ΘΔΜΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΟΣΟΛΟΓΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ-ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΔΡΓΟΤ (COSTING SYSTEMS-PROJECT COSTING)

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Ι) ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΘΔΜΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΚΟΣΟΛΟΓΗΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ-ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΔΡΓΟΤ (COSTING SYSTEMS-PROJECT COSTING) ΠΟΤΓΑΣΔ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ ΚΑΛΟΓΖΡΟΤ ΝΗΚΟΛΑΟ ΟΡΝΗΘΟΠΟΤΛΟ ΥΡΖΣΟ ΧΣΖΡΗΑΓΟΤ ΓΟΜΗΝΗΚΖ ΚΑΒΑΛΑ

2 ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΩΝ ΔΙΑΓΩΓΗ 3 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΒΑΗΚΔ ΔΝΝΟΗΔ ΚΟΠΟ ΛΟΓΗΣΗΚΖ ΚΟΣΟΤ ΤΣΖΜΑ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΚΑΣΑ ΠΑΡΑΓΓΔΛΗΑ ΚΑΣΑ ΦΑΖ ΔΧΛΟΓΗΣΗΚΖ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΒΑΗΚΔ ΔΠΗΓΗΧΞΔΗ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΚΟΣΟΛΟΓΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΣΟ ΚΡΗΣΖΡΗΟ ΣΖ ΔΝΧΜΑΣΧΖ Ζ ΜΖ ΔΝΧΜΑΣΧΖ ΜΗΑ ΓΑΠΑΝΖ ΣΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟ ΚΟΣΟ ΣΔΥΝΗΚΔ ΚΟΣΟΛΟΓΖΖ ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΗΡΑ ΣΖ ΠΑΡΑΓΧΓΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ ΤΠΟΓΔΗΓΜΑ ΚΑΣΑ ΠΑΡΑΓΓΔΛΗΑ. 38 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΑΡΑΓΔΗΓΜΑ ΠΑΡΑΓΔΗΓΜΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ...70 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΔΙΑΓΩΓΗ Σν Αληηθείκελν ηεο Λνγηζηηθήο Κφζηνπο είλαη ε αλάιπζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα: - ηε ιήςε απνθάζεσλ - ηνλ πξνγξακκαηηζκφ - ηνλ έιεγρν θαη - ηελ αμηνιφγεζε ηεο δξάζεο ηεο επηρείξεζεο Σν θφζηνο (cost) είλαη έλα αξηζκεηηθφ κέγεζνο πνπ αληηπξνζσπεχεη ηα πνζά πνπ επελδχζεθαλ γηα ηελ απφθηεζε πιηθψλ ή άυισλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κε ζθνπφ ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε εζφδσλ απφ πσιήζεηο ή γηα ηελ θάιπςε θνηλσληθψλ αλαγθψλ. Ζ θνζηνιφγεζε ή Λνγηζηηθή Κφζηνπο είλαη ην ζχλνιν ησλ ζπζηεκαηηθψλ εξγαζηψλ πνπ απνβιέπνπλ ζηε ζπγθέληξσζε, ζηελ θαηάηαμε, ζηελ θαηαγξαθή θαη ζηνλ επηκεξηζκφ ησλ δαπαλψλ ψζηε λα πξνζδηνξηζζεί ην θφζηνο παξαγσγήο ελφο πξντφληνο, ην θφζηνο παξνρήο κηαο ππεξεζίαο ή ην θφζηνο αλάπηπμεο κηαο δξαζηεξηφηεηαο. ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ Αζρνιείηαη κε ηελ πιεξνθφξεζε ησλ ελδηαθεξφκελσλ εθηφο επηρείξεζεο πρ: θξάηνο, ηξάπεδεο, επελδπηέο θ.η.ι. Έρεη ηελ κνξθή πξνδηαγεγξακκέλσλ (ηππνπνηήκελσλ) εθζέζεσλ-θαηαζηάζεσλ. ηεξίδεηαη ζηε λνκνζεζία θαη ζηηο ινγηζηηθέο αξρέο. Πιεξνθνξεί ζε κεγάιν πνζνζηφ κέζσ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ηέινπο ρξήζεο (annual financial statements). ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ Αζρνιείηαη κε ηελ εζσηεξηθή πιεξνθφξεζε ηεο επηρείξεζεο ζε φια ηα επίπεδα ηεο ζε φηη αθνξά: Σελ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο (cost accounting - costing). Σνλ πξνγξακκαηηζκφ δξάζεο (planning). Σνλ έιεγρν ηεο πινπνίεζεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ (control). Σελ αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο αηφκσλ θαη δξαζηεξηνηήησλ (evaluation). 3

4 ΟΜΟΗΟΣΖΣΔ ΓΗΑΦΟΡΔ ΑΠΟΓΔΚΣΔ ΑΡΥΔ ΚΑΗ ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΜΦΑΖ ΤΥΝΟΣΖΣΑ ΑΝΑΦΟΡΧΝ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ Κπξίσο εθηφο ηεο επηρείξεζεο (ηδηνθηήηεο, επελδπηέο, δαλεηζηέο, θνξνινγηθέο αξρέο) Γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο ην ζχλνιν ηεο επηρείξεζεο (παξνπζηάδεη ζπλνπηηθά δεδνκέλα γηα νιφθιεξν ηνλ νξγαληζκφ) ε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα (ζπλήζσο ζε εηήζηα ) ΓΗΟΗΚΖΣΗΚΖ ΛΟΓΗΣΗΚΖ Δληφο ηεο επηρείξεζεο (κε ζθνπφ ηε ιήςε απνθάζεσλ θαη ηελ άζθεζε ηεο δηνίθεζεο θαη ηνπ ειέγρνπ) Γε ζηεξίδεηαη ζε πξφηππα θαη αξρέο ηα ηκήκαηα & ηηο δηαδηθαζίεο ηεο επηρείξεζεο (ηκήκαηα, πξντφληα, πειάηεο εξγαδφκελνπο) Αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ηεο επηρείξεζεο ΔΦΑΡΜΟΓΖ Τπνρξεσηηθή Πξναηξεηηθή ΥΔΖ ΜΔ ΑΛΛΔ ΔΠΗΣΖΜΔ ΟΡΗΕΟΝΣΑ ΗΓΗΟΣΖΣΔ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΧΝ Με ην εκπνξηθφ & ην θνξνινγηθφ δίθαην Έκθαζε ζηα ηζηνξηθά απνινγηζηηθά ζηνηρεία Έκθαζε ζηελ αθξίβεηα, αληηθεηκεληθφηεηα θαη επαιεζεπζηκφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ εκαληηθή πνηθηιία (π.ρ ρξεκαηννηθνλνκηθά) Έκθαζή ζηα κειινληηθά πξνυπνινγηζηηθά ζηνηρεία Έκθαζε ζηε ζρεηηθφηεηα ησλ πιεξνθνξηψλ 4

5 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΣΟ Ζ δηνηθεηηθή ινγηζηηθή αζρνιείηαη κε ηελ εζσηεξηθή πιεξνθφξεζε ηεο δηνίθεζεο ζε ζρέζε κε ηελ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο, ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο εηαηξηθήο δξάζεο, ηνλ έιεγρν ηεο πινπνίεζεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ απηνχ θαη κε ηελ αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο ησλ ζηειερψλ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Ζ ζπιινγή ησλ πιεξνθνξηψλ απφ ηελ δηνηθεηηθή ινγηζηηθή αμηνπνηνχληαη θπξίσο γηα απνθάζεηο θαηακεξηζκνχ ησλ επηρεηξεζηαθψλ πφξσλ (πιηθψλ θαη αλζξψπηλσλ), γηα ηηκνινγηαθνχο ζθνπνχο, γηα ηελ κέηξεζε ηεο απφδνζεο ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ ηεο, αιιά θαη εληέιεη γηα ηελ ιήςε απνθάζεσλ ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο. Ζ θηινζνθία ηεο δηαρείξηζεο ηνπ θφζηνπο εζηηάδεηαη ζηε λννηξνπία ηεο δεκηνπξγίαο αμίαο γηα ηνλ πειάηε κε ρακειφ θφζηνο (value added concept), δειαδή, ε παξαγσγή πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ επηζπκνχλ νη εθάζηνηε πειάηεο κε ηε ρξήζε φζν ην δπλαηφλ ιηγφηεξσλ απφ ηνπο πεξηνξηζκέλνπο πφξνπο πνπ θαηέρεη ε επηρείξεζε θαζψο θαη ε πξνζπάζεηα ζπλερνχο βειηίσζεο ηεο ζρέζεο αμία-θφζηνο. Ζ θνζηνιφγεζε σο έλλνηα εζηηάδεηαη ζην ζχλνιν ησλ ζπζηεκαηηθψλ εξγαζηψλ πνπ πινπνηνχληαη ζηα πιαίζηα ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο κε απψηεξν ζθνπφ ηελ ζπγθέληξσζε, θαηάηαμε, θαηαγξαθή θαη επηκεξηζκφ ησλ εηαηξηθψλ δαπαλψλ έηζη ψζηε λα πξνζδηνξηζηεί κα αληηθεηκεληθά θξηηήξηα ην θφζηνο ησλ ππεξεζηψλ, πξντφλησλ θαη δηαδηθαζηψλ ηεο επηρείξεζεο. Σν θνζηνινγηθφ ζχζηεκα απνηειεί έλα πιεξνθνξηαθφ ζχζηεκα εζσηεξηθήο θαηαλάισζεο κέζσ ηνπ νπνίνπ πινπνηείηαη ε δηαδηθαζία ηεο θνζηνιφγεζεο ζε κηα επηρείξεζε. Καηά ηνλ ζρεδηαζκφ ελφο θνζηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζα πξέπεη αξρηθά λα πξνζδηνξηζηνχλ ηα αληηθείκελα πνπ θέξνπλ ην θφζηνο θαζψο θαη απηέο νη εζσηεξηθέο ζρέζεηο πνπ ηα ζπλδένπλ. Σα αληηθείκελα απηά κπνξεί λα είλαη πξντφληα, ππεξεζίεο, επηρεηξεζηαθά ηκήκαηα αιιά θαη δξαζηεξηφηεηεο ηεο επηρείξεζεο. Ζ θνζηνινγηθή επηβάξπλζε ησλ αληηθεηκέλσλ πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ δηαδηθαζηψλ επηκεξηζκνχ, επαλαεπηκεξηζκψλ θαη θαηαινγηζκνχ ησλ δηαθφξσλ εηαηξηθψλ δαπαλψλ κε βάζε ηηο δηάθνξεο θιείδεο επηκεξηζκνχ θαη ηα θχιια κεξηζκνχ πνπ ζπληάζζεη ην αξκφδην ηκήκα. 5

6 Σν θφζηνο είλαη έλα αξηζκεηηθφ κέγεζνο πνπ αληηπξνζσπεχεη ηα πνζά πνπ επελδχζεθαλ γηα ηελ απφθηεζε πιηθψλ ή άυισλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κε ζθνπφ ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε εζφδσλ απφ πσιήζεηο ή γηα ηελ θάιπςε θνηλσληθψλ αλαγθψλ. Υαξαθηεξηζηηθά ζπλεπψο γλσξίζκαηα ηνπ θφζηνπο είλαη ηα εμήο: Σν θφζηνο απνηειεί επέλδπζε αγνξαζηηθήο δχλακεο ζε αγαζά θαη ππεξεζίεο. Σν θφζηνο απνηειεί ζηνηρείν ηνπ Δλεξγεηηθνχ. Σν θφζηνο αιιάδεη κνξθή (ζπλήζσο) κέζα ζηελ επηρείξεζε. Σν θφζηνο εμαθαλίδεηαη φηαλ ην αγαζφ ή ε ππεξεζία φπνπ είλαη ελζσκαησκέλν πνπιεζεί, απνιεζζεί ή δηαηεζεί ζε ηξίηνπο. Κόζηορ πάγιαρ και Κόζηορ ηπέσοςζαρ μοπθήρ Σα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ έρνπλ έλα θφζηνο φκνην απφ πιεπξάο δηαδηθαζίαο πξαγκαηνπνίεζεο, αθνχ φια απνθηνχληαη κε ηελ επέλδπζε αγνξαζηηθήο δχλακεο. Σν θφζηνο παγίσλ (Κφζηνο Πάγηαο Μνξθήο) θπθινθνξεί κε ξπζκνχο πνιχ αξγνχο. Ο ξπζκφο εμαξηάηαη, θαηά θαλφλα, απφ ηνλ σθέιηκν ρξφλν δσήο ηνπ παγίνπ θαη δηαθέξεη ζεκαληηθά απφ πάγην ζε πάγην. Σν θφζηνο ησλ απνζεκάησλ (Κφζηνο Σξέρνπζαο Μνξθήο). Ζ θπθινθνξία ηνπ θφζηνπο απηνχ γίλεηαη πάληνηε δηα κέζνπ ησλ πσιήζεσλ απηψλ ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ. Οπιζμόρ ηηρ Γαπάνηρ Με ηνλ φξν Γαπάλε ελλννχκε ηελ δηαδηθαζία πνπ αθνινπζνχκε ζηελ πξάμε γηα λα πξαγκαηνπνηήζνπκε ην θφζηνο. Οκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο κεηαμχ ηνπ θφζηνπο, ηνπ εμφδνπ θαη ηεο δαπάλεο. Σν θφζηνο είλαη ζηνηρείν ηνπ ελεξγεηηθνχ ελψ ην έμνδν είλαη ζηνηρείν δηακνξθσηηθφ ησλ απνηειεζκάησλ. Σν θφζηνο κπνξεί λα κεηαθέξεηαη απφ κηα ρξήζε ζε άιιε ελψ ηα έμνδα επηβαξχλνπλ ηε ρξήζε ή ηελ πεξίνδν κέζα ζηελ νπνία πξαγκαηνπνηνχληαη. 6

7 Σν θφζηνο πξνυπάξρεη πάληνηε ηνπ εμφδνπ ελψ δελ ζπκβαίλεη ην αληίζεην. Σν θφζηνο φηαλ αιιάδεη κνξθή δελ παξάγεη απνηέιεζκα αθνχ ζπγθξίλεηαη κε έλα άιιν θφζηνο δηαθνξεηηθήο κνξθήο αιιά ίζνπ πνζνχ. Σν έμνδν αληίζεηα, ζπγθξίλεηαη πάληνηε κε ην έζνδν θαη απφ ηε ζχγθξηζε πξνζδηνξίδεηαη πάληα έλα απνηέιεζκα δεδνκέλνπ φηη ζπάληα ηα δχν κεγέζε ηαπηίδνληαη. Σν θφζηνο θαη ην έμνδν ηαπηίδνληαη πνζνηηθά κεηαμχ ηνπο αθνχ ην έμνδν πξνέξρεηαη απφ ην θφζηνο πνπ εμαθαλίδεηαη κε ηελ πψιεζε ηνπ αγαζνχ. Ζ δαπάλε ηαπηίδεηαη ηφζν κε ην θφζηνο φζν θαη κε ην έμνδν. Ζ βαζχηεξε έξεπλα θαη ζπνπδή ηνπ θφζηνπο, κε ζθνπφ ηνλ έιεγρφ ηνπ θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζή ηνπ γηα ηελ ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ, πξνυπνζέηεη ηελ θαηάηαμή ηνπ ζε θαηεγνξίεο. Ζ θαηάηαμε απηή γίλεηαη κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε θξηηεξίσλ. Λέγνληαο θξηηήξηα ελλννχκε ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα πνπ ιακβάλνληαη ππ φςηλ γηα ηελ θαηάηαμε ελφο θφζηνπο ζε κηα θαηεγνξία. Σα θξηηήξηα θαηάηαμεο ηνπ θφζηνπο ζε θαηεγνξίεο είλαη ηα εμήο: Σν θξηηήξην ηνπ είδνπο. Σν θξηηήξην ηνπ πξννξηζκνχ. Σν θξηηήξην ηνπ ηξφπνπ ελζσκαηψζεσο ζην θφζηνο ησλ θαη είδνο ζηνηρείσλ. Σν θξηηήξην ηνπ ρξφλνπ πξνζδηνξηζκνχ ηνπ θφζηνπο. Σν θξηηήξην ηεο ελζσκαηψζεσο ή κε κηαο δαπάλεο ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο. Σν θξηηήξην ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο φηαλ κεηαβάιιεηαη ην επίπεδν απαζρφιεζεο ή δξαζηεξηφηεηαο. Με θξηηήξην ην είδνο, ην θφζηνο έρεη θαηαηαγεί ζε δηάθνξεο θαηεγνξίεο φπσο αλαιχεηαη ζηε ζπλέρεηα. Ζ θαη είδνο αλάιπζε ηνπ θφζηνπο δελ γίλεηαη νκνηφκνξθα απφ ηνπο δηάθνξνπο ζπγγξαθείο. Σν Δ.Γ.Λ.. θαηαηάζζεη ηα θαη είδνο ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο ζηηο θαηεγνξίεο: 7

8 Ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ Ακνηβέο θαη έμνδα ηξίησλ Παξνρέο ηξίησλ Φφξνη θαη ηέιε Γηάθνξα έμνδα Σφθνη θαη ζπλαθή έμνδα Απνζβέζεηο παγίσλ Πξνβιέςεηο εθκεηάιιεπζεο Απνζέκαηα (αλαιψζεηο) Με βάζε ην θξηηήξην ηνπ πξννξηζκνχ ην θφζηνο θαηαηάζζεηαη ζηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: Κφζηνο θαηά ιεηηνπξγία Κφζηνο θαηά πεδίν επζχλεο Κφζηνο θαηά πξντφλ, ππεξεζία θ.ι.π. Κφζηνο θαηά θέληξν θέξδνπο Κφζηνο θαηά πξννξηζκφ είλαη γεληθά νκαδνπνηεκέλν θφζηνο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ράξηλ ηνπ ίδηνπ ζθνπνχ πξννξηζκνχ. Ολνκάδνπκε ην θφζηνο θάζε ιεηηνπξγίαο νξγαλσηηθήο ή δηνηθεηηθήο ππνδηαίξεζεο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο, ην νπνίν πξνζδηνξίδεηαη ή ζπγθεληξψλεηαη ινγηζηηθά. Υαξαθηεξηζηηθή πεξίπησζε ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο είλαη ην ινγηζηηθά πξνζδηνξηδφκελν θφζηνο ησλ βαζικών λειηοςπγιών ηυν επισειπήζευν. Έηζη έρνπκε ην θφζηνο: Σεο ιεηηνπξγίαο Παξαγσγήο Σεο ιεηηνπξγίαο Γηνηθήζεσο Σεο ιεηηνπξγίαο Έξεπλαο Αλάπηπμεο Σεο ιεηηνπξγίαο Γηαζέζεσο Σεο ιεηηνπξγίαο Υξεκαηνδνηήζεσο 8

9 Κφζηνο παξαγσγήο είλαη ην θφζηνο (φια ηα έμνδα) πνπ πξαγκαηνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή πξντφλησλ ή ηελ παξνρήο ππεξεζηψλ. Σν θφζηνο παξαγσγήο πεξηιακβάλεη ην ζχλνιν ησλ δαπαλψλ πνπ γίλνληαη γηα λα παξαρζεί ην πξντφλ θαη λα πάξεη ηε κνξθή θαη ηε ζέζε πνπ ρξεηάδεηαη ψζηε λα κπνξεί λα πνπιεζεί. Σέηνηεο δαπάλεο είλαη ηα πιηθά πνπ αλαιψλνληαη ζηελ παξαγσγή, ηα εξγαηηθά θαη νη κηζζνί ηνπ πξνζσπηθνχ παξαγσγήο, ην ειεθηξηθφ ξεχκα παξαγσγήο, νη ζπληεξήζεηο ησλ εγθαηαζηάζεσλ παξαγσγήο θ.η.ι ρεκαηίδεηαη απφ ηηο θαηεγνξίεο θφζηνπο: Αξρηθφ Κφζηνο θαη Κφζηνο Μεηαηξνπήο θαη πεξηιακβάλεη ζηνηρεία άκεζα σο πξνο ην παξαγφκελν πξντφλ θαη έκκεζα σο πξνο απηφ. Αξρηθφ θφζηνο. Σν αξρηθφ θφζηνο παξαγσγήο ζρεκαηίδεηαη απφ ην θφζηνο ησλ άκεζσλ πιηθψλ θαη ην θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο. Κφζηνο κεηαηξνπήο. Σν θφζηνο κεηαηξνπήο πεξηιακβάλεη ην θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο θαη ηα Γεληθά Βηνκεραληθά Έμνδα. 1.1 ΚΟΠΟ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΚΟΣΟΤ Ζ ινγηζηηθή θφζηνπο είλαη ρηηζκέλε πάλσ ζε ηερληθέο, ηδέεο θαη αξρέο κέηξεζεο, νη νπνίεο ζπλερψο βειηηψλνληαη. Δπαθφινπζν ινηπφλ, ήηαλ λα επηθξαηήζεη ζχγρπζε γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο θχζεο ηεο. Γηα νξηζκέλνπο ινγηζηηθή θφζηνπο ζήκαηλε θαζνξηζκφο ηνπ θφζηνπο ησλ πξντφλησλ ελψ γηα άιινπο ζήκαηλε ηε κέηξεζε κε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ, ιεηηνπξγηθψλ παξαγφλησλ ηεο παξαγσγήο. Αθφκα, πνιινί ζεσξνχζαλ φηη ήηαλ πνιχ δηαθνξεηηθή απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ινγηζηηθή θαη ζπλεπψο μερσξηζηή γηα ηελ θαηάξηηζε ησλ external reports, ησλ εμσηεξηθψλ αλαθνξψλ. ηηο κέξεο καο φινη απηνί πνπ κειεηνχζαλ ην μερσξηζηφ απηφ είδνο ηεο ινγηζηηθήο θαηέιεμαλ φηη ε ινγηζηηθή θφζηνπο είλαη ζπζπείξσζε φισλ ησλ παξαπάλσ. Αξρηθά ινηπφλ πνιινί ζπγγξαθείο, φπσο ν Αξηζηνθιήο Η. Ηγλαηηάδεο, θαζεγεηήο ηνπ παλεπηζηεκίνπ Μαθεδνλίαο θαη ηνπ Άγγεινπ Σζαθιαγθάλνπ ππνζηήξηδαλ πσο ε ινγηζηηθή θφζηνπο ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζηεί ζαλ μερσξηζηφο θιάδνο ηεο ινγηζηηθήο, ν νπνίνο αζρνιείηαη κε ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο, κε ζθνπφ βαζηθά λα ελεκεξψζεη ηε δηνίθεζε ελφο νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ. 9

10 πγθεθξηκέλα είλαη έλα φξγαλν ηεο δηνηθήζεσο, είλαη ε δηαδηθαζία κέηξεζεο, αλάιπζεο, ππνινγηζκνχ θαη παξνπζίαζεο ηνπ θφζηνπο ησλ πξντφλησλ ή ησλ ππεξεζηψλ, κηαο επηρείξεζεο θαζψο θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη θαιήο ιεηηνπξγίαο ηεο. Γειαδή ε ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο αζρνιείηαη κε ηελ θαηάηαμε, θαηαρψξεζε, θαηαλνκή, αλαθεθαιαίσζε θαη αλαθνξά ησλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο. Δηδηθφηεξα ε ινγηζηηθή θφζηνπο πεξηιακβάλεη ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ηεο θνζηνιφγεζεο, ψζηε λα ηθαλνπνηνχληαη νη αλάγθεο ηεο ζπγθεθξηκέλεο επηρείξεζεο ή ε ηήξεζε ησλ αληίζηνηρσλ βηβιίσλ. Γεχηεξνλ, ηνλ έιεγρν ηνπ θφζηνπο, δειαδή ηελ έξεπλα θαηά πφζν ην πξαγκαηηθφ θφζηνο αληαπνθξίλεηαη πξνο ην θφζηνο- ζηφρν πνπ έρεη ζέζεη ε επηρείξεζε. Σξίηνλ, ηελ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο, δειαδή ηελ αλαθαηάηαμε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο θαηά ηέηνηνλ ηξφπν, ψζηε λα απνθαιχπηνληαη ζρέζεηο πνπ ζεσξνχληαη φηη έρνπλ ζεκαζία γηα ηελ δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο. Γηα παξάδεηγκα ε αλάιπζε ηνπ θφζηνπο κπνξεί λα γίλεη θαηά πξντφλ, θαηά πεξηνρέο πσιήζεσλ, θαηά θαηεγνξίεο πειαηψλ, θαηά ηκήκαηα ηεο επηρείξεζεο θαη κε πνιινχο άιινπο ηξφπνπο, κε ζθνπφ λα πξνζδηνξηζηεί αληίζηνηρα πνην πξντφλ ή πνηα πεξηνρή γηα παξάδεηγκα ζπκβάιιεη πεξηζζφηεξν ζηελ πξαγκαηνπνίεζε θέξδνπο ή πνηνο ζεσξείηαη ππεχζπλνο γηα ηελ απφθιηζε πνπ ελδερνκέλσο παξαηεξείηαη κεηαμχ πξνυπνινγηζηηθνχ ή πξφηππνπ θφζηνπο θαη πξαγκαηηθνχ θφζηνπο. Σέινο ηελ ζχγθξηζε ηνπ θφζηνπο, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηελ ζχγθξηζε κε ην θφζηνο ελαιιαθηηθψλ πξντφλησλ, δξαζηεξηνηήησλ θαη κεζφδσλ. Μηα άιιε άπνςε, πνιχ παιηνχ ζπγγξαθέα πνπ αζρνιήζεθε κε ηελ ινγηζηηθή θφζηνπο είλαη ηνπ Μηιηηάδνπ Κ. Λενληάξε. Ο ζπγθεθξηκέλνο ππνζηήξημε πσο ε θνζηνιφγεζε απνηειεί θιάδν ηνπ νηθνλνκηθνχ ινγηζκνχ, ζηνλ νπνίν πεξηιακβάλνληαη ν πξνυπνινγηζκφο δξάζεσο ηεο επηρείξεζεο, ε θνζηνιφγεζε, ε ινγηζηηθή θαη ε επηρεηξεκαηηθή ζηαηηζηηθή. Θεσξνχζε πσο ε ινγηζηηθή θφζηνπο εξεπλά, πξνζδηνξίδεη θαη ζπγθεληξψλεη φια εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ην θφζηνο παξαγσγήο θαη δηαζέζεσο 10

11 ησλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ. Τπφ επξχηεξε έλλνηα, ε ινγηζηηθή θφζηνπο δελ είρε αληηθείκελν κφλν ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ θφζηνπο ζε θάπνηα δεδνκέλε ζηηγκή αιιά θαη ηνλ πξνυπνινγηζκφ, ηνλ έιεγρν θαη ηελ απνινγηζηηθή επαιήζεπζε ηνπ θφζηνπο. Ζ ινγηζηηθή θφζηνπο φπσο απνδέρνληαη πνιινί ζπγγξαθείο, γηα παξάδεηγκα ν Άγγεινο Α Σζαθιαγθάλνο, νλνκάδνληαλ παιαηφηεξα βηνκεραληθή ινγηζηηθή αθνχ εθαξκφδνληαλ θπξίσο ζηηο βηνκεραλίεο. Δίλαη απηνλφεην φκσο φηη φιεο νη βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο δελ παξάγνπλ ηα ίδηα πξντφληα, νχηε ηα πνιιά θαη δηάθνξα βηνκεραληθά πξντφληα πνπ ππάξρνπλ παξάγνληαη κε ηνλ ίδην ηξφπν. Δίλαη εκθαλέο ινηπφλ, φηη έλα θνζηνινγηθφ ζχζηεκα ζα κεηαβάιιεηαη φρη κφλν κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ δηαθφξσλ βηνκεραληθψλ θιάδσλ αιιά θαη κεηαμχ ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ αλήθνπλ ζηνλ ίδην βηνκεραληθφ θιάδν. Απηφ ζα ζπκβεί επεηδή, έζησ θαη αλ αλήθνπλ ζηνλ ίδην βηνκεραληθφ θιάδν, νη δηάθνξεο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο παξάγνπλ πξντφληα πνπ κπνξεί λα δηαθέξνπλ νπζηαζηηθά ζηνλ ηξφπν παξαγσγήο ηνπο, πνπ κπνξεί λα νθείιεηαη γηα παξάδεηγκα ζηελ δηαθνξεηηθή ηερλνινγία ή ζηηο δηαθνξεηηθέο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο. Δπίζεο νη βηνκεραληθέο απηέο επηρεηξήζεηο κπνξεί λα δηαθέξνπλ ζηε πνηθηιία ηνπο ή σο πξνο ηνλ ηξφπν νξγάλσζεο ηνπο ή θαη αθφκα ζην πιήζνο θαη ην είδνο ησλ πξντφλησλ πνπ παξάγνληαη παξάιιεια. Μπνξεί δειαδή δχν επηρεηξήζεηο λα αλήθνπλ ζηνλ ίδην βηνκεραληθφ θιάδν, ζηελ παξαγσγή επίπισλ ζηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε φκσο ε κία λα εμεηδηθεχεηαη ζηα έπηπια θνπδίλαο ελψ ε άιιε ζηα έπηπια ζαινληνχ. Δίλαη δπλαηφλ επίζεο θαη νη δχν λα παξάγνπλ έπηπια θνπδίλαο αιιά ε κία λα πξνζθέξεη έλα ζπγθεθξηκέλν ηχπν ελψ ε άιιε λα παξέρεη πεξηζζφηεξνπο ηχπνπο θαη πνηθηιίεο ρξσκαηηζκψλ. Απηφ ζεκαίλεη φηη είλαη αδχλαηνλ λα εμππεξεηεζνχλ θαη νη δχν απηέο επηρεηξήζεηο κε ην ίδην θνζηνινγηθφ ζχζηεκα. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε ηειηθή κνξθή πνπ ιακβάλεη έλα θνζηνινγηθφ ζχζηεκα εμαξηάηαη απφ κηα ζεηξά παξαγφλησλ νη νπνίνη απνηεινχλ ελδνγελή ραξαθηεξηζηηθά ηεο επηρείξεζεο πνπ ην αλαπηχζζεη. Ζ απιή κεηαθνξά θαη εθαξκνγή ελφο θνζηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο απφ κία επηρείξεζε ζε άιιε, έζησ θαη ηνπ ίδηνπ αληηθεηκέλνπ, κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί απφ αλαπνηειεζκαηηθή έσο επηθίλδπλε. 11

12 Δπηπξφζζεηα, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ην θνζηνινγηθφ ζχζηεκα θάζε επηρείξεζεο είλαη έλα δπλακηθφ θαη φρη ζηαηηθφ εξγαιείν ην νπνίν πξνζαξκφδεηαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ ρξεζηψλ ηνπ, απαηηήζεηο πνπ ηηο πεξηζζφηεξεο θνξέο κεγαιψλνπλ θαη γίλνληαη πην ιεπηνκεξείο, φζν απμάλεηαη ε ζπζζσξεπκέλε εκπεηξία ηνπο θαη ν αληαγσληζκφο πνπ αληηκεησπίδεη ε επηρείξεζε ζηελ αγνξά. Σέινο, ν βαζκφο ιεπηνκέξεηαο θαη αλάιπζεο ζηελ νπνία θηάλεη έλα ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο είλαη ζπλάξηεζε κηαο αλάιπζεο θφζηνπο θαη νθέινπο, δειαδή ηνπ θφζηνπο ζε αλζξψπηλνπο θαη πιηθνχο πφξνπο πνπ ζπλεπάγεηαη ν πξνζδηνξηζκφο ηεο θνζηνινγηθήο πιεξνθνξίαο θαη ηνπ νθέινπο πνπ έρεη ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο απφ ηε γλψζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο πιεξνθνξίαο. πκπεξαζκαηηθά ινηπφλ γίλεηαη θαηαλνεηφ φηη είλαη αδχλαηνλ λα κειεηεζνχλ φια ηα θνζηνινγηθά ζπζηήκαηα πνπ ππάξρνπλ, δελ είλαη δπλαηφλ δειαδή λα εμεηαζζνχλ ηα θνζηνινγηθά ζπζηήκαηα πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ηνπ μχινπ, ηνπ αινπκηλίνπ, ηνπ πθάζκαηνο, ηεο ειεθηξηθήο θνπδίλαο θαη νηηδήπνηε άιιν, ην νπνίν δηαηίζεηαη ζηελ παξαγσγή. Αθφκα θαη αλ ήηαλ εθηθηφ ζα ήηαλ αλνχζην αθνχ θάζε θνζηνινγηθφ ζχζηεκα είλαη δηαθνξεηηθφ θαη πξνζαξκφδεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ θάζε πξντφληνο. Τπάξρνπλ φκσο έλλνηεο, δνκέο, ιεηηνπξγίεο θαη ζθνπηκφηεηεο πνπ είλαη θνηλέο γηα φια ηα ζπζηήκαηα θφζηνπο. Απηά ινηπφλ ηα νπζηαζηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πξέπεη λα έρεη έλα θνζηνινγηθφ ζχζηεκα απνηεινχλ ηελ βάζε γηα ηελ θαηαζθεπή νπνηνπδήπνηε ζπζηήκαηνο θφζηνπο, ην νπνίν ζα είλαη πξνζαξκνζκέλν ζηηο αλάγθεο θάζε πξντφληνο, γηα ην νπνίν θαηαζθεπάδεηαη. ήκεξα φκσο δελ ππνινγίδνπκε ην θφζηνο κφλν ζηηο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο, αιιά θαη ζηηο εκπνξηθέο, ζηηο επηρεηξήζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ, ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο θαη ζε θάζε είδνπο επηρείξεζε. Τπνινγίδνπκε ην θφζηνο θαη ζηνπο θεξδνζθνπηθνχο θαη ζηνπο κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο, φπσο ηα λνζνθνκεία, ζρνιεία θαη παλεπηζηήκηα. Ζ απνθέληξσζε ηνπ θέξδνπο είλαη άρξεζηε φηαλ δελ γλσξίδνπκε ην θφζηνο ηνπ θάζε ηκήκαηνο ή θάζε πξντφληνο. πλεπψο είραλ δίθην πνιινί ζπγγξαθείο, νη νπνίνη παιαηφηεξα είραλ ελαληησζεί κε ηελ παξαπάλσ άπνςε, ζηελ ηαχηηζε ηεο ινγηζηηθήο θφζηνπο κε ηελ 12

13 βηνκεραληθή ινγηζηηθή. Έλαο απφ απηνχο ήηαλ θαη ν Αξηζηνθιήο Ηγλαηηάδεο, ν νπνίνο κπνξεί λα ζπκθσλνχζε απφιπηα κε ηνλ Άγγειν Σζαθιαγθάλν, γη απηφ φκσο είρε ηειείσο αληίζεηε άπνςε. Μάιηζηα ππνζηήξηδε πσο πξνβιήκαηα θφζηνπο αληηκεησπίδεη θάζε επηρείξεζε, φπσο αζθαιηζηηθή ηξαπεδηθή εκπνξηθή ή δηαθεκηζηηθή. Παξαδέρηεθε φκσο φηη ε βηνκεραληθή θνζηνιφγεζε ίζσο απνηεινχζε ηελ βάζε γηα ηελ θνζηνιφγεζε νπνηαζδήπνηε άιιεο επηρείξεζεο αθνχ νη βηνκεραλίεο πεξηιακβάλνπλ φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο, ηνλ εθνδηαζκφ, ηελ δηάζεζε, ηελ ηερληθή ιεηηνπξγία, ηελ δηνίθεζε θαη ηελ ρξεκαηνδφηεζε. Ίζσο γηα απηφ κεξηθνί λα ηελ ηαχηηζαλ κε ηελ ινγηζηηθή θφζηνπο. Παξ φια απηά θαη αλεμάξηεηα απφ ηελ θχζε ηνπ νηθνλνκηθνχ νξγαληζκνχ, ε ινγηζηηθή θφζηνπο αζρνιείηαη κε ηεο εμήο δξαζηεξηφηεηεο. Πξψηνλ, ηελ κέηξεζε ή ηνλ ππνινγηζκφ θαη ηελ εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο ησλ παξαρζέλησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. ήκεξα πξνυπνινγίδνπκε ην θφζηνο, δειαδή εθηηκνχκε εθ ησλ πξνηέξσλ πνην πεξίπνπ ζα είλαη ην θφζηνο. Πξνθαζνξίδνπκε ην θφζηνο ελφο πξντφληνο, κηαο ππεξεζίαο, ελφο επηκέξνπο θιάδνπ θαη βξίζθνπκε ην πξφηππν θφζηνο. Γεχηεξνλ, ηελ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο θαη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ηνπ θφζηνπο θαη ησλ δηαθφξσλ παξαγφλησλ πνπ επηδξνχλ ζε απηφ. Ζ έλλνηα ηνπ θφζηνπο είλαη έλλνηα ζπζζσξεπηηθή. Σξίηνλ, ηελ θαηαρψξεζε ηνπ θφζηνπο ζην βηβιίν, ηελ ηαμηλφκεζε θαη ηελ θαηαλνκή ηνπ ζηα δηάθνξα θέληξα θφζηνπο θαη ηαπηφρξνλα ηελ παξνπζίαζε ηνπ θφζηνπο πεξηιεπηηθά ή ιεπηνκεξεηαθά ζηνπο Managers γηα λα πάξνπλ απνθάζεηο, θαη γηα ηελ ζσζηή εξκελεία φισλ ησλ ζηνηρείσλ θφζηνπο, ζηα ελδηαθεξφκελα κέξε, εληφο θαη εθηφο ηήο επηρείξεζεο. Όπσο αλαθέξζεθε θαη ζηελ αξρή, ν φξνο ηεο θνζηνιφγεζεο δελ αλαθέξεηαη κφλν ζηνλ θαζνξηζκφ ηνπ θφζηνπο αιιά χζηεξα απφ δηαρξνληθή δηακάρε νη ζπγγξαθείο θαη φινη απηνί πνπ κειεηνχζαλ ην μερσξηζηφ απηφ είδνο ηεο ινγηζηηθήο θαηέιεμαλ φηη έρεη επξχηεξε έλλνηα. Κνζηνιφγεζε είλαη ην ζχλνιν ησλ ζπζηεκαηηθψλ εξγαζηψλ πνπ απνβιέπνπλ ζην λα ζπγθεληξψζνπλ, λα θαηαηάμνπλ, λα θαηαγξάςνπλ θαη λα επηκεξίζνπλ 13

14 θαηάιιεια ηηο δαπάλεο, έηζη ψζηε λα πξνζδηνξηζηεί ην θφζηνο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ ή ησλ παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ ή ησλ ππεξεζηψλ πνπ ππάξρνπλ κέζα ζηελ επηρείξεζε. Ζ θνζηνιφγεζε ινηπφλ απνηειεί έλα ζχζηεκα ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ ζρεηηθά κε θάζε ζηνηρείν πνπ ζπκβάιιεη ζηε δηακφξθσζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο ή ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο. Όζν πην ιεπηνκεξεηαθφ θαη εθηεηακέλν είλαη απηφ ην ζχζηεκα ζπιινγήο θνζηνινγηθψλ πιεξνθνξηψλ, πνπ ζα κπνξνχζε λα νλνκαζζεί δηαθνξεηηθά θνζηνινγηθφ ζχζηεκα, ηφζν θαιχηεξε ζα είλαη ε γλψζε ηνπ ηξφπνπ δεκηνπξγίαο ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο θαζψο θαη ηεο ζχζηαζεο ηνπο. Σν θνζηνινγηθφ ζχζηεκα δελ αλαθέξεηαη κφλν ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ κηαο επηρείξεζεο αιιά φπσο πξναλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ απνηειεί ζπζπείξσζε πεξηζζνηέξσλ ελλνηψλ. Δίλαη έλα νπζηαζηηθήο ζεκαζίαο δηνηθεηηθφ εξγαιείν ην νπνίν ελζσκαηψλεη ηφζν ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ ινγηζηηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ινγηζηηθήο ηεο επηρείξεζεο, φπνπ θαηαγξάθνληαη νη δαπάλεο θαη είδνο θαζψο θαη άιια πνζνηηθά θαη πνηνηηθά ζηνηρεία πνπ βξίζθνληαη ζε άιια πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ηηο επηρείξεζεο, φπσο ζην κεηξψν παγίσλ ζηνηρείσλ, ζην ζχζηεκα κηζζνδνζίαο θαη ζε πνιιά άιια. Δπνκέλσο, ν βαζκφο αλάπηπμεο θαη ν ηξφπνο νξγάλσζεο ελφο θνζηνινγηθνχ ζπζηήκαηνο ζπλαξηάηαη απφ ηηο πιεξνθνξηαθέο αλάγθεο ηεο δηνίθεζεο, ηνπο πφξνπο, αλζξψπηλνπο θαη πιηθνχο πνπ πξνηίζεηαη λα αθηεξψζεη, θαη ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ επηβάιινπλ εμσηεξηθνί παξάγνληεο φπσο γηα παξάδεηγκα ε λνκνζεζία 1.2 ΤΣΗΜΑ ΚΟΣΟΛΟΓΗΗ Σν είδνο ηνπ ζπζηήκαηνο θνζηνιφγεζεο πνπ εθαξκφδεηαη θάζε θνξά εμαξηάηαη άκεζα απφ ην είδνο ηεο παξαγσγηθή δηαδηθαζίαο ζηε νπνία εθαξκφδεηαη. Βαζηθά, δχν είλαη ηα ζπζηήκαηα θνζηνιφγεζεο πνπ έρνπλ εκθαληζηεί ζαλ απάληεζε ζηηο δηάθνξεο κνξθέο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. Απηά ηα δχν ζπζηήκαηα είλαη θνηλφο γλσζηά ζαλ Κνζηνιφγεζε θαηά Γηαδηθαζία ή θαηά Φάζε θαη Κνζηνιφγεζε θαηά Παξαγγειία ή θαηά Πξντφλ ή Δμαηνκηθεπκέλε. 14

15 Οη ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο, αλαιχνληαη σο: 1. Κφζηνο Άκεζσλ Τιηθψλ : Αληηζηνηρεί ζην θφζηνο ησλ πιηθψλ πνπ ελζσκαηψλνληαη θαηά ηελ αλάιπζε ηνπο, ζην παξαγφκελν πξντφλ. 2. Κφζηνο Άκεζεο Δξγαζίαο : Αληηζηνηρεί ζηηο ακνηβέο θαη ηα έμνδα ηνπ πξνζσπηθνχ, ην νπνίν, θαηά θαλφλα, απαζρνιείηαη απνθιεηζηηθά ζηε παξαγσγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξντφληνο. 3. Κφζηνο Έκκεζν ή ΓΒΔ: Αληηζηνηρεί ζην ινηπφ θφζηνο παξαγσγήο θαη ζπλεπψο πεξηιακβάλεη : α. Όια ηα αλαισλφκελα πιηθά πνπ δελ ελζσκαηψλνληαη ζην παξαγφκελν πξντφλ. β. Όιε ηελ εξγαζία ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ δελ απαζρνιείηαη απνθιεηζηηθά γηα ην παξαγφκελν πξντφλ αιιά θαη γηα άιια πξντφληα (έκκεζε εξγαζία). γ. Αλαινγία απφ: Ακνηβέο ηξίησλ, Παξνρέο ηξίησλ, Φφξνη-ηέιε, Γηάθνξα έμνδα, Απνζβέζεηο παγίσλ, Πξνβιέςεηο εθκεηαιιεχζεσο θαη ππφ πξνυπνζέζεηο ηφθνη. 1.3 ΚΑΣΑ ΠΑΡΑΓΓΔΛΙΑ ηελ θνζηνιφγεζε θαηά παξαγγειία ππάξρνπλ νη αθφινπζεο ηξεηο επξχηεξεο θαηεγνξίεο θφζηνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ παξαγσγή νπνηνπδήπνηε πξντφληνο: Πξψηεο Ύιεο (Άκεζα Τιηθά). Άκεζε Δξγαζία. Γεληθά Βηνκεραληθά Έμνδα. Καζψο εμεηάδνπκε ηελ ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο θνζηνιφγεζεο θαηά παξαγγειία, ζα αζρνιεζνχκε κε θάζε κία απφ ηηο πην πάλσ θαηεγνξίεο θφζηνπο, θαζψο επίζεο θαη κε ηνλ ηξφπν πνπ θάζε κία παίξλεη κέξνο ζηε θνζηνιφγεζε κηαο κνλάδαο πξντφληνο. Μειεηψληαο ηελ θνζηνιφγεζε θαηά παξαγγειία, ζθνπφο καο είλαη λα απνθηήζνπκε κία εθηεηακέλε γλψζε αγελψο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζπζηήκαηνο θνζηνιφγεζεο θαη αθεηέξνπ ηνπ ηξφπνπ παξνρήο πιεξνθνξηψλ ζηα δηνηθεηηθά ζηειέρε. 15

16 1.3.1 Ζ ΜΔΣΡΖΖ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΑΜΔΩΝ ΤΛΗΚΩΝ (Ππώηυν Τλών) Ζ παξαγσγηθή δηαδηθαζία αξρίδεη κε ηε κεηαθνξά ησλ Άκεζσλ Τιηθψλ απφ ηε απνζήθε ζηε γξακκή παξαγσγήο. Σν κεγαιχηεξν κέξνο απηψλ ησλ πξψησλ πιψλ κπνξνχλ λα εμαηνκηθεπηνχλ απεπζείαο ζηα αγαζά πνπ παξάγνληαη θαη έηζη νλνκάδνληαη πξψηεο χιεο. Άιια πιηθά, θαινχληαη έκκεζα πιηθά, δηφηη δελ κπνξνχλ λα εμαηνκηθεπηνχλ απεπζείαο ζηα αγαζά, ρσξίο κεγάιν θφζηνο θαη δπζθνιίεο, επνκέλσο δελ ζα πξέπεη λα ρξεσζνχλ ζε κία ζπγθεθξηκέλε παξαγγειία, αιιά κάιινλ ζα πεξηιεθζνχλ ζηε γεληθή θαηεγνξία ησλ Γεληθψλ Βηνκεραληθψλ Δμφδσλ (Γ.Β.Δ.) ΜΔΣΡΖΖ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΣΖ ΑΜΔΖ ΔΡΓΑΗΑ Σν θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο ζπγθεληξψλεηαη θαη κεηξηέηαη ζρεδφλ κε ηνλ ίδην ηξφπν, φπσο ην θφζηνο ησλ πξψησλ πιψλ. αλ άκεζε εξγαζία ραξαθηεξίδνληαη εθείλεο νη δαπάλεο, απφ ην ζχλνιν ησλ δαπαλψλ ηνπ πξνζσπηθνχ, πνπ είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλεο (εμαηνκηθεπκέλεο) κε κία νξηζκέλε παξαγγειία ππφ εθηέιεζε. Αληίζεηα, εθείλα ηα θφζηε εξγαζίαο πνπ δελ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ(εμαηνκηθεπηνχλ) κε κία ζπγθεθξηκέλε παξαγγειία, ή πνπ κπνξνχλ λα ζπλδεζνχλ κφλν κε κεγάιε πξνζπάζεηα, αληηκεησπίδνληαη ζα γεληθά βηνκεραληθά έμνδα. Απηή ε ηειεπηαία θαηεγνξία θφζηνπο εξγαζίαο ιέγεηε έκκεζε εξγαζία θαη πεξηιακβάλεη δαπάλεο πξνζσπηθνχ νη νπνίεο αλαθέξνληαη ζε βνεζεηηθέο ππεξεζίεο φπσο ζπληήξεζεο, επίβιεςεο θαη θαζαξηφηεηαο. Σν θφζηνο εξγαζίαο γεληθά ππνινγίδεηαη κέζσ θάπνηνπ αξρείνπ εξγαζίαο πνπ εηνηκάδεηαη θάζε κέξα απφ θάζε εξγαδφκελν. Απηά ηα αξρεία εξγαζίαο, ζπρλά νλνκάδνληαη «εηζηηήξηα ρξφλνπ» ή «θχιια ρξφλνπ» ή «θάξηα εξγαζίαο», παξέρνπλ δε κία γεληθή εηθφλα ησλ αλά ψξα δξαζηεξηνηήησλ θαη εξγαζηψλ πνπ πεξαηψζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο απφ ηνλ εξγαδφκελν. Ο εξγαδφκελνο ζε θαζεκεξηλή βάζε ζπκπιεξψλεη ζηελ «θάξηα εξγαζίαο», ηελ Δληνιή Παξαγσγήο θαη ην ρξφλν 16

17 πνπ απαζρνιήζεθε. Όηαλ δελ ηνπ αλαηίζεηαη θάπνηα εξγαζία ζε ζπγθεθξηκέλε Δληνιή παξαγσγήο, ηφηε ν εξγαδφκελνο ζεκεηψλεη ην είδνο έκκεζεο εξγαζίαο πνπ απηφο εθηειεί (φπσο θαζαξηφηεηα, ζπληήξεζε) θαη ηνλ αξηζκφ σξψλ πνπ απαζρνιήζεθε ζε θάζε είδνο ηέηνηαο απαζρφιεζεο. ην ηέινο ηεο εκέξαο ηα θχιια ρξφλνπ ζπγθεληξψλνληαη θαη ην ινγηζηήξην πξνζεθηηθά αλαιχεη ηα θαζέλα σο πξνο ηνλ αξηζκφ σξψλ άκεζεο εξγαζίαο θαη απαζρφιεζεο ζε ζπγθεθξηκέλεο παξαγγειίεο θαη ηνλ αξηζκφ σξψλ απαζρφιεζεο ζε Γ.Β.Δ., ζαλ έκκεζε εξγαζία. Οη ψξεο πνπ έρνπλ ραξαθηεξηζζεί ζαλ άκεζε εξγαζία κεηαθέξνληαη ζηα έληππα θφζηνπο παξαγγειίαο καδί κε ηελ αλάινγε ρξέσζε ηνπ θφζηνπο ηεο. Όηαλ φιν ην θφζηνο απφ άκεζε εξγαζία γηα κία ζπγθεθξηκέλε παξαγγειία έρεη ζπγθεληξσζεί ζην έληππν θφζηνπο παξαγγειίαο, ην ζχλνιν απηφ κεηαθέξεηαη ζηε ζηήιε «ζπλνιηθφ θφζηνο». Σα εκεξήζηα έληππα ρξφλνπ, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, είλαη βαζηθέο πεγέο πιεξνθφξεζεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ κία βάζε γηα ηελ εγγξαθή ηνπ θφζηνπο εξγαζίαο ζηα ινγηζηηθά βηβιία ΚΑΣΑΝΟΜΖ ΣΩΝ Γ.Β.Δ. Σα Γ.Β.Δ. πξέπεη λα εμεηαζηνχλ καδί κε ηηο πξψηεο χιεο θαη ηελ άκεζε εξγαζία, φηαλ ππνινγίδνπκε ην αλά κνλάδα θφζηνο ηεο παξαγσγήο. Παξφια απηά ε κεηαβίβαζε ησλ Γ.Β.Δ. ζηηο παξαγφκελεο κνλάδεο ησλ πξντφλησλ γίλεηαη ζπρλά δχζθνιε ππφζεζε. Τπάξρνπλ ηξεηο ιφγνη πνπ δεκηνπξγνχλ ηε δπζθνιία απηή. Πξψηνλ, ηα Γ.Β.Δ. είλαη έλα έκκεζν θφζηνο γηα ηηο κνλάδεο ησλ πξντφλησλ θαη γηα ην ιφγν απηφ δελ κπνξνχλ λα απνδνζνχλ άκεζα ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πξντφλ ή παξαγγειία. Γεχηεξνλ, ηα Γ.Β.Δ. απνηεινχληαη απφ πνιιά αλφκνηα είδε θφζηνπο, αθνχ πεξηιακβάλνπλ ζπγρξφλσο κεηαβιεηά θαη ζηαζεξά θφζηε. Σέινο, επηρεηξήζεηο κε ηζρπξέο επνρηαθέο κεηαβνιέο ζηε παξαγσγή ηνπο παξαηεξνχλ ζπρλά φηη, αλ θαη ε παξαγσγή ηνπο κεηαβάιιεηαη, ηα Γ.Β.Δ. ηείλνπλ λα παξακέλνπλ ζρεηηθά ζηαζεξά. Ζ αηηία είλαη φηη ηα ζηαζεξά θφζηε απνηεινχλ θπξίσο έλα κεγάιν κέξνο ησλ Γ.Β.Δ. Με δεδνκέλα απηά ηα πξνβιήκαηα, ν κφλνο ζρεηηθά παξαδεθηφο ηξφπνο λα κεηαβηβαζηνχλ ηα Γ.Β.Δ. ζηηο παξαγφκελεο κνλάδεο είλαη «έκκεζνο», κε θάπνηα 17

18 κέζνδν θαηαλνκήο. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηε επηινγή κηαο «βάζεηο δξαζηεξηφηεηαο», πνπ κπνξεί λα έρεη ζρέζε κε φια ηα πξντφληα πνπ πεξλνχλ κέζα απφ ηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία γηα ηελ πεξίνδν, ή έρεη ζρέζε κε φιεο ηηο ππεξεζίεο πνπ ζα πξνζθεξζνχλ. Βήκαηα θνζηνιφγεζεο ζην πιαίζην ηεο ζπλερνχο παξαγσγήο Πξνζδηνξηζκφο ηεο θπζηθήο ξνήο Πξνζδηνξηζκφο ησλ ηζνδχλακσλ κνλάδσλ Πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο παξαγσγήο Πξνζδηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο αλά ηζνδχλακε νινθιεξσκέλε κνλάδα Πξνζδηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο ησλ παξαρζέλησλ θαη ηνπ θφζηνπο ηνπ ηειηθνχ απνζέκαηνο ησλ εκηθαηεξγαζκέλσλ 1.4 ΚΑΣΑ ΦΑΗ Ζ θνζηνιφγεζε θαηά θάζε εθαξκφδεηαη ζε εθείλεο ηηο πεξηπηψζεηο φπνπ ε παξαγσγή αλαθέξεηαη ζε έλα πξντφλ πνπ παξάγεηαη ζπλερψο γηα κεγάιεο ρξνληθέο πεξηφδνπο θαη ζε κεγάιεο πνζφηεηεο. Ζ εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ πξνυπνζέηεη ηππνπνηεκέλε καδηθή παξαγσγή, δειαδή ε παξαγσγή πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε κνξθή κηαο δηαδνρηθήο ζεηξάο παλνκνηφηππσλ θαηεξγαζηψλ. Σέηνηα παξαγσγή ζε βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο ή επηρεηξήζεηο παξνρήο ππεξεζηψλ ππάξρεη φηαλ: Σα πξντφληα είλαη θαζνξηζκέλα θαη ζηαζεξψλ πξνδηαγξαθψλ. Ζ παξαγσγή θάζε πξντφληνο απαηηεί ηε ζηαζεξή εθηέιεζε νξηζκέλσλ θαηεξγαζηψλ θαη ζε θαζνξηζκέλα ηκήκαηα παξαγσγήο. Ζ βαζηθή πξνζέγγηζε ζηνλ ππνινγηζκφ ηνπ θφζηνπο ζχκθσλα κε ηε θνζηνιφγεζε θαηά θάζε, αλαθέξεηαη ζηε ζπγθέληξσζε ηνπ θφζηνπο κηαο ζπγθεθξηκέλεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο ή ηκήκαηνο γηα κηα νιφθιεξε πεξίνδν θαη ζηε δηαίξεζε ηνπ πνζνχ απηνχ κε ηνλ αξηζκφ ησλ παξαρζέλησλ κνλάδσλ απηήο ηεο πεξηφδνπ. Ζ θνζηνιφγεζε θαηά πξντφλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κέηξεζε ηνπ θφζηνο αλφκνησλ κεηαμχ ηνπο πξντφλησλ πνπ παξάγνληαη θαηά παξαγγειία ησλ πειαηψλ ή φκνησλ κεηαμχ ηνπο πξντφλησλ, πνπ πξννξίδνληαη γηα ηε δεκηνπξγία απνζέκαηνο γηα 18

19 κέιινπζα δηάζεζε θαη ην θφζηνο αλαδεηείηαη θαηά εληνιή παξαγσγήο αληίζηνηρν κε νξηζκέλε κεξίδα άκεζνπ πιηθνχ ή πξντφληνο. Με ηελ θνζηνιφγεζε θαηά πξντφλ ηα θφζηε ζπγθεληξψλνληαη θαη ην αλά κνλάδα θφζηνο ηνπ πξντφληνο ππνινγίδεηαη φηαλ νιφθιεξε ε παξαγσγή ηεο ζπγθεθξηκέλεο εληνιήο νινθιεξψζεθε ζε έηνηκν πξντφλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζηελ θαηά θάζε θνζηνιφγεζε δελ ππάξρεη ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή ζηηγκή ηεο θνζηνινγηθήο πεξηφδνπ, πνπ φιεο νη κνλάδεο πξντφλησλ λα είλαη έηνηκεο. Αληίζεηα, παξαηεξείηαη ην θαηλφκελν, φπνπ θάπνηεο κνλάδεο νινθιεξψλνληαη, άιιεο λα αξρίδνπλ ηελ παξαγσγή ηνπο, ελψ άιιεο λα βξίζθνληαη αθφκε ζε δηαθνξεηηθά ζηάδηα ηεο απαηηνχκελεο θαηεξγαζίαο ηνπ ηκήκαηνο παξαγσγήο. χκθσλα κε ην ζχζηεκα ηεο θαηά θάζε θνζηνιφγεζεο, ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ρξεηάδνληαη πνιιέο θνξέο θαη ζε θαζεκεξηλή βάζε πιεξνθνξίεο γηα ην θφζηνο ησλ πξντφλησλ ηνπο. Δπνκέλσο νη θνζηνιφγνη πξέπεη λα παξέρνπλ πεξηνδηθέο αλαθνξέο ζρεηηθά κε ην θφζηνο ησλ πξντφλησλ, ζχκθσλα κε ηηο πξνβιεπφκελεο δηαδηθαζίεο ηνπ ζπζηήκαηνο απηνχ. Όπσο ην ζχζηεκα ηεο θαηά πξντφλ θνζηνιφγεζεο, έηζη θαη ζηελ θαηά θάζε θνζηνιφγεζε, ε θνζηνιφγνη κεηξνχλ πξνζεθηηθά ην θφζηνο παξαγσγήο ησλ πξντφλησλ, αθνινπζψληαο βήκα πξνο βήκα ηελ παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα. ηάδια ηηρ κοζηολόγηζηρ καηά θάζη Τπάξρνπλ νξηζκέλα ζηάδηα πνπ αθνινπζνχληαη θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο θνζηνιφγεζεο θαηά θάζε, ηα ζηάδηα απηά είλαη ηα αθφινπζα: Ζ δεκηνπξγία θέληξσλ θφζηνπο ή ηκεκάησλ. Ο θαζνξηζκφο ηεο ρξνληθήο πεξηφδνπ πνπ πξέπεη λα θαιχπηεη ε θνζηνινγηθή πεξίνδνο. Ζ ζπγθέληξσζε ησλ πξαγκαηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο ζε θάζε θέληξν θφζηνπο ή ηκήκα θαη γηα θάζε ζπγθεθξηκέλε θνζηνινγηθή πεξίνδν. 19

20 Ζ πνζνηηθή κέηξεζε ηεο παξαγσγήο, πνπ παξάρζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ρξνληθήο πεξηφδνπ γηα θάζε ηκήκα ή θέληξν θφζηνπο, εθθξαζκέλε ζε νινθιεξσκέλεο κνλάδεο γηα θάζε ζηνηρείνπ θφζηνπο (Α.Τ., Α.Δ. θαη Γ.Β.Δ.). Ο ππνινγηζκφο ηνπ αλά κνλάδα θφζηνπο γηα θάζε θέληξν θφζηνπο ή ηκήκα, κε ζπζρέηηζε ηνπ θφζηνπο πνπ ζπγθεληξψζεθε ζην ηκήκα θαη ησλ κνλάδσλ πνπ παξάρζεθαλ απφ απηφ. Ζ εηνηκαζία ηεο θαηάζηαζεο θφζηνπο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο. ύζηημα καηά θάζη κοζηολόγηζη Οη επηρεηξήζεηο πνπ παξάγνπλ πξντφληα ζε ζπλερή παξαγσγή, έρνπλ ην ραξαθηεξηζηηθφ φηη ε παξαγσγηθή ηνπο δηαδηθαζία ζπληειείηαη κε καδηθφ ηξφπν θαη ηα πξντφληα πνπ παξάγνληαη έρνπλ ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά. Δπηρεηξήζεηο πνπ εθαξκφδνπλ ην ζχζηεκα θαηά θάζε θνζηνιφγεζεο: Ο θιάδνο δηχιηζεο ειαίσλ Ο θιάδνο εθηππψζεσο ραξηηνχ Ο θιάδνο βηνκεραλίαο ηξνθίκσλ Ο θιάδνο παξαγσγήο απηνθηλήησλ Ο θιάδνο θισζηνυθαληνπξγίαο Ομοιόηηηερ Σος ςζηήμαηορ Καηά Φάζη Και Καηά Παπαγγελιά Κοζηολόγηζηρ Δπηδηψθνπλ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ Κφζηνπο Παξαγσγήο ησλ Πξντφλησλ θαη ησλ Τπεξεζηψλ ζπλνιηθά θαη θαηά κνλάδα. Σν Κφζηνο ζρεκαηίδεηαη απφ ηξία ζηνηρεία, ηα Άκεζα Τιηθά, ηελ Άκεζε Δξγαζία θαη ηα Γεληθά Βηνκεραληθά Έμνδα. ηνρεχνπλ ζηνλ πξνζδηνξηζκφ αθξηβνχο Κφζηνπο ηνπ Πξντφληνο ή ηεο Τπεξεζίαο. Υξεζηκνπνηνχλ θνηλνχο ινγαξηαζκνχο ηεο Λνγηζηηθήο. 20

21 Πξνζδηνξίδνληαη θαη απνζεθεχνληαη ζηνπο ρξεζηκνπνηεκέλνπο ινγαξηαζκνχο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην Κφζηνο γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ, ηνλ έιεγρν ηνπ Κφζηνπο θαη ην πξνγξακκαηηζκφ ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο. Καηά θάζε Κνζηνιφγεζε Ζ παξαγσγή ηνπ πξντφληνο αθνξά πνιιέο κνλάδεο γηα ηελ θάιπςε παξαγγειηψλ πνιιψλ πειαηψλ Ζ δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο γίλεηαη απφ ηκήκα ζε ηκήκα θαη αθνξά πνιιέο κνλάδεο Σν θφζηνο πξνζδηνξίδεηαη θαηά παξαγσγηθφ ηκήκα ή θαηά θάζε παξαγσγήο θαη αθνξά φιε ηε πνζφηεηα ηνπ πξντφληνο Σν θφζηνο πξνζδηνξίδεηαη ζε θάζε παξαγσγηθφ ηκήκα δηαηξψληαο ην νιηθφ θφζηνο ηνπ ηκήκαηνο πνπ παξάρζεζαλ αληίζηνηρα Καηά Παξαγγειία Κνζηνιφγεζε Ζ παξαγσγή γίλεηαη γηα ηελ εμππεξέηεζε ζπγθεθξηκέλεο παξαγγειίαο Ζ παξαγφκελε πνζφηεηα ηνπ πξντφληνο γίλεηαη θαηά παξαγγειία ηνπ πειάηε θαη γηα ηελ πνζφηεηα πνπ έρεη παξαγγείιεη Σν θφζηνο ζπγθεληξψλεηαη θαη πξνζδηνξίδεηαη θαηά πξντφλ ή θαηά παξαγγειία ηνπ πειάηε θαη γηα ηηο κνλάδεο παξαγσγήο Σν θφζηνο πξνζδηνξίδεηαη θαηά παξαγγειία ηνπ πειάηε αλεμάξηεηα απφ ηα ηκήκαηα φπνπ γίλεηαη ε επεμεξγαζία 1.5 ΔΩΛΟΓΙΣΙΚΗ ΚΟΣΟΛΟΓΗΗ Όηαλ ην θφζηνο πξνζδηνξίδεηαη ρσξίο ινγηζηηθέο εγγξαθέο, αθνξά δηελέξγεηα εμσινγηζηηθήο θνζηνιφγεζεο, ελψ φηαλ ην θφζηνο παξαγσγήο θαη ην θφζηνο θάζε ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο πξνζδηνξίδεηαη κε ινγηζηηθέο εγγξαθέο αθνξά εζσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε θαη νη ινγηζηηθέο απηέο εγγξαθέο γίλνληαη κε ηε κέζνδν θαη ηηο αξρέο ηεο αλαιπηηθήο ινγηζηηθήο. Οη επηδησθφκελνη ζθνπνί ηεο εζσινγηζηηθήο θνζηνιφγεζεο δηαθξίλνληαη ζε άκεζνπο θαη έκκεζνπο Άμεζοι ζκοποί Δίλαη ν αλαιπηηθφο ππνινγηζκφο ηνπ θφζηνπο θάζε παξαγνκέλνπ πξντφληνο θαη ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ ή ιεηηνπξγηψλ ηεο επηρείξεζεο(θέληξα θφζηνπο). 21

22 ζε θάζε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο αληηζηνηρεί θαη έλαο ινγαξηαζκφο θνζηνιφγεζεο (θέληξα θφζηνπο) θαη ζα πξέπεη ε ππεξεζία θνζηνιφγεζεο λα ππνινγίζεη ηα ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο θάζε ιεηηνπξγίαο κε επηκεξηζκφ ησλ δαπαλψλ, φπσο πξνθχπηνπλ απφ ηηο θαη είδνο δαπάλεο, κε ηελ φζν δπλαηή πξνζέγγηζε πξνο ηα δεδνκέλα ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. Έζησ π.ρ. κε ηνλ αθφινπζν επηκεξηζκφ πνπ εκθαλίδεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα: Γαπάλεο θαη είδνο Ύιεο (ππάξρεη αλάιπζε) Ακνηβέο πξνζ/θνχ (ππάξρεη αλάιπζε) Ακνηβέο ηξίησλ (ππάξρεη αλάιπζε) πληεξήζεηο (ππάξρεη αλάιπζε) Απνζβέζεηο (ππάξρεη αλάιπζε) Φφξνη Σέιε (ππάξρεη πλνιηθά πνζά Παξαγσγή Δγθαηαζη. πληεξ. Δθκεηαι. Έμνδα αγνξψλ Έμνδα Έμνδα πσιήζεσλ Έμνδα Γηνηθήζεσο αλάιπζε) Αζθάιηζηξα Γεληθά έμνδα χλνιν Ο πην πάλσ πίλαθαο κε ηηο νξηδφληηεο ζηήιεο ππνδεηθλχεη ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο θάζε δαπάλεο, π.ρ. πνην πνζφ πξψησλ πιψλ αλαιψζεθε γηα ηελ παξαγσγή (εξγνζηάζην), πνην γηα ην ζπλεξγείν επηζθεπψλ θ.ι.π. Με ηα αλαιπηηθά πνζά ησλ θαζέησλ ζηειψλ, ππνδεηθλχεηαη ην θφζηνο θάζε ιεηηνπξγίαο ή ηκήκαηνο Έμμεζοι ζκοποί κοζηολόγηζηρ Απψηεξνο φκσο ζθνπφο ηεο θνζηνιφγεζεο, είλαη ε παξνρή ρξεζίκσλ πιεξνθνξηψλ ζηε Γηνίθεζε γηα λα κπνξέζεη λα εθηειέζεη απνηειεζκαηηθά ην έξγν ηεο. Με απηά ηα ζηνηρεία ε Γηνίθεζε κπνξεί λα δηαπηζηψζεη ζπαηάιεο, θινπέο, αλ επηβάιιεηαη ε δεκηνπξγία λέσλ ηκεκάησλ ή θαηάξγεζε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ σο 22

23 αληηνηθνλνκηθψλ, πνηα πξντφληα είλαη θεξδνθφξα θαη πνηα δεκηνγφλα, πνηα ηα φξηα πσιήζεσλ θ.ι.π. Αλαιπηηθφηεξα νη έκκεζνη ζθνπνί είλαη: Ζ άζθεζε ηεο πνιηηηθήο ησλ ηηκψλ. Άζθεζε ειέγρνπ ζηελ παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Αλεχξεζε ησλ ελδείμεσλ ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο κε ηηο νπνίεο επηηπγράλεηαη επλντθφηεξν θφζηνο παξαγσγήο. Καζνξηζκφο απφ ηελ επηρείξεζε ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηεο πξνο ην θαιχηεξν, πξνζαξκνζκέλε πξνο ηηο ζπλζήθεο αγνξάο. Τπνδείμεηο δεκηψλ θαη ζπαηαιψλ ζην θφζηνο παξαγσγήο κε ζπλέπεηα δηνξζσηηθέο παξεκβάζεηο ζηελ παξαγσγή θαη ζηα άιια θέληξα ιεηηνπξγίαο. 1.6 ΒΑΙΚΔ ΔΠΙΓΙΩΞΔΙ ΚΟΣΟΛΟΓΗΗ χκθσλα κε ηα πην πάλσ, βαζηθέο επηδηψμεηο ηεο εζσινγηζηηθήο θνζηνιφγεζεο είλαη ν ππνινγηζκφο ησλ: Ύςνο θάζε δαπάλεο θαη είδνο Κφζηνο θαηά ιεηηνπξγία θάζε ηκήκαηνο ηεο επηρείξεζεο (θέληξα θφζηνπο). Κφζηνο αλά κνλάδα παξαγνκέλνπ πξντφληνο (θνξείο θφζηνπο). Ζ θνζηνινγηθή έξεπλα, πξνζδηνξίδεη θαη ζπγθεληξψλεη φια ηα ζηνηρεία πνπ ζπληζηνχλ ην θφζηνο ηεο παξαγσγήο, θαζψο επίζεο θαη ην θφζηνο ηεο δηάζεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ (πιηθψλ πξντφλησλ ή ππεξεζηψλ).αλ γεληθή έλλνηα, ην θφζηνο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί φηη είλαη ην ζχλνιν ησλ νηθνλνκηθψλ ζπζηψλ(=δαπάλεο) πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή θαη ηελ δηάζεζε ελφο νηθνλνκηθνχ αγαζνχ. Υαξαθηεξηζηηθφ δε, είλαη φηη ην θφζηνο δελ ππνινγίδεηαη κφλν γηα κηα νξηζκέλε ρξνληθή ζηηγκή ή γηα έλα νξηζκέλν ζηάδην ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο αιιά θαιχπηεη δηάθνξεο ρξνληθέο πεξηφδνπο θαη γηα φια ηα ζηάδηα ηεο παξαγσγήο θαη δηάζεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ αγαζψλ. Αλεμάξηεηα απφ ηε θχζε ηεο επηρείξεζεο, ε θνζηνιφγεζε αζρνιείηαη κε ηηο αθφινπζεο δξαζηεξηφηεηεο : 23

24 Παξαθνινχζεζε ησλ δηαθφξσλ ζηαδίσλ ηεο παξαγσγήο θαη ηεο δηάζεζεο ησλ πξντφλησλ. Καηαινγηζκφ ησλ ακέζσλ εμφδσλ θαηά ηκήκα θαη πξντφλ. Δπηκεξηζκφ θαη θαηαινγηζκφ ησλ εκκέζσλ εμφδσλ θαηά ζέζε θαη πξντφλ. Τπνινγηζκφ ηνπ θφζηνπο ησλ πξψησλ πιψλ, ησλ εκηθαηεξγαζκέλσλ θαη ησλ εηνίκσλ πξντφλησλ. Τπνινγηζκφ ηνπ θφζηνπο ησλ ζπκπαξαγψγσλ πξντφλησλ. Τπνινγηζκφ ηνπ θφζηνπο ησλ ππνπαξαγψγσλ, ειαηησκαηηθψλ θαη αθαηάιιεισλ πξντφλησλ. Οκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο κεηαμχ ηνπ θφζηνπο, ηνπ εμφδνπ θαη ηεο δαπάλεο. Σν θφζηνο είλαη ζηνηρείν ηνπ ελεξγεηηθνχ ελψ ην έμνδν είλαη ζηνηρείν δηακνξθσηηθφ ησλ απνηειεζκάησλ. Σν θφζηνο κπνξεί λα κεηαθέξεηαη απφ κηα ρξήζε ζε άιιε ελψ ηα έμνδα επηβαξχλνπλ ηε ρξήζε ή ηελ πεξίνδν κέζα ζηελ νπνία πξαγκαηνπνηνχληαη. Σν θφζηνο πξνυπάξρεη πάληνηε ηνπ εμφδνπ ελψ δελ ζπκβαίλεη ην αληίζεην. Σν θφζηνο φηαλ αιιάδεη κνξθή δελ παξάγεη απνηέιεζκα αθνχ ζπγθξίλεηαη κε έλα άιιν θφζηνο δηαθνξεηηθήο κνξθήο αιιά ίζνπ πνζνχ. Σν έμνδν αληίζεηα, ζπγθξίλεηαη πάληνηε κε ην έζνδν θαη απφ ηε ζχγθξηζε πξνζδηνξίδεηαη πάληα έλα απνηέιεζκα δεδνκέλνπ φηη ζπάληα ηα δχν κεγέζε ηαπηίδνληαη. Σν θφζηνο θαη ην έμνδν ηαπηίδνληαη πνζνηηθά κεηαμχ ηνπο αθνχ ην έμνδν πξνέξρεηαη απφ ην θφζηνο πνπ εμαθαλίδεηαη κε ηελ πψιεζε ηνπ αγαζνχ. Ζ δαπάλε ηαπηίδεηαη ηφζν κε ην θφζηνο φζν θαη κε ην έμνδν. Ζ βαζχηεξε έξεπλα θαη ζπνπδή ηνπ θφζηνπο, κε ζθνπφ ηνλ έιεγρφ ηνπ θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζή ηνπ γηα ηελ ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ, πξνυπνζέηεη ηελ θαηάηαμή ηνπ ζε θαηεγνξίεο. Ζ θαηάηαμε απηή γίλεηαη κε ηελ ρξεζηκνπνίεζε θξηηεξίσλ. Λέγνληαο θξηηήξηα ελλννχκε ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα πνπ ιακβάλνληαη ππ φςηλ γηα ηελ θαηάηαμε ελφο θφζηνπο ζε κηα θαηεγνξία. 24

25 Αληηθείκελν ηεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο είλαη ε παξαγσγή πξνηλησλ θαη ε παξνρή ππεξεζηψλ. Σα θχξηα ηκήκαηα ηεο ιεηηνπξγία απηήο πνπ αλήθνπλ ζε απηή είλαη ηα ηκήκαηα παξαγσγήο (πρ εξγνζηάζην), ηα θχξηα πνπ παξάγνληαη ηα ηειηθά πξντφληα ηεο επηρείξεζεο θαη ηα βνεζεηηθά (ηκήκαηα ππνζηήξημεο) πνπ παξάγνπλ έξγν πνπ απνξξνθάηαη απφ ηα θχξηα παξαγσγηθά ηκήκαηα πρ ηκήκα ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, αηκνπαξαγσγήο, επηζθεπψλ θαη ζπληεξήζεσλ. Ζ δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο ζέηεη ηνπο ζηφρνπο ηεο, θαζνξίδεη ηηο δηαδηθαζίεο πνπ πξέπεη λα αθνινπζεζνχλ θαη ηελ νξγάλσζε πνπ απαηηείηαη γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ. Σα ηκήκαηα πνπ αλήθνπλ ζηε δηνηθεηηθή ιεηηνπξγία είλαη: Ζ δηεχζπλζε νηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ (ινγηζηήξην, κεραλνγξάθεζε, ηκήκα πξνκεζεηψλ, θ.ν.θ). Ζ αλψηαηε δηνίθεζε. Ζ δηεχζπλζε δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ (ηκήκα πξνζσπηθνχ, ηκήκα δεκνζίσλ ζρέζεσλ, ηκήκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ, λνκηθφ ηκήκα ηεο επηρείξεζεο, ηκήκα αζθαιείαο θαη ε γξακκαηεία). θνπφο ηεο ιεηηνπξγίαο δηαζέζεσο είλαη ε πψιεζε φζν ην δπλαηφ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ησλ πξντφλησλ ή ησλ ππεξεζηψλ ηεο επηρείξεζεο. Σα ηκήκαηα πνπ εληάζζνληαη ζε απηή ηελ ιεηηνπξγία είλαη ην Σκήκα Πσιήζεσλ θαη ην Σκήκα Marketing. Αληηθείκελν ηεο ιεηηνπξγίαο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο είλαη παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ ή λέσλ κεζφδσλ παξαγσγήο θαζψο θαη ε βειηίσζε ησλ ήδε παξαγνκέλσλ πξντφλησλ ή κεζφδσλ παξαγσγήο. Σα ηκήκαηα ηεο επηρείξεζεο πνπ ζπλδένληαη κε ηε ιεηηνπξγία απηή είλαη ην Σκήκα Αλάπηπμεο θαη ην Σκήκα Πνηφηεηαο. Ζ ρξεκαηννηθνλνκηθή ιεηηνπξγία έρεη σο ζθνπφ ηελ εμεχξεζε θαη ζπγθέληξσζε ηνπ απαξαίηεηνπ θεθαιαίνπ θαη ηελ επέλδπζή ηνπο ζε πάγηα ζηνηρεία (δηαξθέο θεθάιαην) θαη ζε θπθινθνξηαθά (θεθάιαην θίλεζεο). Παξάιιεια αζρνιείηαη: Με ηελ κεγαιχηεξε δπλαηή απφδνζε ησλ απαζρνινχκελσλ θεθαιαίσλ ηεο μελνδνρεηαθήο επηρείξεζεο 25

26 Καζνξίδεη ην κέγεζνο ηνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο ζε ζρέζε κε ηνλ θχθιν εξγαζηψλ ηεο Καζνξίδεη ην χςνο ησλ απνζεκαηηθψλ Διέγρεη ηελ ξεπζηφηεηα ηεο επηρείξεζεο. Σν θφζηνο παξαγσγήο είλαη ην θφζηνο (φια ηα έμνδα) πνπ πξαγκαηνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή πξντφλησλ ή ηελ παξνρήο ππεξεζηψλ. Σν θφζηνο παξαγσγήο πεξηιακβάλεη ην ζχλνιν ησλ δαπαλψλ πνπ γίλνληαη γηα λα παξαρζεί ην πξντφλ θαη λα πάξεη ηε κνξθή θαη ηε ζέζε πνπ ρξεηάδεηαη ψζηε λα κπνξεί λα πνπιεζεί. Σέηνηεο δαπάλεο είλαη ηα πιηθά πνπ αλαιψλνληαη ζηελ παξαγσγή, ηα εξγαηηθά θαη νη κηζζνί ηνπ πξνζσπηθνχ παξαγσγήο, ην ειεθηξηθφ ξεχκα παξαγσγήο, νη ζπληεξήζεηο ησλ εγθαηαζηάζεσλ παξαγσγήο θ.η.ι ρεκαηίδεηαη απφ ηηο θαηεγνξίεο θφζηνπο: Αξρηθφ Κφζηνο θαη Κφζηνο Μεηαηξνπήο θαη πεξηιακβάλεη ζηνηρεία άκεζα σο πξνο ην παξαγφκελν πξντφλ θαη έκκεζα σο πξνο απηφ. Σν αξρηθφ θφζηνο παξαγσγήο ζρεκαηίδεηαη απφ ην θφζηνο ησλ άκεζσλ πιηθψλ θαη ην θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο. Σν θφζηνο κεηαηξνπήο πεξηιακβάλεη ην θφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο θαη ηα Γεληθά Βηνκεραληθά Έμνδα. ΣΑ ΣΟΗΥΔΗΑ ΣΟΤ ΚΟΣΟΤ ΠΑΡΑΓΩΓΖ Οη αλαιψζεηο ησλ πξψησλ πιψλ είλαη ην θφζηνο ησλ πξψησλ πιψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν γηα ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο. Άκεζε εξγαζία είλαη εθείλε πνπ ζρεηίδεηαη κε ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ πνπ αζρνινχληαη άκεζα κε ηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο. Γεληθά βηνκεραληθά έμνδα [ΓΒΔ]: είλαη φια ηα έμνδα (έκκεζα) έμνδα πνπ ελζσκαηψλνληαη ζην θφζηνο παξαγσγήο ηνπ πξντφληνο ή ηεο ππεξεζίαο πνπ παξάγεηαη. Πεξηιακβάλνπλ: Έκκεζε εξγαζία Ακνηβέο ηξίησλ Παξνρέο ηξίησλ 26

27 Γηάθνξα έμνδα Φφξνη, Σέιε Απνζβέζεηο παγίσλ Πξνβιέςεηο εθκεηάιιεπζεο Έκκεζα πιηθά. Σν θφζηνο παξαρζέλησλ πξντφλησλ ζηε δηάξθεηα κηαο πεξηφδνπ αθνξά ην θφζηνο ησλ πξντφλησλ πνπ νινθιεξψζεθαλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ απηήο Κφζηνο βηνκεραλνπνίεζεο (Σξέρνλ Κφζηνο) είλαη ην άζξνηζκα ησλ αλαιψζεσλ ησλ πξψησλ πιψλ, ηεο άκεζεο εξγαζίαο θαη ησλ Γ.Β.Δ. Κφζηνο πσιεζέλησλ. Σν θφζηνο απηφ αθνξά ηα πσινχκελα πξντφληα, ηα πσινχκελα εκπνξεχκαηα θαη ηηο πσινχκελεο ππεξεζίεο. Σν θφζηνο ησλ πσιεζέλησλ θαη ην πξνζδηνξηδφκελν βάζεη απηνχ κηθηφ απνηέιεζκα. Σν θφζηνο παξαγσγήο θαη ην θφζηνο πσιεζέλησλ απνηεινχλ πξνζδηνξηζηηθφ παξάγνληα ηνπ κηθηνχ απνηειέζκαηνο. Μηθηφ απνηέιεζκα είλαη απνηέιεζκα (θέξδνο ή δεκία) πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ πψιεζε απνζεκάησλ ή απφ ηελ παξνρή ππεξεζηψλ. Σν θφζηνο Γηαζέζεσο. είλαη ην θφζηνο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κεηά ηελ παξαγσγή ή αγνξά θαη εηζαγσγή ηνπ πξντφληνο ή εκπνξεχκαηνο ζηελ απνζήθε γηα πψιεζε κέρξη θαη ηελ είζπξαμε ηεο αμίαο ηνπ πσινχκελνπ πξντφληνο, εκπνξεχκαηνο ή ηεο ππεξεζίαο. Σν θφζηνο απηφ πεξηιακβάλεη ηηο αθφινπζεο δηαθξηηέο ππνθαηεγνξίεο: Σν Κφζηνο Έξεπλαο Αγνξάο Κφζηνο Πξνψζεζεο ησλ Πσιήζεσλ Κφζηνο δηαλνκήο ή πξαγκαηνπνίεζεο ησλ πσιήζεσλ Σν θφζηνο Γηνηθήζεσο είλαη ην θφζηνο ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο δηνηθήζεσο θαη πεξηιακβάλεη θάζε δαπάλε πνπ δεκηνπξγείηαη απφ ηελ αλαπηπζζφκελε δξαζηεξηφηεηα ησλ ηκεκάησλ θαη ππεξεζηψλ ηεο Γηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο, ζθνπφο 27

28 ησλ νπνίσλ είλαη λα δηνηθεζεί ε νηθνλνκηθή κνλάδα θαη λα ππνζηεξηρζνχλ νη βαζηθέο δξαζηεξηφηεηέο ηεο, φπσο ε παξαγσγή, νη πσιήζεηο, ε έξεπλα αλάπηπμε θ.ι.π. Απφ άπνςε ζχλζεζεο ην θφζηνο ηεο Γηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο ή απιά ην θφζηνο Γηνηθήζεσο απνηειείηαη απφ θάζε είδνπο δαπάλε πνπ πξνθαιείηαη απφ ηελ δξαζηεξηφηεηα, φπσο π.ρ. είλαη νη ακνηβέο θαη ηα έμνδα ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο, νη ακνηβέο θαη ηα έμνδα ηξίησλ, νη παξνρέο ηξίησλ, νη θφξνη θαη ηα ηέιε θ.ι.π. Με ηνλ φξν «Κφζηνο Έξεπλαο θαη Αλάπηπμεο» ελλννχκε ην θφζηνο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε κηα επηρείξεζε απφ ηελ αλαπηπζζφκελε δξαζηεξηφηεηα Έξεπλαο γηα ηελ παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ ή λέσλ κεζφδσλ παξαγσγήο ή απφ ηε δξαζηεξηφηεηα Αλάπηπμεο θαη βειηίσζεο ήδε παξαγνκέλσλ πξντφλησλ ή κεζφδσλ παξαγσγήο. Σν Κφζηνο Υξεκαηννηθνλνκηθήο Λεηηνπξγίαο είλαη ην θφζηνο ηνπ δαλεηαθνχ θεθαιαίνπ ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο θαη ηα έμνδα πνπ γίλνληαη γηα ηε ιεηηνπξγία απηή. 1.7 ΚΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ Γηα κηα επηηπρεκέλε θνζηνινγηθή αλάιπζε απαηηείηαη ε ζχληαμε θαη νξγάλσζε ελφο άξηηνπ θνζηνινγηθνχ ζρεδίνπ. Γηα ηελ θαιή δε ιεηηνπξγία ελφο ηέηνηνπ ζρεδίνπ, βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ε γλψζε, κεηά απφ ιεπηνκεξή κειέηε, ησλ ζηνηρείσλ: Γηάξζξσζε ηεο επηρείξεζεο. Παξαγσγηθή δηαδηθαζία. Πξνδηαγξαθέο ηνπ παξαγνκέλνπ ή παξαγνκέλσλ πξντφλησλ. Έλα ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο είλαη ην ζχλνιν ζπζηεκαηηθψλ επεμεξγαζηψλ θαη δηαδηθαζηψλ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κέηξεζε, θαηαγξαθή θαη έθζεζε ησλ 28

29 θνζηνινγηθψλ δεδνκέλσλ. Τπάξρνπλ ηέζζεξηο δηαθεθξηκέλεο δξαζηεξηφηεηεο ζε θάζε ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο. Μέηξεζε ηνπ θφζηνπο Δζσινγηζηηθή θνζηνιφγεζε (θαηαγξαθή ηνπ θφζηνπο) Αλάιπζε ηνπ θφζηνπο Έθζεζε ηνπ θφζηνπο Μέηπηζη ηος κόζηοςρ Ο θνζηνιφγνο ζπγθεληξψλεη ηα δεδνκέλα πνπ απαηηνχληαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ πξντφληνο ή δξαζηεξηφηεηαο. Γεδνκέλα, φπσο ψξεο άκεζεο εξγαζίαο, παξαγσγή πξντφλησλ ζε κνλάδεο, άκεζα πιηθά θ.ιπ. βνεζνχλ ηνλ θνζηνιφγν ζηε κέηξεζε ηνπ θφζηνπο ηεο επηρείξεζεο. Καηαγπαθή ηος κόζηοςρ Έλα ζχζηεκα θνζηνιφγεζεο είλαη έλα κέξνο ηεο δηπινγξαθηθήο ινγηζηηθήο. Πεγή ηεο πιεξνθφξεζεο γηα ην ζχζηεκα είλαη ηα αθαηέξγαζηα δεδνκέλα (ζηνηρεία) πνπ παξά-ρζεθαλ απφ ηνπο εξγαδφκελνπο ηεο επηρείξεζεο. Ο θνζηνιφγνο κεηαηξέπεη ηηο ψξεο εξγαζίαο ή ηα πιηθά ζε κεγέζε δξαρκψλ πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ην θφζηνο ηεο εξγαζίαο ή ησλ πιηθψλ θαη ηα πνζά ησλ δξαρκψλ θαηαγξάθνληαη απφ ηε ινγηζηηθή. Ανάλςζη ηος κόζηοςρ Δπεηδή νη θνζηνιφγνη αλαπηχζζνπλ ηα ζηνηρεία ηνπ θφζηνπο, είλαη ζε θαιχηεξε ζέζε λα αλαιχζνπλ ην θφζηνο γηα επίιπζε πξνβιεκάησλ, ζρεδηαζκφ ησλ ιεηηνπξγηψλ ή γηα παξνρή ζπκβνπιψλ ζηα ζηειέρε. Ζ ζεκαζία ηεο αλάιπζεο ηνπ θφζηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ θαηαλφεζε ησλ κεζφδσλ κέηξεζεο ηνπ. Ζ θνζηνιφγεζε κπνξεί λα δεκηνπξγήζεη έλα πιήζνο πιεξνθνξηψλ πνπ είλαη ζεκαληηθέο κφλν ζηα ζηειέρε πνπ ηηο αλαιχνπλ δηεμνδηθά. Αλαγλσξίδνληαο έηζη ηηο ηάζεηο ζην θφζηνο ή ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ αιιαγψλ ζηα θφζηε θαη ησλ αιιαγψλ ζηνλ φγθν ηεο επηρείξεζεο κπνξνχλ λα πάξνπλ πνιχηηκεο πιεξνθνξίεο, γηα λα βνεζήζνπλ ηα ζηειέρε λα επηιέμνπλ ηνλ θαιχηεξν ηξφπν γηα δξάζε. πρλά αθήλεηαη ζηελ επρέξεηα ηνπ 29

30 θνζηνιφγνπ λα δείμεη ζηα ζηειέρε πψο αλαιχνληαη ηα θνζηνινγηθά δεδνκέλα θαη πψο λα εξκελεχζνπλ θαη λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε ινγηζηηθή πιεξνθνξία. Έκθεζη ηος κόζηοςρ Σν θφζηνο παξνπζηάδεηαη ζε ιεπηνκεξείο εζσηεξηθέο εθζέζεηο θαη ζε γεληθέο εμσηεξηθέο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο. Ζ εηνηκαζία εθζέζεσλ είλαη ε δηαδηθαζία επηθνηλσλίαο κε απηνχο πνπ ιακβάλνπλ ηηο απνθάζεηο κέζσ παξνρήο ηεο ζρεηηθήο πιεξνθφξεζεο. Οη βαζηθνί παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηελ πνιππινθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θνζηνιφγεζεο θαη ησλ δεδνκέλσλ πνπ πξέπεη λα παξάγνληαη είλαη: Σν κέγεζνο ηεο εηαηξείαο. Σν είδνο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. Ο αξηζκφο ησλ δηαθνξεηηθψλ πξντφλησλ πνπ παξάγεη ε επηρείξεζε. Ζ δηάζεζε ησλ ζηειερψλ έλαληη ηνπ θφζηνπο ηεο πιεξνθφξεζεο. Δμσηεξηθέο κεηαβιεηέο, φπσο λφκνη θαη ξπζκίζεηο θ.ά. 1.8 ΣΟ ΚΡΙΣΗΡΙΟ ΣΗ ΔΝΩΜΑΣΩΗ Η ΜΗ ΔΝΩΜΑΣΩΗ ΜΙΑ ΓΑΠΑΝΗ ΣΟ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΚΟ ΚΟΣΟ. Κνζηνινγήζηκεο: Οη δαπάλεο νη νπνίεο, κε ινγηζηηθνχο φξνπο, ελζσκαηψλνληαη θαη δηακνξθψλνπλ ην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Μέξνο ησλ δαπαλψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζε κηα επηρείξεζε δελ ελζσκαηψλνληαη ζην ιεηηνπξγηθφ ηεο θφζηνο αιιά ραξαθηεξίδνληαη σο δεκία θαη θαηαρσξνχληαη ζε ινγαξηαζκνχο απνηειεζκάησλ.οη θνζηνινγήζηκεο δαπάλεο θαηαρσξνχληαη ζηνπο ινγαξηαζκνχο ηεο νκάδαο 6 «Οξγαληθά Έμνδα θαη Δίδνο» ηνπ Δ.Γ.Λ.. θαη είλαη: 60 Ακνηβέο θαη έμνδα πξνζσπηθνχ 61 Ακνηβέο θαη έμνδα ηξίησλ 62 Παξνρέο ηξίησλ 63 Φφξνη θαη ηέιε 64 Γηάθνξα έμνδα 30

31 65 Σφθνη θαη ζπλαθή έμνδα θ.ι.π Με Κνζηνινγήζηκεο νλνκάδνπκε ηηο δαπάλεο νη νπνίεο, κε θνζηνινγηθά θξηηήξηα, δελ ελζσκαηψλνληαη ζην ιεηηνπξγηθφ θφζηνο. Σν θξηηήξην ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο φηαλ κεηαβάιιεηαη ην επίπεδν απαζρφιεζεο ή δξαζηεξηφηεηαο. ηαζεξφ θφζηνο είλαη ην θφζηνο ελφο παξαγσγηθνχ ηκήκαηνο ή ηνπ ζπλφινπ ηεο επηρείξεζεο ην νπνίν παξακέλεη ακεηάβιεην, θαηά κηα δνζκέλε ρξνληθή πεξίνδν. Καηά θαλφλα ην ζηαζεξφ θφζηνο ζπλδέεηαη κε ηνλ ρξφλν θαη φρη κε ηελ απαζρφιεζε ή ηελ παξαγσγή. Γηα ηνλ ιφγν απηφ νλνκάδεηαη θαη ρξνληθφ θφζηνο. Μεηαβιεηφ ή αλαινγηθφ θφζηνο είλαη ην θφζηνο ην νπνίν, σο ζπλνιηθφ κέγεζνο, κεηαβάιιεηαη αλάινγα κε ηε κεηαβνιή ηεο απαζρφιεζεο ή ηεο παξαγσγήο. Σν κεηαβιεηφ θφζηνο ηεο κνλάδαο ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο ή ηεο κνλάδαο απαζρφιεζεο είλαη πάληνηε ζηαζεξφ νζνδήπνηε θη αλ κεηαβάιιεηαη ε παξαγσγή ή ε απαζρφιεζε ή νπνηνδήπνηε θη αλ είλαη ην χςνο ηεο παξαγσγήο ή ηεο απαζρφιεζεο. Κφζηνο επθαηξίαο (opportunity cost) είλαη ην φθεινο πνπ ράλεη ε επηρείξεζε παίξλνληαο κηα ζπγθεθξηκέλε απφθαζε θη φρη θάπνηα άιιε αληί απηήο. Μάιηζηα έρεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία φηαλ πξφθεηηαη γηα καθξνπξφζεζκεο επελδχζεηο νη νπνίεο δεζκεχνπλ κεγάια θεθάιαηα ηεο επηρείξεζεο γηα αξθεηφ δηάζηεκα. Σν ινγηζηηθφ θφζηνο (accounting cost) ππνινγίδεηαη κε βάζε ηηο γεληθά παξαδεθηέο ινγηζηηθέο αξρέο εθφζνλ ην θφζηνο ησλ απνζεκάησλ, ησλ πξντφλησλ θαη ηεο πεξηφδνπ παξνπζηάδεηαη ζηηο δεκνζηεπκέλεο ινγηζηηθέο αξρέο. ρεηηθφ θαη κε ζρεηηθφ θφζηνο γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ ρεηηθφ θφζηνο (relevant cost) είλαη ην αλακελφκελν κειινληηθφ θφζηνο πνπ δηαθέξεη κεηαμχ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ ή απνθάζεσλ πνπ ζα ιάβεη ε δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο. Με ζρεηηθφ (non relevant cost) είλαη ην θφζηνο πνπ δελ κπνξεί λα επεξεαζζεί απφ ηηο απνθάζεηο ηεο δηνίθεζεο. 31

32 Τπάξρεη θαη ην δηαθνξηθφ θφζηνο (differential cost) ην νπνίν είλαη ε δηαθνξά κεηαμχ ηνπ θφζηνπο ησλ ελαιιαθηηθψλ ελεξγεηψλ ή απνθάζεσλ. Ολνκάδνπκε θνζηνινγηθή δηάξζξσζε κηαο νηθνλνκηθήο κνλάδαο ηελ θαηάηκεζε ή ην δηαρσξηζκφ ηεο ζε θνζηνινγηθέο ππνδηαηξέζεηο. Οη θνζηνινγηθέο ππνδηαηξέζεηο δεκηνπξγνχληαη κε απνθιεηζηηθφ ζρεδφλ ζθνπφ, ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θφζηνπο πνπ πξνθαιείηαη απφ ηελ χπαξμε θαη ιεηηνπξγία ηνπο. Ολνκάδνπκε ηελ νπνηαδήπνηε θνζηνινγηθή ππνδηαίξεζε ή πεξηνρή επζχλεο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο γηα ηελ νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ινγηζηηθή ζπγθέληξσζε θφζηνπο. Σν Δ.Γ.Λ.. πξνβιέπεη ηε δεκηνπξγία, ππνρξεσηηθά, πέληε θέληξσλ θφζηνπο φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη ινγηζηηθή ζπγθέληξσζε θφζηνπο, εθ φζνλ θπζηθά ε νηθνλνκηθή κνλάδα έρεη αληίζηνηρεο ιεηηνπξγίεο. Σα θέληξα απηά θφζηνπο είλαη : Κέληξν θφζηνπο Γηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο Κέληξν θφζηνπο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο Κέληξν θφζηνπο ιεηηνπξγίαο εξεπλψλ αλαπηχμεσο Κέληξν θφζηνπο ιεηηνπξγίαο Γηαζέζεσο Κέληξν θφζηνπο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ιεηηνπξγίαο Κέληξα εζφδσλ Ολνκάδνπκε φιεο ηηο ιεηηνπξγηθέο ππνδηαηξέζεηο ηεο Γηεχζπλζεο πσιήζεσλ θαη Marketing πνπ εκθαλίδνληαη ζην νξγαλφγξακκα ηεο επηρείξεζεο θαη δξαζηεξηνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά, άκεζα ή έκκεζα γηα ηηο πσιήζεηο. Κέληξα θέξδνπο. Ολνκάδνπκε νπνηαδήπνηε ιεηηνπξγηθή ή νξγαλσηηθή ππνδηαίξεζε ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη ινγηζηηθφο πξνζδηνξηζκφο ησλ κεγεζψλ εζφδνπ- θφζηνπο - απνηειέζκαηνο θαη ηεο νπνίαο ν πξντζηάκελνο επζχλεηαη απέλαληη ηεο Γηνίθεζεο γηα ηα κεγέζε απηά. Κέληξα επελδχζεσλ. Ολνκάδνπκε νπνηαδήπνηε νξγαλσηηθή ή ιεηηνπξγηθή ππνδηαίξεζε ηεο επηρείξεζεο, φπνπ ν Γηεπζπληήο ηεο επζχλεηαη γηα ην θέξδνο θαη ηελ απφδνζε ηνπ επελδεδπκέλνπ ζ απηήλ θεθαιαίνπ. Κέληξα επζχλεο. Ολνκάδνπκε ηελ νπνηαδήπνηε ιεηηνπξγηθή ή νξγαλσηηθή ππνδηαίξεζε ηεο επηρείξεζεο ή ηνπ νξγαληζκνχ γηα ηελ νπνία ν επηθεθαιήο 32

33 Γηεπζπληήο επζχλεηαη γηα ηε δξαζηεξηφηεηά ηεο, π.ρ. γηα ην έζνδν, ην θφζηνο θαη ην απνηέιεζκα πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζ απηή. Σα θέληξα επζχλεο κπνξεί λα είλαη: Κέληξα θφζηνπο Κέληξα εζφδσλ Κέληξα θέξδνπο Κέληξα επέλδπζεο Διεγρφκελν θφζηνο (controllable cost) είλαη εθείλν ην νπνίν κπνξεί λα επεξεαζζεί απφ ηνλ πξντζηάκελν ηνπ ηκήκαηνο ζε κηα ρξνληθή πεξίνδν. Με ειεγρφκελν θφζηνο (non controllable cost) είλαη εθείλν ηνπ νπνίνπ ε δεκηνπξγία ειέγρεηαη απφ θάπνην θεληξηθφ επίπεδν δηνίθεζεο. 1.9 ΣΔΥΝΙΚΔ ΚΟΣΟΛΟΓΗΗ. Δληφο ησλ παξαπάλσ ζπζηεκάησλ θνζηνιφγεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ιεηηνπξγνχλ νη αθφινπζεο βαζηθέο κέζνδνη θνζηνιφγεζεο : χζηεκα θνζηνιφγεζεο αλά δξαζηεξηφηεηα (Activity Base Costing System). χζηεκα πξφηππεο θνζηνιφγεζεο (Standard Costing System). χζηεκα άκεζεο θνζηνιφγεζεο (Marginal Costing System). χζηεκα πιήξνπο θνζηνιφγεζεο (Full Absorption Costing System). Δληφο ησλ παξαπάλσ ηερληθψλ θνζηνιφγεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη θαη ιεηηνπξγνχλ νη αθφινπζεο βαζηθέο κέζνδνη θνζηνιφγεζεο : Μέζνδνο θνζηνιφγεζεο ησλ ζπκπαξαγψγσλ. Μέζνδνο θνζηνιφγεζεο ησλ πνηθηιηψλ ηνπ απηνχ πξντφληνο. Μέζνδνο θνζηνιφγεζεο πξντφλησλ ειαηησκαηηθήο παξαγσγήο. Μέζνδνο θνζηνιφγεζεο ππνπξντφλησλ θαη ππνιεηκκάησλ. Μέζνδνο θνζηνιφγεζεο απνζεκάησλ πνπ αλαιψλνληαη ή πσινχληαη. Μέζνδνο ηνπ κέζνπ εηήζηνπ ζηαζκηθνχ φξνπ. 33

34 Μέζνδνο ηνπ κέζνπ κεληαίνπ ζηαζκηθνχ φξνπ. Μέζνδνο ηνπ θπθινθνξηαθνχ κέζνπ φξνπ ή ησλ δηαδνρηθψλ ππνινίπσλ. Μέζνδνο ηεο ζεηξάο εμαληιήζεσο (FIFO). Μέζνδνο ηεο αληηζηξφθνπ ζεηξάο εμαληιήζεσο (LIFO). Μέζνδνο ηνπ ζηαζεξνχ απνζέκαηνο. Μέζνδνο ηνπ εμαηνκηθεπκέλνπ θφζηνπο. Μέζνδνο ηνπ πξνηχπνπ θφζηνπο. Μέζνδνο ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο παξαγσγήο. Μέζνδνο ηεο θαζαξήο ξεπζηνπνηήζηκεο αμίαο. Ζ ηερληθή θνζηνιφγεζεο κε βάζε ηηο δξαζηεξηφηεηεο πξνζδηνξίδεη αθξηβέο θφζηνο θαη ιχλεη ην πξφβιεκα κεξηζκνχ ησλ ΓΒΔ (έκκεζσλ δαπαλψλ) ζηα πξντφληα. θνπφο ηεο κεζφδνπ είλαη λα πξνζδηνξηζηνχλ νη δξαζηεξηφηεηεο (activities) πνπ ρξεζηκνπνηεί ε παξαγσγή ηνπ πξντφληνο. Με άιια ιφγηα, ην θφζηνο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο θαηαινγίδεηαη ζηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο αλάινγα κε ηνλ αλ θαη ζην βαζκφ ρξήζεο πνπ έθαλαλ. Βήκαηα πξνζδηνξηζκνχ ηνπ θφζηνπο κε βάζε ηηο δξαζηεξηφηεηεο: Πξνζδηνξηζκφο ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ρξεζηκνπνηεί έλα πξντφλ γηα ηελ παξαγσγή ηνπ. Πξνζδηνξηζκφο ηνπ θφζηνπο θάζε δξαζηεξηφηεηαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή ηνπ πξντφληνο. Πξνζδηνξηζκφο θαη επηινγή ησλ θξηηεξίσλ πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηνλ θαηαινγηζκφ ηνπ θφζηνπο θάζε δξαζηεξηφηεηαο ζην πξντφλ Πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζπληειεζηή επηβάξπλζεο ηνπ θφζηνπο πξντφληνο αλά κνλάδα ρξεζηκνπνηνχκελεο γηα ηελ παξαγσγή ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Πιήξεο θνζηνιφγεζε είλαη ε θνζηνινγηθή κέζνδνο ζχκθσλα κε ην νπνίν νη δαπάλεο παξαγσγήο (ζηαζεξέο θαη κεηαβιεηέο) επηβαξχλνπλ θαη ελζσκαηψλνληαη ζην θφζηνο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Σν θφζηνο επίζεο ηεο απνγξαθήο ησλ πξντφλησλ πεξηιακβάλεη ηφζν ζηαζεξέο φζν θαη κεηαβιεηέο δαπάλεο ηεο ιεηηνπξγίαο παξαγσγήο. Σα Διιεληθά ινγηζηηθά πξφηππα απνδέρνληαη σο κέζνδν 34

35 απνηίκεζεο ησλ απνζεκάησλ ην πιήξεο θφζηνο Σα ζηνηρεία θφζηνπο ζηελ πιήξε θνζηνιφγεζε είλαη: Αλαιψζεηο ησλ άκεζσλ πιηθψλ (ΑΤ). Κφζηνο ηεο άκεζεο εξγαζίαο (ΑΔ). ΓΒΔ (ηαζεξά θαη κεηαβιεηά). Ζ πιήξεο θνζηνιφγεζε δηαθξίλεηαη ζε: Μεξηθή πιήξε θνζηνιφγεζε Οιηθή πιήξε θνζηνιφγεζε: πεξηιακβάλεη ΑΤ, ΑΔ, ΓΒΔ (ζηαζεξά θαη κεηαβιεηά), έμνδα δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο θαη ηφθνπο απαζρνινχκελνπ θεθαιαίνπ. Ζ πξφηππε Κνζηνιφγεζε Υξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ θαη ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ πξφηππνπ θφζηνπο ηεο πξαγκαηηθήο παξαγσγήο ησλ παξαγφκελσλ πξντφλησλ, ησλ πξαγκαηηθψλ αλαιψζεσλ ησλ ζηνηρείσλ ηνπ θφζηνπο, ηνπ πξαγκαηηθνχ θφζηνπο ησλ δαπαλψλ παξαγσγήο θαη ησλ απνθιίζεσλ κεηαμχ πξνηχπσλ θαη πξαγκαηηθψλ κεγεζψλ. 35

36 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΔΙΡΑ ΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ Οη γξήγνξεο αιιαγέο ζην επηρεηξεζηαθφ πεξηβάιινλ έρνπλ θέξεη ηα ζέκαηα ηεο δηνίθεζεο θφζηνπο ζηελ επηθάλεηα. Κάπνηνη παξάγνληεο ζπλερίδνπλ λα θάλνπλ ηε δηνίθεζε θφζηνπο έλαλ ζεκαληηθφ παξάγνληα ζηε δηαρείξηζε θαη ηε δηνίθεζε ησλ επηρεηξήζεσλ. Σέηνηνη παξάγνληεο είλαη θαη ε ρακειφηεξε απνξξφθεζε ηεο αγνξάο ζε πξντφληα ησλ νπνίσλ ε ηηκή απμάλεη, ε απμαλφκελε αιιαγή ζηα πξντφληα, ε αιιαγή ζηηο δηαδηθαζίεο, ν απμαλφκελνο αληαγσληζκφο θαη εζσηεξηθά θαη εμσηεξηθά θαζψο θαη νη γξήγνξεο αιιαγέο ζηελ ηερλνινγία ησλ πξντφλησλ, ε νπνία νδεγεί ζε κηθξφηεξνπο θχθινπο δσήο. ήκεξα ε δηνίθεζε θφζηνπο είλαη ππνρξεσκέλε, ιφγσ ησλ απαηηήζεσλ ηεο ζχγρξνλεο επνρήο, λα πξνζθέξεη πεξηζζφηεξα απ' φηη ε απιή ινγηζηηθή. Πξέπεη λα δψζεη πιενλέθηεκα ζηηο θαηαζθεπέο, ζηηο ιεηηνπξγίεο, ζηε δηαρείξηζε ησλ πξψησλ πιψλ ζηελ κεραλνινγία θαη ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά. Γηα λα αληαπνθξηζεί ζηα λέα δεδνκέλα ε δηνίθεζε θφζηνπο πξέπεη λα είλαη έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα. Πξέπεη λα ηθαλνπνηήζεη απαηηήζεηο φπσο: Ζ απνηειεζκαηηθή θνζηνιφγεζε Ζ ηηκνιφγεζε θαη ε εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο Ζ κέηξεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ ιεηηνπξγηψλ Ζ κέηξεζε ηεο θεξδνθνξίαο Ζ δηαρείξηζε ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο Ζ δηαρείξηζε απηνκαηνπνίεζεο Ζ αλαθνξά νινθιήξσζεο (action forced). Ζ απνηίκεζε α πιψλ απαληά ζην εξψηεκα πνηα είλαη ε αμία ησλ πξψησλ πιψλ πνπ αλαιψλνληαη? Ζ απάληεζε ζε απηήλ ηελ εξψηεζε δηεμάγεηαη κε ηνπο έμεο ηξφπνπο 1 :

37 FIFO (First In, First out) Μέζνδνο ζεηξάο εμάληιεζεο ησλ απνζεκάησλ πνπ ζεκαίλεη φηη απηφ πνπ κπαίλεη πξψηα ζηελ απνζήθε βγαίλεη πξψην LIFO (Last In, First out) Μέζνδνο αληίζηξνθεο ζεηξάο εμάληιεζεο ησ απνζεκάησλ απηφ πνπ κπαίλεη ηειεπηαίν βγαίλεη πξψηα δειαδή αληίζεηα απφ ηελ πξνεγνχκελε κέζνδν. Μέζνο ζηαζκηθφο φξνο ηαζκίδνληαη νη ηηκέο αγνξάο κε ηηο πνζφηεηεο θαη ππνινγίδεηαη έλαο κέζνο φξνο. Μέζνδνο ηεο ηηκήο αληηθαηάζηαζεο εδψ γίλεηαη ε ρξεζηκνπνίεζε ηεο ηξέρνπζαο ηηκήο αγνξάο. 2.2 ΤΠΟΓΔΙΓΜΑ ΚΑΣΑ ΠΑΡΑΓΓΔΛΙΑ ΒΖΜΑ 1 ο Μεηαθνξά δεδνκέλσλ απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή. Μεηαθέξνπκε ηελ αμία ηηο αξρηθήο απνγξαθήο ησλ απνζεκάησλ απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή. Μεηαθέξσ ηελ αμία ησλ αγνξψλ (θαζαξψλ) ηηο πεξηφδνπ απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή. Μεηαθνξά ησλ νξγαληθψλ εμφδσλ θαη είδνο ζηα θέληξα θφζηνπο σο ζρεηηθφ θχιιν κεξηζκνχ. Μεηαθνξά ησλ νξγαληθψλ εζφδσλ θαη είδνο απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή Μεηαθνξά ησλ εθηάθησλ θαη αλφξγαλσλ απνηειεζκάησλ (έθηαθηα θέξδή ή δεκίεο) απφ ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζηελ αλαιπηηθή ινγηζηηθή. ΒΖΜΑ 2ο Μεηαθνξά ζηα έμνδα ηηο παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο ή θαη ζηηο άιιεο ιεηηνπξγίεο ησλ αλαιψζεσλ ησλ απνζεκάησλ εθηφο ησλ πξψησλ πιψλ (αλαιψζηκα πιηθά, είδε ζπζθεπαζίαο, αληαιιαθηηθά παγίσλ. 37

38 ΒΖΜΑ 3ο Μεηαθνξά ηεο αξρηθήο απνγξαθήο ηεο παξαγσγήο ζε εμέιημε ζηνλ ινγαξηαζκφ θφζηνο παξαγσγήο. ΒΖΜΑ 4ο ρεκαηηζκφο θφζηνπο παξαγσγήο πξντφλησλ θαη ππνπξντφλησλ. ΒΖΜΑ 5ο Μεηαθνξά εηνίκσλ πξντφλησλ θαη ππνπξντφλησλ ζηελ απνζήθε ΒΖΜΑ 6ο Πξνζδηνξηζκφο θφζηνπο πσιεζέλησλ απνζεκάησλ (πξντφλησλ, εκπνξεπκάησλ θαη ππνπξντφλησλ) θαη πξνζδηνξηζκφο κηθηνχ απνηειέζκαηνο αλά θαηεγφξηα απνζέκαηνο. ΒΖΜΑ 7ο Μεηαθνξά ησλ κηθηψλ απνηειεζκάησλ απφ πσιήζεηο εκπνξεπκάησλ, πξντφλησλ, ινηπψλ απνζεκάησλ, ππεξεζηψλ θαη ινηπψλ νξγαληθψλ εζφδσλ ζηα απνηειέζκαηα πεξηφδνπ. Κιείζηκν ησλ ινγαξηαζκψλ 96 θαη κεηαθνξά ηνπο ζηνλ ινγαξηαζκφ 98 κεηά απφ απηήλ ηελ εγγξαθή ν ινγαξηαζκνί ηνπ 96 ζα πξέπεη λα θιείλνπλε εηδάιισο ζα έρνπκε θάλεη θάπνην ιάζνο. ΒΖΜΑ 8ο Μεηαθνξά ζηα απνηειέζκαηα πεξηφδνπ ησλ εμφδσλ πνπ βαξχλνπλ ηα κηθηά απνηειέζκαηα. ( δειαδή ηα έμνδα ιεηηνπξγηψλ δηνίθεζεο, έξεπλαο θαη αλάπηπμεο, δηάζεζεο, ρξεκαηνδφηεζεο) 38

39 Μεηά απφ απηή ηελ εγγξαθή ν ινγαξηαζκφο 92 ζα πξέπεη λα κελ έρεη ππφινηπν. ην ηέινο ησλ 8 βεκάησλ ππφινηπα ζα έρνπλ νη πξσηνβάζκηνη ινγαξηαζκνί 90 δηάκεζνη αληηθξηδφκελνη ινγαξηαζκνί, 93- θφζηνο παξαγσγήο ( παξαγσγή ζε εμέιημε, κφλν αλ ππάξρνπλ εκηηειή πξντφληα), 94- απνζέκαηα θαη ν 98- αλαιπηηθά απνηειέζκαηα. Γηα λα γίλεη θαηαλνεηφ, πψο ε πιεξνθφξεζε πνπ παξέρεη ε ινγηζηηθή ηνπ θφζηνπο βνεζά ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε ζηε ιήςε απνθάζεσλ, είλαη ζεκαληηθφ λα αλαθεξζνχλ ηα βήκαηα πνπ αθνινπζνχληαη γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ. Όινη καο είκαζηε αληηκέησπνη θαζεκεξηλά κε πνιιέο απνθάζεηο κεξηθέο δε, είλαη ηφζν ζπλεζηζκέλεο θαη αζήκαληεο, πνπ καο θάλνπλ λα ζθεθηφκαζηε ιίγν γηα ηελ απφθαζε πνπ πξέπεη λα πάξνπκε, ή γηα ηε δηαδηθαζία πνπ πξέπεη λα αθνινπζήζνπκε γηα λα πάξνπκε ηελ απφθαζε. Κάζε κηα απφ ηηο θαζεκεξηλέο δξαζηεξηφηεηεο απαηηεί κηα απφθαζε, αιιά πηζαλφηαηα αλαθαινχκε νξηζκέλνπο παξάγνληεο, νη νπνίνη επεξεάδνπλ ηελ απφθαζε, ή νξηζκέλεο πιεξνθνξίεο νη νπνίεο καο βνεζνχλ ζην λα απνθαζίδνπκε. πλήζσο νη άλζξσπνη ζπκνχληαη κφλν ηηο πην ζπνπδαίεο απνθάζεηο, φπσο ε αγνξά ελφο θαηλνχξγηνπ απηνθηλήηνπ ή ε επηινγή κηαο εξγαζίαο. Ζ ίδηα θαηάζηαζε παξαηεξείηαη θαη ζηηο επηρεηξήζεηο. Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε παίξλνπλ θαζεκεξηλά πνιιέο απνθάζεηο, κεξηθέο απφ ηηο νπνίεο έρνπλ κεγαιχηεξε επίπησζε απφ άιιεο θαη άξα απαηηνχλ πεξηζζφηεξν πξνζεθηηθή αλάιπζε. Οη ζπλεζηζκέλεο απνθάζεηο ζπλήζσο απαηηνχλ κηθξή αλάιπζε ή πξνζνρή. Πεξηζζφηεξν πνιχπινθεο απνθάζεηο απαηηνχλ πεξηζζφηεξεο πεγέο πιεξνθφξεζεο, φπσο π.ρ. ε θαηαζθεπή ελφο θηηξίνπ κηαο λέαο παξαγσγήο ή ε αλάπηπμε κηαο λέαο γξακκήο παξαγσγήο, πνπ ζπρλά αμηνινγνχληαηρξεζηκνπνηψληαο πνιχπινθα αλαιπηηθά καζεκαηηθά ππνδείγκαηα. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε επίπησζε πνπ έρεη κηα απφθαζε ζηνπο ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ, ηφζν πεξηζζφηεξν ππάξρεη ε αλάγθε λα αλαιπζεί πξνζεθηηθά θαη ζπζηεκαηηθά. Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα θαηαλννχλ θαιά ηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαζψο θαη ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο αλαιχζεηο κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε ησλ επηζπκεηψλ απνηειεζκάησλ. 39

40 Πνιινί εξεπλεηέο έρνπλ αλαιχζεη ηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαη έρνπλ αλαπηχμεη κηα ππνδνκή γλψζεσλ γλσζηή σο ζεσξία απνθάζεσλ. χκθσλα κε ηελ ζεσξία απνθάζεσλ, ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ κπνξεί λα δηαζπαζζεί ζε κία ζεηξά απφ επηκέξνπο βήκαηα, ηα νπνία λα κπνξνχλ λα εθαξκνζηνχλ ζε νπνηαδήπνηε απφθαζε αλαιχνληαο ηα πξνβιήκαηα ινγηθά. Καηά πάζα πηζαλφηεηα δχν άηνκα πνηέ δελ ιακβάλνπλ απνθάζεηο θαηά ηνλ ίδην αθξηβψο ηξφπν. Χζηφζν νη πεξηζζφηεξνη άλζξσπνη ζπκθσλνχλ φηη ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ πεξηιακβάλεη ηα αθφινπζα βήκαηα: Καζνξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο. Αλαγλψξηζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ. πγθέληξσζε ησλ ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ. Λήςε ηεο απφθαζεο. 1) Καθοπιζμόρ ηος Πποβλήμαηορ Όιεο νη δξαζηεξηφηεηεο ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ εμαξηψληαη απφ ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ πξνβιήκαηνο. Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα είλαη ηθαλά λα αλαγλσξίδνπλ πνιχ θαιά ην εηδηθφ πξφβιεκα. Δάλ φκσο δελ κπνξνχλ, ηφηε ζα πξέπεη λα αθηεξψλνπλ ζεκαληηθφ ρξφλν θαη λα αλαδεηνχλ πνιιέο πεγέο γηα ηελ αλαγλψξηζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ιχζεσλ θαη γηα ηελ ζπιινγή ησλ πιεξνθνξηψλ, νη νπνίεο δελ είλαη δηαζέζηκεο γηα λα ιπζεί ην πξφβιεκα. Γηα παξάδεηγκα, αο δνχκε κηα εηδηθή πεξίπησζε γηα λα θαηαλνήζνπκε πσο ιεηηνπξγεί ε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ. Σα δηνηθεηηθά ζηειέρε δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ ηεο εηαηξείαο Α. ΔΛΛΑ είραλ αλαθέξεη φηη ηα θφζηε ηεο παξαγσγήο είλαη κεγαιχηεξα απφ φηη είραλ ζρεδηαζηεί. Ζ δηνίθεζε ελδηαθέξεην λα θαηαλνήζεη ην εηδηθφ πξφβιεκα πνπ πξνθάιεζε ηελ αχμεζε ηνπ θφζηνπο, ψζηε λα έθαλε ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηε δηφξζσζε ηνπ. Ο δηεπζπληήο παξαγσγήο παξαηήξεζε, φηη ην ηκήκα ηνπ ρξεσλφηαλ ζεκαληηθά κε πεξηζζφηεξν απφ ην ζπλεζηζκέλν θφζηνο αηζαιηνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχζαλ ζηελ παξαγσγή ζεξκνζηθψλσλ. Γηα ην ιφγν απηφ ελεκέξσζε ην δηεπζπληή ηνπ εξγνζηαζίνπ, ν νπνίνο κε ηε ζεηξά ηνπ ππέζεζε φηη ν πξντζηάκελνο ησλ πξνκεζεηψλ δελ ήηαλ ηθαλφο λα εμαζθαιίζεη ηηο πξψηεο χιεο ζε ρακειφηεξεο ηηκέο. Μία αλάιπζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπ ηκήκαηνο ησλ πξνκεζεηψλ, σζηφζν, 40

41 έδεημε φηη ε αχμεζε ηνπ θφζηνπο ήηαλ απνηέιεζκα ηεο αιιαγήο ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ ρξεζηκνπνηνπκέλνπ αηζαιηνχ. Πηζηεχνληαο φηη νη πξνδηαγξαθέο ηνπ αηζαιηνχ άιιαμαλ ρσξίο λα είλαη απαξαίηεην, ν δηεπζπληήο παξαγσγήο πξνζπάζεζε λα δηεξεπλήζεη πνηνο πήξε απηή ηελ απφθαζε. Μηα έξεπλα ζε βάζνο έδεημε φηη ε αιιαγή ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ πιηθνχ είρε γίλεη αξρηθά απφ ηνπο κεραληθνχο παξαγσγήο, έπεηηα απφ αλαθνξά ηνπ ηκήκαηνο πσιήζεσλ φηη ε ρξεζηκνπνίεζε θζελνχ πιηθνχ είρε ζαλ απνηέιεζκα ηελ παξαγσγή θαθήο πνηφηεηαο πξντφληνο. Σν εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ήηαλ αλαγθαίν γηα λα παξαρζεί πξντφλ πεξηζζφηεξν αλζεθηηθφ θαη άξα πεξηζζφηεξν ειθπζηηθφ ζε ζχγθξηζε κε αληαγσληζηηθά πξντφληα. Πνηφ είλαη πξαγκαηηθά ην πξφβιεκα ζ' φιε απηή ηελ θαηάζηαζε; Γελ είλαη θπζηθά ηνπ ηκήκαηνο πξνκεζεηψλ ή ηνπ ηκήκαηνο ζρεδηαζκνχ ή ηνπ ηκήκαηνο πσιήζεσλ. Σν πξφβιεκα είλαη ην απμεκέλν θφζηνο απφ ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπ εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ πιηθνχ. Ζ απφθαζε λα ππνθαηαζηαζεί έλα πιηθφ (αηζάιη) απφ άιιν πςειφηεξνπ θφζηνπο ρσξίο λα γίλεη ζρεηηθή έξεπλα ζην ηη απνηέιεζκα ζα έρεη πάλσ ζην γεληθφ θφζηνο ηνπ πξντφληνο, κπνξεί λα έρεη βέβαηα ζαλ απνηέιεζκα έλα θαιχηεξν πξντφλ αιιά φκσο λα κε κπνξεί λα ηηκνινγεζεί αληαγσληζηηθά. Αξθεηά πνιχπινθα πξνβιήκαηα κεξηθέο θνξέο απαηηνχλ εθηελέζηεξε αλάιπζε γηα λα πξνζεγγηζηεί έλαο ζσζηφο πξνζδηνξηζκφο ηνπ πξνβιήκαηνο. 2) Αναγνώπιζη ηυν εναλλακηικών λύζευν Έρνληαο θαζνξίζεη ην πξφβιεκα, πνην είλαη ην επφκελν βήκα ζηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ; Τπάξρνπλ πεξηζζφηεξεο απφ κηα εθηθηέο ιχζεηο γηα ηα πεξηζζφηεξα πξνβιήκαηα. Γηα λα πάξνπλ ηελ πην απνηειεζκαηηθή απφθαζε ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα γλσξίδνπλ φιεο ηηο ελδερφκελεο πξαθηηθέο ιχζεηο. ε απηή ηελ θάζε ηεο ιήςεο απφθαζεο ηα δηνηθεηηθά ζηειέρε πξέπεη λα θάλνπλ ρξήζε ηεο επθπΐαο ηνπο. Ζ ηφικε θαη ε δεκηνπξγηθφηεηα είλαη ελεξγεηηθά ζηνηρεία, φηαλ αλαγλσξίδνληαη νη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο θαη δελ ρξεηάδεηαη λα είλαη θαζφινπ επηθπιαθηηθά ή αλαζηαιηηθά απφ ηελ ζηηγκή πνπ νη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο ζα αμηνινγεζνχλ ζε θάπνηα κεηαγελέζηεξε θάζε. 41

42 Αιιά αο γπξίζνπκε ζην πξφβιεκα ηνπ πςεινχ θφζηνπο ησλ πιηθψλ πνπ αληηκεησπίζηεθε απφ ηελ δηνίθεζε ηεο εηαηξείαο ΕΑΝ ΔΛΛΑ. Ο δηεπζπληήο παξαγσγήο ζα ήζειε βέβαηα λα επηηεπρζνχλ ηα πξνυπνινγηζηηθά θφζηε ηεο επηρείξεζεο γηα ηελ παξαγσγή ησλ ζεξκνζηθψλσλ, ρσξίο λα αδπλαηίζεη ε ζέζε ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά. ε ζχζθεςε ησλ δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ πνπ έγηλε, πξνηάζεθαλ αξθεηέο δηαθνξεηηθέο πηζαλέο ιχζεηο. Κάπνην δηνηθεηηθφ ζηέιερνο πξφηεηλε έλα πιήξε έιεγρν ησλ εηδηθψλ πξνδηαγξαθψλ ρξεζηκνπνηνχκελνπ αηζαιηνχ, ψζηε λα απνδεηρζεί εάλ ε αιιαγή είλαη πξαγκαηηθά εγγπεκέλε. Μία άιιε πξφηαζε αλαθεξφηαλ ζε κηα αχμεζε ηεο ηηκήο ηνπ πξντφληνο ζπλνδεπφκελε απφ έλα εηδηθφ δηαθεκηζηηθφ πξφγξακκα γηα λα ηνληζζεί ε πνηνηηθή αλσηεξφηεηα ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ πιηθψλ. Μία ηξίηε ελαιιαθηηθή ιχζε ήηαλ λα ρξεζηκνπνηεζεί ην πξνεγνχκελν αηζάιη γηα ηελ θαηαζθεπή, αιιά λα πξνζηεζεί έλα εηδηθφ πξνζηαηεπηηθφ θάιπκκα. Μηα ηέηαξηε ιχζε πξφηεηλε κείσζε ηνπ θφζηνπο ηνπ κνλσηηθνχ πιηθνχ θαη ηεο εμσηεξηθήο επέλδπζεο ηνπ ζεξκνζίθσλα γηα λα αληηζηαζκηζηεί ην πςειφηεξν θφζηνο ηνπ αηζαιηνχ. Κακία απφ απηέο ηηο παξαπάλσ ελαιιαθηηθέο πξνηάζεηο δελ κπνξεί λα γίλεη απνδεθηή ή λα απνξξηθζεί έσο φηνπ απνθηεζεί θαη αλαιπζεί ε ζρεηηθή πιεξνθφξεζε. Απηνί πνπ ιακβάλνπλ ηηο απνθάζεηο βνεζνχληαη απφ ηνπο πνηθίινπο ηξφπνπο πιεξνθφξεζεο πνπ έρνπλ λα επηιέμνπλ απφ δηάθνξεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο. Οξηζκέλε πιεξνθφξεζε κπνξεί λα είλαη ππνθεηκεληθή θαη άιιε αληηθεηκεληθή. Κάπνηα κπνξεί λα πξνέξρεηαη κέζα απφ ηνλ νξγαληζκφ - εζσηεξηθή πιεξνθφξεζε -θαη άιιε έμσ απφ ηνλ νξγαληζκφ εμσηεξηθή πιεξνθφξεζε -. Άιιε πιεξνθφξεζε κπνξεί λα βαζίδεηαη ζηα παξειζφληα θφζηε θαη γεγνλφηα θαη άιιε ζηηο πξνζδνθίεο ηεο δηνίθεζεο ζρεηηθά κε ηα κειινληηθά θφζηε ή γεγνλφηα. Όπνηα θαη λα είλαη ε θχζε ηεο πιεξνθφξεζεο πξέπεη λα είλαη ρξήζηκε ζ' απηφλ πνπ ιακβάλεη απνθάζεηο. Μφλν ε πιεξνθφξεζε πνπ επηδξά πάλσ ζηηο απνθάζεηο πξέπεη λα ππνινγίδεηαη, ελψ αληίζεηα, ε πιεξνθφξεζε πνπ δελ επηδξά ζηηο απνθάζεηο δελ πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε. Με ηηο ηξνκαθηηθέο δπλαηφηεηεο ηεο επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ απφ ηνπο ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηέο, απηνί νη νπνίνη ιακβάλνπλ απνθάζεηο, ζπρλά είλαη πιεκκπξηζκέλνη κε ηεξάζηηεο πνζφηεηεο 42

43 απφ δεδνκέλα. Απηή ε «ππεξπιεξνθφξεζε» κπνξεί λα απνθεπρζεί, εάλ επηιεγνχλ πξνζεθηηθά κφλν εθείλεο νη πιεξνθνξίεο πνπ είλαη ζρεηηθέο. Ζ πιεξνθφξεζε πξέπεη λα απμάλεη ηε γλψζε απηνχ πνπ ιακβάλεη ηηο απνθάζεηο, ζρεηηθά κε ην πξφβιεκα πνπ εξεπλάηαη ή λα κεηψλεη ηνλ θίλδπλν ηνπ λα πάξεη κηα ιαλζαζκέλε απφθαζε. Γηα παξάδεηγκα, ε εηαηξεία ΕΑΝ ΔΛΛΑ αμηνινγεί ελαιιαθηηθέο πξνζηαηεπηηθέο δηαδηθαζίεο γηα ηνπο ζεξκνζίθσλεο ηεο. Ο επφπηεο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο, είλαη ελήκεξνο γηα ηηο ηέζζεξηο δηαθνξεηηθέο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο πνπ πξέπεη λα εθαξκνζηνχλ, αιιά θάζε κηα πξέπεη λα ειεγρζεί γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο. Δάλ κηα απ' απηέο είλαη ζχκθσλε κε ηα απαξαίηεηα θξηηήξηα, νη άιιεο πξέπεη λα παξακεξηζηνχλ. Αιιά πνηα είλαη ε πην ηαηξηαζηή ελαιιαθηηθή ιχζε; Πσο κπνξεί ε πιεξέζηεξε πιεξνθφξεζε λα βνεζήζεη ζην λα πξνζεγγηζηεί θάπνηα απφθαζε κε ην ιηγφηεξν θφζηνο ή θίλδπλν ηνπ λα γίλεη θάπνην ιάζνο; Με πεξηζζφηεξε πιεξνθφξεζε ν επφπηεο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο έρεη 25% κεγαιχηεξε δπλαηφηεηα λα πξνβιέςεη ηε ζσζηή ελαιιαθηηθή ιχζε. Με κηα ηπραία επηινγή, κπνξεί λα απαηηεζεί λα ειέγμεη 2, 3 ή φιεο, δειαδή θαη ηηο ηέζζεξηο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, πξηλ θαηαιήμεη ζηελ απνδεθηή. Όηαλ είλαη πιεξνθνξεκέλνο φηη κία απφ ηηο ιχζεηο δελ είλαη ζπκβαηή κε ην αηζάιη, απηή ε πιεξνθφξεζε απμάλεη ηελ πηζαλφηεηα λα πξνβιέςεη ζσζηά θαηά ην 1/3 κεηψλνληαο έηζη ηνλ θίλδπλν πνπ επηθέξεη έλα επηπιένλ πςειφ θφζηνο. Καηά ζπλέπεηα ν επφπηεο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο βξίζθεη φηη κηα απφ ηηο δηαζέζηκεο επεμεξγαζίεο είρε ειεγρζεί ηνλ πξνεγνχκελν ρξφλν απφ θάπνην άιιν ηκήκα ηεο επηρείξεζεο θαη δελ εθπιήξσζε ηηο πξνδηαγξαθέο. Απηή ε πξφζζεηε πιεξνθφξεζε κεηψλεη ηνλ θίλδπλν ηνπ ιάζνπο θαηά 50% εθφζνλ κφλνλ δχν απφ ηηο επεμεξγαζίεο κέλνπλ γηα εμέηαζε. Όηαλ ν κεραληθφο ηεο " παξαγσγήο καζαίλεη φηη κηα απφ ηηο δχν επεμεξγαζίεο δελ είλαη ζπκβαηή κε ηε ράιθηλε επέλδπζε απηή ε πιεξνθφξεζε δελ είλαη ηειείσο ζρεηηθή κε ηελ απφθαζε. Μπνξνχκε λα δνχκε φηη ε ζρεηηθή πιεξνθφξεζε αχμεζε ηε γλψζε ηεο θαηάζηαζεο θαη κείσζε ηνλ. θίλδπλν, λα επηιεγεί ε ιάζνο επεμεξγαζία γηα έιεγρν. Όηαλ κηα επεμεξγαζία ηειηθά επηιέγεηαη ην θφζηνο ηεο γίλεηαη κέξνο ηεο πιεξνθφξεζεο απηήο ηεο ελαιιαθηηθήο ιχζεο. 43

44 ην παξάδεηγκα καο κε ηνλ ζεξκνζίθσλα ηα δεδνκέλα θφζηνπο πξνεηνηκάδνληαη γηα θάζε κηα απφ ηηο πξνηεηλφκελεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, ψζηε λα επηηεπρζεί ε πιεξνθφξεζε ζρεηηθά κε ηηο νηθνλνκηθέο ζπλέπεηεο θάζε κηαο πξνηεηλφκελεο ελαιιαθηηθήο ιχζεο Γηα παξάδεηγκα, κηα εηαηξεία απνθαζίδνληαο γηα ηνλ ηφπν εγθαηάζηαζεο ελφο θαηαζηήκαηνο, ζα πξέπεη λα εμεηάζεη ην θπθινθνξηαθφ, ηνπο πηζαλνχο πειάηεο πνπ δνπλ ζηελ πεξηνρή, ην δηαζέζηκν εξγαηηθφ δπλακηθφ, ην θφζηνο εγθαηάζηαζεο, ηελ χπαξμε ζηελ πεξηνρή αληαγσληζηηθψλ θαη ζπκπιεξσκαηηθψλ επηρεηξήζεσλ θαζψο θαη άιιεο κεηαβιεηέο. Πνιιέο επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ππνδείγκαηα απνθάζεσλ γηα λα επηιχζνπλ ηα πξνβιήκαηα. Έλα ππφδεηγκα απφθαζεο είλαη κηα καζεκαηηθή πεξηγξαθή ηνπ ηξφπνπ πνπ πξέπεη λα ιεθζεί ε απφθαζε. Σα ππνδείγκαηα απφθαζεο είλαη θαηάιιεια γηα ιήςε απνθάζεσλ ζε πεξηπηψζεηο φπνπ ην ίδην ην πξφβιεκα εκθαλίδεηαη ζπρλά. Σα πεξηζζφηεξα ππνδείγκαηα απφθαζεο ηππηθά ρξεζηκνπνηνχλ αληηθεηκεληθέο πιεξνθνξίεο. Γηα παξάδεηγκα, έλα ζηέιερνο πξέπεη λα απνθαζίζεη γηα ηελ αγνξά ελφο πιηθνχ θάζε θνξά πνπ ην πιηθφ γηα πξνκήζεηα θαηέξρεηαη ζηηο 50 κνλάδεο. Σν ππφδεηγκα απφθαζεο πξέπεη, λα είλαη: «Παξαγγειία 500 κνλάδσλ πιηθνχ φηαλ ην απφζεκα ηνπ θζάζεη ζηηο 50 κνλάδεο». Άιιεο κεηαβιεηέο πνπ κπνξεί λα πεξηθιείνληαη ζην ππφδεηγκα απφθαζεο είλαη ην θφζηνο ηεο παξαγγειίαο ή ν ρξφλνο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ παξάδνζε ζηελ απνζήθε. Δπηπξφζζεηεο κεηαβιεηέο θάλνπλ ην ππφδεηγκα απφθαζεο πην ζχλζεην. Αλεμάξηεηα αλ είλαη απιφ ή ζχλζεην, ην ππφδεηγκα ρξεζηκνπνηείηαη ζαλ «απηφκαηνο πηιφηνο» δίλνληαο έηζη ηελ δπλαηφηεηα ζηα ζηειέρε λα δηαζέηνπλ ην ρξφλν ηνπο ζε πεξηζζφηεξν δχζθνιεο απνθάζεηο, πνπ ζηεξίδνληαη ζε ππνθεηκεληθέο εθηηκήζεηο. ε ηειηθή αλάιπζε, ε πνηφηεηα ηεο απφθαζεο είλαη πςειή, εάλ ε απφθαζε νδεγεί ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ νξγαληζκνχ. Ζ δηαδηθαζία ιήςεο ηεο απφθαζεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζην ζρήκα 1.1 είλαη ε ίδηα αλεμάξηεηα αλ ρξεζηκνπνηείηαη θάπνην ζπγθεθξηκέλν ππφδεηγκα απφθαζεο ή 44

45 σήμα 1.1 Γιαδικαζία λήτηρ απόθαζηρ 45

46 ΚΔΦΑΛΑΙΟ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑ 1 Σν έξγν κε ην νπνίν ζα αζρνιεζνχκε, θαη ζα επεμεξγαζηνχκε ζηελ εξγαζία απηή είλαη ην «ΔΞΟΠΛΗΜΟ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟΤ ΚΔΝΣΡΟΤ «ΔΤΞΔΗΝΟ ΠΟΝΣΟ»». Σν έξγν ραξαθηεξίδεηαη σο ειεθηξνκεραλνινγηθφ θαη πεξηιακβάλεη εξγαζίεο ειεθηξνκεραλνινγηθέο αιιά θαη νηθνδνκηθέο, φπσο απηέο πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ζηελ ηερληθή έθζεζε θαη ζηελ ηερληθή πεξηγξαθή ηνπ έξγνπ νη νπνίεο παξαζέηνληαη ζην παξάξηεκα Α. Ο ρξφλνο εθηέιεζεο ηνπ έξγνπ είλαη 6 κήλεο θαη ε ζπλνιηθή δαπάλε ηνπ έξγνπ αλέξρεηαη ζε ,30 απφ ηηο νπνίεο ,70 γηα Φ.Π.Α. Ζ εξγαζία απηή αζρνιείηαη κε ην ρξνληθφ πξνγξακκαηηζκφ ησλ εξγαζηψλ ηνπ έξγνπ, κε ηε βνήζεηα ππνινγηζηηθψλ πξνγξακκάησλ. Ζ πξνζπάζεηα επηθεληξψλεηαη ζηνλ αξρηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ έξγνπ θαη φρη ζηελ εμέιημε ηνπ αλ θαη απηή ε δπλαηφηεηα παξέρεηαη απφ ηα πξνγξάκκαηα. Γεδομένα έπγος Οη απαηηνχκελεο εξγαζίεο θαζνξίδνληαη απφ ηελ ηερληθή έθζεζε θαη ηελ ηερληθή πεξηγξαθή ηνπ έξγνπ. Όπσο πξνθχπηεη ην έξγν απνηειείηαη απφ εξγαζίεο πνπ κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζηηο εμήο θαηεγφξηεο: Οηθνδνκηθέο Απνρέηεπζεο Ύδξεπζεο Ζιεθηξνινγηθέο Αζζελψλ Ρεπκάησλ Κιηκαηηζκνχ Ππξαζθάιεηαο Γηάθνξεο Αξρηθά δεκηνπξγνχκε κηα ζεηξά εξγαζηψλ αλά θαηεγφξηα πξνθείκελνπ λα ππάξμεη κηα αξρηθή εηθφλα ηνπ ρξνληθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ηνπ έξγνπ. Ζ ζεηξά εξγαζηψλ έρεη θαζνξηζηεί κε ηε βνήζεηα ηερληθψλ (ειεθηξνιφγσλ, πδξαπιηθψλ, κεραλνιφγσλ ειεθηξνιφγσλ, θ.α.) πνπ έρνπλ πξαθηηθή γλψζε πάλσ ζην αληηθείκελν 46

47 ειεθηξνκεραλνινγηθέο εγθαηαζηάζεηο. Παξαθάησ παξαζέηνπκε αλαιπηηθά ηηο θαηεγνξίεο εξγαζηψλ ΟΙΚΟΓΟΜΙΚΑ Γηάλνημε αχιαθνο ζε ιηζνδνκή ή ζθπξφδεκα Δθζθαθή θαη επαλαπιήξσζε ράλδαθα Γηάλνημε νπήο ζε ιηζνδνκή Γηάλνημε νπήο ζε ζθπξφδεκα Φεπδνξνθή απφ γπςνζαλίδεο κε κφλσζε Σνηρνπνηία δηπιήο φςεο κε γπςνζαλίδεο κε κφλσζε Πφξηεο πξεζζαξηζηέο Πφξηεο θαξθσηέο-πεξαζηέο Ταινπίλαθεο πάρνπο 6 mm Δμσηεξηθά Ξχιηλα παινζηάζηα Διαηνρξσκαηηζκνί θνηλψλ μχιηλσλ επηθαλεηψλ Βεξλίθσκα μχιηλσλ επηθαλεηψλ Δπηζηξψζεηο κε θεξακηθά πιαθάθηα ηχπνπ Cotto Δπελδχζεηο κε πιαθάθηα απφ πνξζειάλε Υξσκαηηζκνί γπςνζαλίδσλ κε πιαζηηθφ ρξψκα ΑΠΟΥΔΣΔΤΗ Φρεάηηο αποτέηεσζες Φξεάηην 40 cm X 50 cm Φξεάηην 50 cm X 60 cm ωιήλας πιαζηηθός αποτέηεσζες PVC-4AT D= 40 mm D= 50 mm D= 63 mm D= 75 mm D= 100 mm D= 125 mm χζηεκα απνρέηεπζεο φκβξησλ-πδξνξξνέο απφ ραιθνζσιήλα Φ180 47

48 ηθφλη δαπέδνπ πιαζηηθφ Φ125 Μπαιθνλνζίθσλν κε D=40 θαη ζθαξάθη Φ100 Υπηνζίδεξν θαιχκκαηα θξεαηίσλ Νηπηήξαο πνξζειάλεο 40Υ50cm Νηπηήξαο πνξζειάλεο 40Υ50cm γηα ΑΜΚ Νεξνρχηεο Υαιχβδηλνο αλνμεηδ 2 ζθαθψλ πιάηε 70 cm, κεθ 1,90 cm Λεθάλε απνρσξ ρακει πηεζ απφ πνξζειάλε κε ζχλνιν εμάξηεκα Λεθάλε απνρσξ επξσπ ηχπνπ κε δνρείν εθιχζεσο, κε κπξάηζν ζηήξημεο, κε θάζηζκα ΑΜΚ Οπξεηήξην φξζην 1 ζέζεο πνξζειάλεο Καζξέπηεο ηνίρνπ πάρνπο 4 mm Καζξέπηεο ηνίρνπ πάρνπο 4 mm γηα ΑΜΚ Πνηεξνζήθε πνξζειάλεο πιήξεο απσλνζήθε πνξζειάλεο πιήξεο Δηαδέξα ληπηήξα πνξζειάλεο πιήξεο ΤΓΡΔΤΗ Φξεάηην Τδξνκεηξεηή ωιήλας γαιβαληζκέλος βαρέως ηύποσ D=1/2" D=3/4" D=1'' D=1 1/2" D=2" D=2 1/2" D=4" Ραθόρ ταιύβδηλο γαιβαληζκέλο D=1/2" D=3/4" D=1 D=1 1/2" 48

49 D=2" D=2 1/2" σιήλαο πιαζηηθνχ δηθηπσκέλνπ πνιπαηζπιελίνπ ΥΡΔ ή VPE Φ16 Υ 2 mm ζε ζπηξάι Φ28 σιήλαο πιαζηηθνχ δηθηπσκέλνπ πνιπαηζπιελίνπ ΥΡΔ ή VPE Φ18 Υ 2 mm ζε ζπηξάι Φ28 Ραθόρ ορεητάιθηλο Ραθφξ νξεηράιθηλν 16 mm X 1/2" Ραθφξ νξεηράιθηλν 18 mm X 1/2" σιιέθηες δηαλοκής λερού Δηζφδνπ 3/4", εμφδσλ 8 Υ 1/2" Δηζφδνπ 3/4", εμφδσλ 3 Υ 1/2" Δηζφδνπ 3/4", εμφδσλ 2 Υ 1/2" Βάλα ζθαηρηθή ορεητάιθηλε D=3/4" D=1 D=1 1/2" D=2" Νηνπιαπάθη εληνηρηζκνχ δηαθιάδσζεο θαη ζπιιεθηψλ Γηαθφπηεο νξεηράιθηλνο γσληαθφο D=1/2" Γηαθφπηεο νξεηράιθηλνο D=3/4" Αλακηθηήξαο δηακέηξνπ 1/2", ζεξκνχ-ςπρξνχ λεξνχ επηρξσκ γηα ληπηήξα Αλακηθηήξαο δηακέηξνπ 1/2", ζεξκνχ-ςπρξνχ λεξνχ επηρξσκ γηα ληπηήξα ΑΜΚ Αλακηθηήξαο κπαηαξία λεξνρχηε δηακέηξνπ 1/2", ζεξκνχ-ςπρξνχ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΚΑ ωιήλας ειεθηρηθώλ γρακκώλ, πιαζηηθός,εσζύς 49

50 Φ13.5 Φ16 Φ21 Φ29 ωιήλας ειεθηρηθώλ γρακκώλ, πιαζηηθός,ζπηράι Φ13.5 Φ16 Φ21 Φ29 Καλάιη δηέιεσζες ειεθηρηθώλ γρακκώλ Γηαζηάζεσλ 32 Υ 12.5 mm Γηαζηάζεσλ 75 Υ 20 mm Κοσηί δηαθιαδώζεως Γηαζηάζεσλ Φ70 ζηξνγγπιφ Γηαζηάζεσλ 100 Υ 100 mm ηεηξάγσλν Γηαζηάζεσλ 80 Υ 80 mm ηεηξάγσλν Ηιεθηρηθός πίλαθας Γεληθφο πίλαθαο Τπνπίλαθαο αίζνπζαο πξνβνιήο-γξαθείνπ Τπνπίλαθαο κφληκεο έθζεζεο Τπνπίλαθαο θσηηζκνχ ζθελήο Τπνπίλαθαο θιηκαηηζκνχ Δζράξα θαισδίσλ Φξεάηην επίζθεςεο θαισδίσλ Σξηγσληθή γείσζε Κνπηί νξγάλσλ δηαθνπήο Κνπηί δηαθιαδψζεσο ελδνπέδηαο δηαλνκήο Μολοποιηθό θαιώδηο ηύποσ ΝΤΑ Γηαηνκήο 1.5 mm 2 Γηαηνκήο 2.5 mm 2 Γηαηνκήο 4 mm 2 50

51 Γηαηνκήο 6 mm 2 Καιώδηο ηύποσ ΝΤΜ Γηαηνκήο 2 Υ 1.5 mm 2 Γηαηνκήο 3 Υ 1.5 mm 2 Γηαηνκήο 3 Υ 2.5 mm 2 Καιώδηο ηύποσ ΝΤΤ Γηαηνκήο 3 Υ 2.5 mm 2 Γηαηνκήο 3 Υ 4 mm 2 Γηαηνκήο 5 Υ 4 mm 2 Γηαηνκήο 3 Υ 6 mm 2 Γηαηνκήο 5 Υ 6 mm 2 Γηαηνκήο 3 Υ 10 mm 2 Γηαηνκήο 5 Υ 16 mm 2 Γηαηνκήο 5 Υ 25 mm 2 Γηαηνκήο 4 Υ 95 mm 2 Δμνπιηζκφο θσηηζκνχ ζθελήο ρσξίο θσηηζηηθά Θεξκνζίθσλαο ειεθηξηθφο 80 ιίηξσλ Ζιεθηξηθή ζπζθεπή ζηεγλψκαηνο ρεξηψλ Οζφλε πξνβνιήο Γηαθφπηεο ρσλεπηφο απιφο Γηαθφπηεο ρσλεπηφο αιιε-ξεηνχξ ή θνκηηαηέξ Μπνπηφλ ρσλεπηφ κε ιπρλία Γηαθφπηεο ηειερεηξηδφκελνο ξάγαο ει. Πίλαθα Ρεπκαηνδφηεο ρσλεπηφο SCHUKO Ρεπκαηνδφηεο ρσλεπηφο SCHUK-UPS Ρσζκηζηής έληαζες θωηηζκού Ρπζκηζηήο ξάγαο έσο 1000 W Ρπζκηζηήο ξάγαο έσο 2500 W Μπνπηφλ δηαρείξηζεο θσηηζκνχ ζε ζχλδεζε κε 51

52 ξπζκηζηέο έληαζεο θσηηζκνχ Φσηηζηηθφ ζψκα πξνβνιέαο 100 W Φσηηζηηθφ ζψκα πξνβνιέαο 250 W Φωηηζηηθό ζώκα εζωηερηθού τώροσ Υσλεπηφ spot 12V- 50 W Φσηηζηηθφ ζψκα θζνξηζκνχ 2 Υ 18 W Φσηηζηηθφ ζψκα θζνξηζκνχ 36 W Φσηηζηηθφ ζψκα θζνξηζκνχ 2 X 58 W Φσηηζηηθφ ζψκα νξνθήο ηχπνπ θακπάλαο Φσηηζηηθφ ζψκα-πξνβνιέαο 50 W QVF200 Φσηηζηηθφ ζψκα-πξνβνιέαο 150 W QRN130 Φσηηζηηθφ ζψκα-πξνβνιέαο 500 W QVF415 Φσηηζηηθφ ζψκα-πξνβνιέαο 50 W QRN520 Φσηηζηηθφ ζψκα-πξνβνιέαο 120 W DRN130 Αμνληθφο εμαεξηζηήξαο ηνίρνπ Ράγα ζύλδεζες Φωηηζηηθώλ Σχπνο RCS 700 Σχπνο RCS 750 Σχπνο RCS 800 ΑΘΔΝΗ ΡΔΤΜΑΣΑ Σειεθσληθφ θέληξν, ειεθηξνληθφ, 3 εμ γξακκψλ θαη 8 εζσηεξηθ Καηαλεκεηήο δνκεκέλεο θαισδίσζεο Καιψδην UTP γηα δνκεκέλε θαισδίσζε θαηεγφξηαο 5 Πξίδα ηχπνπ RJ45, θαηεγφξηαο 5, κφλε ή δηπιή Σειεθσληθή ζπζθεπή, ςεθηαθή ζπκβαηή κε ηει θέληξν Καηαλνκέαο δηθηχνπ ππνινγηζηψλ (HUB) θεξαηνδφηεο - ιήςε θεξαίαο R-TV Οκναμνληθφ θαιψδην 75 Χ/m Μεηαθξαζηηθφ ζχζηεκα (θεληξηθή κνλάδαθαισδίσζε) 52

53 Μηθξνθσληθή εγθαηάζηαζε αίζνπζαο, πιήξεο ΚΛΙΜΑΣΙΜΟ Αγσγφο απφ πάλει πνιπνπξεζάλεο κε θχιιν αινπκηλίνπ Αεξαγσγφο απφ γαιβαληζκέλε ιακαξίλα κε κφλσζε Αληιία ζεξκφηεηαο απηφλνκνπ ηχπνπ ςπθηηθήο απφδνζεο BTU/H ηόκηο ηοίτοσ αέρος, ορ8ογ δηαηοκής κε ρσζκηδόκελα πηερύγηα θαη δηάθραγκα Πξνζαγσγήο αέξα 10" Υ 12" Απαγσγήο αέξα 16" Υ 30" Αληιία ζερκόηεηας δηαηρούκελοσ ηύποσ Οξνθήο ή δαπέδνπ ςπθη απφδνζεο BTU/H θαη ζεξκά απφδνζεο BTU/H Οξνθήο ή δαπέδνπ ςπθη απφδνζεο BTU/H θαη ζεξκ απφδνζεο BTU/H ηνίρνπ ςπθη απφδνζεο 9500 BTU/H θαη ζεξκ απφδνζεο BTU/H ΠΤΡΑΦΑΛΔΙΑ Πίλαθαο ππξαλίρλεπζεο θαη αλαγγειίαο ππξθαγηάο Θεξκνδηαθνξηθφο αληρλεπηήο ππξθαγηάο Αληρλεπηήο ηνληζκνχ θαπλνχ θνκβίνλ αλαγγειίαο ππξθαγηάο παιφθξαθην Οπηηθναθνπζηηθφο επαλαιήπηεο Ππξνζβεζηηθή θσιηά πιήξεο Φσηηζηηθφ αζθάιεηαο Ππξνζβεζηηθφ ζπγθξφηεκα πιήξεο Απηφκαην ζχζηεκα θαηαηνληζκνχ λεξνχ (SPRINKLER) Ππξνζβεζηήξαο μεξάο θφλεσο - 6 KGR ΓΙΑΦΟΡΑ 53

54 ηδεξνθαηαζθεπέο ιακαξηλνθαηαζθεπέο Καηαζθεπή θαη ηνπνζέηεζε ζθελήο Καηαζθεπή θαη ηνπνζέηεζε κπαξ Κάζηζκα ζπλεδξηαθνχ ρψξνπ Μεηά ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ εξγαζηψλ πξέπεη λα γίλεη ε εθηίκεζε ηεο δηάξθεηαο ηνπο. Ζ εθηίκεζε έγηλε κε ηε ρξήζε ησλ ηερληθψλ βηβιίσλ ΑΣΖΔ, ΑΣΟΔ, ΖΛΜ, ΤΓΡ. Ζ ρξνληθή εθηίκεζε έγηλε ζχκθσλα κε ηνλ θσδηθφ θαη ην κέγεζνο ηεο θάζε εξγαζίαο. ύνθεζη Και Κόζηορ Πόπυν Γηα θάζε εξγαζία πξνθχπηνπλ έλαο ή πεξηζζφηεξνη πφξνη (είηε αλζξψπηλνη είηε πιηθνί). ηελ ζπγθεθξηκέλε εξγαζία έρνπκε ζεσξήζεη φηη θάζε αλζξψπηλνο πφξνο αληηζηνηρεί ζε έλα ζπλεξγείν ην νπνίν απνηειείηαη απφ έλα ηερλίηε θαη έλα βνεζφ. Καηά ζπλέπεηα ην θφζηνο, ηνπ θάζε αλζξψπηλνπ πφξνπ πξέπεη λα ππνινγηζηεί σο εληαίν φπσο πξνθχπηεη απφ ηηο παξαθάησ πξάμεηο. Απφ ην πξαθηηθφ επηηξνπήο δηαπηζηψζεσλ ηηκψλ γηα έξγα δεκφζηνπ θαζνξίδνληαη ηα εμήο: Ζκεξνκίζζην Σερλίηε: 61,27 Ζκεξνκίζζην Βνεζνχ: 46,27 Μέζε εξγνδνηηθή επηβάξπλζε: 81,17% Μέζνο φξνο σξψλ εξγαζίαο αλά εκέξα: 6,46h Ο κηζζφο αλά ψξα θάζε αλζξψπηλνπ πφξνπ είλαη ην άζξνηζκα ησλ εκεξνκίζζησλ ηερλίηε θαη βνεζνχ ζπλ ηε κέζε εξγνδνηηθή επηβάξπλζε δηα ην κέζν φξν σξψλ εξγαζίαο αλά εκέξα. Όπνηε ν κηζζφο αλά ψξα θάζε αλζξψπηλνπ πφξνπ αληηζηνηρεί ζε 30,15 αλά ψξα. Σν θφζηνο ησλ πιηθψλ πφξσλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ην έξγν πξνθχπηεη κεηά απφ έξεπλα αγνξάο ζηηο ηξέρνπζεο ηηκέο ησλ απαηηνχκελσλ πιηθψλ φπσο εκθαλίδεηαη παξαθάησ : Κφζηνο Τιηθψλ Οηθνδνκηθψλ : ,38 Κφζηνο Τιηθψλ Απνρέηεπζεο : 3.973,46 Κφζηνο Τιηθψλ Ύδξεπζεο : 2.617,70 54

55 Κφζηνο Τιηθψλ Ζιεθηξνινγηθψλ : ,25 Κφζηνο Τιηθψλ Αζζελψλ Ρεπκάησλ : 9.850,64 Κφζηνο Τιηθψλ Κιηκαηηζκνχ : ,79 Κφζηνο Τιηθψλ Ππξαζθάιεηαο : 5.996,68 Κφζηνο Τιηθψλ Γηάθνξα : 9.095,92 ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑ 2 Ζ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε πνπ αλαπηχζζεηαη ζηελ ζπλέρεηα ιακβάλεη ππφςε ηεο νξηζκέλεο ππνζέζεηο θαη παξαδνρέο. Πην ζπγθεθξηκέλα: Σν έξγν, φπσο πξνβιέπεηαη θαη απφ ην ζρεηηθφ ρξνλνδηάγξακκα, αλακέλεηαη λα νινθιεξσζεί ζε δηάζηεκα 17 κελψλ απφ ηελ έλαξμε ησλ απαηηνχκελσλ δηαδηθαζηψλ, θαζψο νη παξεκβάζεηο ζα αθνξνχλ φπσο αλαθέξζεθε θαη ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην ηε βειηίσζε ησλ πθηζηάκελσλ ππνδνκψλ. πλεπψο αλακέλεηαη φηη εθφζνλ νη δηαδηθαζίεο νινθιεξσζνχλ ρσξίο απξφβιεπηεο θαζπζηεξήζεηο, ε θαηαζθεπαζηηθή πεξίνδνο ζα μεθηλήζεη άκεζα κε ηελ έγθξηζε ηνπ έξγνπ θαη ζα δηαξθέζεη κέρξη ηα ηέιε πεξίπνπ ηνπ Ζ ιεηηνπξγία ηνπ θνξέα ζα μεθηλήζεη απφ ην ηξέρνλ έηνο, ελψ απφ ην 2006 θαη κεηά ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ θαη ηα πξψηα έζνδα απφ ηελ πψιεζε νηθνπέδσλ θαη ηελ ελνηθίαζε ρψξσλ. Χο ρξνληθφο νξίδνληαο αμηνιφγεζεο ηεο βησζηκφηεηαο ηνπ έξγνπ ζεσξνχληαη ηα 10 έηε. ην δηάζηεκα απηφ ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ε θαηαζθεπαζηηθή πεξίνδνο ησλ 17 κελψλ. Γειαδή ζα αμηνινγεζεί ε πεξίνδνο Ζ νηθνλνκηθή αλάιπζε δηαπλέεηαη απφ ηελ αξρή ηεο ζπληεξεηηθφηεηαο, κε βάζε ηελ νπνία νη δαπάλεο ππνινγίδνληαη ζην κέγηζην δπλαηφ πνπ κπνξνχλ λα αλέιζνπλ θαη αληίζεηα ηα έζνδα ζην ειάρηζην δπλαηφ. Με ηνλ ηξφπν απηφ θαζίζηαηαη αθφκε πην «απζηεξή» ε νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε ησλ νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ. Δπηζεκαίλεηαη θαη πάιη πσο ε πψιεζε ησλ νηθνπέδσλ θαη ε κίζζσζε ησλ ρψξσλ εγθαηάζηαζεο ζα μεθηλήζεη απφ ην Σν ίδην έηνο ζα μεθηλήζεη ε παξνρή ππεξεζηψλ ππνζηήξημεο ηνπ θνξέα πξνο ηηο εγθαηεζηεκέλεο επηρεηξήζεηο αιιά θαη πξνο άιιεο επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο πνπ ζα εθδειψζνπλ ελδηαθέξνλ. 55

56 Γηα θάζε θαηεγνξία ιεηηνπξγηθήο δαπάλεο εθηηκάηαη έλαο κέζνο εηήζηνο ξπζκφο αχμεζεο ηεο, ν νπνίνο ππνηίζεηαη φηη ζα πξνέιζεη είηε απφ αχμεζε ηεο «θαηαλάισζεο» ηεο ππεξεζίαο ή ηνπ αγαζνχ, ζην νπνίν ε δαπάλε απηή αληηζηνηρεί, είηε απφ αχμεζε ησλ ηηκψλ. Ζ ηηκή απηήο ηεο κέζεο αχμεζεο εθηηκάηαη ρσξηζηά γηα θάζε θαηεγνξία δαπάλεο. Χο επηηφθην πξνεμφθιεζεο θαη αλαγσγήο ησλ ρξεκαηνξνψλ ζεσξείηαη ην 7%, επηηφθην ην νπνίν ζεσξείηαη απφιπηα ζπκβαηφ κε ηα ηζρχνληα καθξννηθνλνκηθά δεδνκέλα, θαη είλαη ζχκθσλν κε ηηο ζρεηηθέο νδεγίεο ηνπ ΤΠΑΝ-ΓΒΥΠ γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ αληίζηνηρσλ επελδχζεσλ. ΠΡΟΒΛΔΠΟΜΔΝΟ ΚΟΣΟ ΔΠΔΝΓΤΖ Πίνακαρ 3.1: Πποϋπολογιζμόρ έπγος και εξέλιξη ηηρ αποππόθηζηρ. ΔΣΖ ΤΝΟΛΟ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΑΠΑΝΖ Δθπφλεζε Μειεηψλ Πξφζθηεζε Γεο Σερληθά Έξγα Έπγα ζςνηήπηζηρ & αναβάθµιζηρ δικηύυν ιαµοπθώζειρ Υώπυν Ανακαίνιζη Κηιπιού ιοίκηζηρ Δμνπιηζµφο Οξγάλσζε ΒΔΠΔ Απξφβιεπηα ΓΔΝΗΚΟ ΤΝΟΛΟ Σν θφζηνο πινπνίεζεο ηνπ πξνηεηλφκελνπ έξγνπ, γηα ην νπνίν ν Φνξέαο Γηαρείξηζεο ζα αηηεζεί επηρνξήγεζεο, εθηηκάηαη φηη, κε βάζε ηηο αλάγθεο θαη εξγαζίεο πνπ αλαιχζεθαλ ζε άιιν θεθάιαην, ζα αλέιζεη ζε (ρσξίο ΦΠΑ). Ζ αλάιπζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο αλά θαηεγνξία δαπάλεο δίδεηαη ζηνλ πίλαθα 3.1. Ζ ρξνληθή θαηαλνκή ησλ δαπαλψλ έρεη ιάβεη ππφςε ηεο ηελ εμέιημε ησλ αληίζηνηρσλ έξγσλ θαη εξγαζηψλ ζην ρξνληθφ νξίδνληα νινθιήξσζεο ηνπ έξγνπ. ηα ηερληθά έξγα (ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ θαη ηνπ θηηξίνπ δηνίθεζεο), θαηαλνκή ε νπνία θξίλεηαη σο ινγηθή γηα έλα έξγν ππνδνκηθνχ ραξαθηήξα φπσο ην ΒΗΟ.ΠΑ. 56

57 χκθσλα κε ην Ν.2545/97 «Βηνκεραληθέο & Δπηρεηξεκαηηθέο Πεξηνρέο θαη άιιεο δηαηάμεηο» κπνξνχλ νη πξνυπνινγηδφκελεο απφ ην Φνξέα ΒΔΠΔ δαπάλεο λα επηρνξεγνχληαη απφ ην Τπνπξγείν Αλάπηπμεο απφ πηζηψζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ είηε απφ ην Πξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ, είηε απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (ΔΣΠΑ). Με ηελ ηξνπνπνίεζε ηνπ Ν.2545, απφ ην άξζξν 20 ηνπ Ν.3190/2003, ε πξνβιεπφκελε επηρνξήγεζε γηα έξγα ΒΔΠΔ γηα ηελ Πεξηθέξεηα Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θζάλεη ζην 40% ηνπ χςνπο ηνπ εγθεθξηκέλνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ, ε δε ίδηα ζπκκεηνρή ηνπ Φνξέα δελ κπνξεί λα είλαη θαηψηεξε ηνπ 25%. Πεξαηηέξσ ρξεκαηνδφηεζε απφ άιιεο πεγέο ηνπ δεκφζηνπ ή ηδησηηθνχ ηνκέα δελ απνθιείεηαη. (αξ17,παξ1). ηελ πεξίπησζε ηνπ ΒΗΟΠΑ Πηνιεκατδαο, ν Φνξέαο ζα θάλεη ρξήζε ηνπ δαλεηζκνχ γηα ην πφζφ ησλ , γηα ην νπνίν ππάξρεη έγγξαθε πξφζεζε ρξεκαηνδφηεζεο απφ αλαγλσξηζκέλν ρξεκαηνπηζησηηθφ ίδξπκα ηεο ρψξαο. Δπηπιένλ, ε απφθαζε 1852/116/04 ΦΔΚ208Β/04 ηνπ Τπνπξγνχ Αλάπηπμεο, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηνλ «Καζνξηζκφ ησλ πξνυπνζέζεσλ θαη ηεο δηαδηθαζίαο εθηακίεπζεο επηρνξήγεζεο θαη ειέγρνπ ησλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ πνπ ππάγνληαη ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν.2545/97», θαζνξίδεη φηη ε θαηαβνιή ηεο επηρνξήγεζεο ζα πξαγκαηνπνηείηαη ζηηο εμήο θάζεηο (άξζξν 2): Α ΦΑΖ: Σκήκα ηεο επηρνξήγεζεο ίζν κε ην 40%, ζα θαηαβιεζεί θαηά ηε δηάξθεηα πινπνίεζεο ηνπ εγθεθξηκέλνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ θαη εθφζνλ δηαπηζησζεί χζηεξα απφ απηνςία ηνπ Αξκφδηνπ Οξγάλνπ Διέγρνπ, φπσο απηφ νξίδεηαη ζε άιιν ζεκείν ηεο απφθαζεο, φηη έρεη απνδεδεηγκέλα θαηαβιεζεί θαη δαπαλεζεί γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ εγθεθξηκέλνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ε ίδηα ζπκκεηνρή ηνπ Φνξέα ΒΔΠΔ θαζψο θαη ε ζπκκεηνρή θάζε άιιεο πεγήο ρξεκαηνδφηεζεο, εθηφο ηεο επηρνξήγεζεο, ζε πνζνζηφ 40%. Β ΦΑΖ: Σκήκα ηεο επηρνξήγεζεο ίζν κε ην 40%, ζα θαηαβιεζεί θαηά ηε δηάξθεηα πινπνίεζεο ηνπ εγθεθξηκέλνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ θαη εθφζνλ δηαπηζησζεί χζηεξα απφ απηνςία ηνπ Αξκφδηνπ Οξγάλνπ Διέγρνπ, φπσο απηφ νξίδεηαη ζε άιιν ζεκείν ηεο απφθαζεο, φηη έρεη απνδεδεηγκέλα θαηαβιεζεί 57

58 θαη δαπαλεζεί γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ηνπ εγθεθξηκέλνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ ε ίδηα ζπκκεηνρή ηνπ Φνξέα ΒΔΠΔ θαζψο θαη ε ζπκκεηνρή θάζε άιιεο πεγήο ρξεκαηνδφηεζεο, εθηφο ηεο επηρνξήγεζεο, ζε πνζνζηφ 80%, θαζψο θαη ην ηκήκα ηεο επηρνξήγεζεο 40%, ην νπνίν εθηακηεχηεθε θαηά ηελ Α Φάζε. Γ ΦΑΖ: Σν ππφινηπν 20% ηεο επηρνξήγεζεο θαηαβάιιεηαη κεηά απφ: Α) ηελ ηειηθή απηνςία ηνπ Αξκφδηνπ Οξγάλνπ Διέγρνπ θαη κεηά ηελ ππνβνιή θαη έγθξηζε ηεο ηειηθήο Έθζεζεο ηνπ Οξγάλνπ Διέγρνπ πξνο ηε Γηεχζπλζε Βηνκεραληθήο Υσξνζεζίαο θαη Πεξηβάιινληνο, θαη Β) κεηά ηελ έθδνζε ηεο δηαπηζησηηθήο Τπνπξγηθήο Απφθαζεο ηνπ άξζξνπ 9, παξ.3 ηνπ Ν.2545/97 κε ηελ νπνία δηαπηζηψλεηαη ε νινθιήξσζε ησλ έξγσλ ππνδνκήο ηεο ΒΔΠΔ θαη ε δπλαηφηεηα ιεηηνπξγίαο ηεο. Έηζη ινηπφλ θαη κε δεδνκέλν ην ζπλνιηθφ θφζηνο ηνπ πξνηεηλφκελνπ έξγνπ, ε νκάδα κειέηεο εθηίκεζε φηη ρξεκαηνδφηεζε ζα εμειηρζεί φπσο παξνπζηάδεηαη ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. Ζ εμέιημε ηεο επηρνξήγεζεο είλαη άκεζα εμαξηψκελε απφ ην ρξνλνδηάγξακκα πινπνίεζεο ησλ εξγαζηψλ θαηαζθεπήο ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. ρνιηάδνληαο ηα παξαπάλσ ζηνηρεία ιακβάλνληαο ππφςε ηαπηφρξνλα ηελ εηήζηα εμέιημε ησλ δηαθφξσλ θαηεγνξηψλ δαπαλψλ πξνθχπηεη φηη: Πίλαθαο 3.2: Υξνληθή εμέιημε ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ΔΣΖ ΤΝΟΛΟ % ΔΠΗΥΟΡΖΓΖΖ % Η ΗΑ ΚΔΦΑΛΑΗΑ % ΛΟΗΠΔ ΠΖΓΔ % % Πηγή: Ομάδα Μελέηηρ Καηά ην πξψην έηνο (2005), ην χςνο ησλ δαπαλψλ πνπ απαηηνχληαη ζα θαιπθζεί απφ ηελ ίδηα ζπκκεηνρή ηνπ θνξέα. 58

59 Καηά ην δεχηεξν έηνο (2006) ζα γίλεη νινθιήξσζε ηνπ έξγνπ κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ δαλεηαθψλ θεθαιαίσλ θαη ηελ ιήςε ηνπ ζπλφινπ ηεο επηρνξήγεζεο θαη, ην νπνίν ν Φνξέαο ζα ιάβεη απφ ην ηέινο ηνπ δεπηέξνπ έηνο, εθφζνλ έρεη πξαγκαηνπνηήζεη ην 100% ησλ δαπαλψλ ηεο ηδίαο ζπκκεηνρήο θαη ησλ ππφινηπσλ πεγψλ. Οη δαπάλεο πνπ ζα απαηηεζνχλ γηα ηελ εχξπζκε θαη απνηειεζκαηηθή ιεηηνπξγία ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. αθνξνχλ ηηο αθφινπζεο θαηεγνξίεο: Ακνηβέο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ Ακνηβέο εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ Σφθνη θαη ζπλαθή ρξεκαηννηθνλνκηθά έμνδα. Γαπάλεο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, επηθνηλσληψλ θαη ζπλαθψλ ππεξεζηψλ (ΓΔΖ-ΟΣΔ θιπ). Γαπάλεο ελεξγεηψλ Μάξθεηηλγθ. Γηάθνξεο ινηπέο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο Αθνινπζεί πεξηγξαθή ηεο θάζε θαηεγνξίαο. Πίνακαρ 3.3: Δξέλιξη ηος απιθμού ηυν απαζσολούμενυν και ηυν αμοιβών αςηών ΔΣΖ ΓΔΝΗΚΖ ΗΔΤΘΤΝΖ Δηήζηα Αµνηβή αλά άηνµν Γεληθφο ηεπζπληήο Γξαµµαηεία ΣΔΥΝΗΚΟ ΣΜΖΜΑ Πξντζηάµελνο ηέιερνο -Βνεζφο Δξγάηεο ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟ ΣΜΖΜΑ Πξντζηάµελνο ηέιερνο -Βνεζφο ΣΜΖΜΑ ΜΑΡΚΔΣΗΝΓΚ

60 ηέιερνο ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΥ.ΤΠΟΣΖΡΗΞΖ ηέιερνο ΤΝΟΛΟ Πηγή: Ομάδα Μελέηηρ Ζ εμέιημε πνπ αλακέλεηαη λα παξνπζηάζνπλ νη ακνηβέο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηνπ Φνξέα ΒΗΟ.ΠΑ. εμαξηάηαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ απαζρνινχκελσλ φπσο απηφο πξνζδηνξίζηεθε ζε πξνεγνχκελν θεθάιαην. Σα ζηνηρεία παξαηίζεληαη ζπγθεληξσηηθά ζηνλ πίλαθα 3.3. Γηεπθξηλίδεηαη φηη ζηα αλαθεξφκελα πνζά πεξηιακβάλεηαη ε ζπλνιηθή επηβάξπλζε ηνπ εξγνδφηε (Φνξέαο ΒΗΟ.ΠΑ.). Οη ακνηβέο ησλ εξγαδνκέλσλ ζα παξνπζηάδνπλ κέζε εηήζηα αχμεζε ηε ηάμεσο ηνπ 4%, ε νπνία αληαπνθξίλεηαη ζηηο ηηκέο πνπ ππνινγίδεηαη λα ιακβάλεη ν πιεζσξηζκφο ηα επφκελα ρξφληα θαζψο θαη ζηηο λφκηκεο πξνζαπμήζεηο φπσο πξνθχπηνπλ απφ ηε πιινγηθή χκβαζε Δξγαζίαο. Ακνηβέο εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ Ζ θαηεγνξία απηή αθνξά φιεο εθείλεο ηηο δαπάλεο πνπ ζα απαηηεζνχλ γηα ηελ ακνηβή ππεξεζηψλ εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ, θαη πην ζπγθεθξηκέλα: Δηαηξίεο, εμεηδηθεπκέλεο ζηνλ ηνκέα ηνπ Μάξθεηηλγθ, πξνθεηκέλνπ λα ππνβνεζεζεί ε ιεηηνπξγία ηνπ αληίζηνηρνπ ηκήκαηνο ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. Δηαηξίεο, εμεηδηθεπκέλεο ζηελ νξγάλσζε παξαγσγηθψλ δηαδηθαζηψλ θαη ζε νξγαλσηηθά ζέκαηα γεληθφηεξα, νη νπνίεο θαιφλ είλαη λα είλαη έκπεηξεο ζην αληηθείκελν ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. (βηνκεραληθή ππνδνκή). Ζ δαπάλε απηή ζα αξρίζεη λα πθίζηαηαη απφ ηελ αξρή ηνπ 2νπ έηνπο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο πεξηφδνπ (2006), πνπ είλαη ην ρξνληθφ ζεκείν έλαξμεο πψιεζεο ησλ νηθνπέδσλ, νπφηε θαη ζα ππάξμεη δήηεζε ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ απφ ηηο 60

61 ππεξεζίεο πνπ ζα εγθαηαζηαζνχλ γηα πξψηε θνξά. Ζ δαπάλε γηα ηηο ππεξεζίεο απηέο εθηηκάηαη φηη ζα αλέιζεη ζε , παξνπζηάδνληαο δηαρξνληθά κηα κέζε εηήζηα αχμεζε ηεο ηάμεσο ηνπ 10%. Γαπάλεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, επηθνηλσληψλ θιπ. Οη δαπάλεο απηέο αθνξνχλ: Σν θφζηνο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, πνπ ζα απαηηεζεί γηα ηε ιεηηνπξγία φισλ ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπ Φνξέα, θαζψο επίζεο θαη γηα ηνλ ειεθηξνθσηηζκφ ηνλ ρψξσλ ηνπ. Σν θφζηνο γηα ηηο ηειεθσληθέο επηθνηλσλίεο, θαη γεληθφηεξα γηα ρξήζεηο άιισλ ππεξεζηψλ επηθνηλσληψλ (ISDN, κηζζσκέλεο γξακκέο θιπ). Ο Φνξέαο ΒΗΟ.ΠΑ. θαηά ην πξψην έηνο θαηαζθεπήο ηνπ έξγνπ θαη κέρξη ηελ νινθιήξσζε ηεο αλαθαίληζεο ηνπ θηηξίνπ δηνίθεζεο, ζα ζηεγάδεηαη πξνζσξηλά είηε ζε ρψξν πνπ ζα ηνπ παξαρσξεζεί (πρ Γεκαξρείν Πηνιεκατδαο). Χο εθ ηνχηνπ ηα αλσηέξσ έμνδα ζα ηνλ βαξαίλνπλ απφ ην δεχηεξν έηνο θαη πιήξσο απφ ην ηξίην έηνο νπφηε θαη ζα αξρίζεη λα ιεηηνπξγεί νινθιεξσηηθά ην ΒΗΟ.ΠΑ.. Σν θφζηνο ηεο θαηεγνξίαο απηήο εθηηκάηαη ζε γηα ην δεχηεξν έηνο ιεηηνπξγίαο. Τπνινγίδεηαη φηη ζα εκθαλίδνπλ κηα κέζε εηήζηα αχμεζε ηεο ηάμεσο ηνπ 5%. Γαπάνερ ενεπγειών ΜΚΣ Οη δαπάλεο ηεο θαηεγνξίαο απηήο ζα αθνξνχλ φιεο εθείλεο ηηο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο απαηηείηαη λα πξνβεί ν Φνξέαο κε απψηεξν ζηφρν ηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ θαη ησλ ζηξαηεγηθψλ επηινγψλ ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. Οη δαπάλεο απηέο κπνξεί ελδεηθηηθά λα πεξηιακβάλνπλ: Γαπάλεο εθηχπσζεο εκπνξηθψλ θαη δηαθεκηζηηθψλ εληχπσλ. Γαπάλεο θαηαρσξήζεσλ θαη αλαθνηλψζεσλ ζηνλ ηχπν πξνθεηκέλνπ λα πιεξνθνξεζνχλ θαη λα ελεκεξσζνχλ νη επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο αλαθνξηθά κε ην ΒΗΟ.ΠΑ. θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπ. 61

62 Γαπάλεο δηνξγάλσζεο εθδειψζεσλ. Οη ελέξγεηεο απηέο ζα μεθηλήζνπλ απφ ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ Φνξέα θαη ηεο θαηαζθεπήο ηνπ έξγνπ, θαζψο ζα πξέπεη κφιηο νινθιεξσζνχλ ηα έξγα λα ππάξρεη ήδε εθθξαζκέλε δήηεζε γηα ηελ αγνξά ησλ βηνηερληθψλ νηθνπέδσλ αιιά θαη γηα ηελ ελνηθίαζε ησλ πξνο εθκεηάιιεπζε ρψξσλ. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ηεο πψιεζεο ησλ δηαζέζηκσλ νηθνπέδσλ, ε νπνία πξνβιέπεηαη λα γίλεη καθξνπξφζεζκα, νη δξαζηεξηφηεηεο marketing ζα εμαθνινπζήζνπλ λα πξαγκαηνπνηνχληαη ζε πεξηνξηζκέλε φκσο θιίκαθα κε ζηφρν θαηά θχξην ιφγν ηεο ππνζηήξημε ησλ δξαζηεξηνηήησλ ησλ εγθαηεζηεκέλσλ επηρεηξήζεσλ (εθζέζεηο εληφο ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο). Ζ δαπάλε απηή εθηηκάηαη ζε θαη έηνο γηα ηα δχν πξψηα ρξφληα θαη ζε απφ ηνλ ηξίην ρξφλν θαη κεηά. Γιάθοπα Λειηοςπγικά Ζ θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλεη φιεο ηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο, νη νπνίεο δελ εληάζζνληαη ζε θακία απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο θαη ηαπηφρξνλα δελ είλαη δπλαηφλ λα πξνζδηνξηζηνχλ ζηελ παξνχζα θάζε επαθξηβψο (πρ δαπάλεο θαζαξηφηεηαο, θφζηνο γξαθηθήο χιεο, αλαισζίκσλ θιπ). Γηα ηηο δαπάλεο απηέο ππνινγίδεηαη έλα εηήζην θφζηνο κε κέζε εηήζηα αχμεζε 10%. Αππόβλεπηα ηελ θαηεγνξία απηή ππνινγίδεηαη έλα θνλδχιη ηεο ηάμεσο ηνπ απφ ηνλ πξψην ρξφλν ιεηηνπξγίαο ηνπ Φνξέα γηα ηελ θάιπςε ηπρφλ απξφβιεπησλ δαπαλψλ ηνπ Φνξέα, θαζψο θαη γηα ηελ θάιπςε ησλ εμφδσλ ζπληήξεζεο ησλ εγθαηαζηάζεσλ ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. Τπνινγίδεηαη κέζε εηήζηα αχμεζε 5%. 62

63 Αποζβέζειρ ηελ εθηίκεζε ησλ δαπαλψλ ηεο επέλδπζεο δελ ππνινγίδνληαη απνζβέζεηο, ζχκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο νδεγίεο ηεο ΓΒΥΠ γηα ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ επελδχζεσλ ΒΔΠΔ Δθηίκεζε ζπλνιηθψλ εμφδσλ ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη ζπλνιηθά νη εθηηκψκελεο δαπάλεο γηα ηελ πεξίνδν ησλ 10 εηψλ απφ ηελ έλαξμε πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ (έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηνπ θνξά απφ ην πξψην έηνο ήηνη 2005). ΔΣΖ ΑΝΘΡΩ ΠΗΝΟ ΤΝΑΜ ΗΚΟ ΔΞΩΣΔ ΡΗΚΟΗ ΤΜΒ ΟΤΛΟΗ Πίνακαρ 3.4: Δξέλιξη ηυν δαπανών ζηην πεπίοδο ηηρ 10εηίαρ ΖΛΔΚΣΡ Ο. ΔΠΗΚΟΗΝ ΩΝΗΔ ΑΠ ΑΝΔ ΜΚΣ ΗΑΦ ΟΡΑ ΛΔΗΣ /ΚΑ ΚΟΣΟ ΠΑΡ. ΤΠΖΡ/ΗΩ Ν ΑΠΡΟ ΒΛ ΤΝ ΟΛΟ ΔΚΣ ΑΚΣ ΩΝ ΓΔΝΗΚΟ ΤΝΟΛΟ Πηγή : Τπολογιζμοί Ομάδαρ Μελέηηρ ΠΡΟΒΛΔΠΟΜΔΝΑ ΔΟΓΑ Σα έζνδα ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. ζα πξνέιζνπλ βαζηθά απφ ηηο αθφινπζεο πεγέο: Πψιεζε ησλ νηθνπέδσλ ζηηο ελδηαθεξφκελεο επηρεηξήζεηο. Δλνηθίαζε ρψξσλ ηνπ θηηξίνπ δηνίθεζεο, ζε θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ πξνο ηηο εγθαηεζηεκέλεο επηρεηξήζεηο ηνπ ΒΗΟΠΑ. 63

64 Δθκεηάιιεπζε ππφινηπσλ πθηζηάκελσλ θηηξίσλ Τπεξεζίεο ππνζηήξημεο πξνο ηηο επηρεηξήζεηο. Λνηπέο ππεξεζίεο. Αθνινπζεί αλαιπηηθή παξνπζίαζε ηεο θαζεκίαο θαηεγνξίαο. 1. Έζνδα απφ πψιεζε νηθνπέδσλ ζηηο ελδηαθεξφκελεο επηρεηξήζεηο. Με βάζε ηελ πθηζηάκελε πξαθηηθή, νη ελδηαθεξφκελεο επηρεηξήζεηο ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αγνξάδνπλ απφ ην Φνξέα Γηαρείξηζεο ηνλ αξηζκφ ζηξεκκάησλ πνπ επηζπκνχλ, πξνθεηκέλνπ λα αλαπηχμνπλ απηέο ηηο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο πνπ επηζπκνχλ (κέζα ζηα πιαίζηα πνπ επηηξέπεη ν λφκνο πρ. δξαζηεξηφηεηεο εληφο ΒΗΟ.ΠΑ. θιπ). Σν γήπεδν εγθαηάζηαζεο ηνπ ΒΗΟΠΑ αλέξρεηαη ζε 506 ζηξ. Δμ απηψλ, ζηφρνο είλαη ζε πξψηε θάζε, κέρξη θαη ην πέξαο.ηεο εμεηαδφκελεο 10εηίαο λα αμηνπνηεζνχλ πξνο πψιεζε ζηηο ελδηαθεξφκελεο επηρεηξήζεηο ηα 210 ζηξ. Δθφζνλ δηαηεζνχλ απηά, ζηε ζπλέρεηα ππάξρεη ε δπλαηφηεηα γηα πεξαηηέξσ δηάζεζε εθηάζεσλ. Βέβαηα ζηελ πεξίπησζε πνπ καθξνπξφζεζκα θαιπθηνχλ φια ηα δηαζέζηκα νηθφπεδα, ππάξρεη ε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ηνπ ΒΗΟΠΑ, θαζψο νη εθηάζεηο πνπ γεηηληάδνπλ ηνπ γεπέδνπ εγθαηάζηαζεο αλήθνπλ επίζεο ζην Γήκν Πηνιεκατδαο. Όζνλ αθνξά ηελ ηηκή πψιεζεο, απηή πξνηείλεηαη λα δηακνξθσζεί ζε αλά ζηξέκκα, ηηκή πνπ θξίλεηαη ειθπζηηθή. Ζ ηηκή απηή ζα παξακείλεη ζηαζεξή ηελ πξψηε 3εηία, δειαδή απφ ην , εθηηκάηαη φηη εθφζνλ αλακέλεηαη λα ππάξρεη δήηεζε ζα απμάλεη θαηά έλα κέζν εηήζην πνζνζηφ ηεο ηάμεσο ηνπ 5%. Ζ πψιεζε ησλ νηθνπέδσλ ηεο πξναλαθεξφκελεο έθηαζεο, ζα αξρίζεη ζην δεχηεξν έηνο ήηνη 2006, θαη ε νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο εθηηκάηαη φηη ζα νινθιεξσζεί εληφο δηαζηήκαηνο ηεο δεθαεηίαο. Ζ εθηίκεζε ηεο δήηεζεο θαη ησλ ζπλνιηθψλ εζφδσλ δίδεηαη ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί. 64

65 Πίνακαρ 3.4 Έζοδα από ηην πώληζη οικοπέδυν ΔΣΖ ΠΩΛΟΤΜΔΝΑ ΣΗΜΖ ΔΟ Α ΣΡΔΜΜΑΣΑ ΠΩΛΖΖ/ΣΡ Έζνδα απφ ελνηθίαζε ρψξσλ θηηξίνπ δηνίθεζεο θαη εθκεηάιιεπζεο ινηπψλ ρψξσλ Όπσο αλαθέξζεθε θαη ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην, νη ρψξνη ηνπο νπνίνπο ν θνξέαο ββηοπα κπνξεί λα δηαζέζεη γηα εθκαηάιιεπζε αθνξνχλ: Υψξνη γξαθείσλ, ζηνπο νπνίνπο ζα κπνξνχζαλ λα εγθαηαζηαζνχλ θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ ππνζηήξημεο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ζπλαθείο δξαζηεξηφηεηεο, ζπλνιηθνχ εκβαδνχ η.κ. Υψξνη πθηζηάκελσλ θηηξίσλ, ηα νπνία φπσο πξναλαθέξζεθε δε ζα θαηεδαθηζηνχλ, φπνπ κπνξνχλ λα εγθαηαζηαζεί ε παξαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα βηνκεραληψλ ή βηνηερληψλ ρακειήο φριεζεο, ζπλνιηθνχ εκβαδνχ η.κ. Ζ εθηηκψκελε εμέιημε ηεο δήηεζεο γηα ηνπο ελ ιφγσ ρψξνπο, ην έζνδν αλά κνλάδα, ηα έζνδα αλά θαηεγνξία θαη ηα ζπλνιηθά πξνβιεπφκελα έζνδα απφ ηελ θαηεγνξία απηή παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα. 65

66 Πίνακαρ 3.5 Εήηηζη και έζοδα από ηην ενοικίαζη ηυν κοινόσπηζηυν σώπυν ΔΣΗ ΥΩΡΟΙ ΓΡΑΦΔΙΩ Ν (η.µ.) /Σ Μ ΔΟ Α ΓΡΑΦΔΙΩ Ν (1) ΚΣΙΡΙ Α (η.µ.) /Σ Μ ΔΟ Α ΚΣΙΡΙΩΝ (2) ΤΝΟΛ Ο (1+2) Έζνδα απφ παξνρή ππεξεζηψλ Σα έζνδα ηεο θαηεγνξίαο απηήο ζα πξνθχπηνπλ απφ ηηο ζπκβνπιεπηηθέο θαη ινηπέο ππεξεζίεο πνπ ζα παξέρεη ν Φνξέαο πξνο ηηο εγθαηεζηεκέλεο επηρεηξήζεηο, εληφο ηνπ ΒΗΟ.ΠΑ. Ζ ρξέσζε ησλ ππεξεζηψλ απηψλ ζα γίλεηαη ζε επίπεδα ειθπζηηθφηεξα απφ ηα ηζρχνληα ζηελ αγνξά, θαζψο ζθνπφο ηνπ Φνξέα ΒΗΟ.ΠΑ. κεηαμχ άιισλ είλαη ε ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, ρσξίο απηφ λα ζεκαίλεη φηη ζα θαηαζηξαηεγνχληαη νη θαλφλεο ηνπ ειεχζεξνπ αληαγσληζκνχ. Σα έζνδα απφ ηελ παξνρή ησλ ελ ιφγσ ππεξεζηψλ ππνινγίδνληαη λα αλέιζνπλ ζηα θαη ζα πξνθχςνπλ απφ ην ηξίην έηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ Φνξέα, ήηνη ην 2007.Μηα εηήζηα αχμεζε ηεο ηάμεσο ηνπ 10% απηψλ ησλ εζφδσλ, ζεσξείηαη θπζηνινγηθή. 4. Λνηπά έζνδα Ζ θαηεγνξία απηή αθνξά νξηζκέλα έζνδα πνπ ζα πξνθχςνπλ γηα ηνλ Φνξέα, ηα νπνία δελ ζπγθαηαιέγνληαη ζηηο παξαπάλσ βαζηθέο θαηεγνξίεο εζφδσλ. Σα έζνδα απηά ζα αθνξνχλ: 66

67 Σε ζπκκεηνρή ηνπ Φνξέα ζε δηάθνξα επξσπατθά εζληθά θαη επξσπατθά πξνγξάκκαηα, απφ ηα νπνία κπνξεί λα απνζπάζεη ρξεκαηνδφηεζε (έκκεζν έζνδν). Οπνηνδήπνηε άιιν απξφβιεπην έζνδν. Τπνινγίδεηαη φηη ηα έζνδα απηά ζα αλέιζνπλ ζε παξνπζηάδνληαο έλα κέζν εηήζην ξπζκφ αχμεζεο 10%. Έηνο έλαξμεο ησλ ελ ιφγσ εζφδσλ είλαη θαη ζηελ πεξίπησζε απηή ην ηξίην έηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ θνξέα, δειαδή ην Δθηίκεζε ζπλνιηθψλ εζφδσλ ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε εθηίκεζε ησλ ζπλνιηθψλ εζφδσλ, απφ φιεο ηηο πεγέο πνπ πξναλαθέξζεθαλ γηα ηελ πεξίνδν ηεο 10εηίαο. Πίνακαρ 3.6: Γιασπονική εξέλιξη ηυν ζςνολικών εζόδυν ΔΣΖ ΠΧΛΖΖ ΟΗΚΟΠΔΓΧΝ ΔΝΟΗΚΗΑ Ζ ΥΧΡΝ ΠΑΡΟΥΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΛΟΗΠΑ ΔΟ Α ΤΝΟΛΟ ΔΟ ΩΝ Όπσο θαίλεηαη απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα απφ ην 2ν έηνο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο πεξηφδνπ, ήηνη 2006, πξαγκαηνπνηνχληαη έζνδα. Απηφ νθείιεηαη αθελφο κελ ζηελ έλαξμε ηεο εγθαηάζηαζεο ησλ επηρεηξήζεσλ απφ ην δεχηεξν έηνο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο πεξηφδνπ θαη αθεηέξνπ ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ απφ ην θνξέα πξνο ηηο επηρεηξήζεηο απηέο. Γηαρξνληθά, γηα ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν , ηα έζνδα παξνπζηάδνπλ κηα ζρεηηθή ζηαζεξφηεηα, γεγνλφο πνπ έρεη λα θάλεη κε ηελ εθηίκεζε γηα ηνλ νκαιφ ξπζκφ πψιεζεο ησλ δηαζέζηκσλ νηθνπέδσλ. Ζ ειαθξά θάκςε πνπ 67

68 παξαηεξείηαη ην 2014 νθείιεηαη ζην γεγνλφο φηη εμαληινχληαη ηα δηαζέζηκα νηθφπεδα πξνο πψιεζε. Γεδνκέλσλ ησλ πξνβιεπφκελσλ εζφδσλ θαη εμφδσλ, φπσο απηά πξνζδηνξίζηεθαλ παξαπάλσ, ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα γηα ηελ πεξίνδν ησλ 10 εηψλ απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπ Φνξέα ΒΗΟ.ΠΑ. παξνπζηάδνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα. Γηεπθξηλίδεηαη γηα κηα αθφκε θνξά φηη ε ιεηηνπξγία ηνπ θνξέα ζα μεθηλήζεη άκεζα κεηά ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ ζχκθσλα κε ηε ζρεηηθή πξνβιεπφκελε δηαδηθαζία ηνπ Ν.2545/97. Οπζηαζηηθά, ν Φνξέαο ζα μεθηλήζεη λα έρεη έζνδα απφ ην δεχηεξν έηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ, δειαδή απφ ην Οξηζκέλεο δηεπθξηλίζεηο ζρεηηθά κε ηνπο ππνινγηζκνχο ησλ κεγεζψλ πνπ πξέπεη λα αλαθεξζνχλ, είλαη νη εμήο: Χο πξνο ηα έζνδα: ηνλ ινγαξηαζκφ «Άιια έζνδα εθκεη/ζεο» πεξηιακβάλνληαη ηα έζνδα απφ ηηο ινηπέο ππεξεζίεο. Χο πξνο ηα έμνδα: ηνλ ινγαξηαζκφ «Κφζηνο παξνρήο ππεξεζηψλ» πεξηιακβάλεηαη ην θφζηνο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, νη δαπάλεο εμσηεξηθψλ ζπκβνχισλ, νη δαπάλεο ειεθηξνδφηεζεο επηθνηλσληψλ θαη ζπλαθή, ηα έμνδα ελεξγεηψλ marketing, ην θφζηνο άιισλ απξφβιεπησλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ. ην ινγαξηαζκφ ησλ «έθηαθησλ θαη απξφβιεπησλ εμφδσλ» πεξηιακβάλεηαη ην εηήζην θνλδχιην γηα ηελ θάιπςε απξφβιεπησλ εμφδσλ (θζνξψλ, έθηαθηεο ζπληήξεζεο θιπ). ηα ηειηθά απνηειέζκαηα δελ ππνινγίδνληαη νη απνζβέζεηο (ζχκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο νδεγίεο ηεο ρξεκ/θήο αλάιπζεο). 68

69 69