A evolución do proceso social ó longo do XIX ( ) Da sociedade estamental á sociedade de clases

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "A evolución do proceso social ó longo do XIX (1833-1900) Da sociedade estamental á sociedade de clases"

Transcript

1 150

2 151

3 152 CONTEXTO INTERNACIONAL ( ). No social ponse fin ós privilexios e conságrase a igualdade legal. Á herencia xurídica e de sangue contrapónselle o talento e capacidade individual de cadaquén. O intento de perpetua-los privilexios, levou ó enfrontamento. Cando as negociacións dos cambios fracasan, a burguesía, aupada na ola de rebelións das clases pobres, faise co poder, estabrecendo un novo marco de relacións baseadas na liberdade absoluta e na igualdade. A etapa pasa a estar socialmente dominada pola burguesía, compartindo este con grande parte da aristocracia laica. Este dominio será contestado polo proletariado, grupo urbano con peso nas áreas de desenvolvemento capitalista, que se organizará en asociacións obreiras na procura de milloras sociais, económicas e laborais, pese ós límites legais estabrecidos dende os poderes do Estado. No cultural dubídase da infalibilidade dos dogmas fronte ó exercicio da razón, a comprobación empírica e a explicación racional; a preponderancia da Igrexa como guieiro espiritual e cultural vese reducida pola prioridade otorgada á Razón e á Experimentación que han ser capaces de demostrar a validez do coñecemento ou o seu rexeite. Ideolóxicamente o tradicionalismo relixioso enfrontarase á innovación laica. A contestación social ó capitalismo liberal adquire neste intre un particular desenvovlvemento a través dos movementos sindicais e socialistas. Os grandes organizacións sindicais británicas, francesas e alemanas, que culminan na conformación da Iª Internacional (1864) carecen nestas datas de representación significativa en España, onde seguen a manifestarse accións obreiras primitivas. A cultura europea da época ten o seu reflexo no romanticismo, con algunhas manifestacións significativas en España. A influencia dos movementos educativos post-ilustrados europeos implementan un proceso de alfabetización xeralizado e inspira a organización dun modelo de ensino público, que tamén agora se vai reglamentar en España. As tendencias secularizadoras da Europa liberal culminan ca perda do poder temporal da Igrexa (remate da unidade italiana). Iste proceso vai parello a mingua do poder económico da institución e da perda de moitas das súas competencias sociais, que pasan a ser asumidas polos estados liberais. As novas relacións Estado-Igrexa perfílanse a través de Concordatos. O crecemento das cidades, consecuente cos cambeos na estructura económica e o medro da poboación, é un proceso xeral en toda Europa, e responde á organización de cidade industrial, burguesa e obreira, ó tempo que esixe novas planificacións acordes co modelo socioeconómico. Neste marco desenvolveranse os novos modelos de relacións sociais, humanas e económicas. A organización do movemento obreiro faise patente na aparición e desenvolvemento das Internacionais (1864 en Londres e 1889 en París), que representan as dúas ideoloxías obreiras: a marxista e a anarquista, que encontrarán eco no mundo laboral español. A experiencia da Comuna parisina de 1871 significou o acceso dos obreiros por primeira vez a un goberno municipal. Esto suporá un punto de reflexión para o movemento obreiro internacional, e en España favorecerá o crecemento dos ideais republicanos, anarquistas e cantonalistas. A partir do Krausismo o ambiente cultural europeo sufre unha revulsión total, que afectará tamén ó mundo educativo, como pasa en España a través da Institución Libre de Enseñanza e o movemento rexeneracionista. Do mesmo xeito, a influencia das ideas evolucionistas incidirán no cambio das interpretacións sobre a Natureza e a persoa, fronte ó tradicionalismo eclesiástico. O asentamento en Occidente das ideas sociais revisionistas favorece o pulo do movemento obreiro, permitindo ás clases populares certa participación política e capacidade de influir no

4 153 contexto social a través das poderosas armas que supuñan as folgas xerais e a celebración do primeiro de maio. Asemade, outra novedade do período será a consolidación do movemento sufraxista, que esixe a participación da muller en política, e a súa dignificación personal e social. En España, o movemento non se explicita ata a etapa republicana, agás nas manifestación culturais de corte feminista personalizadas nalgunha figuras intelectuais. PERMANENCIAS E CAMBIOS Na sociedade o sector privilexiado, partidario do inmovilismo e de preservar os seus intereses tradicionais, conseguiu impedir toda modificación para o que non dubidaron en empregar o brazo da Igrexa e en aplicar os mecanismos de defensa vixentes: a Inquisición i ou Santo Oficio. Persoas pertencentes á nobreza e ó crero, a título individual, forman parte das Sociedades de Amigos do País, e son parte das élites intelectuais que propoñen cambios. Como integrantes dos estamentos privilexiados non os asumiron. O resto dos grupos sociais agrupados no Terceiro Estado, non experimenta cambios reseñables nen en número, nen en capacidade de actuación. O campesiñado é maioritario e a súa situación social non millora ó longo da etapa; a burguesía, escasa, ubícase en áreas moi limitadas da periferia; e os traballadores urbanos, sen cambios económicos, seguen a estar agremiados. Se se pretende unha análise social comparativo entre a España dieciochesca e a do século XIX, habería que deducir un tránsito lento dende unha sociedade fundamentada no privilexio a outra baseada na riqueza. Este cambeo cualitativo correspóndese con outro cuantitativo en canto ó reparto da población por sectores económicos: descenso suave do sector primario en favor do secundario, mentres o terciario permanece estancado. Mais puntualmente, podería falarse dun descenso do número de eclesiásticos, como consecuencia das políticas desamortizadoras, e no seu contraste un medro dos empregados públicos ante as novas necesidades administrativas, e dalgúns colectivos como o dos avogados ante as oportunidades políticas ou de comerciantes polo desenvolvemento anque parcial, da industria e dos transportes. A propiedad da terra sofre, asemade, un cambeo sociolóxico importante, que podería esquematizarse nun descenso do número de arrendatarios e unha medra do de propietarios, sen que por iso poida falarse de revolución agraria. A herdanza dos presupostos culturais ilustrados será axiña desprazada polos ideais románticos, mais afíns ó ideario liberal e consonte ca corrente europea do momento. No terreo cultural a influencia eclesiástica é dominante. O pensamento renovador afectou a unha minoría social, os ilustrados, que tiveron que agachar as súas ideas ante a capacidade de intervención relixiosa e a indiferencia e analfabetismo da maioría da poboación. A dualidade de visións, laica e relixiosa, plásmase na formación das dúas Españas que se enfrontarán ó longo de toda a etapa contemporánea. As novas ideoloxías socialista e anarquista modifican o mundo do traballo en España, provocando a aparición de partidos e sindicatos obreiros, organizacións descoñecidas nas etapas anteriores. O activismo obreiro e campesiño modificará o panorama laboral e social cun beneficio tímido dos traballadores. O modelo conservador da Restauración aportará un tono confesional ás manifestacións culturais, unha vez superada a etapa conflictiva entre o Estado e a Igrexa.

5 154 En contraste coa atonía mostrada no período anterior nas artes plásticas, e en función do emprego de novos materiáis proporcionados pola Revolución industrial, xorden agora novas estructuras arquitectonicas como as que planean os arquitectos modernistas ou os enxeñeiros, que constrúen pontes e estacións do tren, ou mesmo as primeiras liñas de ferrocarril metropolitano. As clases medias e populares medran ó longo da etapa en función dunha diversificación das actividades productivas e da administración do Estado, configurando o que se chamou sociedade de masas. Ás veces estes grupos sociais presentarán tendencias revolucionarias de maior ou menor radicalidade. Ante a emerxencia destes novos grupos, o Estado mostrará unha considerable incapacidade para a súa asimilación política e social. A diferenciación dos trazos culturais prodúcese en España a partir do revulsivo que supuxo do 98, propiciando o desenvolvemento de novas xeracións de intelectuais que actúan en moi diferentes frontes culturais: literatura, artes plásticas, cine...

6 155 ANTIGO RÉXIME SOCIEDADE CAPITALISTA -Desigualdade xurídica: ESTAMENTAL: -Privilexiados:nobreza laica e eclesiástica (nobleza e clero) -Nos privilexiados: tódolos demais: burguesías, proletariado, campesinados, excluidos, vagabundos, etc. -Pechada: a xerarquización obedece a razóns de sangue, herdanza, honor, estatus DE CLASES -dominante (aristocracia, burguesías, altos funcionarios e militares do xeneralato...) -dominados: tódolos demais (traballadores agrarios e urbanos, campesiñado pequeño e medio propietario, burguesía media e de pequenos negocios...etc.) -é unha sociedade igual xurídicamente, porque os marcos legais determinan a igualdade ante a lei -e aberta que permite o ascenso mantenemento ou descenso social, baseados nas diferencias de riqueza, que a súa vez se considera producto do mérito, o esforzo, o sacrificio, o risco... A conflictividade está xerada por: -Carestías (crises de subsistencia) -motíns contra os impostos -levas militares -O antagonismo social, agrícola ou urbana obedece a: Dominantes Dominadas As revoltas non pretenden conducir a un cambio de réxime político ( viva el rey, abajo el mal gobierno ) máis si do modelo social e económico vixente, ademais de reclamar dos poderes solucións. -Defensa da lexitimidade das leis e os principios do liberalismo político que deben salvagardar os dereitos civís: propiedade, liberdade condicións de vida, traballo, salarios, vivenda... oposición á renovación tecnolóxica (ludismo) os excesos dos consumos (impostos indirectos) e levas militares (1859 en Málaga contra a guerra de Marrocos; 1909 igual...) no agro, tanto xornaleiros como foreiros, reivindican a propiedade e mellores condicións de vida; na cidade a reivindicación de melloras salariais, condicións de vida, liberdade de organización e asociación...

7 156 Dominante Mecanismos da defensa dos intereses de clases Dominada Política Ideoloxía sociolóxicamente Agrarias urbanas -Defende a ultranza o sufraxio censitario; -establece institucións e forzas de orde:garda civil, policía e exército -establece penas para os atentados ós dereitos civís (código Penal) -mérito marca a per- tenencia ás clases sociais -obediencia a autoridade lexitimada polo sistema político;; -resignación ante o estatus social -papel da igrexa, lexitimadora -Beneficiencia e asistencia hospitalaria:, caridade -Plantexamento do problema social e acenos para crear as primeiras leis sociais (finais do XIX) -recoñecemento dos dereitos sociais e económicos: accidentes laborais, paro, xubilación... -loita pola propiedade (foros en Galicia, xornaleiros anarquistas, en Andaluciía, etc. -asociacionismo: Galicia (finais do XIX e 1º tercio do XX); anarquismo (Andalucía e Extremadura); católicos (Galicia, Castelas, Pais Vasco, Navarra...) -Reivindicacións, organización e sociación: -socorros mutuos, que son pervivencia do gremialismo do antigo réxime precapitalista; -destrucción de máquinas (movementos luditas); -organizacións sindicais: -terrorismo anarquista: CNT, FAI propaganda por el hecho Formas de actuación -Folgas: reivindicativas:-para melloras salariais, traballo, condicións de vida... -para acadar o recoñecemento de asociación obreira xeral: método revolucionario para trocar o sistema capitalista

8 157 O DESENVOLVEMENTO DUN MODELO DE Τ SOCIEDADE BURGUESA As transformacións políticas e económicas estudadas no período non poden facernos perder a referencia de que, fronte ó que está acontecendo no entorno europeo occidental, España amosa unha estructura social preindustrial, con certas inercias que perduran, cando menos ata a etapa da Restauración, no derradeiro cuarto do século XIX. Segue a haber unha sobreponderación das clases baixas, que na súa inmensa maioría permanecen asentadas no mundo rural. A distribución sectorial da poboación queda como segue: Doc. 4/1 Poboación activa e distribución Sectores de Poboación (1860):!00% actividade Primario '45 Secundario '91 Terciario '64 Sectores de Ppoboación (1930) 100% actividade Primario Secundario Terciario O inmovilismo rural Os liberais selaron unha alianza transacional ca vella aristocracia nobiliar ó non poder facelo nin ca igrexa, porque se vinculara co Antigo Réxime nos trinta e porque mantivo a súa oposición ó modelo e vai ser a clara perdedora da transformación da propiedade; nen co campesiñado, que buscaba outro tipo de reforma que lles permitise acceder e facerse ca propiedade, que mantiña unha mentalidade precapitalista e que estaba a facer a liquidación do réxime señorial pola súa conta e ó seu xeito. En troques do consenso a aristocracia aceptou o compromiso para non ser devorada pola propia revolución e porque era o prudente aceptar a nova realidade, subirse ó carro do triunfo sempre que se mantivera a propiedade orixe das rendas e da riqueza social disponible. O cambio resultou infinitamente favorable para a aristocracia nobiliar As reformas agrarias liberais non foron quen de crear o grupo social campesiño que se albiscaba. É certo que rematan cos privilexios da aristocracia nobiliar, que agora se transforma en propietaria, e consolidan un grupo de pequenos propietarios labregos ó norde do río Teixo e Segura; mais para a inmensa maioría do campesiñado a situación empeorou.

9 158 Á vista do gráfico podemos apreciar como os propietarios da terra representan unha minoría, fronte á suma dos arrendatarios e xornaleiros. Pode decirse que as leis transformadoras da propiedade non incrementaron o número de campesiños donos do seu terruño; pola contra supuxeron para moitos aristócratas e burgueses a oportunidad de incrementar o patrimonio ou acceder á propiedade da terra. Doc. 4/2 Propietarios Arrendatarios Xornaleiros Distribución da poboación rural (1860) Propietarios Arrendatarios Xornaleiros Propietarios 34% Xornaleiros 54% Arrendatarios 12% Os grupos agrarios dominantes e a súa fusión co capitalismo emerxente: a formación das élites sociais Este grupo social continúa a ser o dos maiores propietarios, entre os que pervive un alto grao de absentismo, porque non se adica á explotación directa da terra, anque procuran o seu control e incremento productivo. Este desinterese explícase pola falla de mentalidade capitalista, pero sobre todo pola excesiva oferta de man de obra, que abarata os costes salariais da producción, facendo innecesaria a capitalización do mundo agrario. Elo tradúcese nas escasas innovacións introducidas no campo, sobre todo dende o punto de vista técnico, que a súa vez explicaría os datos vistos na análise dos rendementos. Tamén o acceso e control dos resortes do poder, como vimos na política, exercido a través do sufraxio limitado, da creación e uso das forzas de orde, do establecemento da supremacía da orde sobre calquera outro dereito individual, permitiulles negociar os métodos de poñer fin ós dereitos xurisdiccionais, que, en xeral, beneficiounos, trocando moitos dos dereitos señoriais perdidos por títulos de propiedade privada e, no seu defecto, de débeda pública perpetua.

10 159 Doc. 4/3 UN LATIFUNDISTA ENVÍA INSTRUCCIÓNS Ó SEU ADMINISTRADOR (1850) Casa y Estados del Excmo. Sr. Duque de Hijar (Circular). Examinado por mi Contaduria la cuenta de esa Admon. de la Dehesa de S. Blas [Cáceres] correspondiente al año 1849 observa que ha dejado V. de cargarse de los 11 r s. 6 mrs que resultaron de existencias en fin de 1848 y de los 639 r s. por el crédito contra el arrendatario de la Venta de la Barquilla y por consecuencia he formado el adjunto borrador, a fin de que si le halla V. conforme haga con arreglo a él una nueva carpeta de cuenta, y me la remite para que pueda ser finiquitada. Dios que a V. m s a s Madrid 16 de Mayo 1850 Polo que respecta á poboación dominante urbana hai que destacar a importancia crecente da clase burguesa, de condición profundamente heteroxénea. Dentro dela destacan os membros da alta burguesía financeiros e empresarios, que exercen a súa actividade fundamentalmente nas áreas periféricas ou na capital. Éste será o grupo social que, como beneficiario dos primeiros acenos de industrialización, responda mellor ó espíritu burgués de culto á riqueza e á procura do lucro e beneficio. Angustiados polo temor que o período do sexenio causara na clase alta da sociedade, a Restauración, entendida como a recuperación da orde social perdida, verá consolidar o seu predominio. A caracterización da sociedade da restauración non mudou a faciana que vimos agromar na etapa isabelina e a modificación descrita na estructura económica non permite falar de profundas transformacións, cando menos nos remates do século. A sociedade española seguíu a ser maioritariamente agraria e moi desigual. So nas zonas onde se consolidan ou asentan elementos de dinamismo urbano e industrial vemos xurdir novas realidades sociais, nas que as burguesías tentarán incorporarse ó cumio social. Isto permite falar da fusión das élites e á tradicional aristocracia se lle suman novos títulos nobiliarios concedidos a persoeiros das diversas ramas da industria, do comercio, da milicia ou da cultura e política. O sistema da Restauración favoreceu a formación de novas dinastías financieiras e empresariais que integran a grandes terratenentes e a poderosos propietarios. Desde o terreo económico estes grupos exercen un poderoso control político que a implantación do sufraxio universal masculino non poderá eliminar polos mecanismos clientelares que propician. Sectores da actividade inmobiliaria decisiva no ensanche das grandes cidades e o comercio colonial, súmanse ó conxunto de dinastías empresariais de tódolos novas actividades explicadas xa e que se prolongan ata ben entrado o século XX.

11 160 Doc. 4/4 Exemplos de cabezas de dinastías empresariais Doc. 4/5 Os cambeos sociais da nova riqueza descrébeos Perez Galdós, La familia de León Roch, Federico Cimarra, que era el joven; don Joaquín Onésimo quien se creía próximo a llamarse marqués de Onésimo y don Pedro Fúcar, marqués de Fúcar, luego que midieron dos o tres veces la alameda, se sentaron. Ya es evidente que León se casa con la hija del marqués de Tellerías dijo Federico Cimarra. Ya sólo le queda la casa de la calle de Hortaleza Es una buena finca, construida en tiempos del marqués de Pontejos... Al fin se quedará también sin ella. Pero no le queda a Tellerías más que la casa?. Nada más repitió Fúcar. Las tierras de Piedrabuena han sido vendidas en subasta judicial hace dos meses. Con las casas y la fábrica de Nules se quedó mi cuñado en febrero último. En fondos públicos no debe de tener nada. Me consta que en junio tomó dinero al 20% con no sé qué garantía... En fin, otra torre por los suelos. Y esa casa fue poderosa dijo Onésimo. Yo le oí contar a mi padre que en el siglo pasado estos Tellerías ponían la ley en toda Extremadura. Era la segunda casa en ganados. Tuvieron medio siglo las alcabalas de Badajoz. Ah!, no; la chica vale, vale afirmó Onésimo. No diré lo mismo de León. Oh! Mucho! exclamó Fúcar con grandes encarecimientos. Conocí a su padre en Valencia, y pobre don Pepe, que murió hace tres meses, después de pasarse cincuenta años trabajando como un negro. Yo le traté cuando tenía el molino de chocolate en la calle de las Barcas. En navidad vendía con Pepe mazapanes... Pero si los ha vendido hasta hace quince años... y no hace treinta que trasladó su industria a Madrid...!. Después de que tuvo capital entrole la fiebre de aumentarlo considerablemente Oh, es incalculable el dinero que se ha ganado en este país haciendo chocolate al alpiste, de piñón, de almagro, de todo, menos de cacao! Estamos en el país del ladrillo, y no sólo hacemos con el nuestras casas, sino que nos lo comemos... El señor Pepe trabajó mucho: primero a brazo; después con aparato de fuerza animal; al fin, con máquina de vapor. Resultado: que compró terrenos por fanegadas y los vendió por piés; que el cincuenta y cuatro construyó una casa en Madrid; que se calzó los mejores bienes nacionales de la huerta; que, negociando después con fondos públicos, aumentó su fortuna lindamente. En fin, yo calculo que León Roch no se dejará ahorcar por ocho o nueve millones. Nos comenzos do novo século temos conformada a oligarquía económica, política e social. No medio agrario os propietarios de grandes explotación caracterízanse polo seu absentismo, que lles fai descuidar unhas produccións orientados cara á gandeiría selectiva, os viños de calidade ou as aceitunas. A alta burguesía dos negocios dirixe a súa actividade ós sectores da banca, ó ferrocarril, ós servicios públicos, ó comercio colonial ou ó sector naval, desde os que non

12 161 dubidarán en exercer presións para obter avantaxes políticas e económicas, como as estudadas nas leis proteccionistas e intervensionistas de 1891, 1906, etc. Clase alta Clase media alta Clase media baixa Clase baixa Estratificación social (1900) -Latifundistas e grandes propietarios -Burguesías comerciais, industriais e financieras -Élites funcionariais e políticas -Profesións liberais; -comerciantes medios; -propietarios medios rurais e urbanos -clero medio, oficiais do exército e administración -artesáns, donos de pequenas tendas e negocios, clero rural -obreiros industriais e de servicios -capas populares -pequenos agricultores, foreiros e xornaleiros -pobres e vagabundos Sobre (1,05%), con familiares sobre o 8% (de 25 a 30 %) 65% da poboación Ρ Out ros grupos agrarios e as condicións de vida O campesiño foi o principal perdedor do cambio, porque as reformas serviron de axente proletarizador ó excluilos do consenso firmado entre os grupos dominantes da burguesía e a aristocracia. Doc. 4/6.- Opinión dun líder agrario, de mediados do século XIX, (1861) e fragmento dun Informe oral sobre o traballo. Cando eu tiña dezaséis anos aínda había bouzas (terras ermas) e terras comunais. O pobre podía sementalas, sacaba de alí a leña e as xestas, recollía esparto e incluso ás veces carbón. Podía tamén cazar... De tal sorte que aínda que coñecese a pobreza, non sabìa que era pasar fame. Hoxe en dìa, todas estas terras convertéronse en dominios privados, e o pobre, se non ten traballo morre de fame. Os arrendatarios constitúen un dos grupos de poboación mais importante numéricamente, pero o seu nivel social é baixo, sen que as proxectadas reformas agrarias lograsen conformar unha masa de campesiños acomodados, como pretendían algunhas opcións liberais, ó considerar que esa masa social fortalecería o sostenemento do régimen. Nas zonas meridionais a situación do campesiñado empeorou substancialmente ó perder o dereito ó usufructo das terras colectivas que se privatizan e ó someterse ás condicións dun mercado libre que vai ter nos xornaleiros unha man de obra moi abundante e, xa que logo, moi barata. Este grupo representa un 55% da poboación rural e son simples traballadores da terra, o que propiciará periódicas reivindicacións, nas que

13 162 se protesta contra a crecente proletarización do traballo rural. A sublevación campesina de Loja no 1861 pode server como ilustración a este respecto. Doc. 4/7Presuposto anual dunha familia agrícola en reás (1852) Casa dosu pans diarios Dous cuartillos de viño, legumes, sal, aceite e un cigarro Unha libra de carne, xabón e outras necesidades Vestido e calzado Totais de gastos anuais 80'0 445'3 421'4 584'0 803' '7 Doc. 4/8 Acta do Cabildo do concello de Iznájar, 29 de xullo de 1861 En la villa de Iznájar, a las diez de la mañana, reunidos en las Casas Consistoriales, los individuos de Ayuntamiento para celebrar sesión permanente, ante mi el S. Alcalde manifestó: que hace pocos momentos acaba de invadir repentinamente esta población una fuerza de paisanos armada como de quinientos a seiscientos hombres capitaneados por D. Rafael Pérez Álamo vecino de Loja y dando gritos y vivas a la libertad han atacado la Casa Cuartel de la Guardia civil, resultando dos heridos de los invasores; que el jefe de ellos ha intimado la entrega de dos mil raciones de Pan, Carne y Vino, doscientas libras de tabaco en cajillas y cigarros, varias gruesas de libritos y la pólvora y balas que hubiese en la población. Habiéndose retirado la fuerza armada ahora que son las tres de la tarde dirigiéndose por el camino de Loja, se ha acordado dar parte inmediata de lo ocurrido en esta Villa al Sr. Gobernador civil, Juzgado de primera Instancia y a los Alcaldes Constitucionales de Priego, Benamejí, Archidona, Algarinejo. Siendo ahora las once y media de la noche se cerro esta sesión que firman los Sres. municipales concurrentes. En Galicia o século XIX agrario pódese considerar tamén de continuidade, e non de transformación, porque non se acadou a propiedade plena capitalista, non se modernizan as explotacións pola ausencia de innovacións técnicas e dos cultivos, non se amplían as dimensións da propiedade, permanecendo o minifundismo. É decir, as inercias agrarias que perviven en Galicia favorecen unha particular relación social, na que a fidalguía e grupos urbanos con recursos para invertir na compra das terras aforadas quedan ca propiedade e configúranse como intermediario entre o dominio da terra e o labrego que a traballa, permanecendo o campesiñado na situación en que estaba antes dos cambios, como arrendatario. Doc. 4/9.- O economista galego Manuel Colmeiro descrebe no 1843 a visión sobre a desamortización. Como quiera que la incorporación al Estado de los bienes pertenecientes al clero secular y regular pueda ser una fuente de riqueza por el mero hecho de ponerlos en libre circulación, sin embargo, no influyó hasta aquí de un modo sensible en mejorar la suerte de la clase labradora, ni influirá en el futuro, a no hacerle todavía más fácil su adquisición. Dígase sino si los labradores compraron muchos bienes nacionales, o si al contrario no se convirtió la desamortización en provecho exclusivo de un cortísimo número de agiotistas (especuladores de fondos públicos y deuda del Estado), sin conducir al deseado equilibrio de la propiedad territorial. Por otra parte, si tan escandaloso es el monopolio ejercido a la sombra de la enajenación de los bienes nacionales que un centenar absorbió la mejor porción de la riqueza confiscada al clero secular y regular sin apenas adelantar terreno la extinción de la deuda, y sin que los colonos hubiesen conocido el cambio experimentado, sino por la mayor dureza y sordidez de los nuevos propietarios como abrigaremos siquiera una tibia esperanza de que

14 163 otra enajenación parecida ceda en beneficio de la clase jornalera, de los arrendadores o colonos, o de los dueños de pequeñas haciendas?. Esta situación socio-económica pervivirá ata o derradeiro tercio do século, deteriorándose paralelamente á desvalorización da renda agraria, acorde co que está a acontecer en Europa e que vimos na sociedade e que levará á desaparición do foro, peculiar fórmula de relación económica que caracterizou ó Antigo Régime. A conflictividade social no medio campesiño No momento en que se publica a constitución de 1876, as tres cuartas partes da poboación española vive en áreas rurais, na súa maioría sen capacidade para acceder á propiedade da terra. O ínfimo nivel de vida do campesiñado español será determiñante á hora de valorar a súa conciencia de clase, que se verá impulsada pola chegada ó país de algúns ideólogos, entre os que o bakuninista *Fanelli, en 1868, supón a avangarda. Pola súa parte, o socialismo marxista será introducido en España polo xenro de Carlos Marx, Paul *Lafargue. A actividade das asociacións de traballadores cristalizan coa constitución da Federación de Trabajadores de la Región Española, de 1881, impregnada dun ideario anarquista que atopa en España unha oportuna acollida trala expulsión de Bakunin e os seus seguidores da I Internacional. O medio rural será un dos marcos sociais de expansión anarquista, ideario moi ben recibido polos xornaleiros andaluces. Este movemento promeverá a actividade da asociación a Mano Negra, vertente anarcocolectivista de carácter revolucionario, que terá unha ampla actividade nas décadas finais do século, contra a que se levarán a cabo persecucións, detencións e procesos xudiciais. Doc. 4/10 A organización da Federación de Trabajadores de la Región Española, en 1882, Gráfico de barras Ocho Uniones de oficio, a saber: de Constructores, de Edificios (5.000 afiliados); Manufactureros (10.000); Trabajadores del Campo (20.915); Ind. Alimenticias (de 3 a 4.000); Calzado (de a 2.000); Hierro y metales (cerca de 6.000); Noógrafos (2.000); Sombrereros (1.100). O que segue a un mapa de España Cataluña: 53 Fed. locales; 193 secciones; afiliados (Núcleos más importantes: Reus, 2.375; Barcelona, 2.370). Valencia: 12 Fed. locales; 32 secciones; afiliados (Valencia, 1.339; Alcoy, 524). Murcia: 5 Fed. locales; 5 secciones; 265 afiliados. Andalucía del Este: 69 Fed. locales; 179 secciones; afiliados (Antequera, 3.973; Málaga, 4.710; Loja, 956; Velez-Málaga, 852; Ronda, 1.160; Córdoba, 726). Andalucía del Oeste: 61 Fed. locales; 179 secciones; afiliados (Sevilla, 5.385; Jerez, 1.079; Marchena, 1.121; Puerto de Santa María, 706; Ubrique, 1.017).

15 164 Aragón: 3 Fed. locales; 14 secciones; 688 afiliados. País Vasco: 3 Fed locales; 13 secciones; 710 afiliados. Castilla la Nueva: 3 Fed. locales; 16 secciones; 515 afiliados (Madrid, 477). Castilla la Vieja: 6 Fed. locales; 19 secciones; 936 afiliados (Valladolid, 794). Galicia: 3 Fed. locales; 13 secciones; 914 afiliados (La Coruña, 636). Doc. 4/11 Regulamento da organización Mano Negra Considerando que todo cuanto existe y aprovecha para el bienestar y goces de los hombres ha sido creado por la fecunda actividad de los trabajadores; Que por efecto de la absurda y criminal organización de la sociedad presente, los trabajadores lo producen todo y los ricos holgazanes se lo quedan entre sus uñas; Que por esa causa ellos se aseguran el imperio eterno sobre los pobres dentro de cualquier forma de gobierno que sea; Que la propiedad adquirida por la explotación del trabajo ajeno, aunque sea adquirida por la renta o por el interés, es de las que deben considerarse como mal adquiridas, por no haber otra legítima que la obtenida por el trabajo productivo, y como tal, directo personal y útil; Por estas razones, y en vista de que todas las leyes están hechas en provecho de sus privilegios y en contra de nuestros derechos, Declara,os a los ricos fuera del derecho de gentes, y consideramos que para combatirlos como se merecen y es necesario, aceptamos todos los medios que mejor conduzcan al fin, incluso el hierro, el fuego y aún la calumnia. A situación en Galicia, afectada polos problemas de mercado mundializado, da producción, da permanencia do sistema foral comenza a amosar un certo despertar societario, que ha introducir paulatinamente pautas de loita visibles no decorrer do

16 165 século vindeiro. As mudanzas agrarias, das que se fan eco os republicanos federais, os escritores, e, xa no XX, a xeneración Nós, os asemblearios de Monforte, etc. comenzan a facer acto de presencia dende finais do XIX. Os resultados son xa visibles nas vísperas da república: fin da hidalguía dominante e do sistema foral producto do asociacionismo agrario, das remesas monetarias dos emigrantes americanos, pola loita das sociedades agrarias e pola legalidade impulsada pola lei de redención de foros de 1926, que acompañada dun regulamento determina a desaparición dos mesmos en beneficio do dominio útil, previa indemnización, ademais de articular posibilidades de creto, e poder facerse a longo plazo, durante 50 anos. Doc. 4/12 Sociedades campesinas galegas ( ) Anos Clasificación Totais Agrarias Gandeiras Cámaras Totais Doc. 4/13 O xornal El Liberal, de outubro de 1903, recolle unha crónica de Pontevedra Desde hace diez años se viene trabajando en esta provincia de Pontevedra con una persistencia laudable en la labor de asociar labradores, para que se les respete como hombres y se les tenga consideración de ciudadanos. Más de 30 sociedades han constituido la Federación Agrícola Provincial y se espera que en breve este número ascenderá a sesenta o setenta, poque los patrocinadores de constituir este organismo que una a todas las sociedades que individualmente carecen de fuerza necesaria para reducir al infame caciquismo [...] no cejan en su empeño, y es de presumir que, limpias algunas asociaciones del lastre del cura, cacique disfrazado al servicio del señor laico, pronto será un hecho la federación general de todas las sociedades de agricultores. Ρ A sociedade urbana e as condicións de vida,vivenda e salario A poboación activa alcanzaba no 1860 a cifra de sete millóns de traballadores: catro deles asalariados, e a mitade traballa no sector agrario, soportando niveis de vida que rozan a subsistencia, e en moitas ocasións a miseria e a fame. Fabricantes (empresarios industriais) Artesáns Comerciantes (por xunto) Industriais (pequenos comerciantes) Empregados (funcionarios) Profesións liberais Ensinantes Serventes A multiplicación das necesidades administrativas, tanto locais como centrais, fará aumentar o número de funcionarios, grupo que vive nunha complicada situación laboral, consecuencia dos continuos cambeos políticos e como resultado dunha escasa retribución.

17 166 Doc. 4/14 Distribución social da poboación urbana contra 1860 Estructura productiva da poboación urbana Fabricantes (empresarios industriais) 1% Serventes 41% Artesáns 32% Profesións liberais 3% Comerciantes (por xunto) 3% Ensinantes 1% Empregados (funcionarios) 3% Industriais (pequenos comerciant es) 16% As profesións liberales experimentan tamén un auxe nesta época, como resultado das novas obrigacións sociais do Estado e do desenvolvemento das funcións públicas. O proletariado aparece constituido polo conxunto dos traballadores da industria e dos servicios. O seu número crecerá á par que o desenvolvemento capitalista do país, anque a súa posición socioeconómica sexa precaria. Doc. 4/15 Médicos da época, 1855, dan testemuñas das condicións de vida obreiras 1.- VIDA: Muchas son las habitaciones insalubles, pero las de la clase pobre, y por consiguiente las de los obreros, lo son todas. Todas ellas son, además, o muy bajas (y privadas por consiguiente de luz y de calor) o muy altas (y expuestas a los rigores de las temperaturas extremas, del viento, etc) y siempre reducidas en demasía. Por manera que el aire que respira el obrero en su casa es casi tan impuro como el que respira en el taller. Cuando la ciencia pide de 12 a 14 metros cúbicos de aire por individuo hay casas en las cuales el inquilino ocupa una habitación donde apenas encuentra de tres a cuatro metros cúbicos de aire irrespirable. La insalubridad no llama la atención hasta que se tocan las consecuencias, hasta que una epidemia cualquiera viene a advertirnos 2.- ALIMENTACIÓN: Si, los obreros y sus familiares no disfrutan aún de una alimentación suficiente; el pan y el vino que corrientemente consumen, no son de la mejor calidad; y del reino animal casi no conocen más sustancias alimenticias que el bacalao, el escabeche y el tocino; el obrero come muy poca carne, porque, si es verdad que compra con frecuencia los extremos, los despojos y las grasas de los animales, esta carne de sábado, como se decía antiguamente, alimenta muy poco y cansa mucho los órganos digestivos. Os serventes constitúen un grupo numéricamente moi importante, formado maioritariamente por mulleres, que se adican a cubrir as necesidades do servicio doméstico.

18 167 As remuneracións que reciben estes traballadores son escasas e irregulares, sendo comparativamente mais elevadas nas cidades que no agro. Tanto uns coma outros encóntranse a mercede dos empresarios e propietarios agrarios, que se vían favorecidos por unha lexislación que protegía os seus intereses. Doc. 4/16 B Necesidades salariais, ingresos e saldo de actividades obreiras, sen contar educación e mediciña Salario (reás) Presuposto (reás) Déficit (reás) Tecedor mecánico de 1ª clase Tecedor de seda e la Obreiro casado con dous fillos Obreiro casado sen fillos Tecedor de 1ª clase con dous fillos Tecedor de seda e la casado con dous fillos Doc. 4/17 Un médico, no 1855, descrebe as condicións de traballo da etapa isabelina a) Trabajan doce o trece horas diarias, tanto hombres como mujeres y niños, así los fuertes como los débiles, en locales infectos y poco ventilados. (FRONT). b) El trabajo agotador y desproporcionado, impuesto desde la infancia, es una de las causas más frecuentes de enfermedad y muerte de las clases obreras. Entrad en una filatura de algodón, por ejemplo, y al punto sentireis un olor desagradable y cierta constricción en la garganta. Conté 178 individuos, entre oficiales y aprendices, en una pieza que cómodamente solo podía contener a 25; era de noche; los mecheros de gas ardían desde las 4 de la tarde; la ventilación era casi nula; a los pocos minutos tuve que salirme medio asfixiado. Cómo habían de poder gozar de buena salud aquellos infelices que diariamente respiraban por espacio de 15 horas un aire por demás impuro?. No es extraño, pues, que la estadística, en su inexorable lenguaje, nos diga que se encuentra dobre número de tísicos entre los obreros que trabajan en fábricas o talleres (Dtor. MONLAU) Doc. 4/18 Salarios agrícolas por zonas hacia 1850, en rs. diarios Cataluña 12 Murcia 5 a 6 Andalucía 2 Extremadura 3 a 5 Castilla la Nueva 4 a 7 Castilla la Vieja 3 a 5 Galicia 4 a 5 León 2 a 5 Corchotaponera 11,91 Del jabón 8,56 Del aguardiente 8,00 Harinera 8,49 Aceitera 4,64 Papelera 5,47 Salarios industriales en 1861, en rs. diarios (Promedios) Algodonera 6,30 Lanera 8,00 Sedera 4,93 De lino y cáñamo 6,00 De tejidos mezclados 7,68 De fundición de metales 6,94 De fabricación de metales 11,00 De curtidos 5,94

19 A evolución do proceso social da crise do Antigo Réxime á IIª República ( )168 Doc.4/19 Condición de traballo, segundo Ildefonso CERDá, obra de 1867, con datos referidos a 1856: Traballo Salario Gastos Condicións persoais Días de xornal ó ano: 269 Festividades 69 Enfirmidades 3 Crises (días sen traballo) 18 Imprevistos (sen traba.) 13 medio ó día=8'55 rs. anual medio=2.299'95 Alimentación 1.554'9 Aloxamento 353'5 Vestido 218'0 Diversos 175'0 Total 2.301'4 solteiro +98'5 casado sen fillos casado con fillos Xornal medio estimado dos traballadores do agro (pts./día) Toma de conciencia, organización e conflicto Esto animará pouco a pouco o espíritu reivindicativo a través dun asociacionismo inicialmente violento e logo mais organizado a través dos primeiros movementos sindicais. Doc. 4/20 Petición dos obreiros ás Cortes no 1855, dentro da primeira folga xeral dese ano: Hace años que nuestra clase va caminando hacia la ruina. Los salarios menguan. El precio de los comestibles y el de las habitaciones es más alto. Las crisis industriales se suceden. Hemos de reducir de día en día el círculo de nuestras necesidades, mandar al taller a nuestras esposas, con prejuicio de la educación de nuestros hijos; sacrificar a estos a un trabajo prematuro. Os pedimos únicamente el libre ejercicio de un derecho: el derecho de asociarnos. Hoy se nos concede solo para favorecernos en los casos de enfermedad o de falta de trabajo: concédasenos en adelante para oponernos a las desmedidas exigencias de los dueños de los talleres, establecer de acuerdo con ellos tarifas de salarios, procurarnos los artículos de primera necesidad a bajo precio. Nuestros dolores son grandes. No solo no podemos cubrir nuestras primeras atenciones; trabajamos más de lo que consienten nuestras fuerzas y nuestra salud se altera; somos objeto de severos insultos. Otros, con ser menos penosa su carga y menos útiles, piden protección, condecoraciones, privilegios; nosotros, solo la universalización de un derecho, o, por mejor decir, la sanción de una libertad que está en nosotros.

20 169 Doc. 4/21.- UN CONFLICTO SOCIAL NA CORUÑA El País. Diario de Pontevedra, de 13 de diciembre de El lunes 7 del actual hubo un pronunciamiento de mujeres en la fábrica de la Palloza de esta ciudad. Parece que en lugar de los cigarros que antes se hacían en esta fábrica, están ahora ensayando la construcción de otros de diferente hechura y cuyas hojas van engomadas, suprimiéndoles los virginias o comunes, y los de capa habana o mixtos, y en vez de estos crearon un taller de pitillos con una máquina para picar el tabaco. Como ambas operaciones son nuevas, no se prestan ni acomodan a ellas las cigarreras, porque no saben hacerlos, tardando tanto en elaborarlos que a penas sacan la tercera parte del jornal que acostumbraban. Esto y lo poco satisfechas que están del director de la fábrica, las exasperó en términos que el expresado día 7, a cosa de las once de la mañana, se alborotaron aquellas cuatro mil mujeres, arremetiendo contra los jefes y empleados del establecimiento, destruyendo todo el tabaco picado, pitos y hoja que tuvieron a mano y el que hacía tiempo estaban elaborando, pisoteándolo y arrojándolo al mar, rompieron e hicieron pedazos las máquinas nuevas para picar el tabaco, y que se dice costaron catorce mil duros, tirándolas al mar, lo mismo que los muebles, papeles, libros de caja y efectos que hallaron en las habitaciones del director, y hasta la caja apareció fracturada y con la falta de dinero que incluía, que eran unos veintiocho mil reales. A poboación activa: condicións de vida, salario, vivenda e traballo na etapa da Restauración ( ) En contraste cos grupos sociais máis afortunados, poseedores de terras, rendas e capitais, a poboación asalariada desenvolve a súa actividade en condicións de dependencia. A distribución da poboación segue a amosar o atraso económico visto antes, polo predominio da poboación agraria e sen profesión. Doc. 4/22 Distribución da poboación empregada (homes en millóns) Ano Agricultura Industria Os empregados do sector público Agricultura 4,2 1,2 traballan con contratos máis ou menos estables, pero a actividade dos obreiros da industria e dos xornaleiros do campo resulta particularmente penosa, e polo tanto inestable. Así, as súas remuneracións só cubren os gastos elementais de alimentación e vivenda, e o traballador vive sometido a condicións de grande inseguridade, nas que o paro, os accidentes laborais, o traballo feminino e infantil, e as enfermedades son frecuentes. Doc. 4/23 Industria 1900 Metalurxia Construcción Téxtiles Transportes e comunicacións Comercio Servicio doméstico Total Total de poboación Doc. 4/24Niveis salariais do mundo obreiro no último cuarto do século XIX O salario medio non excede normalmente do preciso para a subsistencia, nun tempo e nun medio dados para que o obreiro poida vivir e reproducirse (1886) O salario do obreiro español é insuficiente para as necesidades precisas e inexcusables (1900). Hai un feito fundamental que explica a axitación obreira española e é o escasísimo valor do salario en España. O valor do salario depende do que se poida adquirir con el, e no noso país son moi poucas as cousas que un obreiro pode alcanzar co seu xornal

21 170 [...]. Tamén que en España, polo xeral, a desproporción entre os dividendos e os salarios é moito maior que en Europa; é dicir, que mentres que o obreiro español gaña menos que o promedio do obreiro europeo, o capitalista español gaña proporcionalmente máis que o promedio do capitalista europeo, non tanto polo seu talento de empresa como por unha abusiva protección do Estado. (1902) Distribución da poboación industrial (1900) Servicio doméstico 21% Minería 7% Metalurxia 5% Construcción 22% Comercio 24% Transportes e comunicacións 11% Téxtiles 10% anos salario semanal 18,35 18,56 17,26 14,78 20,23 15,97 índice ,14 94,05 80,54 110,24 87,02 coste da vida ,8 88,0 85,9 83,5 106,8 salario real ,3 106,8 93,7 132,0 81,4 Doc. 4/25 Descripción do barrio ferrolán de Esteiro cara a 1894 Barrio desventurado por más de un concepto; poco atendido de las autoridades, y mirado con desprecio por el resto de sus conciudadamos, es por estas razones, digno de ser tratado a parte, para ver si algún día le toca mejor suerte. De calles rectas, eso sí; algunas buenas como la de San Carlos, Taxonera y San Fernando; orientadas todas del O. al E., sensiblemente N.O. y S.E.; de entradas obstruidas si se exceptúan las tres primeras resulta, por tanto, nula su ventilación; poco bañadas por el sol, y por consiguiente lóbregas con alcantarillado muy deficiente bajo todos los conceptos pues careciendo de fondo y desnivel y siendo el cierre por la calle incompleto, la obstrucción perjudica más que favorece su salubridad; barrio el más populoso, prestándose el hacinamiento de sus habitantes a tristes reflexiones; barrio que cobija en su seno la clase más desventurada de la sociedad, como es la prostitución desvergonzada y callejera; barrio antiguo y no reformadas sus primitivas edificaciones, las casa son viejas, húmedas, con escasa luz y nula ventilación; de las ventanas cuelgan pingajos de toda especie, o bien prendas de vestir lavadas que se secan al aire extendidas sobre un bramante; sin letrinas en su mayoría, y con pozos negros, que de tales no tienen más que el nombre, o sin ellos que también los hay, almacenando sus moradores los desperdicios y las deyecciones en receptáculos que conducen en todas horas, a próximos huertos que generalmente cultivan, despidiendo un olor capaz de producir el vómito al transeúnte que tenga la desgracia de pasar a su lado. Doc. 4/26 A novela social e realista La espuma de Armando Palacio Valdés describe as condición de vida dos mineiros a fins do século XIX En otro tiempo los jornales eran un poco mayores; la alimentación era, por lo tanto, más sana y más abundante. Pero desde que los azogues han comenzado a bajar... no sé por qué causa (aquí bajó la voz y tosió) el salario, como es natural, sufrió igualmente una baja considerable. Han llegado al mínimum. Con lo que hoy ganan los mineros no se mueren materialmente de hambre en un día o en un mes; pero al cabo de cuatro o cinco años, sí.

22 171 La mayor parte de los que aquí sucumben son víctimas, en realidad, del hambre. Bien alimentados podrían resistir el hidrargirismo. Además, como los salarios son tan insuficientes, se ven precisados a dedicar a sus hijos, cuando a penas tienen ocho o diez años, a estos trabajos peligrosos (porque todos lo son cuando se anda sobre mercurio). Los niños, por su menor resistencia orgánica, son los que primero se intoxican. Perecen muchos, y los que consiguen salvar, a los veinte años son viejos. Organización e conflictividade social no medio urbano A influencia da I Internacional de 1864 únese en España ó activismo revolucionario do Sexenio, favorecendo un intenso movemento obreiro que se traduce na multiplicación de asociacións, para conseguir, a través de reivindicacións laborais, melloras sustanciais do seu nivel de vida. O movemento internacional será máis forte nas zonas con estructura industrial consolidada, coma o caso de Cataluña e o País Basco, onde se desenvolven tanto as ideoloxías anarquistas coma as socialistas. Doc. 4/27 La Ilustración Española y Americana recolle escenas das loitas obreiras e da súa represión GRABADO DE LA ILUSTRACIÓN ESPAÑOLA Y AMERICANA DE MATERIAIS, P. 133 Doc. 3/59 Conflictividade laboral na cidade de Vigo na década de 1890 Años Salario Red. horario Asociación Varias y desconocidas Duración Total Días Días Horas Días Días Días 10 Estas tendencias serán as que apoien os movementos de protesta, pretendendo a segunda o acceso ó poder político, mentres os anarquistas aspiran, sen máis, a destruilo. A mellor organizada das dúas agrupacións será a socialista que, en 1888, crea o seu brazo sindical: a Unión General de Trabajadores (UGT).

23 172 Índice xeral de prezos ó consumo entre 1874 e 1930 (1913 = 100) Como contrapunto do espírito socialista e anarquista, desde os anos sesenta certas forzas sociais procuran utilizar a relixión como escudo contra a revolución. Estes grupos veranse reforzados ideolóxicamente pola publicación da encíclica Rerum novarum en 1891, que supón un claro intento de deseñar un programa social católico. Doc.4 4/29 1A finalidade dos sindicatos católicos, El Fin principal de los Círculos Obreros católicos es el remediar la apostasía de las masas, del individuo y de las naciones, ya que el origen principal del socialismo y anarquismo es la apostasía de la religión católica del individuo y de las naciones, es el haber sustituido a la doctrina infalible de Jesucristo la falible razón del hombre. Pues bien, la nota característica de los Círculos es la Religión Católica; su fin principal es el religioso, que consiste en conservar, arraigar y propagar las creencias religiosas, católicas, apostólicas y romanas. 2.- El segundo fin es la agrupación gremial, como remedio contra el individualismo [...] Es preciso demostrar a patronos y obreros que solamente en la asociación y o en la agremiación de los mismos se halla la sólida solución en la contienda actual entre obreros y patronos. Para aumentar el salario de los obreros se instituyen los gremios y los jurados mixtos para que determinen las tarifas de los jornales. Para aliviar al pobre obrero en sus enfermedades y demás penalidades se instituyen en las corporaciones gremiales: 1º el socorro mutuo bajo la base de la mutualidad; 2º seguros contra los accidentes, o sea, caja de inválidos. 3º Cajas de retiro para los ancianos. Creemos que el Estado deberá también contribuir en algo para dichas cajas. Mediante las escuelas de adultos y del Patronato y las bibliotecas consigue el Círculo Católico hacer más instruidos a los jóvenes aprendices y más hábiles en sus respectivos oficios a los obreros.

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano Abstract Una visión alberiana del tema - democracia, república y emprendedores; - - alberdiano El marco teórico *** - 26 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA - - - - - - - - revolución industrial EMPRENDEDORES, REPÚBLICA

Διαβάστε περισσότερα

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών αποτελεί τµήµα ενός Χρηµατοπιστωτικού Φορέα που προορίζει ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral,

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral, Tema 3. Espazos métricos Topoloxía Xeral, 2017-18 Índice Métricas en R n Métricas no espazo de funcións Bólas e relacións métricas Definición Unha métrica nun conxunto M é unha aplicación d con valores

Διαβάστε περισσότερα

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL) L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro Condiciones de contorno. Fuerzas externas aplicadas sobre una cuerda. condición que nos describe un extremo libre en una cuerda tensa. Ecuación

Διαβάστε περισσότερα

Filipenses 2:5-11. Filipenses

Filipenses 2:5-11. Filipenses Filipenses 2:5-11 Filipenses La ciudad de Filipos fue nombrada en honor de Felipe II de Macedonia, padre de Alejandro. Con una pequeña colonia judía aparentemente no tenía una sinagoga. El apóstol fundó

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 01 Septiembre de 2011

Nro. 01 Septiembre de 2011 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente - Concordar En términos generales, coincido con X por Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Uno tiende a concordar con X ya Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Comprendo

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O?

EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS. 3. Cal é o vector de posición da orixe de coordenadas O? Cales son as coordenadas do punto O? EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: RECTAS E PLANOS Representa en R os puntos S(2, 2, 2) e T(,, ) 2 Debuxa os puntos M (, 0, 0), M 2 (0,, 0) e M (0, 0, ) e logo traza o vector OM sendo M(,, ) Cal é o vector de

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ (ΕΣΕ) KAI Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ 2009/38 INFORMACIÓN Y CONSULTA EN LOS COMITÉS DE EMPRESA EUROPEOS (CEE) Y LA DIRECTIVA COMUNITARIA 2009/38 Αθανάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA

Tema: Enerxía 01/02/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Tema: Enerxía 01/0/06 DEPARTAMENTO DE FÍSICA E QUÍMICA Nome: 1. Unha caixa de 150 kg descende dende o repouso por un plano inclinado por acción do seu peso. Se a compoñente tanxencial do peso é de 735

Διαβάστε περισσότερα

La experiencia de la Mesa contra el Racismo

La experiencia de la Mesa contra el Racismo La experiencia de la Mesa contra el Racismo Informe Di icultad para identi icarse como discriminado Subsistencia de mecanismos individuales para enfrentar el racismo Las propuestas de las organizaciones

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento? Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento? os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional

Lógica Proposicional Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο,

Διαβάστε περισσότερα

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119 Página 0. a) b) π 4 π x 0 4 π π / 0 π / x 0º 0 x π π. 0 rad 0 π π rad 0 4 π 0 π rad 0 π 0 π / 4. rad 4º 4 π π 0 π / rad 0º π π 0 π / rad 0º π 4. De izquierda a derecha: 4 80 π rad π / rad 0 Página 0. tg

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura.

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura. - Universidad Me gustaría matricularme en la universidad. Indicar que quieres matricularte Me quiero matricular. Indicar que quieres matricularte en una asignatura en un grado en un posgrado en un doctorado

Διαβάστε περισσότερα

Escenas de episodios anteriores

Escenas de episodios anteriores Clase 09/10/2013 Tomado y editado de los apuntes de Pedro Sánchez Terraf Escenas de episodios anteriores objetivo: estudiar formalmente el concepto de demostración matemática. caso de estudio: lenguaje

Διαβάστε περισσότερα

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109 PÁGINA 0. La altura del árbol es de 8,5 cm.. BC m. CA 70 m. a) x b) y PÁGINA 0. tg a 0, Con calculadora: sß 0,9 t{ ««}. cos a 0, Con calculadora: st,8 { \ \ } PÁGINA 05. cos a 0,78 tg a 0,79. sen a 0,5

Διαβάστε περισσότερα

Procedementos operatorios de unións non soldadas

Procedementos operatorios de unións non soldadas Procedementos operatorios de unións non soldadas Técnicas de montaxe de instalacións Ciclo medio de montaxe e mantemento de instalacións frigoríficas 1 de 28 Técnicas de roscado Unha rosca é unha hélice

Διαβάστε περισσότερα

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson 1 La teoría de Jeans El caso ás siple de evolución de fluctuaciones es el de un fluído no relativista. las ecuaciones básicas son: a conservación del núero de partículas n t + (n v = 0 (1 b Navier-Stokes

Διαβάστε περισσότερα

TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS

TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS 1. La ecuación hipergeométrica x R y α, β, γ parámetros reales. x(1 x)y + [γ (α + β + 1)x]y αβy 0 (1.1) Dividiendo en (1.1) por x(1 x) obtenemos (x 0, x 1) y + γ (α

Διαβάστε περισσότερα

BCE. Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado. banco central del ecuador

BCE. Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado.   banco central del ecuador BCE DIRECCIÓN DE ESTADÍSTICA ECONÓMICA Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado banco central del ecuador www.bce.fin.ec Nro. 11 Resumen anual 2012 SOL Cultura

Διαβάστε περισσότερα

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α'

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α' Nuestra Iglesia Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α' Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτω θάνατον πατήσας, καὶ τοὶς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος. FELIZ PASCUA DE RESURRECCION A TODOS!!!

Διαβάστε περισσότερα

Catálogodegrandespotencias

Catálogodegrandespotencias www.dimotor.com Catálogogranspotencias Índice Motores grans potencias 3 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión y Alta tensión.... 3 Serie Y2 Baja tensión 4 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión

Διαβάστε περισσότερα

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, θα επικεντρωθούμε πρώτα... Para introducir un área específica

Διαβάστε περισσότερα

Negocios Carta. Carta - Dirección

Negocios Carta. Carta - Dirección - Dirección Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Formato de dirección

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 2011 MATEMÁTICAS II Código: 26 (O alumno/a debe responder só os exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio 2= 3 puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο, προσδίδοντάς

Διαβάστε περισσότερα

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x

ln x, d) y = (3x 5 5x 2 + 7) 8 x EXERCICIOS AUTOAVALIABLES: CÁLCULO DIFERENCIAL. Deriva: a) y 7 6 + 5, b) y e, c) y e) y 7 ( 5 ), f) y ln, d) y ( 5 5 + 7) 8 n e ln, g) y, h) y n. Usando a derivada da función inversa, demostra que: a)

Διαβάστε περισσότερα

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español IV FESTIVAL LEA El IV Festival Iberoamericano Literatura En Atenas, organizado por la revista Cultural Sol Latino, el Instituto Cervantes de Atenas y la Fundación María Tsakos, dura este año dos semanas:

Διαβάστε περισσότερα

ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÙÈÓÈÎ AÌÂÚÈÎ

ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÙÈÓÈÎ AÌÂÚÈÎ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙË ÙÈÓÈÎ AÌÂÚÈÎ C. GRIDA R. RODRIGUEZ A. VARGAS Á ÂÈÚ ÈÔ ªÂÏ ÙË Copyright 2001 Για την Eλλάδα και όλο τον κόσµο EΛΛHNIKO ANOIKTO ΠANEΠIΣTHMIO Oδός Παπαφλέσσα & Yψηλάντη, 262 22 Πάτρα Tηλ: (061)

Διαβάστε περισσότερα

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ - Dirección Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα Formato de dirección de México: Colonia Código postal + Estado, Ciudad. Jeremy Rhodes 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Formato

Διαβάστε περισσότερα

bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-ισπανικά

bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-ισπανικά Ευχές : Γάμος Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Felicitaciones. Les deseamos a ambos toda la felicidad del mundo. νιόπαντρο ζευγάρι Θερμά συγχαρητήρια για τους δυο σας αυτήν την ημέρα

Διαβάστε περισσότερα

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta.

A proba constará de vinte cuestións tipo test. As cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Páxina 1 de 9 1. Formato da proba Formato proba constará de vinte cuestións tipo test. s cuestións tipo test teñen tres posibles respostas, das que soamente unha é correcta. Puntuación Puntuación: 0.5

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a

Física P.A.U. ELECTROMAGNETISMO 1 ELECTROMAGNETISMO. F = m a Física P.A.U. ELECTOMAGNETISMO 1 ELECTOMAGNETISMO INTODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. Calcúlase a resultante polo principio de superposición. Aplícase a 2ª lei

Διαβάστε περισσότερα

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20 Análisis de las Enneadas de Plotino, Tratado Cuarto de la Enneada Primera Acerca de la felicidad1 Gonzalo Hernández Sanjorge La felicidad vinculada al vivir bien: la sensación y la razón. Identificar qué

Διαβάστε περισσότερα

economía andaluza 33 Previsiones Económicas de Andalucía, nº 79, invierno 2014

economía andaluza 33 Previsiones Económicas de Andalucía, nº 79, invierno 2014 economía andaluza 33 Previsiones Económicas de Andalucía, nº 79, invierno 1 I I. E c o n o m í a A n d a l u z a 3 1-1 -3 - - Var. intertrimestral. Andalucía Var. interanual. España 1, 1,6, t37 t18 t38

Διαβάστε περισσότερα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα - Γενικά Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Cuál es la fecha de expedición de su (documento)?

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2010 MATEMÁTICAS II PAU XUÑO 010 MATEMÁTICAS II Código: 6 (O alumno/a deber responder só aos eercicios dunha das opcións. Punuación máima dos eercicios de cada opción: eercicio 1= 3 punos, eercicio = 3 punos, eercicio 3 =

Διαβάστε περισσότερα

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré...

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré... - Introduction Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... General opening for an essay/thesis En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré... Για να απαντήσουμε αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου Ruta por Epiro: Ioannina y sus alrededores Día 1 Kostitsi La población de Kostitsi se ubica en la región Epiro de Grecia. Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA

EXERCICIOS DE ÁLXEBRA. PAU GALICIA Maemáicas II EXERCICIOS DE ÁLXEBRA PAU GALICIA a) (Xuño ) Propiedades do produo de marices (só enuncialas) b) (Xuño ) Sexan M e N M + I, onde I denoa a mariz idenidade de orde n, calcule N e M 3 Son M

Διαβάστε περισσότερα

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016

Tema 1. Espazos topolóxicos. Topoloxía Xeral, 2016 Tema 1. Espazos topolóxicos Topoloxía Xeral, 2016 Topoloxía e Espazo topolóxico Índice Topoloxía e Espazo topolóxico Exemplos de topoloxías Conxuntos pechados Topoloxías definidas por conxuntos pechados:

Διαβάστε περισσότερα

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional 1 3 - - Abstract - - - 90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional - - - - - - - - - UNA PROPUESTA DE REFORMA MONETARIA PARA ARGENTINA 91 1 políticas establecidas

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 13 - Agosto de 2013

Nro. 13 - Agosto de 2013 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία - Εισαγωγή ελληνικά Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, ισπανικά Distinguido Sr. Presidente: Εξαιρετικά επίσημη επιστολή, ο παραλήπτης έχει ένα ειδικό τίτλο ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιηθεί αντί του ονόματος του

Διαβάστε περισσότερα

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Τάξη/βαθμίδα: 6η Αριθμός μαθητών στην τάξη: 8 Περιεχόμενο μαθήματος: Οξυγόνο. Θέμα: Άνθρωπος και φύση Ουσίες Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού - Στην είσοδο Me gustaría reservar una mesa para _[número de personas]_ a las _[hora]_. Για να κάνετε κράτηση Una mesa para _[número de personas]_, por favor. Για να ζητήσετε τραπέζι Aceptan tarjetas de

Διαβάστε περισσότερα

πûùôú ÙˆÓ ÃˆÚˆÓ ÙË ÙÈÓÈÎ ÌÂÚÈÎ

πûùôú ÙˆÓ ÃˆÚˆÓ ÙË ÙÈÓÈÎ ÌÂÚÈÎ πûùôú ÙˆÓ ÃˆÚˆÓ ÙË ÙÈÓÈÎ ÌÂÚÈÎ A. VARGAS Á ÂÈÚ ÈÔ ªÂÏ ÙË Copyright 2001 Για την Eλλάδα και όλο τον κόσµο EΛΛHNIKO ANOIKTO ΠANEΠIΣTHMIO Oδός Παπαφλέσσα & Yψηλάντη, 262 22 Πάτρα Tηλ: (061) 314 094, 314 206,

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS PROBLEMAS M.H.S.. 1. Dun resorte elástico de constante k = 500 N m -1 colga unha masa puntual de 5 kg. Estando o conxunto en equilibrio, desprázase

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεράσματα της Έκθεσης για την Ελλάδα

Συμπεράσματα της Έκθεσης για την Ελλάδα Συμπεράσματα της Έκθεσης για την Ελλάδα Conclusiones del Informe sobre Grecia Πρόγραμμα INVOLVE (DG EMPLOYMENT-VS/2015/0379). Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτείται με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή - Διεύθυνση Sr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Sr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Αμερικανική γραφή διεύθυνσης:

Διαβάστε περισσότερα

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece PLEGADORA SERIE PSE AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO La plegadora de la serie PSE, le ofrece una gran variedad de modelos, que comprende

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά - Τα απαραίτητα Podría ayudarme? Παράκληση για βοήθεια Habla inglés? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Habla_[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα No hablo_[idioma]_. Διασαφήνιση ότι δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ισπανικά για τον τουρισμό(α1-α2) Συγγραφέας: Δημήτρης Ε. Φιλιππής

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Υγεία. Υγεία - Έκτακτο περιστατικό. Υγεία - Στο γιατρό. Necesito ir al hospital. Παράκληση για μεταφορά στο νοσοκομείο. Me siento mal.

Ταξίδι Υγεία. Υγεία - Έκτακτο περιστατικό. Υγεία - Στο γιατρό. Necesito ir al hospital. Παράκληση για μεταφορά στο νοσοκομείο. Me siento mal. - Έκτακτο περιστατικό Necesito ir al hospital. Παράκληση για μεταφορά στο νοσοκομείο Me siento mal. Necesito ver a un doctor inmediatamente! Παράκληση για άμεση γιατρική φροντίδα Ayuda! Έκκληση για άμεση

Διαβάστε περισσότερα

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ - Dirección Av. Galileo 110 Colonia Polanco C.P. 12560 México, D.F. Formato de dirección de México: Colonia Código postal + Estado, Ciudad. Av. Galileo 110 12560 Madrid (Madrid) Formato de dirección de

Διαβάστε περισσότερα

POBREZA E CONSELLO ECONÓMICO E SOCIAL. A pobreza e a súa medición: renda, prezos e desigualdade

POBREZA E CONSELLO ECONÓMICO E SOCIAL. A pobreza e a súa medición: renda, prezos e desigualdade c a d e r n o s CONSELLO ECONÓMICO E SOCIAL POBREZA E EXCLUSIÓN SOCIAL A pobreza e a súa medición: renda, prezos e desigualdade Angela Troitiño Cobas Desafíos e respostas en materia de inclusión social

Διαβάστε περισσότερα

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo.

XEOMETRÍA NO ESPAZO. - Se dun vector se coñecen a orixe, o módulo, a dirección e o sentido, este está perfectamente determinado no espazo. XEOMETRÍA NO ESPAZO Vectores fixos Dos puntos do espazo, A e B, determinan o vector fixo AB, sendo o punto A a orixe e o punto B o extremo, é dicir, un vector no espazo é calquera segmento orientado que

Διαβάστε περισσότερα

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio.

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio. HCH HCT HCH HCT Ventiladores helicoidales murales o tubulares, de gran robustez Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice

Διαβάστε περισσότερα

RV 1909 RV 1960. Texto Bizantino Interlineal Griego - Español. Libro: Lucas

RV 1909 RV 1960. Texto Bizantino Interlineal Griego - Español. Libro: Lucas Lc 1 (1:1) επειδηπερ Puesto que πολλοι muchos επεχειρησαν pusieron en mano αναταξασθαι poner en orden διηγησιν relato περι acerca de/(sobre)/(por) των los πεπληροφορηµενων han sido plenamente persuadidos

Διαβάστε περισσότερα

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz:

NÚMEROS COMPLEXOS. Páxina 147 REFLEXIONA E RESOLVE. Extraer fóra da raíz. Potencias de. Como se manexa k 1? Saca fóra da raíz: NÚMEROS COMPLEXOS Páxina 7 REFLEXIONA E RESOLVE Extraer fóra da raíz Saca fóra da raíz: a) b) 00 a) b) 00 0 Potencias de Calcula as sucesivas potencias de : a) ( ) ( ) ( ) b) ( ) c) ( ) 5 a) ( ) ( ) (

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 10 Febrero de 2013

Nro. 10 Febrero de 2013 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado

Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado SUBGERENCIA DE PROGRAMACIÓN Y REGULACIÓN DIRECCIÓN NACIONAL DE SÍNTESIS MACROECONÓMICA www.bce.ec Nro. 30 Cuarto Trimestre

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos - General Πού μπορώ να βρω τη φόρμα για ; Pedir un formulario Πότε εκδόθηκε το [έγγραφο] σας; Pedir la fecha de expedición de un documento Πού εκδόθηκε το [έγγραφο] σας; Pedir el lugar de expedición de

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos - General Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Pedir un formulario Cuál es la fecha de expedición de su (documento)? Pedir la fecha de expedición de un documento Cuál es el lugar de expedición

Διαβάστε περισσότερα

Negocios Encabezamiento e introducción

Negocios Encabezamiento e introducción - Encabezamiento e introducción Español Griego Distinguido Sr. Presidente: Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Muy formal, el destinatario recibe un título especial que debe ser usado junto a su nombre o sustituyéndolo.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΧΗ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Πέμπτη, 16 Ιουνίου 2011 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

A APLICACIÓN DA LEI DE DEPENDENCIA EN GALICIA: EFECTOS SOBRE A XERACIÓN DE EMPREGO

A APLICACIÓN DA LEI DE DEPENDENCIA EN GALICIA: EFECTOS SOBRE A XERACIÓN DE EMPREGO A APLICACIÓN DA LEI DE DEPENDENCIA EN GALICIA: EFECTOS SOBRE A XERACIÓN DE EMPREGO MELCHOR FERNÁNDEZ FERNÁNDEZ / DIANA FERNÁNDEZ MÉNDEZ / ALBERTO MEIJIDE VECINO Universidade de Santiago de Compostela RECIBIDO:

Διαβάστε περισσότερα

Vocabulario unidad 4: La casa

Vocabulario unidad 4: La casa Αγγελία, η: anuncio Ανακαινισμένος, η, ο: renovado Ανεμιστήρα, η: ventilador Άνετος, η, ο: cómodo Αποθήκη, η: almacén, trastero Απορροφητήρας, ο: extractor Αριθμός, ο: número Ασανσέρ, το: ascensor Αυλή,

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές

Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές - Γάμος Felicitaciones. Les deseamos a ambos toda la felicidad del mundo. Συγχαρητήρια για ένα νιόπαντρο ζευγάρι Felicitaciones y los mejores deseos para ambos en el día de su boda. Συγχαρητήρια για ένα

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές

Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές - Γάμος Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Συγχαρητήρια για ένα νιόπαντρο ζευγάρι Θερμά συγχαρητήρια για τους δυο σας αυτήν την ημέρα του γάμου σας. Συγχαρητήρια για ένα νιόπαντρο

Διαβάστε περισσότερα

INDICADORES DEL SISTEMA ESPAÑOL DE CIENCIA, TECNOLOGÍA E INNOVACIÓN INDICADORES DEL SISTEMA ESPAÑOL DE CIENCIA, TECNOLOGÍA E INNOVACIÓN 2014

INDICADORES DEL SISTEMA ESPAÑOL DE CIENCIA, TECNOLOGÍA E INNOVACIÓN INDICADORES DEL SISTEMA ESPAÑOL DE CIENCIA, TECNOLOGÍA E INNOVACIÓN 2014 INDICADORES DEL SISTEMA ESPAÑOL DE CIENCIA, TECNOLOGÍA E INNOVACIÓN 2014 2 Edita: FECYT (Fundación Española para la Ciencia y la Tecnología) Diseño y maquetación: Madridcolor, I.D.S.L. Impresión: Madridcolor,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3)

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙ ΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΡΙΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2004 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΡΕΙΣ (3) Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΧΗ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Πέμπτη, 15 Σεπτεμβρίου 2011

Διαβάστε περισσότερα

Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Financiado por la Unión Europea

Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Financiado por la Unión Europea Συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση Financiado por la Unión Europea Οι αγορές, οι συγχωνεύσεις και οι αναδιαρθρώσεις είναι φαινόμενα που απαντώνται συχνά τόσο σε εθνικό όσο και διεθνές επίπεδο.

Διαβάστε περισσότερα

bab.la Frases: Personal Buenos deseos Español-Griego

bab.la Frases: Personal Buenos deseos Español-Griego Buenos deseos : Matrimonio Felicitaciones. Les deseamos a ambos toda la felicidad del mundo. Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Se usa al felicitar a una pareja de recién casados Felicitaciones

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS

Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS Física P.A.U. VIBRACIÓNS E ONDAS 1 VIBRACIÓNS E ONDAS INTRODUCIÓN MÉTODO 1. En xeral: a) Debúxanse as forzas que actúan sobre o sistema. b) Calcúlase cada forza. c) Calcúlase a resultante polo principio

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά - Τα απαραίτητα Podría ayudarme? Παράκληση για βοήθεια Habla inglés? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Habla_[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα No hablo_[idioma]_. Διασαφήνιση ότι δεν

Διαβάστε περισσότερα

Resorte: estudio estático e dinámico.

Resorte: estudio estático e dinámico. ESTUDIO DO RESORTE (MÉTODOS ESTÁTICO E DINÁMICO ) 1 Resorte: estudio estático e dinámico. 1. INTRODUCCIÓN TEÓRICA. (No libro).. OBXECTIVOS. (No libro). 3. MATERIAL. (No libro). 4. PROCEDEMENTO. A. MÉTODO

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 3. Lípidos. Bioq. Juan Pablo Rodríguez

TEMA 3. Lípidos. Bioq. Juan Pablo Rodríguez TEMA 3 Lípidos Bioq. Juan Pablo Rodríguez Lípidos - Definición Bajo el término Lípidos se agrupan un gran número de compuestos, de estructura química variada, que tienen la propiedad común de ser solubles

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο

Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος. Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο Εργαστήριο λογοτεχνικής μετάφρασης: Cruzando fronteras Συντονισμός: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος Αθήνα, 19 Μαρτίου 2013 Armando Quintero Αρμάντο Κιντέρο Un lugar en el bosque Κάπου στο δάσος Lobo Abuelo cuenta

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003 ΕΙ ΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003 ΕΙ ΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2003 ΕΙ ΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. ΑΠΟ ΟΣΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Χωρίς πράσινο, δεν υπάρχει ποιότητα ζωής. Έχουµε ανάγκη αυτή τη σχέση µε τη φύση γιατί η µη ύπαρξη της,

Διαβάστε περισσότερα

EJERCICIOS TEMA 3. Ejercicio 1 (Pagina 93 Tema 3 ) Contabilidad del empresario

EJERCICIOS TEMA 3. Ejercicio 1 (Pagina 93 Tema 3 ) Contabilidad del empresario EJERCICIOS TEMA 3 Ejercicio 1 (Pagina 93 Tema 3 ) Un empresario inicia en el mes de enero su actividad de comercio al por mayor de relojes. A continuación se detallan las primeras operaciones que realiza.

Διαβάστε περισσότερα

ANÁLISE DO SECTOR DO TRANSPORTE E DA LOXÍSTICA

ANÁLISE DO SECTOR DO TRANSPORTE E DA LOXÍSTICA ANÁLISE DO SECTOR DO TRANSPORTE E DA LOXÍSTICA Actividade de Interese Estatístico (AIE13): Análise estatística de sectores produtivos e da estrutura económica en xeral recollida no Programa estatístico

Διαβάστε περισσότερα

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS

ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS Química P.A.U. ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS ESTRUTURA ATÓMICA E CLASIFICACIÓN PERIÓDICA DOS ELEMENTOS CUESTIÓNS NÚMEROS CUÁNTICOS. a) Indique o significado dos números cuánticos

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ HELLENIC REPUBLIC MINISTRY OF FINANCE REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS 1ο αντίγραφο για την Ελληνική Φορολογική Αρχή 1 st copy for the Hellenic Tax Authority

Διαβάστε περισσότερα

La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización

La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización Gerardo Ramos Vázquez Dr. Egor Maximenko Instituto Politécnico Nacional, ESFM diciembre 2016 Contenido El grupo afín

Διαβάστε περισσότερα

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2006 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο, προσδίδοντάς

Διαβάστε περισσότερα

CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse

CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse CASE: Projeto EDW Enterprise Data Warehouse Objetivos do Projeto Arquitetura EDW A necessidade de uma base de BI mais robusta com repositório único de informações para suportar a crescente necessidade

Διαβάστε περισσότερα

ECOSISTEMAS. biotopo. Biotopo + biocenose biocenose. ecosistema

ECOSISTEMAS. biotopo. Biotopo + biocenose biocenose. ecosistema ECOSISTEMAS biotopo ecosistema Biotopo + biocenose biocenose ECOSISTEMA formado pola interacción BIOTOPO conxunto de MEDIO FÍSICO FACTORES FISICOS E QUIMICOS Temperatura Ph Humidade Salinidade... BIOCENOSE

Διαβάστε περισσότερα

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN

Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN Física P.A.U. GRAVITACIÓN 1 GRAVITACIÓN PROBLEMAS SATÉLITES 1. O período de rotación da Terra arredor del Sol é un año e o radio da órbita é 1,5 10 11 m. Se Xúpiter ten un período de aproximadamente 12

Διαβάστε περισσότερα

f) cotg 300 ctg 60 2 d) cos 5 cos 6 Al ser un ángulo del primer cuadrante, todas las razones son positivas. Así, tenemos: tg α 3

f) cotg 300 ctg 60 2 d) cos 5 cos 6 Al ser un ángulo del primer cuadrante, todas las razones son positivas. Así, tenemos: tg α 3 .9. Calcula el valor de las siguientes razones trigonométricas reduciéndolas al primer cuadrante. a) sen 0 c) tg 0 e) sec 0 b) cos d) cosec f) cotg 00 Solucionario a) sen 0 sen 0 d) cosec sen sen b) cos

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφόρηση σχετικά με το αν πρέπει να πληρώσετε ποσοστά προμήθειας όταν κάνετε ανάληψη σε μια συγκεκριμένη χώρα

Πληροφόρηση σχετικά με το αν πρέπει να πληρώσετε ποσοστά προμήθειας όταν κάνετε ανάληψη σε μια συγκεκριμένη χώρα - Γενικά Can I withdraw money in [country] without paying fees? Puedo sacar dinero en (país) sin pagar comisiones? Πληροφόρηση σχετικά με το αν πρέπει να πληρώσετε ποσοστά προμήθειας όταν κάνετε ανάληψη

Διαβάστε περισσότερα

Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado

Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado SUBGERENCIA DE PROGRAMACIÓN Y REGULACIÓN DIRECCIÓN NACIONAL DE SÍNTESIS MACROECONÓMICA www.bce.ec Nro. 22 Primer trimestre

Διαβάστε περισσότερα

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II

PAU XUÑO 2012 MATEMÁTICAS II PAU Código: 6 XUÑO 01 MATEMÁTICAS II (Responder só aos exercicios dunha das opcións. Puntuación máxima dos exercicios de cada opción: exercicio 1= 3 puntos, exercicio = 3 puntos, exercicio 3= puntos, exercicio

Διαβάστε περισσότερα

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS

MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS 61 MATEMÁTICAS APLICADAS ÁS CIENCIAS SOCIAIS O alumno debe resolver só un exercicio de cada un dos tres bloques temáticos. BLOQUE DE ÁLXEBRA (Puntuación máxima 3 puntos) 1 0 0 1-1 -1 Sexan as matrices

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 6.- BIOMOLÉCULAS ORGÁNICAS IV: ÁCIDOS NUCLEICOS

TEMA 6.- BIOMOLÉCULAS ORGÁNICAS IV: ÁCIDOS NUCLEICOS TEMA 6.- BIMLÉCULAS RGÁNICAS IV: ÁCIDS NUCLEICS A.- Características generales de los Ácidos Nucleicos B.- Nucleótidos y derivados nucleotídicos El esqueleto covalente de los ácidos nucleicos: el enlace

Διαβάστε περισσότερα