Κλοσική ΣΥ ΛA i)r}-<i

Transcript

1

2 Κλοσκή Η ΣΥ ΛA i)r}<i ΜΟΥΣΚΗ 26: ΛΣΤ ρομαντκά αρστουργήματα.κοντσέρτο γα Πάνο Αρ. 1 σε Μ ύφεση μείζονα Όνερο Αγάπης Αρ. 3 σε Λα ύφεση μείζονae Παραμυθίες σε Μ μείζονα κα Ρε ύφεση μείζονα. Ξεχασμένο Βαλς Αρ. 1.ΟυΥΥρκή Φαντασία.ΟυΥΥΡκή Ραψωδία Αρ. 5 ΤΟ ΠΕΡΟΔΚΟ Ο συνθέτης Λστ μα δασημότητα του 190υ αώνα 26/1 Μουσκό σημείωμα Οδηγός γα τη μουσκή 26/4 Μουσκή εκτέλεση Η παρττούρα Όνερο Αγάπης Αρ. 3 26/5 Ακούγοντας τη μουσκή Ανάλυση των ρομαντκών αρστουργημάτων του Λστ 26/9.Αλλες συνθέσες Πρελούδα το τρίτο από τα συμφωνκά ποήματα του Λστ 26/12 Η ορχήστρα Η τούμπα εξήγηση του πρωτότυπου ήχου της Εγγύηση Μουσκής Ποότητας Οπσθόφυλλο Η MOS. λόγω των αυστηρά επλεγμένων κα μεγάλων σε όγκο αγορών που πραγματοποεί, σας εγγυάτα κορυφαία ποότητα κλασκής μουσκής σε MίoTEma χαμηλή τμή. Καμία απολύτως παραχώρηση δεν έχε γίνε ως προς την ποότητα. Ο δίσκο CD έχουν τς υψηλότερες δυνατόν προδαγραφές (DDD σημαίνε ότ έχε γίνε ψηφακή εγγραφή κα επεξεργασία, ώστε να έχουμε τέλεα αναπαραγωγή του ήχου). Γα την έκδοση της σεράς συνεργάστηκαν: Μετάφραση: Γάννης Χαραλαμπίδης Επμέλεα: Γώργος Β. Μονεμοασίτης Δεύθυνση Έκδοσης: Βασίλ ης Θυμανός Εκτύπωση: ΑΦΟ ΠΡΩΤΟΠΑΠΑ ΕΠΕ Τί τλος πρωτοτύπου: LIST romanic maserpieces 1992 Orbis Publishing Limied, London 1993 γα την Ελληνκή γλώσσα: Α. ΑΛΕΞΑ & ΣΑ σε. Εθν. Αντστάσεως Λυκόορυση Τηλ.: , ISSN l1ο6207χ ISBN ΛΣΤ Ο τεχνχές ηχογράφησης δεν είχαν δυστ'χώς εφευρεθεί όταν ο Φραντς Λστ χαταχτούσε την Ευρώπη με τς συναρπαστχές πανστκές επδόσες του. Έτσ ο ταχυδακτυλουργκές του ερμηνείες απήλαυσαν μόνο το εφ11μερο κα εμείς περορζόμαστε στς γραπτές μαρτυρίες ο οποίες τον περγράφουν ως πανίστα με υπερσυμοατκά δεξοτεχνκά χαρίσματα. Τα ρεστάλ του σοδυναμούσαν με παράσταση που προχαλούσε έξαλλο ενθουσασμό κα υπεροολχές εχδηλώσες λατρείας. Η έμφασ11 του στη δεξοτεχνία κα ο επί μαχρόν εστασμός της δημουργχ11ς του δάθεσης στς πανστκές συνθέσες "επίδεξης" μα κα στς μεταγραφές γα πάνο οεοαίως έργων άλλων συνθετών, εμπόδσαν την άμεση αποδοχ11 του ως εμπνευσμένου μουσουργού. Κανείς ωστόσο προσεκτκός παρατηρητ11ς της εξέλξης κα ερευνη Τ11ς της προσφοράς του δεν μπορεί να αμφσοητ11σε τς τομές τς ο ποίες προχάλεσε στη μουσκ11 έκφραση της εποχ11ς του. Τα συμφωνκά του ΠΟ11ματα εξαγγέλλουν νέες μορφές της τέχνης των ήχων, ο ενοργανώσες του προετομάζουν το έδαφος γα τς μουσκές εντολές των Βάγχνερ, Μάλερ, Ρίχαρντ Στράους, στς τολμηρές αρμονίες των ώρμων πανστκών του έργων κρυφογελά ο μπρεσονσμός του Ντεμπσί. Αγάπησε με πάθος τη μουσκή ο Λστ, όπως αγάπησε κα τς γυναίκες. Η πρώτη υπήρξε το μέσον γα να κατακτήσε τς δεύτερες, ο ο ποίες δύσχολα μπορούσαν να αντσταθούν στη γοητεία του. Δεν παρασύρθηκε όμως από τς παντός είδους επτυχίες του. Παρέμενε ως το τέλος της ζωί1ς του καλοκάγαθος κα γενναόδωρος, πρόθυμος να ευεργετήσε με τς γνώσες κα τς κανότητές του τη μουσκή μα κα τους συνανθρώπους του. Γώργος Β. ΜονεμΌασίτης

3 ΛΣΤ Ο ΔΕΞΟΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ Α πό την ημέρα που γεννήθηκε ο Φραντς Λοτ, την 22α Οκτωορίου 18 11, είχε όλες τς προοπτκές να επτ1f,{ε. Ο πατέρας του Αδάμ, εργαζόταν ως αρχ εποτάτης στο Ράντνγκ της Ουγγαρίας, γα τη μουσκόφλη, αρστοκρατκή οκογένεα των Εστερχάζ. Ο Αδάμ, εραστέχνης μουσκός κα γνώστης πολλών οργάνων, μύησε τον νεαρό Φραντς στη μουσκή από τα επτά χρόνα του. Τα αποτελέσματα ξεπέρασαν κα τς μεγαλύτερες προσδοκίες του. Ο Φραντς Λστ αρνήθηκε τη μετρότητα. Ο αναζητήσες του στη μουσκή, τον έρωτα κα τη θρησκεία σφραγίστηκαν από μα φρενίτδα που τον ανέδεξε στο υπέρλαμπρο αστέρ του 190υ αώνα. //πτάμενα δάχτυλα Η πρώτη δημόσα ε μφάνση του Λστ σε ηλκία εννέα χρόνων, προξένησε ζωηρή αίσθηση. Ο τοπκ ές αρχές θέσπσαν αμέσως μα υποτροφία γα να καλύψουν οκονομκά τς σπουδές των επόμενων χρόνων. Χωρίς να δστάσε, ο Αδάμ άφησε τη δουλεά του το 1822 κα εγκατέλεψε τα δάση της Ουγγαρίας γα τα αστραφτερά σαλόνα της Βένης, που εκείνη την εποχή ήταν το κέντρο του Ευρωπαϊκού πολτσμού. Ο νεαρός Φραντς παρέλασε εμπρός από τους πλούσους κα τους ευγενείς. Όπου κ αν έπαζε, τα "πτάμενα δάχτυλά" του δημουργούσαν μαγκές μελωδίες γοητεύοντας τους ακροατές του. Αλλά το ταλέντο του χρεαζόταν την πεθαρχία της γνώσης κ έτσ ο Αδάμ άρχσε να αναζητά δασκάλους. Ο Σαλέρ, ο μεγάλος ανταγωνστής του Μότσαρτ κα ο φημσμένος δάσκαλος Τσέρν, ανέλαοαν να δαπλάσουν το παδί θαύμα. Ο Αδάμ δοργάνωνε συνεχώς κοντσέρτα γα τον ασθενκό Φραντς, ο οποίος μερκές φορές, σχεδόν κατέρρεε εξαντλημένος από το σκαμνί του πάνου. Το 1823 ο Τσέρν συνέστησε να σταλεί ο 12άχρονος Λστ στο Ωδείο του Παρσού, αλλά ο αυστηροί κανονσμοί που απ έκλεαν τους ξένους από το ίδρυμα, δεν εξαίρεσαν ούτε ένα παδί θαύμα όπως ο Λστ. Έτσ ο Αδάμ περέφερε το γο του στα σαλόνα του Παρσού, όπου τον λάτρεψαν ως "ενσάρκωση του Μότσαρτ". Μα θραμοκή περοδεία στην Αγγλία τον επόμενο χρόνο επστέφθηκε με ένα ρεστάλ στο Ουίντσορ εμπρός στον Βασλά Γεώργο. Η ένταση των δαρκών εμφανίσεων όμως κατέοαλε το μκρό Λστ, που υποχρεώθηκε να αναστείλε όλες τς υποχρεώσες του γα να ξεκουραστεί. Ο Φραντς με τον πατέρα του ξεκίνησαν ένα θαλασσνό ταξίδ αναψr,(ής στην Μπουλόν το 1826, στη δάρκεα του οποίου ο Αδάμ έπαθε τύφο κα πέθανε. Ο Πάνω: Ο Λστ υπερήλκος είχε ήδη στραφεί στην εκκλησία κα είχε γίνε κληρκός. Λστ εγκατέλεψε αμέσως τς εμφανίσες κα άρχσε να συντηρεί τον εαυτό του κα τη μητέρα του παραδίδοντας μαθήματα. Η εποχή του έρωτα Ο Φραντς ερωτεύτηκε γα πρώτη φορά το 1828 μα μαθήτρά του, την Καρολίν ντε Σεν Κρκ. Το έντονο πάθος του 1Ίάχρο

4 νου Λστ θορύόησε τον πατέρα της Καρολίν, ο οποίος έόαλε τέλος στη σχέση αυτή. Ο Λστ αναστατώθηκε, στράφηκε στη θρησκεία γα παρηγορά κα τα δύο επόμενα χρόνα τα πέρασε σε Όαθά κατάθλψη. Ο ενθουσασμός της ουλανής επανάστασης στη Γαλλία το 1830, που καθέρωσε μα νέα αστκή μοναρχία, αναθάρρησε το Λστ. Όπως είπε με ανακούφση η μητέρα του, "τα κανόνα τον γάτρεψαν". Μουσκοί από τς ταραγμένες πολτκά χώρες της Ευρώπης άρχσαν να συρρέουν στη νέα τάξη πραγμάτων. Ο Λστ έγνε το κέντρο ενός κύκλου που τον αποτελούσαν μουσκοί όπως ο Μπερλόζ, ο δαμονκός Όολστής Παγκανίν κα ο Σοπέν, που σύστησε το Λστ στη Μαρί ντ' Αγκού, το Ήδη μητέρα τρών παδών, η Μαρί ανέλαόε το δύσκολο καθήκον να φέρε τη γαλήνη στη Όασανσμένη ζωή του Λστ. Το 1835 μετακόμσαν στην ΕλΌετία όπου τα επόμενα τέσσερα χρόνα, απέκτησαν τρία παδά. /Άστομανία/l Όμως το θέλγητρο της σκηνής αποδείχτηκε πολύ σχυρό κα ο Λστ το 1837 άρχσε να περοδεύε, δακόπτοντας μόνο τα καλοκαίρα που τα περνούσε με τη γυναίκα του στο σπίτ τους. Ήταν φλογερός πατρώτης κα έδωσε τα πρώτα του ρεστάλ στη Βένη γα να Όοηθήσε την πολορκημένη του πατρίδα, την Ουγγαρία. Τα δέκα χρόνα της αποχής του από τη μουσκή σκηνή δε μείωσαν τη θεατρκότητά του. "Λστομανία" κατέλαόε την Ευρώπη, με τς γυναίκες να λποθυμούν Πάνω: Η εντυπωσακή ομορφά του έκανε τον Λστ δαίτερα θελκτκό στς γυναίκες κα ήταν γνωστός γα τς πολλές ερωτκές περπέτεές του. στα ρεστάλ του. Πολλοί θεώρησαν ότ η κανότητα να παρασύρε το κονό του στη φρενίτδα 11ταν έργο του δαόόλου. Αυτό σε συνδυασμό με τη λπόσαρκη, ρομαντκή όψη του, τα αστραφτερά πράσνα μάτα του, το αποστεωμένο κορμί του κα την προτίμησή του να ντύνετα στα μαύρα, έδναν την εντύπωση ενός επκίνδυνου αλλά κα ακαταμάχητου ανθρώπου. Είχε μα σερά από ερωτκές περπέτεες ενώ α πλούσες κα ο αρστοκράτσσες, ανταγωνίζονταν μεταξύ τους γα την προσοχή του. Ο Λστ έφτασε στο σημείο να γράψε Γεjoνότα~ Ο Λστ 000 εν συντομία 1811: Γεννέτα στς 22 Οκτωβρίου στο Ράντνγκ, Ουγγαρία 1820: Πρώτη δημόσα εμφάνση, μετακομίζε στη Βένη 1823: Αρνούντα να τον δεχτούν στο Ωδείο του Παρσού 1824: Πρεμέρα της πρώτης του όπερας, Δον Σάντσος, στο Μάντσεστερ 1826: Ο πατέρας του πεθαίνε από τύφο, ο Λστ εγκαταλείπε τς περοδείες 1830: Γνωρίζε τον Σοπέν που τον συστήνε στη Μαρί ντ' Αγκού 1835: Μετακομίζε στην Ελβετία, γεννέτα το πρώτο από τα τρία παδά του 1837: Επστρέφε στη Βένη, ξαναεμφανίζετα στο κονό 1844: Τελεώνε η σχέση του με τη Μαρί ντ' Αγκού 1847: Γνωρίζε την Πργκίπσσα Καρολίνα φον ΖάνΒίτγκενστα'ίν, μετακομίζε στη Βα'ίμάρη 18514: Συνθέτε Ουγγρκές Ραψωδίες 1862: Πεθαίνε η κόρη του Μπλαντίν, ο Λστ γίνετα κληρκός 1869: Αρχίζε η τελευταία του σχέση με την "Κοζάκα Κόμσσα" Όλγα Γανίνα 1886: Πεθαίνε από πνευμονία στς 31 ουλίου στο Μπάρο 'ίτ, Γερμανία Η ασθενκή κράση του Λστ όταν ήταν παδί αποδίδετα στο πέσμο της μητέρας του σε ένα πηγάδ, στη δάρκεα της εγκυμοσύνης της. Ο Λστ δε δίσταζε να δαστρέψε την αλήθεα προκεμένου να δημουργήσε μα εντύπωση. σχυρίστηκε κάποτε ότ ήρθε ο Μπετόβεν να τον ακούσε στη Βένη κ ότ ανέβηκε στη σκηνή να τον αγκαλάσε, συγκνημένος από τη μοοσκή του. Ο Λστ γνώρσε ασφαλώς τον Μπετόβεν το 1823, αλλά ο μεγάλος άνδρας ήταν ήδη εντελώς κουφός. Ακόμη κ αν παραβρέθηκε στο κοντσέρτο, είνα απίθανο να άκουσε έστω κα μα νότα Αρστερά: Μολονότ γεννήθηκε στην Ουγγαρία, η μητρκή γλώσσα του Λστ ήταν τα Γερμανκά κα μετακόμσε στη Βένη πολύ νέος. 26/2

5 Δεξά: Ο Λστ γνώρσε την Κόμσσα Μαρί ντ' Αγκού το Έζησαν μαζί εννέα χρόνα κα απέκτησαν τρία παδά. Κλαoκές qάσες h Η : ',1 ' ταν ε~αρετκα Ψ'I'"ος κα ).,επτός, με πρόσωπο χλωμό κα πράσνα μάτα που έλαμπαν από αφνίδες α στραπές, όπως τα κύματα της φλόγας... δε φανόταν να πατάε στο έδαφος αλλά μάλλον να γλστρά πάνω του, σαν φάντασμα. J Η Μαρί ντ' A"{'IJJ'ύ όταν Υναρσε τον Λστ, το ~ Τίποτα περσσότερο από ένα επάγγελμα... δασκέδαση γα την υψηλή κονωνία. J ο Λστ γα το επάγγ ελμά του ως πανίστα, το 1826 Κάτω: Στο Παρίσ ο Λστ γνώρσε πολλές από τς λογοτεχνκές κα καλλτεχνκές φυσογνωμίες της εποχής του κα ήταν φίλος με τον Μπερλόζ κα το Σοπέν. στη Μαρί γα τς περπέτεές του. Εκείνη δεν άντεξε κα το 1844 τον εγκατέλεψε. Ο Λστ δεν έμενε μόνος γα πολύ. Το 1847 ερωτεύτηκ ε τη Ρωσίδα ΠργΧίπσσα Καρολίνα φον ΖάνΒίτγκενστα'ίν, μητέρα επίσης τρών παδών. Η ανοκτή σχέση τους σκανδάλσε, αλλά η υπεροολκή συμπερφορά του τον έκανε ακόμη πο ελκυστκό στς θαυμάστρες του. Μα γόνμη περίοδος Πστός στην κυκλοθυμία του ο Λστ αποφάσσε να εγκαταλείψε τς περοδείες κα να συγκεντρωθεί στη σύνθεση. Μετακόμσε με την Καρολίνα στη Βα'ίμάρη, όπου είχε αναλάο ε τη θ έση του μουσκού δευθυντή του Μ εγάλου Δούκα. Έμεναν εκεί δώδεκα χρόνα στη δάρκεα ΤQν οποίων ο Λστ έγραψε πολλά από τα σημαντκά έργα του. Παράλληλα έδνε μαθήματα πάνου κα ενθάρρυνε τους νεοφυείς συνθέτες, όπως το Ρίχαρντ Βάγκνερ. Ήταν υπεροολκά γενναόδωρος κα πολλές φορές προσέφερε τς υπηρεσίες του χωρίς αντάλλαγμα. Δούλευε πολλές ώρες κα ενίσχυ ε την αντοχή του με άφθονο μπράντ. Το 1859 εν τούτος, η τύχη τον εγκατέλεψ ε. Η δημοτκότητά του στη Βα'ίμάρη είχε μεωθεί κα τα σχέδα του να παντρευτ ε ί την Καρολίνα στα 50 γενέθλά του, ανατράπηκαν από την οκογένεά της κα χώρσαν. Κ ακόμη, δυο από τα παδά του με τη Μαρί ντ ' Αγκού πέθαναν με δαφορά τρών ετών. Ο Λστ στράφηκε γα μα ακόμη φορά στη θρησκεία, αλλά τώρα με ένα πάθος που δήρκεσε μέχρ το τέλος της ζωής του. Έ γνε δεκτός στς κατώτερ ες οαθμίδες της εροσύνης. Ο Αοάς Λστ, αποσύρθηκε στη Βίλα ντ' Έστε έξω από τη Ρώμη όπου αφερώθηκε στη σύνθ ε ση θρησκευτκής μουσκής. Από την απομόνωση τον έογαλε σταδακά ο πατρωτσμός του γα την Ουγγαρία. Στα επόμενα 25 χρόνα ταξίδευε δαρκώς από τη Ρώμη στην Ουγγαρία κα στη Βα'ίμάρη, θεωρώντας ότ έπρεπε να προσφέρε τς εξαρετκές κανότητές του, στην καλλέργεα των ταλαντούχων μουσκών. Το ράσο του μοναχού Ο Λστ ήταν παράξενη φυσογνωμία. Μ ε το μακρύ μαύρο μοναστκό ράσο του κα τα άσπρα μακρά μαλλά του, ήταν άμεσα αναγνωρίσμος όπου κ αν πήγανε. Με τα χρόνα έγνε πο ήρεμος κα η φλόγα εξαφανίστηκε από το παίξμό του. Αλλά όχ κ από την παθασμένη φύση του. Το 1869 σε ηλκία 58 χρόνων σχετίστηκε ερωτκά με μα δεκαεννάχρονη πανίστρα. Το 1886 σε ηλκία 75 χρόνων, ταξδ εύοντας στο Μπάρο'ίτ γα να παρακολουθήσε την παράσταση ενός έργου του Βάγκνερ, ο Λστ έπαθε ένα κρυολόγημα που εξελίχθηκε σε πνευμονία. Πέθανε γαλήνα στς 31 ουλίου, στο Μπάρο ίτ.

6 Κοντσέρτο γα Πάνο Αρ.1 σε Μ ύφεση μείζονα Allegro maesoso [1] Quasi adagio [2] Allegreo vivace Allegro animao [3] Allegro marziale animao Preso [4] Το κοντσέρτο αυτό πρωτοαπασχόλησε το Λστ το 1832, όταν ήταν νέος. Ο περοδείες του όμως ως ορτουόζου πανίστα σε ολόκληρη την Ευρώπη, δεν του επέτρεπαν να συνθέτε με άνεση κ έτσ κατόρθωσε να ολοκληρώσε το έργο μόλς το Ακόμη κα τότε αναθεωρούσε δαρκώς την παρττούρα. Η πρεμέρα δόθηκε στη Βαϊμάρη το 1855, με δευθυντή έναν άλλο μεγάλο συνθέτη, τον Μπερλόζ. Το κοντσέρτο είνα ρομαντκό από κάθε άποψη. Απομακρύνετα στη μορφή κα στο ύφος από τα πο "κλασκά" τρμερή κοντσέρτα του Μότσαρτ κα του ΜπετόΟεν. Η μορφή του είνα κυκλκή: ο ίδες μουσκές δέες κυκλοφορούν σε ολόκληρο το έργο, Όνερο Αγάπης Αρ.3 σε Λα ύφεση μείζονα [5] Ο Λστ συνέθεσε τρία τραγούδα με τον τίτλο Liebesraume (Όνερα Αγάπης), Τα μετέγραψε γα πάνο το 1850 χαρακτηρίζοντάς τα τότε "νυχτερνά'~ κατά τον τρόπο κα το ύφος του Σοπέν. Α υτό το τρίτο Liebesraume είνα μα από τς πο αγαπημένες ρομαντκές συνθέσες γα σόλο πάνο. Παραμυθίες σε Μ μείζονα [6] κα Ρε ύφεση μείζονα [7] Ο Λστ πήρε τον τίτλο Παραμυθία από ένα ομώνυμο ποίημα. Συνέθεσε έξ τέτοα έργα το 1848, αμέσως μετά την εγκατάστασή του στη Βαψάρη. Ήταν 'Ή Χρονά των Επαναστάσεων" με τα πολτκά κνήματα που συντάραξαν ολόκληρη την Ευρώπη. Α ντίθετα, αυτά τα έργα είνα πρότυπα ρομαντκής τρυφερότητας. Ξεχασμένο Βαλς Αρ.1 [8] Ο Λστ συνέθεσε τέσσερα.:::,εχασμένα Βαλς (Valses OubJiees στα Γαλλκά) από το 1881 μέχρ το 1884, όταν ήταν 70 χρονών. Παρά την ηλκία η σκέψη του εξακολουθούσε να είνα δαίτερα δημουργκ1}. Α υτό το έργο, όπως πολλά από τα ύστερα έργα του, εμφανίζε μα σημαντκή πρόοδο στην αρμονία κα το ύφος συγκρ τκά με τς πρώμες συνθέσες του. ΟυΥΥρκή Φαντασία [9] Το 1852, ενώ ζούσε στη Βαψάρη, ο Λστ ανέπτυξε μα από τς Ουγγρκές Ραψωδίες που είχε συνθέσε γα πάνο, σε αυτήν την Ουγγρκή Φαντασία γα πάνο κα ορχήστρα. Η λαϊκή μουσκή που χρησμοποεί εδώ ο Λστ, είνα στην πραγματκότητα περσσότερο επηρεασμένη από την τσγγάνκη μουσκή παρά από τους χορούς κα τα τραγούδα των Μαγάρων, που αποτελούν την πραγματκή μουσκή της γενέτερά του Ουγγαρίας. Πάνω: Μα καρκατούρα που παρουσάζε τον Λστ θυελλώδη κα ρομαντκό πανίστα. ΟυΥΥρκή Ραψωδία Αρ.5 [10] Η αγάπη του Λστ γα την τσγγάνκη μουσκή της Ovγyαρίας τον ενέπνευσε σ.ρχr.n να δημοσεύσε μα σεφά έργων με τον τίτλο Ουγγρκές Εθνκές Μελωδίες. Αρκετό από το υλκό μετσ.f.wρφώθηκε στς Ουγγρκές Ραψωδίες, που παρήγαγε σε μα μεγάλη χρονκή περίοδο, ξεκνώντας από το Α υτά τα έργα πρωτσyράφτηr..αν γα πάνο. Μερκά, όπως αυτό, ο ΣVVΘέτης τα ενορχήστρωσε αργότερα. ΜΟΥΣΚΕΣ ΕΝΝΟΕΣ Ραψωδία Σύνθεση σε ένα συνεχές μέρος, συνήθως αποτελούμενη από παραδοσακές μελωδίες ή λα'ίκούς σκοπούς. 26/4

7 _ ΟΝΕΡΟ ΑΓ ΑΠΗΣ Αρ.3 / " ~.. Ρ U r_ J "Σ 1... ~,.. V ' " Κθάρα..., D Β Β Β mp D G Β G D D G Β G D D# Α Β Α D# D# Α, " _ &.,...,., # i Β Β Α D# / ~ ~. 3 / r_ 'v J,..... Ί. & ', # ~ I Β c Β Β Β Ε / D G# Β G# D D G# Β G# D c# G Β G c# C# Α Β G C# IJ _ 11_ &., 1L.,... _ π_ ~ Ε 1, / " 5 ~ " 1, # # r_ ~, ~ ~' J Ε F# G Β Α G D D F# C F# D D F# C F# D Β D G D Β G Β D Β G Ί,...., '., ~~ ~ & &...

8 Τ 7 / '. ~ 11. ' '" , Τ" v U Β Β Β Β D G Β G D D G Β G D D# Α Β Α D# D# Α Β Α D#, a... a. r '" 9,,, > / ~~ U ~ ~ u,,... _ Β Β C Β Ε Ε , Τ".., f) D G# Β G# D D G# Β G# D D G# Β G# D D G# Β G# D 11 IJ,... 8.i 11_ ' a. '" '" r r, i 11 /, '" ~ ' '",... 8.i ,... "... () Ε F# G Β Α G G l D F# D D F# C F# D Β D G D Β G Β D G F# b~, r a. r... ' r r 'J ~...

9 .., / Cm Λ ~ ~ ~ ~ ~...j r G F# G Α Β Β C G Th C C G Th C G Β D G D Β D G Β G. ~.. ~ ~... ~,r 1 "...., Β IJ,.., 15. ~. / U ~ ~ 1 n 1'"L...1""" r "" L. J :.v...c # Β Α# Β D# D# Ε Β G Ε Ε Β G Ε F# Β Β F# F# Β D# Β F#., r, ,.,.., r r.....,.., r " i; / 17 Λ ~ ,.,.,.,..υ ~... h...j r ~ D# D# Eb (D#) B:J dim G# Β D# Β G# G# Β D# Β G# G B:J ThB:JG Th G B:J G Th #.. ~. b. ~.., ~ 17., , J.J. ",

10 19 D 1m > ~ I U n. h... C C G Th G C G Th C Th G Th C. ~.,.../...,. '" 8 21 D 1m Λ ~ ~ >/ ~ ",.1 > 11 /,0. 1 ~ h... r "" ""... ""...,:.' "" Α G# Α C Η:> Α G # Α Th U Α C Η:> mp D F# Α Ρ# D Th G C G Eb _ ri... ΓJ8 ~,..,.. D D G D F# AF# D Th G C G Th D F# Α F# D G Α Th Α G ~. ΓJ..../ r 8.J r " "" ~.,.."" 4 3 F# G,.j Q.. ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ Μα επλογή από εύκολα στην εκτέλεση θέματα από το CD: Θέση [5].Αν συμοουλευτείτε τς οδηγίες στη σελίδα V του Αξία φθόγγου: }= 1/8 }1 =1/4 )1= 1/2 j= 1 j =2 0=4 10υ τεύχους της σεράς, θα μπορέσετε να παίξετε τς Παύση: " =1/2 =1 _ =2 =παύ ση ο λο κλήρου ~ =1/8 : =1/4 μελωδίες της παρττούρας ακόμη κ αν δεν έχετ ε Παρεστγμiνη νότα (..): εππλ έο ν τ ο ήμσυ της κανονκής χρονκής αξίας μουσκές γνώσες Κάθε νότα σημεώνετα με το όνομα της (αν ρρ = πο λύ σγά '1lif = μετρίως ~υνατά ~ (1) συν ενώνε νότες σε μα φράση παίζετε πάνο κοτάξτε παρακάτω γα τς θέσες Ρ = σγά f = δυνατά ( σύζευξη δαρκ είας ), ή (2) ενώνε νότ ες συνώνυmp = μετρίως σγά ff = πο λύ δυνατά μες (σύζευξη), κα σε αυτήν την περίπτωση τους στα πλήκτρα). Ο αρθμοί δείχνουν τς θέσες > = 1If(1σσότΣeo τονσμένl νότα χτυπάμε μόνο την πρώτη νότα κα αφήνσυμε τς των δαχτύλων αρχίζοντας από το 1 (αντίχερας) r. = κορόνα άλλες απλώς να δαρκ έ σουν. Δ & V (τόξα) δείχνουν τα σημεία στα οποία έχε ===== (cresc.) = αύξηση της έντασης ====== (Dim.) = ελάττωση της έντασης συντομευτεί η μουσκή Το χρονκό σήμα στην αρχή του πενταγράμμου δείχνε τον αρθμό των χρόνων ανά μέτρο WIΠlIUIUllu Το Όνερο Α γάπης είνα σε Σολ : παίξτε όλες τς Φα ως Φα δίεση, εκτός αν προηγείτα αναίρεαl. Η νότα M~ στο μέτρο 18 ε ίνα στην πραγματ κότητα ίδα με τη Ρ;! του ΠΡΟη'/ούμενου μέτρου. ΠΑΝΟ ΕΓΧΟΡΔΑ ΞΥΛΝΑΠΝΕΥΣΤΑ Δύσκολο Εύκολο Εύκολο Η νέα ονομασία δη νε ένα νέο κλεδί. ΚΘΑΡΑ Εύκολο

11 .. ~'~.~4/~ε:Γ ~~='+~~~~~~~~~~~~ +4.9L~ VΎRvrαs τη ~~ ΡΟΜΑΝΤΚΑ ΑΡΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ Η μουσκή του Λστ δαθέτε μα μαύκή, υπερκόσμα ποότητα από τα ύψη της έκστασης μέχρ τα σάθη των σασανστκών ασθημάτων εξακολουθεί να Ύοητεύε τους ακροατές, όπως τον καρό που ο Λστ σασίλευε στς αίθουσες συναυλών του Παρσού κα της Βένης. Παρ' όλο που ο Λστ έζησε λίγο ως ενήλκος στη γενέτερά του Ουγγαρία, εμπνεύστηκε από την τσγγάνκη μουσκή της. 1 ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΓΑ ΠΑΝΟ ΑΡ. 1 ΣΕ Μ ΥΦΕΣΗ ΜΕΖΟΝΑ Το εναρκτήρο μέρος του κοντσέρτου, A//egro maesoso [1], αρχίζε με ένα επ βλητκό θέμα που παίζουν τα έγχορδα σε ταυτοφωνία κα ακολουθούν δύο ηχηρές συγχορδίες στα ξύλνα κα τα χάλκνα πνευστά. Αυτό είνα ένα "μοτίβο ", δηλαδή μα σημαντκή δέα που επανέρχετα σε ολόκληρο το έργο. Το πάνο ξεχωρίζε σύντομα πρν οδηγήσε τη μουσκή πίσω στο αρχκό θέμα. Ακολουθεί μα ασθητή μεταβολή της δάθεσης : το πάνο αναπτύσσε ήσυχα ένα νέο θέμα, συνοδευόμενο πρώτα από τα σόλ του κλαρνέτου κ έπετα από βολά κα τσέλα. Η δάθεση αλλάζε κα πάλ με μα μεγάλη ορχηστρκή κλμάκωση, βασσμένη στο αρχκό θέμα κα ακολουθούν μερκές γρήγορες οκτάβες (δαστήματα που απέχουν μεταξύ τους οκτώ νότες) που τόσό αγαπούσε ο Λστ. Το μέρος, που είνα αφνδαστκά σύντομο γα το πλήθος των δεών κα των δαθέσεων που περέχε, τελεώνε ήσυχα κα χαρούμενα. Το δεύτερο μέρος, Quasi adagio [2], αρχίζε μετά από μα μκ ρή παύση. Πρώτα τα τσέλα κα τα κοντραμπάσα κ έπετα τα βολά, εσάγουν ένα νέο, τρυφερό θέμα, που αναπτύσσε κατόπν το πάνο σε ένα εκτεταμένο κα ενθουσώδες σόλο μέρος. Μετά από ένα πο ανήσυχο επεσόδο, μα μακρά τρίλα του πάνου συνοδεύε μα σερά από απαλά, τρυφερά σόλ του φλάουτου, του κλαρνέτου κα του όμποε, κ ακολουθεί ξανά το κλαρνέτο. Το τρίτο μέρος, AI/egreo vivace A//egro animao [3], είνα δάσημο γα το μέρος του τργώνου μα από τς ελάχστες περπτώσες όπου το ταπενό αυτό όργανο ξεχωρίζε Το ευγενκό του κουδούνσμα υπογραμμίζε την ελαφρά, χορευτκή δάθεση της μουσκής. Τότε το πάνο επκαλείτα το αρχκό μοτίβο ολόκληρου του κοντσέρτου κα μα ακόμη μεγάλη κλμάκωση οδηγεί κατευθείαν στο φνάλε, A//egro marzia/e animao Preso [4]. Εδώ εμφανίζετα ένας δυναμκός, στρατωτκός ρυθμός που παίζουν τα ξύλνα πνευστά κα τα έγχορδα, ενώ επεξεργάζοντα θέματα από τα προηγούμενα μέρη. Ένα επταχυνόμενο τέμπο οδηγεί το μέρος κα το κοντσέρτο στη σπνθηροβόλα έκβασή του.

12 "Ο Εραστές" του Σλβέστρο Λέγκα δαθέτε την ονερκή ποότητα που συναντάμε στο Όνερο Α γόπης Αρ. 3 2 ΕΡΓΑ ΓΑ ΣΟΛΟ ΠΑΝΟ ΟΝΕΡΟ ΑΓΑΠΗΣ ΑΡ.3 ΣΕ ΛΑ ΥΦΕΣΗ ΜΕΖΟΝΑ[5] Αυτή η δάσημη πανστκή σύνθεση αρχίζε με μα ρέουσα μελωδία που παίζετα πάνω στο υπόστρωμα ενός κελαρυστού συνοδευτκού αρπίσματος του αρστερού χερού. Μετά από μα επανάληψη, η μελωδία οδηγείτα σε μα πο ένθερμη κλμάκωση κα ακολουθεί ένα μέρος με θαυμάσα ροή. Η αρχκή μελωδία επανεμφανίζετα κα ο τελευταίες φευγαλέες νότες της υποβάλλουν τη στοργκή μντ'μη ενός υπέροχου ονείρου. ΠΑΡΑΜΥΘΕΣ ΣΕ Μ ΜΕΖΟΝΑ [6] ΚΑ ΡΕ ΥΦΕΣΗ ΜΕΖΟΝΑ[7] Αυτά τα δύο έργα μοάζουν στη δάθεση είνα ήσυχα, στοχαστκά κα γεμάτα από ρομαντκή μαγεία. Το πρώτο, Παραμυθία σε Μ μείζονα, είνα πο χαρούμενο ενώ το δεύτερο, Παραμυθία σε Ρε ύφεση μείζονα, είνα περσσότερο ελεύθερο κα συνασθηματκό, όπως τα Nuxτερνά του Σοπέν. Έχε μα παρόμοα με το Όνερο Αγάπης κελαρυστή συνοδεία στο αρστερό χέρ κα είνα επίσης μα από τς δημαρλέστερες συνθέσες του Λστ γα σόλο πάνο. ΞΕΧΑΣΜΕΝΟ ΒΑΛΣ ΑΡ. [8] Μολονότ είνα γραμμένο σαν κανονκό βαλς (τρες χρόνο ανά μέτρο), αυτό το πανστκό έργο δαθέτε ένα ζωηρότερο βηματσμό από τα Βενέζκα βαλς των Στράους κα συγγενεύε περσσότερο με τα βαλς ΤαJ Σοπέν. Συνδυάζε εκρήξες τεχνκής ευφυός με έντονο ενδαφέρον γα τς αρμονίες προχωρημένες κα τολμηρές γα την εποχή τους. Τ ο έργο τελεώνε με εξαρετκή πρωτοτυπία, αφήνοντας τη μουσκή να αωρείτα στην ατμόσφαρα. 3 ΟΥΓΓΡΚΗ ΦΑΝΤΑΣΑ [9] Η μουσκή αρχίζε με μελαγχολκή δάθεση, με τα κόρνα κα τα φαγκότα να παίζουν σε ελάσσονα τόνο. Η μελωδία είνα δασκευή ενός τραγουδού με τον τίτλο "Ο Γερανός Πετάε Ψηλά'~ Μετά από μερκά δεξοτεχνκά περάσματα, πάνο κα ορχήστρα παρουσάζουν ξανά το σκοπό, αυτή τη φορά σε μείζονα τόνο. Εμφανίζοντα μερκές μελωδίες με τσγγάνκο ύφος με μα εππλέον αναφορά στον εναρκτήρο σκοπό. Ένα ήσυχο εμβόλμο (ντερλούδο) προετομάζε το συναρπαστκότερο θέμα πάνο κα ορχήστρα καλπάζουν προς το τέλος, με μα τελευταία υπόμνηση της αρχκής μελωδίας του τραγουδού 'Ό Γερανός Πετάε Ψηλά'~ ΜΟΥΣΚΕΣ ΕΝΝΟΕΣ... Marzia/e Στα ταλ κά ' 'στρατω τκό". Τίτλος που δ ίδετα συv11θως σε συνθέσες με εμοατηρακό ρυθμκό χαρακτήρα.

13 Κλασκές qiωες : D Α ν ο Λστ έπαζε από το παρασκήνο, θα χανόταν ένα μεγάλο μέρος της ποίησης. 1> Ο Σούμαν γα το πυρφλεγές ύφο; της εκτέλεσης του Λστ, Dο Μεφστοφελής μεταμφεσμένος σε Α6ά. 1> ο στορκά; ΓκρεγκορΟΟους όταν συνάντησ το Λστ, ΟΥΓΓΡΚΗ ΡΑΨΩΔΑΑΡ. 5 [10] Το έργο αρχίζε σκοτενά, με τα βαθύχορδα ρωση είνα πρόσκαρη. Η ατμόσφαρα του να παίζουν σε ταυτοφωνία. Έπετα τα έργου είνα γενκά μελαγχολκή κα σκεmκή. βολά αναπτύσσουν την αρχκή μελωδία, Η τραγκή του δάθεση, που δημουργείτα θλμμένη κα νοσταλγκή κ ακολουθεί ένα από τα έγχορδα που παίζουν συχνά στο σόλο του τσέλου. Γα πολύ λίγο, ο τόνος αλλάζε από ελάσσονα σε μείζονα αλλά η συνασθηματκή χαλά υπόστρωμα των σκοτενών συγχορδών των ξύλνων κα των χάλκνων πνευστών, υπερσχύε μέχρ την τελευταία θλμμένη νότα Πάνω: Ο Λστ έζησε πολλά χρόνα στη Βένη, την κοτίδα του 6αλς κ έτσ δεν είνα παράξενο το ότ συνέθεσε αρκετά 6αλς κ ο ίδος. Κάτω: Πορτρέτο του Λστ με ουγγρκή εθνκή φορεσά. Η ΜΑΓΕΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΚΗΣ Η παράδοση εμπνέε Ο πλήρης τίτλος της Ουγγρκής Φαντασίας του Λστ [9], Φαντασία σε Ουγγρκά Λc/ίκά Θέματα, είνα μάλλον εσφαλμένος Όλα σχεδόν τα θέμ. ατα που χρησμοποεί ο Λστ προέρχοντα οχό τς τσγγάνκες ΟΡΧ17στρες που άκουγε στη Βένη. αλλά ο μουσκοί αυτοί :.παζα)! συχνά μελωδίες που είχαν δασκευάσε ά}j,ο συνθέτες. Ο Λστ γώρζε λάχστα τη μουσκ] των Μαγάρων, της φυλής που είχε ταξδέψε από τηγ Ασία τα παλά χρόα γα να εγκατασταθεί τελκά στην Ουγγαρία.. Αυτοί που αποκάλυψαν τα αρχαία τραγούδα κα τους χορούς των Μαγάρων ως την αληθνή εθκή ΟυΥΥΡΚ17 μουσκή, ήταν δυο συνθέτες νεότερο του Λστ, ο Μπέλα Μπάρτοκ κα ο Ζόλ τα)! Κοντάγ. Παρ' όλα αυτά. ο Λστ προσέφεργ πολλά εστάζοντας την προσοχ] στον πλούτο της λαϊκ17ς μουσκής. Ο Σοπ:ν με τς Πολωνέζες, ο Ντοόρζακ με τς Σλαοκές Ραψωδίες, ο Μποροντίν, ο Μουσόργκσκ κα ο Τσαϊκόφσκ στη Ρωσία κα ο Βον Ουίλαμς στην Αγγλία, εμπνεύστηκαν από τηγ παράδοση. Κανένας όμως συνθέτης δεν ανέδεξε την ορμ1], το χρώμα κα τη συγκίνηση της δημοτκής μουσκ1ίς όσο ο Φραντς Λστ στο έργο του κα δαίτερα στην Ουγγρκή Φαντασί.α, ακόμη κα όταν ο δέες του δεν ήσαν εύστοχες.

14 77ΠΡΕΛΟΥΔJLΔ{9~ ΣΥΜΦΩΝΚΟ ΠΟΗΜΑ A~ 3 Μετά το πάθος των πανστκών του συνθέσεων ο Λστ επχείρησε να εκφράσε τα ασθήματα κα τς δέες του με την ορχήστρα. Τα συμφωνκά του ποίματα συγκαταλέγοντα στα σημαντκότερα έργα του. ΣΗΜΑΝΤΚΑ ΕΡΓΑ Ορχηστρκά: Συμφωνία Φάουστ Συμφωνία Δάντης 12 συμφωνκά ποήματα στα οποία περλαμβάνοντα: Αρ.2 "Τάσο" Αρ. 3 "Τ α Πρελούδα" Αρ. 4 ''Ορφέας'' Αρ. 9 ''Ουγγαρία'' Ουγγρκές Ραψωδίες Πάνο κα ορχήστρα: Κοντσέρτο Αρ. 1 σε Μ ύφεση μείζονα Κοντσέρτο Αρ. 2 σε Λα μείζονα Ουγγρκή Φαντασία Ο Χορός του Θανάτου σπανκή Ραψωδία Τ α ρεστάλ του Λστ του απέφεραν πλούτη κα αναγνώρση από ολόκληρη την Ευρώπη αλλά δεν αναδείκνυαν πλ11ρως το δημουργκό μεγαλείο του. Φλεγόταν ανέκαθεν από την επθυμία να συνθέσε γα πλήρη ορχήστρα, αντί να παράγε δαρκώς έργα γα σόλο πάνο, επεδή αυτό κανοποούσε τους ((κροατές του. Γαλήνη γα να συνθέσε Η Βα ίμάρη 11ταν το καταλληλότερο μέρος γα να συγκεντρωθεί στς νέες δέες του. Στα Όάθη της γερμανκής εξοχής, η μκρή αυτή πόλη, που δεν ήταν ακόμη το δάσημο μουσκό κέντρο που υπήρξε αργότερα, πρόσφερε στο Λστ τη γαλήνη που χρεαζόταν γα να συνθέσε. Η δέα του συμφωνκού ποήματος συνίστατο στην εξερεύνηση των ασθημάτων που πήγαζαν από κάποες δαίτερες συνθήκες κ όχ στην απλ11 ηχητκή περγραφή μας εκόνας. Τα Πρελούδα, το τρίτο από 12 συμφωνκά ποήματα, αποτελείτα από τέσσερα ξεχωρστά επεσόδα, τα οποία ο ίδος ο Λστ ττλοφόρησε Η Χαρά της ΑΥάπης, Ο Θύελλες της Ζωής, Η Εδυλλακή Ζωή στην Εξοχή κα Ο Νκηφόρος Α Υώνας. Η γοητεία που Πάνω: Αυτή η σκηνή της θύελλας του Εμλ Νόλντε υποβάλλε τα ασθ'ματα πάθους της σύνθεσης του Λστ, Ο ΘύελΛες της Ζωής. εξυφαίνουν όλα τα συμόάντα είνα τόσο δυνατή, ώστε δύσκολα αποφεύγε κανείς τς εκόνες καθώς ακούε τη μουσκή. δαίτερα Ο Θύελλες της ZΩήςγενvoύν δυνατά ασθήματα φόόσυ, καθώς μανασμένα τσέλα κα στροόλζόμενα Όσλά επκαλούντα ανiξέλεγκτα συνασθήματα Σχεδόν δελάζουμε καθώς ολ&..ληρη η ορχήστρα ξεσπάε στην αποκορύφωση της συνασθηματκής θύελλας. Η ατμόσφαρα της σύγκρουσης δακόmετα απότομα από την είσοδο των απαλών, γλυκόλαλων Όολών. Μας θυμίζσυν τη συνασθηματκή πλημμυρίδα πσυ Όώσαμε στο τέλος μας τεράστας φλονκίας αλλά με τη δαόεόαίωση ότ η ατμόσφαρα έχε καθαρίσε κ έw το έργο τελεώνε με μα ασόδοξη νότα Αντίθετα, Η Χαρά της ΑΥάπηςκα Η Εδυλλακή Ζωή στην Εξοχή είνα γαλήνα με ένα θετκό αίσθημα ζωής που παραμορφώνετα από φευγαλέες στγμές αόεόαότητας. Αλλά το τελευταίο κομμάτ, Ο Νκηφόρος Α Υώνας μας ξεσηκώνε καθώς η μουσκή αγωνίζετα ενάντα σε ανυπέρ6λητες δυσκολίες μέχρ τον τελκό θρίαμόο, όπου το αίσθημα της ευφροσύνης είνα σχεδόν αόάσταχτο. Σόλο Πάνο: Τα Χρόνα Προσκυνήματος Υπερβατκές Σπουδές Αρ Παραμυθίες Αρ. 1 6 Όνερα Αγάπης (Liebesraume),Ap.1 3 Μεφίστο Βαλς Ουγγρκές Ραψωδίες Αρ Φωνητκή μουσκή: Χορκή Λετουργία (Μίσσα Κοράλς) Λετουργία της Ουγγρκής Στέψης Ο Θρύλος της Αγίας Ελσάβετ Ορατόρο: Χρστός Μεταγραφές γα πάνο: Φαντασία κα φούγκα σε Σ ελάσσονα (Μπαχ) Συμφωνίες Αρ. 1 9 (Μπετόβεν) Φανταστκή Συμφωνία (Μπερλόζ) Ο Χάρολντ στην ταλία (Μπερλόζ) Εξ Πολωνέζκα Τραγούδα (Σοπέν) Εσαγωγή Γοuλέλμος Τέλος (Ροσίν) 54 τραγούδα (Σούμπερτ) Όπερα: Δον Σάντσος Επλογή των έργων αυτών θα συμπερληφθεί σε προσεχές τεύχος

15 Η ΤΟΥΜΠΑ Η ΕΠΣΤΗ ΜΒ ΤΟ Υ ΠΩΣ ΛΕΤΟΥΡΓΕ Η ΤΟΥΜΠΑ Σε ένα χάλκνο πνευστό όργανο, όπως η τούμπα, ο αέρας τίθετα σε κίνηση από τα χείλη του εκτελεστή, που εφαρμόζουν με μεγάλη πίεση στο επστόμο. Επομένως το σχήμα του επστομίου είνα πολύ σημαντκό. Στην τούμπα το επστόμο είνα βαθύ κα έχε σχήμα κούπας. Αυτό σε συνδυασμό με. την αναπτυγμένη σωλήνωση δημουργεί το ζεστό, πλούσο ήχο της τούμπα Ο νότες που παράγε το όργανο αυξάνοντα σε αρθμό με τη χρήση βαλβίδων. Στην τούμπα ο βαλβίδες είνα συνήθως τέσσερς, λετουργούν με τα δάχτυλα κα αυξομεώνουν το μήκος της σωλήνωσης. Η τούμπα εμφανίστηκε στς αρχές του 190υ ~ώνα, μ~ περίοδο π~υ χαρακτηρστηκε απο την πυρετωδη δραστηρότητα των οργανοποών. Η ανάπτυξη της επστήμης κα της βομτ,<ανίας έδωσε τη δυνατότητα να κατασκευαστούν όργανα, με μα τεχνκή ακρίβεα χωρίς προηγούμενο. Ο συνθέτες, περσσότερο φλόδοξο παρά ποτέ, αναζητούσαν μα μεγαλύτερη ποκλία οργάνων γα τς νέες συνθέσες τους. Υπήρχε συγκεκρμένα η ανάγκη να δημουργηθεί ένα νέο μπάσο πνευστό όργανο, που θα συμπλήρωνε την ομάδα των χάλκνων πνευστών. Η τούμπα κάλυψε αυτό ακρβώς το κενό. Το 1835 εκχωρήθηκε μα ευρεστεχνία ISBN σε δυο γερμανκές εταρείες γα να σχεδάσουν το νέο όργανο. Κατασκευάστηκαν σε δάφορα μεγέθη, καλύπτοντας την έκταση από χαμηλά έως πολύ χαμηλά κα έγναν δημοφλείς στς στρατωτκές μπάντες αλλά κα στην ορχήστρα. Δημουργήθηκαν δύο μορφές του πνευστού αυτού οργάνου: η μία, που είνα κα η πο γνωστή στς μέρες μας, έχε την καμπάνα στραμμένη προς τα επάνω. Πρόκετα Ύα όργανο της ορχήστρας το οποίο ο ερμηνευτής παίζε καθστός. Η άλλη, σχεδασμένη με δαίτερη ευφυία, ονομάζετα σουζάφωνο κα κατασκευάστηκε εδκά γα να παίζετα σε παρελάσες. Η σωλήνωση αυτού του οργάνου τυλίγε το σώμα του εκτελεστή ενώ η καμπάνα του στρέφετα κατά δύο ορθές γωνίες κα τελ κά ακουμπά στους ώμους του εκτελεστ11. Ο ήχος της τούμπα είνα πυκνός κα 6αρύς δεν είνα λαμπερός ή δαπεραστκός όπως των άλλων χάλκνων πνευστών. Ο συνήθης ρόλος της στην ορχήστρα ε ίνα να προσθέτε 6άρος κα βάθος στην ομάδα των χάλκνων πνευστών. Μπορεί όμως να παίξε μα μελωδία με ευασθησία κα εξαρετκή ευκνησία. Ορσμένο συνθέτες του 200υ αώνα συνέθεσαν έργα γα το όργανο αυτό. Τεγονότα Η μεγαλύτερη τούμπα έφτανε τα 2,4 μ. ύψος, κα το συνολκό μήκος της σωλήνωσής της πλησίαζε τα 14 μ.