Κνηλσληνινγία ηεο Μφδαο απφ ηζηνξηθή ζθνπηά

Transcript

1 Κνηλσληνινγία ηεο Μφδαο απφ ηζηνξηθή ζθνπηά Μάζεκα Δξεπλεηηθήο Δξγαζίαο Β ηεηξάκελν Σκήκα : Α1 Ράιιεην Γεληθφ Λχθεην Θειέσλ Πεηξαηά Ολφκαηα Μειψλ Οκάδαο Γπδάθνπ Παλαγηψηα Γεθνχιε Αζαλαζία Παπαδνπνχινπ Αλαζηαζία Σξηθακελά Διέλε

2 Δηζαγσγή Σν ζέκα ην νπνίν αλέιαβε ε νκάδα καο, γηα ην δεχηεξν ηεηξάκελν, ζην πιαίζην ηνπ καζήκαηνο ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο είλαη: «Ζ Κνηλσληνινγία ηεο κφδαο απφ ηζηνξηθή ζθνπηά». Απφ ηηο απαξρέο ηεο ηζηνξίαο βιέπνπκε φηη ην ξνχρν γηα ηνλ άλζξσπν είλαη κηα αλαγθαία επηλφεζε πξνθεηκέλνπ λα εμαζθαιίζεη ηελ επηβίσζή ηνπ. ήκεξα σζηφζν, ην ξνχρν δελ εμππεξεηεί κφλν αλάγθεο επηβίσζεο αιιά είλαη θαη έκβιεκα θαιισπηζκνχ. Πφζνη απφ εκάο, παξφια απηά, γλσξίδνπλ ηελ θνηλσληθή δηαδξνκή ηεο ηζηνξίαο ηνπ ελδχκαηνο; Κίλεηξν γηα ηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο καο, απνηέιεζε ε πεξηέξγεηα καο λα γλσξίζνπκε πψο νη θνηλσληθέο θαη ηζηνξηθέο εμειίμεηο αληηθαηνπηξίζηεθαλ ζηελ εμέιημε ηνπ ελδχκαηνο θαη ηεο πξνζσπηθήο αηζζεηηθήο αλά ηνπο αηψλεο,ηνλ θφζκν ηεο κφδαο κέζα απφ ηελ πινχζηα ηζηνξία ηεο, δεδνκέλνπ, κάιηζηα, φηη ζε θαζεκεξηλή βάζε αζρνινχκαζηε κε ηε κφδα θαη ηηο ηάζεηο ζηε θνηλσλία καο. ηφρνο ηεο εξεπλεηηθήο καο εξγαζίαο είλαη λα κάζνπκε πψο κέζα απφ ηε κφδα απνηππψζεθαλ νη θνηλσληθέο αιιαγέο ζηε δηαδξνκή ηεο ηζηνξίαο. Γεπηεξεχνληεο ζηφρνη καο ήηαλ λα βειηηψζνπκε ηηο ζρέζεηο κε ηηο ζπκκαζήηξηέο καο δνπιεχνληαο νκαδηθά θαη πξνσζψληαο ην ζπλεξγαηηθφ πλεχκα.

3 Ζ εξγαζία καο δηαξζξψλεηαη σο εμήο : Κεθάιαην 1 ν : Σν έλδπκα ζηηο απαξρέο ηεο Ιζηνξίαο Αζρνιείηαη κε ηηο ελδπκαηνινγηθέο ζπλήζεηεο ζηελ Παιαηνιηζηθή Δπνρή, ζηελ Νενιηζηθή Δπνρή,ζηελ Δπνρή ην Υαιθνχ θαη ζηελ Αξραία Διιάδα. Κεθάιαην 2 ν : Διιεληζηηθνί θαη Ρσκατθνί Υξόλνη θαη Βπδάληην Αλαθέξεηαη ζηηο ελδπκαηνινγηθέο επηινγέο ζηελ Ρσκατθή επνρή θαη ζην Βπδάληην. Κεθάιαην 3 ν : Μεζαίσλαο σο ηηο Αξρέο ηνπ 19 νπ αηώλα Πεξηιακβάλεη ηηο ελδπκαηνινγηθέο αλαηξνπέο θαη ζηελ πεξίνδν ηνπ Μεζαίσλα κέρξη ηνλ 19 ν αηψλα. Κεθάιαην 4 ν : ύγρξνλε πξαγκαηηθόηεηα Ζ κφδα θαη νη θνηλσληθέο αλαηξνπέο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 19 νπ αηψλα σο θαη ηηο κέξεο καο. ε θάζε θεθάιαην ζίγνληαη ηα παξαθάησ επηκέξνπο ζέκαηα : 1. Πξψηεο χιεο 2. πλνιηθή Αηζζεηηθή 3. Πξφηππα 4. Κνηλσληθφ Τπφβαζξν

4 Κεθάιαην 1 ν Σν έλδπκα ζηηο απαξρέο ηεο Ιζηνξίαο Αζρνιείηαη κε ηηο ελδπκαηνινγηθέο ζπλήζεηεο ζηελ Παιαηνιηζηθή Δπνρή, ζηελ Νενιηζηθή Δπνρή,ζηελ Δπνρή ην Χαιθνύ θαη ζηελ Αξραία Διιάδα.

5 1.1 Παιαηνιηζηθή πεξίνδνο ηελ παιαηνιηζηθή επνρή αληί γηα ηα ζεκεξηλά ξνχρα πνπ ρξεζηκνπνηνχκε εκείο, θφξαγαλ κφλν γνχλεο. Ζ ελδπκαζία θαη ε θσηηά αλαθαιχθζεθαλ ίζσο θαηά ηελ παιαηνιηζηθή πεξίνδν, ζπκβάιινληαο θαη ηα δπν ζεκαληηθά ζηελ αλάπηπμε ηεο αλζξψπηλεο θαηνηθίαο. ηελ παιαηνιηζηθή επνρή νη άλζξσπνη ζπλήζηδαλ λα αιείθνληαη κε ιίπνο γηα λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ην θξχν, ηα έληνκα θαη άιινπο θηλδχλνπο. Αθφκα αζρνινχληαλ κε ηελ δσγξαθηθή πξνζψπνπ θαη ζψκαηνο κε θαιιηηερληθά ζρεδία κε πνηθηιία ρξσκάησλ. Δπηπιένλ νη άλζξσπνη ζηε Παιαηνιηζηθή επνρή έθαλαλ ρξήζε ειαθξψο θαηεξγαζκέλσλ πξσηνγελψλ πιηθψλ γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ πξψησλ ελδπκάησλ, είηε απηά ήηαλ θπηηθά είηε δσηθά (δέξκαηα δσψλ, θχια θαη θιαδηά δέληξσλ). 1.2 Νενιηζηθή πεξίνδνο ηελ Νενιηζηθή επνρή μεθηλά ε θαηαζθεπή ησλ πξψησλ πθαζκάησλ θπξίσο απφ ηα εμήο : ιηλάξη ή καιιί δσψλ. Πνιχ ζπλεζηζκέλα ελδχκαηα είλαη νη ζθνχθνη ηα δεξκάηηλα ζαιβάξηα. Σα πξψηα θνζκήκαηα θαηαζθεπαζκέλα απφ θνρχιηα ε δφληηα δψσλ. Ζ αγάπε γηα ηελ νκνξθηά δελ είλαη απαξαίηεηα ν θπξίσο ιφγνο γηα λα θνξάεη θαλείο ζηνιίδηα. Μεξηθέο θνξέο έζησ θαη κηα απιή ράληξα ε έλα πνιχηηκν πεηξάδη ήηαλ έλα θπιαρηφ κε καγηθέο δπλάκεηο ε κε ηδηαίηεξε ζξεζθεπηηθή αμία γηα απηφλ πνπ ην θνξνχζε. Όζνη θφξαγαλ δφληηα ή ριαίλε ε ηελ νπξά ελφο ιηνληαξηνχ πίζηεπαλ φηη κε απηφλ ηνλ ηξφπν απνθηνχλ ηηο ηδηφηεηεο απηνχ ηνπ δψνπ ή φηη γηλφληνπζαλ κε θάπνηνλ ηξφπν έλα κε απηφ ην δψν. Ο πξσηφγνλνο άλζξσπνο ζπλήζηδε λα βάθεη ηα ιηγνζηά ελδχκαηα ηνπο. Δλψ παξάιιεια δσγξάθηδε ην ζψκα ηνπ.

6 1.3 Αξραία Διιάδα Σα ξνχρα ησλ αξραίσλ Διιήλσλ ξάβνληαλ θαη θνξηφληαλ πνιχ εχθνια. Σν πην ζπλεζηζκέλν έλδπκα πνπ θνξνχζαλ ηφζν νη γπλαίθεο, φζν θαη νη άλδξεο έκνηαδε κε καθξηά πνπθακίζα θαη ιεγφηαλ πέπινο ή ρηηψλαο. Πάλσ απφ απηφ θνξνχζαλ έλα καλδχα πνπ ιεγφηαλ ηκάηην. Σν ηκάηην ήηαλ έλα ηεηξάγσλν χθαζκα, ζπλήζσο κάιιηλν, ην νπνίν θφξαγαλ νη άλδξεο θαηάζαξθα θαη ελίνηε πάλσ απφ ηνλ ρηηψλα, νη γπλαίθεο ην θφξαγαλ πάληνηε σο παλσθφξη, πάλσ απφ ηνλ ρηηψλα ή ηνλ πέπιν. Σν ηκάηην ζεσξνχηαλ αλαηνιηθήο πξνέιεπζεο. Μέρξη ηα κέζα ηνπ 6 νπ αη. π.υ ξίρλνληαλ ζηνλ αξηζηεξφ ψκν ινμά απφ κπξνζηά πξνο ηα πίζσ, θάιππηε ηελ ξάρε εθηφο απφ ηνλ δεμηφ ψκν, πέξλαγε θάησ απφ ηελ καζράιε θαη ε άθξε απηνχ θξαηηφηαλ κε ην αξηζηεξφ ρέξη ή θαη απηή έπεθηε πάλσ ζηνλ αξηζηεξφ ψκν. Όκσο, ηδίσο απφ ηηο γπλαίθεο, πεξλψληαο ην ηκάηην θάησ απφ ηελ δεμηά καζράιε ξίρλνληαλ πάλσ απφ ηνλ δεμί ψκν, αθήλνληαο αθάιππην ην κπξνζηηλφ κέξνο ηνπ ζψκαηνο. Απφ δεμηά πξνο ηα αξηζηεξά έθεξαλ ζπλήζσο ην ηκάηην νη βάξβαξνη θαη νη δνχινη. Απφ ηα κέζα ηνπ 5 νπ αη. π.υ ην ηκάηην θνξηέηαη απφ ηηο γπλαίθεο ζηελφηεξν. Απφ ηηο αξρέο ηνπ 4 νπ αη. π.υ ην ηκάηην ην θφξαγαλ κεξηθέο θνξέο θαη νη έθεβνη. Οη άλδξεο θαη απφ πξνεγνχκελνπο ρξφλνπο, ζπλεζίδνπλ λα θαιχπηνπλ θαη ηνπο δχν ψκνπο κε ην ηκάηην θαη θξαηνχλ ηηο δχν άθξεο κε ην αξηζηεξφ ρέξη. Ηδίσο απφ ηηο γπλαίθεο, θάιππηαλ κεξηθέο θνξέο ην θεθάιη κε ην ηκάηην, άιινηε απηφ έθηαλε κέρξη ην έδαθνο αξρίδνληαο απφ ην ιαηκφ ή ηέινο απφ ηε κέζε πξνο ηα θάησ, αθήλνληαο ειεχζεξν ην πάλσ κέξνο ηνπ ζψκαηνο. Ζ δηαθφζκεζε ηνπ ηκαηίνπ ζηελ αξρή ήηαλ απινχζηαηε, κνλφρξσκε κε απιφ θέληεκα ζηηο άθξεο. Πέπινο θαηά ηνπο αξραίνπο ρξφλνπο νλνκαδφηαλ ην πεξίβιεκα ή επίβιεκα, ην νπνίν δηέθεξε απφ ηε ριακχδα σο επξχηεξν θαη απφ ην ηκάηην σο κεγαιχηεξν, σξαηφηεξν θαη πνιπηειέο. Καηά ηνπο νκεξηθνχο ρξφλνπο ήηαλ γπλαηθείν έλδπκα, χθαζκα πνιχπηπρν, πνιπηειέο κάιιηλν έγρξσκν, πιαηχ, άθελε ηνπο βξαρίνλεο γπκλνχο, θξαηηφηαλ απφ ηνπο ψκνπο κε πφξπεο θαη έθηαλε κπξνζηά κέρξη ηελ βάζε ησλ πνδηψλ θαη ην πίζσ κέξνο ζέξλνληαλ ζην έδαθνο. Σέηνην πέπιν θφξαγαλ νη Σξψεο θαη ε Διέλε. Με ην πέπιν θάιππηαλ πνιιέο θνξέο φρη κφλν ην ζψκα αιιά θαη ην θεθάιη. Σέηνην πέπιν θφξαγαλ ζπλήζσο ζηηο θεδείεο. Οη Έιιελεο ληχλνληαλ ζηα ιεπθά άιια θαη κε πθάζκαηα κε δσεξά ρξψκαηα φπσο πνξθπξφ, θφθθηλν, πξάζηλν θαη γαιάδην. ηνπο άλδξεο δελ άξεζε ην θίηξηλν ρξψκα. Σα ιεπθά ελδχκαηα ζηνιίδνληαλ κε κηα ισξίδα ρξσκαηηζηή. Οη Έιιελεο είραλ ππθλά καιιηά. Γελ έθνβαλ ηα καιιηά ηνπο πνιχ θνληά. Σα έθνβαλ έηζη πνπ λα θαιχπηνπλ ην θεθάιη,

7 αιιά λα κελ θηάλνπλ σο ηνπο ψκνπο. Μεξηθνί θνκςνί λένη είραλε καθξηέο κπνχθιεο ρηεληζκέλεο κε θξνληίδα. Οη αζιεηέο, αληίζεηα, έθνβαλ ηα καιιηά ηνπο πνιχ θνληά. Μπνχθιεο άθελαλ θαη νη θηιφζνθνη, απηφ ήηαλ άιισζηε ην δηαθξηηηθφ ηνπο γλψξηζκα. ηα πφδηα νη Έιιελεο θνξνχζαλ ζαλδάιηα πνπ ηα δέλαλε κε δεξκάηηλνπο ηκάληεο, αιιά ππήξραλ θη άιινη ηχπνη ππνδεκάησλ φπσο κπφηεο, άξβπια θαη ζθαξπίληα. Σα ππνδήκαηα ηα θαηαζθεχαδαλ απφ δέξκα ιεπθφ, καχξν ή εξπζξφ θαη ζπρλά ήηαλ πνιχ θνκςά θπξίσο απηά πνπ θνξνχζε ν Αζελαίνο φηαλ πήγαηλε επίζθεςε ή ήηαλ θαιεζκέλνο ζε ηξαπέδη. Γεληθά ηα ππνδήκαηα απφ δέξκα, αιιά θάπνηε ηα έθηηαρλαλ θη απφ πίιεκα, φπσο ηα θαιχκκαηα ηεο θεθαιήο. Μεξηθνί θνκςνί ζηφιηδαλ ηα ππνδήκαηα ηνπο κε ρξπζφ θαη αζήκη. Σα καχξα ππνδήκαηα ηα ζηίιβσλαλ κε ζθνπγγάξη. ην ζπίηη νη Αζελαίνη πάληα γπξλνχζαλ μππφιεηνη. Ζ ελδπκαζία ησλ Αζελαίσλ ζπκπιεξσλφηαλ κε έλα δαρηπιίδη θη έλα ξαβδί. Σα δαρηπιίδηα κε γιπθέο ρξεζηκνπνηνχληαλ θαη ζαλ θφζκεκα θαη ζαλ ζθξαγίδα. Μεξηθνί θνξνχζαλ κάιηζηα πνιιά δαρηπιίδηα. Σν ξαβδί ήηαλ έλα εμάξηεκα απφιπηα ππνρξεσηηθφ.

8 Κεθάιαην 2 ν Διιεληζηηθνί θαη Ρσκατθνί Υξόλνη θαη Βπδάληην Αλαθέξεηαη ζηηο ελδπκαηνινγηθέο επηινγέο ζηελ Ρσκατθή επνρή θαη ζην Βπδάληην.

9 2.1 Διιεληζηηθνί ρξόλνη ΠΑΡΑΔΟΙΑΚΉ ΦΟΡΕΙΆ Η γυναικεία ενδυμαζία Η γπλαηθεία ιατθή θνξεζηά απαξηηδόηαλ από ην πνπθάκηζν, ην καληίιη, ην γειέθη, ηε θνύζηα, ην θόξεκα, ηελ πνδηά, ην ζεγθνύλη, ηε δώλε, ηηο παηνύλεο θαη ηα ηζαξνύρηα. Από ηα θνκκάηηα απηά, άιια πιέθνληαλ ή θεληηόληαλ ζην ρέξη ή πθαίλνληαλ ζηνλ αξγαιεηό. Σν γπλαηθείν πνπθάκηζν, καθξύ σο ην γόλαην ήηαλ, κε καλίθηα, πνπ έθηαλαλ σο ηνλ θαξπό ηνπ ρεξηνύ, όπνπ θνύκπσλαλ κε έλα αζεκόθνπκπν. Άζπξν ήηαλ γεληθά ή κεηαμσηό ή ζπλήζσο από θηηαγκέλν άζπξν βακβαθεξό ύθαζκα. Σν καληίιη ηεο θεθαιήο, απαξαίηεην ζπκπιήξσκα ηεο γπλαηθείαο θνξεζηάο, ήηαλ καύξν εθιεθηήο πνηόηεηαο, πνιύ ιεπηό, ζρεδόλ δηάθαλν έθεξλε ζηελ ηεηξάγσλε άθξε ηνπ νιόγπξα ζηακπαξηζκέλν θέληεκα, ζπλήζσο κεγάια θιαδηά κε ινπινύδηα ζε απαιέο απνρξώζεηο ρξώκαηνο θόθθηλνπ, πξάζηλνπ θαη γαιάδηνπ. Σν καληίιη ή ηζεκπέξη πνπ θνξνύζαλ νη γπλαίθεο ηνπ ρσξηνύ ζαλ ζπκπιήξσκα ηεο γπλαηθείαο ακθίεζεο ήηαλ άζπξν ή καύξν, κάιιηλν γηα ην ρεηκώλα, βακβαθεξό γηα ην θαινθαίξη θαη κεηαμσηό γηα ηηο γηνξηέο. Σα θνξίηζηα κόιηο μεζθνινύζαλ, θνξνύζαλ ζην θεθάιη ηνπο, ζύκθσλα κε ηα έζηκα, άζπξν καληίιη, ην ρξώκα ηεο αγλόηεηαο θαη ηεο ραξάο, ζθέην, δειαδή ρσξίο θέληεκα, πνπ θξεκόληνπζαλ κόλν ρξπζαθέληεο πνύιηεο. Οη παληξεκέλεο γπλαίθεο θνξνύζαλ καύξα καληίιηα. Οη ρήξεο θη νη γξηέο θνξνύζαλ επίζεο καύξα καληίιηα, αιιά ζθέηα ρσξίο θέληεκα. Σν γηιέθη ή ηιέθη καθξύ κόιηο σο ηε κέζε, ρσξίο καλίθηα, ήηαλ ή κεηαμσηό ή θηηαγκέλν από ύθαζκα εθιερηήο πνηόηεηαο, γπαιηζηεξό, ιεπηό θη ειαθξύ κνλόρξσκν ζπλήζσο, αιιά θαη εκπξηκέ, ρξώκαηνο θαηά θαλόλα θαθέ ή κπιε ή βπζζηλί, ήηαλ θεληεκέλν ζηα δύν θύιια ηεο κόζηξαο ηνπ κε ρξπζέο κεηαμσηέο νηξέο ζε ζρήκα ζαιηγθαξηνύ κε ινπινπδάηα ζρέδηα. Η θνύζηα μεθηλνύζε από ηελ κέζε, όπνπ θνύκπσλε ζην πιάη κε κηα θόπηηζα θαη θαηέιεγε θάησ από ην γόλαην. Μάιιηλε ή πθαληή ζηνλ αξγαιεηό γηα ην ρεηκώλα, βακβαθεξή από ραζέ (είδνο αιεύθαζηνπ βακβαθεξνύ πθάζκαηνο) γηα ην θαινθαίξη θαη από θαλέια γηα ηηο γηνξηέο, πνπ ήηαλ κε θεληήκαηα θηηαγκέλα ζηνλ θακβά ζε δηάθνξα ζρέδηα θαη ρξώκαηα, ήηαλ ζπλήζσο θνδξαξηζκέλε γηα λα πέθηεη θαιύηεξα θαη λα κελ δαξώλεη. Έθεξλε αθόκα θάησ ρακειά από έλα θπθιηθό ηξνπθί, γλσζηό κε ην όλνκα καιαθόθ, γηα λα θξαηάεη θνπζθσηό ην θόξεκα, κηα πνπ θνξηόηαλ θάησ από απηό, αλαζεθώλνληαο επίηεδεο ην θόξεκα. Η θνύζηα, ζαλ ζπκπιήξσκα ηεο γπλαηθείαο ακθίεζεο απνηεινύζε καδί κε ην θνληό ή κε κηα δαθέηα γηα παλσθόξκη έλα απιό ζύλνιν. Σν θόξεκα ή θνπζηάλη καθξύ σο ηνπο αζηξαγάινπο ησλ πνδηώλ, ήηαλ κάιιηλν γηα ην ρεηκώλα, βακβαθεξό ή ιηλό γηα ην θαινθαίξη θαη κεηαμσηό γηα ηηο γηνξηέο. Φαξδύ ζην

10 παλσθόξκη θαη ηε θνύζηα ηνπ, κε καλίθηα επίζεο θαξδηά πνπ ζηέλεπαλ, θαζώο θαηέιεγαλ ζηνλ θαξπό ηνπ ρεξηνύ, όπνπ θνύκπσλαλ ζηηο καλζέηεο κε κηα δάβα, ήηαλ ε κεζάην ή κε ζνύθξα ζηε κέζε. Μνλόρξσκν ζπλήζσο ρξώκαηνο θαθέ ή κνβ ή κπεδ, αιιά θη εκπξηκέ, ρσξίο θεληήκαηα γηα ηηο θαζεκεξηλέο, ή θεληεκέλν γηα ηηο γηνξηέο. Σν θέληεκα ηνπ γηλόηαλ κε κεηαμσηέο νηξέο θαη ην θνύκπσκα πεξηνξηδόηαλ ζηε ιαηκαξγηά. Η πνδηά ζεκαληηθό θαιισπηζηηθό ζπκπιήξσκα ηεο γπλαηθείαο θνξεζηάο, ήηαλ θηηαγκέλε από καύξν νινκέηαμν ύθαζκα γπαιηζηεξό θαη ζθιεξό, θνδξαξηζκέλν κε εθιερηό ιεπηό ύθαζκα γηα λα κελ δαξώλεη θαη λα πέθηεη θαιύηεξα. Η πνδηά ήηαλ θπξίσο πξαθηηθό παξά θαιισπηζηηθό ζπκπιήξσκα ηεο γπλαηθείαο ακθίεζεο, κηα πνπ ρξεζίκεπε πεξηζζόηεξν, θαζώο θνξηόηαλ πάλσ από ην θόξεκα γηα λα ην πξνθπιάμεη από ηνλ θαζεκεξηλό θίλδπλν ηνπ ιεξώκαηνο Σν ζεγθνύλη, γλσζηό σο είδνο ρνληξνύ κάιιηλνπ παλσθνξηνύ ήηαλ ην πην εληππσζηαθό θαη ζπγρξόλσο ην πην αθξηβό θνκκάηη ηεο γπλαηθείαο θνξεζηάο. Ήηαλ έλα κεζάην παλσθόξη ρσξίο καλίθηα, αλνηρηό κπξνζηά θαη ξηρηό πίζσ, πνπ δελόηαλ ζηελ κέζε κε έλα εζσηεξηθό θνπκπί. Φηηαρλόηαλ από δίκεην, κάιιηλν ρνληξό θαη θξνπζηό καύξν ύθαζκα δνπιεκέλν εηδηθά ζε όξζην αξγαιεηό. Σν αλεβαηό θέληεκα ηνπ γηλόηαλ κε κεηαμσηέο νηξέο θαη θόθθηλα κπξηζίκηα, πνπ ην ρξώκα ηνπο ήηαλ αλεμίηειν. Σν θινθσηό ή θινθάηα ήηαλ ρνληξό κάιιηλν γηα ην ρεηκώλα, ειαθξύ βακβαθεξό γηα ηελ άλνημε, παλσθόξη, άζπξν ή καύξν κε θιόθηα. Χεηξηδσηό, δειαδή ήηαλ κε καλίθηα, ή ζθέην, δειαδή ρσξίο θέληεκα ή αξκαησκέλν, δειαδή θεληεκέλν κε κεηαμσηό θνξδόλη. Η ζαιηακάξθα ήηαλ έλα είδνο θνληνύ ρνληξνύ παλσθνξηνύ, κάιιηλν γηα ην ρεηκώλα κε γνύλα ζηε ιαηκαξγηά θαη ζηα καλίθηα ή είδνο ειαθξνύ βακβαθεξνύ γηα ηελ άλνημε. Σν θνληό, είδνο γπλαηθείνπ επελδπηή, ήηαλ καθξύ κόιηο σο ηε κέζε, γεγνλόο ζην νπνίν άιισζηε ρξσζηνύζε ην όλνκα Η δώλε ή δώζηξα ήηαλ πξνπαληόο θαιισπηζηηθό εμάξηεκα ηεο γπλαηθείαο θνξεζηάο. Γηαθξηλόηαλ ζε πθαζκάηηλε, θαη ζε κεηαιιηθή πνπ ήηαλ αθξηβόηεξε. Η πξώηε γηλόηαλ από ζθνύξν θόθθηλν βεινύδν ή βπζζηλί γπαιηζηεξό θαη ζθιεξό ύθαζκα θαη ήηαλ θεληεκέλε κε ρξπζέο κεηαμσηέο νηξέο θαη ζηνιηζκέλε κε αζηξαθηεξέο πνύιηεο. Χξπζνθέληεηε ζρεδόλ έθιεηλε κε κηα ρεηξνπνίεηε αζεκέληα αγθξάθα, από ηελ νπνία θξέκνληαλ ηξία ή ηέζζεξα αζεκέληα θνπδνπλάθηα. Η δεύηεξε, από αηόθην αζήκη, θπζεθσηή, δειαδή απαξηηδόηαλ από ιεπηά ςηινδνπιεκέλα αζεκέληα ζειπθσηήξηα, πνπ είραλ ην ζρήκα θπζεθηνύ, από όπνπ θαη ην όλνκα ηεο θαη ζπλαπνηεινύζαλ είδνο θπζηγγηνζήθεο. Οη παηνύλεο δειαδή νη θάιηζεο πνπ θνξνύζαλ νη γπλαίθεο ζαλ εμάξηεκα ηεο γπλαηθείαο θνξεζηάο παιηόηεξα, ήηαλ ρνληξέο άζπξεο θαη ρακειέο σο ην γόλαην, όπνπ δέλνληαλ γύξσ ζηελ θιείδσζε ηνπ κε κάιιηλν γλέκα, κε ην νπνίν νη γπλαίθεο έπιεθαλ επίζεο ζην ρέξη ηε θάιηζα. Οη θάιηζεο απηέο έθεξλαλ ζηε κύηε θαη ηε θηέξλα ηνπο θέληεκα, πνπ γηλόηαλ ζπγρξόλσο κε ην πιέμηκν ηνπο κε γλέκα βακκέλν θόθθηλν, καύξν,κνβ, θαη ρξπζαθί. ην θαηόπη νη γπλαίθεο θνξνύζαλ καύξεο θάιηζεο πιεγκέλεο ζην ρέξη ζπλήζσο ζθέηεο, κάιιηλεο ην ρεηκώλα, βακβαθεξέο ην θαινθαίξη. Αιιά θαη ηα πξνπόδηα πνπ θνξνύζαλ νη γπλαίθεο, ήηαλ παιηόηεξα άζπξα, πιεγκέλα κε γλέκα ζην ρέξη θαη θεληεκέλα ζηε κύηε θαη ηε θηέξλα ηνπο, θαηά ηνλ ίδην θη απαξάιιαρην ηξόπν πνπ θεληνύζαλ ηηο παηνύλεο. Σα ηζαξνύρηα,

11 βαζηθό ζπκπιήξσκα ηεο γπλαηθείαο θνξεζηάο ηα παιηόηεξα ρξόληα, ζηηο κέξεο καο νη γόβεο. Σα ηζαξνύρηα ήηαλ θηηαγκέλα από θόθθηλν ιεπηό πξεζαξηζηό πεηζί ( θαηεξγαζκέλν δέξκα δώνπ ) πνπ νλνκαδόηαλ ηειαηίλη ( θαηεξγαζκέλν δέξκα κνζραξηνύ ). Σα ρσζηά παπνύηζηα θάιππηαλ όιν ην πόδη έσο ηνλ αζηξάγαιν, γηα λα κελ βγαίλνπλ όηαλ κάιηζηα ε γπλαίθα ρόξεπε. Φαληαρηεξά θαη ζηελ εκθάληζε είραλ ζηελ θνξπθή ηνπ αλνίγκαηνο νιόγπξα ζπξξακκέλν έλα κεηαμσηό θνξδόλη από ιεπηό καύξν ινπζηξίλη θεληεκέλν ζην ρέξη κε άζπξν γαδί, πνπ εξρόηαλ ζε ρηππεηή αληίζεζε κε ην καύξν ινπζηξίλη. Αθόκα νη κύηεο ηνπ έθεξαλ καύξεο νινζηξόγγπιεο θνύληεο από δηαιερηό κεηαμσηό λήκα Η ανδρική ενδυμαζία Η αληξηθή ελδπκαζία ζηε δηάξθεηα ηεο Σνπξθνθξαηίαο πέξαζε από ηξεηο βαζηθέο ελαιιαγέο. Η πξώηε θαη παιηόηεξε ελδπκαζία ησλ αληξώλ απνηεινύληαλ από ην αληεξί είδνο ξηρηνύ αληξηθνύ θνξέκαηνο κε καλίθηα ήηαλ αλνηρηό κπξνζηά, αιιά θνύκπσλε ζην πιάη κε κηα δάβα, όκνην κε ην ζεκεξηλό κεζνθόξη ησλ παπάδσλ. Μαθξύ σο ηνπο αζηξαγάινπο ησλ πνδηώλ, γηλόηαλ από κάιιηλα πθάζκαηα γηα ην ρεηκώλα, βακβαθεξά γηα ην θαινθαίξη. Η θινθάηα είδνο καθξηνύ παλσθνξηνύ ρσξίο καλίθηα, ρξώκαηνο καύξνπ ή άζπξνπ, γηλόηαλ από κάιιηλν ρνληξό ύθαζκα κε θιόθηα, δνπιεκέλν ζηνλ αξγαιεηό. Σν θέζη, ζαλ ην πξώην ππνρξεσηηθό θάιπκκα ηεο θεθαιήο ησλ αληξώλ ζην ηνύξθηθν, πέξαζε κε ηελ ίδηα ηδηόηεηα θαη ζηε δεύηεξε βαζηθή ελαιιαγή ηεο αληξηθήο ακθίεζεο. Η ιατθή αληξηθή ελδπκαζία, πνπ δηαδέρηεθε ηελ πξώηε παιηόηεξε αληξηθή θνξεζηά, απνηεινύληαλ από ελληά θνκκάηηα, ην θέζη, ην πνπθάκηζν, ην πηζιί, ηε θνπζηαλέια πνπ αληηθαηαζηάζεθε από ην πνπηνύξη, ην ληνπιακά, ην γειέθη, ην δσλάξη, ηηο θάιηζεο θαη ηα ηζαξνύρηα. Σν θέζη, θάιπκκα ηεο θεθαιήο ησλ αληξώλ επί ηνπξθνθξαηίαο, ήηαλ θηηαγκέλν από κάιιηλν θόθθηλν ύθαζκα, είδνο καιαθνύ ρνληξνύ βεινύδνπ ηεο ηζόραο. Με θνύληα από κεηαμσηό καύξν λήκα ή ρσξίο θνύληα θνξηόηαλ ή ζεκλά όξζην ή κάγθηθα ζηξαβά.

12 Σν πνπθάκηζν, καθξύ σο ιίγν πην θάησ από ηελ κέζε ήηαλ ή ρεηξηδσηό, δει. κε πνιύ θαξδηά καλίθηα, πνπ ζηέλεπαλ θαζώο θαηέιεγαλ ζηνλ θαξπό ηνπ ρεξηνύ, όπνπ θνύκπσλαλ ζηηο καλζέηεο κε έλα θνπκπί ή κηα δάβα, πνπ ην θνξνύζαλ ην ρεηκώλα ή θνληνκάληθν πνπ ηα θαξδηά καλίθηα ηνπ έπεθηαλ ειεύζεξα σο θάησ από ηνλ αγθώλα, πνπ ην θνξνύζαλ ην θαινθαίξη. Άζπξν κε ρακειό γηαθά, θνύκπσλε κπξνζηά κε κηα ζεηξά θνπκπηά ή δάβεο θη ήηαλ γεληθά ή κεηαμσηό ή ζπλήζσο θηηαγκέλν από βακβαθεξό ύθαζκα, κέηξηαο πνηόηεηαο θαη από αξθεηά ρνληξό λήκα. Σν πηζιί ήηαλ είδνο ρνλδξνύ ρεηκσληάηηθνπ αλδξηθνύ εμσηεξηθνύ επελδπηή κε ρακειό γηαθά, καθξύ κόιηο σο ηε κέζε. Φηηάρλνληαλ από κάιιηλν εγρώξην ύθαζκα, πθαζκέλν ζηνλ αξγαιεηό. Σν πηζιί άζπξν ή γαιάδην ήηαλ εζσηεξηθά ληνπκπιαξηζκέλν θαη εμσηεξηθά θεληεκέλν κε κεηαμσηέο όηξεο ζηα δύν θύιια ηεο κόζηξαο ηνπ, ηα καλίθηα θαη ηε ξάρε ηνπ ζε δηθ-δαθ ή ζε ζρήκα ζαιηγθαξηνύ ή ζε ζρήκα θξίθνπ αιπζίδαο. Η θνπζηαλέια, είδνο πνιύπηπρεο αλδξηθήο θνύζηαο, καθξπά παιηόηεξα σο θάησ από ην γόλαην θαη ζηε ζπλέρεηα θνληή σο πάλσ από ην γόλαην, ήηαλ θηηαγκέλε από άζπξν βακβαθεξό ύθαζκα, κέηξηαο πνηόηεηαο θαη από αξθεηά ρνληξό λήκα. ηεξηδόηαλ ζηε κέζε κε έλα πεξαζηό θνξδόλη, ηε γλσζηή βξαθνδώλα. Παιηόηεξα ξαβόηαλ ζην παλσθόξκη θαη νλνκαδόηαλ θνξκνθνπζηαλέια. Σε θνπζηαλέια αληηθαηέζηεζε ην πνπηνύξη, είδνο παληεινληνύ ζηελνύ ζηα ζθέιηα θαη πιαηηνύ ζηα νπίζζηα. Σν πνπηνύξη, θιεηζηό κπξόο θαη πίζσ, πξνζδελόηαλ ζηε κέζε κε κάιιηλε βξαθνδώλα. Μαθξύ σο ηνλ αζηξάγαιν ηνπ πνδηνύ, γηλόηαλ από κάιιηλε πθαληή ζπλήζσο ηζόρα, ρξώκαηνο άζπξνπ ή καύξνπ. Ο ληνπιακάο, είδνο θνληνύ ρνληξνύ καλδύα κε ρακειό γηαθά θαη πηπρέο ζηε θνύζηα ηνπ, ήηαλ θηηαγκέλνο από κάιιηλν εγρώξην ζθνπηί δνπιεπκέλν ζηνλ αξγαιεηό. Παξαιιαγή ηεο θινθάηαο, είδνο παλσθνξηνύ ηεο πξώηεο θαη παιηόηεξεο αληξηθήο ελδπκαζίαο, πέξαζε κε ηελ ίδηα ηδηόηεηα ζηελ ιατθή αληξηθή θνξεζηά. Ο ληνπιακάο ρξώκαηνο καύξνπ ή βαζπγάιαδνπ ήηαλ εζσηεξηθά ληνπκπιαξηζκέλνο θη εμσηεξηθά θαπιαληηζκέλνο κε θόθθηλν ή θαθέ βεινύδν ζηα θαξδηά πέηα ηνπ, πνπ θαηέιεγε ζηελ θνξθή ηνπο ζε δνληάθηα, ζηηο ινμέο ηζέπεο ηνπ, πνπ θαηέιεγε επίζεο ζην άλνηγκα ηνπο ζε δνληάθηα, ζηα καλίθηα θαη πίζσ ζηε κέζε ηνπ κε δύν κηθξέο ισξίδεο. Η θάπα ήηαλ είδνο ξηρηνύ, βαξηνύ αζήθσηνπ παλσθνξηνύ ρσξίο καλίθηα. Μαθξηά σο ηνπο αζηξαγάινπο ησλ πνδηώλ θηηαρλόηαλ από ρνληξό κάιιηλν άγξην ύθαζκα, πθαζκέλν ζηνλ αξγαιεηό κε ηξάγην καιιί, πνπ ζηελ επηθάλεηα ηνπ αθήλνληαλ επίηεδεο καθξηέο ηξίρεο, πνπ έδησρλαλ ηε βξνρή ή γιηζηξνύζαλ ην ρηόλη. Σν ηαιαγάλη ήηαλ είδνο θνληνύ ειαθξύηεξνπ παλσθνξηνύ κε καλίθηα. Μαθξύ σο ην γόλαην, κε ινμέο ηζέπεο, θηηαρλόηαλ επίζεο από ρνληξό κάιιηλν θίλν ύθαζκα, θηηαγκέλν ζηνλ αξγαιεηό κε γίδηλν καιιί. Σν γειέθη ή ηιέθη καθξύ κόιηο κέρξη ηε κέζε, ρσξίο καλίθηα, ήηαλ ή κεηαμσηό ή θηηαγκέλν από ύθαζκα εθιεθηήο πνηόηεηαο, γπαιηζηεξό, ιεπηό θη ειαθξύ, κηα πνπ θνξηόηαλ κνλάρα ηελ άλνημε θαη ην θαινθαίξη. Μνλόρξσκν ζπλήζσο ζε ρξώκα κπιε ή καύξν ήηαλ ληνπκπιαξηζκέλν εζσηεξηθά γηα λα πέθηεη θαιύηεξα θαη λα κελ δαξώλεη θη

13 εμσηεξηθά θεληεκέλν ζηε ιαηκαξγηά θαη ηα δύν θύιια ηεο κόζηξαο ηνπ, κε ρξπζέο κεηαμσηέο νηξέο ζε πνηθίια ζρέδηα. Κνύκπσλε κπξνζηά από ηε ιαηκαξγηά σο ηελ νύγηα ηνπ, κε δύν ζεηξέο κεηαιιηθά ή κάιιηλα θνπκπηά. Δίρε αθόκα έλα ζσξό ηζέπεο, όπνπ νη άληξεο θύιαγαλ ην ξνιόη ηνπο θαη κηα ζεηξά από ρξπζέο ή αζεκέληεο θαδέλεο, ζε κηα εμεδεηεκέλε πξνζπάζεηα επίδεημεο πινύηνπ θη επδνθίκεζεο ζηα μέλα. Φνξηόηαλ πάλσ από ην πνπθάκηζν καδί κε ην πηζιί, πνπ αθελόηαλ επίηεδεο μεθνύκπσην γηα λα πξνβάιιεηαη ην γηιέθη. Σν δσλάξη ή δσζηάξη ήηαλ πξαθηηθό θαη ζπγρξόλσο θαιισπηζηηθό εμάξηεκα ηεο αληξηθήο ιατθήο θνξεζηάο. Γηαθξηλόηαλ ζε πιεθηό, πθαζκάηηλν θαη δεξκάηηλν. Σν πιεθηό δσλάξη πιεθόηαλ ζην ρέξη από ηηο γπλαίθεο θη ήηαλ ζπλήζσο άζπξν κε θξόζζηα ζηηο δύν άθξεο ηνπ. Σν πθαζκάηηλν πθαηλόηαλ ζηνλ αξγαιεηό θη ήηαλ κεηαμσηό ή κάιιηλν ή βακβαθεξό, άζπξν ή ρξσκαηηζηό, κε θξόζζηα επίζεο ζηηο δύν άθξεο ηνπ. Σν πιεθηό θαη ην πθαζκάηηλν δσλάξη ήηαλ καθξύ 4-5 κέηξα θαη θαξδύ σο δύν παιάκεο. Πεξηδσλόηαλ ζηε κέζε από άθξε ζε άθξε πάλσ από ην πνπθάκηζν θαη ηε θνπζηαλέια ή ην πνπηνύξη. Σν δεξκάηηλν δσλάξη ρξώκαηνο καύξνπ ή θαθέ ήηαλ θαξδύ θαη θνύκπσλε κπξνζηά ζηελ αγθξάθα. Οη αληξηθέο θάιηζεο απνηεινύληαλ από ηηο παηνύλεο θαη ηα θαιάκηα. Οη παηνύλεο ήηαλ ρνληξέο, ρξώκαηνο ζπλήζσο καύξνπ. Πιέθνληαλ ζην ρέξη κε κάιιηλν λήκα από ηηο γπλαίθεο. Έπηαλαλ ηελ παηνύζα ηνπ πνδηνύ θη έθηαλαλ σο ηελ άληζα ηνπ. Σα θαιάκηα ήηαλ κάιιηλα ιεπηά άζπξα θαη πιέθνληαλ επίζεο ζην ρέξη από ηηο γπλαίθεο. Σα ηζαξνύρηα, βαζηθό ζπκπιήξσκα ηεο ιατθήο αληξηθήο ελδπκαζίαο, ήηαλ θηηαγκέλα από θόθθηλν ιεπηό πξεζαξηζηό πεηζί, γλσζηό κε ην όλνκα ηειαηίλη πνπ ήηαλ θαηεξγαζκέλν δέξκα κνζραξηνύ, θαηάιιειν γηα ηελ θαηαζθεπή παπνπηζηώλ. Χσζηά έπηαλαλ ηα πνδάξηα σο ηνπο αζηξαγάινπο γηα λα κε βγαίλνπλ, όηαλ κάιηζηα ν άληξαο ρόξεπε θαη πεδνύζε. Φαληαρηεξά ζηελ εκθάληζε είραλ ζηελ θνξθή ηνπ αλνίγκαηνο νιόγπξα ζπξξακκέλν έλα ζηξίηη από ιεπηό καύξν ινπζηξίλη θεληεκέλν ζην ρέξη κε άζπξν γαδί, πνπ εξρόηαλ ζε ρηππεηή αληίζεζε κε ην καύξν ινπζηξίλη. Οη κύηεο ηνπο γπξηζηέο ιίγν πξνο ηα πάλσ, έθεξλαλ καύξεο πινύζηεο θνύληεο από δηάιερην κεηαμσηό λήκα.

14

15 2.2 Ρσκατθνί Υξόλνη θαη Βπδάληην (?)

16 Κεθάιαην 3 ν Από ηνλ Μεζαίσλα ζηελ ζύγρξνλε πξαγκαηηθόηεηα Πεξηιακβάλεη ηηο ελδπκαηνινγηθέο αλαηξνπέο θαη ζηελ πεξίνδν ηνπ Μεζαίσλα κέρξη θαη ηηο αξρέο ηνπ 20νύ αηώλα.

17 3.1 Γπηηθόο θόζκνο Ζ ηζηνξία ηεο δπηηθήο κφδαο είλαη ε ηζηνξία ησλ αιιαγψλ πνπ έθεξε ε κφδα ζηα ξνχρα γηα άλδξεο θαη γπλαίθεο ηφζν ζηε Γπηηθή Δπξψπε φζν θαη ζε άιιεο ρψξεο ππφ ηελ επηξξνή ηεο απφ ηνλ 12ν αηψλα σο θαη ηνλ 19 ν ζηε κόδα ηνλ 11 ν θαη 12 ν αηψλα ππάξρεη, παξά ηνπο πνιέκνπο θαη ηηο θπζηθέο ζπκθνξέο, κηα ηάζε δεκνγξαθηθήο αχμεζεο. Δπδνθηκεί ην δηεζλέο εκπφξην, ε βηνηερλία θαη ε εμνπζία θαηέρεηαη απφ ηνπο πινχζηνπο, αξηζηνθξάηεο θαη εκπφξνπο. Μέζα ζε απηφ ην δηάζηεκα γελλήζεθαλ νη ζηαπξνθνξίεο ηηο νπνίεο νη ρσξηθνί ρξεζηκνπνίεζαλ σο πξφζρεκα γηα λα αλαθηήζνπλ ηνπο Αγίνπο Σφπνπο. ηελ Δπξψπε ππήξμε κηα νπζηαζηηθή αιιαγή ηεο θνηλσλίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο. Ζ ελδπκαζία θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δσδέθαηνπ αηψλα ζηελ Δπξψπε ήηαλ απιή θαη δηέθεξε ζηηο ιεπηνκέξεηεο απφ ηα ελδχκαηα ησλ πξνεγνχκελσλ αηψλσλ. Οη άλδξεο ηηο επνρήο θνξνχζαλ ρηηψλεο σο ην κήθνο ηνπ γφλαηνπ γηα ηηο πεξηζζφηεξεο δξαζηεξηφηεηεο, ελψ νη άλδξεο ησλ αλψηεξσλ ηάμεσλ θνξνχζαλ καθξχηεξνπο ρηηψλεο, κε κάληθα θαη καλδχεο. Οη γπλαίθεο, ην δσδέθαην αηψλα, θνξνχζαλ καθξηά θνξέκαηα ή ρηηψλεο. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο αλψηεξεο ηάμεο θαη γηα ηα δχν θχια απνηέιεζε ε ζηελή γξακκή ησλ ξνχρσλ ζην ζψκα, νη καθξηέο θνχζηεο θαη ηα καθξηά καλίθηα ζε ζρήκα θακπάλαο πεξίπνπ ζηε πεξηνρή ηνπ θαξπνχ.

18 Σν αλδξηθό ληύζηκν ηελ πεξίνδν Σα εζψξνπρα ηεο επνρήο απαξηίδνληαλ απφ ηνλ εζσηεξηθφ ρηηψλα ή έλα πνπθάκηζν κε καθξηά θαη ζηελά καλίθηα, ζπλήζσο ιηλφ. Τπήξραλ επίζεο, θνιάλ πνπ νλνκάδνληαη chausses ή ζσιήλα, ηα νπνία θηηάρλνληαλ μερσξηζηά γηα θάζε πφδη. Ρηγέ πνπθάκηζν θαη θνιάλ (ζσιήλα) ήηαλ πνιχ δεκνθηιέο ληχζηκν γηα ηελ επνρή. Καηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηφδνπ, ν ζσιήλαο έγηλε καθξχηεξνο, πην θνιιεηόο ζην ζώκα θαη έθηαζε πάλσ απφ ηα γφλαηα. Οη λένη απηνί ζσιήλεο(θνιάλ) εμάιεηςαλ ηελ αλάγθε γηα ηηο δψλεο ζηα πφδηα πνπ ζπρλά θνξηνχληαλ κε ηα πξνεγνχκελα θνιάλ. ηελ Αγγιία, φκσο, νη δψλεο ζην πφδη ζπλέρηζαλ λα θνξηνχληαη απφ πινύζηνπο θαη θησρνύο, κέρξη ηελ επνρή ηνπ Ρηράξδνπ Ι. Μεηά ην 1200, νη λένη ζσιήλεο(θνιάλ) εγθαηαιείθζεθαλ ζε κεγάιν βαζκφ.

19 Σν γπλαηθείν ληύζηκν ηελ πεξίνδν Η γπλαηθεία ελδπκαζία απνηεινχληαλ απφ πνπθάκηζα θαη κπινύδεο, ζπλήζσο απφ ιηλφ, πάλσ από ηα νπνία θνξνχζαλ έλα ή πεξηζζφηεξνπο ρηηψλεο πνπ ην κήθνο ηνπο δελ μεπεξλνχζε ηνλ αζηξάγαιν. Οη γπλαίθεο ηεο εξγαηηθήο ηάμεο θνξνχζαλ ρηηψλα ζην κήθνο ηνπ αζηξαγάινπ δεκέλν κε κηα δψλε ζηε κέζε. Οη θπξίεο ηεο Απιήο ζηε Γαιιία θνξνχζαλ πνπθάκηζν κε ζηελά καλίθηα πνπ νλνκάδεηαη Cotte. Σν bliaut απνηεινχληαλ απφ θνχζηα θαη καλίθηα ζθηρηά ζηνλ αγθψλα ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα έθηαζαλ σο ην θαξπφ θαη απέθηεζαλ ζρήκα ηξνκπέηαο. Σν bliaut είρε ιαηκόθνςε ελώ ήηαλ νξαηό ην δέζηκν πνπ είρε ζηε κηα πιεπξά κε δώλε ζηε κέζε. Σν Bliaunt απεηθνλίδεηαη ζε ζηήιε γπλαίθαο ζηνλ Καζεδξηθφ Ναφ ηνπ Αγίνπ Μαπξηθίνπ ζην Angers. Σν bliaut, κεξηθέο θνξέο, θνξηνχληαλ κε κηα καθξηά δψλε ή έλα θνξδφλη (ζηα γαιιηθά, ceinture) ηπιηγκέλν γχξσ απφ έλα ςειφηεξν ζεκείν ηεο κέζεο.σν θνξδφλη απηφ κπνξνχζε λα έρεη δηαθνζκεηηθέο θνχληεο ή κεηαιιηθά ηακπειάθηα ζηα άθξα ηνπ.

20 ζηε κόδα ην δέθαην ηξίην αηψλα σο ηηο αξρέο ηνπ δέθαηνπ ηεηάξηνπ παξαηεξήζεθε ε ζχγθξνπζε ησλ ηφηε ηζρπξψλ κνλαξρηψλ: Αγγιίαο θαη Γαιιίαο. Ζ Γαιιία επηβιήζεθε κε απνηέιεζκα λα ακθηζβεηεζεί ε κνλαξρία ηεο Αγγιίαο θαη λα επηβιεζεί ν έιεγρνο ηνπ εγεκφλα. ηε Γεξκαλία ν απηνθξάηνξαο Φξεηδεξίθνο ΗΗ επηρεηξεί λα ζπγθξνηήζεη ηζρπξή απηνθξαηνξία κεηαμχ Γεξκαλίαο θαη Ηηαιίαο. Μεηά ην ζάλαηφ ηνπ φκσο (1950) ε απηνθξαηνξία βπζίδεηαη ζηελ αλαξρία. Δλψ ε εθθιεζία ιφγσ ησλ ζηαπξνθνξηψλ εμειίρζεθε ζε θνζκηθή δχλακε ηα πινχηε ηεο νπνίαο γέλλεζαλ αηξέζεηο. Γεληθά ν δέθαηνο ηξίηνο αηψλαο είλαη κηα επνρή ηζνξξνπίαο, ζηαζεξφηεηαο θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ άλζηζε ησλ αζηηθψλ θνηλσληψλ, αλάπηπμε ησλ παλεπηζηεκίσλ, αλέγεξζε λαψλ θαη ζεσξείηαη ην απφγεην ηνπ Μεζαησληθνχ πνιηηηζκνχ, παξφιν πνπ ζε απηή ηε πεξίνδν ζεκεηψζεθαλ πνιινί πφιεκνη θαη ιηκνί. Ζ ελδπκαζία θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δέθαηνπ ηξίηνπ αηψλα ζηελ Δπξψπε ήηαλ πνιχ απιή ηφζν γηα ηνπο άλδξεο φζν θαη γηα ηηο γπλαίθεο, θαη αξθεηά νκνηφκνξθε ζε φιε ηελ ήπεηξν. Αλδξηθά θαη γπλαηθεία ξνχρα ήηαλ παξφκνηα, θαη απηφ άιιαμε πνιχ αξγά. Σα πεξηζζφηεξα ξνχρα, εηδηθά ησλ ρακειφηεξσλ θνηλσληθά ηάμεσλ είραλ πνιχ κηθξέο αιιαγέο ζε ζρέζε κε απηά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαλ ηξεηο ή ηέζζεξηο αηψλεο λσξίηεξα.

21 Ο αηψλαο είδε κεγάιε πξφνδν ζηε βαθή θαη ηελ εξγαζία ηνπ καιιηνχ, ην νπνίν θαηείρε ηελ πην ζεκαληηθή ζέζε σο πιηθφ γηα ηα παλσθφξηα. Γηα ηνπο πινχζηνπο, ην ρξψκα ήηαλ πνιχ ζεκαληηθφ. Σν κπιε θαζηεξψζεθε γηα πξψηε θνξά, θαη έγηλε πνιχ ηεο κφδαο, κάιηζηα εγθξίζεθε θαη απφ ηνπο βαζηιείο ηεο Γαιιίαο. Σν αλδξηθό ληύζηκν ζηε πεξίνδν Οη άλδξεο θνξνύζαλ ρηηώλα κε καλδύα ηππόηε πάλσ από έλα πνπθάκηζν ιηλό. Έλαο από απηνύο ήηαλ ην surcoats cyclas, ην νπνίν μεθίλεζε σο έλα νξζνγώλην παλί κε κηα ηξύπα γηα ην θεθάιη. Με ηνλ θαηξό δεκηνπξγήζεθαλ πιαηλέο ξαθέο θαη έκνηαδε ζαλ έλα καθξύ, ακάληθν πνπθάκηζν. Όηαλ κεξηθέο θνξέο καλίθηα θαη θνπθνύια πξνζηίζνληαλ, ην cyclas γηλνληαλ ganache (δει. έλα θάιπκκα κε καλίθηα ζαλ καλδύαο ηππόηε. πλήζσο θνξηόηαλ κε θνπθνχια ζε αληίζηνηρα ρξψκαηα ή κε έλα gardcorps, δειαδή παλσθφξη κε πινχζηα καλίθηα ην νπνίν κνηάδεη κε ζχγρξνλε αθαδεκατθή ηήβελλν. Οη άλδξεο θνξνχζαλ επίζεο παληειφληα-ζσιήλεο, παπνχηζηα, θαη πεξηπνηνχληαλ ηελ θφκκσζε ηνπο. Σα καιιηά θαη ηα γέληα ήηαλ κέηξηα ζε κήθνο. Ζ ελδπκαζία ησλ αξηζηνθξαηψλ θαζνξίδνληαλ απφ πινχζηα πθάζκαηα θαη πνιπηειείο γνχλεο. Σα παπνχηζηα ήηαλ θεληεκέλα γηα ηνπο βαζηιείο θαη ηνπο αξρηεξείο.

22 Σο γυναικείο νηύζιμο ζηη περίοδο Η γυναικεία ενδυμαςία ιταν ςυντθρθτικι. Το γυναικείο φόρεμα είχε μικοσ που ζφτανε το δάπεδο, ζπεφτε χαλαρά ςτο ςώμα με μακριά, είχε ςτενά μανίκια και ςυνοδευόταν από ςτενι ηώνθ. Πάνω από αυτό φοροφςαν το cyclas θ αμάνικο μανδφα ιππότη (κάτι φοριοφνταν και από τουσ άνδρεσ). Οι πλουςιότερεσ γυναίκεσ φοροφςαν περιςςότερο κεντθμζνα υφάςματα και ζνα μανδφα που ςυγκρατείτο από ζνα κορδόνι γφρω από το ςτικοσ, το οποίο μερικζσ φορζσ ιταν επενδεδυμζνο με γοφνα. Οι γυναίκεσ φοροφςαν επίςησ παντελόνια- ςωλθνεσ και δερμάτινα παποφτςια, όπωσ και οι άνδρεσ.

23 ζηε κόδα Μεγάιεο ζπκθνξέο καζηίδνπλ ηελ Δπξώπε ηνλ 14 ν θαη 15 ν αηώλα. Η θηώρεηα, ν ιηκόο θαη ε παλώιε ζθνηώλνπλ ην έλα ηξίην ηνπ πιεζπζκνύ ηεο θαη νη αδηάθνπνη πόιεκνη πξνθαινύλ κεγάιε αλαζθάιεηα ζην ιαό. Η ύπαηζξνο εγθαηαιείπεηαη. Δλώ νη θνηλσληθέο εληάζεηο θέξλνπλ ζε αληηπαξάζεζε ηηο πινύζηεο ζπληερλίεο κε ηα ιηγόηεξν ηζρπξά επαγγέικαηα. ην ηέινο ηνπ 14 νπ αηώλα ν θόβνο ηνπ ζαλάηνπ επεξεάδεη ηε ηέρλε, ηε ινγνηερλία θαη ηελ αλζξώπηλε ζπκπεξηθνξά. Τπήξραλ νη άπνςεηο ηεο επηζπκία απόιαπζεο ηεο δσήο θαη ε ηδέα ηεο ζσηεξίαο ηεο ςπρήο νη νπνίεο έθεξαλ δεηζηδαηκνλίεο θαη καγεία. Δπηπιένλ, ε ινγνηερλία θαη ε ηέρλε ράλνπλ ηελ επξεκαηηθόηεηά ηνπο θαη βπζίδνληαη ζηελ επαλάιεςε ηππηθώλ ζπληαγώλ όπσο γηα παξάδεηγκα ν γνηζηθόο ξπζκόο. Η κόδα ζην δέθαην ηέηαξην αηώλα ζηελ Δπξώπε ζεκαδεύηεθε από ηελ έλαξμε ηεο πεξηόδνπ ηνπ πεηξακαηηζκνύ κε ηηο δηάθνξεο κνξθέο ησλ εηδώλ έλδπζεο. Ο ηζηνξηθόο ηεο ελδπκαζίαο, James Laver ππνδειώλεη όηη ηα κέζα ηνπ 14νπ αηώλα ζεκαηνδνηνύλ ηελ αλαγθαηόηεηα αλαγλσξίζηκεο "κόδαο" ζε είδε έλδπζεο, άπνςε κε ηελ νπνία ζπκθσλεί θαη ν Γάιινο ηζηνξηθόο Fernand Braudel. Σα ραιαξά, πηπρσηά ελδύκαηα κε ηηο θάζεηεο ξαθέο ησλ πξνεγνύκελσλ αηώλσλ αληηθαζίζηαληαη από πην θακπύιεο ξαθέο. Πξόθεηηαη γηα ηηο απαξρέο ηεο ξαπηηθήο ε νπνία επέηξεςε ζηα ελδύκαηα λα ηαηξηάδνπλ θαιύηεξα ζηηο γξακκέο ηνπ αλζξώπηλνπ ζώκαηνο. Δπίζεο ηα ελδύκαηα έγηλαλ πην ζηαζεξά κε ηε ρξήζε θνπκπηώλ θαη θνξδνληώλ.

24 Σν αλδξηθό ληύζηκν ηεο επνρήο: Σν εζσηεξηθφ ζηξψκα ησλ ελδπκάησλ ήηαλ νη Braies ή βξάθα, έλα ραιαξφ εζψξνπρν, ζπλήζσο απφ ιηλφ χθαζκα, πνπ ζηεξίδεηαη απφ κηα δψλε. Αθνινχζεζε ην πνπθάκηζν, ην νπνίν γεληθά θηηαρλφηαλ απφ ιηλφ χθαζκα, θαη ην νπνίν ζεσξήζεθε έλα εζψξνπρν, φπσο ε βξάθα. Οη ζσιήλεο (θνιάλ) ή chausses θαηαζθεπάδνληαλ απφ καιιί θαη ρξεζηκνπνηνχληαλ γηα λα θαιχςνπλ ηα πφδηα, ήηαλ γεληθά ζε έληνλα ρξψκαηα, θαη ζπρλά είραλ δεξκάηηλεο ζφιεο, έηζη ψζηε λα κελ ρξεηαδφηαλ λα θνξεζνχλ κε παπνχηζηα.σα θνληχηεξα ξνχρα ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηνπ αηψλα απαηηνχληαλ λα είλαη έλα εληαίν ζχγρξνλν έλδπκα, φπσο θαιζφλ, ελψ δηαθνξεηηθά ζα ηα ζπλαληνχζακε θαη σο δχν ρσξηζηά θνκκάηηα πνπ θαιχπηαλ φιν ην κήθνο ηνπ θάζε πνδηνχ. Ο ζσιήλαο απηφο, γεληθά,δελφηαλ απφ κηα δψλε, κε ηελ ίδηα ηε βξάθα ή αθφκα θαη κε έλα doublet. Σν doublet ήηαλ έλα ζαθάθη κε θνπκπηά ην νπνίν ήηαλ θπξίσο ζην κήθνο ηεο κέζεο. Παξφκνηα ελδχκαηα νλνκάδνληαλ: cotehardie, Pourpoint, jaqueta ή jubón. Σα ελδχκαηα απηά θνξέζεθαλ πάλσ απφ ην πνπθάκηζν θαη ην ζσιήλα(θνιάλ).

25 Καιύκκαηα θεθαιήο θαη αμεζνπάξ Καηά ηε δηάξθεηα απηνχ ηνπ αηψλα, ν ζθνχθνο έθαλε κηα κεηαηξνπή απφ ην λα είλαη κηα απιή, ρξεζηηθή θνπθνχια θαη έγηλε έλα πνιχπινθν θαη κνληέξλν θαπέιν πνπ θνξνχζαλ νη εχπνξνη ηεο επνρήο ζε ρψξνπο ηεο πφιεο. Εψλεο θνξνχζαλ ζπλερψο, θαη πην ρακειά ζηε πεξηνρή ησλ γνθψλ κε ηηο ηάζεηο ηνπ δεχηεξνπ κηζνχ ηνπ αηψλα. Υξεζηκνπνηνχληαλ επίζεο ζήθεο δψλεο ιε πνξηνθφιηα, φπσο θαη καθξηά καραίξηα φπνπ ζπλήζσο θξέκνληαλ δηαγψληα πξνο ηα εκπξφο. Σν γπλαηθείν ληύζηκν ηεο επνρήο: Πάλσ απφ ην πνπθάκηζν, νη γπλαίθεο θνξνχζαλ έλα ραιαξφ ή εθαξκνζηφ θφξεκα πνπ νλνκάδεηαη Cotte ή kirtle, ζπλήζσο έθηαλε σο ηνλ αζηξάγαιν ή ζε κήθνο πνπ δελ μεπεξλνχζε ην έδαθνο.σα εθαξκνζηά kirtles δηέζεηαλ καθξηέο θνχζηεο, κε ηελ πξνζζήθε ηξηγσληθψλ Gores λα δηεπξχλεη ην ζηξίθσκα ρσξίο λα πξνζζέηεη φκσο φγθν ζηελ πεξηνρή ηεο κέζεο. Σα Kirtles είραλ επίζεο καθξηά θαη εθαξκνζηά καλίθηα πνπ κεξηθέο θνξέο έθηαλαλ σο θαη θάησ γηα λα ηα αξζξψζεηο. Γηάθνξα είδε απφ overgrows θνξέζεθαλ πάλσ απφ ην Kirtle θαη νλνκάδνληαη κε δηαθνξεηηθά νλφκαηα απφ ηνπο ηζηνξηθνχο ηνπ ελδπκαηνο. Απφ ην ελ ιφγσ έλδπκα θξέκνληαλ καλίθηα θαη κεξηθέο θνξέο θνξηνχληαλ κε έλα θφζκεκα ή κε κηα κεηαιιηθή δψλε. Με ην ρξφλν ην θξεκάκελν θνκκάηη ηνπ καληθνχ έγηλε καθξχηεξν θαη ζηελφηεξν κέρξη πνπ έγηλε merest streamer θαη νλνκάζηεθε ζάιη. Τπόδεκα ηεο επνρήο: Σν Τπνδήκαηα θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ δέθαηνπ ηέηαξηνπ αηψλα έκνηαδε κε ην turnshoe, ην νπνίν θηηαρλφηαλ απφ δέξκα θαη ήηαλ ηεο κφδαο ζηε ζέζε ησλ δαρηχισλ ηνπ πνδηνχ λα γέκηδαλ κε πιηθφ γηα λα θξαηήζεη ην κπηεξφ ζρήκα ηνπ

26 ζηε κόδα ηα ηέιε ηνπ 15 νπ αηψλα ε Δπξψπε γλσξίδεη κηα αλφξζσζε πνπ βαζίδεηαη ζηελ απνθαηάζηαζε ηεο κνλαξρηθήο ηάμεο θαη ζηελ ππνρψξεζε ησλ ιηκψλ θαη επηδεκηψλ. εκεηψλεηαη αλάθακςε ζηε γεσξγία θαη βηνκεραλία. Απηή ε πεξίνδνο ζεκαηνδνηείηαη απφ ηηο κεγάιεο αλαθαιχςεηο ησλ Δπξσπαίσλ ζαιαζζνπφξσλ: πξαγκαηνπνηείηαη γηα πξψηε θνξά ν γχξνο ηνπ θφζκνπ. Δπηπιένλ ζηα ηέιε ηνπ 15 νπ αηψλα ζεκεηψλεηαη κεγάιε άλζηζε θαη γελληέηαη ν θαπηηαιηζκφο. Ζ κφδα ζηε Δπξψπε ηνπ 15 νπ αηψλα ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα ζεηξά ππεξβνιψλ φζνλ αθνξά ηελ εκθάληζε ησλ αλζξψπσλ ηεο επνρήο, απφ ηηο νγθψδεηο ξφκπεο (houppelandes) κε καλίθηα πνπ ην κήθνο ηνπο δελ μεπεξλνχζε ην δάπεδν σο ηηο απειεπζεξσηηθέο doublets θαη ηνπο ζσιήλεο(θνιάλ) ηεο Αλαγελλεζηαθήο Ηηαιίαο. Καπέια, θνπθνχιεο θαη άιια θαιχκκαηα ηνπ θεθαιηνχ δηαθνζκεκέλα κε θνζκήκαηα θαη θηεξά θαηέιαβαλ κηα κεγάιε ζέζε ζηε θαζεκεξηλφηεηα ησλ αλζξψπσλ ηνπ 15 νπ αηψλα. Η γπλαηθεία ελδπκαζία ηεο επνρήο: Ζ γπλαηθεία κφδα ηνπ 15 νπ αηψλα απνηειείηαη απφ καθξηά θνξέκαηα ζπλήζσο κε καλίθηα, πνπ θνξηνχληαλ πάλσ απφ έλα kirtle κε έλα ιηλφ πνπθάκηζν ή κπινχδεο ή αθφκα θαη θαηάζαξθα. Ζ θαξδηά ζηε πεξηνρή ηεο κέζεο, ζηινπέηα ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ αληηθαηαζηάζεθε απφ έλα ςειφκεζν χθνο ληπζίκαηνο κε πιεξφηεηα πάλσ απφ ηε θνηιηά φπνπ ζπρλά ζπλνδεπφηαλ απφ δψλε. Σν κεγάιν θαη ξερφ ληεθνιηέ αληηθαηαζηάζεθε απφ ην ζρήκα ηνπ V, ζπρλά κε ρακειή θφςε ψζηε λα απνθαιχπηεη ηελ δηαθφζκεζε ηνπ kirtle απφ θάησ, ζε απηή ηε πεξηνρή. Σα καλίθηα ήηαλ καθξηά ζηνιηζκέλα κε θεληήκαηα θαη ζπλήζσο κε, κηα αληίζεηνπ ρξψκαηνο απφ ην θφξεκα, βεινχδηλε επέλδπζε.

27 Κνκκώζεηο θαη θαιύκκαηα θεθαιήο ηε Δπξψπε ην 15 ν αηψλα θνξηνχληαλ πνίθηια θαπέια. Σν crespine [1]ζηε Βφξεηα Δπξψπε αξρηθά μεθίλεζε σο έλα ππλθφ δίρηπ έπεηηα εμειίρζεθε σο έλα πιέγκα δηαθνζκεκέλν κε θνζκήκαηα θαη ηνπνζεηνχληαλ ζην πιάη ηνπ θεθαιηνχ κέρξη ην ηέινο ηνπ 14 νπ αηψλα. ηαδηαθά αλαπηχρζεθε ε πιεξφηεηα ζηηο πιεπξέο ηνπ θεθαιηνχ κε απνηέιεζκα ηα καιιηά λα θηάζνπλ ζηνπο θξνηάθνπο θαη απφ εθεί λα πςσζνχλ θαη λα ζρεκαηίζνπλ κπηεξέο εμνρέο, (à corne),φπσο ηα θέξαηα[2]. Μέρξη ηα κέζα ηνπ αηψλα ηα καιιηά είραλ ηξαβερηεί πξνο ηα πίζσ θαη ην crespine ηνπνζεηήζεθε ζην πίζσ κέξνο ηνπ θεθαιηνχ. Σάζε ηεο επνρήο ήηαλ νη γπλαίθεο λα μπξίδνπλ ηα θξχδηα θαη ηα κέησπά ηνπο. ε νπνηνδήπνηε θαπέιν κε απηέο ηηο κνξθέο ζα κπνξνχζε λα πξνζηεζεί ην ζρήκα ηηο θαξδηάο ή έλα απιφ πέπιν ή θαη ηα δχν. [1] [2]

28 3.1.5 Mόδα ζηε πεξίνδν Ακθηζβηηψληαο ηηο αιήζεηεο ηνπ Μεζαίσλα, ν νπκαληζκφο πξνζπαζεί λα ελψζεη ηνλ άλζξσπν ηεο γλψζεο κε ηνλ άλζξσπν ηεο δξάζεο. Απφ απηφ ην ξεχκα πεγάδεη ε Ηηαιηθή Αλαγέλλεζε κε εθπξφζσπν ηνλ Λενλάξλην Νηα Βίληζη. Ζ κφδα ζε απηνχο ηνπο αηψλεο ζηελ Γπηηθή Δπξψπε ραξαθηεξίδεηαη απφ νγθψδεηο θνξεζηέο κε πιεζψξα ζηξσκάησλ πθάζκαηνο δεδνκέλσλ ησλ ρακειψλ ζεξκνθξαζηψλ θαηά ηε Μηθξή Δπνρή ησλ Παγεηψλσλ, θπξίσο ζηε Βφξεηα Δπξψπε θαη ηηο Βξεηαληθέο Νήζνπο. Σα πθάζκαηα είραλ ζπλήζσο θάζεηεο γξακκέο, θαη ήηαλ δηαθνζκεκέλα κε θεληήκαηα θαη άιια ζηνηρεία. Οη ςειέο θαη ζηελέο γξακκέο ησλ ξνχρσλ ηεο χζηεξεο Μεζαησληθήο πεξηφδνπ έρνπλ αληηθαηαζηαζεί απφ θσληθά ζρήκαηα γηα ηα θνξέκαηα ησλ γπλαηθψλ πνπ ήηαλ θαξδηά ζηελ πεξηνρή ησλ γνθψλ. Σν γπλαηθείν ληύζηκν ζηε πεξίνδν Οη κφδεο ησλ γπλαηθψλ ηνπ 16νπ αηψλα απνηεινχληαλ απφ έλα καθξχ θφξεκα, ζπλήζσο κε καλίθηα, πνπ θνξηέηαη πάλσ απφ έλα kirtle ή undergown, κε έλα πνπθάκηζν ιηλφ ή κπινχδεο θαηάζαξθα. Ζ ςειφκεζε overgown ηεο χζηεξεο κεζαησληθήο πεξηφδνπ εμειίρζεθε ζε δηάθνξεο θαηεπζχλζεηο ζε δηάθνξα κέξε ηεο Δπξψπεο.

29 Γνχθηζζα ηνπ Μηιάλνπ Catherine Parr Σν αλδξηθό ληύζηκν ζηε πεξίνδν ηηο αξρέο απηήο ηεο πεξηφδνπ, ε ζηινπέηα ησλ αλδξψλ ήηαλ καθξηά θαη ζηελή, αιιά ζηαδηαθά κέρξη ηε κεηαγελέζηεξε βαζηιεία ηνπ Δξξίθνπ ηνπ VIII, ε ζηινπέηα έγηλε ζρεδφλ ηεηξάγσλε, κε έκθαζε ζηνπο ψκνπο θάηη πνπ επηηεχρζεθε κέζσ θνιάξσλ θαη κεγάισλ καληθηψλ. VIII Δξξίθνο ηνπ

30 3.1.6 Μόδα ζηε πεξίνδν ηε Γαιιία, εγθαζίζηαηαη ε απφιπηε κνλαξρία ε νπνία επεθηείλεηαη ζηηο ηέρλεο, ζηε παξαγσγή θαη ζην εκπφξην. Ζ Δπξψπε πιήηηεηαη μαλά απφ κηα ζεηξά θξίζεσλ, πνπ νθείινληαη ζε θαθέο εζνδείεο θαη ζηελ επαλεκθάληζε ιηκψλ θαη επηδεκηψλ. Οη πφιεηο ηψξα βπζίδνληαη ζε καξαζκφ θαη πνιιαπιαζηάδνληαη νη θησρνί. Ζ έθθξαζε ηνπ κπαξφθ θάλεη ηελ εκθάληζή ηεο ζε απηή ηε πεξίνδν θαη εθθξάδεη ηηο αλεζπρίεο ησλ αλζξψπσλ, απνηειεί κηα κνξθή παξάζηαζεο ησλ ηεξψλ κπζηεξίσλ θαη απεπζχλεηαη ζηελ επαηζζεζία θαη φρη ηε ινγηθή. Ζ κφδα ζηε Γπηηθή Δπξψπε ηε πεξίνδν , κηα πεξίνδν αθζνλίαο αγαζψλ, ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ αχμεζε ηνπ κήθνπο ηεο ραίηεο, ηελ επέθηαζε ηνπ εζσηεξηθνχ ζηεξίγκαηνο γηα ηηο γπλαηθείεο θνχζηεο, ελψ γηα ηνπο άλδξεο ραξαθηεξηζηηθή είλαη ε θαηάξγεζε ηνπ codpiece, ηνπ ζηεξίγκαηνο πνπ αλαδείθλπε ηελ πεξηνρή ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ. Σν αλδξηθό ληύζηκν ζηε πεξίνδν : Δύπνξεο ηάμεο: Ζ ελδπκαζία γηα ηνπο άλδξεο ζηε δηάξθεηα ηνπ αηψλα ήηαλ εληππσζηαθά πην ζειπθή απφ ηνπο πξνεγνχκελνπο αηψλεο. Πάλσ απφ ηα πνπθάκηζά ηνπο, νη άλδξεο ηεο εχπνξεο ηάμεο θφξεζαλ έλα doublet κε καλίθηα πνπ ζπλδένληαλ κε ηνπο ψκνπο. Φνξνχζαλ επίζεο δαθέηεο ρσξίο καλίθηα (ζαλ γηιέθν). Πξνζζεζαλ ζε θάζε ληχζηκν έλα θαπέιν κε θνζκήκαηα ή θεληήκαηα, καληίιηα γηα πεξηζζφηεξα ζηξψκαηα πθαζκάησλ ζε δηάθνξα ρξψκαηα, θάιηζεο,θνιάξα θαη καλζέηεο ζηελ ελδπκαζία ηνπο.

31 Υακειόηεξεο ηάμεο: Ζ εξγαηηθή ηάμε δηέθεξε δξαζηηθά απφ ηελ αλψηεξε ηάμε, φρη κφλν ζε πινχην, αιιά θαη ζηελ ελδπκαζία. Οη πεξηζζφηεξνη αγξφηεο ηελ επνρή εθείλε θνξνχζαλ ίζηα, θαξδηά παληειφληα πνπ έθζαλαλ κέρξη ηα κέζα ηεο γάκπαο. Δλψ ζην πάλσ κέξνο θφξαγαλ κηα κπινχδα ηνπνζεηεκέλε ραιαξά κε έλα παιηφ ην νπνίν έθηαλε σο ην κέζν ηνπ κεξνχ θαη δεκέλνο κε έλα θνξδφλη. Σν γπλαηθείν ληύζηκν ζηε πεξίνδν : Σα θνξέκαηα ηεο επνρήο δεκηνπξγήζεθαλ γηα λα ηαηξηάδνπλ κε ηνπο ηχπνπο ζψκαηνο ησλ αλδξψλ, κε ιεπηή κέζε, θαξδείο ψκνπο θαη ηελ επξεία επηθάλεηα γνθψλ. Με εζηίαζε ζε γεσκεηξηθά ζρήκαηα, ην κπνχζην ηνπ θνξέκαηνο μεθίλεζε κε έλαλ θνξζέ. Ο θνξζέο ηφληδε ηε κέζε ηεο γπλαίθαο ζρεκαηίδνληαο έλα πεπιαηπζκέλν θαη ηξηγσληθφ κπνχζην. ν θνξζέο πην ζπρλά ηνπνζεηνχληαλ θάησ απφ ην θφξεκα γηα λα παξέρεη κηα ζθηρηή θαη ζπκπαγήο επηθάλεηα γηα χθαζκα. Κνκκώζεηο: Γχξσ ζην 1580 ππήξμε ε επηζπκία ησλ αλζξψπσλ λα θαηζαξψζνπλ ηα καιιηά ηνπο. Απηφ επηηεχρζεθε κε ηε ρξήζε δεζηνχ ζίδεξνπ γηα πεξκαλάλη ζηα καιιηά θαη κε ηελ εθαξκνγή θεξηνχ ή ηζίριαο δηαηεξνχζαλ άθακπηεο ηηο κπνχθιεο.

32 3.1.7 Μόδα ζηε πεξίνδν Ζ κφδα ζηε Γπηηθή Δπξψπε ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ εμαθάληζε ηεο ρνλδξνζθαιίδξαο πνπ αληηθαζίζηαηαη απφ κεγάιεο δαληέιεο θαη ιηλά πεξηιαίκηα. Σα καλίθηα κίθξπλαλ θαη ηα θαπέια κάθξπλαλ. Δπίζεο, ε πεξίκεηξνο ηεο κέζεο ησλ αλδξψλ θαη ησλ γπλαηθψλ απμήζεθε ζε απηή ηε πεξίνδν. Υνλδξνζθαιίδξα, Διηζάβεη Η ζηε κόδα Σν 17 ν αηψλα δεκηνπξγείηαη έλα λέν πξφηππν θξάηνπο ην νπνίν ζέβεηαη ηηο ειεπζεξίεο ησλ αλζξψπσλ. Ζ κφδα γηα ηελ πεξίνδν ζηα ξνχρα ηεο Γπηηθήο Δπξψπεο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηαρείεο κεηαβνιέο. Μεηά ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ ησλ ηξηάληα εηψλ θαη ηελ απνθαηάζηαζε ηνπ Καξφινπ ηεο Αγγιίαο ΗΗ, ζηξαηησηηθέο επηξξνέο ζε αλδξηθά ελδχκαηα αληηθαηαζηάζεθαλ απφ κηα ζχληνκε πεξίνδν δηαθνζκεηηθήο πιεζσξηθφηεηαο ε νπνία ζηε ζπλέρεηα πξφζζεζε ιηηά ην παιηφ, ην γηιέθν θαη ην παληειφλη πνπ ζα θπξηαξρήζνπλ γηα ηνλ επφκελν ελάκηζη αηψλα. ην θαλνληθφ θχθιν ηεο κφδαο, ε πιαηηά, ςειφκεζε ζηινπέηα ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ αληηθαηαζηάζεθε απφ κηα ςειφιηγλε γξακκή κε ρακειή κέζε ηφζν γηα ηνπο άλδξεο

33 θαη ηηο γπλαίθεο. Ζ πεξίνδνο απηή ζεκαηνδφηεζε επίζεο ηελ άλνδν ηεο πεξνχθαο σο νπζηαζηηθφ ζηνηρείν ηεο αλδξηθήο κφδαο. Σν γπλαηθείν έλδπκα ηεο επνρήο: Ζ επξεία, ςειφκεζε εκθάληζε ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ ζηαδηαθά αληηθαηαζηάζεθε απφ κηα ςειφιηγλε θάζεηε γξακκή, κε νξηδφληηα έκθαζε ζην χςνο ηνπ ψκνπ. Σα πιήξε, ραιαξά καλίθηα έθηαζαλ αθξηβψο θάησ απφ ηνλ αγθψλα θαη ζηα κέζα ηνπ αηψλα έγηλαλ καθξχηεξα θαη ζηελφηεξα ζχκθσλα κε ηε λέα ηάζε. Σν ζψκα ήηαλ ζθηρηά δεκέλν κε θνξζέ, κε έλα ρακειφ, ληεθνιηέ θαη έμσκν. Αξγφηεξα, εκθαλίζηεθε ην ιεγφκελν overskirt ην νπνίν ζηα λεφηεξα ρξφληα ζχξζεθε πίζσ θαη θαξθηηζψζεθε έηζη ψζηε λα εκθαληζηεί ην κεζνθφξη, ην νπνίν ήηαλ ζε κεγάιν βαζκφ δηαθνζκεκέλν. Overskirt

34 Σν αλδξηθό ληύζηκν ηεο επνρήο: Με ην ηέινο ηνπ πνιέκνπ ησλ ηξηάληα εηψλ, νη κφδεο ηνπ 1650 θαη ζηηο αξρέο ηνπ 1660 κηκήζεθαλ ηε λέα εηξεληθή θαη πην ραιαξή αίζζεζε ζηελ Δπξψπε. Οη ζηξαηησηηθέο κπφηεο έδσζαλ ηε ζέζε ηνπο ζηα παπνχηζηα, κηα καλία γηα βξάθεο θαη ζηα παιηά. Σα παληειφληα κέρξη ην γφλαην έγηλαλ ηφζν θαξδηά ψζηε ν Samuel Pepys έγξαςε ζην εκεξνιφγηφ ηνπ: «Καη κεηαμχ άιισλ, ζπλαληήζεθε κε ηνλ θ. Townsend, ν νπνίνο κίιεζε γηα ην ιάζνο ηνπ, λα βάιεη ηα δχν πφδηα ηνπ, ζε έλα κπαηδάθη θαη λα κείλεη έηζη φιε ηελ εκέξα." Σν 1666, ν Κάξνινο Β 'ηεο Αγγιίαο, κεηά ην πξνεγνχκελν παξάδεηγκα ηνπ Λνπδνβίθνπ XIV (14oπ) ηεο Γαιιίαο, απνθαζίζηεθε φηη ζην δηθαζηήξην, νη άλδξεο έπξεπε λα θνξνχλ έλα καθξχ παιηφ, έλα γηιέθν, κηα γξαβάηα, κηα πεξνχθα, κηα βξάθα πνπ έθηαλε σο ην γφλαην, θαζψο θαη έλα θαπέιν. Καηά ην 1680 απηή ε ελδπκαζία ηνπ «δηθαζηεξίνπ», ζε κηα πην ιηηή γξακκή, έγηλε επίζεκν έλδπκα.

35 ζηε κόδα ε απηφ ηνλ αηψλα πξαγκαηνπνηείηαη ε Βηνκεραληθή επαλάζηαζε. Παξάιιεια ππάξρεη κηα δεκνγξαθηθή αχμεζε θαη ε πηψζε ηεο ζλεζηκφηεηαο, απηφ έρεη σο απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηεο δήηεζεο ησλ εκπνξεπκάησλ. Ζ θαηάζηαζε ησλ ιατθψλ ηάμεσλ επηδεηλψλεηαη ιφγσ ηεο αχμεζεο ησλ ηηκψλ. Δπηβάιιεηαη νξηζηηθά ζηελ Δπξψπε ην επηζηεκνληθφ πλεχκα κε πξσηεξγάηε ην Νεχησλα. Οη ζεκαληηθέο πξφνδνη πνπ γίλνληαη εδξαηψλνπλ ηελ πίζηε ζηηο απεξηφξηζηεο δπλαηφηεηεο ηεο αλζξψπηλεο ινγηθήο θαηαιήγνληαο ζην θίλεκα ηνπ δηαθσηηζκνχ. Ο θιαζηθηζκφο παξαρσξεί ηε ζέζε ηνπ ζηε ιαηξεία ηεο θχζεο επεξεάδνληαο έηζη ηελ έλδπζε. ε απηφ ηνλ αηψλα πξαγκαηνπνηείηαη ε γαιιηθή επαλάζηαζε ε νπνία θαηαιήγεη ζηε θαηάξξεπζε ηνπ παιαηνχ θαζεζηψηνο. Ζ δηαθήξπμε ησλ δηθαησκάησλ ηνπ αλζξψπνπ ζεκειηψλεη ηηο αξρέο ειεπζεξίαο, ηζφηεηαο θαη ηδηνθηεζίαο. Ζ Δπξψπε ηεο Γχζεο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ ηάμεσλ νη νπνίεο επσθεινχληαη απφ ηελ εκπνξηθή θίλεζε θαη θαηέρνπλ ηα κεγάια θεθάιαηα. Ζ κφδα γηα ηελ πεξίνδν ζηελ Δπξψπε θαη ζε ρψξεο πνπ επεξεάδνληαλ απφ ηελ Δπξψπε ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα δηεχξπλζε ηεο ζηινπέηαο ηφζν γηα ηνπο άλδξεο θαη ηηο γπλαίθεο. Οη πεξνχθεο, απφ αιεζηλά καιιηά, παξέκεηλαλ ζηε κφδα γηα ηνπο άλδξεο θαη ζπρλά ηηο πνχδξαξαλ γηα λα ηηο θάλνπλ ιεπθέο. ην ηέινο ηνπ αηψλα εμαθαλίζηεθε ην πιήξεο έλδπκα «ηνπ Γηθαζηεξίνπ». Η αλδξηθό θόκκσζε ηεο επνρήο: Γηα ηηο πεξνχθεο ππήξραλ πνιιά ζηπι θαη θνξέζεθαλ γηα δηαθνξεηηθέο πεξηπηψζεηο θαη απφ δηαθνξεηηθέο ειηθηαθέο νκάδεο. Ζ κεγάιε θαη ςειή πεξνχθα ηνπ 1690 παξέκεηλε δεκνθηιήο απφ ην 1700 κέρξη πεξίπνπ ην Καηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηφδνπ δηάθνξα ρξψκαηα θνξέζεθαλ, αιιά ην ιεπθφ γηλφηαλ φιν θαη πην δεκνθηιέο θαη νη κπνχθιεο ηεο πεξνχθαο γίλνληαλ πην ζθηρηέο. Αξγφηεξα, νη πεξνχθεο ή ε θπζηθή ηξίρα θνξέζεθαλ καθξηά, ρηεληζκέλα πξνο ηα πίζσ απφ ην κέησπν ή δεκέλα πίζσ ζηνλ απρέλα ηνπ ιαηκνχ κε κηα καχξε θνξδέια. Απφ ην 1720, ηα καιιηά ζπγθεληξψλνληαλ ζε κηα καχξε ηζάληα απφ κεηάμη- επέθηαζε ηεο πεξνχθαο γλσζηή θαη σο "παζηέληδα".

36 Παζηέληδα Σν γπλαηθείν ληύζηκν ηεο επνρήο; ηηο πξψηεο δεθαεηίεο ηνπ λένπ αηψλα, ην επίζεκν έλδπκα απνηειείηαη απφ ην ζηελά δεκέλν καλδχα [3]. Σν θιεηζηφ κεζνθφξη, φπνπ κεξηθέο θνξέο θνξηνχληαλ κε κηα πνδηά, αληηθαηέζηεζε ηελ αλνηθηή ληξαπέ θνχζηα ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ. Απηφ ην επίζεκν χθνο, έδσζε ζηε ζπλέρεηα ην δξφκν γηα κηα πην ραιαξή κφδα. [3] Μακιγιάζ: Τον 18 ο αιώνα οι γυναίκεσ ζφτιαχναν βάςεισ μακιγιάη χρώματοσ λευκοφ από ολευκό μόλυβδο, αςπράδι αυγοφ και μια ποικιλία από άλλεσ ουςίεσ. Αυτι τθ βάςθ τθν επικάλυπταν με λευκι ποφδρα (ςυνικωσ από πατάτα ι ρφηι ςε ςκόνθ), ρουη, και βακφ κόκκινο ι βυςςινί χρώμα των χειλιών. Υπιρχαν μικροςκοπικά κομμάτια φφαςμα γνωςτά ωσ μπαλώματα που είχαν τθ μορφι κουκκίδων, καρδιών αςτεριών κ.α τα οποία εφαρμόηονταν πάνω ςτο πρόςωπο των γυναικών τθσ εποχισ με κόλλα. Η μόδα αυτι είχε ωσ ςκοπό να καλυφκοφν τυχών ςθμάδια ευλογιάσ (κανατθφόρασ αρρώςτιασ τθσ εποχισ) και άλλεσ ατζλειεσ αλλά ςταδιακά αναπτφχκθκε ςε κωδικοποιθμζνα μθνφματα: ζνα μπάλωμα κοντά ςτο ςτόμα ςιμαινε διάκεςθ για φλερτ, ζνα ςτο δεξί μάγουλο ςυμβόλιηε το γάμο, ζνα ςτο αριςτερό μάγουλο

37 ςυμβόλιηε αρραβώνα ενώ ςτθ γωνία του ματιοφ τθσ γυναίκασ διλωνε το ρόλο τθσ ερωμζνθ γι αυτι ζηε κόδα Ζ κφδα γηα ηα έηε ζε ρψξεο ηεο Δπξψπεο θαη Βφξεηαο Ακεξηθήο ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγαιχηεξε αθζνλία, επεμεξγαζία θαη πεξηπινθφηεηα ζε ζρέδηα ησλ ξνχρσλ, πνπ αγαπήζεθαλ απφ ηηο ξνθνθφ θαιιηηερληθέο ηάζεηο ηεο πεξηφδνπ. Σν γαιιηθφ θαη ην αγγιηθφ ζηπι ηεο κφδαο ήηαλ πνιχ μερσξηζηά. Σν γαιιηθφ ζηπι νξίζηεθε απφ πεξίηερλα, πνιχρξσκα θαη πινχζηα ζε δηαθφζκεζε θνξέκαηα «δηθαζηεξίνπ», ηα νπνία θνξνχζαλ πνιχ γλσζηά νλφκαηα κφδαο φπσο ε Μαξία Αληνπαλέηα. Σν 1750 ην θνπξφ άξρηζε λα κηθξαίλεη αιιά ζπλφδεπε πάληα ηα επίζεκα θνξέκαηα, θαη κεξηθέο θνξέο ηα θνθίληα [4] ην αληηθαζηζηνχζαλ Γηα ηνπο άλδξεο, ηα γηιέθα θαη ηα παληειφληα κέρξη ην γφλαην ησλ πξνεγνχκελσλ δεθαεηηψλ, εμαθνινπζνχλ λα είλαη ηεο κφδαο. Ο ηξφπνο δσήο γηα ηνλ Αγγιηθφ ιαφ έγηλε ππαίζξηνο θαη έηζη ην αγγιηθφ ζηηι νξίζηεθε απφ απιή θαη πξαθηηθή ελδπκαζία, θαη θαηαζθεπάδνληαη απφ θζελά θαη αλζεθηηθά πθάζκαηα. Φνπξό, θξηλνιίλν [4] θνθίλη

38 Κξηλνιίλν κε θνθίλη Μαξία Αληνπαλέηα To γπλαηθείν ληύζηκν ηεο επνρήο: Σν ζηπι ληπζίκαηνο ησλ γπλαηθψλ δηαηεξεί ηελ έκθαζε ηνπ ζε έλα ζηελφ, αλεζηξακκέλν θσληθφ θνξκφ, πνπ επηηπγράλεηαη κε θνξζέδεο θαη καθξηέο θνχζηεο. Οη θνχζηεο κε ηα θνπξφ (hoop skirts) ζπλερίδνπλ λα θνξηνχληαη, απμάλνληαο ην κέγεζφο ηνπο γχξσ ζην 1750.Δλψ κεξηθέο θνξέο αληί γηα θνπξφ ρξεζηκνπνηείηαη θαη ην θνθίλη. Σα θνξέκαηα ηνπ Γηθαζηεξίνπ δελ είλαη θαζφινπ άλεηα θαη πεξηφξηδνπλ ηε θίλεζε ηνπ ζψκαηνο. Με ηηο καθξηέο θνχζηεο κε θνπξφ είλαη πνιχ δχζθνιν ην θάζηζκα ελψ ππελζπκίδεη ζε φζεο γπλαίθεο ηηο θνξνχλ λα ζηαζνχλ ζηελ ζηάζε ηνπ βαζηιηά. Οη θνξζέδεο είλαη αθφξεηνη θαη ππνβάινπλ κηα ζσζηή θαη φξζηα ζηάζε. Λφγσ ησλ πξψησλ πιψλ ησλ ξνχρσλ ηα ξνχρα δελ πιέλνληαη ζπρλά.

39 Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Γηαθσηηζκνχ, ν ελδπκαηνινγηθφο θψδηθαο ησλ δηθαζηεξίσλ παξακέλεη ζηαζεξφο φκσο ε κφδα έμσ απφ ην Γηθαζηήξην γίλεηαη απινχζηεξε, ζηξεθφκελε πεξηζζφηεξν ζηελ άλεζε θαη φρη αξηζηνθξαηηθή εκθάληζε. Σν αλδξηθό ληύζηκν ηεο επνρήο: Καζ 'φιε ηε δηάξθεηα ηεο πεξηφδνπ, νη άλδξεο ζπλέρηζαλ λα θνξνχλ ην παιηφ, ην γηιέθν θαη ην παληειφλη ηεο πξνεγνχκελεο πεξηφδνπ. ε απηή ηε πεξίνδν ζπλαληψληαη κεηαβνιέο ζηε πνηφηεηα ηνπ πθάζκαηνο θαη ζην ζρέδην θνπήο απηoχ φπσο επίζεο, έκθαζε δίλεηαη ζε επηκέξνπο θνκκάηηα ηνπ θνπζηνπκηνχ. εκεηψζεθε έλαο λένο ελζνπζηαζκφο γηα ηα ππαίζξηα αζιήκαηα θαη ηα θεληεκέλα πθάζκαηα απφ βεινχδν θαη κεηάμη ηδηαίηεξα ζε επίζεκα ελδχκαηα αληηθαηαζηάζεθαλ απφ πιεγκέλα κάιιηλα ελδχκαηα γηα φιεο ηηο πεξηζηάζεηο εθηφο απφ ηηο ηδηαίηεξα επίζεκεο. Μαθαξόλη Ζ ηάζε ηνπ Μαθαξφλη αλαπηχρζεθε απφ ηελ παξάδνζε εθείλσλ πνπ κεηείραλ ζην Grand Tour. Άλδξεο ηνπ 18νπ αηψλα, ηαμίδεςαλ ζην εμσηεξηθφ ζε φιε ηελ Δπξψπε, ζπγθεθξηκέλα ζηελ Ηηαιία, γηα λα δηεπξχλνπλ ηνπο πνιηηηζηηθνχο ηνπο νξίδνληεο. Απηνί νη άλδξεο πηνζέηεζαλ μέλεο κφδεο θαη γνχζηα ηα νπνία θαη έθεξαλ πίζσ ζηελ Αγγιία φπνπ ηα επεμεξγάζηεθαλ πεξαηηέξσ. Σν αξρηθφ Μαθαξφλη ηνπ 1760 ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα πεξίηερλε θνξεζηά πνπ απνηειείηαη απφ έλα κηθξφ θαη ζηελφ παληειφλη, κεγάιεο πεξνχθεο, ιεπηά παπνχηζηα θαη κηθξά θαπέια. Μέρξη ην 1770, θάζε άλζξσπνο ζα κπνξνχζε λα εκθαληζηεί σο θάπνηνλ ν νπνίνο ήηαλ ζην Grand Tour βαζηδφκελνο απνθιεηζηηθά ζηελ εκθάληζή ηνπο.

40 ζηε κόδα: Σν 19 ν αηψλα ην λέν βηνκεραληθφ ζχζηεκα είρε ηξία βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά: 1 νλ ππήξμε αληηθαηάζηαζε ηνπ αλζξψπνπ απφ ηε κεραλή. 2 νλ Αληηθαηαζηήζεθαλ νη παιηέο πεγέο ελέξγεηαο απφ ηνλ γαηάλζξαθα θαη 3 νλ Υξεζηκνπνηήζεθαλ λέεο θαη άθζνλεο πξψηεο χιεο. Οη βαζηθνί παξάγνληεο καδί κε ηηο θαηλνχξηεο εθεπξέζεηο είραλ σο απνηέιεζκα, λα απμεζνχλ θαηαθφξπθα νη παξαγσγηθφηεηα θαη ην θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ηνπ αλζξψπνπ. ηελ Αγγιία, δεκηνπξγνχληαη θισζηνυθαληνπξγίεο θαη απμάλεηαη ε δήηεζε ησλ βακβαθεξψλ πθαζκάησλ. Δπηπιένλ, απηή ηε πεξίνδν ε βηνκεραληθή θνηλσλία γέλλεζε ηα θεκηληζηηθά θηλήκαηα. Απηά απαηηνχζαλ ηζφηεηα δηθαησκάησλ, επθαηξηψλ γηα εθπαίδεπζε, εξγαζία θαη πνιηηηθή κε ηνπο άλδξεο. ηε Βξεηαλία νη ιεγφκελεο ζνπθξαδέηεο πξνθάιεζαλ αλαηαξαρέο, πνιιέο θνξέο κε βίαην ηξφπν δηεθδηθψληαο έηζη ην δηθαίσκα ςήθνπ γηα ηηο γπλαίθεο. ηνλ απφερν ηεο Γαιιηθήο Δπαλάζηαζεο πνπ έγηλε ην 1789, θαλείο δελ ήζειε λα θαίλεηαη πσο είλαη κέινο ηεο γαιιηθήο αξηζηνθξαηίαο, θαη νη άλζξσπνη άξρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχλ ξνχρα πεξηζζφηεξν σο κηα κνξθή ηεο αηνκηθήο έθθξαζεο ηνπ αιεζηλνχ εαπηνχ ηνπο σο θαζαξή έλδεημε ηεο θνηλσληθήο θαηάζηαζεο ζηε κφδα Σν γπλαηθείν ληύζηκν ηεο επνρήο: Καηά ηελ πεξίνδν απηή, ηα είδε έλδπζεο ηεο κφδαο ησλ γπλαηθψλ βαζίδνληαλ θπξίσο ζηε απηνθξαηνξηθή: Φνξέκαηα ζηελά ηνπνζεηεκέλα ζηνλ θνξκφ αθξηβψο θάησ απφ ν ζηήζνο, ηα νπνία ήηαλ ξηρηά. Οη κφδεο ησλ ρξφλσλ ήηαλ αξθεηά δηαθνξεηηθέο απφ ηηο επηθξαηνχκελεο κνξθέο θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ 18νπ αηψλα θαη ηνπ 19νπ αηψλα, φηαλ ηα ξνχρα ησλ γπλαηθψλ ήηαλ γεληθά ζθηρηά ζηνλ θνξκφ θαη ζε κεγάιν βαζκφ δηνγθσκέλα ζην θάησ κέξνο κε ηηο θνχζηεο(ζπρλά δηνγθσκέλεο κέζσ ηνπ ζηεθαληνχθνχζηεο, crinolines, θνθίληα, θιπ.) Υσξίο ηνλ θνξζέ, εκθαλίδεηαη ε γξακκή ηνπ ζψκαηνο, θαζψο θαη ηηο θακπχιεο ηνπ γπλαηθείνπ θνξκνχ.

41 θαξηθαηνύξα επνρήο

42 Σν αλδξηθό ληύζηκν ζηελ επνρή: Απηή ηε πεξίνδν θαηαξγνχληαη νη δαληέιεο, ηα θεληήκαηα θαη ηα πεξίηερλα ζηνιίδηα. Ωο πξντφληα πεξηπνίεζεο γηα ηα καιιηά ηνπο ρξεζηκνπνηνχζαλ θεξί ελψ γηα ηηο ηξίρεο ηνπ πξνζψπνπ, αξλίζην ιίπνο. Οη βξάθεο έγηλαλ καθξχηεξεο, ζηελφηεξεο θαη θαηάιιειεο γηα ηππαζία. Σα παιηφ θφπεθαλ ζην κπξνζηηλφ κέξνο ελψ ζην πίζσ δεκηνχξγεζαλ νπξέο θαη είραλ ςειά ζηαζεξά θνιάξα. Ο γηαθάο απέθηεζε κηα εγθνπή ζε ζρήκα Μ θάηη πνπ ηνλ θαηέζηεζε κνλαδηθφ γηα ηε πεξίνδν απηή ζηε κόδα: ηε δηάξθεηα ηνπ 1820 ε Δπξψπε θαη φζεο ρψξεο επεξεάδνληαλ απφ απηή, φζνλ αθνξά ηε κφδα ηνπ γπλαηθείνπ ληπζίκαηνο, έθπγαλ απφ ην θιαζζηθά επεξεαδφκελν Απηνθξαηνξηθφ ζηηι. ε απηή ηε πεξίνδν αξρίδεη λα εκθαλίδεηαη ε θπζηθή γξακκή ηεο γπλαίθαο. Ζ ζηινπέηα ηεο αλδξηθήο κφδαο άιιαμε κε παξφκνην ηξφπν: απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1820 ηα παιηφ ζπλδίαδαλ θαξδείο ψκνπο κε δηνγθσκέλα καλίθηα θαη ζηελή κέζε. Σα παληειφληα άξρηζαλ λα απνηεινχλ κηα έμππλε θαη πξαθηηθή επηινγή ελψ νη βξάθεο ζπλέρηζαλ λα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα δηθαζηήξηα. Η γπλαηθεία ελδπκαζία ηεο επνρήο: Απφ ηα ηέιε ηνπ 1810 ε ζηινπέηα γίλεηαη πην θσληθή κε πην έληνλνπο ρξσκαηηζκνχο θαη πεξηζζφηεξα ζρέδηα.

43 H αλδξηθή ελδπκαζία ηεο επνρή: Απφ ηα κέζα ηνπ 1820 ε αλδξηθή κφδα πξνβάιεη κηα θαιιίγξακκε ηδαληθή αλδξηθή ζηινπέηα κε θαξδείο ψκνπο θαη βάηεο, κε ζηελή κέζε, θαη θακπχιεο ζηνπο γνθνχο. ν θνξζέο επηδηψθεη ηελ έκθαζε ηεο ζηελήο κέζεο. Κνκκώζεηο : ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηα καιιηά ησλ γπλαηθψλ είλαη ρσξηζκέλα ζηε κέζε, δεκέλα ζε έλαλ ςειφ θφηζν θαη κε θαιά ζρεκαηηζκέλεο κπνχθιεο θνληά ζηνπο θξνηάθνπο. Σα θαηζαξά καιιηά θαη νη θαβνξίηεο, γηα ηνπο άλδξεο, κπήθαλ ζηε κφδα ην ζηε κόδα: Σν γπλαηθείν ληύζηκν ηεο επνρήο: Σν 1830 ε κφδα ησλ γπλαηθψλ έθεξε ηα Gigot καλίθηα[1] θαη καθξηέο, θσληθέο θνχζηεο. Σφζν ην πάλσ νγθψδεο κέξνο ηνπ ληπζίκαηφο ηνπο φζν θαη ην θάησ είραλ ζθνπφ νπηηθά ε κέζε λα θαίλεηαη κηθξφηεξε θάηη πνπ επηηπργάλνληαλ κε θνξζέ. Απηή ήηαλ ε ηειεπηαία θνξά πνπ νη γπλαίθεο πξνζπάζεζαλ λα αιιάμνπλ ηε θπζηθή νπηηθή ηνπ ζψκαηνο. Οη θάπεο, ή ηα θαιχκκαηα κε δαληέια ξηγκέλα ζηνπο ψκνπο, ήηαλ αξθεηά δεκνθηιή θαη ηφληδαλ ηνπο ψκνπο.

44 [1] Σν αλδξηθό ληύζηκν ηεο επνρήο: ε απηή ηε πεξίνδν ζπλερίδεη λα είλαη ηδαληθή ε ζηινπέηα κε ηνπο θαξδείο ψκνπο θαη ηε ζηελή κέζε, γηα ηνπο άλδξεο. Κνκκώζεηο: Γηα ηηο γπλαίθεο ηεο κφδαο ήηαλ νη πιεμνχδεο νη νπνίεο βξίζθνληαλ γχξσ απφ ηα απηηά θαη θαηέιεγαλ ζε έλα θφηζν ζηε θνξπθή ηνπ θεθαιηνχ ελψ δελ μεράζηεθε ε κφδα ηνπ 1820 κε