Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής / ΔΠΘ. Προσαρμογή ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ & ΕΞΕΛΙΞΗ. Πέρη Πάσχου. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής / ΔΠΘ. Προσαρμογή ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ & ΕΞΕΛΙΞΗ. Πέρη Πάσχου. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου"

Transcript

1 Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής / ΔΠΘ Προσαρμογή ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ & ΕΞΕΛΙΞΗ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Πέρη Πάσχου

2 Εξέλιξη Μικροεξέλιξη Εξελικτικές αλλαγές στα αλληλόμορφα και στις συχνότητες των αλληλομόρφων μέσα στους πληθυσμούς Μελέτη μέσα από τη γενετική πληθυσμών, τα μαθηματικά μοντέλα και τις παρατηρήσεις σε έρευνες με γενετικούς δείκτες σε πληθυσμούς Μακροεξέλιξη Ανάπτυξη νέων ειδών (ειδογένεση), προσαρμογή, φυλογενετικές σχέσεις μεταξύ οργανισμών Μεγάλης κλίμακας εξελικτικών μεταβολών σε είδη, γένη και οικογένειες, που μελετώνται μαζί με τις αλλαγές του περιβάλλοντος ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 2

3 Προσαρμογή Η έννοια της προσαρμογής είναι διαφορετική σε διαφορετικά πεδία της βιολογίας Στη φυσιολογία των οργανισμών, η προσαρμογή ταυτίζεται με τον εγκλιματισμό, τη φυσιολογική αντίδραση και αντιστοίχιση ατομικών οργανισμών σε διαφορετικές συνθήκες του περιβάλλοντος Π.χ. Ημερήσια και εποχιακή φωτοπερίοδος στα φυτά Λέγεται και φυσιολογική πλαστικότητα Οι αλλαγές αυτές σε φυσιολογικό επίπεδο δεν κληρονομούνται, οπότε δεν προκαλούν εξελικτικές μεταβολές ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 3

4 Φυσιολογική πλαστικότητα Φυσιολογική πλαστικότητα: η ικανότητα ενός οργανισμού να μεταβάλλει το φαινότυπό του, σε απόκριση αλλαγών του περιβάλλοντος Στα φυτά είναι πολύ διαδεδομένη τακτική, μέσα στον ίδιο γενότυπο Φωτόφυλλα και σκιόφυλλα στην Quercus rubra Συνολική στρατηγική ενός φυτού για την καλύτερη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 4

5 Fagus sylvatica: αυξητική περίοδος σε δύο χρονιές σε θάλαμο ανάπτυξης ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 5 Φαινοτυπική πλαστικότητα

6 Εξελικτική προσαρμογή Στην εξελικτική βιολογία η προσαρμογή έχει δύο ερμηνείες Η διαδικασία της εξελικτικής προσαρμογής, μέσα από το μηχανισμό της φυσικής επιλογής Συμβαίνει όταν υπάρχει γενετική ποικιλότητα ανάμεσα στα άτομα ενός πληθυσμού και διαφορές ανάμεσα στην αρμοστικότητα των γονοτύπων Τη λειτουργία της περιγράφουν μαθηματικά μοντέλα (βλ. προηγούμενο μάθημα) Η κατάσταση της προσαρμογής, σαν αποτέλεσμα της διαδικασίας μέσα από τη φυσική επιλογή Ατομικοί χαρακτήρες των οργανισμών φανερώνουν την προσαρμογή Δεν μπορεί να περιγραφεί μέσα από μαθηματικά μοντέλα, παρά μόνο από υποθέσεις σχετικά με τη δράση που οδήγησε στο αποτέλεσμα που παρατηρούμε Αυτή η προσέγγιση θα μας απασχολήσει στην ενότητα αυτή ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 6

7 Η έννοια της προσαρμογής Προσαρμογή: ένας χαρακτήρας που έχει σχηματισθεί από τις δυνάμεις της φυσικής επιλογής, που δρουν πάνω στη γενετική ποικιλότητα του πληθυσμού αυξάνοντας την αρμοστικότητα του οργανισμού στις επόμενες γενιές Τα γενετικά χαρακτηριστικά των πληθυσμών αλλάζουν, αλλά η προσαρμογή είναι ένα απόκτημα που αφορά αποκλειστικά και μόνο το κάθε άτομο του πληθυσμού ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 7

8 Μελέτη της προσαρμογής 1. Παρατήρηση και περιγραφή ενός γνωρίσματος σε έναν οργανισμό 2. Διατύπωση μιας προσαρμοστικής υπόθεσης για την εξέλιξη του χαρακτηριστικού 3. Έλεγχος της υπόθεσης με πειράματα ή συλλογή επιπλέον δεδομένων Προσαρμογιστικό πρόγραμμα (adaptationism) Ανάλυση προσαρμογής: να αποδείξουμε ότι ο χαρακτήρας έχει σχηματισθεί από τη φυσική επιλογή, να εξειδικεύσουμε τη φύση του επιλεκτικού παράγοντα Η προσέγγιση αυτή δίνει έμφαση στη δράση της φυσικής επιλογής, που θεωρείται ο κύριος παράγοντας της εξέλιξης Απάντηση στην αμφισβήτηση της ορθότητας της δαρβίνειας θεωρίας περί φυσικής επιλογής Δεν είναι όλοι οι χαρακτήρες των οργανισμών προσαρμογές ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 8

9 Η αναγνώριση της προσαρμογής Μια σύνθετη δομή είναι πιθανότατα προσαρμογή, καθώς θεωρείται δύσκολο να εξελιχθεί χωρίς τη δράση της φυσικής επιλογής Το αεροδυναμικό σχήμα φτερών στα γεράκια Ο οφθαλμός στα περισσότερα ζώα Συγκριτική μέθοδος: συσχέτιση διαφορών μεταξύ των ειδών με συγκεκριμένους οικολογικούς παράγοντες εξελικτική σύγκλιση (π.χ φυλλόπτωση σαν προσαρμογή των φυτών σε ξερικές ή πολύ ψυχρές συνθήκες, πεπλατυσμένο μέγεθος σώματος σε γλώσσες και σαλάχια): ίδιοι εξελικτικοί παράγοντες διαμορφώνουν κοινά πρότυπα χαρακτήρων σε πολύ διαφορετικά είδη Συνδυασμός συγκριτικής μεθόδου με φυλογενετική ανάλυση: κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ συγγενικών ειδών μπορεί να είναι κληρονομιά από έναν κοινό πρόγονο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 9

10 Προσαρμογή άμυνας ενάντια στη βόσκηση Τα φυτά της ερήμου διαθέτουν αγκάθια για αν αποφεύγουν τη βόσκηση ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 10

11 Προσαρμογή άμυνας ενάντια στη βόσκηση Ο αυξητικός ιστός στα αγρωστώδη βρίσκεται στη βάση των βλαστών, κοντά στη ρίζα, και όχι στην κορυφή των κλαδιών όπως γίνεται σε άλλα φυτά ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 11

12 Χρωματισμός πεταλούδας και θήρευση Η δυσκολία εντοπισμού των πεταλούδων από τους θηρευτές (πουλιά) δίνει υψηλή αρμοστικότητα στους συγκεκριμένους φαινότυπους, οπότε θεωρείται προσαρμογή (κατευθύνουσα επιλογή) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 12

13 Διμορφισμός στο χρώμα των πετάλων για την προσέλκυση διαφορετικών επικονιαστών Στο φυτό Indian paintbrash (γένος Castilleja), εμφανίζονται δύο ειδών βασικά χρώματα ανθών: με κόκκινα πέταλα που προσελκύουν κυρίως πτηνά και πεταλούδες και με κιτρινωπά πέταλα που προσελκύουν κυρίως μέλισσες και μυρμήγκια ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 13

14 Πειραματική απόδειξη της προσαρμογής Πειραματικές μελέτες ή σαφείς αναλύσεις της αρμοστικότητας προσφέρουν άμεσες αποδείξεις για το αν κάποιος χαρακτήρας είναι προσαρμογή π.χ. Το χρωματικό πρότυπο μιας πεταλούδας προσφέρει προστασία από θηρευτή? Έλεγχος ρυθμού θήρευσης μεταξύ διαφορετικών φαινοτύπων (λόγω διαφορετικού γονοτύπου ή με πειραματική αλλαγή του χρώματος-βαφή) Σε αρκετές περιπτώσεις οι πειραματικές μέθοδοι δεν μπορούν να αποδείξουν αν κάποιος χαρακτήρας έχει εξελιχθεί για κάποια ιδιαίτερη λειτουργία. π.χ. - φυτικές χημικές ενώσεις (τερπένια και αλκαλοειδή) απωθούν φυτοφάγα έντομα: προσαρμογή ή απλώς άχρηστα παράγωγα του μεταβολισμού; Στην προσπάθεια των επιστημόνων να στηρίξουν τη θεωρία της εξέλιξης, πολλές φορές δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στη δράση της φυσικής επιλογής στην εξέλιξη και απλοποιήθηκε ο μηχανισμός της ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 14

15 Το προσαρμογιστικό πρόγραμμα (adaptationism) Το προσαρμογιστικό πρόγραμμα (John Maynard Smith): η έρευνα που βασίζεται στην υπόθεση ότι όλα τα χαρακτηριστικά είναι προσαρμοστικά, ότι βρίσκονται κοντά στο άριστο και ότι οι διαφορές μεταξύ των ειδών αποτελούν προσαρμογές σε διαφορετικούς επιλεκτικούς παράγοντες Η φυσική επιλογή ως μια ισχυρή δύναμη που οδηγεί στη βελτιστοποίηση Κυριάρχησε στην Αγγλία και τις ΗΠΑ το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα Οδήγησε στην ανάπτυξη νέων ερμηνειών (π.χ ερμηνεία του αλτρουϊσμού μέσω επιλογής συγγενούς, κοινωνιοβιολογία κτλ.) Έφτασε όμως σε υπερβολές προσπαθώντας να εξηγήσει κάθε χαρακτήρα μέσω της επιλογής (π.χ το χρώμα του αίματος οφείλεται απλά στις φυσικές ιδιότητες της αιμοσφαιρίνης και όχι σε κάποια προσαρμογή) Του άσκησαν κριτική οι Gould και Lewontin ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 15

16 Το εγωιστικό γονίδιο Το 1976 ο Richard Dawkins δημοσιεύει το γνωστό βιβλίο του «το εγωιστικό γονίδιο» (the selfish gene) Ο Dawkins υποστηρίζει τη γονιδιοκεντρική αντίληψη της εξέλιξης Σε αντίθεση με τις απόψεις που επικεντρώνονται στον οργανισμό και την ομάδα ως βάση της εξέλιξης Ιδέες που αναπτύχθηκαν κατά τη δεκαετία του 1960 από τον W. D. Hamilton Όσο περισσότερα δύο άτομα σχετίζονται γενετικά, τόσο πιο πολύ έχουν την τάση να συμπεριφέρονται ανιδιοτελώς μεταξύ τους Στόχος των οργανισμών είναι να περάσουν περισσότερα αντίγραφα των γονιδίων τους στην επόμενη γενιά, χρησιμοποιώντας τον οργανισμό σαν «όχημα» Πρόκειται για προέκταση του προσαρμογισμού Η προσαρμογιστική προσέγγιση δίνει έμφαση στους χαρακτήρες, σαν αποτέλεσμα δράσης της φυσικής επιλογής Ο Dawkins θεωρεί το γονίδιο σαν το κεντρικό στοιχείο της προσαρμοστικής διαδικασίας Ασκήθηκε έντονη κριτική ενάντια στον Dawkins, κυρίως από Gould και Lewontin ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 16

17 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 17

18 Αμφισβήτηση του προσαρμογιστικού προγράμματος Η πιο σημαντική αμφισβήτηση στο προσαρμογιστικό πρόγραμμα εκδηλώθηκε το 1979 από τους SJ Gould και RC Lewontin Πολλοί χαρακτήρες των οργανισμών μπορούν να εξηγηθούν και με εναλλακτικές δυνάμεις προς την άμεση προσαρμογή, όπως Τη δράση της γενετικής εκτροπής σε πεπερασμένους πληθυσμούς Τον πλειοτροπισμό, την αλλομετρία, κ.α. Τη φυσιολογική πλαστικότητα και άλλες μορφές προσαρμογής χωρίς φυσική επιλογή Ανάπτυξη χαρακτήρων μέσω φυσικής επιλογής στη βάση χαρακτήρων που είχαν αναπτυχθεί προσαρμοστικά σε προγονικά είδη και πληθυσμούς Προσαρμογή με φυσική επιλογή σε χαρακτήρες που μετά δευτερογενώς αποκτούν άλλη σημασία ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 18

19 R.C. Lewontin «Αν και δεν υπάρχει καμία δυσκολία στην περιγραφή της φυσικής επιλογής με μαθηματικό τρόπο, στην πρακτική της περιγραφή οι δυσκολίες είναι ανυπέρβλητες». «Ως τώρα (τότε) κανείς δεν κατάφερε να μετρήσει με οποιαδήποτε ακρίβεια της προσαρμοστική τιμή σε οποιοδήποτε γονίδιο σε οποιοδήποτε φυσικό περιβάλλον» Αυτό ισχύει ακόμα... Δηλαδή, η φυσική επιλογή είναι πολύ πιο πολύπλοκη και οι χαρακτήρες που επιλέγονται εκφράζονται με σύνθετο τρόπο. Οι μόνες διαπιστωμένες περιπτώσεις φυσικής επιλογής αφορούν χαρακτήρες με απλό πρότυπο κληρονόμησης Όμως η ανάπτυξη νέων μοριακών τεχνικών στην έρευνα των γονιδιωμάτων μας δίνει βελτιωμένη δυνατότητα αναγνώρισης προσαρμοστικών γονιδίων ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 19

20 Ένας χαρακτήρας μπορεί να μην είναι αποτέλεσμα προσαρμογής αλλά: αποτέλεσμα της δράσης του περιβάλλοντος ή της μάθησης (για την ερμηνεία της συμπεριφοράς ανθρώπου και άλλων ζώων) δεν επιδρά μόνο το περιβάλλον στο γενότυπο αλλά και ο γενότυπος στο περιβάλλον, οπότε τα πρότυπα των προσαρμογών που παρατηρούμε να μην είναι πάντα γενετικά συνέπεια των νόμων της φυσικής και της χημείας (π.χ το χρώμα του αίματος) να οφείλεται σε γενετική παρέκκλιση υπολειμματικοί χαρακτήρες ή εξελικτικές απώλειες: μπορεί να είναι προσαρμογές, μπορεί και όχι (π.χ. ψευδογονίδια) αποτέλεσμα πλειοτροπισμού ή αλλομετρίας (=δυσανάλογη ανάπτυξη ενός τμήματος του σώματος σε σχέση με κάποιο άλλο) π.χ. το πηγούνι στον άνθρωπο, τα κοντά μπροστινά άκρα στον Τυραννόσαυρο. κληρονομιά από τα προγονικά του είδη ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 20

21 Μια προσαρμογή δεν είναι κατ άναγκη βέλτιστη Το προσαρμοστικό τοπίο έχει συνήθως πολλαπλές προσαρμοστικές κορυφές. Σε ποια θα φτάσει ο πληθυσμός εξαρτάται από την αρχική γενετική του σύσταση ή την εκτροπή (shifting balance) Αναπτυξιακοί περιορισμοί που δημιουργούνται από την εξελικτική ιστορία των αναπτυξιακών συστημάτων των οργανισμών Πολλοί οργανισμοί έχουν αναχρονιστικούς χαρακτήρες γιατί εξελίχθηκαν σε διαφορετικό περιβάλλον απ αυτό που ζουν σήμερα. Χαρακτήρας που εξελίχθηκε για μια λειτουργία (ή και για καμιά λειτουργία) μπορεί να χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για κάτι τελείως διαφορετικό (π.χ τα χέρια δεν εξελίχθηκαν για να παίζουμε πιάνο) Εξαρμογή / exaptation: χαρακτήρες που αυξάνουν την αρμοστικότητα αλλά δεν σχηματίσθηκαν από την επιλογή για την τρέχουσα σημασία τους ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 21

22 Εξαρμογή / παραδείγματα Τα φτερά στα πτηνά Το γλύψιμο του σκύλου ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 22

23 Εξέλιξη των χαρακτήρων του κύκλου της ζωής Ποιά είναι η ιδανική αναπαραγωγική στρατηγική; - αμέσως μετά τη γέννηση - παραγωγή άπειρου αριθμού απογόνων αμέσως - αθανασία Γιατί η εξέλιξη δεν κατάφερε να φτιάξει έναν τέτοιο οργανισμό; Γιατί κάποιοι οργανισμοί ζουν περισσότερο από κάποιους άλλους; Γιατί κάποιοι αναπαράγονται γρηγορότερα από άλλους; Γιατί οι οργανισμοί γερνούν; ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 23

24 Γιατί γερνάμε? Γήρανση (Senescence) μείωση στη δυνατότητα αναπαραγωγής και την πιθανότητα επιβίωσης (συσσώρευση βλαβών σε κύτταρα και ιστούς- μείωση της ικανότητας επιδιόρθωσης) Γιατί δεν ζούμε για πάντα; Ένας αθάνατος οργανισμός θα είχε μεγαλύτερη αρμοστικότητα ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 24

25 Γιατί οι οργανισμοί γερνούν; Δεν θα μπορούσε η επιλογή να δώσει μεγαλύτερη διάρκεια ζωής; Η δύναμη της φυσικής επιλογής μειώνεται με την ηλικία Η αναπαραγωγική επιτυχία των νεαρών ενηλίκων είναι μεγαλύτερη από αυτή των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας Η ποικιλότητα της αρμοστικότητας των νεαρών ατόμων, επηρεάζει περισσότερο τη συνολική αρμοστικότητα του πληθυσμού, αφού τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 25

26 Η δράση της φυσικής επιλογής... Η δύναμη της επιλογής μεταβάλλεται με την ηλικία η επιλογή στην αναπαραγωγή είναι ισχυρότερη σε νεαρά άτομα και μειώνεται με την ηλικία - τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έχουν ήδη αναπαραχθεί - τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας έχουν μικρότερη πιθανότητα να επιβιώσουν για να αναπαραχθούν πάλι Τα γεγονότα του κύκλου της ζωής είναι πολυγονιδιακά και επηρεάζονται σημαντικά και από το περιβάλλον, οπότε δεν εξηγούνται εύκολα. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 26

27 Αφού η επιλογή είναι ασθενής σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, επιβλαβείς μεταλλάξεις μπορούν να συσσωρεύονται χωρίς να απομακρύνονται μέσω επιλογής Αν μια μετάλλαξη με τον ίδιο κίνδυνο θνητότητας συμβεί σε νεαρή ηλικία, η επιλογή μπορεί να δράσει εναντίον της. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 27

28 Πότε πρέπει να ωριμάζει ένας οργανισμός; Αναπαραγωγή σε μεγαλύτερη ηλικία - Μεγαλύτερη γονιμότητα λόγω μεγέθους και συλλογής πόρων - Αυξημένη επιβίωση απογόνων χάρη στην γονική φροντίδα Αναπαραγωγή σε μικρή ηλικία - Μείωση του κινδύνου θανάτου πριν την ηλικία αναπαραγωγής - Μείωση της διάρκειας γενιάς Το όφελος και το κόστος έχουν ως αποτέλεσμα μια ενδιάμεση κατάσταση ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 28

29 Πότε πρέπει να ωριμάζει ένας οργανισμός? Αν η θνησιμότητα των ενηλίκων είναι μεγάλη, ευνοείται η αναπαραγωγή σε μικρή ηλικία - π.χ. Εξωτερικοί παράγοντες όπως η θήρευση Αν ο ρυθμός επιβίωσης είναι υψηλός, τότε ευνοείται η αναπαραγωγή σε μεγαλύτερη ηλικία και η καθυστέρηση της ωρίμανσης ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 29

30 Σύγκρουση ανάμεσα σε γονείς και παιδιά Σε πολλά είδη οι γονείς φροντίζουν τους απογόνους τους με προσωπικό κόστος, τους υπερασπίζονται, τους τρέφουν. Ποιος καθορίζει ποιος θα αναλάβει την φροντίδα; Τι περιλαμβάνει η φροντίδα και για πόσο διάστημα; ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 30

31 Σύγκρουση ανάμεσα σε γονείς και απογόνους Πόση επένδυση φροντίδας είναι η βέλτιστη; Κάποια στιγμή οι γονείς πρέπει να σταματήσουν να επενδύουν στα παιδιά τους, προκειμένου π.χ. να επενδύσουν σε μελλοντικούς απογόνους. Όσο μεγαλύτερη η ηλικία στην οποία αναπαράγονται οι γονείς, τόσο περισσότερο μπορούν να επενδύσουν στα παιδιά τους. Από την άλλη για τους απογόνους είναι πλεονεκτικό να παρατείνουν όσο γίνεται την περίοδο φροντίδας από τους γονείς ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 31

32 Γονική φροντίδα who cares and why? Τι καθορίζει αν θα φροντίσει τους απογόνους ο ένας από τους δύο γονείς (μόνο η μητέρα σε κάποια πουλιά και τα περισσότερα θηλαστικά) ή μόνο ο πατέρας σε πολλά ψάρια και κάποιους βατράχους) ή και οι δύο γονείς (πολλά είδη πουλιών) Δύο υποθέσεις Εγκαταλείπει την «οικογένεια», εκείνο το άτομο που έχει επενδύσει λιγότερο στην αναπαραγωγή Παραμένει στην «οικογένεια» εκείνο το άτομο που έχει περισσότερα να κερδίσει ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 32

33 Αλτρουϊσμός Αλτρουϊσμός: μια συμπεριφορά ενός ατόμου που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της αρμοστικότητάς του προς όφελος της αρμοστικότητας ενός άλλου ατόμου. Το πρόβλημα του αλτρουϊσμού: με μια πρώτη ματιά τέτοιες συμπεριφορές δεν ευνοούνται από τη φυσική επιλογή άρα δεν μπορούν να επικρατήσουν. Στη φύση όμως παρατηρούμε πολλές τέτοιες συμπεριφορές, όπως η γονική φροντίδα κραυγές συναγερμού από μέλος μιας ομάδας όταν αντιληφθεί κίνδυνο νυχτερίδες βαμπίρ που ταΐζουν άλλα μέλη της ομάδας Στείρες εργάτριες, στα κοινωνικά έντομα, που βοηθούν την ανατροφή των παιδιών της βασίλισσας Πώς επικράτησαν εξελικτικά αυτές οι συμπεριφορές; ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 33

34 Εγωισμός Αμοιβαιότητα Μοχθηρία Αλτρουισμός ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 34

35 Εγκλείουσα αρμοστικότητα Εγκλείουσα αρμοστικότητα (Hamilton 1964): Η αρμοστικότητα ενός ατόμου δεν βασίζεται μόνο στη δική του αναπαραγωγική επιτυχία αλλά και στην επίδραση που έχει στην αρμοστικότητα άλλων ατόμων σταθμισμένη ως προς τη μεταξύ τους γενετική συγγένεια w i = a i + Σ r ij b ij όπου w i : η εγκλείουσα αρμοστικότητα ατόμου i, a i : η άμεση επίδραση του χαρακτήρα στην αρμοστικότητα του ατόμου i b ij : η επίδραση του χαρακτήρα του ατόμου i στην αρμοστικότητα του ατόμου j r ij : συντελεστής συγγένειας μεταξύ των ατόμων i και j ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 35

36 Συντελεστής συγγένειας ποσοστό κοινών γονιδίων (identical by descent) r σχέση F για τα παιδιά αυτού του ζευγαριού ½ γονείς-παιδιά, αδέλφια ¼ ¼ παππούδες-εγγόνια, ετεροθαλή αδέλφια 1/8 θειός/α-ανηψιός/α 1/8 πρώτα ξαδέλφια 1/16 Θυμηθείτε... Συντελεστής ομομιξίας F=r/2 (πιθανότητα να είναι κοινά εκ καταγωγής τα γονίδια ενός ατόμου) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 36

37 O κανόνας του Hamilton Ένας χαρακτήρας θα επικρατήσει αν Όφελος>Κόστος Benefits>Costs Σύμφωνα με τον Hamilton, με την εγκλείουσα αρμοστικότητα, υπάρχουν οφέλη και μέσω συγγενών. Οπότε: rb>c Ακόμη κι αν υπάρχει κόστος για ένα άτομο, αν το όφελος για τους συγγενείς είναι αρκετά μεγάλο τότε ο χαρακτήρας αυτός θα αυξηθεί σε συχνότητα Διαφορετικά: r>c/b Δηλαδή ο συντελεστής συγγένειας πρέπει να είναι μεγαλύτερος από τον λόγο κόστος προς όφελος προκειμένου να αυξήσει τη συχνότητά του ένας χαρακτήρας ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 37

38 Η αλτρουϊστική συμπεριφορά απευθύνεται προς τους συγγενείς Προειδοποιητικές κραυγές όταν πλησιάζει θηρευτής. Τραβάει την προσοχή στο άτομο που φωνάζει και προειδοποιεί τα άλλα άτομα της ομάδας. Για το άτομο που προειδοποιεί τους υπόλοιπους αυξάνεται ο κίνδυνος θήρευσης ενώ μειώνεται για τους συγγενείς του. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 38

39 Συνεργατική αναπαραγωγή Σε μερικά είδη, κάποια άτομα δεν αναπαράγονται τα ίδια, προκειμένου να βοηθήσουν συγγενείς τους να αναπαραχθούν (ένα ζευγάρι παράγει απογόνους ενώ άλλα άτομα μαζεύουν τροφή, υπερασπίζονται τη φωλιά κτλ) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 39

40 Βαθμός ανταγωνισμού ανάμεσα στα αδέλφια Κάποια άτομα προτιμούν να είναι λιγότερο ανταγωνιστικά ώστε να βοηθήσουν τα αδέλφια τους και να μοιράζονται την τροφή ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 40

41 Αναγνώριση του συγγενούς Τα άτομα πρέπει να μπορούν να αναγνωρίσουν τους συγγενείς τους για να έχουν αλτρουϊστικές συμπεριφορές ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 41

42 Αμφίβια καννίβαλοι Σε κάποια είδη αμφιβίων μπορεί να επαχθεί καννιβαλισμός όταν δεν υπάρχει αρκετή τροφή. Οι καννίβαλοι αποφεύγουν να τρώνε συγγενείς τους (τους καταπίνουν αλλά τους φτύνουν πάλι). Έτσι αυξάνεται το ποσοστό των δικών τους γονιδίων που επιβιώνουν. Πειράματα έδειξαν ότι αν τα άτομα αυτά δεν μπορούν να μυρίσουν, δεν αναγνωρίζουν τους συγγενείς τους και δεν τους διακρίνουν ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 42

43 Κοινωνική δομή Eusociality Ακραία μορφή αλτρουϊσμού Απαιτούνται: επικαλυπτόμενες γενιές, στείρες μορφές ατόμων, συνεργατική φροντίδα των νεογνών Συχνή στα έντομα (υμενόπτερα, τερμίτες) αλλά και θηλαστικά. ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 43

44 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 44

45 ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 45

46 Αμοιβαίος αλτρουισμός Αλτρουιστικές συμπεριφορές μπορεί να απευθύνονται και προς μη συγγενείς. Η θεωρία παιγνίων (game theory) μπορεί να δείξει ότι η καλύτερη στρατηγική επιβίωσης είναι η ανταπόδοση μιας συμπεριφοράς προς αλτρουιστικά άτομα μάλλον παρά σε εγωιστικά (tit for tat) Απαιτούνται στενές επαφές με άλλα άτομα πολλές ευκαιρίες για αλτρουιστική συμπεριφορά συμμετρικό κόστος και όφελος για τα δύο άτομα ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 47

47 Οι νυχτερίδες βαμπίρ μοιράζονται την τροφή τους Κάθε νύχτα 33% των νεαρών ατόμων και 7% των ενηλίκων αποτυγχάνουν στο κηνύγι τους μετά από τρία βράδια χωρίς τροφή η νυχτερίδα πεθαίνει Οι νυχτερίδες μοιράζονται μερικές φορές το φαγητό τους (regurgitation) κυρίως με συγγενείς τους ή με άλλα άτομα με τα οποία μοιράζονται τον χώρο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 48

48 Φυλοεπιλογή (Σεξουαλική επιλογή) ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 49

49 Φυλοεπιλογή (Σεξουαλική επιλογή) Διαφορά αρσενικού - θηλυκού φύλου διαφορά μεγέθους γαμετών Το θηλυκό κάνει μεγαλύτερη επένδυση στην αναπαραγωγή απ ότι το αρσενικό, έτσι η αρμοστικότητα του θηλυκού μειώνεται περισσότερο από του αρσενικού σε ένα μη πετυχημένο ζευγάρωμα Θηλυκά γενικά επιλεκτικότερα στο ζευγάρωμα απ ότι τα αρσενικά. Σε πολλά είδη θηλυκά διαλέγουν ταίρι μεταξύ ανταγωνιζόμενων αρσενικών. Φυλοεπιλογή: το πλεονέκτημα που έχουν ορισμένα άτομα σε σχέση με άλλα του ίδιου φύλου και είδους ως προς τη διαδικασία της αναπαραγωγής. Φυλοεπιλογή εντονότερη σε πολυγύνια ή πολυάνδρια είδη. Συνηθισμένο αποτέλεσμα ο φυλετικός διμορφισμός ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 50

50 Αλλαγή στο φαινότυπο των αρσενικών λόγω φυλοεπιλογής ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 51

51 Ενδοφυλετική - Διαφυλετική επιλογή Ενδοφυλετική επιλογή: συγκρούσεις μεταξύ αρσενικών για πρόσβαση στα θηλυκά Η θεωρία της ενδοφυλετικής επιλογής είναι απλή: ένας χαρακτήρας ευνοείται όταν οδηγεί σε επιτυχή ανταγωνισμό μεταξύ των αρσενικών Διαφυλετική επιλογή: η προτίμηση που παρουσιάζουν τα θηλυκά για αρσενικά με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά Η εξήγηση είναι πιο σύνθετη ειδικά όταν το αρσενικό χαρακτηριστικό που επιλέγεται από τα θηλυκά δεν φαίνεται να επηρεάζει την αρμοστικότητα των θηλυκών. Έχουν προταθεί μοντέλα πολυγονιδιακής κληρονομικότητας (Lande 1981), μοντέλα δύο γενετικών τόπων (Kirckpatrick 1982). ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 52

52 Συνεξέλιξη Ορισμός Η μακροχρόνια εξελικτική «στοίχιση» μιας ομάδας οργανισμών με μία άλλη (Raven & Johnson) Μια αμφίδρομη διαδικασία όπου κάποια χαρακτηριστικά ενός οργανισμού εξελίσοονται ανταποκρινόμενα σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ενός άλλου οργανισμού (Moore et al.) Για να συμβεί η συνεξέλιξη πρέπει: Τα χαρακτηριστικά και στους δύο οργανισμούς να είναι κληρονομικά Η ποικιλότητα των χαρακτηριστικών να είναι σε σταθερό πρότυπο (tandem) Τα χαρακτηριστικά και η ποικιλομορφία τους σχετίζονται για τους δύο οργανισμούς Τύποι συνεξέλιξης Γονιδιακή: ξενιστής και παράσιτο έχουν συμπληρωματικά γονίδια Εξειδικευμένη: δύο είδη που αλληλοεπιδρούν, όπως στο μιμητισμό Σε ομάδες: ένα σύνολο οργανισμών συνεξελίσσονται σε κοινό περιβάλλον Σε αλληλουχία: ένα είδος προσαρμόζεται και εξαρτάται από ένα άλλο, αλλά το δεύτερο δεν επηρεάζεται από το πρώτο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 54

53 Γονιδιακή συνεξέλιξη Τα φυτά yucca και οι πεταλούδες είναι αμοιβαία απαραίτητοι οργανισμοί, ο ένας στον άλλον Τα φυτά yucca επικονιάζονται αποκλειστικά από τη συγκεκριμένη πεταλούδα Η πεταλούδα χρειάζεται τον καρπό του συγκεκριμένου φυτού για να τραφούν οι κάμπιες της ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 55

54 Εξειδικευμένη συνεξέλιξη Η πεταλούδα μονάρχης είναι τοξική για τα πουλιά και έτσι προστατεύεται από τη θήρευση Η πεταλούδα Viceroy δεν είναι τοξική από τους θηρευτές, αλλά «μιμείται» το χρωματισμό της πεταλούδας μονάρχη και έτσι αποφεύγει ακια υτή τη θήρευση ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 56

55 Συνεξέλιξη στην έρημο Το παράσιτο Tristerix aphyllus ζει πάνω στους κάκτους της ερήμου στη Χιλή Για να αποφύγουν τον παρασιτισμό, οι κάκτοι αναπτύσσουν πολύ μεγάλα αγκάθια Το παρασιτικό φυτό Tristerix aphyllus αναπτύσσει αντίστοιχα πολύ μακρυά στελέχη για να μπορεί να έχει πρόσβαση στον κάκτο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 57

56 Συνεξέλιξη σε αλληλουχία Τα φυτά του γένους Eriogonum έχουν μεγάλη ποικιλομορφία σε είδη Οι πεταλούδες του γένους Euphilotes χωρίζονται σε πολλά είδη που τρέφονται από συγκεκριμένα είδη Eriogonum αποκλειστικά Οι πεταλούδες εξαρτώνται απόλυτα από τα φυτά αλλά όχι το αντίστροφο ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 58

57 Συμβίωση Η μυκόριζα αποτελεί ειδικό συμβιωτικό πρότυπο ανάμεσα σε ρίζες φυτών και μύκητες, πολύ σημαντικό στοιχείο για την οικολογία και τη χημεία του εδάφους Οι μύκητες αποικούν τα ριζικά κύτταρα (είτε μέσα σε αυτά ή ανάμεσα από αυτά) Ο μύκητας αποκτά πρόσβαση σε υδατάνθρακες και το φυτό εκμεταλλεύεται το άζωτο που δεσμεύει ο μύκητας Η σχέση δεν είναι πάντα επωφελής και για τα δύο μέρη ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 59

58 Συμβίωση κοραλλιών και φυκιών Symbiodinium Εδώ και 200 εκ. χρόνια, τα κοράλλια παρέχουν καταφύγιο και CO2 στα φύκια, ενώ εκείνα δίνουν τα προϊόντα της φωτοσύνθεσης για τροφή στα κοράλλια ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ 60

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Φυσική Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Φυσική επιλογή Πιστεύεται ότι είναι η κυρίαρχη δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Οι αρχές της εξελικτικής σκέψης Η προέλευση των ειδών Ορθές και λανθασµένες αντιλήψεις σχετικά µε τη θεωρία της εξέλιξης Η θεωρία της εξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Φυσική Επιλογή Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Φυσική επιλογή Πιστεύεται ότι είναι η κυρίαρχη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΓΡΙΑΣ ΠΑΝΙΔΑΣ 8. ΓΕΝΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ Γεννητικότητα Ρυθμός αναπαραγωγής: η παραγωγή νέων στον πληθυσμό μέσω της Γέννησης (στα θηλαστικά) Εκκόλαψης (πτηνά, ερπετά, αμφίβια, ψάρια) Γεννητικότητα:

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ

Κεφάλαιο 5: ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Κεφάλαιο 5: ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ -ΘΕΩΡΙΑ- Κληρονομικότητα: Η ιδιότητα των ατόμων να μοιάζουν με τους προγόνους τους. Κληρονομικοί χαρακτήρες: Οι ιδιότητες που κληρονομούνται στους απογόνους. Γενετική:

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών 2000-2013

Θέματα Πανελλαδικών 2000-2013 Θέματα Πανελλαδικών 2000-2013 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ Κεφάλαιο 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΘΕΜΑ 1 ο Γράψτε τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα το γράμμα

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Γενετική Πειραματική επιστήμη της κληρονομικότητας Προέκυψε από την ανάγκη κατανόησης της κληρονόμησης οικονομικά σημαντικών χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ 1 ΒΙΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ον ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΩ 1. Τι είναι κυτταρικός κύκλος, και τα δυο είδη κυτταρικής διαίρεσης. 2. Από τα γεγονότα της μεσόφασης να μην μου διαφεύγει η αντιγραφή του γενετικού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ. Ο Mendel καλλιέργησε φυτά σε διάστημα 8 ετών για να φτάσει στη διατύπωση των νόμων της κληρονομικότητας

ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ. Ο Mendel καλλιέργησε φυτά σε διάστημα 8 ετών για να φτάσει στη διατύπωση των νόμων της κληρονομικότητας ΜΕΝΔΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Ο Mendel καλλιέργησε 28.000 φυτά σε διάστημα 8 ετών για να φτάσει στη διατύπωση των νόμων της κληρονομικότητας Λόγοι επιτυχίας των πειραμάτων του Mendel 1. Μελέτησε μία ή δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 5ο

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 5ο ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΑ ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦ. 5ο ΜΟΝΟΫΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗ-ΥΠΟΛΕΙΠΟΜΕΝΑ 1. Διασταυρώνονται δυο μοσχομπίζελα, το ένα με κανονικό σχήμα καρπού και το άλλο με περιεσφιγμένο σχήμα. Να βρεθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 18/09/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Η Χαρά

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Πανελλαδικών

Θέματα Πανελλαδικών Θέματα Πανελλαδικών 2000-2015 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΟΜΟΓΕΝΩΝ Κεφάλαιο 5 Περιεχόμενα Περιεχόμενα 1 Κεφάλαιο 1 ο Το γενετικό υλικό Θέμα 1 ο 2 Θέμα 2 ο 8 Θέμα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 8/09/06 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α A1. α Α2. β Α3. γ Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ Β Β1. ζ στ α

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική. Εξέλιξη

Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική. Εξέλιξη Πληθυσμιακή και Ποσοτική Γενετική Εξέλιξη Σύνοψη Οι πληθυσμοί χαρακτηρίζονται από τις συχνότητες των γενοτύπων και των αλληλομόρφων τους Κάθε πληθυσμός έχει τη δική του γενετική «δομή» Μπορούμε να μετρήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα 1. Ο Mendel. α. εξέταζε σε κάθε πείραμά του το σύνολο των ιδιοτήτων του μοσχομπίζελου β. χρησιμοποιούσε αμιγή στελέχη στις ιδιότητες που μελετούσε γ. χρησιμοποιούσε

Διαβάστε περισσότερα

Εξελικτική Οικολογία. Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πάτρας Τμήμα Βιολογίας 2014

Εξελικτική Οικολογία. Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πάτρας Τμήμα Βιολογίας 2014 Εξελικτική Οικολογία Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πάτρας Τμήμα Βιολογίας 2014 Εξελικτική Οικολογία - Σίνος Γκιώκας - Παν. Πατρών - Τμ. Βιολογίας - 2014 1 Πού συναντιούνται τα δύο πεδία; Οι κιχλίδες των Μεγάλων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. 1 Η ιστορία της εξελικτικής βιολογίας: Εξέλιξη και Γενετική 2 Η Προέλευση της Μοριακής Βιολογίας 3 Αποδείξεις για την εξέλιξη 89

Περιεχόμενα. 1 Η ιστορία της εξελικτικής βιολογίας: Εξέλιξη και Γενετική 2 Η Προέλευση της Μοριακής Βιολογίας 3 Αποδείξεις για την εξέλιξη 89 Περιεχόμενα Οι Συγγραφείς Πρόλογος της Ελληνικής Έκδοσης Πρόλογος της Αμερικανικής Έκδοσης Σκοπός και Αντικείμενο του Βιβλίου ΜΕΡΟΣ Ι ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 1 Η ιστορία της εξελικτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1.γ, Α2.β, Α3.γ, Α4.δ, Α5.α ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Β Β1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου Επιμέλεια: Δημήτρης Κοτρόπουλος ΘΕΜΑ A Να γράψετε τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις A1 έως A5 και δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στη φράση, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ.

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ: ΜΕΝΤΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ: ΒΑΚΑΛΗΣ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ: ΜΕΝΤΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ: ΒΑΚΑΛΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΡΙΤΗΡΙΟΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ: ΜΕΝΤΕΛΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ: ΒΑΚΑΛΗΣ ΘΕΜΑ 1 Ο 1. α 2. γ 3. β 4. β 5. β ΘΕΜΑ 2 Ο Α. Ένας αυτοσωμικός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣ:ΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ Λυκείου 23 Φεβρουάριοου 2014

ΔΙΑΓΩΝΙΣ:ΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ Λυκείου 23 Φεβρουάριοου 2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣ:ΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ Λυκείου 23 Φεβρουάριοου 2014 Ονοματεπώνυμο εξεταζόμενου:. ΘΕΜΑ 1 Ο Να απαντήσετε στις ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής: 1. Η ανευπλοειδία είναι είδος μετάλλαξης που οφείλεται:

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Γενετική Τα πειράματα του Mendel

Δασική Γενετική Τα πειράματα του Mendel Δασική Γενετική Τα πειράματα του Mendel Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Παράδοξο... Οι απόγονοι μοιάζουν στους γονείς τους Δεν είναι όμως ακριβώς ίδιοι, ούτε με τους γονείς τους, ούτε μεταξύ τους Κληρονομικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5 ο Κεφ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5 ο Κεφ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5 ο Κεφ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Θέμα Α : Α1. γ Α2. β Α3. α Α4. β Α5. γ Θέμα Β : Β1. Για να ελέγξουμε τον γονότυπο ενός ατόμου με τον επικρατή φαινότυπο ως προς μία ιδιότητα θα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΤΡΕΙΣ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ: ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΤΡΕΙΣ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ: ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ ΤΡΕΙΣ ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΜΕΤΑΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ: ΦΥΛΕΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΛΥΚΥΤΤΑΡΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑ ΕΜΦΑΝΙΖΕΙ ΙΑΒΑΘΜΙΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΙΑΒΙΩΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΥΚΟΙΝΩΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος εργασίας: Καθορισμός του φύλου στους ζωικούς οργανισμούς

Τίτλος εργασίας: Καθορισμός του φύλου στους ζωικούς οργανισμούς Τίτλος εργασίας: Καθορισμός του φύλου στους ζωικούς οργανισμούς Ένας από τους βασικότερους βιολογικούς μηχανισμούς, ο καθορισμός του φύλου, χαρακτηρίζεται από υψηλό επίπεδο ποικιλότητας μηχανισμών και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ για το ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ για το ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ για το ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Κεφ. 5 : σελ. 73-85 (εκτός: όλα τα ένθετα, οι χημικοί τύποι και οι φωτογραφίες) ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2015

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2.γ Α3.α Α4. δ Α5.γ ΘΕΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία

Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία Διαγώνισμα 2014-15 Ενδεικτικές απαντήσεις Κυριακή 15/02/2015 Ημερομηνία Βιολογία Κατεύθυνσης Εξεταζόμενο μάθημα Γ Λυκείου Τάξη Θέμα 1 ο : 1 α, 2 γ, 3 ε, 4 α, 5 ε Θέμα 2 ο : Α. Η απεικόνιση των μεταφασικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Η πιθανότητα να είναι ένα νεογέννητο αγόρι είναι ½. Αν ένα αντρόγυνο κάνει δύο παιδιά, ποια η πιθανότητα να κάνει α πρώτα ένα αγόρι και μετά ένα κορίτσι, β ένα αγόρι και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ Α ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. α Α2. γ Α3. δ Α4. β Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. Σελ. 120 «Τα κύτταρα των οργάνων να είναι επιτυχείς» Β2. Σελ. 136 «Το 1997 γέννησε την Dolly»

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Β Α2. Γ Α3. Α Α4. Α5. Γ ΘΕΜΑ Β ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ B1. Α (Σωµατικά κύτταρα στην αρχή της µεσόφασης): 1, 4, 5, 6 Β (Γαµέτες): 2, 3, 7, 8 Β2. (Κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Ασκήσεων ΚΕΦ. 5ο

Μεθοδολογία Ασκήσεων ΚΕΦ. 5ο Μεθοδολογία Ασκσεων ΚΕΦ. 5ο Θα πρέπει να γνωρίζετε τα ακόλουθα: Γαμέτες. Κάθε γαμέτης περιέχει μόνο το ένα αλληλόμορφο από κάθε ζευγάρι γονιδίων. Όταν τα γονίδια βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη ομόλογων

Διαβάστε περισσότερα

Στην αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα: κυστική ίνωση Στη φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα: αιμορροφιλία

Στην αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα: κυστική ίνωση Στη φυλοσύνδετη υπολειπόμενη κληρονομικότητα: αιμορροφιλία ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 1-2-2015 ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. γ Α3. β Α4. γ Α5. δ ΘΕΜΑ B B1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. στ 2. ζ 3. ε 4. α 5. δ 6. β 7. γ Β2. Τα άτομα μπορεί να χαρακτηρίζονται ως φορείς στην αυτοσωμική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ Δρ. Κώστας Ποϊραζίδης, Δασολόγος ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ 2009-2010 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΥΛΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 2.1: Ορισμός είδους, Συστηματική, Οικολογία και Εξέλιξη, Φυσική επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7)

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΕΠΤΑ (7) ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΛΗΡΕΙΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. β

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α. α Α. β Α3. γ Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ Β Β. ζ στ 3 α 4 ε 5 β 6 δ Β. Κάθε πολυνουκλεοτιδική αλυσίδα αποτελείται από νουκλεοτίδια ενωμένα μεταξύ τους με ομοιοπολικό δεσμό.

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015

Βιολογία Ζώων Ι. Σίνος Γκιώκας. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας. Πάτρα 2015 Βιολογία Ζώων Ι Σίνος Γκιώκας Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Βιολογίας Πάτρα 2015 Πατρών 2015 1 Η Βιολογική Εξέλιξη Πατρών 2015 2 Η Θεωρία της Εξέλιξης Η βιολογική εξέλιξη ερμηνεύει την ποικιλότητα των έμβιων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ: Προβλήματα Γενετικής Μενδελική κληρονομικότητα 1/6

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ. ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ: Προβλήματα Γενετικής Μενδελική κληρονομικότητα 1/6 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ. Σε ένα είδος φυτών διακρίνονται δυο χρώματα άνθους, το κίτρινο και το λευκό. Για να διαπιστωθεί το είδος του γονιδίου που ελέγχει την ιδιότητα αυτή αλλά και ο τρόπος κληρονόμησής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Η πιθανότητα να είναι ένα νεογέννητο αγόρι είναι ½. Αν ένα αντρόγυνο κάνει δύο παιδιά, ποια η πιθανότητα να κάνει α πρώτα ένα αγόρι και μετά ένα κορίτσι, β ένα αγόρι και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Αντικείμενο της επιστήμης της οικολογίας Ιστορία της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο ΜΟΝΟΫΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΟΜΑΔΑ Α 1. Αν διασταυρωθούν άτομα μοσχομπίζελου με κίτρινο χρώμα σπέρματος ποιες θα είναι οι φαινοτυπικές και γονοτυπικές αναλογίας της γενιάς; Κ=κίτρινο, κ=πράσινο,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΛΥΣΗ ΚΕΦ. 5ο ΔΙΫΒΡΙΔΙΣΜΟΣ ΟΜΑΔΑ Α 1. Από τη διασταύρωση μοσχομπίζελων προκύπτουν στην επόμενη γενιά τα εξής άτομα: 110 άτομα με κίτρινο χρώμα σπέρματος και ιώδες χρώμα άνθους. 109 άτομα με

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Μεταλλάξεις Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Μεταλλάξεις και εξέλιξη Η πρώτη ύλη της εξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ Γ Λ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 09/09/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ : ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Από δύο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: Απαντήσεις Βιολογίας Ομάδας Προσανατολισμού Θετικών Σπουδών Γ Λυκείου 6/9/208 ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:. Η μυϊκή δυστροφία Becker

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 12:00 Σελίδα 2 από 9 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: 18 / 06 /2019 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 01-06-2004

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 01-06-2004 ΘΕΜΑ 1ο 1. δ, ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 01-06-2004 2. β, 3. β, 4. γ, 5. δ. ΘΕΜΑ2ο 1. Σχολικό βιβλίο, σελίδα 31: «Υπάρχουν τέσσερα είδη μορίων RNA και το μεταφέρει στη θέση της πρωτεϊνοσύνθεσης».

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα

Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα Κεφάλαιο 5: Μενδελική Κληρονομικότητα ΕΛΕΓΧΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ 1. Ο Mendel. α. εξέταζε σε κάθε πείραμά του το σύνολο των ιδιοτήτων του μοσχομπίζελου β. χρησιμοποιούσε αμιγή στελέχη στις ιδιότητες που μελετούσε

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Προσανατολισμού θετικών σπουδών Γ Λυκείου Απαντήσεις 2019

Βιολογία Προσανατολισμού θετικών σπουδών Γ Λυκείου Απαντήσεις 2019 Βιολογία Προσανατολισμού θετικών σπουδών Γ Λυκείου Απαντήσεις 2019 ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. β Α3. γ Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ B Β1. 1. ζ 2. στ 3. α 4. ε 5. β 6. δ Β2. Σύνθεση DNA θα γίνει στο μόριο Α ενώ δεν θα γίνει στα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Τρίτη 18 Ιουνίου 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. (Ενδεικτικές Απαντήσεις)

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Τρίτη 18 Ιουνίου 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ. (Ενδεικτικές Απαντήσεις) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Τρίτη 18 Ιουνίου 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Ενδεικτικές Απαντήσεις) ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. β Α3. γ Α4. γ Α5. β ΘΕΜΑ Β Β1. 1-ζ 2-στ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 17/02/2013 ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Α1. Οι περιοχές του DNA που μεταφράζονται σε αμινοξέα ονομάζονται α. εσώνια β. εξώνια γ. υποκινητές δ. 5 αμετάφραστες περιοχές.

Α1. Οι περιοχές του DNA που μεταφράζονται σε αμινοξέα ονομάζονται α. εσώνια β. εξώνια γ. υποκινητές δ. 5 αμετάφραστες περιοχές. ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΪΟΥ 2015 - ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26/01/2014 ΘΕΜΑ 1 Ο Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Αλλαγές στην ποσότητα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Βιολογία Κατεύθυνσης Γ Λυκείου ΚΥΡΙΑΚΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επιμέλεια: Δημήτρης Κοτρόπουλος ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2. γ Α3. γ Α4. δ Α5. δ ΘΕΜΑ B B1. Στήλη Ι Στήλη ΙΙ 1. στ 2. ζ 3. ε 4. α 5. δ 6. β 7. γ Β2.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΕΤΙΚΗ AAT TCG CGA TTCC

ΓΕΝΕΤΙΚΗ AAT TCG CGA TTCC ΓΕΝΕΤΙΚΗ 1. Το πιο κάτω γενεαλογικό δέντρο δείχνει τον τρόπο κληρονόμησης μιας ασθένειας σε μια οικογένεια. Τα μαυρισμένα τετράγωνα συμβολίζουν αρσενικά άτομα με την πάθηση και οι μαυρισμένοι κύκλοι θηλυκά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1. α Α2. γ Α3. δ Α4. β Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. Σελ. 120 την κουκίδα «Για την επιλογή οργάνων συμβατών για μεταμόσχευση.» Β2. Σελ. 136 «Το πρόβατο Dolly» έως «γέννησε τη Dolly.»

Διαβάστε περισσότερα

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων Ζωική Ποικιλότητα Ενότητα 7. Συγκριτική Θεώρηση της Δομής και Λειτουργίας των Ζώων Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Συγκριτική Μορφολογία 1/3

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1 α Α2 β Α3 γ Α4 γ Α5 β ΘΕΜΑ Β Β1. 1 ζ 2 στ 3

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενες λύσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΙΟΥ 2015

Προτεινόμενες λύσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΙΟΥ 2015 Πανελλήνιες 2015 Προτεινόμενες λύσεις ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΙΟΥ 2015 ΘΕΜΑ Α Α1- β Α2- γ Α3- α Α4- δ Α5- γ ΘΕΜΑ Β Β1. Α: σωματικά κύτταρα στην αρχή της μεσόφασης -> 1,4,5,6 Β: γαμέτης:

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5 ο Κεφ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5 ο Κεφ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ 5 ο Κεφ. ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Θέμα Α : Α1. γ Α2. β Α3. α Α4. β Α5. γ Θέμα Β : Β1. Για να ελέγξουμε τον γονότυπο ενός ατόμου με τον επικρατή φαινότυπο ως προς μία ιδιότητα θα

Διαβάστε περισσότερα

Οι μονογονιδιακοί χαρακτήρες στον άνθρωπο και ο τρόπος κληρονόμησης.

Οι μονογονιδιακοί χαρακτήρες στον άνθρωπο και ο τρόπος κληρονόμησης. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΤΕΑΣ Οι μονογονιδιακοί χαρακτήρες στον άνθρωπο και ο τρόπος κληρονόμησης. Μαθητές: Όλγα Ντριζάη, Κυριακή Πρίφτη 2013 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό και εύκολα µπορεί να παρατηρηθεί ότι όλα τα άτοµα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Δασική Γενετική Οι νόμοι της κληρονομικότητας

Εισαγωγή στη Δασική Γενετική Οι νόμοι της κληρονομικότητας Εισαγωγή στη Δασική Γενετική Οι νόμοι της κληρονομικότητας Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Σύνοψη Κάθε Οι Τυχαία Τυχαίος Αναλογία άτομο έχει δύο σειρές αλληλομόρφων σε κάθε γονίδιο γαμέτες έχουν ένα από τα

Διαβάστε περισσότερα

Είμαστε σίγουροι πως έχετε ακούσει πολλές φορές ότι τα παιδιά παίρνουν από 7 γενιές. Αυτό αποτέλεσε αφετηρία για την παρουσίαση μας με θέμα τη

Είμαστε σίγουροι πως έχετε ακούσει πολλές φορές ότι τα παιδιά παίρνουν από 7 γενιές. Αυτό αποτέλεσε αφετηρία για την παρουσίαση μας με θέμα τη Είμαστε σίγουροι πως έχετε ακούσει πολλές φορές ότι τα παιδιά παίρνουν από 7 γενιές. Αυτό αποτέλεσε αφετηρία για την παρουσίαση μας με θέμα τη κληρονομικότητα στον άνθρωπο. 1 Καταρχήν, η πρώτη επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές Απαντήσεις Βιολογίας Προσανατολισμού Ιούνιος 2019

Ενδεικτικές Απαντήσεις Βιολογίας Προσανατολισμού Ιούνιος 2019 Ενδεικτικές Απαντήσεις Βιολογίας Προσανατολισμού Ιούνιος 2019 Θέμα Α Α1. α Α2. β Α3. γ Α4. γ Α5. β Θέμα Β Β1. 1 ζ 2 στ 3 α 4 ε 5 β 6 δ Β2. Η DNA πολυμεράση μπορεί να προσδεθεί μόνο σε δίκλωνες δομές και

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων 4 Μέθοδοι Βελτίωσης Σύνοψη Η βελτίωση στοχεύει στην αλλαγή της γενετικής σύστασης των φυτών προς όφελος των χαρακτήρων που εμείς επιλέγουμε. Η φαινοτυπική ποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Επαναληπτικό διαγώνισμα ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1-9 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 1/3/2015 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Σημείωση: η διπλή αρίθμηση στις σελίδες αφορά την παλιά και τη νέα έκδοση του σχολικού βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

Οι μονάδες της επιλογής & η εξέλιξη από την άποψη του γονιδίου

Οι μονάδες της επιλογής & η εξέλιξη από την άποψη του γονιδίου Οι μονάδες της επιλογής & η εξέλιξη από την άποψη του γονιδίου Οι μονάδες της επιλογής -> επιλογή ατόμων σε τυπική δαρβινική εξήγηση -ή: η επιλογή δρα στο επίπεδο (level) του ατόμου -ή: το άτομο ως η μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Ο.Π. Θετικών Σπουδών Γ' Λυκείου

Βιολογία Ο.Π. Θετικών Σπουδών Γ' Λυκείου Βιολογία Ο.Π. Θετικών Σπουδών Γ' Λυκείου ΘΕΜΑ Α Α1. Η αναλογία Α+G/T+C στο γενετικό υλικό ενός ιού είναι ίση με 2/3. Ο ιός μπορεί να είναι: α. ο φάγος λ. β. ο ιός της πολιομυελίτιδας. γ. φορέας κλωνοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία. Γ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ Προτεινόμενα Θέματα Γ ΓΕΛ. Ιανουάριος προσανατολισμού ΘΕΜΑ Α

Βιολογία. Γ ΚΥΚΛΟΣ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ ΣΥΓΧΡΟΝΟ Προτεινόμενα Θέματα Γ ΓΕΛ. Ιανουάριος προσανατολισμού ΘΕΜΑ Α Βιολογία προσανατολισμού ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση. Α1. Αν μια ασθένεια καθορίζεται από επικρατές φυλοσύνδετο γονίδιο θα εμφανίζεται: α. Σε όλους τους απογόνους εφόσον ο ένας γονέας έχει την

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις στα θέματα βιολογίας θετικής κατεύθυνσης 2015

Απαντήσεις στα θέματα βιολογίας θετικής κατεύθυνσης 2015 Απαντήσεις στα θέματα βιολογίας θετικής κατεύθυνσης 2015 Θέμα Α Α1. β Α2. γ Α3. α Α4. δ Α5. γ Θέμα Β Β1. 1. Α 2. Β 3. Β 4. Α 5. Α 6. Α 7. Β 8. Β Β2. Το σύμπλοκο που δημιουργείται μετά την πρόσδεση του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 20/05/2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΘΕΜΑ Α Α1. γ Α2.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ως φορείς κλωνοποίησης χρησιμοποιούνται:

ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ως φορείς κλωνοποίησης χρησιμοποιούνται: ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/03/12 ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Ως φορείς κλωνοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

Σάββατο, 26 Μαΐου 2007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

Σάββατο, 26 Μαΐου 2007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Σάββατο, 26 Μαΐου 2007 Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΜΑ 1o Να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 ΛΕΠΤΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡ.: ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ (120 ΛΕΠΤΑ) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:... ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡ.: ΠΡΟΣΟΧΗ ΚΑΘΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΛΥΚΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015-2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΒΑΘΜΟΣ.../35 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ ΥΠΟΓΡΑΦΗ:. ΤΑΞΗ: Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡ. : 19/05/2016 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ-ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1. β Α2. γ Α3. α Α4. δ Α5. γ ΘΕΜΑ Β Β1. 1 Α 2 Β 3 Β 4 Α 5 Α 6 Α 7 Β 8 Β Β2. Σελίδα 40 σχολικού βιβλίου (έκδοση 2014-2015) Η παράγραφος «Έναρξη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ' ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμιάς από τις παρακάτω ημιτελείς

Διαβάστε περισσότερα

1) Τα γονίδια της β-θαλασσαιμίας κληρονομούνται ως:

1) Τα γονίδια της β-θαλασσαιμίας κληρονομούνται ως: ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ-ΚΕΦ. 5-6 Θέμα 1 ο Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις, να επιλέξετε το γράμμα που συμπληρώνει σωστά την πρόταση: 1) Τα γονίδια της β-θαλασσαιμίας κληρονομούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΚΑΙ ΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ ΣΕ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α. Λεγάκις* & Π.Β. Πετράκης** * Ζωολογικό Μουσείο Πανεπιστημίου Αθηνών ** ΕΘΙΑΓΕ, Ινστιτούτο Μεσογειακών Οικοσυστημάτων 11 ο Πανελλήνιο

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλαδικές εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Παρασκευή 22 Μαΐου 2015

Πανελλαδικές εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Παρασκευή 22 Μαΐου 2015 Πανελλαδικές εξετάσεις Γ Τάξης Ημερήσιου Γενικού Λυκείου Βιολογία Θετικής Κατεύθυνσης Παρασκευή 22 Μαΐου 2015 ΘΕΜΑ Α Α1.β Α2.γ Α3.α Α4.δ Α5.γ ΘΕΜΑ Β Β1. 1A, 2B, 3B, 4A, 5A, 6A, 7B, 8B Β2. σελίδα 40 σχολικού

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Εξέλιξης από Πανελλήνιες ( ) Σελ

Θέματα Εξέλιξης από Πανελλήνιες ( ) Σελ Θέματα Εξέλιξης από Πανελλήνιες (2010-2012) Σελ. 119-131 1. Πώς μπορεί να εξηγηθεί με βάση τη θεωρία της φυσικής επιλογής η επικράτηση του χαρακτηριστικού «ψηλός λαιμός» στις καμηλοπαρδάλεις; Μονάδες 8

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΕΣΗ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΓΝΩΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΗΣ (ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ)

ΕΥΡΕΣΗ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΓΝΩΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΗΣ (ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ) ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΕΥΡΕΣΗ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΑΠΟ ΓΟΝΕΙΣ ΜΕ ΓΝΩΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΚΛΗΡΟΝΟΜΗΣΗΣ (ΑΥΤΟΣΩΜΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ) 1. Στις αλεπούδες το ασηµόµαυρο χρώµα του τριχώµατος καθορίζεται από ένα υπολειπόµενο αλληλόµορφο

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή Γενετική

Πληθυσμιακή Γενετική Τμήμα Αγροτικής Ανάπτυξης Πληθυσμιακή Γενετική Γενετική Ποικιλότητα Κων/νος Τζανταρμάς Αριστοτέλης Παπαγεωργίου Κλάδοι της Γενετικής 1. Κλασική γενετική 2. Μοριακή γενετική 3. Πληθυσμιακή γενετική 4. Ποσοτική

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 27 Μαΐου 2016 ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑΔΑΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελλαδικών Εξετάσεων Ημερησίων Γενικών Λυκείων (Νέο & Παλιό Σύστημα) ΘΕΜΑ Γ Γ.1 Ο χαρακτήρας της ομάδας αίματος στον άνθρωπο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό καθεμίας από τις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 και δίπλα το

Διαβάστε περισσότερα

Χατζηνικολάκη Ελένη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3

Χατζηνικολάκη Ελένη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης. 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3 Χατζηνικολάκη Ελένη Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης 250579 Natural Europe CIP-ICT PSP-2009-3 Πώς προσαρμόζονται οι οργανισμοί στις αλλαγές του περιβάλλοντος (τροφή, κλίμα κ. ά.); Κληρονομώντας ευνοϊκά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 IOYNIΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 IOYNIΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 23 IOYNIΟΥ 2014 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1. γ, Α2. β, Α3. β, Α4. δ, Α5. α. ΘΕΜΑ Β Β1. Σχολικό βιβλίο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΟΡΙΣΜΟ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΜΑΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 1) Γονιδιακές μεταλλάξεις, χρωμοσωμικές

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο Κερατέας ΚΑΡΚΙΝΟΣ & ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Αναστασία Σουλαχάκη Κωνσταντίνα Πρίφτη

Γυμνάσιο Κερατέας ΚΑΡΚΙΝΟΣ & ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ. Αναστασία Σουλαχάκη Κωνσταντίνα Πρίφτη Γυμνάσιο Κερατέας ΚΑΡΚΙΝΟΣ & ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ Αναστασία Σουλαχάκη Κωνσταντίνα Πρίφτη 2013 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ : Ορολογία και λίγα λόγια για τον καρκίνο Χαρακτηριστικά του καρκίνου Μεταλλάξεις Μεταλλάξεις και καρκίνος

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές εξετάσεις 2015 Βιολογία Γ λυκείου Θετικής κατεύθυνσης

Γενικές εξετάσεις 2015 Βιολογία Γ λυκείου Θετικής κατεύθυνσης Φροντιστήρια δυαδικό 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ δυαδικό Τα θέματα επεξεργάστηκαν οι καθηγητές των Φροντιστηρίων «δυαδικό» Μελλίδης Κ. Πασσιά Α. Θέμα Α Γενικές εξετάσεις 2015 Βιολογία Γ λυκείου Θετικής κατεύθυνσης

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1ο ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2007 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό καθεµιάς από τις παρακάτω ηµιτελείς προτάσεις 1 έως 5 και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη λέξη ή τη φράση,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ- ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΕΝΑΡΊΟΥ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ- ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΥΝΟΠΤΙΚΉ ΠΑΡΟΥΣΊΑΣΗ ΣΕΝΑΡΊΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΡΙΤΣΙΝΙΩΤΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ 1.1. ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Προσαρμοστικότητα- Φυσική Επιλογή 1.2. ΕΜΠΛΕΚΌΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΈΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ Εξέλιξη-Δαρβινική Θεωρία-Φυσική επιλογή ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ-

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ. Γενετική του Φύλου Ι ασκήσεις

ΕΦΗ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ. Γενετική του Φύλου Ι ασκήσεις Γενετική του Φύλου Ι ασκήσεις 1. Δώστε το φύλο των πιο κάτω ατόμων στη Drosophila: α) ΑΑΧΧΧΧ, β) ΑΑΑΑΧΧΧ, γ) ΑΑΑΧ δ) ΑΑΑΑΧΧΧΧ, ε) ΑΑΧΧΥ. Υπολογίζουμε την αναλογία Χ/Α. Υπερράρεν (0,5) Άρρεν Μεσόφυλο (1)

Διαβάστε περισσότερα

3. Σχ. Βιβλίο σελ «το βακτήριο Αgrobacterium.ξένο γονίδιο» Και σελ 133 «το βακτήριο Bacillus.Βt».

3. Σχ. Βιβλίο σελ «το βακτήριο Αgrobacterium.ξένο γονίδιο» Και σελ 133 «το βακτήριο Bacillus.Βt». 2 ο Διαγώνισμα Βιολογίας Γ Λυκείου Θέμα Α 1. Α 2. Β 3. Β 4. Α 5. C Θέμα Β 1. Σελ 40 «τα ριβοσώματα μπορούν..πρωτεινών» Και σελ 39 «ο γενετικός κώδικας είναι σχεδόν καθολικός πρωτείνη». 2. Σελ 98 «η φαινυλκετονουρία.φαινυλαλανίνης»

Διαβάστε περισσότερα

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 8. Προσαρμογές Ι. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας

Ζωική Ποικιλότητα. Ενότητα 8. Προσαρμογές Ι. Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Ζωική Ποικιλότητα Ενότητα 8. Προσαρμογές Ι Ρόζα Μαρία Τζαννετάτου Πολυμένη, Επίκουρη Καθηγήτρια Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Βιολογίας Προσαρμογή: ο συμβιβασμός του οργανισμού με το περιβάλλον του (Pianka)

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β. Α1. Η α Α2. Η γ Α3. Η α Α4. Η δ Α5. Η γ Β1. 1 Α 2 Β 3 Β 4 Α 5 Α 6 Α 7 Β 8 Β

ΘΕΜΑ Α ΘΕΜΑ Β. Α1. Η α Α2. Η γ Α3. Η α Α4. Η δ Α5. Η γ Β1. 1 Α 2 Β 3 Β 4 Α 5 Α 6 Α 7 Β 8 Β ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΙΟΥ 2015 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Α1. Η α Α2. Η

Διαβάστε περισσότερα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα

Στα πτηνά το φύλο «καθορίζεται από τη μητέρα». Αυτό γιατί, το αρσενικό άτομο φέρει τα χρωμοσώματα ZZ ενώ το θηλυκό τα ZW. Έτσι εναπόκειται στο που θα 1 Όπως όλοι γνωρίζουμε κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από κύτταρα. Μέσα στον πυρήνα των κυττάρων υπάρχουν τα χρωμοσώματα, τα οποία αποτελούν to γενετικό υλικό (DNA). Στα χρωμοσώματα αυτά βρίσκονται

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15

Πρόλογος...11. 1. Οργανισμοί...15 Περιεχόμενα Πρόλογος...11 1. Οργανισμοί...15 1.1 Οργανισμοί και είδη...15 1.1.1 Ιδιότητες των οργανισμών...15 1.1.2 Φαινότυπος, γονότυπος, οικότυπος...17 1.1.3 Η έννοια του είδους και ο αριθμός των ειδών...19

Διαβάστε περισσότερα

Σε τι αναφέρεται η αναλογία 9:3:3:1 του διυβριδισμού και υπό ποιες προϋποθέσεις ισχύει;

Σε τι αναφέρεται η αναλογία 9:3:3:1 του διυβριδισμού και υπό ποιες προϋποθέσεις ισχύει; Σημειώστε τον αριθμό των χρωματίδων που υπάρχουν σε ένα κύτταρο του ανθρώπου 1)που μόλις έχει προκύψει από μίτωση 2)στη μετάφαση της μείωσης ΙΙ και 3)στην πρόφαση της μίτωσης. Σε τι αναφέρεται η αναλογία

Διαβάστε περισσότερα