΡΖΑΚ ορχηστρκά αρστουργήματα Σλαβκοί Χοροί, Έργο 6 Σερενάτα γα Έγχορδα σε Μ μείζονα, Έργο ΤΟ ΠΕΡΟΔΚΟ Ο συνθέτης Ντβόρζακ ένας οκογενεάρχης 55/ Μουσκό σημείωμα Οδηγός γα τη μουσκή 55/ Μουσκή εκτέλεση Δυο απλές παρττούρες από τη Σερενάτα γα ΈΥχορδα 55/5 Ακούγοντας τη μουσκή Ανάλυση των ορχηστρκών αρστουργημάτων του Ντβόρζακ 55/9 Αλλες συνθέσες Κοντσέρτο γα Τσέλο σε Σ ελάσσοναένα φλογερό έργο 55/ Η ορχήστρα Το αρμόνο ο ευνοούμενος του σαλονού Εγγύηση Μουσκής Ποότητας ΟπσΘόφυλλο Η MOS. λόγω των αυστηρά επλεγμένων κα μεγάλων σε όγκο αγορών που πραγματοποεί, σας εγγυάτα κορυφαία ποότητα κλασκής μουσκής σε απίστευτα χαμηλή τμή, Καμία απολύτως παραχώρηση δεν έχε γίνε ως προς την ποότητα Ο δίσκο C έχουν τς υψηλότερες δυνατόv προδαγραφές ( σημαίνε ότ έχε γίνε ψηφακή εγγραφή κα επεξεργασία, ώστε να έχουμε τέλεα αναπαραγωγή τσυ ήχου). Γα την έκδοση της σεράς συνεργάστηκαν: Μετάφραση: Δήμητρα ενέτη Επμέλεα: Γώργος, Μονεμοασί της Γλωσσκή επμέλεα: Δεύθυνση Έκδοσης: Εκτύπωση: Ράνα Αν, Νίκα ασίλης Θυμανός ΑΦΟ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ ΕΠΕ Τίτλος πρωτοτύπου: VoRAκ orchesrai masepieces 99 Orbis Publishing Limied, London 99 γα την Ελληνκή γλώσσα: Α. ΑΛΕΞΑ & ΣΑ ο.ε. Εθν, Αντστάσεως 0 Λυκόορυση Τηλ.: 8 00, ISSN 0607X ISBN Χ ΝΤΟΡΖΑΚ Α ν κα ο θεμελωτς της τσέχκης εθνκής μουσκής σχολής ήταν ο Μπέντρχ Σμέτανα, ο Αντονίν Ντοόρζακ ήταν εκείνος που δαλάλησε τον αν εξάντλητο πλούτο της μουσκής παράδοσης της οοημκς γης σε ολόκληρο το δυτκό κόσμο, Ο συνθέσες του εξουσάζοντα από έναν ε υτυχσμένο συγκερασμό ακαδημα 'ίκών κανόνων, ενστ κτώδους τεχνκής κα λα'ίκών ηχοχρωμάτων, Εξαρετκός αποδέκτης κάθε ωφέλμης επρ ροής, ο συνθέτης αφομοίωσε αποτελεσματκά κα εκμεταλλεύτηκε δημουργκά όλα τα μουσκά ερεθίσματα που δέχτηκε, είτε ως επμελής σπουδαστής είτε ως παθασμένος ερευνητης είτε ως νοσταλγός ταξδευτής, Ακολουθώντας τς προσταγές του συνασθήματος μάλλον παρά της λογκής, ο ΝτΌόρζακ συνέθεσε μουσκή ελκρνή, αυθόρμητη, που αντκαθρεφτίζε συχνά το χαμόγελο των απλών ανθρώπων, χωρίς ωστόσο να περφρονεί την ευασθησία κα τς ανάγκες του γνήσου κα απατητκού φλόμουσου, Γεφυροποός ανάμεσα στο λα'ίκό κα το λόγο, επδέξος στην εφαρμογή των δδαγμάτων της κλασκής παδείας, κατέλπε έ ργο θαυμαστό σε ποκλία, ποότητα κα αγνότητα, Γαλήνος ο οίος του κα συνασθηματκά σορροπημένος, του επέτρεψε να αφοσωθεί απρόσκοπτα στην υπηρ ε σία της τέχνης των ήχων, Από τα μουσκά εύσημα τα οποία του απον έ μοντα δε λείπε ούτε εκείνο της κανοτομίας ούτε εκείνο της μοναδκότητας, Κατόρθωσε να σμίξε με απόλυτη επτυχία τς μελωδίες κα τους ρυθμούς του παλού κα του κανούρου κόσμου, χωρίς να υποτάξε τον ένα στον άλλο, χωρίς να αναγνωρίσε την υπεροχή κανενός, Γώργος. Μονεμ οασίτης

3 ΝΤΟΡΖΑΚ Ο ΟΚΟΓΕΝΕΑΡΧΗΣ Ο ανέσες μας σταθερής οκογενεακής ζωής κοντά στους γονείς του κ Π αργότερα δίπλα στη γυναίκα του κα τα παδά του δημούργησαν το στέρεο υπό6αθρο στο οποίο 6άσσε ο Ντ6όρζακ αρ' όλο που δεν έλεψαν από τη ζωή του Αντονίν Ντοόρζακ ο στενοχώρες κα ο απογοητεύσες, δε θα μπορούσε να χαρακτηρστεί ως οασανσμένη μοναχκή δοφυ ία. Η ζωή του στο σύνολό της 'ταν πρότυπο οκογενεακής αρμονίας κα χαράς, γεγονός που καθρεφτίστηκε στο γενκά ασόδοξο έργο του. Γεννήθηκε στς 8 Σεπτεμορίου του 8, στο χωρό Νελαχόζεοες, μερκά μίλα οόρεα της Πράγας, κα ήταν ο μεγαλύτερος από τα εννά αδέλφα του, αγόρα κα κορίτσα. Το χωρό του ανήκε εκείνη την εποχή στη οημία, στην Α υτοκρατορία των ΑψΟούργων. Ήταν ένα γαλήνο γραφκό μέρος, στς όχθες του ποταμού Μολδάοα (που απαθανάτσε ο Σμέτανα στο ομώνυμο συμφωνκό ποίημά του), που το στόλζε ένα παλό κάστρο, όπου δέμενε η τοπκή αρστοκρατία. την ασόδοξη μουσκή του. Αρστερά: Ντβόρζακ Ο το 868, σε ηλκία 7 χρόνων. Εκείνη την εποχή περίπου δρύθηκε η Ε θνκή Όπερα της Πράγας. Ο Ντβόρζακ επρόκετο να παίξε στην ορχήστρα της, υπό τη δεύθυνση του συμπατρώτη του Σμέτανα, που άρχσε να γίνετα δάσημος με το έργο του Η Πουλημένη Μνηστή. Λ ημοφλείς γονείς Η μητέρα του συνθέτη, Άννα, εργαζόταν στο κάστρο προτού να παντρευτεί. Ο πατέρας του, Φράνττσεκ, ήτάν ο πανδοχέας κα κρεοπώλης του χωρού. Ο Φράνττσεκ ήταν επίσης ένας καλός εραστέχνης μουσκός, που τραγουδούσε στην εκκλησία κ έπαζε αολί τσίτερ στς τοπκές γορτές. Κ ο δυο του γονείς ήταν δημοφλείς στο χωρό κ έχαραν γενκότερου σεαασμού. Αυτό ήταν το σταθερό κα σε πολλές περπτώσεςεδυλλακό περαάλλον των παδκών χρόνων του Αντονίν. Αν κα αοηθούσε τον πατέρα του στο πανδοχείο κα στο κρεοπωλείο, αποδείχτηκε σύντομα πως η μεγάλη του αγάπη ήταν η μουσκή. Αρχκά, τραγουδούσε στη χορωδία της εκκλησίας κ έπαζε αολί στην ορχήστρα του χωρού. Στη συνέχεα ασχολήθηκε πο σοααρά με τη μουσκή, σπουδάζοντας στη γετονκή πόλη Ζλόντσε. Τελκά φοίτησε στη Σχολή Οργάνου της Πράγας, χάρη στη αοήθεα κα την υποστήρξη ενός ευγενκού θείου του που δεν είχε δκά του παδά. Σκληρή προσπάθεα γα αναγνώρση Μετά τς σπουδές του, ο Αντονίν παρέμενε γα χρόνα ένας ταπενός ερμηνευτής αόλας στην ορχήστρα του Εθνκού Θεάτρου της Πράγας, υπό τη δu:;ύθυνση του μεγαλύτερου συμπατρώτη του Μπέντρχ Σμέτανα. Εππλέον, κέρδζε κάποα περσσότερα χρήματα παραδίδοντας δωτκά μαθματα, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε σκληρά να αναγνωρστεί ως συνθέτης. Η πρώτη πραγματκή επτυχία του ήταν ο Ύμνος, μα πατρωτκή καντάτα, στο εθνκστκό ύφος της εποχς. Το γεγονός αυτό έδωσε στο συνθέτη, το 87, στην ηλκία των χρόνων, την απαραίτητη αυτοπεποίθηση ώστε να κάνε πρόταση γάμου. Εδώ ανακαλύπτουμε ένα ενδαφέρον κονό σημείο με τον Μότσαρτ. Κ ο δυο άντρες ερωτεύτηκαν τη μα κόρη μας οκογένεας, αλλά παντρεύτηκαν την α δελφή της. Ο ΝτΌόρζακ έχασε το μυαλό του με μα μαθήτρά του, τη Γοζεφίνα Τσερμάκοοα, κόρη ενός χρυσοχόου, παντρ εύτηκε όμως την αδελφή της 'Αννα. Ο γάμος τους αποδείχτηκε δανκός. Η Άν

4 o να ήταν μα γνωστή μεσόφωνος της περοχής, aξαγάπητη ως σύζυγος κα αρκετά αυστηρή σε ό,τ αφορούσε τς επχερήσες. Θα πρέπε να παρείχε πολύ μεγαλύτερη σοήθεα κα υποστήρξη στον Ντοόρζακ απ' ό,τ η Κονστάντσε Μότσαρτ στον άντρα της. Ο Αντονίν κ η Άννα Ντοόρζακ έζησαν αρχκά μαζί με τους γονείς της Άννας, μέχρ να ορουν δκό τους σπίτ στην Πράγα. Τα πρώτα χρόνα του γάμου τους δεν ήταν ευτ'r,(σμένα. Τα δυο από τα πρώτα τρία παδά τους πέθαναν μέσα σε ένα μήνα κα το τρίτο σκοτώθηκε σε τραγκό δυστύχημα. Το 878, όμως, με τη γέννηση της επόμενης κόρης τους, Οτίλε, η κατάσταση άλλαξε προς το καλύτερο. Το ζευγάρ απόκτησε κα άλλα παδά, από τα οποία τελκά επέζησαν έξ. Αρστερά: Η Άννα Τσερμάκοβα, κόρη ενός χρυσοχόου από την Πράγα, που παντρεύτηκε τον Ντβόρζακ σε ηλκία 9 χρόνων. Ο συνθέτης υπήρξε ερωτευμένος με την αδελφή της, Γοζεφίνα, μερκά χρόνα πρν. Παρ' όλα αυτά, ο γάμος τους ήταν δαίτερα επτυχημένος. Στοργκός οκογενεάρχης Η αυξανόμενη φήμη του Ντοόρζακ δεν επηρέασε σε καμά περίπτωση το ρόλο του στοργκού κα αφοσωμένου οκογενεάρχη. Στο σπίτ, τον συναντούσε κανείς συχνά να συνθέτε στην κουζίνα, αγνοώντας τη φασαρία κα την αναστάτωση του ζωηρού νοκοκυρού του. Ο μελέτες του, πάλ, έδναν τακτκά την αφορμή γα ηχηρά αστεία κα παχνίδα απ' όλη την οκογένεα. Όταν το 89 επσκέφτηκε την Αμερκή, πήρε μαζί του ολόκληρη την οκογένεά του. Η οκογενεακή ζωή του ήταν συνδεδεμένη κα με άλλα πάθη του. Στο εξοχκό του σπίτ στη σόκα περνούσε ώρες τα καλοκαίρα εκτρέφοντας περστέρα κα γνόταν έξω φρενών εάν του προόσφερε κανείς πίτα με πτσούνα! Ο Ντοόρζακ υπήρξε επίσης μεγάλος λάτρης των σδηροδρόμων. Όταν ήταν στην Πράγα, αφέρωνε μεγάλο μέρος του πολύτμου χρόνου του στο σταθμό του Φραντς Γόζεφ, συγκεντρώνοντας νούμερα ατμομηχανών κα φλυαρώντας με το προσωπκό. 'Οταν πάλ επσκέφτηκε τη Ν έα Υόρκη, απογοητεύτηκε μόλς ανακάλυψε ότ ήταν απαγορευμένη η παρουσία Κλασκές qφ.σες Είνα δύσκολο να περγράψουμε το πόσο αγαπούσαμεκαπμούσαμε τον Ντ6όρζακ ως δάσκαλο κα πατρκό φίλο. Από μα άποψη, ήταν σχεδόν ένας συμμαθητής μας κα από άλλη ήταν ίσως ο Θεός μας. > Όσκαρ Νέντμπαλ, Τσέχος συνθέτης κα μαέστρος, ένας από τους μαθητές του Ν τσόρζακ στο Ωδείο της Πράγας. Αρστερά: Ο Ντβόρζακ αγαπούσε τα περστέρα κα μα από τς αγαπημένες του ασχολίες ήταν η εκτροφή τους. Σε αντίθεση με πολλούς άλλους συνθέτες που έζησαν μάλλον παρακμακά, ο Ντβόρζακ είχε κατά τη δάρκεα της ζωής του πολλά ενδαφέροντα που τον βοηθούσαν να χαλαρώνε.

5 Γηovότα Ο Ντβόρζακ.. εν συντομία 8: Γεννέτα στς 8 Οκτωβρίου στο Νελαχόζεβες της οημίας. 87: Πηγαίνε στο σχολείο του Νελαχόζεβες. 85: Ακολουθεί σοβαρές μουσκές σπουδές στο Ζλόντσε. 857: Φοτά στη Σχολή Οργάνου της Πράγας. 86: Παίζε βόλα στην ορχήστρα του Εθνκού Θεάτρου της Π ράγας. 87: Παντρεύετα την Άννα Τσερμάκοβα, γεννέτα το πρώτο τους παδί. 888: Γέννηση του τελευταίου παδού τους. 89: Η οκογένεα ταξδεύε στην Αμερκή. 898: Ο γάμος της κόρης του Ντβόρζακ Οτίλε κ η αργυρή γαμήλα επέτεος του συνθέτη. 90: Ο Ντβόρζακ πεθαίνε την η ΜαΤου, μετά από σύντομη ασθένεα Λέγετα πως, όταν ο Ντβόρζακ ήταν 5 χρονών, συνέθεσε μα πόλκα γα την ορχήστρα του χωρού, κυρίως γα να εντυπωσάσε τον πατέρα του. Έγραψε, όμως, το μέρος της τρομπέτας σε λάθος τονκότητα, προκαλώντας περσσότερα γέλα παρά χεροκροτήματα. επ σκεπτών στς γραμμές του Μεγάλου Κεντρκού Σταθμού. Έτσ, κατέόηκε στα ναυπηγεία γα να χαζέψε τα μεγάλα υπερωκεάνα, που του προκαλούσαν αφόρητη νοσταλγία γα την πατρίδα. Λατρεία των σδηροδρόμων Η αγάπη του συνθέτη γα τους σδηροδρό Κάτω: Ένα από τα αγαπημένα χόμπ του Ντόρζακ ήταν η παρατήρηση των σδηροδρόμων. Όταν ήταν απασχολημένος, έ στελνε συχνά έναν από τους μαθητές του στον τοπκό σταθμό γα να καταγράψε τους αρθμούς των τρένων. Αρστερά: Ο Ντόρζακ αγαπούσε τα παδά του κα τους αφέρωνε συχνά συνθέσες του. Όταν τα αποχωρζόταν, τους έγραφε συχνά αναφέροντας πόσο πολύ του έλεπαν. μους έχε κα την αστεία της πλευρά. Ένας από τους μαθητές του στο Ωδείο της Πράγας ήταν ο μετέπετα συνθέτης Γόζεφ Σουκ. Ο νεαρός άντρας φλέρταeε τη νεαρή κόρη του ΝτΌόρζακ, Οτίλε. Κάποα μέρα που ο ΝτΌόρζακ δεν μπορούσε να πάε ο ίδος στο σδηροδρομκό σταθμό, τον έστελε γα να καταγράψε τον αeθμό της νέας μηχανής. Δυστυχώς, όμως, ο Σουκ γύρσε πίσω με το νούμερο του ανθρακοφόρου Όαγονού, κα όχ με αυτό της μηχανής. "Αυτός είνα", φώναξε ο συνθέτης θυμωμένος στην κόρη του, ''ο άντρας που θέλες να παντρευτείς!" Το γεγονός τελκά αποτέλεσε αφορμή γα δπλό εορτασμό: ο Γόζεφ Σουκ κ η Οτίλε φρόντσαν να συμπέσε ο γάμος τους με την αργυρή γαμήλα επέτεο του Αντονίν κα της Άννα, το ΝοέμΌρο του 898. Την ευτυχσμένη οκογενεακή ζωή του Ν τόόρζακ συμπλήρωνε κα η αγάπη των μαθητών του, στο Ωδείο. Ήταν αυστηρός σε θέματα ασκήσεων, όμως συχνότερα φώναζε παρά τμωρούσε. Κάποα μέρα φώναξε σ' έναν από τους μαθητές του: "Είσα μεγάλος Όλάκας!" Όταν, όμως, ο δύστυχος νεαeός σηκώθηκε να φύγε από την τάξη, ο ΝτΌόρζακ είπε αμέσως: "Καλά, δεν είσα μεγάλος Όλάκας", γα να ψθυρίσε λίγο μετά : "Είσα, όμως, ένας μκρός Όλάκας!"

6 :'.., α :λf.9..vrό (j!!'[ ί!v}!:, ΝΤΟΡΖΑΚ Αρστερά: Μα σόβα φλκή σχέση δατηρήθηκε μεταξύ του Μπραμς, που απεκονίζετα εδώ, κα του Ντβόρζακ. Η σχέση τους όρχσε, όταν ο τελευταίος αφέρωσε στον Μπραμς το Κουαρτέτο σε Ρε ελάσσονα, ο οποίος δήλωσε: 'Ό,τ καλύτερο μπορεί να δαθέτε ένας μουσκός, το έχε ο Ντβόρζακ". Σερενάτα οε Μ μείζονα γα Έγχορδα Έργο Moderao [9] Temρo di Valse [0] Scherzo: Vivace [] Largheo [] Allegro vivace [] 55/ Σλαβκοί Χοροί Έργο 6 Αρ. σε Ντο μείζονα [] Αρ. σε Μ ελάσσονα [] Αρ. σε Λα ύφεση μείζονα [] Αρ. σε Φα μείζονα [] Αρ. 5 σε Λα μείζονα [5] Αρ. 6 σε Ρε μείζονα [6] Αρ. 7 σε Ντο ελάσσονα [7] Αρ. 8 σε Σολ ελάσσονα [8] Ο Ντ6όρζακ δεν κατέκτησε ούτε γρήγορα ούτε εύκολα την επ τυχία κα τη δασημότητα. Ένας από αυτούς που συνέ6αλαν στην προώθησή του l]ταν ο δάσημος Γερμανός συνθέτης Γοχάνες Μπραμς. Το 876, ο Μπραμς δά6ασε τα Ντουέτα της Μοραοίας γα υψίφωνο κα μεσόφωνο του Ντ6όρζακ. Στη συνέχεα συνέστησε το έργο στο ερολνέζο εκδότη του Φρτς Σίμροκ, ο οποίος επανέκδοσε το έργο με το γερμανκό τίτλο Σκοποί από τη Μοραοία, πσυ ανέ6ασε τελκά την κυκλοφορία τους. Το πο σημαντκό είνα πως ο Σίμροκ ανέθεσε στη συνέχεα στον Ντ6όρζακ ένα νέο έργο. Το αποτέλεσμα ήταν αυτοί ο οκτώ Σλαοκοί Χοροί, που εκδόθηκαν το 878. Τα έργα αυτά πρέπε να απέδωσαν μεγάλο κέρδος στον Σίμροκ. Ο Ντ6όρζακ συνέθεσε αρχκά τα έργα γα δυο πάνα, στοχεύοντας στην εγχώρα αγορά. Σύντομα, όμως, ο συνθέτης κ ο εκδό της εξέδωσαν τους Σλαοκούς Χορούς γα πλήρη ορχjστρα. Με αυτή τους τη μορφ] τα έργα γρήγορα άρχσαν να ερμ ηνεύοντα στς αίθουσες συναυλών ολόκληρης της Ευρώπης κα της Αμερ κής, χαρίζοντας στο συνθέτη δεθνή φήμη. Το 87, ο Ντ6όρζακ, που προσπαθούσε ακόμη να καθερωθεί ως συνθέτης, υπέ6αλε κάποα έργα του σε μα κρατκή οργάνωση της ένης που είχε στόχο την ενίσχυση των "νέων, φτωχών κα ταλαντoων ζωγράφων, γλυπτών κα μουσκών της Α υστρακής αυτοκρατορίας': Μπραμς ενδαφερόταν γα αυτή την οργάνωση κα τα πρώτα έργα που προσέλκυσαν την προσοχή του ήταν τα έργα του Ντ6όρζακ. Το 875, δόθηκε στον Ντ6όρζακ μα χαμηλή, αλλά εκείνη την εποχή ευπρόσδεκτη, κρατκή δωρεά. Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε το συνθέτη, που συνέθεσε μα νέα συμφωνία (αρ. 5), κάποα έργα μουσκής δωματίου, καθώς κα αυτή τη Σερενάτα γα Έγχορδα. Η Σερενάτα πρωτoερμηvεύτηκε το 876. Είχε πολύ καλή υποδοχή στην Πράγα, καθώς κα σε άλλα μέρη της οημίας, Ο αν κα ο Ντ6όρζακ χρεάστψ.ε να περμένε μερκά ακόμη χρόνα γα να αποκτήσε την ευρεία αναγνώρση που του έλεπε όλον αυτό τον καρό. ΜΟΥΣΚΕΣ ΕΝΝΟΕΣ Va/se Γαλλκή λέξη γα το οαλς, ένα χορό σε /.

7 ,. ', ++ 9{l.Vlrn. EK[j{JE '' ΤΕΜΡΟ I VALSE από τη Σερενάτα γα Έγχορδα f.. """ _8.J υ,,. 'Τ" :: J Κθάρα Bm m r Ε n. C#,., r Em 7,., r /' r r r.,..,.j.., υ./,. Ρ 8 r, Ε FI7 Bm r. _ II r n. _ r r./ C# r 5, Ε C#,..,.. cresc., fi.._ 8..,., ' v J Ε "'.,...,./ ; r C# C# k mf 5 ρ,., r i.., r F;7 Bm m. Bm m.. mf 5

8 Κθάρα ii JLARHETTO e Ξ e Bm C f r; _. '" Τ.. r ",. r_ r...,., ; :8: υ, "ν 5 Ρ '. '" r. U Α, u Ε Ε C r;... '",. '" :8: r. ;.. υ '..,.,,., Em Am7 Em Aln F7 ( 5 ) ii m ii m i f J. '" υ, r_. α.... I "' " U C 5 "" Α "'. # Α r ",r ;.. I Ε Α..,.. n, ', F J,., ". i i 7 f _.,. r.j,..., '" r "".J C Ε 5 Ρ Ε Ε Ε C..,.,. '" u,., U,., ' r J ' U r

9 .. από τη Σερενάτα γα Έγχορδα, f IJI.. r " " U 0 " " r, ".., =::::= i C 5 m C 5 Ε Ε Ε 5 Α.. u"./., r.j "...,. C Ί. " U " i Α ϊdjm mm i f..,_.. rr_.. " r.. Α Α Ε C C Α 5 5 = C C# #, / Γ _ '"::".. f 6 IJI " U r r r L.. Α Α # Α ii Α C Α# Α# 5 5 Ρ m.. Ε IJ /' 5 = Ε C Α C Ε,....../, r.., r u

10 , >. ' 9 f n,ν "'" J Ε C# Ε 5 f C# Ε,.,. '" '" n ' 0 > ' :;;: dim. :;;: i ' C C Bm i I 5.,.,. '" '" ' f JI.,.. /',..,. "','" " J Ε. Α '' ΡΡ 5 ΟΔlJΓΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Δυο απλά στην ερμηνεία θέματα από το C:.Θέσες [0 & ] Αν συμ6ουλευτείτε τς οδηγίες στη σελίδα ν του Αξία φθόγγου: j =/8 )i = j> = / = J= 0= συ τεύχους της σεράς, θα μπορέσετε να παίξετε τς Παύση: = /8 : = / ϊ = / = == = παύση ολοκλήρου μελωδίες της παρττούρας ακόμα κ αν δεν έχετε Παρεστγμένη νότα (j.): εππλέον το ήμσυ της κανονκής χρονκlς αξίς μουσκές γνώσες. Κάθε νότα σημεώνετα με το όνομα της (αν ρρ = πολύ σγά mf = μετρίως δυνατά () συνενώνε νότες σε μα φράση παίζετε πάνο κοτάξτε παρακάτω γα τς θέσες τους Ρ = σγά f = δυνατά (σύζευξη προσωδίας), ή () ενώνε νότες συνώmp = μετρίως σγά ff = πολύ δυνατά νυμες (σύζευξη δαρκείας), κα σε αυτί στα πλήκτρα). Ο αρθfοί δείχνουν τς θέσες των την δαχτύλων αρχίζοντας από το (αντίχερας). Δ & V (τόξα) δείχνουν τα σημεία στα οποία έχε > = περσσότερο τονσμένη νότα π ερίπτωση χτυπάμε μόνο την πρώτη νότα κα Γ.' = κορόνα αφήνουμε τς άλλες απλώς να δαρκέσουν. = = ελάττωση της έντασης συντομευτεί η μουσκή. ====::: (cresc.) αίjsηση της έντασης ===== (im.) Το χρονκό σήμα στην αρχή του πενταγράμμο' δείχνε τον αρθμό των χρόνων ανά μέτρο. Κα στα δυο αποσπάσματα παίξτε όλες τς Φα ως Φα!! }. δίεml, εκτός κ αν προηγείτα αναίρεml. Στο πρώτο παίξτε μέχρ το τέλος του μέτρου 0, στη ΠΑΝΟ ΕΓΧΟΡΔΑ Μέτρ α Μέτρ.α συνέχεα επστρέψτε στο μέτρο κ επαναάσατε έως το ΞνΛΝΑΠΝΕΥΣΤΑ Μέ τρα τέλος, ίπoντα; αυτή τη φορά το μέτρο 0. Κ ΘΑ ΡΑ Μέτρα

11 ΟΡΧΗΣΤΡΚΑ ΑΡΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ Ο Ντυόρζακ μας οδηγεί σε μα μεθυστκή περήγηση στους ποκίλους ρυθμούς των Σλαυκών λαϊκών χορών, ενώ το εξαίσο έργο του γα έγχορδα αποτελεί μα από τς πο χαρούμενες συνθέσες του, στο λτό, rαλήνο ύφος της σερενάτας. ΣΛΑΚΟ ΧΟΡΟ, ΕΡΓΟ 6 Κάτω: Μα κάρτα που απεκονίζε χορευτές της οημίας. Σ' αυτό το μέρος του κόσμου υπήρχαν σχυρές λαϊκές κα τσγγάνκες επρροές, που καθρεφτίζοντα με φυσκότητα σε πολλά έργα του Ντβόρζακ. Ένα από τα πρότυπα γα τους Σλακούς Χορούς ήταν ο Ουγγρκοί Χοροί του Μπραμς που εκδόθηκαν μερκά χρόνα νωρίτερα. Αλλά, ενώ ο Μπραμς είχε κατά το μεγαλύτερο μέρος ενορχηστρώσε ήδη υπάρχουσες μελωδίες, ο Σλακοί Χοροί του Ντβόρζακ εμπερέχουν σε μεγάλο βαθμό αυθεντκές συνθέσες στο ύφος των. σλαβκών λωκών χορών. Το αποτέλεσμα είνα δαίτερα πρωτότυπα κ ουσαστκά έργα, στα οποία προσδίδε ζωντάνα κα χρώμα η έξοχη ενορχήστρωση. Ο αρ. σε Ντο μείζοvα Preso [] αρχίζε τη σερά μ' έναν εξαίσο τρόπο. Το έργο εσάγετα από την πλήρη ορχήστρα, ζωντανεύοντας με τους λαμπερούς ήχους των κυμβάλων, στο ύφος ενός πληθωρκού βοημκού furian (χωράτκου χορού). Ακολουθεί ένα πο γαλήνο κεντρκό τμήμα, το Pj:;lyenl nemzefi dncz ri.".ydn"r IV"'Ufldll P05fven6b/ οποίο παρουσάζουν ο γοητευτκοί ήχο ενός σόλο φλάουτου που αντπαραβάλλοντα με μα μελίχα μελωδία στα τσέλο. Μα σύντομη κόντα αρχίζε απαλά κ αναπτύσσετα γρήγορα σ' ένα vivacissimo φνάλε. Ο αρ. σε Μ ελάσσοvα A//egreo [] εναλλάσσετα σε ύφος κα δάθεση με μα μάλλον μελαγχολκή εναρκτήρα μελωδία κα πο ζωηρά επεσόδα. Μα άλλη κόντα ολοκληρώνε το χορό με μα ήρεμη κα γαλήνα νότα. Ο αρ. σε Λα ύφεση μείζοvα Poco A//egro [] αρχίζε στο ύφος μας συγκραπμένης πόλκας, με τα ξύλνα πνευστά να ερμηνεύουν ένα ρυθμκό σκοπό που αντπαραβάλλετα με μα άλλη μελωδία στα έγχορδα. Ακολουθούν τμήματα που οδηγούν σ' ένα λγγώδες, στροβλστκό φνάλε. γραμμένη Ο αρ. σε Φα μείζοvα Tempo di minueo [] συνδυάζε το ρυθμό ενός παλού αυλκού χορού με την ξεχωρστή γοητεία ενός χωράτκου σκοπού, που θυμίζε την μπάντα ενός χωρού. Στο μεσαίο τμήμα κυραρχεί μα μεταδοτκή ανάλαφρη δάθεση, όπου μα ζωηρή μελωδία επαναλαμβάνε με χαρά το εναρκτήρο θέμα. Ο αρ. 5 σε Λα μείζοvα A//egro vivace [5] εκτυλίσσετα βαστκά χωρίς σχεδόν ούτε ένα δάλεμμα γα ανάπαυση. Η ενορχήστρωση αυτού του σαγηνευτκού έργου περλαμβάνε κάποα λαμπερά, κεφάτα τμήματα γα ξύλνα πνευστά. Ο αρ. 6 σε Ρε μείζοvα A//egreo scherzando [6] θυμίζε έναν παλό αυστρακό χορό (τον /aend/er), μπολασμένο όμως με σλάβκο πάθος. Ο χαρακτήρας του έργου είνα εύθραυστος κ ελκυστκός. Τον αρ. 7 σε Ντο ελάσσοvα A//egro assai [7] παρουσάζουν τα όμποε κα τα φαγκότα ερμηνεύοντας ένα μεθυστκό χωράτκο σκοπό. Ακολουθούν άλλα πο ζωηρά τμήματα, που τονίζοντα μ' αυτό τον ίδο, απλό μκρό σκοπό, σε δάφορες παραλλαγές, καταλήγοντας σ' ένα φνάλε που ταλαντεύετα από την αναταραχή στη γαλήνη κα πάλ ξανά πίσω. Ο αρ. 8 σε Σολ ελάσσοvα Preso [8] είνα ο πο γνωστός απ' όλους αυτούς τους χορούς, γραμμένος κ αυτός στο ύφος ενός furian Παρουσάζετα από ολόκληρη την ορχήστρα, με μα εντυπωσακή φράση που ερμηνεύετα αρχκά στη Σολ ελάσσονα κ αμέσως μετά επαναλαμβάνετα στη Σολ μείζονα τονκότητα. Αυτή η εναρκτήρα φράση μεταμορφώνετα από το ένα τμήμα του έργου στο άλλο, προσλαμβάνοντας έναν σχεδόν συμφωνκό χαρακτήρα. Μα καταληκτκή κόντα, όπου μα εκρηκτκή δραστηρότητα εναλλάσσετα με μα γαλήνα δάθεση, οδηγεί το χορό καθώς κ ολόκληρη την ομάδα των έργων σε ένα έξοχο φνάλε.

12 pnarla Σ Μ ΜΕΖΟΝΑ ΓΑ ΕΓΧΟΡΔA ΕΡΓΟ Ο σερενάτες δαθέτουν πολύ συχνά πέντε ή περσσότερα μέρη, αποκτώντας κατ' αυτό τον τρόπο μα πο χαλαρή δομή απ' ό,τ η κλασκή τετραμερής μορφή της συμφωνίας. Αυτή η σερενάτα δαθέτε πέντε μέρη. Το εναρκτήρο Moderao [9] αρχίζε με ένα αξαγάπητα γαλήνο θέμα που ερμηνεύουν τα βολά κ επαναλαμβάνουν τα τσέλα. Το έργο θυμίζε ένα ήρεμο καλοκαράτκο βράδυ σ' ένα μέρος όπως το Νελαχόζεβες, στα βάθη της υπαίθρου της οημίας. Ακολουθεί ένα κάπως πο ζωηρό δεύτερο θέμα, με τονσμένο ρυθμό, η γενκότερη, όμως, δάθεση παραμένε απόλυτα γαλήνα. Προς το τέλος του έργου το κύρο θέμα επαναλαμβάνετα από τα τσέλα κα τα μπάσα. Το δεύτερο μέρος, αν κα χαρακτηρίζετα ως Tempo di Va/se [0], δαθέτε ένα γοητευτκό βοημκό ρυθμό αντί του στροβλσμού του κλασκού βενέζκου βαλς. Το ίδο το βαλς δαθέτε δυο κύρα μέρη. Ένα εκτεταμένο κεντρκό τμήμα γα τρίο εσάγετα με μα ζεστή μελαγχολκή φράση που ερμηνεύουν τα βολά, κα που στη συνέχεα γίνετα πο ζωηρό. Το δμερές βαλς επαναλαμβάνετα Το τρίτο μέρος, Scherzo: vivace [], παρουσάζετα όπως ένας απλός κανόνας, καθώς τα βολά "κυνηγούν" τα τσέλο με ένα ζωηρό μκρό σκοπό. Στη συνέχεα μα χαλάρωση του ρυθμού οδηγεί σ' ένα δεύτερο θέμα, που ερμηνεύουν υψίφωνα βολά κ αποτελείτα από νότες μεγαλύτερης δάρκεας που κατρακυλούν ανάλαφρα την κλίμακα. Ακολουθεί ένα τμήμα όπου τα τσέλα παίζουν πτσκάτο κα τα βολά Πάνω: Ο Ντβόρζακ επηρεάστηκε βαθά από την ομορφό της υπαίθρου της οημίας, που αποτέλεσε γ' αυτόν πηγή μεγάλης έμπνευσης. Αμέσως μόλς απόκτησε κάποα χρήματα, αγόρασε ένα μκρό εξοχκό σπίτ γα τα Σαββατοκύρακα. στακάτο, το οποίο ολοκληρώνε το μέρος με μα ζωηρή καταληκτκή φανφάρα. Τ ο τέταρτο μέρος Largheo [] παρουσάζουν τα βολά ερμηνεύοντας ένα αξαγάπητο θέμα με μα ανεπαίσθητη μελαγχολία. Ακολουθεί ένα δεύτερο θέμα αποτελούμενο από μκρές ομάδες από νότες που ερμηνεύουν πρώτα τα βολά, το οποίο προσδίδε γα λίγο έναν ανήσυχο χαρακτήρα στη μελωδία, έως ότου επστρέψε η μελαγχολκή δάθεση. Το κύρο θέμα του καταληκτκού A//egro vivace[] αρχίζε μ' ένα ζωηρό άλμα

13 από δυο νότες, που ερμηνεύουν πρώτα τα βολά κ αμέσως μετά ο βόλες, τα τσέλα κα τα μπάσα. Το δεύτερο κύρο θέμα δαθέτε ένα ζωηρό ρυθμό, που αναπτύσσετα καλαίσθητα. Ακολουθούν σύντομες α ναφορές στο θέμα του Largheo κα στην εσαγωγή ολόκληρου του έργου, κα το μέρος ολοκληρώνετα με ένα δαίτερα δραστήρο Preso. Δεξά: Ο Σλα8κοί Χοροί του Ντβόρζακ, που παρουσάστηκαν στο Crysal Palace το 880, ήταν τα πρώτα έργα του συνθέτη που ερμηνεύτηκαν στη ρετανία. Στη συνέχεα, ο Ντβόρζακ έγνε δαίτερα δημοφλής στην Αγγλία, αν κα δεν έμενε κανοποημένος από την αγγλκή κουζίνα! Kλασκές Λοπόν, είνα δύσκολο να πστέψε κανείς οτδίποτε. Ο κόσμος αρέσκετα σε κάτ σίμερα κα αύρο το χλευάζε. J Ο Ντβόρζακ γα την αοτ<ίθεο. των προτμψ)εων του ακροατηρίου, 90. Ορ.6. Erses Hef. Zweies Hef Verlag und Eigehnum ΓύΓ.lIe lander Ν. SIMR Κ JΝ BERLIN! Ορ.7. ΟΓίθ Hef Vieres Hef:,...':!".." ΔJo' Η ΜΑΓΕΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΚΗΣ Πάνω: Το πάνο του Ντβόρζακ, όπου συνέθεσε τα περσσότερα έργα του κα το οποίο εκτίθετα στο μουσείο Ντβόρζακ της Πράγας. Όταν ο συνθέτης πέθανε, ακολούθησε εθνκό πένθος. Η επρροή του λα'ίκού χορού Πολλοί από τους Σλαοκούς Χορούς του Ντοόρζακ οασίζοντα σ' έναν οοημκό λαϊκό χορό, τον furian. Κατά το 80 αώνα, όταν η ηγεμονία της aρστοκρατίας είχε εξαπλωθεί σχεδόν παντού, ο συυθέτες χρησμοποούσαν στα έργα τους τους αυλκούς α.ρστοκρατκούς χορούς, όπως το μενουέτο, την γκαοότα κα τη σαραμπάντα. Κατά τον πο επαναστατκό κα δημοκρατκό 90 αώνα, ο συνθέτες στράφηκαν στα τραγούδα κα τους χορούς του απλού λαού, στη λαϊ,a] μουσκή. Έτσ, κ ο Ντοόρζακ χρησμοποίησε τους παθασμένovς ρυθμούς του furian, καθώς κ ενός άλλου σλαοκού χορού, του dumka. Ο Σοπέν αγαπούσε τη μαζούρκα, έναν πολωυκό λαίκό χορό με τη συυοδεία άσκαυλω ενώ ο Λστ κ ο Μπραμς απολάμοαναν τα ουγγρκά τσγγάνκα τραγούδα κα τους χορούς των Μαγάρων. Κατά τον πο εύσχημο τρόπο, λοπόν, η μουσκ] καθρέφτσε τς πολ τκές κα κονωνκές αλλαγές δά μέσου των αώνων.

14 JLililEs 8Ie" VyBEElS=""""'''''''iI''''''''' W, 7 +.._ ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΑ ΤΣΕΛΟ ΣΕ Σ EΛAΣΣONA ΕΡΓΟ 0 Σ' αυτό το δάσημο κοντσέρτο, ο Ντ6όρζακ χρησμοποεί την πλούσα θαλπωρί του τσέλου γα να δημουργήσε εκφραστκές μελωδίες, πλημμυρσμένες από αγάπη γα την πατρίδα του. Ντοόρζακ είχε συνθέσε ένα παλαότερο κοντσέρτο γα τσέλο σε Ο Λα μείζονα. Αυτό εδώ, όμως, σε Σ ελάσσονα είνα το πο δάσημο Κοντσέρτο γα Τσέλο του συνθέτη. Όταν ο φίλος του ο Μπραμς δάοασε γα πρώτη φορά την παρττούρα, αναφώνησε: 'Τατί, μα το Θεό, να μη γνωρίζω πώς μπορεί κανείς να γράψε ένα κοντσέρτο γα οολοντσέλο όπως αυτό εδώ; Αν το 'ξερα, θα είχα γράψε ένα παρόμοο εδώ κα καρό!" Αυτό το έργο θεωρείτα το σπουδαότερο απ' όλα τα κοντσέρτα που έχουν γραφτεί γα τσέλο στην στορία της μουσκής. Ο Ντοόρζακ συνέθεσε το έργο γα τον τσελίστα Χάνους ίχαν, φίλο κα συνάδελφό του στο Ωδείο της Πράγας. Ασχολήθηκε με τη σύνθεσή του κατά τη δάρκεα του 895, αρχκά στη Νέα Υ όρκη κα στη συνέχεα στην Πράγα. Είνα η τ ελευταία μεγάλη ορχηστρκή σύνθεσή του. Συμφωνκές αναλογίες Το κοντσέρτο συνδυάζε αρστοτεχνκά την υπερατλαντκή δάθεση κα ύφος της δάσημης Συμφωνίας του ''Νέου Κόσμου" με τη οαθά αγάπη του συνθέτη γα την πατρίδα του, τη οημία. Το πρώτο μέρος δαθέτε συμφωνκές αναλογίες κα ξεχωρίζε κυρίως γα ένα από τα πο όμορφα θέματα στην στορία της μουσκής, μα εκτεταμένη μελωδία σε ύφος τραγουδού, που ερμηνεύετα γα πρώτη φορά από σόλο κόρνο κα συνδυάζετα τέλεα με τους μελίχους ήχους ενός τσέλου. Τ ο κεντρκό αργό μέρος είνα ίσως το πο συγκνητκό σύνθεμα του Ντοόρζακ κ είνα πθανώς εμπνευσμένο από τα συνασθήματα που προκάλεσε η επστροφή του συνθέτη από την Αμερκή στην πολυαγαπημένη του πατρίδα. Τ ο finale παρουσάζετα με ύφος δυνατού ρωμαλέου εμόατηρίου. Προς το τέλος δαδραματίζετα ένα άλλο εδυλλακό επεσόδα, που ο ΝτΌόρζακ το παρουσάζε ες μνήμην της νύφης του που είχε πεθάνε πρόσφατα. Η ατμόσφαρα αλλάζε ακόμα μα φόρα προς το τ έλος του μέρους, καθώς το έργο ολοκληρώνετα με λαμπρή θραμοευτκή δάθεση. ΠΡΟΤΕΝΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ Σερενάτα γα Πνευστά σε Ρε ελάσσονα, Έργο : Τ ρία χρόνα μετά τη Σερενάτα γα Έγχορδα, ο Ντβόρζακ συνέθεσε αυτό το έργο γα μα μκρή ορχήστρα πνευστών. Η σερενάτα αυτή δαθέτε έναν πο απότομο κα μερκές φορές πο στρατωτκό χαρακτήρα απ' ό,τ το προηγούμενο έργο, μοράζετα όμως μαζί του την ίδα χαρούμενη κα ήρεμη γενκότερη δάθεση. Κουαρτέτο γα Έγχορδα σε Φα μείζονα, Έργο 96 " Αμερκανκό": Ο Ντβόρζακ συνέθεσε αυτό το Κουαρτέτο γα Έγχορδα κατά τη δάρκεα της δαμονής του στς Η.π.Α., περίπου την ίδα εποχή με τη Συμφωνία του ''Νέου Kόσμou' Όπως κα η συμφωνία, το έργο έχε επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τη λαϊκή μουσκή των αυτόχθονων Αμερκανών, συμπερλαμβανομένης κα αυτής των μαύρων Αμερκανών. Το έργο αποτελε,ί μα από τς πο ώρμες συνθέσες μουσκής δωματίου του Ντβόρζακ. Επλογή αυτών των έργων θα συμπερληφθεί σε προσεχές τεύχος. Αρστερά: Ο Γάλλος Ζαν Φρανσουά Μλέ, σύγχρονος του Ντβόρζακ, ήταν κ αυτός ταπενής καταγωγής. ''Ο Άγγελος" καθρεφτίζε την πίστη του Ντβόρζακ στην εκκλησία κα το κράτος.

15 ΤΟ ΑΡΜΟΝΟ Η ΕΠΣΤΗΜΗ ΤΟ Υ ΉΧΟΥ στορία του αρμόνου ανάγετα στς αi!xέ!; του 9ου αώνα, όταν ο Η ενέζος κατασκευαστής Of!Yάvων Λέσν(J.(JV Μέλτσελ περαματίστηκε με ελεύθερα ελάqατα Αυτός ο επχερηματίας Αυστρακό; παρουσίασε το 807, στο Παρίο, ένα ΝW όgyανo. Το όf!yανo ήταν κατά Οάση μα λατέρνα κα ο πωλήσες του Τηονότα Πολλοί συνθέτες, όπως κα ο Σεν Σανς, συνέθεσαν έργα γα αρμόνο. ISBN Χ πήγαναν πολύ ΚλJλά, ώστε μέσα σε λλγο καρό οκεοποήθηκε κ εφάρμοσε την δέα ο Παρζάνος κατασκευαστής cx!yάνων Γκαμπρέλ Ζοζέφ Γκρενέ. Μέοο σε τρία χρόνα, ο Γκρενέ είχε προοορμόσε τς δέες του Μέλτσελ στην κατασκευή ενός νέου οργάνου, του orgue expressif. Αυτό ήταν το πρώτο πληκτροφόρο όργανο που χρησμοποούσε αποκλεοτκά ελεύθερα ελάσματα. Το όργανο λετουργούσε με δυο φυσερά, που τα χερζόταν ο ερμηνευτής με τα πόδα του. Ο Γάλλο συνέχοον να ηγούντα στσν τομέα της εξέλξης των οργάνων που δέθεταν ελεύθερα ελάσματα Ο Αλεξάντρ Φρανσουά Ντεμπέν σχεδίασε ελάσματα δαφορετκού πάχους, εσάγοντας κατ' αυτό τον τρόπο μα σερά από ηχητκές ποότητες. Το 80, εναομάτωσε τς νέες δέες του στο κανούρο όργανό του, που το ονόμασε αρμόνο. Μετά την παρουσίασή του στο πλατύ κονό, το όργανο έγνε δαίτερα δημοφ ΠΩΣ ΛΕΤΟΥΡΓΕ ΤΟ ΑΡΜΟΝΟ Όταν ενεργοποηθεί από ένα ρεύμα αέρα. το "ελεύθερο έλασμα" πάλλετα Στο αρμόνο, κάθε έλασμα αποτελείτα από μα λεπτή μεταλλκή γλωττίδα, στερεωμένη στο ένα άκρο της, με τς τρες ελεύθερες πλευρές της να προσαρμόζοντα επακρβώς σε μα εγκοπή. Η εγκοπή λετουργεί ως αγωγός αέρα, όπου το έλασμα πάλλετα σθεναρό, παράγοντας κατ' αυτό τον τρόπο τον ήχο. Η τονκότητα καθορίζετα από το μήκος κα το πόχος του ελάσματος. Όταν η μεταλλκή γλωττίδα πέζετα στο ελεύθερο άκρο της, η τονκότητα ανεβαίνε Όταν δεν πέζετα προς το σταθερό άκρο της, τότε η τονκότητα χαμηλώνε λές στη Γαλλία κα παρέμενε ως τέτοο γα περσσότερο από έναν αώνα. Χρησμοποήθηκε στς εκκλησίες ως φτηνό υποκατάστατο του οργάνου, αλλά κα στα σπίτα από δώτες. Το αρμόνο άρχσε να οομηχανοποείτα στς αρχές της δεκαετίας του 90.