Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική"

Transcript

1 1 of 19 6/11/2006 3:38 µµ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Θεωρητικές Σημειώσεις Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική τοῦ Παναγιώτη Δ. Παπαδημητρίου π ρ ό χ ε ι ρ η ἔ κ δ ο σ η, Τὶ εἶναι χρόνος στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική; Τὶ εἶναι ὁ Ἁπλὸς Χρόνος καὶ τὶ εἶναι ὁ Μονὸς Χρόνος; Πῶς γνωρίζεται ἡ ποιότης τῆς μελωδίας; Πῶς καταμετρεῖται ὁ χρόνος στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική; Ἐγὼ λέω ὅτι αὐτὸ ποὺ μᾶς λές ʺ2 κινήσεις = 1 χρόνοςʺ εἶναι δική σου θεωρία! Αὐτὸ ποὺ λένε στὶς παραπάνω ἀναφορὲς εἶναι 1 κίνηση = 1 χρόνος. Τῖ ἔχεις νὰ πεῖς περὶ τούτου; Πῶς νὰ προλάβει τὸ χέρι νὰ χτυπάει τὸν Χρόνο, ὅταν ψέλνουμε τοὺς Κανόνες (σὲ ταχεία ἀγωγή); Ὑπάρχουν ἐπίσης ἄλλες ἀπόψεις στὰ παλαιὰ θεωρητικά; Ἐγὼ λέω ὅτι ὁ Χουρμούζιος δὲν ἀναφέρει τίποτα περὶ καταμετρήσεως τοῦ χρόνου κατὰ ρυθμόν (εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ, δες Μαργαζιώτη, σ ), ἐπειδὴ ἔγραψε Εἰσαγωγικὸ Θεωρητικό. Τὶ ἔχεις νὰ πεῖς περὶ τούτου; Ὑπάρχουν ἐπίσης ἄλλες ἀπόψεις στὰ ὑπόλοιπα θεωρητικὰ ποὺ ἀνέφερες; Εἶναι δυνατὸν νὰ Ψάλλει κάποιος χωρὶς Χρόνο; Τὶ σημαίνει, «μετροῦν τὸν χρόνο κατὰ τὸν ρυθμό, τουτέστιν Εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ»; Ἀνισόχρονη ψαλμωδία Ποιὸς εἰσήγαγε τὸ «εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ» μέτρημα τοῦ χρόνου στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική; Ὑπάρχει Ρυθμός καὶ Συνεπτυγμένος Ρυθμὸς (ἐκ Παραδόσεως) στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική;

2 2 of 19 6/11/2006 3:38 µµ Ἐρώτησις: Τὶ εἶναι χρόνος στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική; 1. Χρύσανθος (Θεωρητικὸν Μέγα τῆς Μουσικῆς 1832, ἔτοιμο πρὸς ἔκδοση περὶ τὸ 1816), σ Χρόνος εἶναι, κατὰ τοὺς φιλοσόφους, καταμέτρησις τῆς κινήσεως τοῦ κινουμένου. [...] 115. Ἕκαστος χαρακτὴρ, ὅς τις φανερόνει ἕνα φθόγγον, ἐξοδεύει ἕνα χρόνον ἡ δὲ Ὑποῤῥοὴ, ἥ τις ἐξοδεύει δύο συνεχεῖς φθόγγους, ἐξοδεύει δύο χρόνους, καὶ λαμβάνει πάλιν ἕκαστος φθόγγος αὐτῆς ἀνὰ χρόνον ἕνα. 2. Χρύσανθος (Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ Πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, 1821), σ. 12. β. Καταμετρεῖται δὲ ὁ χρόνος, μὲ τὸ νὰ κινῆται ἡ χεὶρ ἄνω καὶ κάτω, κρούουσα τὸ γόνυ. Ὁ καιρὸς λοιπὸν, ὁποῦ ἐξοδεύεται ἀπὸ τὴν μίαν κροῦσιν ἕως εἰς τὴν ἄλλην, λογαριάζεται ἕνας χρόνος. 3. Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ (1829), σ. 51. (γʹ.) Ἕνας χαρακτὴρ ἢ μία σύνθεσις ὁποῦ φανερώνει ἕνα φθόγγον, ἐξοδεύει ἕναν χρόνον, ἡ δὲ ὑποῤῥοὴ ὁποῦ φανερώνει δύω συνεχεῖς φθόγγους, ἐξοδεύει δύω χρόνους. (δʹ.) Τὸ κλάσμα, ὅπου ἤθελε τεθῇ, θέλει ὁποῦ ὁ φθόγγος τοῦ χαρακτῆρος νὰ ἐξοδεύει δύω χρόνους, ἕνα διὰ τὸν χαρακτῆρα καὶ ἕνα διὰ τὸ κλάσμα. [...] 4. Παναγιώτης Ἀγαθοκλέους, Θεωρητικόν (Ἀθῆνα 1855), σ. 86. [...] Εἶναι δὲ ὁ χρόνος κατὰ τοὺς Μουσικοὺς καιρὸς, ὅστις ἐξοδεύεται ἀπὸ μιᾶς κρούσεως τῆς χειρός ἕως τῆς ἀκολούθου, ὁμαλῶς κινουμένης πρὸς τὰ ἄνω, καὶ κρουούσης κατὰ τοῦ γόνατος. Μία δὲ κροῦσις καὶ μία ἄρσις εἶναι τὰ συστατικὰ τοῦ χρόνου [...]. 5. Μισαὴλ Μισαηλίδου, Νέον Θεωρητικόν (ἐν Ἀθῆναις 1902), σ. 51. Χρόνος λέγεται ἡ τακτικὴ καὶ σύγχρονος πρὸς τὴν ἐξαγγελίαν ἑκάστου φθόγγου κίνησις τῆς χειρὸς διʹ ἄρσεων καὶ θέσεων. 6. Εὐθυμιάδης, Θεωρητικόν (Θεσσαλονίκη 1997), σ. 20. Ὁ προσδιορισμὸς τῆς διαρκείας τῶν φθόγγων ὀνομάζεται χρόνος. [...] Μία θέσις μαζὶ μὲ τὴν ἑπόμενή της ἄρσι ἀποτελοῦν ἕνα μουσικὸ χρόνο. Εἶναι, λοιπόν, ἡ θέσις καὶ ἡ ἄρσις τὰ δύο ἴσα ἡμιχρόνια τοῦ μουσικοῦ χρόνου.

3 3 of 19 6/11/2006 3:38 µµ 7. Ἀστέριος Κ. Δεβρελῆς (Μέθοδος, Θεσσαλονίκη 1989), σ. 74. Χρόνος λέγεται ἡ σταθερὴ καὶ εὔτακτη κίνηση τοῦ χεριοῦ μὲ ἄρσεις καὶ θέσεις ἀναφορικὰ μὲ τὴν ἐξαγγελία τῶν φθόγγων. Κάθε χαρακτήρας ἔχει ἀξία μιᾶς χρονικῆς μονάδας, δηλαδὴ ἑνὸς χρόνου (μιᾶς θέσης καὶ μιᾶς ἄρσης). Δὲς ἐπίσης [Πρόγραμμα ταχύρρυθμης ἐκμάθησης..., Θεσσαλονίκη 1990)]: Ἀναλυτικὰ παραδείγματα ἁπλοῦ χρόνου, σ. 9, Δημήτριος Ἰωαννίδης, Θεωρητικόν (Ἀθῆναι 2005), σ. 22. ʺ...Χρόνος, λέγεται ἡ διάρκεια ποὺ ἔχει κάθε χαρακτήρας κατὰ τὴν ἐκτέλεσή του. Ὁ χρόνος διαιρεῖται σὲ 2 μέρη: Στὴ Θέση καὶ στὴν Ἄρση. Θέση λέγεται τὸ κάτω σημεῖο τοῦ χρόνου (δηλαδὴ τὸ κτύπημα τοῦ χεριοῦ στὸ τραπέζι ἢ στὸ πόδι μας). Ἄρση λέγεται τὸ πάνω σημεῖο τοῦ χρόνου (δηλαδὴ ὅταν σηκώνουμε τὸ χέρι). Κάθε χαρακτήρας ποσότητος, δικαιοῦται ἕναν (1) ὀλόκληρο χρόνο (δηλαδή μία Θέση καὶ μία Ἄρση). Ἕνας λοιπόν ὀλόκληρος χρόνος, μία θέση καὶ μιὰ ἄρση, ἰσχύουν γιὰ κάθε χαρακτήρα τῆς Β.Μ. Ὅλα τὰ ἄλλα περὶ συνεπτυγμένων μέτρων καὶ ρυθμῶν, εἶναι ἀνυπόστατα τερτίπια τῶν Εὐρωπαϊστῶν καὶ τίποτε ἄλλο ʺ. 9. Θρασύβουλος Στανίτσας (ἀπὸ συνέντευξη, Φεβρ Χρήστος Ἀ. Τσιούνης). «κάθε χαρακτῆρας μὲ ἁπλὸ χρόνο βέβαια ἔχει μιὰ θέση καὶ μιὰ ἄρση». 10. Μὲ ἁπλὰ λόγια, σύμφωνα με τὶς ἀνωτέρω ἀναφορές: Ἕνας Χρόνος = Ἕνας φθόγγος (τὸ ʹ=ʹ σημαίνει ἰσοδυναμεῖ σὲ χρονική διάρκεια). Δύο Χρόνοι = Δύο φθόγγοι ἢ ἕνας φθόγγος μὲ κλάσμα ἢ ἕνας φθόγγος μὲ ἁπλή. κτλ. Έρώτησις: Τὶ εἶναι ὁ Ἁπλὸς Χρόνος καὶ τὶ εἶναι ὁ Μονὸς Χρόνος; Πρόκειται περὶ τοῦ ἰδίου καὶ τοῦ αὐτοῦ πράγματος (δές ἐδώ), ἁπλὰ ὁ ὅρος «μονὸς χρόνος» ἐμφανίζεται στὸ βιβλίο τοῦ κ. Νεραντζῆ ὡς ἐναλλακτικὴ ὀρολογία τοῦ Ἁπλοῦ Χρόνου (δὲς καὶ τὰ ἠχητικὰ παραδείγματα παρακάτω).

4 4 of 19 6/11/2006 3:38 µµ Ἐρώτησις: Πῶς γνωρίζεται ἡ ποιότης τῆς μελωδίας; 1. Χρύσανθος (Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ Πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, 1821), σ. 12. α. Γνωρίζεται τὸ ποιὸν τῆς μελῳδίας διττῶς διὰ τῆς καταμετρήσεως τοῦ χρόνου, ὁποῦ ἐξοδεύεται εἰς τὴν μελῳδίαν, καὶ διὰ τοῦ τρόπου τῆς ἐξαγωγῆς τῶν φθόγγων. Διὰ τοῦτο καὶ αἱ ὑποστάσεις, ἤγουν τὰ σημεῖα διʹ ὧν γράφεται τὸ ποιὸν τῆς μελῳδίας, εἶναι ἄλλαι μὲν ἔγχρονοι, ἄλλαι δὲ, ἄχρονοι. 2. Χουρμούζιος Χαρτοφύλακας (1829), σ. 50 (αʹ). Γνωρίζεται ἡ ποιότης τῆς μελῳδίας διττῶς: ἀπὸ τὴν καταμέτρησιν τοῦ χρόνου, ὁποῦ ἐξοδεύεται εἰς τὴν μελῳδίαν, καὶ ἀπὸ τοῦ τρόπου τῆς ἐξαγωγῆς τῶν φθόγγων. 3. Θεόδωρος Φωκαεύς, Κρηπίς (Θεσσαλονίκη 1912), σ. 23. Ἐρ. Ἡ ποιότης ἁπλῶς ἀπὸ πόσα τινὰ γνωρίζεται; Ἀπ. Ἀπὸ δύο οἷον ἀπὸ τὴν καταμέτρησιν τοῦ χρόνου, ἤγουν τοῦ καιροῦ, ὅστις ἀπερνᾷ εἰς τὴν μελωδίαν, καὶ ἀπὸ τὸν τρόπον τῆς ἐκφωνήσεως τῶν φθόγγων, ἐν ᾧ ψάλλεται τὸ μέλος. 4. Μὲ ἁπλὰ λόγια, σύμφωνα με τὶς ἀνωτέρω ἀναφορές: Ἡ ποιότητα, τὸ ἄκουσμα δηλαδὴ τῆς μελωδίας, ἐξαρτᾶται μόνο ἀπὸ δύο πράγματα: 1. Καταμέτρηση τοῦ χρόνου. 2. Τρόπος ἐξαγωγῆς τῶν φθόγγων ἐνῶ ψάλλουμε τὸ μέλος. Ἐρώτησις: Πῶς καταμετρεῖται ὁ χρόνος στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική; 1. Χρύσανθος (Θεωρητικὸν Μέγα τῆς Μουσικῆς 1832, ἔτοιμο πρὸς ἔκδοση περὶ τὸ 1816), σ [...]. Ἐν ᾧ λοιπὸν ἀπαγγέλεται τὸ μέλος, ἄς κινῆται ἤ ὁ ποῦς [σημ. ΠΔΠ: εἴμαστε κατὰ τῆς κινήσεως τοῦ ποδός], ἤ ἡ χεὶρ τοῦ μουσικοῦ πρὸς τὰ ἄνω καὶ πρὸς τὰ κάτω, κρούουσα τὸ γόνυ καὶ μετρουμένη ἡ κίνησις τῆς χειρός, ἀποδίδει τὸν χρόνον διότι ὁ καιρὸς ὅς τις ἐξοδεύεται ἀπὸ τὴν μίαν κροῦσιν ἕως εἰς τὴν ἄλλην, λογαριάζεται ἕνας χρόνος.

5 5 of 19 6/11/2006 3:38 µµ 2. Χρύσανθος (Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ Πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, 1821), σ. 12. β. Καταμετρεῖται δὲ ὁ χρόνος, μὲ τὸ νὰ κινῆται ἡ χεὶρ ἄνω καὶ κάτω, κρούουσα τὸ γόνυ. Ὁ καιρὸς λοιπὸν, ὁποῦ ἐξοδεύεται ἀπὸ τὴν μίαν κροῦσιν ἕως εἰς τὴν ἄλλην, λογαριάζεται ἕνας χρόνος. 3. Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ (1829), σ. 51. (βʹ.) Καταμετρεῖται δὲ ὁ χρόνος μὲ τὸ νὰ κινῆται ἡ χεὶρ ἄνω καὶ κάτω, κρούουσα τὸ γόνυ. Λοιπόν ὁ καιρός, ὁποῦ ἐξοδεύεται ἀπὸ τὴν μίαν κροῦσιν ἕως τὴν ἄλλην λογαριάζεται ἕνας χρόνος. 4. Θεόδωρος Φωκαεύς, Κρηπίς (Θεσσαλονίκη 1912), σ. 29, σ. 30, σ. 31. [...] Μετρεῖται ὁ χρόνος ἤγουν ὁ καιρὸς εἰς τὴν Μουσικὴν ὅταν ἡ χεὶρ κινῆται κάτω καὶ ἄνω μὲ εὐταξίαν τύπτουσα τὸ γόνυ ὁ δαπανώμενος καιρὸς λοιπὸν τῆς πρώτης θέσεως, ἤγουν τοῦ κρούσματος, ὅστις γίνεται διὰ τῆς χειρός, ἕως τὴν τελείαν ἄρσιν, ὅπου ἄρχεται ἡ χεὶρ νὰ καταβαίνῃ πρὸς τὴν θέσιν, ἐννοεῖται ἕνας χρόνος καί, ἄρχεται νὰ μετρεῖται ὁ δεύτερος διὰ τοῦτο τὸ ἐκτελεστικὸν αἴτιον τοῦ χρόνου εἶναι ἡ πᾶσα κροῦσις, εἴτε τῆς ἐμφώνου Μουσικῆς εἴτε τῶν ὀργάνων [...] 5. Δημήτριος Ἐμμ. Νεραντζῆς, Συμβολή στὴν ἐρμηνεία τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μέλους (Ἠράκλειον Κρήτης 1997), σ : [...] Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ αἰώνα μας ἡ μουσική μας δανείστηκε ἀπὸ τὴν εὐρωπαϊκὴ τὸ γνωστὸ τρόπο ποὺ μετροῦμε τὸ 2σημο, 3σημο καὶ 4σημο ρυθμό. Ὁ Ἰούλιος Ἔνιγγ στὸ ʺἐγχειρίδιο φωνητικῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆςʺ στὸ κεφάλ. ʺπερὶ ρυθμοῦʺ (σελ ) γράφει ότι: «Ὁ δίμετρος ρυθμὸς ἔχει θέσιν καὶ ἄρσιν. Ἕν ἰσχυρὸν καὶ ἕν ἀσθενὲς πάθος. Ὁ τρίμετρος ἔχει θέσιν, ἠμίαρσιν καὶ ἄρσιν. Ἕν ἰσχυρόν, ἕν ἀσθενές καὶ ἕν ἀσθενέστατον. Ὁ τετράμετρος ἔχει θέσιν, ἠμίαρσιν, δευτέραν ἠμίαρσιν καὶ ἄρσιν. Ἕν ἰσχυρὸν πάθος, ἕν ἀσθενές, ἕν ημιϊσχυρόν καὶ ἕν ἀσθενέστατον». Οἱ πιὸ πάνω κανόνες ρυθμικῆς ἔκφρασης ἔχουν ἐφαρμογὴ μόνο στὴ χορευτικὴ μουσική. Στὴν Ἐκκλησία πρέπει να μετροῦμε μὲ διακριτικότητα μονὸ χρόνο. Εἶναι ἀνώφελο νὰ μετροῦμε τὸ χρόνο μὲ τὶς κινήσεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς, γιατὶ ἐνὼ ὁ χρόνος εἶναι ἴδιος, χάνεται ὁ παλμὸς τοῦ μονοῦ χρόνου, ποὺ δίνει στὸ μέλος ἰδιαίτερη χάρη. Ὁ μονὸς χρόνος εἶναι ἡ ψυχὴ τοῦ μέλους. Οἱ χτύποι στὸ μονὸ χρόνο εἶναι ἰσόχρονοι ἀντίθετα μὲ τὶς κινήσεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς, ὅπου εἶναι ἀδύνατο νὰ πετύχεις παλμὸ λόγῳ τῆς ἰσχυρῆς θέσης καὶ τῆς ἀσθενοῦς ἄρσης. [...] 6. Παναγιώτης Ἀγαθοκλέους, Θεωρητικόν (Ἀθῆνα 1855), σ. 86. Ὅλα τὰ ἐκκλησιαστικὰ μέλη ψάλλονται διʹ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ χρόνου, τοῦ ἔχοντος

6 6 of 19 6/11/2006 3:38 µµ δηλαδὴ τὴν κίνησιν τῆς χειρὸς ἴσην, διʹ ἑνὸς καὶ τοῦ αὐτοῦ ῥυθμοῦ, χωρὶς ἄλλων ῥυθμικῶν ποικιλιῶν [ΠΔΠ: μὲ αὐτὸ νομίζουμε ἐπεξηγεῖ τὸ προηγούμενο, δηλ. ψάλλουμε ἀπλῶς κινώντας τὴν χεῖρα ἄνω καὶ κάτω, χωρὶς τὶς ποικιλίες τῆς Εὐρωπαϊκῆς καὶ Ἐξωτερικῆς μουσικῆς, ὅπου χρησιμοποιοῦνται ἀκόμη καὶ αἱ δύο χεῖρες καὶ οἱ δύο πόδες (!) γιὰ τὴν καταμέτρηση τοῦ χρόνου, τὴν ὁποῖαν καταμέτρησιν χρόνου τὴν ταυτίζουν μὲ τὸν ρυθμό] διότι ἡ ἐκκλησιαστικὴ μουσικὴ εἶναι μελῳδία, ἤτοι ἄῤῥυθμος πλοκὴ φθόγγων. Καὶ διὰ τοῦτο ἐνταῦθα λόγος περὶ ῥυθμικῆς δὲν γίνεται. 7. Κυριακὸς Φιλοξένους, Θεωρητικόν (Κωνσταντινούπολη, 1859), σ Μετρεῖται ὁ χρόνος καθʹ ἡμᾶς ψάλλοντας μὲν ἐν καιρῷ τῷ δέοντι καὶ εἰς τὴν Ἐκκλησίαν ἐπὶ τοῦ ἀέρος, ἐν δὲ τῇ παραδόσει, καθὼς καὶ εἰς τοὺς ἐξωτερικοὺς μουσικοὺς, ἐπὶ τῶν γονάτων, ἢ ἐπὶ τῆς τραπέζης, ὄχι ὅμως καὶ ὡς τὰ μέτρα ἐκείνων κατὰ τὸν ἐλάχιστον καὶ μείζονα, ἢ μακρὸν καὶ βραχὺν χρόνον, ἀλλʹ ἁπλῶς καὶ μονοτρόπως διὰ κινήσεως τῆς μιᾶς χειρός. Διότι οἱ Τουρκοάραβες μεταχειρίζονται τὸν χρόνον εἰς τὰς αὐτῶν παραδόσεις διὰ τῆς κινήσεως τῶν δύο χειρῶν, φανερόνοντες διὰ τῶν χαρακτηριστικῶν σημείων τούτων Ο Ι, τὴν ἄρσιν καὶ θέσιν ἑνὸς ἑκάστου χρόνου [...]. 8. Εὐθυμιάδης (Θεσσαλονίκη 1997), σ. 20. Τὸ μέτρημα τοῦ χρόνου γίνεται μὲ ἰσόχρονες ρυθμικὲς κινήσεις τοῦ χεριοῦ πρὸς τὰ ἐπάνω καὶ πρὸς τὰ κάτω. Ἡ κίνησις τοῦ χεριοῦ πρὸς τὰ ἐπάνω ὀνομάζεται ἄρσις. Ἡ κίνησις τοῦ χεριοῦ πρὸς τὰ κάτω ὀνομάζεται θέσις. Μία θέσις μαζὶ μὲ τὴν ἑπόμενή της ἄρσι ἀποτελοῦν ἕνα μουσικὸ χρόνο. [...] Ἄν τὸ χέρι μας, ποὺ ἐκτελεῖ τὶς κινήσεις τῆς θέσεως καὶ τῆς ἄρσεως, χτυπᾶ σὲ κάθε θέσι σʹ ἕνα σταθερὸ ἐμπόδιο (στὸ γόνατο, στʹ ἄλλο μας χέρι, στὸ θρανίο κλπ), κάθε χτύπος σημειώνει κιʹ ἕνα μουσικὸ χρόνο ἢ, ὅπως ἀπλούστερα λέμε, ἕνα χρόνο, γιατὶ γιὰ νὰ ἐπακολουθήση ὁ ἑπόμενος χτύπος, τὸ χέρι μας θὰ κινηθῆ, ἀναπόδραστα, πρὸς τὰ ἐπάνω, ἐκτελῶντας, κατʹ αὐτὸν τὸν τρόπο, καὶ τὴν ἄρσι. 9. Παναγιωτόπουλος (Ἀθῆναι 1997 στʹ ἔκδοσις), σ Ὁ χρόνος καταμετρεῖται συνήθως μὲ κροῦσιν τῆς δεξιᾶς χειρὸς ἐπὶ τοῦ γόνατος (ὅταν ὁ ψάλλων κάθηται) ἢ ἐπὶ τῆς παλάμης τῆς ἀριστερᾶς χειρός [ΠΔΠ: ἢ καὶ ἀπλὰ χτυπώντας ἐλαφρὰ τὸν δείκτη στὸ βιβλίο]. Ἑπομένως διὰ τὴν καταμέτρησιν ἡ χεὶρ κινεῖται πρὸς τὰ κάτω καὶ πρὸς τὰ ἄνω. Καὶ ἡ μὲν πρὸς τὰ κάτω κίνησις τῆς χειρὸς λέγεται θέσις, ἡ δὲ πρὸς τὰ ἄνω ἄρσις. Εἶναι δὲ ἐντελῶς ἰσόχρονοι αἱ δύο αὐταὶ κινήσεις καὶ διὰ τοῦτο ἕκαστος χρόνος ἀποτελεῖται ἀπὸ δύο ἴσα μέρη ἢ ἠμιχρόνια. [Καὶ δίνει λεπτομερέστατη περιγραφὴ μετὰ διαγράματος] 10. Δημήτριος Ἰωαννίδης, Θεωρητικόν (Ἀθῆναι 2005), σ. 25. Ἔστω δύο ἴσα μὲ ἀρχικὴ μαρτυρία Νη: «Χτυπάμε τὸ χέρι κάτω καὶ λέμε Νη. Τὸ η τὸ βαστᾶμε μέχρι τὸ χέρι μας νὰ φτάσει στὸ πάνω σημεῖο τῆς ἄρσης. Τὸ ξαναχτυπᾶμε

7 7 of 19 6/11/2006 3:38 µµ καὶ ἐπαναλαμβάνουμε τὰ ἴδια ὅπως πρῶτα». Ἔστω πάλι δύο ἴσα μὲ ἀρχικὴ μαρτυρία Νη, καὶ στὸ δεύτερο ἴσον ὑπάρχει γοργόν: «Χτυπώντας τὸ χέρι στὴ θέση, προφέρουμε Νη καὶ μέχρι νὰ φτάσει στὸ πιὸ ψηλὸ σημεῖο (τὸ χέρι μας) τῆς ἄρσης, λέμε πάλι Νη». 11. Ἀστέριος Κ. Δεβρελῆς (Πρόγραμμα ταχύρρυθμης ἐκμάθησης..., Θεσσαλονίκη 1990), σ. 9, 10. Ἀναλυτικὰ παραδείγματα ἁπλοῦ χρόνου, σ. 9, Ἠχητικὰ παραδείγματα: Ἠχητικὸ παράδειγμα ἀπὸ μάθημα τοῦ κ. Δημητρίου Νεραντζῆ Ἠχητικὸ παράδειγμα ἀπὸ μάθημα τοῦ κ. Δημητρίου Ἰωαννίδη. Ἠχητικὸ παράδειγμα ἀπὸ πρόβα τῆς χορωδίας τοῦ Θρασυβούλου Στανίτσα. 13. Καταμέτρηση τοῦ Χρόνου στὴν Ἐκκλησία: Ἂς σημειωθεῖ ἐδὼ, πρὸς ἀποφυγὴν παρεξηγήσεων, ὅτι αὐτοὶ ποὺ μαθαίνουν τὴν παραδοσιακὴ καταμέτρηση τοῦ Χρόνου, μετὰ ἀπὸ περίπου 1 2 χρόνια ἐκμάθησης (ὄντας ἀκόμη μαθητές) «μπαίνει» ὁ Χρόνος «μέσα τους», καὶ πλέον δὲν μετράνε εἴτε ψάλλουν ἀργὰ, εἴτε γρήγορα μέλη καὶ ἐν τούτοις ψάλλουν ρυθμικώτατα. Ὡς ἐκ τούτου δὲν μετροῦν στὴν Ἐκκλησία. Κατʹ ἄκραν οἰκονομίαν θὰ μποροῦσε κάποιος ἀρχάριος νὰ μετράει τὸν χρόνο, διακριτικότατα, χτυπῶντας ἀπλὰ τὸ δάχτυλό του ἐπὶ τοῦ μουσικοῦ βιβλίου ἢ ἐπὶ τοῦ στηρίγματος τῶν βιβλίων τοῦ Ἀναλογίου. Ἐρώτησις: Ἐγὼ λέω ὅτι αὐτὸ ποὺ μᾶς λές ʺ2 κινήσεις = 1 χρόνοςʺ εἶναι δική σου θεωρία! Αὐτὸ ποὺ λένε στὶς παραπάνω ἀναφορὲς εἶναι 1 κίνηση = 1 χρόνος. Τῖ ἔχεις νὰ πεῖς περὶ τούτου; Ἀπὸ ὅλες τὶς παραπάνω ἀναφορὲς θὰ πάρω ὡς παράδειγμα τὸ τοῦ Χρυσάνθου (Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ Πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, 1821), σ. 12), διότι καὶ οἱ ἄλλες τὰ ἴδια λένε: Λέει στὸ πρωτότυπο: «Καταμετρεῖται δὲ ὁ χρόνος, μὲ τὸ νὰ κινῆται ἡ χεὶρ ἄνω καὶ κάτω, κρούουσα τὸ γόνυ. Ὁ καιρὸς λοιπὸν, ὁποῦ ἐξοδεύεται ἀπὸ τὴν μίαν κροῦσιν ἕως εἰς τὴν ἄλλην, λογαριάζεται ἕνας χρόνος.»

8 8 of 19 6/11/2006 3:38 µµ Δηλαδὴ μὲ ἀπλὰ λόγια, καταμετρεῖται ὁ χρόνος μὲ τὸ νὰ κινεῖται τὸ (ἕνα καὶ τὸ αὐτό) χέρι πάνω καὶ κάτω, χτυπώντας τὸ (ἕνα καὶ τὸ αὐτό) γόνατο. Ὁ καιρὸς λοιπόν που δαπανᾶται ἀπὸ τὸ ἕνα χτύπημα μέχρι τὸ ἐπόμενο, λογαριάζεται ἕνας χρόνος. Λέει λοιπόν ὅτι Ἕνας χρόνος = Καιρός ἀπὸ τὸ ἕνα χτύπημα μέχρι τὸ ἐπόμενο. Πόσες λοιπὸν κινήσεις θὰ κάνουμε ἀπὸ τὸ ἕνα χτύπημα μέχρι τὸ ἐπόμενο, δεδομένου ὅτι τὸ χέρι κινείται πάνω κάτω καὶ χτυπάει πρὸς τὰ κάτω τὸ γόνατο; Σαφῶς δύο. Ἄρα ʺ2 κινήσεις = 1 χρόνοςʺ. Ἐρώτησις: Πῶς νὰ προλάβει τὸ χέρι νὰ χτυπάει τὸν Χρόνο, ὅταν ψέλνουμε τοὺς Κανόνες (σὲ ταχεία ἀγωγή); Αὐτὸ εἶναι λογικὴ ἀπορία αὐτῶν ποὺ ἔχουν διδαχθεῖ νὰ μετροῦν τὸν χρόνο «εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπω». Γιὰ κάποιον ὅμως ποὺ ἔχει διδαχθεῖ ἀπὸ μαθητὴς τὸ παραδοσιακὸ μέτρημα τοῦ χρόνου (ἀκόμη και γιὰ τοὺς τριτοετεῖς μαθητές ποὺ ἔχουν διδαχθεῖ παραδοσιακά), αὐτὸ ἀκούγεται ἀστεῖο. Ὁ λόγος εἶναι ὅτι μετρώντας κάποιος τὸν χρόνο παραδοσιακά (μετρώντας Ἁπλὸ Χρόνο ἢ ἰσοδύναμα μονὸ χρόνο ὅπως τὸν ἀποκαλεῖ ὁ κ. Νεραντζῆς), μετὰ ἀπὸ περίπου 1 2 χρόνια ἐξάσκησης «μπαίνει» τὸ μέτρημα «μέσα του», καὶ πλέον δὲν χρειάζεται νὰ μετράει (!) εἴτε ψέλνει ἀργὰ, εἴτε γρήγορα μέλη. Ἐρώτησις: Ὑπάρχουν ἐπίσης ἄλλες ἀπόψεις Καταμετρήσεως τοῦ Χρόνου στὰ παλαιὰ θεωρητικά; 1. Θεόδωρος Φωκαεύς, Κρηπίς (Θεσσαλονίκη 1912, ἀπὸ τὴν βʹ ἔκδοση τοῦ αʹ ἔκδοση 1842). Δὲν μιλάει καθόλου γιὰ ἄλλη καταμέτρηση χρόνου (π.χ. εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ) πέραν τῆς προαναφερθεῖσης (σ. 29), σύμφωνα μὲ τὴν ἔρευνά μας. Νὰ σημειώσουμε ὅτι ἡ Κρηπίδα τοῦ Φωκαέως ἦταν τὸ κατὰ κόρον χρησιμοποιούμενο θεωρητικὸ βιβλίο πρὸ τῆς ἐπικρατήσεως τοῦ βιβλίου τοῦ Μαργαζιώτου.

9 9 of 19 6/11/2006 3:38 µµ 2. Χουρμούζιος Χαρτοφύλαξ (1829). Δὲν μιλάει καθόλου γιὰ ἄλλη καταμέτρηση χρόνου (π.χ. εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ) πέραν τῆς προαναφερθεῖσης (σ. 51), σύμφωνα μὲ τὴν ἔρευνά μας. 3. Χρύσανθος (Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ Πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, 1821). Δὲν μιλάει καθόλου γιὰ ἄλλη καταμέτρηση χρόνου (π.χ. εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ) πέραν τῆς προαναφερθεῖσης (σ. 12), σύμφωνα μὲ τὴν ἔρευνά μας. 4. Χρύσανθος (Θεωρητικὸν Μέγα τῆς Μουσικῆς, ἔτοιμο πρὸς ἔκδοση περὶ τὸ 1816). Ὁ Χρύσανθος στὸ «Θεωρητικὸν Μέγα τῆς Μουσικῆς» (σὲ ἀντιπαράθεση μὲ τὸ ἄλλο ποὺ τιτλοφορεῖται τῆς «Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς»), μιλάει γιὰ τέσσερις (4) διαφορετικὲς καταμετρήσεις χρόνου, καὶ σύγχυσε τὸν Ἱεροψαλτικὸ κόσμο τῆς μετὰ ἀπὸ αὺτόν ἐποχῆς: α. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Αʹ Περὶ τῆς ἐν τῇ Μελῳδίᾳ ποιότητος, σ. 52: «Ἐν ᾧ λοιπὸν ἀπαγγέλεται τὸ μέλος, ἂς κινῆται ἢ ὁ ποῦς, ἢ ἡ χεὶρ τοῦ μουσικοῦ πρὸς τὰ ἄνω καὶ πρὸς τὰ κάτω, κρούουσα τὸ γόνυ καὶ μετρουμένη ἡ κίνησις τῆς χειρός, ἀποδίδει τὸν χρόνον διότι ὁ καιρὸς ὅς τις ἐξοδεύεται ἀπὸ τὴν μίαν κροῦσιν ἕως εἰς τὴν ἄλλην, λογαριάζεται ἕνας χρόνος». Αὐτὴ ἡ μέθοδος εἶναι ὁ γνωστὸς μας ἁπλὸς χρόνος (ἢ ἰσοδύναμα μονὸς χρόνος κατὰ τὸν κ. Νεραντζῆ). Παρακάτω, στὸ Βʹ Κεφάλαιον, Περὶ Ὑποστάσεων, καὶ στὴν 127 (σ. 56, 57), ἐπεξηγεῖ ὁ Χρύσανθος τὴν παραπάνω μέθοδο ἐπὶ τὴν συμπλοκή ἑνὸς ἴσου μετὰ ἀποστρόφου ποὺ ἔχει γοργόν καὶ ἁπλήν (τοῦ ἴσου προηγεῖται βαρεῖα). Φαίνεται ἐδὼ καθαρὰ ὅτι ὁ Χρύσανθος ὀμιλεῖ γιὰ τὴν ἐκκλησιαστικὴ μουσική, καὶ ἀπὸ τὸ παράδειγμα καταμέτρησης τοῦ Χρόνου στὰ σημάδια τῆς Βυζαντινῆς μουσικῆς, καὶ ἀπὸ τὴν φράση «ἐν ᾧ λοιπὸν ἀπαγγέλεται τὸ μέλος», καὶ ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι γιὰ αὐτὴν τὴν μέθοδο καὶ μόνο ὀμιλεῖ στὸ μεταγενέστερο θεωρητικό του «τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς» τὸ ἀποκαλούμενο καὶ «μικρό». β. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤʹ Περὶ Χρόνων, σ. 65, 66: «Μετροῦνται δὲ οἱ χρόνοι διὰ τῆς θέσεως, καὶ διὰ τῆς ἄρσεως. Καὶ ὅταν μὲν ὁ ἐλάχιστος χρόνος εἶναι ἐν τῇ θέσει, σημαίνεται τὸ 0 ὅταν δὲ ἐν τῇ ἄρσει, τῷ 1 καὶ διὰ τὴν μὲν θέσιν πλήττομεν τὸ δεξιὸν γόνυ μὲ τὴν

10 10 of 19 6/11/2006 3:38 µµ δεξιὰν χεῖρα διὰ δὲ τὴν ἄρσιν πλήττομεν τὸ ἀριστερὸν γόνυ μὲ τὴν ἀριστερὰν χεῖρα [ὑποσ. αʹ. Εἰ ἔστιν ἄρσις, πῶς πλήττομεν τὸ γόνυ; Οἱ μὲν παλαιοὶ ἐγυμνάζοντο τοὺς ῥυθμοὺς μὲ ἄλλον τρόπον ἡμεῖς ὅμως ζητοῦντες τὸ εὔκολον, ἀκολουθοῦμεν τὸν τωρινὸν τρόπον]. Προφέρομεν δὲ διὰ τὴν γύμνασιν τοῦ ῥυθμοῦ εἰς τοὺς ἀρχαρίους τὴν μὲν κροῦσιν τῆς θέσεως, Δούμ τὴν δὲ κροῦσιν τῆς ἄρσεως, Τέκ [ὑποσ. βʹ. Ὀθωμανικαὶ λέξεις εἶναι τὸ Δοὺμ, καὶ τὸ Τέκ. Αἱ δὲ τοιαῦται προφοραὶ γίνονται, ἕως οὗ νὰ γυμνασθῇ ὁ μαθητὴς τὸν ῥυθμόν. Ἔπειτα σιωπῶνται μὲν αὐταὶ, λέγονται δὲ αἱ συλλαβαὶ τοῦ ᾄσματος]. Παρακάτω, στὴν 153 (σ. 68), ἐπεξηγεῖ ὁ Χρύσανθος τὴν Δούμ Τέκ μέθοδο ἐπὶ τὸ παράδειγμα ἑνὸς ποδός (παρότι τοὺς πόδες τοὺς ἀναλύει στὸ ἀμέσως ἐπόμενο κεφάλαιο). Αὐτὸ τὸ μέτρημα τοῦ χρόνου ἀναφέρεται στοὺς Τούρκους τραγουδιστές ἀπὸ τὶς Popescu Judetz & Sirli, σ.15, καὶ οἱ λέξεις Δοὺμ καὶ Τὲκ εἶναι δανεισμένες ἀπὸ τὰ τούρκικα οὐσούλια. Ἐπίσης δές [Touma, The music of the Arabs, σ. 49]. Παρόμοια γράφει καὶ ὁ Κυριακὸς Φιλοξένους (Θεωρητικὸν στοιχειώδες..., σ. 43): «Διότι οἱ Τουρκοάραβες μεταχειρίζονται τὸν χρόνον εἰς τὰς αὐτῶν παραδόσεις διὰ τῆς κινήσεως τῶν δύο χειρῶν, φανερόνοντες διὰ τῶν χαρακτηριστικῶν σημείων τούτων Ο Ι, τὴν ἄρσιν καὶ θέσιν ἑνὸς ἑκάστου χρόνου. Καὶ τὸ μὲν Ο, παριστάνει τὴν θέσιν, διὰ τὸ ὁποῖον ἐκφωνοῦσι τό, Τούμ τὸ δε Ι, τὴν ἄρσιν, διὰ τὸ ὁποῖον ἐκφωνοῦσι τό, Τέκ». Φαίνεται ἐπίσης ὅτι ὁ Χρύσανθος ἐδὼ γράφει γιὰ τὴν ἐξωτερικὴ μουσική: «λέγονται δὲ αἱ συλλαβαὶ τοῦ ᾄσματος» (ἄλλωστε το Μέγα Θεωρητικὸ εἶναι τῆς «Μουσικῆς», καὶ ὄχι τῆς «Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς» ὡς τὸ ἕτερον καὶ μεταγενέστερον θεωρητικὸν τοῦ Χρυσάνθου). Οὐδὲν τὸ παράξενον, καθότι λίγο νωρίτερα οἱ πρώτοι ποὺ (εἶναι γνωστὸ ὅτι) εἶχαν ἀσχοληθεῖ μὲ τὴν σύγκριση Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς καὶ Ἐξωτερικῆς ἦσαν οἱ Παναγιώτης Χαλάτζογλου (Πρωτοψάλτης τῆς Μ.τ.Χ.Ε.) στὰ περίπου 1720, καὶ ὁ μαθητὴς του Κύριλλος Μαρμαρινός (Ἀρχιεπίσκοπος Τῆνου) περίπου στὰ 1750 [Popescu Judetz & Sirli]. Ἂς μὴν ξεχνάμε ὅτι ὁ Χρύσανθος τύγχανε, κατὰ τὸν Γεώργιο Παπαδόπουλο (σ. 333), «ἐγκρατὴς ἐν μέρει καὶ τῆς εὐρωπαϊκῆς καὶ ἀραβοπερσικῆς μουσικῆς, χειριζόμενος δὲ δεξιῶς τὸν εὐρωπαϊκὸν πλαγίαυλον καὶ τὸ ἀραβοπερσικὸν νέϊ», καὶ ὡς ἐκ τούτου καὶ ἀπὸ τὸ Μέγα Θεωρητικό του δὲν λείπουν ἐκτενεῖς ἀναφορὲς στὶς ἐν λόγῳ μουσικές (τὸ πρόβλημα εἶναι ὅτι δὲν κάνει σαφὴ διάκριση στὸ Μέγα Θεωρητικό του τῆς «Μουσικῆς», μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἔχει προκαλέσει μεγίστη σύγχυση). γ. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ηʹ Περὶ Μέτρων, σ. 72, 73:

11 11 of 19 6/11/2006 3:38 µµ «Μίαν μὲν θέσις, μία δὲ ἄρσις, αἵτινες μετροῦσι χρόνους δύο, συγκροτοῦσι τὸ μέτρον ὅπερ σημαίνεται διὰ τοῦ 2. Κρούομεν δὲ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον ἅπαξ μὲν τὸ γόνυ, ἅπαξ δὲ τὸν ἀέρα. Ταυτίζεται δὲ τοῦτο τὸ μέτρον μὲ τὸν Προκελευσματικὸν πόδα 0 1. Μία μὲν θέσις, δύο δὲ ἄρσεις, αἵτινες μετροῦσι χρόνου τρεῖς, συγκροτοῦσι τὸ μέτρον ὅπερ σημαίνεται διὰ τοῦ 3. Κρούομεν δὲ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον, ἅπαξ μὲν τὸ γόνυ, δὶς δὲ τὸν ἀέρα ἤ ἅπαξ μὲν τὸ γόνυ βραχέως, ἅπαξ δὲ τὸν ἀέρα μακρῶς, καὶ τότε ταυτίζεται τοῦτο μέτρον μὲ τὸν Ἴαμβον πόδα 0 1ʹ. Δύο μὲν θέσεις, δύο δὲ ἄρσεις, αἵτινες μετροῦσι χρόνους τέσσαρας, συγκροτοῦσι τὸ μέτρον ὅπερ σημαίνεται διὰ τοῦ 4. Κρούομεν δὲ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον, δὶς μὲν τὸ γόνυ, δὶς δὲ τὸν ἀέρα. Ταυτίζεται δὲ τοῦτο τὸ μέτρον μὲ τὸν διπλοῦν προκελευσματικὸν πόδα Δύο μὲν θέσεις, ἄρσεις δὲ τρεῖς, μετροῦσαι χρόνους πέντε, συγκροτοῦσι τὸ μέτρον ὅπερ σημαίνεται διὰ τοῦ 5. Κρούομεν δὲ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον, δὶς μὲν τὸ γόνυ, τρὶς δὲ τὸν ἀέρα, πρὸς δεξιὰ, πρὸς ἀριστερὰ, καὶ πρὸς τὰ ἄνω εἰδὲ κρούομεν θέσιν μακρὰν, θέσιν βραχεῖαν, καὶ ἄρσιν μακρὰν, ταὐτίζεται τοῦτο τὸ μέτρον μὲ τὸν πόδα, ὀνομαζόμενον Παίων διάγυιος 0ʹ 0 1ʹ. Δύο μὲν θέσεις, ἄρσεις δὲ τέσσαρες μετροῦσι χρόνους ἕξ, συγκροτοῦσι τὸ μέτρον, ὅπερ σημαίνεται διὰ τοῦ 6. Κρούομεν δὲ εἰς τοῦτο τὸ μέτρον, δὶς μὲν τὸ γόνυ, τρὶς δὲ τὸν ἀέρα, πρὸς δεξιὰ πρὸς ἀριστερὰ, καὶ πρὸς τὰ ἄνω μακρῶς. Εἶναι προσέτι καὶ ἄλλα μέτρα εἰς τὴν χρῆσιν τῶν Εὐρωπαίων μουσικῶν, τὰ ὁποῖα ὀνομάζονται Σύνθετα [σημ. τὰ εὐρωπαϊκὰ σύνθετα μέτρα ἀντιστοιχοῦν στὸν συνεπτυγμένο ρυθμό, Μαργαζιώτης σ. 62] ταῦτα ἐπειδὴ ἀχρηστοῦσι παρʹ ἡμῖν, σιωπῶνται». Εἶναι φανερὸ ὅτι ἡ θεωρία αὔτη εἶναι αὐτὴ τῆς Εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς «τῶν Εὐρωπαίων μουσικῶν» (τὴν ὁποῖαν ἀσφαλῶς κατείχε ὁ Χρύσανθος) μὲ ἁπλὴ παράθεση παραδειγμάτων ἀρχαίας ἑλληνικῆς μουσικῆς ὅταν μιλάει γιὰ μέτρημα ποδῶν (τὸ ὁποῖο τὸ ἀνέφερε καὶ στὸ (β) ). δ. ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θʹ Περὶ Ῥυθμῶν, σ. 78: «Οἱ δὲ Ὀθωμανοὶ ἔχουσι ῥυθμοὺς τριάκοντα δύο σχεδὸν, ἀπὸ τοὺς ὁποίους παρακαταλέγομεν δώδεκα τοὺς ἀπλουστέρους καὶ εὐχρηστοτέρους. Μεταχειρίζονται δὲ καὶ ἕτερα δύο σημεῖα, τὰ 2, 1. Καὶ τὸ μὲν 2 φανερόνει δύο χρόνους βραχεῖς, θέσιν καὶ ἄρσιν τὸ δὲ 1, χρόνους βραχεῖς τέσσαρας καὶ τὸ μὲν 2 προφέρεται τεκὲ, καὶ κρούει πρῶτον τὸ γόνυ τὸ δεξιὸν, ἔπειτα τὸ ἀριστερόν. Τὸ δὲ 1 προφέρεται τεέκ, καὶ κρούει πρῶτον τῇ ἀριστερᾷ τὸ ἀριστερὸν γόνυ, καὶ ἔπειτα

12 12 of 19 6/11/2006 3:38 µµ ἀμφοτέροις ἀμφότερα ὥστε 2 2 δύνανται ἕν 1 ἀλλὰ τὸ μὲν 1 περαίνεται μὲ ἕνα ψόφον τὰ δὲ δύο 2 2, μὲ τέσσαρας ψόφους». Εἶναι σαφὲς ὅτι καὶ ἐδὼ ὀμιλεῖ ὁ Χρύσανθος περὶ τῆς ἐξωτερικῆς μουσικῆς, περὶ τῆς ὁποῖας πρὸ τοῦ Χρυσάνθου μίλησαν ὡς προαναφέραμε οἱ Παναγιώτης Χαλάτζογλου (Πρωτοψάλτης τῆς Μ.τ.Χ.Ε.), καὶ ὁ μαθητὴς του Κύριλλος Μαρμαρινός (Ἀρχιεπίσκοπος Τῆνου) [Popescu Judetz & Sirli]. [Popescu Judetz & Sirli] Ἐρώτησις: Ἐγὼ λέω ὅτι ὁ Χουρμούζιος δὲν ἀναφέρει τίποτα περὶ καταμετρήσεως τοῦ χρόνου κατὰ ρυθμόν (εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ, δες π.χ. Μαργαζιώτη, σ ), ἐπειδὴ ἔγραψε Εἰσαγωγικὸ Θεωρητικό. Τὶ ἔχεις νὰ πεῖς περὶ τούτου; Ἴσα ἴσα, ἐπειδὴ εἶναι εἰσαγωγικὸ περιέχει τὰ εἰσαγωγικὰ τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς. Καὶ ὁ ρυθμός εἶναι τὸ κύριο εἰσαγωγικὸ στοιχεῖο κατὰ τὸν Μαργαζιώτη (σ ), καὶ τοὺς λοιποὺς σημερινοὺς ᾠδειακοὺς διδασκάλους τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς: 1. Ρυθμός, 2. Παραλλαγή, 3. Μέλος! Τὸ ὅτι ὄχι μόνο δὲν ὀμιλεῖ περὶ ρυθμοῦ ὁ Χουρμούζιος, ἀλλὰ οὔτε καὶ φυσικὰ γιὰ ἄλλην καταμέτρησιν τοῦ χρόνου πέραν τῆς προαναφερθεῖσης (σ. 51), δείχνει σαφέστατα ὅτι οἱ παλαιοὶ ἔψαλλαν μὲ ἀπλὴ καταμέτρηση τοῦ χρόνου (ὡς παραδέχθηκε ὅτι διδάχθηκε καὶ ὁ Κων/νος Ψάχος). Δηλ. γιὰ τοῦς παλαιούς: 1. Χρόνος, 2. Παραλλαγή, 3. Μέλος. Δὲς παρόμοια καὶ στὴν Κρηπίδα τοῦ Θεόδωρου Φωκαέως, καὶ στὸ Θεωρητικὸ τοῦ Χρυσάνθου ἀποκλειστικὰ γιὰ τὴν Ἐκκλησιαστικὴ Μουσική (τοῦ 1821). Μὴν ξεχνᾶμε ἀναφερόμενοι στὸν Χρύσανθο ὅτι δὲν ἦταν παρὰ ἕνας θεωρητικὸς τῆς Μουσικῆς (συμπεριλαμβανομένης τῆς Εὐρωπαϊκῆς καὶ τῆς Ἀραβοπερσικῆς), δὲς καὶ σ. 14,

13 13 of 19 6/11/2006 3:38 µµ ὑποσ. 10, στὸ [Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, Εἰσαγωγή..., κριτικὴ ἔκδοση Ἐμμανουὴλ Στ. Γιαννόπουλου, Θεσσαλονίκη, 2002]. Καὶ αὐτὸς ἀκόμη ὁ Χρύσανθος προσυπογράφει ὡς «Διδάσκαλος τοῦ Θεωρητικοῦ τῆς Μουσικῆς». Ἐρώτησις: Ὑπάρχουν ἐπίσης ἄλλες ἀπόψεις Καταμετρήσεως τοῦ Χρόνου στὰ ὑπόλοιπα θεωρητικὰ ποὺ ἀνέφερες; [Θὰ ἀναφερθοῦμε στὴν ἐπόμενη ἔκδοση] Ἐρώτησις: Εἶναι δυνατὸν νὰ Ψάλλει κάποιος χωρὶς Χρόνο; 1. Θεόδωρος Φωκαεύς, Κρηπίς (Θεσσαλονίκη 1912, ἀπὸ τὴν βʹ ἔκδοση τοῦ αʹ ἔκδοση 1842), σ. 29. Οὐχὶ βέβαια διότι ὅλα τὰ ὑποκείμενα τῆς Μουσικῆς καὶ πᾶν μέλος μὲ τὸ νὰ γίνωνται ὁμολογουμένως ἐν χρόνῳ, καὶ χωρὶς τοῦ χρόνου, ἐπειδὴ τίποτε δὲν συνίσταται, ἄρα ἡ ψυχὴ τῆς μουσικῆς εἶναι ὁ χρόνος. Ἐρώτησις: Τὶ σημαίνει, «μετροῦν τὸν χρόνο κατὰ τὸν ρυθμό, τουτέστιν Εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ»; 1. Μετροῦν τὸν χρόνο, ἀνάλογα μὲ τὸν ἐκάστοτε «τονικὸ» ρυθμὸ τοῦ μέλους (εἰσαγόμενη πρακτικὴ ἐκ τῆς Δύσεως): α. Ἰωάννου Δ. Μαργαζιώτη, Θεωρητικὸν Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς (Ἀθῆναι, χωρὶς ἡμερομηνία), σ. 28. Ὅταν τὸ μέτρον περιέχῃ δύο χρόνους [ΠΔΠ: ρυθμὸς δίσημος] θὰ ἐκτελεσθῇ εἰς 2 κινήσεις [ΠΔΠ: ἡ ἀρχαῖα Παράδοσις, ὡς προαναφέραμε, μετρᾶ τὸ μέτρον δύο χρόνων σὲ 4 κινήσεις]. Ἡ πρώτη κίνησις διευθύνεται πρὸς τὰ κάτω καὶ ὀνομάζεται θέσις, ἡ δὲ δευτέρα πρὸς τὰ ἄνω καὶ

14 14 of 19 6/11/2006 3:38 µµ ὀνομάζεται ἄρσις. Ἡ θέσις τονίζεται περισσότερον καὶ ὀνομάζεται ἰσχυρὸν μέρος τοῦ μέτρου. Ἡ ἄρσις τονίζεται ὀλιγότερον καὶ ὀνομάζεται ἀσθενὲς μέρος τοῦ μέτρου. [...] β. Ὁ κ. Νεραντζῆς ἐπεξηγεῖ τὶς καταβολὲς αὐτῆς τῆς εἰσαγόμενης πρακτικῆς: Δημήτριος Ἐμμ. Νεραντζῆς, Συμβολή στὴν ἐρμηνεία τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μέλους (Ἠράκλειον Κρήτης 1997), σ. 191: [...] Ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τοῦ αἰώνα μας ἡ μουσική μας δανείστηκε ἀπὸ τὴν εὐρωπαϊκὴ τὸ γνωστὸ τρόπο ποὺ μετροῦμε τὸ 2σημο, 3σημο καὶ 4σημο ρυθμό. Ὁ Ἰούλιος Ἔνιγγ στὸ ʺἐγχειρίδιο φωνητικῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆςʺ στὸ κεφάλ. ʺπερὶ ρυθμοῦʺ (σελ ) γράφει ότι: «Ὁ δίμετρος ρυθμὸς ἔχει θέσιν καὶ ἄρσιν. Ἕν ἰσχυρὸν καὶ ἕν ἀσθενὲς πάθος. Ὁ τρίμετρος ἔχει θέσιν, ἠμίαρσιν καὶ ἄρσιν. Ἕν ἰσχυρόν, ἕν ἀσθενές καὶ ἕν ἀσθενέστατον. Ὁ τετράμετρος ἔχει θέσιν, ἠμίαρσιν, δευτέραν ἠμίαρσιν καὶ ἄρσιν. Ἕν ἰσχυρὸν πάθος, ἕν ἀσθενές, ἕν ημιϊσχυρόν καὶ ἕν ἀσθενέστατον». Ἐρώτησις: Μερικοὶ Ψάλτες ποὺ μετροῦν τὸν χρόνο Εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ, κρατάνε την φωνή τους περισσότερο στὴν θέση. Τὶ σχόλια ἔχετε περὶ τούτου; 1. Δημήτριος Ἐμμ. Νεραντζῆς, Συμβολή στὴν ἐρμηνεία τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μέλους (Ἠράκλειον Κρήτης 1997), σ. 192: Οἱ χτύποι στὸ μονὸ χρόνο εἶναι ἰσόχρονοι ἀντίθετα μὲ τὶς κινήσεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς, ὅπου εἶναι ἀδύνατο νὰ πετύχεις παλμὸ λόγῳ τῆς ἰσχυρῆς θέσης καὶ τῆς ἀσθενοῦς ἄρσης. 2. Εὐθυμιάδης (Θεσσαλονίκη 1997), σ. 20. Σὲ μιὰ μελωδία ὅλοι οἱ χρόνοι της πρέπει νὰ εἶναι ἀπολύτως ἴσης διαρκείας μεταξύ των. Ἐρώτησις: Ποιὸς εἰσήγαγε τὸ «εὐρωπαϊκῷ τῷ τρόπῳ» μέτρημα τοῦ χρόνου στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική;

15 15 of 19 6/11/2006 3:38 µµ [Θὰ ἀναφερθοῦμε στὴν ἐπόμενη ἔκδοση] Ἐρώτησις: Ὑπάρχει Ρυθμός καὶ Συνεπτυγμένος Ρυθμὸς (ἐκ Παραδόσεως) στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική; 1. Παναγιώτης Γ. Πελοπίδας (μαθητὴς τῶν Τριῶν Διδασκάλων, καὶ ἐκδότης τοῦ Μεγ. Θεωρητικοῦ τοῦ Χρυσάνθου. Ἀπευθυνόμενος στοὺς συναδέλφους Ἱεροψάλτες τῆς ἐποχῆς του, παρουσιάζοντας τὸ Μέγα Θεωρητικὸ τοῦ Χρυσάνθου, λέγει : «Μάθετε εἰς τὸ ἐξῆς τὶ εἶναι Ῥυθμὸς, τὶ εἶναι Ποὺς καὶ Μέτρον [...], καὶ μὴν ἀπορεῖτε πλέον εἰς τὴν σημασίαν τῶν τοιούτων λέξεων». Καὶ παρακάτω ἐμμέσως πλὴν σαφῶς δίνει τὸν ὀρισμὸν τοῦ τέλειου Ψάλτου (οὔτε λόγος περὶ Ρυθμῶν καὶ συναφῶν): «Πολλοὶ ἐκ τῶν Μουσικῶν μας (σημ. Ἱεροψαλτῶν), ἐπειδὴ ἔφθασαν νὰ γένωσιν ἐγκρατεῖς τῆς ἀκριβοῦς τοῦ Χρόνου Καταμετρήσεως, καὶ τῆς γνώσεως παντὸς Φθορᾶς διαστήματος, (τὸ ὁποῖον εἶναι τῷ ὄντι ἀξιέπαινον εἰς ἕκαστον Μουσικὸν, ὅταν φθάσῃ νὰ γίνῃ ἐγκρατὴς τῶν δύο) νομίζουν ὅτι εἶναι καὶ τέλειοι Μουσικοί» 2. Κωνσταντῖνος Ψάχος, στὸν λόγο του περὶ ρυθμοῦ στὰ 1899: «Γνωρίζω ὅτι πολλοὶ συνάδελφοί μου θὰ ἐκπλαγῶσιν ἀκούοντες ρυθμοὺς εἰς τὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας ὐμῶν, νομίζοντες ὅτι ταῦτα ψάλλονται διʹ ἁπλῆς καὶ μόνης καταμετρήσεως τοῦ χρόνου. Καὶ ἐγὼ αὐτός τὸ ὀμολογῶ οὑτωσὶν ἐδιδάχθην καὶ οὔτως ἐπίστευον ἐπὶ πολὺν καιρόν, ὅτι τὰ μέλη ἡμῶν ψάλλονται διὰ κρούσεως πάντων ἀνεξαιρέτως τῶν χρόνων, ἄνευ διακρίσεως δυνατοῦ καὶ ἀδυνάτου»

16 16 of 19 6/11/2006 3:38 µµ 3. Ἀπόστολος Λ. Βαλληνδρᾶς στὸν πρόλογο τοῦ Ἀναστασιματαρίου ἐκδ. «ΖΩΗ»: «Διὰ τοὺς μὴ ἐθισμένους (sic) εἰς τὴν χρῆσιν τοῦ τονικοῦ ρυθμοῦ» 4. Ἀγαθάγγελος Κυριαζίδης (ἀπὸ τοὺς πλέον εἰδήμονες στους ρυθμοὺς καὶ τὰ συναφῆ) [«Ὁ Ρυθμογράφος», σ. 26]: «Τὰ πλεῖστα δὲ ᾄσματα τῆς Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς εἰσιν ἄρρυθμα ἔχοντα ἁπλῶς μόνον χρόνον». 5. Δημήτριος Ἰωαννίδης (Δομέστικος ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν τοῦ Ἄρχοντα Πρωτοψάλτη τῆς Μ.τ.Χ.Ε. Θρασυβούλου Στανίτσα) καὶ Ἄρχοντας Πρωτοψάλτης τῆς Ἀρχιεπ. Κων/πόλεως, [«Ἡ Θεωρία τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς...», σ. 123] «Τὰ συστατικὰ τοῦ ρυθμοῦ εἶναι οἱ χρόνοι, τὰ μέτρα (πόδες) καὶ ἡ ρυθμικὴ ἀγωγή. Αὐτὰ ὅλα βέβαια καὶ ἐδὼ ζητοῦμε συγγνώμη ἐὰν γινόμαστε κουραστικοί, ἰσχύουν ΜΟΝΟ γιὰ τὴν κοσμικὴ μουσικὴ καὶ ὄχι γιὰ τὴν Ἐκκλησιαστική. Ἐδὼ ἀναφέρονται, γιατὶ βάσει αὐτῶν τραγουδᾶμε τὰ δημοτικά μας τραγούδια, μὲ τὴν ἴδια πάντα βεβαίως μουσική. Τὴ Βυζαντινή. Στὸν Ἐκκλησιαστικὸ ὅμως χώρο καὶ τὸ ξαναλέμε γιὰ ἄλλη μιὰ φορά, ΔΕΝ ὑπάρχουν ρυθμοί, πόδια καὶ ρυθμικὲς ἀγωγές. Ὑπάρχει μόνο θέσις ἄρσις (1 χρόνος) γιὰ κάθε χαρακτῆρα ποσότητος. Τὸ ἂν χρησιμοποιοῦμε τὸν δίσημο, τὸ κάνουμε μόνο καὶ μόνο, γιὰ νὰ μὴ χτυπᾶμε τὸ χέρι μας (κρατῶντας τὸ χρόνο) πολὺ γρήγορα σὰν ταμπούρλο, ὅταν ψάλλουμε σύντομα μαθήματα. Δανειστήκαμε λοιπὸν τὸν δίσημο καὶ κατʹ ἀνάγκη τὸν τρίσημο ἀπὸ τὴν κοσμικὴ μουσική, γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουμε τὶς ἀνάγκες τῆς Θείας Λατρείας μας καὶ ὄχι γιὰ νὰ μπασταρδέψουμε τὴ Μουσική μας». 6. Θρασύβουλος Στανίτσας (ἀπὸ συνέντευξη, Φεβρ Χρήστος Ἀ. Τσιούνης): «ποὺ τὸν βρήκανε τὸν συνεπτυγμένο; σὲ ποιὸ θεωρητικὸ γράφει περὶ συνεπτυγμένου; σὲ κανένα. αὐτὸ εἶναι εὐρωπαϊκῆς φύσεως... κατασκεύασμα. τὶ μᾶς ἐνδιαφέρει ἐμᾶς;». [Σημ. Ὁ Ἄρχοντας προφανῶς δὲν ἐγνώριζε τὸ θεωρητικὸν τοῦ Μαργαζιώτη, ποὺ γαλούχησε γενεὲς Ἱεροψαλτῶν...] 7. Χρύσανθος (Θεωρητικόν Μέγα τῆς Μουσικῆς, ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ηʹ Περὶ Μέτρων, σ. 72, 73): «Εἶναι προσέτι καὶ ἄλλα μέτρα εἰς τὴν χρῆσιν τῶν Εὐρωπαίων μουσικῶν, τὰ ὁποῖα ὀνομάζονται Σύνθετα [σημ. τὰ εὐρωπαϊκὰ σύνθετα μέτρα ἀντιστοιχοῦν στὸν συνεπτυγμένο ρυθμό, Μαργαζιώτης σ. 62] ταῦτα ἐπειδὴ ἀχρηστοῦσι παρʹ ἡμῖν, σιωπῶνται». 8. Ἀπουσία καθέτων γραμμῶν.

17 17 of 19 6/11/2006 3:38 µµ Ἔστω σοι, καὶ ὡς μεγαλυτέρα ἀπόδειξις τὸ γεγονός ὅτι οὐδένα τῶν κλασσικῶν ἔγκριτων μουσικῶν βιβλίων (καὶ τῶν Τριῶν Διδασκάλων) ἔχει τὶς εἰσαχθεῖσες παρὰ τῷ Ψάχῳ κάθετες γραμμὲς τῆς Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς (πολλῷ μᾶλλον δὲν ἔχουν σημειωμένους συνεπτυγμένους ρυθμοὺς ὅπερ ἐστι νέον τυπογραφικὸν ἐφεύρημα). Ἀκόμη καὶ ὁ Μουσικὸς Θησαυρὸς τοῦ Ἑσπερινοῦ, τυπωμένος τὸ 1935, μόνο ἕναν ὕμνο ἔχει μὲ κάθετες γραμμὲς καὶ ἀναφέρει στὰ περιεχόμενα διὰ νὰ δείξει τὴν καινοτομία: «διῃρημένον εἰς πόδας». Καὶ ὁ Κυριαζίδης λέει γιὰ τὶς κάθετες γραμμές, σ. 15: «Κυρίως αἱ κάθεται γραμμαὶ δὲν πρέπει νὰ γράφωνται εἰς τὴν ἡμετέραν Παρασημαντικὴν καὶ μάλιστα εἰς τὰ ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα καθόσον καταστρέφεται τὸ ρέον μέλος [...] Περιττὸν δὲ τὸ χωρίζειν τὰ ἐκκλησιαστικὰ ᾄσματα εἰς ποικίλους ρυθμικοὺς πόδας, δηλ. δισήμους, τρισήμους, τετρασήμους, πεντασήμους, ἑξασήμους, ἑπτασήμους καὶ ἄλλους ἀναμίξ διότι τὸ τεμάχιον τοιουτοτρόπως δὲν διαιρεῖται εἰς κανονικοὺς ρυθμικοὺς πόδας καὶ ἑπομένως ἡ διαίρεσις αὕτη δὲν δύναται νὰ ὀνομάζηται ρυθμός». Χειρόγραφα. Ὑπάρχουν δύο χειρόγραφα ποὺ λένε ὅτι εἶναι τοῦ Χρυσάνθου καὶ τοῦ Γρηγ. Πρωτοψάλτου χωρισμένα σὲ κάθετες γραμμές (ἀνά τέσσερις χρόνους). Τὰ ἐπικαλοῦνται αὐτά, διὰ νὰ ἀποδείξουν ὅτι ὑπῆρχαν κάθετες γραμμὲς στὴν Βυζαντινὴ Μουσική! Τοὺς διαψεύδει ὅμως ἡ μουσικολογικὴ ἐπιστήμη, καθότι αὐτὲς οἱ γραμμὲς εἶναι ἀποδεδειγμένο ὅτι εἶναι τῆς Εὐρωπαϊκῆς Μουσικῆς (ἀκόμη καὶ ὁ Ψάχος τὸ παραδέχεται). Γιὰ αὐτὰ τὰ δύο χειρόγραφα ἀναφέρεται καὶ ὁ Ψάχος στὸ ἄρθρο του περὶ τοῦ Ρυθμοῦ, σ. 55: «καὶ ἐν ἰδιαιτέροις αὐτῶν χειρογράφοις, ὡς κατιόντως θέλω ὑμῖν ἐπιδείξει, ἔκοψαν τὰ μέλη διὰ γραμμῶν καθέτων, δηλ. κατὰ ρυθμόν, ἂν καὶ ἐνιαχοῦ ἐσφαλμένως». Ἐμεῖς νὰ ποῦμε ὅτι φυσικὸ εἶναι νὰ χωρίσανε ὀλίγα τινά διότι τότε «ψαχνόντουσαν» μὲ τίς...θεωρίες. Ὅταν ὅμως κάποιος ἐρευνητὴς στὴν ἔρευνά του πάνω δουλεύει πάνω στὸ πρόχειρό του χειρόγραφο καὶ φυσικὰ ἐρευνᾶ διάφορες θεωρίες, αὐτὸ ποὺ δημοσιεύει δὲν εἶναι τὰ χειρόγραφα, ἀλλὰ τὸ ἔντυπο βιβλίο ἢ ἄρθρο του, τὸ ὁποῖο καὶ ἀντικατοπτρίζει τὴν κατασταλαχθεῖσα γνώμη/ἔρευνά του. Ἔτσι καὶ ἐδὼ βλέπουμε ὅτι ὅλα τὰ μουσικὰ βιβλία τῶν Τριῶν Διδασκάλων οὐδεμία κάθετη γραμμὴ περιέχουν. Ἂς σημειωθεῖ ὅτι στὰ ἐν λόγῳ χειρόγραφα, οἱ κάθετες γραμμὲς ἔχουν μπεῖ μεταγενέστερα. Δηλαδή, ἀφότου γράφηκε τὸ χειρόγραφο διὰ τῶν χαρακτῆρων τῆς Μουσικῆς [ ΕΒΕ ΜΠΤ 716, ἀπὸ analogion.com ]. Ἂς μὴν ξεχνᾶμε ὅτι ἡ πρακτικὴ δουλειὰ τοῦ Χρυσάνθου ἦταν (ὡς ἀναφέρει ὁ Γ. Παπαδόπουλος), «νὰ μελίσει διὰ τῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς, διάφορα μουσουργήματα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡμῶν μουσικῆς, διὰ δὲ τῶν ἡμετέρων χαρακτήρων διάφορα μαθήματα τῆς εὐρωπαϊκῆς μουσικῆς»! Τὸ πρωτότυπο (τῷ ὄντι) αὐτὸ πρακτικό ἔργο τοῦ Χρυσάνθου «δυστυχῶς» (λέγει ὁ Παπαδόπουλος), «ἔγινε παρανάλωμα τοῦ πυρὸς κατά τινα πυρκαϊάν». Ἄραγε νὰ τοῦ τὰ ἔκαψαν

18 18 of 19 6/11/2006 3:38 µµ ζηλωτὲς τῆς πατρώας ἡμῶν Ἐκκλησιαστικῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, διαγνώσαντες τὴν μέλουσαν ἐκδυτικοποίησιν τῆς Μουσικῆς ἡμῶν διὰ αὐτῶν τῶν ἐνεργειῶν τοῦ Χρυσάνθου; (ὡς ἄλλωστε ἔχει ἤδη συμβεῖ εἰς τὴν Ἀρχιεπισκοπὴν Ἀμερικῆς, ἐξ ἀφορμῆς τῶν τότε Ψαλτῶν ποὺ μετέφραζαν εἰς τὸ πεντάγραμμον;) 9. Δὲς ἐπίσης, τὰ ἄρθρα «Ὑπάρχει Ρυθμὸς στὴν Ἐκκλησιαστικὴ Βυζαντινὴ Μουσική;» καὶ «Πῶς ἔψελναν οἱ παλαιοὶ Ἱεροψάλτες; Κατὰ ρυθμόν ἢ κατὰ χρόνον;» Ἀναφορές Χρυσάνθου Ἀρχιεπ. Διρραχίου τοῦ ἐκ Μαδύτων, Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ Πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, Χρυσάνθου Ἀρχιεπ. Διρραχίου τοῦ ἐκ Μαδύτων, Θεωρητικὸν Μέγα τῆς Μουσικῆς, Τεργέστη 1832 (ἀνατύπ. ἐκδ. Κουλτούρα) ὁ Πελοπίδας ποὺ ἀνέλαβε τὴν ἐκτύπωση τοῦ Μεγάλου Θεωρητικοῦ ἀναφέρει ὅτι τὸ ἔλαβε πρὸ δώδεκα ἐτῶν ὁ κ. Ἐμμανουὴλ Στ. Γιαννόπουλος ἀναφέρει ὅτι τὸ θεωρητικὸν αὐτὸ φαίνεται νὰ ἦταν ἔτοιμο λίγο πρὶν τὸ Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος, Εἰσαγωγὴ εἰς τὸ Θεωρητικὸν καὶ πρακτικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς (1829), κριτικὴ ἔκδοση Ἐμμανουὴλ Στ. Γιαννόπουλου, Θεσσαλονίκη, Θεοδώρου Φωκαέως, Κρηπίς τοῦ Θεωρητικοῦ καὶ Πρακτικοῦ τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς πρὸς χρῆσιν τῶν σπουδαζόντων αὐτήν, ἐκδ. Θεσσαλονίκη 1912 (ἀπὸ τὴν βʹ ἔκδοση τοῦ αʹ ἔκδοση 1842), ἀνατύπ. Ἀθῆνα 2005, Ὄμιλος Ἑλληνικῶν Τεχνῶν. Ἀγαθαγγέλου Κυριαζίδου, Ὁ Ρυθμογράφος ἤτοι ὁ Χρόνος, τὸ Μέτρον καὶ ὁ Ρυθμός ἐν τῇ Καθόλου Μουσικῇ καὶ τῇ Ποιητικῇ μετὰ Παραρτήματος Ἀσματικοῦ, Κωνσταντινούπολις Παναγιώτου Ἀγαθοκλέους, Θεωρητικὸν τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, 1855, ἀνατύπ. ἐκδ. Ἐπέκταση Κυριακοῦ Φιλοξένους τοῦ Ἐφεσιομάγνητος, Θεωρητικὸν Στοιχειώδες τῆς Μουσικῆς, Κωνσταντινούπολη 1859 (ἀνατύπ. ἐκδ. Π. Πουρνάρα). 8. Μισαὴλ Μισαηλίδου, Νέον Θεωρητικόν, ἐν Ἀθῆναις Δημητρίου Ἐμμ. Νεραντζῆ, Συμβολή στὴν ἐρμηνεία τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μέλους, Ἠράκλειον Κρήτης, Ἀβραὰμ Χ. Εὐθυμιάδη, Μαθήματα Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, ἔκδ. Δʹ, Θεσσαλονίκη Δ. Γ. Παναγιωτόπουλου, Θεωρία καὶ Πράξις τῆς Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, ἔκδοσις 6η, Ἀθῆναι 1997, ʺΣΩΤΗΡʺ (αʹ ἔκδοσις 1947, ʺΖΩΗʺ). 12. Δημητρίου Ἰωαννίδη, Ἡ Θεωρία τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς στὴν Πράξη, Ἀθῆναι Ἰωάννου Δ. Μαργαζιώτη, Θεωρητικὸν Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς (Ἀθῆναι,

19 19 of 19 6/11/2006 3:38 µµ χωρὶς ἡμερομηνία). 14. Κωνσταντίνου Ψάχου, Περὶ τοῦ ρυθμοῦ ἐν τοῖς ἄσμασι τῆς Ἐκκλησίας, Παράρτημα Ἐκκλησιαστικῆς Ἀλήθειας, τεῦχος αʹ, Κωνσταντινούπολις Ἀστέριος Κ. Δεβρελῆς, Πηδάλιον Βυζαντινῆς Μουσικῆς Μέθοδος, Θεσσαλονίκη Ἀστέριος Κ. Δεβρελῆς, Πηδάλιον Βυζαντινῆς Μουσικῆς Πρόγραμμα ταχύρρυθμης ἐκμάθησης τῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς, Θεσσαλονίκη Παναγιώτη Δ. Παπαδημητρίου, Πῶς ἔψελναν οἱ παλαιοὶ Ἱεροψάλτες; Κατὰ ρυθμόν ἢ κατὰ χρόνον; (3/7/2006, ἔκδ. 1.0). Eugenia Popescu Judetz & Adriana Ababi Sirli, Sources of 18th Century Music Panayiotes Chalatzoglou and Kyrillos Marmarinosʹ Comparative Treatises on Secular Music, Jan. 2000, ISBN: Habib Hassan Touma, The music of the Arabs, Amadeus Press, 1996/2003 (ISBN: ). Παρακαλοῦμε ἐπικοινωνῆστε γιὰ τυχὸν σχόλια. Ἀρχικό: 23/12/2005 Τρέχουσα (πρόχειρη) ἔκδοση 0.7: 06/11/2006 ἀποθηκευμένες (pdf) ἐκδόσεις: 0.1, 0.2, 0.3, 0.5 panayiotis@analogion.net απλός χρόνος µονός χρόνος ρυθµός εκκλησιαστική βυζαντινή µουσική θεωρία βυζαντινής µουσικής.

Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική

Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική 1 of 15 12/7/2006 11:27 µµ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Θεωρητικές Σημειώσεις Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική τοῦ Παναγιώτη Δ. Παπαδημητρίου π ρ ό χ ε ι ρ η ἔ κ δ ο σ η, 0. 5 1. 2. 3. 4.

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική

Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική Page 1 of 11 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΜΟΥΣΙΚΗ Θεωρητικές Σημειώσεις Ὁ Χρόνος καὶ ὁ Ρυθμός στὴν Ἐκκλησιαστική Βυζαντινή Μουσική τοῦ Παναγιώτη Δ. Παπαδημητρίου π ρ ό χ ε ι ρ η ἔ κ δ ο σ η, 0. 3 Ἄλλο μέτρηση χρόνου, καὶ

Διαβάστε περισσότερα

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες.

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες. Page 1 of 5 Βυζαντινή Μουσική Κλίμακες Σύγκριση τῆς Διατονικῆς Κλίμακας τοῦ Διδύμου, μὲ τὶς ἀντίστοιχες τοῦ Χρυσάνθου, τῆς Ἐπιτροπῆς 1881, καὶ ἄλλων Σὲ αὐτὴ τὴν ἱστοσελίδα δίνουμε τὴν σύγκριση (σὲ συχνότητες)

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση

Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Εφαρμογὲς τῶν συνεχῶν κλασμάτων 1 1. Η τιμὴ τοῦ π μὲ σωστὰ τὰ 50 πρῶτα δεκαδικὰ ψηφία μετὰ τὴν ὑποδιαστολή, εἶναι 3.14159265358979323846264338327950288419716939937511.

Διαβάστε περισσότερα

Τὸ ἀριθμητικὸ λάθος τοῦ Χρυσάνθου τοῦ ἐκ Μαδύτων, ὡς πρὸς τὰ τμήματα , καὶ τὸ ἀσυμβίβαστον τῆς μεθοδολογίας του

Τὸ ἀριθμητικὸ λάθος τοῦ Χρυσάνθου τοῦ ἐκ Μαδύτων, ὡς πρὸς τὰ τμήματα , καὶ τὸ ἀσυμβίβαστον τῆς μεθοδολογίας του Τὸ ἀριθμητικὸ λάθος τοῦ Χρυσάνθου τοῦ ἐκ Μαδύτων, ὡς πρὸς τὰ τμήματα 12 7, τὸ ἀσυμβίβαστον τῆς μεθοδολογίας του τοῦ Δρ. Παναγιώτη Δ. Παπαδημητρίου Ὡς γνωστόν, ὁ Χρύσανθος δίνει τὴν διατονικὴ κλίμακα σὲ

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα)

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) τοῦ Παναγιώτη. Παπαδηµητρίου ρ. Ἠλεκτρ. Μηχανικοῦ, Φυσικοῦ Περιεχόµενα 1. Εἰσαγωγή...1 2.

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 2010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 14 22-11-2010 Συνοπτικὴ περιγραφή Πρόταση τῆς έσµης Εὐθειῶν. Εστω ὅτι τὰ σηµεῖα, καὶ, εἶναι τέτοια ὥστε οἱ εὐθεῖες και εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0,

Ας υποθέσουμε ότι ο παίκτης Ι διαλέγει πρώτος την τυχαιοποιημένη στρατηγική (x 1, x 2 ), x 1, x2 0, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Στατιστικής Εισαγωγή στην Επιχειρησιακή Ερευνα Εαρινό Εξάμηνο 2015 Μ. Ζαζάνης Πρόβλημα 1. Να διατυπώσετε το παρακάτω παίγνιο μηδενικού αθροίσματος ως πρόβλημα γραμμικού

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 9 ευτέρα 18-10-010 Συνοπτικὴ περιγραφή Υπενθύµιση τοῦ Θεωρήµατος τοῦ Θαλῆ. εῖτε καὶ ἐδάφιο 7.7 τοῦ σχολικοῦ ϐιβλίου. Τονίσθηκε,

Διαβάστε περισσότερα

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις Εἰσαγωγὴ Ὅπως γνωρίζουν ὅλοι οἱ χρῆστες τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν μας, τὰ εἴδη τῶν ἐνεργειῶν ποὺ μποροῦν νὰ καταγραφοῦν σὲ μία ὑπόθεση εἶναι 1. Ἐνέργειες Ἐξέλιξης, 2. Οἰκονομικές, 3. Λοιπές Ἐνέργειες &

Διαβάστε περισσότερα

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law3 Application Server ὅτι ἀναφέρεται ἐδῶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκτελεσθεῖ δικτυακά, δηλ. ἀπὸ ἄλλον

Διαβάστε περισσότερα

3. δυνητικό: ἄν, ποὺ σημαίνει κάτι ποὺ μπορεὶ ἤ ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει.

3. δυνητικό: ἄν, ποὺ σημαίνει κάτι ποὺ μπορεὶ ἤ ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει. 1 Άκλιτα μέρη Μόρια Λέγονται οι άκλιτες λέξεις, οι περισσότερες μονοσύλλαβες, που δεν ανήκουν κανονικά σ ένα ορισμένο μέρος του λόγου. Αυτά έχουν κυρίως επιρρηματική σημασία και χρησιμοποιούνται στο λόγο

Διαβάστε περισσότερα

Ποικιλία τέρπουσα. Πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας. Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου ( 30 Ἰουνίου 1862) 1

Ποικιλία τέρπουσα. Πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας. Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου ( 30 Ἰουνίου 1862) 1 Ποικιλία τέρπουσα ἡ μελοποιία στὴν Ἀνθολογία Στιχηραρίου τοῦ Πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου ( 30 Ἰουνίου 1862) 1 ὑπὸ Κωνσταντίνου Τερζοπούλου Ἀμφιθέατρο Νέου Κτηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Τευχος πρωτο. αρχεία. Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Ένα σύγχρονο αρχείο. Το ΙΑ/ΕΤΕ ανοίγει τα χαρτιά του

Τευχος πρωτο. αρχεία. Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Ένα σύγχρονο αρχείο. Το ΙΑ/ΕΤΕ ανοίγει τα χαρτιά του Τευχος πρωτο αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Ένα σύγχρονο αρχείο Το ΙΑ/ΕΤΕ ανοίγει τα χαρτιά του Άσκηση Υπόθεση παραχάραξης Το 1938, το Υφυπουργείον Δημοσίας Ασφαλείας του ελληνικού κράτους δημοσιεύει

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος συγκερασμοῦ κλιμάκων οἱ διατονικὲς κλίμακες τοῦ Διδύμου, τῆς Ἐπιτροπῆς, τοῦ Χρυσάνθου, καὶ οἱ συγκράσεις τους

Μέθοδος συγκερασμοῦ κλιμάκων οἱ διατονικὲς κλίμακες τοῦ Διδύμου, τῆς Ἐπιτροπῆς, τοῦ Χρυσάνθου, καὶ οἱ συγκράσεις τους Μέθοδος συγκερασµού κλιµάκων - Οι διατονικές κλίµακες του ιδύµου, της Επιτροπ... Page 1 of 17 Βυζαντινή Μουσική Κλίμακες Μέθοδος συγκερασμοῦ κλιμάκων οἱ διατονικὲς κλίμακες τοῦ Διδύμου, τῆς Ἐπιτροπῆς,

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος συγκερασμοῦ κλιμάκων οἱ διατονικὲς κλίμακες τοῦ Διδύμου, τῆς Ἐπιτροπῆς, τοῦ Χρυσάνθου, καὶ οἱ συγκράσεις τους

Μέθοδος συγκερασμοῦ κλιμάκων οἱ διατονικὲς κλίμακες τοῦ Διδύμου, τῆς Ἐπιτροπῆς, τοῦ Χρυσάνθου, καὶ οἱ συγκράσεις τους Μέθοδος συγκερασµού κλιµάκων - Οι διατονικές κλίµακες του ιδύµου, της Επιτροπ... Page 1 of 19 Βυζαντινή Μουσική Κλίμακες Μέθοδος συγκερασμοῦ κλιμάκων οἱ διατονικὲς κλίμακες τοῦ Διδύμου, τῆς Ἐπιτροπῆς,

Διαβάστε περισσότερα

100 Βιβλια Βυζαντινης Μουσικης. 100 Byzantine Music. Περιεχομενα. Contents

100 Βιβλια Βυζαντινης Μουσικης. 100 Byzantine Music. Περιεχομενα. Contents 100 Βιβλια Βυζαντινης Μουσικης 100 Byzantine Music Books Περιεχομενα Contents Ἀναστασιματάρια Ἀναστασιματάριον Πέτρου Ἐφεσίου 1820 Τὸ πρῶτο τυπωμένο βιβλίο Βυζαντινῆς μουσικῆς. Διατηρεῖ ται καὶ ἡ ὀξεῖα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Ἀπόδοση στὴ νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος ΠΡΟΛΟΓΟΣ Καὶ δικαιότατη καὶ αὐτὴ ποὺ πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος Ἐκδόσεων καὶ Ἐργοχείρων

Κατάλογος Ἐκδόσεων καὶ Ἐργοχείρων ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΙΟΥΣΤΙΝΗΣ ΦΥΛΗ ΑΤΤΙΚΗΣ Κατάλογος Ἐκδόσεων καὶ Ἐργοχείρων Ἀπρίλιος 2013 Κεντρικὴ Διάθεσις: Γεώργιος Χοροζίδης, Ἱ. Μονὴ Ἁγ. Κυπριανοῦ Α.Γ. 112, 133 51 ΦΥΛΗ Τηλέφ: 210 2411380,

Διαβάστε περισσότερα

106 Καν νες ρθογραφ ας Βυζαντινῆς Μουσικῆς

106 Καν νες ρθογραφ ας Βυζαντινῆς Μουσικῆς 106 Καννες ρθογραφας Βυζαντινῆς Μουσικῆς Κανόνες γιὰ τονισμένες συλλαβές 1. Ἡ βαρεῖα, ἡ πεστή, καὶ τὸ ψηφιστὸν τίθει στὶς περισσότερες τονισμένες συλλαβές, ἀλλὰ χρησιμοποιοῦνι μόνο ὅν ἀκολουθεῖ κατιὼν

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X eutypon32-33 2014/11/30 12:03 page 19 #23 Εὔτυπον, τεῦχος 32-33 Ὀκτώβριος/October 2014 19 Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X Ἰωάννης Α. Βαμβακᾶς Ιωάννης Α. Βαμβακᾶς Παπαθεοφάνους 12 853 00 Κῶς Η/Τ: gavvns

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Καί πράγματι εἶναι! σταματώντας ὁ χρόνος της, χρόνος ὅπου μετριοῦνται μέ τούς χτύπους τῆς καρδιᾶς, σταματάει

Διαβάστε περισσότερα

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα*

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* Ἀξίες -Ἰδανικά -Ἱστορικὴ Μνήμη Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* «Ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι προαπαιτούμενο...» α. Στὴν χώρα ποὺ θὰ ριζώσεις νὰ σεβαστεῖς τὴν σημαία της, τοὺς ἀνθρώπους της, τὴν φύση

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ποιμαντικές σκέψεις Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ τοῦ Ἀλεξάνδρου Μ. Σταυροπούλου Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ὁ χρόνος καὶ ἡ σχετικότητά του Συνήθως, τέλος τοῦ παλαιοῦ ἀρχὲς τοῦ καινούριου χρόνου,

Διαβάστε περισσότερα

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία*

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* «Οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 2000 ἐμφανίζονται πανίσχυροι οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Μάθημα: Ενόργανη Γυμναστική Χρήσιμα θεωρία στο κεφάλαιο της ενόργανης γυμναστικής για το γνωστικό αντικείμενο ΠΕ11 της Φυσικής Αγωγής από τα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια Κολλίντζα.

Διαβάστε περισσότερα

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση Εἰσαγωγή Ὁ ICAMLaw Application Server (στὸ ἑξῆς γιά λόγους συντομίας IAS) ἀποτελεῖ τὸ ὑπόβαθρο ὅλων τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν τῆς ICAMSoft. Εἶναι αὐτός ποὺ μεσολαβεῖ ἀνάμεσα: α) στὴν τελική ἐφαρμογὴ ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί 18/02/2019 Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Ανακοίνωση σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ποταμιτου εκδοσεισ ποταμιτου καταλογοσ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ www.potamitis.info ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ θεροσ 2012

ποταμιτου εκδοσεισ ποταμιτου καταλογοσ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ www.potamitis.info ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ θεροσ 2012 εκδοσεισ θεροσ 2012 ποταμιτου ποταμιτου καταλογοσ www.potamitis.info ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ 8,99 σκληρὸ ἐξώφυλλο, 32 σελίδες, 22Χ22 ἑκατοστά Κάθε Σάββατο, ἡ Γιαγιὰ ἀφήνει τὸ καλαθάκι της μὲ τὰ

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Στὴν καθ ἡμᾶς Μητροπολιτικὴ περιφέρεια Μόρφου τιμᾶται ἰδιαίτερα ὁ ὅσιος Σωζόμενος. Ἐπίκεντρο τῆς ἐδῶ τιμῆς του εἶναι ἡ ἁγιοτόκος κοινότητα τῆς Γαλάτας, ὅπου εὑρίσκεται κατάγραφος

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΓΕΒΡΑ ΙΙ. Σημειώσεις μεταπτυχιακοῦ μαθήματος 1. Ν.Γ. Τζανάκης. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Ηράκλειο

ΑΛΓΕΒΡΑ ΙΙ. Σημειώσεις μεταπτυχιακοῦ μαθήματος 1. Ν.Γ. Τζανάκης. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Ηράκλειο ΑΛΓΕΒΡΑ ΙΙ Σημειώσεις μεταπτυχιακοῦ μαθήματος 1 Ν.Γ. Τζανάκης Τμῆμα Μαθηματικῶν Πανεπιστήμιο Κρήτης - Ηράκλειο 1 Τελευταία ἔκδοση 12-11-2016 2 Περιεχόμενα 1 Διαχωρισιμότητα 3 2 Βοηθητικὲς Προτάσεις 9 1

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ενότητα 3: Είναι - Συνειδέναι Κωνσταντίνος Μαντζανάρης Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο (Μιὰ πρώτη προσέγγιση στὸ θέμα) Εἰπώθηκε, πὼς ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος μοιάζει μὲ τὸ Καθολικὸ ἑνὸς ἰεροῦ Ναοῦ καὶ ὅτι ἡ περιοχὴ ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἄννα καὶ πέρα εἶναι τὸ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ. Ἀλυγιζάκη, Ἡ ὀκταηχία Ἀλυγιζάκη Ἀντωνίου Ε., Ἡ ὀκταηχία στὴν ἑλληνικὴ λειτουργικὴ ὑμνογραφία, Θεσσαλονίκη 1985.

ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ. Ἀλυγιζάκη, Ἡ ὀκταηχία Ἀλυγιζάκη Ἀντωνίου Ε., Ἡ ὀκταηχία στὴν ἑλληνικὴ λειτουργικὴ ὑμνογραφία, Θεσσαλονίκη 1985. 1 ΕΙΚΟΝΕΣ 2 ΠΗΓΕΣ ΕΙΚΟΝΩΝ Ἀλυγιζάκη, Ἡ ὀκταηχία Ἀλυγιζάκη Ἀντωνίου Ε., Ἡ ὀκταηχία στὴν ἑλληνικὴ λειτουργικὴ ὑμνογραφία, Θεσσαλονίκη 1985. Γιαννόπουλου, Ἡ ψαλτικὴ τέχνη Γιαννόπουλου Ἐμμανουὴλ Στ., Ἡ ψαλτικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Αὒγουστος 2011 12 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Χριαστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα Τεῦχος 12 - Αὒγουστος 2011 ISSN: 1792-4189 Μηνιαία

Διαβάστε περισσότερα

ODBC Install and Use. Κατεβάζετε καὶ ἐγκαθιστᾶτε εἴτε τήν ἔκδοση 32bit εἴτε 64 bit

ODBC Install and Use. Κατεβάζετε καὶ ἐγκαθιστᾶτε εἴτε τήν ἔκδοση 32bit εἴτε 64 bit Oἱ ἐφαρμογές Law4 χρησιμοποιοῦν τὸν Firebird SQL Server 32 ἤ 64 bit, ἔκδοση 2.5.x Γιὰ νὰ κατεβάσετε τὸν ODBC πηγαίνετε στό site www.firebirdsql.org στήν δ/νση http://www.firebirdsql.org/en/odbc-driver/

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ

ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ Μέρος Β - ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ 1. Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Ι) Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ γ) Η ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ ΜΑΣ 4. ΗΛΩΣΕΙΣ (d) Προφορικὴ δήλωσις 6.1.1993 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙ Α www.sartzetakis.gr

Διαβάστε περισσότερα

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux.

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Μακρῆς Δημήτριος, Φυσικός. mailto: jd70473@yahoo.gr 1. Εἰσαγωγή. Τὸ πολυτονικὸ σύστημα καταργήθηκε τὸ 1982. Δὲν θὰ ἀσχοληθοῦμε

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν

Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν φίλον ἐν πόνοις³ καὶ κινδύνοις οὐ λείπει. Τοῖς τῶν φίλων λόγοις ἀεὶ πιστεύομεν. Εἰ κινδυνεύετε, ὦ φίλοι, τοὺς τῶν ἀνθρώπων

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1o Λυσία, Ἐν βουλῇ Μαντιθέῳ δοκιμαζομένῳ ἀπολογία, 1-3

ΘΕΜΑ 1o Λυσία, Ἐν βουλῇ Μαντιθέῳ δοκιμαζομένῳ ἀπολογία, 1-3 ΘΕΜΑ 1o Λυσία, Ἐν βουλῇ Μαντιθέῳ δοκιμαζομένῳ ἀπολογία, 1-3 Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Εἰ μὴ συνῄδη ὦ βουλή τοῖς κατηγόροις βουλομένοις ἐκ παντὸς τρόπου κακῶς ἐμὲ ποιεῖν πολλὴν ἂν αὐτοῖς χάριν εἶχον ταύτης τς κατηγορίας

Διαβάστε περισσότερα

2o ΘΕΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ

2o ΘΕΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ 2o ΘΕΜΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ Κείμενο: Λυσίου «Υπέρ Μαντιθέου» ( 18-21) ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Από το κείμενο που

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων

Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων Εἰσαγωγὴ Μιὰ ἀπὸ τὶς βασικὲς πρόσθετες δυνατότητες τῆς ἔκδοσης 3 τῶν ἰατρικῶν ἐφαρμογῶν μας, εἶναι ἡ δυνατότητα συσχετισμοῦ ὅσων ψηφιακῶν ἀρχείων ἀπαιτεῖται στὴν

Διαβάστε περισσότερα

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης 26/02/2019 Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Πατριαρχεία / Οικουμενικό Πατριαρχείο Ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμα τοῦ περιβαλλοντικὰ εὐαισθητοποιημένου καὶ πρωτοπόρου

Διαβάστε περισσότερα

ιδαγµένο κείµενο 'Αριστοτέλους 'Ηθικά Νικοµάχεια (Β6, 4-10)

ιδαγµένο κείµενο 'Αριστοτέλους 'Ηθικά Νικοµάχεια (Β6, 4-10) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ιδαγµένο κείµενο 'Αριστοτέλους 'Ηθικά

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρος Βρεττάκος

Νικηφόρος Βρεττάκος http://hallofpeople.com/gr/ Νικηφόρος Βρεττάκος Τα μάτια της Μαργαρίτας Βρήκα μέσα στα μάτια σου τα βιβλία που δεν έγραψα. Θάλασσες. Κόσμους. Πολιτείες. Ορίζοντες. Κανάλια. Βρήκα τ αυτοκρατορικά όρη της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ «ΕΝΩΜΕΝΗ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ» ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΓΑΠΗΣ Ιερός Ναός Αγίου

Διαβάστε περισσότερα

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ Με ένα από τα αγαπημένα της θέματα ασχολήθηκε για μια ακόμη φορά, στο φύλλο 1991 της 27ης Σεπτεμβρίου 2013, η εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ. Αιτία, το κεφάλαιο του βιβλίου των Θρησκευτικών που διδάσκεται στην

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Συνόλων - Set Theory

Θεωρία Συνόλων - Set Theory Θεωρία Συνόλων - Set Theory Ἐπισκόπηση γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν Πρωτοετῶν Φοιτητῶν τοῦ Τµήµατος Διοίκησης, στὸ µάθηµα Γενικὰ Μαθηµατικά. Ὑπὸ Γεωργίου Σπ. Κακαρελίδη, Στὸ Τµῆµα Διοίκησης ΤΕΙ Δυτικῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα

Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα Γιὸς τοῦ Χαριλάου καὶ τῆς Ἑλένης Καραγκούνη, τὸ γένος Ραμαντάνη, γεννημένος στὴν Ἀνακασιὰ Βόλου τὴν 8 η Ἰουλίου 1965, σύζυγος τῆς Γιαννούλας Κ. Φωτοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 - Λύσεις 1. Εστω ο πίνακας Α = [12, 23, 1, 5, 7, 19, 2, 14]. i. Να δώσετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (Κριτικὴ πάνω στὸ ἄρθρο τοῦ κ. Γιανναρᾶ «Ψυχανάλυση καὶ Ἐκκλησιαστικὴ Ἀνθρωπολογία»)

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (Κριτικὴ πάνω στὸ ἄρθρο τοῦ κ. Γιανναρᾶ «Ψυχανάλυση καὶ Ἐκκλησιαστικὴ Ἀνθρωπολογία») Γεωργίου Χασούρου (Βιολόγου - Ἐκπαιδευτικοῦ) Α) Ἡ «ἐκκλησία» τῆς ιεθνοῦς Ψυχαναλυτικῆς Ἑταιρείας. Ἕνα ἄρθρο τοῦ κ. Γιανναρᾶ «ψυχανάλυση καὶ Ἐκκλησιαστικὴ ἀνθρωπολογία» ποὺ δηµοσιεύθηκε τὸ περασµένο ἔτος

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο διδαγμένο από το πρωτότυπο Δημοσθένους, Ὑπὲρ τῆς Ῥοδίων ἐλευθερίας, 17-18

Κείμενο διδαγμένο από το πρωτότυπο Δημοσθένους, Ὑπὲρ τῆς Ῥοδίων ἐλευθερίας, 17-18 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Κείμενο διδαγμένο από το πρωτότυπο Δημοσθένους,

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Ηθικά Νικομάχεια Β 1,5-8 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 28 ΜΑΪΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ. Μιχαήλ Μανωλόπουλος

Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ. Μιχαήλ Μανωλόπουλος Η KΑΚΟΜΕΤΑΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΨΕΩΝ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ ΠΕΡΙ ΥΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΑ Μιχαήλ Μανωλόπουλος Στο πλαίσιο του Δυτικοευρωπαϊκού διαφωτισμού παρατηρούμε την ανάπτυξη μιας σχετικά ολιγάριθμης υλιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ευτέρα Ἔκδοσις ΙΟΥΝΙΟΣ 2007

ευτέρα Ἔκδοσις ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ευτέρα Ἔκδοσις Τίπρέπεινὰγνωρίζῃ ΕΝΑΣΕΛΛΗΝΑΣΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 1. Ὅτι οἱ Σκοπιανοὶ λένε τεράστια ψέματα καὶ ὅτι ἔστησαν ἕνα φαντασιώδη μύθο γιὰ τὴν καταγωγή τους. Στὴν πλειονότητά τους εἶναι Σλαῦοι

Διαβάστε περισσότερα

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ.

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ. HY 280 «ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ» θεμελικές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Γεώργιος Φρ. Γεωργκόπουλος μέρος Α Εισγωγή, κι η σική θεωρί των πεπερσμένων

Διαβάστε περισσότερα

Στήν Σελίδα Παρατηρήσεις στὸ κάτω μέρος καταγράφονται / ἐμφανίζονται τυχόν ἐντοπισθέντα περιουσιακά στοιχεῖα (IX, άκίνητα, ἀγροτεμάχια κλπ)

Στήν Σελίδα Παρατηρήσεις στὸ κάτω μέρος καταγράφονται / ἐμφανίζονται τυχόν ἐντοπισθέντα περιουσιακά στοιχεῖα (IX, άκίνητα, ἀγροτεμάχια κλπ) Κάρτα Ἀντιδίκου Στήν Σελίδα Παρατηρήσεις στὸ κάτω μέρος καταγράφονται / ἐμφανίζονται τυχόν ἐντοπισθέντα περιουσιακά στοιχεῖα (IX, άκίνητα, ἀγροτεμάχια κλπ) Ἡ Εἰσαγωγή/Μεταβολή/Διαγραφή γίνεται μέσω τῶν

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά (Γ1, 1-2, 3-4/6/12) Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία

Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους Πολιτικά (Γ1, 1-2, 3-4/6/12) Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 29 ΜΑΪΟΥ 2006 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Αριστοτέλους

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι.

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Σὰ τελευταῖα χρόνια καὶ ἰδιαίτερα μετὰ τὸ ἄνοιγμα τῶν συνόρων τῶν χωρῶν τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης, ἀλλὰ καὶ γειτόνων χωρῶν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989 Ἡ Θεία Κοινωνία κατ οἶκον Θεσσαλονίκη 2008 Κάποιοι συσχετίζουν κάκιστα τὴν παρουσία τοῦ ἱερέως στό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (701-718)

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (701-718) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2017 ἀριθμ. πρωτ. : 877 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς Θεοσώστου

Διαβάστε περισσότερα

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν Χριστούγεννα 2013 Ἀρ. Πρωτ. 1157 Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε. Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ http://edu.klimaka.gr ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΛΙΜΑΚΑ http://edu.klimaka.gr ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ ΑΣ Β ) ΠΕΜΠΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2010 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία

Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία Ἀλήθεια, πόσο σημαντικὸ εἶναι τὸ θέμα τῆς διατροφῆς. Εἴμαστε αὐτὸ ποὺ τρῶμε, λένε μερικοὶ ὑλιστὲς φιλόσοφοι. Καὶ ἐννοοῦν τίποτα παραπάνω. Ἡ λογικὴ αὐτὴ εἶναι λίγο

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν Τέσσερις ἑβδομάδες μετὰ τὸ Πάσχα τὸ εὐαγγέλιο πού διαβάζεται στὶς ἐκκλησίες εἶναι ἡ ἀφήγηση τοῦ εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη γιὰ τὴν ἐκπληκτικὴ συζήτηση τοῦ Χριστοῦ μὲ

Διαβάστε περισσότερα

ἡ πάλαι γλῶττα ἡ Ἑλληνικὴ, κατὰ τὸν αὐτὸμορφον τρόπον ὑπὸ Ἰακώβου τοῦ Δονάλδοῦ γέγραπται

ἡ πάλαι γλῶττα ἡ Ἑλληνικὴ, κατὰ τὸν αὐτὸμορφον τρόπον ὑπὸ Ἰακώβου τοῦ Δονάλδοῦ γέγραπται ἡ πάλαι γλῶττα ἡ Ἑλληνικὴ, κατὰ τὸν αὐτὸμορφον τρόπον ὑπὸ Ἰακώβου τοῦ Δονάλδοῦ γέγραπται Τὸ πρῶτον κεφαλαῖον ὁ Δημοσθένης ἐστὶ ἀνήρ. ὁ Ἰφιμεδεία ἐστὶ γυνή. ὁ Στέφανός ἐστι παῖς. ὁ Φίλιππός ἐστι παῖς. ἡ

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292.

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ Γιατὶ τὸ Βυζάντιο Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Κατ ἐπανάληψιν ἔχει ἐπισημανθῆ ὅτι ἐπιβάλλεται νὰ ἀναθεωρήσουμε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τὴν ὀπτικὴ εἰκόνα ποὺ ἔχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Τὰ Ἕξι μεγάλα ἐρωτήματα τῆς δυτικῆς μεταφυσικῆς καταλαμβάνουν μιὰ ξεχωριστὴ θέση στὴν ἱστορία τῆς φιλοσοφικῆς ἱστοριογραφίας. Ὁ συγγραφέας του βιβλίου, Χάιντς Χάιμζετ (1886-1975),

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ιατρός αφού διαπιστώσει εάν το πρόσωπο που προσέρχεται για εξέταση είναι το ίδιο με αυτό που εικονίζεται στο βιβλιάριο υγείας και ελέγξει ότι είναι ασφαλιστικά ενήμερο (όπως ακριβώς γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ): ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

μπορεῖ νὰ κάνει θαύματα. Ἔτσι ὁ ἅγιος Νέστωρ, παρότι ἦταν τόσο νέος, δὲν λυπήθηκε τὴν ζωή του καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὸν Χριστό.

μπορεῖ νὰ κάνει θαύματα. Ἔτσι ὁ ἅγιος Νέστωρ, παρότι ἦταν τόσο νέος, δὲν λυπήθηκε τὴν ζωή του καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὸν Χριστό. Ο Μ Ι Λ Ι Α ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΟΥ (25 Ὀκτωβρίου 2013) Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Στὴν Ἱερὰ Μονή μας, τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, στὴν Φυλὴ Ἀττικῆς, μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐχὴ τοῦ ἀσθενοῦντος Σεβασμιωτάτου Πνευματικοῦ Πατρός μας,

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet Ἡ Κυριακή του Πάσχα Fr.Lev Gillet «Αὔτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν Σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις ἐστὶ πανηγύρεων!»ψάλλουμε στὴν ὀγδόη ὠδὴ τοῦ πασχαλιάτικου Ὄρθρου. Ἡ

Διαβάστε περισσότερα

μαθη ματικῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ βαθιά του ἐκτίμηση γιὰ τὴ χαϊντεγκεριανὴ ἱστορικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπινου κόσμου. Καταγράφοντας ὅλες αὐτὲς τὶς ἐπιδράσεις,

μαθη ματικῶν, ἀλλὰ καὶ τὴ βαθιά του ἐκτίμηση γιὰ τὴ χαϊντεγκεριανὴ ἱστορικὴ κατανόηση τοῦ ἀνθρώπινου κόσμου. Καταγράφοντας ὅλες αὐτὲς τὶς ἐπιδράσεις, ΠΡΟΛΟΓΟΣ Τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶναι προϊὸν μακρόχρονης ἐξέλιξης. Γιὰ εἴκοσι περίπου χρόνια, τὸ ἐνδιαφέρον μου γιὰ τὸν Φρέγκε ἀποτέλεσε μέρος ἑνὸς ὁδοιπορικοῦ ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Μόναχο καί, μέσω τῆς Ὀξφόρδης

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν 01/03/2019 Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν / Επικαιρότητα Η Εκκλησία μας, κατά την 1η Μαρτίου εκάστου έτους και πρώτη ημέρα της εποχής της Ανοίξεως, τιμά τη μνήμη δύο γυναικών Μαρτύρων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ʹ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΤΑΡΤΗ 6 ΙΟΥΛΙΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) Ι ΑΓΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 17 Θέμα: «Περὶ τῆς νομιμότητας τελέσεως τοῦ Μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος ἀνηλίκων». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Σχετικὰ μὲ τὶς προϋποθέσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Χρήση τῶν Στατιστικῶν / Ἐρευνητικῶν Ἐργαλείων τοῦ

Χρήση τῶν Στατιστικῶν / Ἐρευνητικῶν Ἐργαλείων τοῦ ICAMSoft SmartMedicine v.3 Στατιστικά Χρήση τῶν Στατιστικῶν / Ἐρευνητικῶν Ἐργαλείων τοῦ ICAMSoft Applications White Papers Φεβρουάριος 2010 Σελίς: 1 / 14 Στατιστικά ICAMSoft SmartMedicine v.3 Μenu Στατιστικά

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ*

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ἡ Θεωρία τῆς Ἐλέξιξης: κοσμικὴ θρησκεία, μὲ νόημα καὶ ἠθικὴ Ἡ Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ὄχι Ἐξέλιξη, ἀλλὰ Σχεδιασμὸς Μέρος B ἐπιστημονικὴ κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖται στὴν Θεωρία τῆς Ἐξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΕΝΟΡΙΑ & ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Σεβασμιώτατε, Αἰδεσιμολογιώτατοι, Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Κοντογιάννης Ἐφημ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ Γ.Ν.Α. Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας

Διαβάστε περισσότερα

65 B Cope (1877)

65 B Cope (1877) 14 11 1 6 B3 1 ( ) 2 Η ῥητορική ἐστιν ἀντίστροϕος τῇ διαλεκτικῇ ἀμϕότεραι γὰρ περὶ τοιούτων τινῶν εἰσιν, 1 ἃ κοινὰ τρόπον τινὰ ἁπάντων ἐστὶ γνωρίζειν, 2 καὶ οὐδεμιᾶς ἐπιστήμης ἀϕωρισμένης 1 Cope (1877)

Διαβάστε περισσότερα

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ πρώτου Ἁγιογράφου, Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ (18η Ὀκτωβρίου) καὶ πρὸς τιμήν Του, πραγματοποιήθηκε, μὲ τὴν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΤΙΟΣ Θ 2014 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ Θ 2014 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ Πρπρευμένων τῶν Ἱερπαίδων μετὰ εἰκόνων καὶ θυμιατῦ, ὁ Ἱερεὺς ἐξέρχεται τῦ Ἱερῦ μετὰ τῦ Τιμίυ Σταυρῦ καὶ γίνεται λιτανεία πέριξ τῦ ἐσωτερικῦ τῦ Ναῦ εἰς τέσσαρες στάσς. Εἰς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (στ.471-490) ΧΟΡΟΣ ηλοῖ τὸ γέννηµ' ὠµὸν ἐξ ὠµοῦ πατρὸς 471 τῆς παιδὸς εἴκειν δ'οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (στ.471-490) ΧΟΡΟΣ ηλοῖ τὸ γέννηµ' ὠµὸν ἐξ ὠµοῦ πατρὸς 471 τῆς παιδὸς εἴκειν δ'οὐκ ἐπίσταται κακοῖς. ΑΡΧΗ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 1999 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο

Διαβάστε περισσότερα

Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Ελληνορωμαϊκές-Ελληνοϊταλικές Σπουδές» του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ και το Σεμινάριο Ιταλικής Ιστορίας και Ιστοριογραφίας, σας προσκαλούν στη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015 ἀριθμ. πρωτ.: 181.- ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τὸν ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Λαὸ τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Διαβάστε περισσότερα

αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Αρχεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Ασκήσεις επί χάρτου

αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Αρχεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Ασκήσεις επί χάρτου αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Αρχεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας Ασκήσεις επί χάρτου Άσκηση 1η Η σκληρή δουλειά των γραφέων Στα βυζαντινά μοναστήρια λειτουργούσαν scriptoria, δηλαδή εργαστήρια όπου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ

ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΣΧΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΒΕΡΟΙΑΣ, ΝΑΟΥΣΗΣ & ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΜΑΔΥΤΙΝΟΣ» ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ Ἐπιμέλεια Βασίλειος Κ. Μαυράγκανος ΒΕΡΟΙΑ 2013 ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΩΝ Ἐπιμέλεια Βασίλειος

Διαβάστε περισσότερα

Εγκώμιο στὴν Κοίμηση της Θεοτόκου

Εγκώμιο στὴν Κοίμηση της Θεοτόκου Εγκώμιο στὴν Κοίμηση της Θεοτόκου Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός Τί εἶναι αὐτὸ τὸ μυστήριο τὸ μέγα, ποὺ συντελεῖται γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωπό σου, ἱερὴ Μητέρα καὶ Παρθένε; «Εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ καὶ εὐλογημένος

Διαβάστε περισσότερα

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός 13/02/2019 Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Του π. Πολυκάρπου Αγιαννανίτη Ὅπου διακονεῖ κανεὶς τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, ἐκεῖ βρίσκει τὴ χαρὰ καὶ τὴν ἀνάπαυσή του.

Διαβάστε περισσότερα

1. ιδαγµένο κείµενο από το πρωτότυπο Θουκυδίδου Ἱστοριῶν Β 36

1. ιδαγµένο κείµενο από το πρωτότυπο Θουκυδίδου Ἱστοριῶν Β 36 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΤΡΙΤΗ 17 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ) ΣΥΝΟΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Σ Χ Ο Λ Ε Ι Ο Ν Ψ Α Λ Τ Ι Κ Η Σ 1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΕΘΝΕΣ, ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ἀφιερωμένο στὴ μνήμη τῶν τριῶν μεγάλων εὐεργετῶν τοῦ ἔθνους Χρυσάνθου τοῦ

Διαβάστε περισσότερα