چكيده. واژههاي كليدي: پونه تستوسترون گنادوتروپين موشهاي صحرايي.

Transcript

1 اثر ضد باروري عصاره آبي- الكلي برگ گياه پونه در موش صحرايي نر بالغ مهرداد شريعتي آرش اسفندياري مهرداد مدرسي زهرا رحماني دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي واحد كازرون گروه بيولوژي كازرون ايران استاديار دانشگاه آزاد اسلامي واحد كازرون گروه دامپزشكي كازرون ايران دانشيار دانشگاه آزاد اسلامي واحد خوراسگان گروه بيولوژي خوراسگان ايران كارشناس ارشد دانشگاه آزاد اسلامي واحد كازرون گروه بيولوژي كازرون ايران آدرس نويسنده مسو ول: استان فارس كازرون دانشگاه آزاد اسلامي واحد كازرون بخش تحصيلات تكميلي دكتر مهرداد شريعتي چكيده mehrdadshariati@hotmail.com وصول: 90/4/18 اصلاح: 90/7/7 پذيرش: 90/8/21 زمينه و هدف: عرضه فراوان فرآوردههاي گياهي با وسعت زياد در جوامع بشري امروز مطالعات بافتي و هورموني را ايجاب ميكند و آگاهي از اثرات آنها ميتواند كمك مو ثري به بهداشت باروري محسوب شود. با توجه به مصرف گياه پونه در صنايع غذايي و دارويي به علت داشتن اثرات مفيد درماني در اين مطالعه اثرات عصاره آبي الكلي اين گياه بر عملكرد محور هيپوفيز گناد مورد بررسي قرار گرفته است. مواد و روشها: در اين مطالعه تجربي 40 سر موش صحرايي نر با وزن تقريبي گرم در پنج گروه 8 تايي به مدت 28 روز مورد آزمايش قرار گرفت. گروهها شامل كنترل شاهد و گروههاي تجربي دريافتكننده دوزهاي 400 و 800 و mg/kg.b.w 1600 از عصاره آبي الكلي برگ گياه پونه به صورت درون صفاقي بودند. پس از آخرين دوز دريافتي از تمام گروهها نمونه خوني گرفته شده و بيضهها خارج شدند. ميزان هورمونهاي تستوسترون FSH و LH اندازهگيري شد و بيضهها پس از توزين مورد بررسيهاي بافتشناسي قرار گرفت. نتايج دادهها در سطح معناداري 0/05>P بررسي گرديد. يافتهها: سطوح سرمي تستوسترون و هورمونهاي هيپوفيزي FSH و LH در گروههاي تجربي كاهش معناداري (0/05>P) نسبت به گروه كنترل نشان داد. در بررسيهاي بافتشناسي كاهش تعداد اسپرماتيدها در دوزهاي بالا و در بافت بينابيني كاهش معنادار تعداد سلولهاي ليديگ مشاهده گرديد. نتيجهگيري: عصاره آبي الكلي برگ گياه پونه در دوزهاي پايين باعث كاهش هورمونهاي گنادوتروپ و تستوسترون ميشود و در دوزهاي بالا 19 /شماره 1 صص/ اين اثرات كاهشي با تخريب بافتي بيضه نيز همراه است. (مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار دوره.(34-41 واژههاي كليدي: پونه تستوسترون گنادوتروپين موشهاي صحرايي. دوره 19 /شماره 1 /بهار 1390 مجله 34 دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار

2 اثر ضد باروري عصاره آبي الكلي برگ گياه پونه در موش صحراي ي نر بالغ مقدمه خانواده نعنا گياه پونه با نام علمي (L) Mentha pulegium از (1) Labiatae از جمله گياهان ارزشمند در طب سنتي و نيز در صنايع غذايي با مصارف گسترده مي- باشد كه پراكنش جغرافيايي وسيعي در اقصي نقاط دنيا و نيز مناطق مختلف ايران به صورت وحشي دارد. اين گياه علفي آروماتيك به دليل داشتن اسانس فراوان و بوي بسيار مطبوع به صورت گسترده كشت ميشود (2,3). گياه پونه به طور سنتي به عنوان داروي ضد اسپاسم ضد نفخ معرق و مدر مسكن سقط كننده جنين (4) مسكن درد قاعدگي و همچنين رفع تهوع استفراغ اسهال افسردگي و تشنج استفاده فراواني داشته است (4,5). به همين دليل اين گياه از جمله گياهاني است كه معمولا جزء گروه گياهان دارويي يا خوراكي در بسياري از منازل وجود دارد. در بسياري از گزارشهاي علمي اثرات اين گياه در مداواي سندرم روده تحريكپذير اختلالات هاضمه (6) كاهش موضعي درد فعاليت ضد باكتريايي و ضد التهاب مورد مطالعه قرار گرفته است (7,8). اين گياه علفي با برگهاي پوشيده از كرك و گلهايي به رنگ ارغواني مايل به بنفش كه در مناطق مرطوب ميرويد (9) داراي تركيبات اصلي شامل 90 درصد تركيب پوله ژون تانن آزولن منتول ليمونن هسپريدين و ديوسمين است.(10) برخي از گزارشها حاكي از تا ثير عصاره اين گياه بر سيستم توليد مثلي نر و كاهش ميل جنسي است (11). لذا با توجه به وسعت گسترده مصرف اين گياه در رژيم غذايي و صنايع غذايي و دارويي در تحقيق حاضر سعي شده است اثر عصاره آبي الكلي برگ گياه پونه بر پارامترهاي عملكرد محور هورموني هيپوفيز- بيضه و تغييرات بافتي بيضه در موشهاي صحرايي مورد بررسي قرار گيرد. مواد و روش ها در اين مطالعه تجربي از 40 سر موش صحرايي نر بالغ نژاد ويستار استفاده شد كه از خانه پرورش حيوانات دانشگاه آزاد اسلامي واحد كازرون تهيه گرديد. وزن موشها در روز شروع آزمايش گرم و سن آنها 2/5-3 ماه بوده است. درجه حرارت محيط در زمان آزمايش 25±2 درجه سلسيوس در طول شبانه روز بود. حيوانات در قفسهاي استاندارد از جنس پلي كربنات با سقف مشبك از جنس استيل و طي دوره نوري 12 ساعت تاريكي و 12 ساعت روشنايي قرار داشتند. آب و غذا بدون محدوديت در اختيار آنها قرار ميگرفت. تعويض هواي درون آزمايشگاه توسط دستگاه تهويه صورت ميگرفت. كف قفسها با خاك اره مفروش بود و هر 2 روز يك بار تعويض و تميز ميگرديد. طول مدت تجويز دارو 28 روز بهصورت درون صفاقي بود. گروههاي مورد آزمايش پس از تعيين LD 50 عصاره آبي- الكلي برگ گياه پونه كه 2000 mg/kg.bw تعيين گرديده بود موشهاي صحرايي در 5 گروه 8 تايي بهصورت زير طبقهبندي شدند و ميزان دوز مصرفي تعيين گرديد: گروه كنترل (A): از آب و غذاي استاندارد بدون محدوديت استفاده كردند ولي هيچ گونه تيمار دارويي دريافت نكردند. گروه شاهد (B): از آب و غذاي استاندارد بدون محدوديت استفاده كردند همچنين روزانه 2/. ml آب مقطر به عنوان حلال به صورت درون صفاقي دريافت كردند. سه گروه تجربي تيمار با عصاره آبي- الكلي برگ گياه پونه (C): اين سه گروه C2 C1 وC3 به ترتيب دريافت كننده روزانه مقدار حداقل mg/kg.bw) 400) متوسط (800mg/kg.bw) و حداكثر (1600mg/kg.bw) از عصاره مورد نظر بهصورت درون صفاقي علاوه بر آب و غذاي استاندارد بودند. مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار دوره 19 /شماره 1 /بهار

3 شريعتي و همكاران بافت بيضه و رنگآميزي آنها با رنگهاي هماتوكسين و اي وزين با استفاده از ميكروسكوپ نوري Nikon ساخت ژاپن شمارش سلولي انجام گرديد. براي اين منظور از لام- هاي مخصوص ني وبار و عدسي چشمي گراتيكول كمك گرفته شد. تجزيه و تحليل دادهها نتايج دادهها در تمامي تيمارها بر اساس برنامه آماري SPSS و آزمونهاي آناليزواريانس شامل توكي و دانكن در سطح معنادار 0/05>P براي تمام گروهها به تفكيك مورد بررسي قرار گرفت. يافتهها پس از 28 روز تيمار با عصاره آبي- الكلي برگ گياه پونه ميزان هورمونها در گروههاي مختلف مورد مقايسه آماري قرار گرفت. ميزان هورمون تستوسترون در گروههاي تجربي حداقل متوسط و حداكثر بهترتيب 4/03±0/53 5/06±0/36 و 3/06±0/27 نانوگرم بر ميلي مول بود كه در مقايسه با گروه كنترل (8/23±0/69) اختلاف معناداري را نشان داد (0/05>P) (جدول 1). همچنين براساس نتايج بهدست آمده غلظت سرمي FSH در گروههاي تجربي حداقل متوسط و حداكثر به ترتيب 19/55±1/03 16/55±0/89 و 14/25±0/89 بود كه نسبت به گروه كنترل (22/42±1/36) كاهش معناداري را نشان داد (0/05>P). روش تهيه عصاره آبي الكلي گياه پونه مقدار يك كيلوگرم از پودر برگ گياه پونه كه در شرايط مناسب و دور از نور آفتاب خشك شده بود به نسبت مساوي با اتانول 96 درصد و آب مقطر به مدت 48 ساعت خيسانده شد. پس از صاف كردن با دور 4500 و به مدت 8 دقيقه سانتريفيوژ گرديد تا ذرات معلق در آن جدا شود. سپس مايع به دست آمده در فور با دماي 70 درجه سلسيوس قرار داده شد تا آب و الكل تبخير شده و كاملا خشك شود (روش پركولاسيون). روش تجويز دارو تجويز دارو به ميزان و 1600 mg/kg.b.w و بهصورت تزريق درون صفاقي انجام شد. حلال آب مقطر در تمام گروهها يكسان بود. تيمار حيوانات بهمدت 28 روز بين ساعت صبح انجام گرفت. روش خونگيري و خارج كردن بيضه 24 ساعت پس از پايان آخرين تيمار در پي بيهوشي با اتر از ناحيه بطن قلب خونگيري انجام شد. نمونههاي خوني در دستگاه سانتريفوژ با دور 3000 و به مدت 5 دقيقه سانتريفوژ گرديد و سرم آنها با سمپلر جداسازي و تا زمان سنجش هورموني كه با روش RIA انجام گرفت در دماي 20- درجه سلسيوس نگهداري شد. براي انجام سنجش هورموني از دستگاه گاماكانتر ساخت كشور سوييس استفاده شد. پس از آمادهسازي جدول 1 : مقايسه ميانگين غلظت سرمي هورمونهاي تستوسترون LH و FSH در گروههاي تجربي در مقايسه با گروه كنترل پس از تيمار درون صفاقي (IP) عصاره آبيالكلي برگ گياه پونه غلظت هورمونها ميانگين غلظت سرمي هورمون ميانگين غلظت سرمي هورمون LH ميانگين غلظت سرمي FSH بر تستوسترون بر حسب( ng/ml )± خطاي بر حسب( ML/MIU ) ±خطاي معيار حسب( ML/MIU ) ± خطاي معيار گروههاي موردمطالعه معيار ميانگين ميانگين ميانگين 22/42±1/36 0/92±0/024 8/23±0/69 كنترل 22/37±1/38 0/82±0/06 8/35±0/74 شاهد 19/55±1/03 * 0/77±0/046 5/06±0/36 تجربي 1 با دوز 400mg/Kg.b.w 16/56±0/89 * 0/38±0/077 4/03±0/56 تجربي 2 با دوز 800 mg/kg.b.w 14/25±0/89 * 0/12±0/042 3/06±0/27 تجربي 3 با دوز 1600mg/Kg.b.w * نشاندهنده سطح آماري معنادار ميباشد (0/05>P). دوره 19 /شماره 1 /بهار مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار

4 اثر ضد باروري عصاره آبي الكلي برگ گياه پونه در موش صحراي ي نر بالغ جدول 2 : مقايسه ميانگين تعداد سلولهاي اسپرماتوگوني اسپرماتوسيت اوليه اسپرماتيد و ليديگ در گروههاي تجربي در مقايسه با گروه كنترل ميانگين تعداد سلولها گروههاي موردمطالعه كنترل شاهد تجربي 1 با دوز پس از تيمار درون صفاقي (IP) عصاره آبيالكلي برگ گياه پونه ميانگين تعداد سلولهاي اسپرماتوگوني ± خطاي معيار ميانگين تعداد سلولهاي اسپرماتوسيت اوليه ± خطاي معيار ميانگين تعداد سلولهاي اسپرماتيد ± خطاي معيار ميانگين تعداد سلولهاي ليديگ ± خطاي معيار 15±0/87 15±1/05 214±0/71 211/12±3/69 103±0/96 101±1/16 90/12±0/44 89/75±1/34 400mg/Kg.b.w تجربي 2 با دوز 12±0/71 205±3/53 99/25±1/16 86/87±1/85 800mg/Kg.b.w تجربي 3 با دوز 10/12±0/55 161/5±2/64 97/037/92 85/5±1/73 62±4/ mg/kg.b.w * نشاندهنده سطح آماري معنادار نسبت به گروه كنترل ميباشد (0/05>P). 8 ±0/71 * 147/12 ± /98 * 81/5±3/93 تحريك و تبديل سلولهاي اسپرماتوگوني به سلولهاي اسپرماتوزوي يد ميشود. FSH با اتصال به سلولهاي سرتولي سبب تحريك آدنيلات سيكلاز و افزايش camp و باعث ساخت و ترشح ABP (پروتي ين متصل شونده به آندروژن) ميشود. اين پروتي ين با اتصال به تستوسترون آندروژن را جهت فرآيند اسپرم زايي به درون لولههاي اسپرم ساز هدايت ميكند. با كاهش غلظت FSH اين عمل كاهش يافته و در نتيجه ميزان اسپرمهاي موجود در مقاطع اپيديديم با كاهش محسوسي همراه خواهد بود. عامل ديگري كه ميتوان در فرآيند توليد اسپرم مو ثر باشد هورمون تستوسترون ميباشد كه در نتيجه تحريك هورمون LH و از سلولهاي ليديگ موجود در بيضه ترشح ميشود و احتمالا انجام مراحل انتهايي اسپرماتوژنز را برعهده دارد. با وجود استفاده وسيع از برگ گياه پونه جهت درمان بسياري از بيماري ها و نيز كاربرد آن به عنوان چاشني و معطر كننده بسياري از غذاها نتايج آزمون آماري در تحقيق حاضر نشاندهنده كاهش معنادار سطح تستوسترون آزاد پلاسما در گروه هاي تجربي نسبت به گروه كنترل پس از 28 روز تيمار با عصاره آبي- الكلي برگ اين گياه بوده است. اين نتايج در حالي به دست آمد كه تغيير معناداري در وزن بيضهها حاصل نشده است. به نظر ميرسد كاهش سطح تستوسترون آزاد به علت افزايش توليد گلوبولين متصلكننده هورمون جنسي غلظت سرمي LH نيز پس از پايان دوره آزمايش در گروههاي تجربي متوسط و حداكثر به ترتيب 0/38±0/78 و 0/12±0/42 بود كه نسبت به گروه كنترل (0/92±0/24) كاهش معناداري را نشان داد (0/05>P). در بررسيهاي بافتشناسي بيضه نيز كاهش مشخص و معنادار سلولي در لولههاي سمينيفر و بافت بينابيني مشاهده شد (شكل 1 الف ب ج). مقايسه آماري نشان داد كه ميانگين تعداد اسپرماتوگوني در گروه تجربي دريافتكننده حداكثر عصاره 62±4/32 بود كه نسبت به گروه كنترل (90/12±0/44) كاهش معناداري داشته است. همچنين ميانگين تعداد اسپرماتوسيت اوليه در گروه حداكثر (81/5±3/93) نسبت به گروه كنترل (103±0/96) و نيز ميانگين تعداد اسپرماتيدها در گروه تجربي دريافتكننده ميزان متوسط عصاره (161/5±2/64) و گروه حداكثر (147/12±1/98) نسبت به گروه كنترل (214±0/71) كاهش معناداري را نشان داد. ميانگين تعداد سلولهاي ليديگ در گروههاي تجربي دريافتكننده ميزان متوسط و حداكثر عصاره نيز بهترتيب 10/12±0/55 و 8±0/71 بود كه نسبت به گروه كنترل (15±0/87) كاهش معناداري نشان داد (جدول 2). بحث هورمون FSH باعث تسريع در تقسيم سلول مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار دوره 19 /شماره 1 /بهار

5 شريعتي و همكاران SHBG توسط كبد باشد (12). همچنين مطالعات پيشين حاكي از آن است كه پوله ژون درون برگ گياه و مشتقات آن با ميل تركيبي زياد با پروتي ين اختصاصي وابسته به جنس به نام α2u-globulin است كه در كبد پستانداران نر توليد ميشود متصل گرديده (14) و از عملكرد آن در بيضه كه افزايش فعاليت آنزيم 17-βHSD و توليد تستوسترون بيضهاي است جلوگيري ميكند (15). برخي از تركيبات تشكيلدهنده عصاره برگ گياه پونه از جمله هسپريدين كه به وفور در برگهاي آن يافت ميشود نيز در رقابت با تستوسترون براي اتصال به گيرندههاي آندروژوني از سنتز آندروژنها ممانعت بهعمل ميآورد كه نوعي اثر فيدبكي محسوب ميشود (16). در نتايج حاصل از تا ثير عصاره گياه پونه بر غلظت پلاسمايي گنادوتروبينهاي هيپوفيزي نيز كاهش معنادار هورمونهاي FSH و LH در گروههاي تجربي نسبت به گروه كنترل مشاهده شد كه اين نتايج احتمالا حاصل القاء استرس اكسيداسيوني در هيپوتالاموس است كه از اثرات بارز گياهان تيره نعنا در دوزهاي بالا ميباشد كه به وسيله پوله ژون و از طريق ايجاد راديكالهاي آزاد توسط آن اعمال ميشود (17) و با كاهش ميزان GnRH سبب كاهش توليد و آزادسازي گنادوتروپينهاي هيپوفيزي ميشود.(18) همچنين مشخص شده است كه منتول ماده اصلي عصاره گياه پونه بهطور مستقيم تحريككننده نورونهاي بويايي گاباارژيك در هيپوكامپ است و باعث افزايش اثر مهاري اين نورونها بر سلولهاي گنادوتروپ هيپوفيزي و نيز نورونهاي GnRH هيپوتالاموسي ميشود (19,20). در خصوص كاهش معنادار تعداد سلولهاي ليديگ و سلول- هاي اسپرماتوژنيك نيز القاء استرس اكسيداسيون در اثر توليد راديكالهاي آزاد بهوسيله پوله ژون بهصورت وابسته به دوز ميتواند باعث تخريب غشاء سلولي به دنبال پراكسيداسيون ليپيدي در سلولهاي ليديگ تخريب DNA ي سلولهاي اسپرماتوژنيك تخريب ميتوكندريايي شكل 1 : الف : فتوميكروگراف لولههاي اسپرمساز در گروه كنترل. رنگآميزي با هماتوكسيلين اي وزين. 40X. فلش 1 : سلولهاي اسپرماتوژنيك و فضاي لومني - فلش 2 : فضاي بينابيني و سلولهاي ليديگ را نشان ميدهد. ب: فتوميكروگراف لولههاي اسپرمساز در گروه تجربي تيمار با مقدار متوسط عصاره. رنگآميزي با هماتوكسيلين اي وزين. 40X. فلش 1 : كاهش نسبي سلولهاي اسپرماتوژنيك و كاهش تراكم اسپرم در فضاي لومني را نشان ميدهد- فلش 2 : كاهش نسبي سلولهاي ليديگ و دژنره شدن بافت بينابيني را نشان ميدهد. ج: فتوميكروگراف لولههاي اسپرمساز در گروه تجربي تيمار با مقدار حداكثر عصاره. رنگآميزي با هماتوكسيلين اي وزين. 40X. فلش 1 : كاهش سلولهاي اسپرماتوژنيك و كاهش تراكم اسپرم در فضاي لومني را نشان ميدهد - فلش 2 : كاهش سلولهاي ليديگ و دژنره شدن بافت بينابيني را نشان ميدهد. اسپرمها آپوپتوسيس و كاهش توان توليد گامت شود (21,22). همچنين كاهش سطح تستوسترون و FSH كه دوره 19 /شماره 1 /بهار مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار

6 اثر ضد باروري عصاره آبي الكلي برگ گياه پونه در موش صحراي ي نر بالغ در سطح سلولهاي سرتولي داراي گيرنده هستند احتمالا باعث كاهش عملكرد سلولهاي سرتولي و عدم حمايت فيزيكي و شيميايي آنها از اسپرماتوگونيها و تكامل آنها ميشود (23). بهطور عملي نتيجه حاصل از اين پژوهش آزمايشگاهي نشان ميدهد كه عصاره آبي- الكلي برگ گياه پونه در دوزهاي پايين باعث كاهش هورمونهاي گنادوتروپ هيپوفيزي FSH) و (LH و تستوسترون ميشود و در دوزهاي بالا اين اثرات كاهشي با تخريب بافتي بيضه نيز همراه است. لازم به ذكر است كه درك و تفهيم كاملتر مكانيسم عمل تركيبات برگ اين گياه نياز به مطالعات بيشتري دارد. تشكر و قدرداني نويسندگان مراتب سپاس و قدرداني خود را از معاونت پژوهشي و آموزشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كازرون و دانشكده پزشكي شيراز اعلام مينمايند. References 1. Zargari A. Pharmaceutical plants. Tehran university Press; Volume 4, [Persian] 2. Shirazi FH, Ahmadi N, Kamalinejad M. Evaluation of Northern Iran Mentha Pulegium L. Cytotoxicity. DARU.2004; 12(3): [Persian] 3. Chalchat JC, Gorunovlc ZA, Petrovlc SD. Essential oil of wild growing Mentha pulegium L from Yugoslavia. J Essential Oil Res. 2000;12: Panetta D. Weed Research,population studies on pennyroyal Mint(Mentha pulegium) II. Seed Banks. 2006; 25( 4): Newell CA.Plant transformation technology. Developments and applications. Molecular biotechnology. 2000; 16(1): Daniel L, Daniel P, Eduardo D. Essential oils of Mentha pulegium and Mentha rotundifolia from Uruguay. Brazilian Archives of Biology and Technology. 2002; 45 ( 4 ): Mahboubi M, Haghi G. Antimicrobial activity and chemical composition of Mentha pulegium L. essential oil. Journal of Ethno pharmacology. 2008; 119(2): Estrada-Soto S, González-Maldonado D, Castillo-España P. Spasmolytic effect of Mentha pulegium L. involves ionic flux regulation in rat ileum strips.j Smooth Muscle Res. 2010;46(2): Razavi M. Medical Plants. Tehran,Talash Press. 2009; 3: Shahidivagheidahande F. Study of phytochemical and antimicrobial effects of mentha pulegium [dissertation].tehran Univ [Persian] 11. Douglas S,Kalman MS. Eat Like a T-Man.Can diet affect Testosterone and estrogen levels?, T Nation. 2000; 6: Laaksonen DE, Niskanen L, Punnonen K. Testosterone and sex hormone-binding globulin predict the metabolic syndrome and diabetes in middle-aged men. Diabetes Care. 2004;27: Lita L. Estrogen - Progesterone and Female Problems Lebetkin EH, Fred B, Tomer KB. 14C-labeled pulegone and metabolites binding to alpha2u-globulin in kidneys of male F-344 rats, J Toxicol Environ Health. 2007;70(17): Biswas NM, Ghosh PK, Ghosh KK, Neuhaus OW. Effect of alpha 2u-globulin on serum concentration of gonadotrophins and testicular activity in oestrogen-treated rats. J Endocrinol. 1983;96(2): Choong Jae L, Leslie W, Mary Ann J. Hesperidin suppressed proliferations of both Human breast cancer and androgen-dependent prostate cancer cells. University of California. Phytother Res. 2009;69(20): Vikas K, Mool Raj K, Partha R. Spearmint induced hypothalamic oxidative stress and testicular antiandrogenicity in male rats altered levels of gene expression, enzymes and hormones. Indian Institute of Technology Roorkee.2008; 46(12): James A, Bakerink M, Gospe JR, Robert J, Dimand Marlowe W. Multiple Organ Failure After Ingestion of Pennyroyal Oil From Herbal Tea in Two Infants. J Endocrinol.1996; 98: Xiao-Bing Z, Peng J,Neng G. A-Type GABA Receptor as a Central Target of TRPM8 Agonist Menthol. Chinese Academy of Sciences, Shanghai, Plos one.2008; 3(10): Peilin C,Suzanne M, Moenter F. GABAergic Transmission to Gonadotropin-Releasing Hormone (GnRH) Neurons Is Regulated by GnRH in a Concentration-Dependent Manner Engaging Multiple Signaling Pathways. University of Virginia. J Neurosci.2009;29(31): مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار دوره 19 /شماره 1 /بهار

7 شريعتي و همكاران 21. Terry T, Jeffry JL. Oxidative Stress: A Common Factor in Testicular Dysfunction. University of Virginia School of Medicine. J Andrology. 2008;29: Aitken RJ, Shaun DR. Antioxidant systems and oxidative stress in the testes. University of Newcastle; Oxid Med Cell Longev. 2008;1(1): Karen AL, Tankarel De G, Nina A. The Role of Androgens in Sertoli Cell Proliferation and Functional Maturation: Studies in Mice with Total or Sertoli Cell-Selective Ablation of the Androgen Receptor. University of Edinburgh. Endocrinology. 2005;146(6): دوره 19 /شماره 1 /بهار 1390 مجله 40 دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار

8 Quarterly Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, Volume 19, Number 1, Spring 2012 Antifertility Effects of Hydro-Alcoholic Extract of Mentha pulegium Leaves in Adult Male Rats Shariati M., Ph.D Department of Biology, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran. Esfandiari A., Ph.D Department of Veterinary Medicine, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran. Modarresi M., Ph.D Department of Biology, Khorasgan Branch, Islamic Azad University, Khorasgan, Iran. Rahmani Z., MSc Department of Biology, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran. Correspondence: Dr. Mehrdad Shariati, Graduate Studies Department, Kazerun Branch, Islamic Azad University, Kazerun, Iran. Received:09/07/2011, Revised:29/09/2011, Accepted:12/11/2011 Abstract Background: Extensive supply of herbal products in today s societies in normal diet or as medications necessitates conduction of toxicological, histological, and hormonal studies. Awareness of the effects of medicinal plants and their inclusion in the diet can contribute to reproductive health. Since Mentha pulegium is widely used in pharmaceutical and food industries due to its strong fragrance and beneficial therapeutic effects, this study examined the effects of hydro-alcoholic extract of Mentha pulegium leaves on the function of pituitary-testicular axis. Materials and Methods: In this experimental study, 40 male rats of Wistar strain weighing about g were divided into five groups of eight. The control group received nothing, the sham group received distilled water and ethanol, and the experimental groups received 400, 800, and 1600 mg/kg b.w. hydro-alcoholic extract of Mentha pulegium leaves intraperitoneally. The experiment period was 28 days. Results: In this study, testosterone, follicle-stimulating hormone (FSH), and luteinizing hormone (LH) levels showed a significant decrease compared to the control group. Furthermore, the number of spermatozoa and Leydig cells had declined in the experimental groups receiving the high dose of the extract. Histological examinations also revealed extensive degenerative changes in the germinal epithelium and spermatogenesis arrest in the experimental groups receiving the high dose of the extract. Conclusion: Hydro-alcoholic extract of Mentha pulegium leaves in low dose had a significant decreasing effect on plasma total testosterone, FSH, and LH levels. The effects of this extract on histological changes of testis were dose-related. (Quarterly Journal of Sabzevar University of Medical Sciences, Volume 19, Number 1, pp.34-41). Key Words: Menthapulegium; Testosterone; Gonadotropins; Rats مجله دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني سبزوار دوره 19 /شماره 1 /بهار