ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΠ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 8/09/06 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:. Η Χαρά είναι φορέας του κυαμισμού, ενός φυλοσύνδετου υπολειπόμενου νοσήματος. Η πιθανότητα ένας γιος της Χαράς να πάσχει από κυαμισμό είναι: Α. 00% Β. / Γ. /4 Δ. 0%. Από τη διασταύρωση δύο φυτών Antirrhinum με ροζ άνθη προκύπτουν φυτά με φαινοτυπική αναλογία: Α. 00% ροζ Β. 3 κόκκινα : λευκό Γ. κόκκινο : ροζ : λευκό Δ. ροζ : λευκό 3. Η γονοτυπική αναλογία απογόνων που προκύπτουν από μία διασταύρωση ταυτίζεται πάντα με τη φαινοτυπική στις περιπτώσεις διασταυρώσεων για: Α. Φυλοσύνδετα γονίδια Β. Ατελώς επικρατή γονίδια Γ. Υπολειπόμενα και επικρατή γονίδια Δ. Πολλαπλά αλληλόμορφα Σελίδα από 5

2 4. Από τις συνεχείς διασταυρώσεις λευκού κόκορα με μαύρη κότα γεννιούνται μόνον μαύρο-άσπροι απόγονοι. Συνεπώς: Α. Αμφότερα τα άτομα της πατρικής γενιάς είναι ετερόζυγα για τα αλληλόμορφα του χρώματος Β. Αμφότερα τα άτομα της πατρικής γενιάς είναι ομόζυγα για τα αλληλόμορφα του χρώματος Γ. Τα αλληλόμορφα για το χρώμα είναι αυτοσωμικά και ατελώς επικρατή Δ. Τα αλληλόμορφα για το χρώμα είναι φυλοσύνδετα και ατελώς επικρατή 5. Τα γονίδια Α και Β βρίσκονται σε διαφορετικά ζεύγη χρωμοσωμάτων. Ένα άτομο με γονότυπο ΑαΒβ και ένα άτομο με γονότυπο ΑΑΒβ παράγουν αντίστοιχα: Α. και είδος γαμετών Β. 4 και είδος γαμετών Γ. 4 και είδη γαμετών Δ. Ίδια είδη γαμετών ΜΟΝΑΔΕΣ 5 ΘΕΜΑ Β Β. Να αντιστοιχίσετε κάθε όρο της στήλης Ι με έναν όρο από τη στήλη ΙΙ: Στήλη Ι Στήλη ΙΙ Α. Γονείς με αχονδροπλασία είναι δυνατό να γεννήσουν υγιή απόγονο.. Αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα Β. Γυναίκα με μερική αχρωματοψία στο μπλε προέρχεται από υγιείς γονείς Γ. Οι μισοί γαμέτες ενός άνδρα πάσχοντα από την υπολειπόμενη μυϊκή δυστροφία Becker. Αυτοσωμική επικρατής κληρονομικότητα περιέχουν το αλληλόμορφο για αυτήν την ασθένεια. Δ. Απόγονος με νόσο Huntington προέρχεται από έναν τουλάχιστον ασθενή γονέα. Ε. Γυναίκα με έλλειψη του ενζύμου G-6-PD 3. Φυλοσύνδετη υπολειπόμενη προέρχεται απαραίτητα από πατέρα με κληρονομικότητα έλλειψη του ενζύμου αυτού. Στ. Θηλυκό ή αρσενικό άτομο με τη μεταβολική νόσο Wilson είναι δυνατό να προέρχεται από υγιείς γονείς. Σελίδα από 5

3 Β. Να χαρακτηρίστε κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις ως σωστή (Σ) ή λανθασμένη (Λ). i. Ο τύπος κληρονομικότητας της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας είναι ίδιος με τον τύπο κληρονομικότητας της οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας. ii. Δύο φορείς της κυστικής ίνωσης έχουν 50% πιθανότητα να γεννήσουν παιδιά με γονότυπο όμοιο με αυτούς. iii. Τα φυλοσύνδετα γονίδια δεν εκφράζονται σε σωματικά κύτταρα των θηλυκών ατόμων. iv. Πολλαπλά αλληλόμορφα υπάρχουν μόνον για τους πολυγονιδιακούς χαρακτήρες. v. Η κυστική ίνωση και η β θαλασσαιμία αποτελούν μονογονιδιακούς χαρακτήρες. vi. Για τις ομάδες στο σύστημα ΑΒΟ στον ανθρώπινο πληθυσμό παρατηρούνται τρία αλληλόμορφα, 4 διαφορετικοί φαινότυποι και 6 διαφορετικοί γονότυποι. Β3. Να γράψετε τους ορισμούς: i. Αλληλόμορφα γονίδια, ii. Πολλαπλά αλληλόμορφα γονίδια, iii. Γονότυπος και φαινότυπος. ΜΟΝΑΔΕΣ 9 (3+3+3) Β4. Να εξηγήσετε για ποιο λόγο παρατηρούνται περισσότερα αρσενικά άτομα με αιμορροφιλία Α στον ανθρώπινο πληθυσμό, συγκριτικά με τα θηλυκά που εμφανίζουν την ίδια ασθένεια. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 ΘΕΜΑ Γ Γ. Στο γενεαλογικό δένδρο απεικονίζονται οι ομάδες αίματος στο σύστημα ΑΒΟ για ορισμένα μέλη μίας οικογένειας. Οι φαινότυποι των ατόμων και δεν είναι γνωστοί.?? ΑΒ Ο Β Στηριζόμενοι στα δεδομένα του δένδρου, να εξηγήσετε ποιοι είναι οι πιθανοί γονότυποι και φαινότυποι των ατόμων και. ΜΟΝΑΔΕΣ 7 Σελίδα 3 από 5

4 Γ. Σε ένα είδος τρωκτικών ένα αλληλόμορφο γονίδιο ευθύνεται για το μαύρο χρώμα τριχώματος και ένα άλλο για το λευκό. Από τις συνεχείς διασταυρώσεις δύο μαύρων τρωκτικών (του θηλυκού Α και του αρσενικού Β) προκύπτουν απόγονοι σε σταθερή αναλογία 3 άτομα με μαύρο χρώμα : άτομο με λευκό χρώμα. i. Να εξηγήσετε τους πιθανούς τύπους κληρονομικότητας του χρώματος των τρωκτικών και σε κάθε περίπτωση να προσδιορίσετε τους γονότυπους των γονέων. ii. Να εξηγήσετε με ποιο τρόπο είναι δυνατό να διαπιστωθεί ο ακριβής γονότυπος ενός θηλυκού τρωκτικού Γ με μαύρο χρώμα. ΜΟΝΑΔΕΣ (8+4) Γ3. Διασταυρώθηκαν δύο άτομα ενός είδους εντόμου με κεραίες ενδιάμεσου μήκους και προέκυψαν 6 άτομα με κεραίες ενδιάμεσου μήκους και 79 άτομα με κεραίες κανονικού μήκους. Σε μία άλλη διασταύρωση, ενός ατόμου του ίδιου είδους εντόμου που είχε κεραίες ενδιάμεσου μήκους με ένα άτομο με κεραίες κανονικού μήκους, προέκυψαν άτομα με κεραίες κανονικού μήκους και 9 άτομα με κεραίες ενδιάμεσου μήκους. Με δεδομένο ότι δεν συνέβη κάποια μετάλλαξη, να εξηγήσετε τα αποτελέσματα των διασταυρώσεων αυτών, γράφοντας τις αντίστοιχες διασταυρώσεις. ΘΕΜΑ Δ Στο γενεαλογικό δένδρο απεικονίζεται η κληρονομικότητα της μεταβολικής νόσου Gaucher (Γκοσέ) σε μία οικογένεια. Ι ΙΙ ΙΙΙ Σελίδα 4 από 5

5 Δ. Στηριζόμενοι στις πληροφορίες που δίνονται στο δένδρο, να προσδιορίσετε τον τύπο κληρονομικότητας αυτής της νόσου (μονάδες 5). Αφού συμβολίσετε κατάλληλα το γονίδιο, να προσδιορίσετε τους γονότυπους όλων των μελών της οικογένειας του δένδρου (μονάδες 5). Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας (μονάδες 5). ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Δ. Να προσδιορίσετε την πιθανότητα το άτομο ΙΙ3 του γενεαλογικού δένδρου να είναι φορέας της νόσου Gaucher. Να μην αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ Δ3. Για το άτομο ΙΙ 5 είναι επίσης γνωστό ότι είναι φορέας της μερικής αχρωματοψίας στο πράσινο και κόκκινο, ενώ το άτομο ΙΙ 4 είναι φυσιολογικό για την ασθένεια αυτή. Αφού συμβολίσετε κατάλληλα το γονίδιο, να γράψετε τους γονότυπους των ατόμων ΙΙ 4 και ΙΙ 5 για τη μερική αχρωματοψία στο πράσινο κόκκινο και να προσδιορίσετε την πιθανότητα το επόμενο τους αγόρι να πάσχει από αμφότερες τις ασθένειες (νόσο Gaucher και μερική αχρωματοψία στο πράσινο κόκκινο). Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!!! Σελίδα 5 από 5