ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ NIKAS & CRETA FARM ΜΕΣΩ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΜΠΟΓΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Α.Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Transcript

1 Α.Τ.Ε.Ι. ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ NIKAS & CRETA FARM ΜΕΣΩ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΜΠΟΓΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΚΟΥ ΑΣΠΑΣΙΑ ΜΠΟΥΓΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΕΡΡΕΣ 2009

2 Αφιερώνεται στον καθηγητή μας και στις οικογένειες μας 2

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... Σελ. 03 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.. Σελ Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ.. Σελ CRETA FARM Σελ NIKAS.. Σελ Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ. Σελ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σελ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ.. Σελ Κατηγορίες αριθμοδεικτών.. Σελ Αριθμοδείκτες Ρευστότητας(LIQUIDITY RATIOS)... Σελ Αριθμοδείκτες κυκλοφοριακής ή γενικής ρευστότητας (current ratio). Σελ Αριθμοδείκτης Άμεσης ή Ειδικής Ρευστότητας (Acid test ratio) Σελ Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας(cash Ratio) Σελ Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος(defensive interval ratio).. Σελ Αριθμοδείκτες δραστηριότητας(activity RATIOS).. Σελ Μέση Περίοδος Είσπραξης (average collection period). Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων(receivable turnover Σελ. 23 ratio) Λήξη Απαιτήσεων (aging schedule).. Σελ Μέση Περίοδος Πληρωμής (average payable period) Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων (Trade creditors to purchases ratio).. Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων (Inventories turnover ratio) Σελ. 26 3

4 2.5.7 Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως (Net Working capital turnover ratio) Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού (Asset turnover ratio) Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων (Fixed asset turnover ratio) Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ιδίων κεφαλαίων (Owner s equity turnover ratio) Σελ Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας (PROFITABILITY RATIOS). Σελ Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους (Gross Profit Margin).. Σελ Αριθμοδείκτης λειτουργικού περιθωρίου κέρδους.. Σελ Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους (Net Profit Margin).. Σελ Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων.. Σελ Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων (Return to total capital employed) Σελ Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ξένων κεφαλαίων. Σελ Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού (Return on total assets). Σελ Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων (Return on net worth).. Σελ Αριθμοδείκτης οικονομικής μόχλευσης (Financial Leverage Ratio) Σελ Αριθμοδείκτες διαρθρώσεων κεφαλαίων και βιωσιμότητας (FINANCIAL STRUCTURE AND VIABILITY RATIOS) Σελ Δείκτες Συνολικής Δανειακής Επιβάρυνσης (debt ratio or debt to assets ratio) Σελ Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά (Ratio of owner s equity of total assets) Αριθμοδείκτης ιδίων προς ξένα κεφάλαια ή αριθμοδείκτης κεφαλαιακής διάρθρωσης (Ratio of owner s equity to total liabilities) Σελ. 39 Σελ Αριθμοδείκτης καλύψεως τόκων (Number of times interest earned) Σελ Δείκτες Οικονομικής Κάλυψης.. Σελ Βαθμός Κάλυψης Υποχρεώσεων με Ταμειακές Ροές (cash flow coverage ratio) Σελ.41 4

5 2.8.2 Βαθμός Κάλυψης Υποχρεώσεων με Ταμειακές Ροές (cash flow coverage ratio). Σελ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΗΣ (INVESTMENT RATIOS) Σελ Πολλαπλασιαστής Κερδών ή Λόγος Τιμής προς Κέρδος ανά Μετοχή (price toearnings (P/E) ratio) Σελ Τιμή Μετοχής προς Λογιστική Αξία (market to book ratio) Σελ Ανάλυση Κοινού Μεγέθους Και Αριθμοδείκτες Τάσης (common size analysis).. Σελ Αριθμοδείκτης Τάσης ή Ανάλυση Δείκτη.. Σελ Ανάλυση Ταμειακών Ροών Σελ Έννοια των ταμειακών ροών Σελ Υπολογισμός των πρόσθετων ετήσιων ταμειακών ροών. Σελ Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΙΝΑΚΕΣ.. Σελ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΝΙΚΑΣ.. Σελ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ CRETA FARM. Σελ KATAΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ NIKAS.. Σελ KATAΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ CRETA FARM.. Σελ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ NIKAS.. Σελ ΤΑΜΕΙΑΚΕΣ ΡΟΕΣ CRETA FARM Σελ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΝΙΚΑS. Σελ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ CRETA FARM. Σελ Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ANAΛΥΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Σελ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ.. Σελ Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας. Σελ Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Σελ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ Ή ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.. Σελ. 61 5

6 4.2.1 Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων Σελ Αριθμοδείκτης Ταχύτητας πληρωμής υποχρεώσεων (περίοδος πιστώσεων προς τους πιστωτές ) Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων Σελ Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού.. Σελ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ. Σελ Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους.. Σελ Αριθμοδείκτης λειτουργικού περιθωρίου κέρδους Σελ Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους. Σελ Αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων.. Σελ Αριθμοδείκτες διαρθρώσεως κεφαλαίων και βιωσιμότητας Σελ Αριθμοδείκτης ιδίων προς ξένα κεφάλαια ή αριθμοδείκτης κεφαλαιακής διάρθρωσης Σελ Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια. Σελ Αριθμοδείκτης κάλυψης τόκων (Number of times interest earned).. Σελ Δείκτης κεφαλαίου κίνησης.. Σελ Δανειακής επιβάρυνσης. Σελ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ. Σελ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Σελ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Σελ. 78 6

7 EIΣΑΓΩΓΗ Η χρησιμοποίηση των χρηματοοικονομικών δεδομένων από τον υπεύθυνο λήψης αποφάσεων αποβλέπει στη μέτρηση της προηγουμένης επίδοσης της σημερινής κατάστασης μιας επιχείρησης και την πρόβλεψη των μελλοντικών δυνατοτήτων της επιχείρησης. Η χρησιμοποίηση των χρηματοοικονομικών δεδομένων όπως εμφανίζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι δυνατόν να μην οδηγεί στην άντληση ολόκληρης της πληροφόρησης που περιέχει σε αυτές. Και αυτό γιατί μερικά ή καλύτερα ελάχιστα μεγέθη στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι πάρα πολύ σημαντικά από μόνα τους όπως εμφανίζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Τα περισσότερα μεγέθη αποκτούν σπουδαιότητα από τη σχέση τους με άλλα μεγέθη ή από το ύψος και την κατεύθυνση της μεταβολής τους από ορισμένο σημείο στο παρελθόν μέχρι τώρα. Είναι λοιπόν πολύ φυσικό οι δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις να περιέχουν συσχετίσεις, τάσεις και άλλη πληροφόρηση που δεν είναι φανερή από πρώτη όψη. Η άντληση της κρυμμένης αυτής πληροφόρησης, καθώς και η συστηματικότερη και αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση της πληροφόρησης που μας παρέχουν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις γίνεται μέσα στα πλαίσια της ανάλυσης δημοσιευμένων χρηματοοικονομικών καταστάσεων της επιχείρησης ή για συντομία της ανάλυσης χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Η ανάλυση θα μπορούσαμε να πούμε ότι κατά ένα μεγάλο μέρος είναι ένα ζήτημα καθιέρωσης σημαντικών σχέσεων, εντοπισμού σημαντικών μεταβολών δηλαδή κρίσιμων σημείων στις τάσεις, ύψη μεγεθών και σχέσεις και διερεύνησης των λόγων που αποτελούν τη βασική εξήγηση αυτών των μεταβολών. Θα πρέπει να σημειωθεί συμπληρωματικά ότι ο εντοπισμός ενός κρίσιμου σημείου είναι δυνατόν να δώσει μια έγκαιρη προειδοποίηση για μια σημαντική μεταβολή στην μελλοντική επιτυχία ή αποτυχία της επιχείρησης. 7

8 1 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ 1.1 CRETA FARM Το 1970 η οικογένεια Δομαζάκη ιδρύει την πρώτη οργανωμένη μονάδα παραγωγής χοιρινού κρέατος στην Κρήτη. Σε μια έκταση 100 στρεμμάτων στη θέση Λατζιμάς, της πρώην κοινότητας Πρίνου του Δήμου Αρκαδίου στο Ρέθυμνο της Κρήτης, με δομημένο χώρο τ.μ. και κάτω από τις πιο αυστηρές προδιαγραφές μπαίνουν τα θεμέλια για τη δημιουργία της μεγάλης σημερινής επιχείρησης. Τον Οκτώβριο του 1979 συστήνεται ως ανώνυμη εταιρία η CRETA FARM (τότε με την επωνυμία «Ζωή Εμμ. Δομαζάκης Α.Β.Ε.Ε.») με την ενοποίηση των ατομικών επιχειρήσεων της οικογένειας Δομαζάκη και μετοχικό κεφάλαιο 308 χιλ. ευρώ. Το 1982 το μετοχικό κεφάλαιο της Εταιρίας αυξάνεται κατά 130 χιλ. ευρώ, το 1985 δημιουργείται το σφαγείο, ενώ το 1987 το τμήμα παραγωγής αλλαντικών. Καθώς η τροφοδοσία γίνεται από τις δικές της ποικιλίες χοιρινών, όλα τα προϊόντα της υπόκεινται σε εκτεταμένους επιστημονικούς ελέγχους σε όλα τα στάδια παραγωγής, ελέγχοντας από την ζωοτροφή μέχρι το προϊόν να φτάσει στο πιάτο του καταναλωτή. Αυτή η καθετοποίηση της παραγωγής είναι η εγγύηση της creta farm για φρέσκα, 8

9 ελεγμένα, ποιοτικά προϊόντα. Παράλληλα, μεταξύ των ετών το μετοχικό κεφάλαιο της CRETA FARM τριπλασιάζεται και αυξάνεται συνολικά κατά 1,03 εκ. ευρώ. Το 1990, όταν αναλαμβάνει η σημερινή Διοίκηση, ξεκινάει η επέκταση της μονάδας στη θέση Λατζιμάς, στο Ρέθυμνο της Κρήτης, που ολοκληρώνεται το Στα χρόνια που ακολουθούν, , η CRETA FARM εξελίσσεται και εξαπλώνεται συνεχώς: διπλασιάζει τις εγκαταστάσεις της στη θέση Λατζιμάς, στο Ρέθυμνο της Κρήτης, με αποτέλεσμα αυτές σήμερα να εκτείνονται σε μια έκταση 210 στρεμμάτων με δομημένο χώρο τμ., το μετοχικό κεφάλαιο της CRETA FARM εξαπλασιάζεται και αυξάνεται συνολικά κατά 8,36 εκ. ευρώ και οργανώνει το δίκτυο πωλήσεών της σε στρατηγικά σημεία σε όλη την Ελλάδα. Αγοράζοντας ακίνητα και επενδύοντας 6,00 εκ. ευρώ δημιουργεί τα 5 υποκαταστήματά της με την ακόλουθη σειρά: Ηράκλειο Κρήτης, Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Πάτρα. Επιτυγχάνει την αύξηση της παραγωγικότητάς της, εξελίσσει συνεχώς τα προϊόντα της και επενδύει σε επιστημονικές έρευνες. Τουλάχιστον 200 διαφορετικά προϊόντα της CRETA FARM βρίσκονται σήμερα στα ράφια και τους πάγκους των super markets. Το 2000 θεωρείται χρονιά ορόσημο για την πορεία και την εξέλιξη της CRETA FARM. Τον Απρίλιο του 2000 η CRETA FARM εισάγει τις μετοχές της στην παράλληλη Αγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών αντλώντας από τη δημόσια εγγραφή περίπου 16,35 εκ. ευρώ, τα οποία και επενδύει στην υλοποίηση του επεκτατικού της προγράμματος. Το ίδιο έτος ιδρύεται η θυγατρική της «ΦΑΡΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Β.Ε.Ε.», η οποία εξαγοράζει τις εγκαταστάσεις, που εκτείνονται σε μια έκταση 820 στρεμμάτων, και το σχετικό εξοπλισμό της μονάδας παραγωγής της «ΕΛΒΙΚ Α.Β.Ε.Ε.» στα Μεγάλα Καλύβια του Ν. Τρικάλων έναντι 3,32 εκ. ευρώ. Μεταξύ των ετών , επίσης, πραγματοποιείται και η εξαγορά έναντι 5,77 εκ. ευρώ του 95% της «ΤΕΤΟ- ΦΑΡΜΑ Α.Β.Ε.Ε.», η οποία διαθέτει μονάδα παραγωγής και εγκαταστάσεις, που εκτείνονται σε μια έκταση 260 στρεμμάτων, στη θέση Συντοβίστρα Πραστού Κυνουρίας του Ν. Αρκαδίας.Το 2001 η CRETA FARM, μετά από συνεχείς προσπάθειες και επιστημονικές έρευνες εξέλιξης καινοτόμων προϊόντων, κατοχυρώνει στην Ελλάδα και σε άλλες 38 χώρες του κόσμου, καλύπτοντας την Ευρώπη, την Β. Αμερική και την Ασία, την πατέντα των προϊόντων «Εν Ελλάδι», που αποτελεί τη μοναδική παγκοσμίως μέθοδο παραγωγής προϊόντων με βάση το κρέας, με την 9

10 οποία γίνεται άμεση ενσωμάτωση του αγνού παρθένου ελαιολάδου και υποκατάσταση του ζωικού λίπους, και μέχρι το 2005 κατοχυρώνει άλλες έξι σχετικές πατέντες. Το 2002 η CRETA FARM πραγματοποιεί ακόμα μια εξαγορά στρατηγικής σημασίας αποκτώντας τις εγκαταστάσεις, που εκτείνονται σε μια έκταση 14,5 στρεμμάτων, και τον εξοπλισμό της «ΚΑΡΝΑ Α.Β.Ε.Ε.» στο Κρυονέρι του Ν. Αττικής, συνολικής επένδυσης 26 εκ. ευρώ όπου σήμερα λειτουργούν σύγχρονο κέντρο logistics και υπερσύγχρονο κέντρο κοπής και συσκευασίας προϊόντων. Το 2004 η CRETA FARM, μετά από ενδελεχείς έρευνες αγοράς, ξεκινά τη διεθνή της ανάπτυξη με τη σύσταση αρχικά της θυγατρικής της στην Κύπρο «ΟΚΕΤΑ ΡΑΚΜ (0ΥΡΚΙΙ5) ΙΤΡ.» για την προώθηση εκεί των προϊόντων της. Ακολούθως, το Μάιο του 2007, μετά από μία μακρά, συστηματική και συντονισμένη προσπάθεια που διήρκεσε 18 μήνες, η CRETA FARM, εισέρχεται στην απαιτητική αγορά των Η.Π.Α., συστήνοντας από κοινού με τον Όμιλο CLEMENS FAMILY CORPORATION, τον 6 Ο μεγαλύτερο παραγωγό χοιρινού κρέατος στις Η.Π.Α., και με ίσο ποσοστό συμμετοχής την «CRETA FARMS USA LLC», για την παραγωγή και διάθεση των προϊόντων της CRETA FARM στην αμερικάνικη αγορά αλλαντικών των 280 εκ. καταναλωτών. Παράλληλα με τη διεθνή της ανάπτυξη, το 2007 και 2008 η CRETA FARM αναπτύσσει και επενδύει στις εγκαταστάσεις της στη θέση Λατζιμάς, στο Ρέθυμνο της Κρήτης, δημιουργώντας καταρχήν νέα υπερσύγχρονη μονάδα θερμικής αδρανοποίησης αποβλήτων (στερεών και υγρών) και παραγωγής οργανικού λιπάσματος, και επεκτείνοντας και εκσυγχρονίζοντας τις υφιστάμενες γραμμές παραγωγής, με στόχο την αύξηση της παραγωγικής δυνατότητας της μονάδας αλλαντικών της. Το 2008, με στόχο τη βέλτιστη οργάνωση της διεθνούς δραστηριότητας του Ομίλου της, η CRETA FARM συστήνει τη θυγατρική της αποκλειστικού σκοπού (holding) «CRETA FARM INTERNATIONAL ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε.» με μετοχικό κεφάλαιο ύψους 790 χιλ. ευρώ, που καλύπτεται από την εισφορά της συμμετοχής της CRETA FARM στην «CRETA FARM USA LLC» Παράλληλα, έχοντας ξεκινήσει με επιτυχία το εγχείρημα διείσδυσης στην απαιτητική αγορά των Η.Π.Α., όπου η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρία (AMERICAN HEART ASSOCIATION) πιστοποιεί τα προϊόντα της CRETA FARM, κατάκτηση μοναδική για τα ελληνικά δεδομένα, και 10

11 έχοντας καταγράψει μοναδική εμπειρία στην προσπάθεια επέκτασής της σε άλλες επίσης απαιτητικές αγορές, η CRETA FARM, εκμεταλλευόμενη των δυνατοτήτων που της παρέχονται από τις κατοχυρωμένες πατέντες των πρωτοποριακά ποιοτικών και καινοτόμων προϊόντων της, συνεχίζει τη διεθνή της ανάπτυξη και σχεδιάζει την επέκτασή της σε νέες ώριμες αγορές, όπως αυτές της Μεγάλης Βρετανίας, Ιταλίας, Ρουμανίας, Ρωσίας, Καναδά, Κίνας και Ιαπωνίας. (1) (1) 11

12 1.2 NIKAS Η NIKAS, έχοντας κατακτήσει ηγετική θέση στην ελληνική αγορά, παρακολουθεί τις διατροφικές τάσεις που διαμορφώνονται σε διεθνές επίπεδο και ανταποκρίνεται με ευελιξία στις διαφοροποιημένες ανάγκες και προτιμήσεις του σύγχρονου καταναλωτή. Μέσα από μεθοδικό στρατηγικό σχεδιασμό η εταιρεία μας υλοποιεί το αναπτυξιακό της πρόγραμμα τόσο επεκτείνοντας περαιτέρω τις δραστηριότητες της στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης όσο και οριοθετώντας, ελέγχοντας και κεφαλαιοποιώντας τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται, προς όφελος των πελατών, των μετόχων και των εργαζομένων της. Παραμένοντας σταθερά προσανατολισμένη στην εκπλήρωση των υψηλών προσδοκιών που έχει δημιουργήσει η πολυετής ποιοτική παρουσία των προϊόντων της στους καταναλωτές, η NIKAS επενδύει σταθερά στην έρευνα και την ανάπτυξη. Μέσα από έρευνες για τον προσδιορισμό των διατροφικών τάσεων στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, αφουγκράζεται τις ανάγκες που προκύπτουν από τον σύγχρονο τρόπο ζωής και προσφέρει διαρκώς νέα, πρωτοποριακά και καινοτόμα προϊόντα που της εξασφαλίζουν ξεχωριστή θέση στην προτίμηση των καταναλωτών, διαφοροποιώντας την από τον ανταγωνισμό. Παράλληλα με τον μεθοδικό σχεδιασμό και την σταθερή κλιμάκωση του επιχειρηματικού προσανατολισμού, η NIKAS θέτει ως προτεραιότητα την ενίσχυση της εταιρικής κουλτούρας των εργαζομένων της. Αναγνωρίζοντας ότι η συνεισφορά του ανθρώπινου δυναμικού αποτελεί ουσιαστική προϋπόθεση για την επιτυχή παραγωγική λειτουργία της εταιρείας και την ευόδωση του αναπτυξιακού της προγράμματος, η NIKAS επενδύει με συνέπεια και σταθερότητα στην καλλιέργεια κλίματος κοινού μέλλοντος και κοινής προοπτικής, αρμονικής συνεργασίας και συμμετοχής, με στόχο την αποτελεσματική υλοποίηση του οράματος της. (2) (2) 12

13 2 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ Η Ανάλυση Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων είναι ένα σύστημα πληροφόρησης που αντλεί τα δεδομένα του από τις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις και άλλες πηγές (άλλα συμπληρωματικά στοιχεία που δεν παρέχονται από τις καταστάσεις αλλά συνδέονται με τις διάφορες πτυχές τις επιχείρησης), δημιουργεί την πληροφόρηση με τη μελέτη, αξιολόγηση και ερμηνεία των σχέσεων και τάσεων μεταξύ των διαφόρων χρηματοοικονομικών δεδομένων που γίνεται με ποσοτικά και ποιοτικά μέσα της προηγούμενης επίδοσης παρούσης κατάστασης της επιχείρησης και παρέχει την πληροφόρηση που αναφέρεται σε προβλέψεις σχετικά με τη μελλοντική κατάσταση και επίδοση της επιχείρησης στους εκτός της επιχείρησης λαμβάνοντες αποφάσεις. Τα άτομα που χρησιμοποιούν αυτό το σύστημα της πληροφόρησης μπορούν να ομαδοποιηθούν σε διάφορες κατηγορίες από τις οποίες οι σπουδαιότερες είναι: 1. Οι φορείς της επιχείρησης (ιδιοκτήτες, εταίροι ή μέτοχοι) 2. Η διοίκηση της επιχείρησης, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και το διοικητικό συμβούλιο της επιχείρησης 3. Οι πιστωτές (creditors) 4. Η τοπική ή κεντρική διοίκηση (φορολογική αρχή, υπηρεσίες ρυθμιστικού χαρακτήρα) 5. Οι πιθανοί φορείς της επιχείρησης και οι ενδεχόμενοι πιστωτές 6. Οι χρηματοδοτικοί οργανισμοί και ειδικοί επενδυτικοί οργανισμοί 7. Οι επαγγελματικές ενώσεις επιχειρήσεων 8. Οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις και οι εργατικές ενώσεις 9. Το ευρύ κοινό (π.χ. οι ερευνητές των οικονομικών επιστημών και της διοίκησης επιχειρήσεων) Η εξυπηρέτηση των διαφόρων αναγκών σε πληροφόρηση για την λήψη αποφάσεων από μέρους των εκτός της επιχείρησης ατόμων απαιτεί, η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων να είναι γενική και ευέλικτη. Θα πρέπει να τονιστεί ότι παρότι η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων αποβλέπει στην ικανοποίηση των διαφορετικών αναγκών εντούτοις δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει ότι η πληροφόρηση για την ικανοποίηση τους αναφέρεται σε διάφορες πλευρές της επίδοσης της διοίκησης της επιχείρησης ή στο τελικό συνολικό αποτέλεσμα. Η διοίκηση της επιχείρησης προσπαθεί από την άλλη πλευρά να διατηρήσει την κατάλληλη ισορροπία των ακόλουθων αποφασιστικής σημασίας πλευρές 13

14 της επιχείρησης: 1. Ρευστότητα(liquidity):Γίνεται αποδεκτό ότι μια επιχείρηση έχει ρευστότητα όταν είναι σε θέση να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις της καθώς αυτές γίνονται ληξιπρόθεσμες. Η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων γίνεται με το σκοπό, όσον αφορά την πλευρά αυτή, να προσδιορισθεί εάν η επιχείρηση κάτω από τις παρούσες συνθήκες έχει ρευστότητα και αν μπορεί να διατηρήσει τη ρευστότητα της σε μια περίοδο αντίξοων οικονομικών συνθηκών. Επίσης οι εκτός της επιχείρησης λαμβάνοντες αποφάσεις προκειμένου να σχηματίσουν σαφή εικόνα για τις επιμέρους πτυχές της ρευστότητας, περιλαμβάνει μελέτη της σχέσης μεταξύ κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων και βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων, του μεγέθους και της φύσης των συμφερόντων των πιστωτών και των μετόχων στην επιχείρηση, της προστασίας που παρέχεται προ τους πιστωτές και τους μετόχους και του ύψους και τάσεων των κερδών. 2. Αποδοτικότητα( profitability):είναι η σχέση που υπάρχει μεταξύ του κέρδους που πραγματοποιεί η επιχείρηση στη συγκεκριμένη λογιστική χρήση και του κεφαλαίου που χρησιμοποιεί για την πραγματοποίηση του. Πιο συγκεκριμένα η αποδοτικότητα θα μπορούσε να μετρηθεί από την ικανότητα της επιχείρησης να διατηρήσει τη διανομή ενός ικανοποιητικού επιπέδου μερίσματος με ταυτόχρονη συνεχή αύξηση των συμφερόντων των μετόχων στην επιχείρηση. Πρέπει να τονιστεί ότι η φύση και το ύψος των κερδών καθώς επίσης η ικανότητα και η τάση τους αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοτικότητα. 3. Σταθερότητα(stability): Η σταθερότητα μετράται από την ικανότητα της επιχείρησης να πραγματοποιεί τις πληρωμές για τόκους και χρεωλύσια πάνω στο υφιστάμενο ύψος δανείων και τις πληρωμές που αντιστοιχούν στην κανονική διανομή μερισμάτων στους μετόχους της. Επομένως για να πούμε ότι μια επιχείρηση παρουσιάζει σταθερότητα θα πρέπει να υπάρχει μια κανονική ζήτηση στα αγαθά που παράγονται, τις υπηρεσίες που προσφέρονται από την επιχείρηση, το δε μικτό περιθώριο πωλήσεων (μικτό κέρδη) θα πρέπει να είναι ικανοποιητικό ώστε να καλύπτει τα λειτουργικά έξοδα, τους τόκους και τα μερίσματα. Επίσης θα πρέπει η κυκλοφοριακή ταχύτητα των περιουσιακών στοιχείων να είναι ικανοποιητική και συγχρόνως όλοι οι οικονομικοί πόροι της επιχείρησης να απασχολούνται αποτελεσματικά. 4. Δυνατότητα ανάπτυξης. Η δυνατότητα ανάπτυξης της επιχείρησης μετράται με την επέκταση και ανάπτυξη σε νέες αγορές, το ποσοστό ανάπτυξης στις υπάρχουσες αγορές, το ποσοστό αύξησης στα κέρδη ανά μετοχή και το ύψος των δαπανών για έρευνα. Θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτή η πλευρά της αποδοτικότητας άμεσα επηρεάζει τη μελλοντική εισροή διαθεσίμων στην επιχείρηση που απορρέουν είτε από τα αυξανόμενα κέρδη, από την υπεραξία των περιουσιακών στοιχείων και της τιμής της μετοχής είτε και από τα δύο. (3) (3)ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ,ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ, ΠΑΡΑΤΗΓΡΗΤΗΣ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 1986, ΣΕΛΙΔΕΣ 27,28,30,31,33,34. 14

15 2.2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ 1. Οι αριθμοδείκτες είναι σχέσεις μεταξύ μεγεθών, λογιστικής ή στατιστικής προελεύσεως, που καταρτίζονται με σκοπό τον προσδιορισμό της πραγματικής θέσεως ή της αποδοτικότητας των διάφορων τμημάτων ή ολόκληρων τομέων της οικονομικής μονάδας και, σε τελική ανάλυση, της πραγματικής καταστάσεως ολόκληρης της οικονομικής μονάδας ή και γενικότερα του κλάδου στον οποίο ανήκει η μονάδα αυτή. 2. Με τους αριθμοδείκτες προσδιορίζεται η σχέση μεταξύ βασικών επιχειρηματικών μεγεθών, διευκολύνεται η επιχειρηματική δράση και επεξηγούνται τα αποτελέσματα που προκύπτουν απ αυτή. Με το σύστημα των αριθμοδεικτών προσδιορίζεται, επίσης, ο βαθμός αποδόσεως των διάφορων δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας, με σκοπό την ορθολογικότερη εκμετάλλευση των μέσων δράσεώς της. 3. Η συσχέτιση βασικών μεγεθών από τη θέση και τη δραστηριότητα των οικονομικών μονάδων και ο προσδιορισμός των αριθμοδεικτών, που γίνεται με βάση τα μεγέθη αυτά, οδηγεί στη δημιουργία μιας πυραμίδας, στην κορυφή της οποίας βρίσκεται ο δείκτης 2.3 Κατηγορίες αριθμοδεικτών 1. Αριθμοδείκτες Ρευστότητας (Liquidity ratios), που μετρούν την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της κατά το χρόνο λήξης τους. 2. Αριθμοδείκτες Δανειακής επιβάρυνσης (Leverage ratios), που μετρούν τον βαθμό στον οποίο η χρηματοδότηση της επιχείρησης έχει γίνει με δανεισμό. 3. Αριθμοδείκτες Κυκλοφοριακής ταχύτητας (Activity ratios), που μετρούν το βαθμό αποτελεσματικής χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων που απασχολούνται στην ε- πιχείρηση. 4. Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας (Profitability ratios), που μετρούν τη συνολική αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. 15

16 2.4 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας (LIQUIDITY RATIOS) Οι αριθμοδείκτες για τον προσδιορισμό της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης μιας επιχείρησης και της ικανότητας της να ανταποκρίνεται στις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της είναι οι εξής: Αριθμοδείκτες κυκλοφοριακής ή γενικής ρευστότητας (current ratio). Ο δείκτης αυτός μας δείχνει την ποσοτική σχέση των κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού στον ισολογισμό της μονάδος με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις, στο ίδιο χρονικό πλαίσιο του ενός έτους από την ημερομηνία του ισολογισμού και όχι τόσο την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της χωρίς να καταφύγει σε πρόσθετο δανεισμό. Επιπλέον το μέγεθος του δείκτη αυτού χαρακτηρίζει, εφόσον αυτός πραγματικά ελέγχεται από τη διοίκηση, την επιχειρηματική προσωπικότητα της σαν επιθετικής ή συντηρητικής. Οι αριθμοδείκτες κυκλοφοριακής ρευστότητας είναι το πιο πλατιά διαδεδομένο μέτρο της ρευστότητας και της βραχυχρόνιας χρηματοοικονομικής ευρωστίας της επιχείρησης. Οι βασικοί λόγοι που έχουν οδηγήσει στην πλατιά χρησιμοποίηση του αριθμοδείκτη αυτού ως μέτρο της ρευστότητας της επιχείρησης της επιχείρησης είναι οι παρακάτω: Ο αριθμοδείκτης αυτός μετράει τον βαθμό στον οποίο τα κυκλοφοριακά περιουσιακά στοιχεία καλύπτουν τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Όσο μεγαλύτερο το ύψος των κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων σε σχέση με τις τρέχουσες υποχρεώσεις τόσο μεγαλύτερη είναι η εγγύηση ότι αυτές οι υποχρεώσεις θα μπορούσαν να ικανοποιηθούν από τα υπάρχοντα περιουσιακά στοιχεία. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι μια υψηλή τιμή του αριθμοδείκτη αυτού συνεπάγεται μικρότερο κίνδυνο για άτομα που έχουν επενδύσει χρηματικά ποσά στην επιχείρηση. Το πλεόνασμα των κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων πάνω από τις τρέχουσες υποχρεώσεις παρέχει ένα περιθώριο ασφάλειας δηλαδή ένα «στρώμα» προστασίας έναντι των ζημιών που είναι δυνατό να πραγματοποιηθούν στην περίπτωση εκποίησης ή ρευστοποίησης κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων εκτός από μετρητά. Ο αριθμοδείκτης αυτός μετράει το απόθεμα των ρευστών κεφαλαίων πάνω από τις τρέχουσες υποχρεώσεις. Το απόθεμα αυτό είναι διαθέσιμο ως ένα περιθώριο ασφάλειας έναντι της αβεβαιότητας και των τυχαίων διαταραχών (απεργίες, έκτακτες ζημίες και άλλα αβέβαια γεγονότα που μπορούν προσωρινά και απροσδόκητα να μειώσουν και ακόμα να 16

17 σταματήσουν την εισροή κεφαλαίων της επιχείρησης) στις οποίες υπόκεινται οι ροές των κεφαλαίων της επιχείρησης. Επομένως ο αριθμοδείκτης αυτός μετράει την ικανότητα των παρόντων κυκλοφοριακών περιουσιακών στοιχείων να εξοφλήσουν τις υπάρχουσες τρέχουσες υποχρεώσεις και θεωρεί πλεόνασμα εάν υπάρχει ένα απόθεμα ρευστών διαθέσιμο έτσι ώστε να ικανοποιήσει τυχών διαταραχές στην ροή κεφαλαίων και άλλων απρόβλεπτων γεγονότων. Χρησιμεύει στην αξιολόγηση της βραχυπρόθεσμης ρευστότητας της επιχείρησης και ιδιαίτερα στην χορήγηση πίστωσης από προμηθευτές ή κεφαλαίων κίνησης από τις τράπεζες αλλά και στην διατήρηση αυτής, από την διοίκηση, σε ορθολογικά επίπεδα. Μειονεκτήματα: Επειδή ο δείκτης γενικής ρευστότητας είναι ένας συνοπτικός δείκτης, δεν μπορεί να αποτελεί ακριβή μέτρηση της ικανότητας της επιχείρησης να ανταποκριθεί χωρίς δυσκολία στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Η αδυναμία αυτή μετριέται, όσον αφορά τις απαιτήσεις, με την αφαίρεση από το σύνολο τους του λογαριασμού προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις, ενώ όσον αφορά τα αποθέματα, για τα οποία δεν γίνεται συνήθως πρόβλεψη ζημιών στους λογαριασμούς, μια τέτοια εκτίμηση των ζημιών κατά τη ρευστοποίηση τους σε τιμή κατώτερη του κόστους βρίσκεται συχνά στην έκθεση των ορκωτών λογιστών. Πρόκειται για τον πιο διαδεδομένο χρηματοοικονομικό δείκτη μέτρησης της ρευστότητας, ο οποίος εξετάζει τη σχέση μεταξύ του κυκλοφορούντος ενεργητικού και των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. Το σύνολο του κυκλοφορούντος ενεργητικού περιλαμβάνει τα αποθέματα, τις απαιτήσεις, τα χρεόγραφα και οποιαδήποτε ταμειακά αποθέματα. Το σύνολο των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων αποτελούν οι τράπεζες, πιστωτές προμηθευτές, ασφαλιστικοί οργανισμοί, δεδουλευμένες δαπάνες, προκαταβολές πελατών κλπ (4) Αριθμοδείκτης Άμεσης ή Ειδικής Ρευστότητας (Acid-test ratio). Ο αριθμοδείκτης αυτός επινοήθηκε για να περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία τα οποία μετατρέπονται εύκολα και γρήγορα σε ρευστά και αγνοεί όλα εκείνα τα στοιχεία του κυκλοφορούντος ενεργητικού τα οποία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά. Μας δείχνει την σχέση των πλέον ρευστοποιήσιμων κυκλοφοριακών στοιχείων προς τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις απαιτώντας έτσι μια πιο αυστηρή μέτρηση της ικανότητας της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. (4)ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΖΟΣ MBA,Ph.D, ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, INTERBOOKS,ΑΘΗΝΑ,1994,ΣΕΛΙΔΕΣ

18 Χρησιμοποιείται στην αξιολόγηση της ρευστότητας και της πιστοληπτικής ικανότητας της μονάδος καθώς και στην αξιολόγηση της απόδοσης του τμήματος εισπρακτέων σε συνδυασμό με τους όρους πωλήσεων. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι το πηλίκο της διαιρέσεως του συνόλου των ταχέως ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων μιας επιχείρησης (μετρητά στο ταμείο, τραπεζικές καταθέσεις, χρεώγραφα, απαιτήσεις), με το σύνολο των βραχυχρόνιων υποχρεώσεων της. Στον υπολογισμό του αριθμοδείκτη αυτού δεν περιλαμβάνονται: Τα αποθέματα πρώτων και βοηθητικών υλών, ημικατεργασμένων και έτοιμων προϊόντων, γιατί δεν θεωρούνται ταχέως ρευστοποιήσιμα. Απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι την πώληση τους ή μέχρι τη μετατροπή των πρώτων υλών και των ημικατεργασμένων προϊόντων σε έτοιμα προϊόντα. Ακόμα υπάρχει και η αβεβαιότητα τόσο ως προς την δυνατότητα πωλήσεως όλων των αποθεμάτων όσο και ως προς την αξία, που θα εισπραχθεί κατά την πώληση τους. Οι προκαταβληθείσες δαπάνες, οι οποίες κανονικά χρειάζονται κάποιο χρονικό διάστημα για να μετατραπούν σε χρήμα. Ένας αριθμοδείκτης γύρω στη μονάδα θεωρείται ικανοποιητικός μόνο αν στις απαιτήσεις της επιχείρησης δεν περιλαμβάνονται επισφαλείς ή ανεπίδεκτης εισπράξεως απαιτήσεις και αν η περίοδος εισπράξεως των απαιτήσεων της επιχείρησης και εξοφλήσεως των υποχρεώσεων της είναι περίπου ίσες. Αντίθετα, ένας αριθμοδείκτης μικρότερος της μονάδας δείχνει ότι τα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία της επιχείρησης είναι ανεπαρκή για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις της, με αποτέλεσμα η επιχείρηση να εξαρτάται από τις μελλοντικές τις πωλήσεις, προκειμένου να εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα. Με άλλα λόγια, τιμές μεγαλύτερες από τη μονάδα σημαίνουν ότι τα μετρητά και τα ισοδύναμα μετρητών είναι μεγαλύτερα από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και αποτελούν ένδειξη ύπαρξης ρευστότητας από μέρος της επιχείρησης. Τιμή ίση με τη μονάδα σημαίνει ότι τα περιουσιακά στοιχεία άμεσης ρευστότητας είναι ίσα με τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και αποτελεί ένδειξη μιας κατάστασης αδιαφορίας από άποψη ρευστότητας αφού τα περιουσιακά στοιχεία άμεσης ρευστότητας καλύπτουν ακριβώς τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Τιμές μικρότερες από τη μονάδα σημαίνουν ότι τα περιουσιακά στοιχεία άμεσης ρευστότητας είναι μικρότερα από τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις και αποτελούν ένδειξη της μη ύπαρξης ρευστότητας από μέρος της επιχείρησης. Τα μειονεκτήματα αυτού του δείκτη είναι βασικά η αδυναμία αξιολόγησης των επιμέρους λογαριασμών που συμμετέχουν στον υπολογισμό πρώτα πριν αυτοί χρησιμοποιηθούν στο σύνολο τους. Η αδυναμία αυτή μετριέται, όσον αφορά τις απαιτήσεις, με την αφαίρεση από 18

19 το σύνολο τους του λογαριασμού προβλέψεων για επισφαλείς απαιτήσεις. (5) Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας(cash Ratio). Είναι ο πιο συντηρητικός δείκτης υπολογισμού της ρευστότητας μιας επιχείρησης, ο οποίος συσχετίζει τα διαθέσιμα (μετρητά) με τις βραχυχρόνιες επενδύσεις- άμεσα ρευστοποιήσιμες (διάφορα χρηματοοικονομικά προϊόντα). Η ταμειακή ρευστότητα εκφράζει την ικανότητα μιας επιχείρησης για την εξόφληση των τρεχουσών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της με τα μετρητά που διαθέτει. Χρησιμεύει στην αξιολόγηση της ρευστότητας και της πιστοληπτικής ικανότητας της μονάδος αλλά και της αποδοτικότητας του τμήματος εισπράξεων και πληρωμών. Μειονεκτήματα: Πολλές φορές μια επιχείρηση αυξάνει, σκόπιμα και πλασματικά με διάφορους τρόπους, το υπόλοιπο του λογαριασμού Ταμείο κατά την ημερομηνία του ισολογισμού για να βελτιώσει τους δείκτες ρευστότητας. Λόγοι που προκαλούν αύξηση στους αριθμοδείκτες ρευστότητας: Αύξηση των αποθεμάτων Αύξηση χρεωστών (πελατών) Αύξηση μετρητών Μείωση πιστωτών (προμηθευτών) Τα αντίστροφα προκαλούν στους αριθμοδείκτες μείωση. Ένας από τους σκοπούς της χρηματοοικονομικής αναλύσεως είναι ο προσδιορισμός της ικανότητας μιας επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της. Αυτό απαιτεί την ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας, η οποία επιτυγχάνεται μέσω τις καθημερινής μετατροπής των αποθεμάτων της σε πωλήσεις, των πωλήσεων σε απαιτήσεις και των απαιτήσεων σε μετρητά. Η ύπαρξη ρευστότητας σε μια επιχείρηση έχει επίδραση στα κέρδη της, διότι αν τα κυκλοφοριακά της στοιχεία δεν μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα, τότε η επιχείρηση δεν είναι σε θέση να πληρώσει τις υποχρεώσεις της. (5) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΖΟΣ MBA,Ph.D, ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, INTERBOOKS,ΑΘΗΝΑ,1994,ΣΕΛΙΔΑ

20 Η μη εκπλήρωση των υποχρεώσεων της θα έχει σαν αποτέλεσμα τη δυσφήμισή της, τη μείωση της εμπιστοσύνης των συναλλασσόμενων με αυτή και πιθανώς την κήρυξη της σε κατάσταση πτωχεύσεως. Οι περισσότερες επιχειρήσεις φροντίζουν να διατηρούν πλεόνασμα κυκλοφοριακών στοιχείων ανάλογο προς τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, ώστε να μπορούν να τις εξοφλούν κανονικά. Η τοποθέτηση κεφαλαίων σε κυκλοφοριακά στοιχεία δεν αποτελεί κατά κανόνα παραγωγικά επένδυση και ως εκ τούτου η διατήρηση υπερβολικά υψηλών κυκλοφοριακών στοιχείων ενδέχεται να μειώσει την κερδοφόρα δυναμικότητα της επιχειρήσεως. Στο ίδιο αποτέλεσμα μπορεί όμως να οδηγήσει και η ανεπάρκεια κυκλοφοριακών στοιχείων, διότι η αδυναμία εκπλήρωσης των υποχρεώσεων καταλήγει σε οικονομικό κλονισμό με καταστρεπτικές συνέπειες για την επιχείρηση. Για κάθε επιχείρησης υπάρχει ένα άριστο ύψος κυκλοφοριακών στοιχείων και τρεχουσών υποχρεώσεων. Κατά την ανάλυση μιας τρέχουσας οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης δημιουργούνται ερωτήματα σχετικά με τη ρευστότητα και την ικανότητα της να εκπληρώνει τις βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της. Πιο συγκεκριμένα τα ερωτήματα αυτά αφορούν: Στην ύπαρξη επαρκών κυκλοφοριακών στοιχείων και συνέπειας στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της. (6) Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος (Defensive interval ratio). Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος βασίζεται στα αμέσως ρευστοποιήσιμα στοιχεία μιας επιχείρησης (μετρητά, εισηγμένα στο χρηματιστήριο χρεόγραφα και απαιτήσεις) που αποτελούν ανά πάσα στιγμή τη βασική πηγή ρευστών για την ικανοποίηση των τρεχουσών και προβλεπόμενων ημερήσιων αναγκών σε μετρητά. Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος είναι το πηλίκο της διαιρέσεως του συνόλου των αμέσως ρευστοποιήσιμων στοιχείων μιας επιχείρησης με τις προβλεπόμενες ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες. (6) ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΝΤΖΟΣ MBA,Ph.D, ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, INTERBOOKS,ΑΘΗΝΑ,1994,ΣΕΛΙΔΑ

21 Με τον όρο ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες εννοούνται τόσο οι τρέχουσες όσο και οι μελλοντικές δαπάνες που απαιτούνται για τη συνέχιση της ομαλής λειτουργίας μιας επιχείρησης και βρίσκονται αν διαιρέσουμε το σύνολο των λειτουργικών δαπανών (κόστος πωληθέντων + δαπάνες διοικήσεως + δαπάνες διαθέσεως + διάφορες καθημερινές πληρωμές) με τον αριθμό των ημερών του έτους (365 ημέρες). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις λειτουργικές δαπάνες δεν περιλαμβάνονται εκείνες που δεν συνεπάγονται εκροή μετρητών, όπως δαπάνες αποσβέσεων, αποπληρωθέντα έξοδα, προκαταβολές για αγορά πρώτων και βοηθητικών υλών κλπ. Τα παραπάνω στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του αριθμοδείκτη αμυντικού χρονικού διαστήματος είναι δυνατόν να βρεθούν στον ισολογισμό τέλους χρήσεως και στην κατάσταση αποτελεσμάτων. Ειδικότερα για την εκτίμηση μελλοντικών λειτουργικών δαπανών μπορούμε να στηριχθούμε στην κατάσταση αποτελεσμάτων της προηγούμενης χρήσεως αφού πρώτα αφαιρέσουμε τα έξοδα εκείνα που δεν συνεπάγονται καταβολή μετρητών καθώς και ορισμένα άλλα έξοδα τα οποία δεν θα επαναληφθούν στη επόμενη χρήση. Θα πρέπει όμως να γίνει προσαρμογή των υπολοίπων λειτουργικών εξόδων ούτως ώστε να ληφθούν υπόψη οι υπάρχουσες πληθωριστικές τάσεις και τυχών μεταβολές στις εργασίες της επιχείρησης, καθώς και σε άλλα μεγέθη. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να αναφερθεί ότι για μια μεγαλύτερη προσέγγιση στην πραγματικότητα για των προσδιορισμό των μελλοντικών λειτουργικών δαπανών την καλύτερη πηγή αποτελεί ο ταμειακός προϋπολογισμός που συντάσσεται για την επομένη λογιστική χρήση. Ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού συστήματος μετρά σε αριθμό ημερών το χρονικό διάστημα που μια επιχείρηση μπορεί να λειτουργεί με τη χρησιμοποίηση των αμυντικών περιουσιακών στοιχείων που έχει στην κατοχή της χωρίς να καταφεύγει στην χρησιμοποίηση των εσόδων που προέρχονται από τις δραστηριότητες της. Ακόμα είναι σκόπιμο να αναφερθεί ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο ο αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος είναι καλύτερος ή όχι των άλλων αριθμοδεικτών προσδιορισμού της ρευστότητας μιας επιχείρησης. Αυτό όμως που μπορεί να αναφερθεί με βεβαιότητα είναι ότι ο αριθμοδείκτης αυτός αποτελεί μια εναλλακτική μέθοδο της ανάλυσης της τρέχουσας ρευστότητας μιας επιχείρησης. Μια σύγκριση του αριθμοδείκτη αμυντικού χρονικού διαστήματος μιας επιχείρησης με μια σειρά ετών και με τον αντίστοιχο μέσο όρο του κλάδου που ανήκει η επιχείρηση είναι απαραίτητη προκειμένου να εκτιμηθεί η θέση της επιχείρησης από την άποψη του βαθμού ρευστότητας. Μια αύξηση του δείκτη από έτος σε έτος παρέχει ένδειξη ευνοϊκής εξέλιξης στην κατάσταση της επιχείρησης, ενώ αντίθετα μια μείωση του δείκτη διαχρονικά παρέχει ένδειξη εμφάνισης μιας μη ενθαρρυντικής κατάστασης. 21

22 Επιπλέον εκτός από τους παραπάνω αριθμοδείκτες για τον προσδιορισμό της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης μιας επιχείρησης και της ικανότητας της να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις τις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι παρακάτω παράγοντες: Το ύψος των τρεχουσών λειτουργικών δαπανών Η πιστοληπτική ικανότητα της επιχείρηση από τις τράπεζες Η ύπαρξη ή όχι εποχικότητας στις πωλήσεις της επιχείρησης. (7) 2.5 Αριθμοδείκτες δραστηριότητας (ACTIVITY RATIOS) Οι δείκτες δραστηριότητας (activity ratios) δείχνουν πόσο αποτελεσματικά μια επιχείρηση διαχειρίζεται τους πόρους της, με σκοπό τη δημιουργία πωλήσεων. Ειδικότερα εάν το μέγεθος του δείκτη είναι πολύ μεγάλο, τότε οι δαπάνες θα είναι αυξημένες και τα κέρδη μειωμένα. Αντιθέτως εάν το μέγεθος είναι πολύ μικρό, τότε σημαντικό μέρος του κέρδους των πωλήσεων θα χάνεται. Οι δείκτες ρευστότητας είναι: Μέση Περίοδος Είσπραξης (average collection period) ΜΠΕ= Εισπρακτέοι Λογαριασμοί 365Πωλήσεις =... ημέρες Ορισμένοι αναλυτές χρησιμοποιούν το 360 αντί του 365 στον παραπάνω τύπο. Ο τύπος προσδιορίζει τον μέσο αριθμό των ημερών οι οποίες χρειάζονται για να εισπραχθούν οι εισπρακτέοι λογαριασμοί μιας επιχείρησης. Με άλλα λόγια, ο δείκτης αυτός αντιπροσωπεύει το χρονικό διάστημα, που πρέπει να περιμένει η επιχείρηση μετά την πραγματοποίηση μιας πώλησης, για να εισπράξει μετρητά. Ο δείκτης χρησιμοποιεί τις συνολικές πωλήσεις, καθώς οι πιστωτικές πωλήσεις δεν είναι συνήθως διαθέσιμες. Η μέση περίοδος είσπραξης συγκρίνεται συνήθως με την περίοδο πίστωσης (credit period), την οποία παρέχει η επιχείρηση στους πελάτες της. (7) ΝΙΚΗΤΑΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΕΔΟΣΕΙΣ Α. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2002, ΣΕΛΙΔΕΣ

23 2.5.2 Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων (Receivable turnover ratio) Για τον ακριβέστερο υπολογισμό της ρευστότητας, είναι απαραίτητο να αναλύσουμε την «ποιότητα» των εισπρακτέων λογαριασμών. Είναι ένας τρόπος για να μπορέσουμε να υπολογίσουμε την μέση περίοδο είσπραξης των απαιτήσεων. Επομένως όσο το συντομότερο εισπράττει η επιχείρηση τις απαιτήσεις της, τόσο ο συντομότερο θα έχει την δυνατότητα να αποπληρώσει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων βρίσκεται αν διαιρέσουμε την αξία των πιστωτικών πωλήσεων μιας επιχείρησης μέσα στη χρήση με το μέσο όρο των απαιτήσεων της. Επειδή όμως συνήθως δεν υπάρχουν στοιχεία για τις πιστωτικές πωλήσεις καθώς και στοιχεία που αναφέρονται στο μέσο όρο των χορηγούμενων πιστώσεων λαμβάνονται υπόψη οι καθαρές πωλήσεις της χρήσης και το σύνολο των απαιτήσεων όπως εμφανίζονται στον ισολογισμό στο τέλος της χρήσεως. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων δείχνει πόσες φορές, κατά μέσο όρο, εισπράττονται κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσεως οι απαιτήσεις της επιχείρησης. Για την εύρεση της μέσης πραγματικής δεσμεύσεως των κεφαλαίων μιας επιχείρησης από τους πελάτες της σε αριθμό ημερών ή τη μέση χρονική περίοδο που απαιτείται για την είσπραξη των απαιτήσεων της. Επομένως όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα εισπράξεως απαιτήσεων τόσο μικρότερος είναι ο χρόνος παραμονής αυτών στην επιχείρηση. Η μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στην επιχείρηση αποτελεί το χρονικό διάστημα που η επιχείρηση περιμένει για να εισπράξει τις απαιτήσεις της από τη στιγμή που πραγματοποιήθηκε η πιστωτική πώληση μέχρι τη στιγμή που αυτή θα μετατραπεί σε μετρητά ή το χρονικό διάστημα που παρέμειναν ανείσπρακτες οι απαιτήσεις στην επιχείρηση. Το χρονικό αυτό διάστημα από την μια μετρά την αποτελεσματικότητα της διοικήσεως της επιχείρησης στην είσπραξη των απαιτήσεων της και από την άλλη εκφράζει την πιστωτική της πολιτική. Η μέση διάρκεια παραμονής των απαιτήσεων στην επιχείρηση πρέπει να διατηρείται όσο πιο γίνεται μικρότερη, όχι μόνο διότι τα κεφάλαια που δεσμεύονται για την χρηματοδότηση των πωλήσεων έχουν κάποιο χρηματικό κόστος αλλά διότι έχουν και ένα κόστος ευκαιρίας λόγω του ότι θα μπορούσαν να επενδυθούν αποδοτικά κάπου αλλού. Ο αριθμοδείκτης αυτός παρέχει μια ένδειξη της ποιότητας και του βαθμού ρευστότητας των απαιτήσεων μιας επιχείρησης καθώς και του κατά πόσο επιτυχείς υπήρξε η διοίκηση αυτής στην είσπραξη των απαιτήσεων της. Σχετικά με την ποιότητα των απαιτήσεων σημειώνεται ότι θα πρέπει να παρακολουθείται η σχέση μεταξύ του ύψους των επισφαλών και του ύψους των συνολικών απαιτήσεων. Μια αύξηση της σχέσεως αυτής διαχρονικά παρέχει ένδειξη προοδευτικών δυσκολιών στην είσπραξη των απαιτήσεων. Αντίθετα μια μείωση της σχέσεως αυτής διαχρονικά δείχνει βελτίωση των συνθηκών εισπράξεως των απαιτήσεων της επιχείρησης. 23

24 Ο υπολογισμός του αριθμοδείκτη αυτού αποτελεί τον καλύτερο για να διαπιστωθεί αν οι απαιτήσεις μιας επιχείρησης είναι πολύ μεγάλες σε σύγκριση με τα υπόλοιπα κυκλοφοριακά της στοιχεία. Αυτό επιτυγχάνεται με την εύρεση του αριθμού που οι απαιτήσεις παραμένουν στα βιβλία της επιχείρησης μέχρι να εισπραχθούν. Ο χρόνος είσπραξης των απαιτήσεων μιας επιχείρησης επηρεάζεται από τους όρους χορήγησης των πιστώσεων στους πελάτες της. Χρησιμοποιείται συμπληρωματικά και σε συνδυασμό με τους δείκτες ρευστότητας που αναφέρθηκαν παραπάνω για την καλύτερη αξιολόγηση της ρευστότητας και της πιστοληπτικής ικανότητας της μονάδος. Επίσης στην αξιολόγηση της απόδοσης της πολιτικής πωλήσεων και πίστωσης προς τους πελάτες της επιχείρησης από το αντίστοιχο τμήμα, καθώς και από το τμήμα εισπράξεων. Όσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα εισπράξεως των απαιτήσεων μιας επιχείρησης τόσο μικρότερος είναι ο χρόνος δεσμεύσεως των κεφαλαίων και τόσο καλύτερη η θέση της από της άποψη χορηγούμενων πιστώσεων. Επί πλέον μεγάλη ταχύτητα στην είσπραξη των απαιτήσεων σημαίνει μικρότερη πιθανότητα ζημιών από επισφαλείς πελάτες. Μειονεκτήματα: Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή στην αξιολόγηση, επειδή χωριστά πρέπει να είναι οι απαιτήσεις που είναι σε μορφή γραμματίων εισπρακτέων οι οποίες σε πρώτη άποψη μπορεί να συνιστούν νομικά ισχυρή απαίτηση ενώ από την άλλη πλευρά μπορεί να εισπρακτικά πιο αδύνατες αν έχουν προκύψει από ανοιχτών λογαριασμών σε γραμμάτια μετά από απαίτηση της επιχείρησης επειδή ο πελάτης δεν κρίθηκε φερέγγυος. (8) Λήξη Απαιτήσεων (aging schedule) Η Λήξη Απαιτήσεων δεν είναι ένας χρηματοοικονομικός δείκτης, αλλά μια μέθοδος, η οποία δείχνει την επισφάλεια των απαιτήσεων, είναι όμως απαραίτητη η γνώση της στον αναγνώστη για την χρησιμοποίηση του «Δείκτης Κυκλοφοριακής Ταχύτητας Εισπρακτέων». Σύμφωνα με την μέθοδο αυτή κατατάσσουμε τους εισπρακτέους λογαριασμούς της επιχείρησης ανάλογα με το χρονικό διάστημα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Οι ανείσπρακτοι αυτοί λογαριασμοί μπορούν να καταχωρηθούν ως ποσοστό ή ως απόλυτο μέγεθος. Στη συνέχεια, συγκρίνουμε τη χρονολογική αυτή ταξινόμηση των απαιτήσεων με τους πιστωτικούς όρους της επιχείρησης και διαπιστώνουμε το ύψος των εισπρακτέων λογαριασμών, που βρίσκονται σε καθυστέρηση. Έστω, για παράδειγμα, ότι μια επιχείρηση κάνει την παρακάτω καταχώριση των εισπρακτέων λογαριασμών της ανάλογης με τη χρονολογική σειρά λήξης: (8) ΝΙΚΗΤΑΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΕΔΟΣΕΙΣ Α. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2002, ΣΕΛΙΔΕΣ

25 2.5.4 Μέση Περίοδος Πληρωμής (average payable period) Η μέση περίοδος πληρωμής είναι παρόμοια με τη μέση περίοδο είσπραξης, μόνο που αντιστοιχεί στους πληρωτέους λογαριασμούς της επιχείρησης. Ο δείκτης αυτός δείχνει το μέσο χρονικό διάστημα που πρέπει να περιμένουν οι προμηθευτές και γενικότερα οι δανειστές της επιχείρησης, μετά τη πραγματοποίηση μιας πώλησης προς την επιχείρηση, για να πληρωθούν. Η μέση περίοδος πληρωμής θα έπρεπε να είχε στον παρονομαστή τις αγορές με πίστωση, καθώς αυτές είναι που δημιουργούν τους πληρωτέους λογαριασμούς. Επειδή όμως το μέγεθος αυτό σπανίως είναι διαθέσιμο, οι περισσότεροι αναλυτές χρησιμοποιούν στον παρονομαστή του δείκτη το κόστος των πωλήσεων Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπροθέσμων υποχρεώσεων (Trade creditors to purchases ratio) Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων βρίσκεται αν διαιρέσουμε το σύνολο των αγορών της χρήσης με το μέσο ύψος των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων μιας επιχείρησης προς τους προμηθευτές της με την προϋπόθεση ότι όλες οι αγορές γίνονται με πίστωση. Επιπλέον αν διαιρέσουμε τον αριθμό των ημερών του έτους (365 ημέρες) με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων τότε θα έχουμε σε αριθμό ημερών το χρονικό διάστημα που οι υποχρεώσεις της επιχείρησης παραμένουν απλήρωτες. Επειδή όμως στην πράξη το σύνολο των αγορών σπάνια δημοσιεύεται πολλοί αναλυτές χρησιμοποιούν αντί για τις αγορές το κόστος πωληθέντων της χρήσης αφού πρώτα το προσαρμόσουν σύμφωνα με τα στοιχεία εκείνα που δεν συνεπάγονται πραγματική καταβολή μετρητών καθώς και με τη μεταβολή του ύψους των αποθεμάτων. Ο αριθμοδείκτης αυτός μας δείχνει πόσες φορές μέσα στη χρήση ανανεώθηκαν οι ληφθείσες από την επιχείρηση πιστώσεις ή αλλιώς πόσες φορές το κόστος πωληθέντων καλύπτει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της επιχείρησης. Η παρακολούθησης του αριθμοδείκτη αυτού για μια σειρά ετών δείχνει την πολιτική της επιχείρησης ως προς τη χρηματοδότηση των αγορών της. Μια μεταβολή του αριθμοδείκτη διαχρονικά δείχνει ότι η επιχείρηση αλλάζει την πιστοληπτική της πολιτική. (9) (9) ΝΙΚΗΤΑΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΕΔΟΣΕΙΣ Α. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2002, ΣΕΛΙΔΕΣ

26 2.5.6 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων (Inventories turnover ratio) Η ικανότητα μιας επιχείρησης να πουλάει τα αποθέματα της γρήγορα αποτελεί ένα ακόμα μέτρο του βαθμού χρησιμοποίησης των περιουσιακών της στοιχείων. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων βρίσκεται αν διαιρέσουμε το κόστος των πωληθέντων προϊόντων ή εμπορευμάτων μιας επιχείρησης με το μέσο απόθεμα των προϊόντων της. Αν δεν είναι γνωστό το κόστος πωληθέντων στον εξωτερικό αναλυτή τότε για τον υπολογισμό του αριθμοδείκτη αυτού χρησιμοποιείται η αξία των πωλήσεων που πραγματοποιήθηκαν μέσα σε μια χρονική περίοδο. Σαν μέσο απόθεμα προϊόντων λαμβάνεται το μέσο μηνιαίο απόθεμα σε τιμές πωλήσεων, δηλαδή το άθροισμα των μηνιαίων απογραφών των εμπορευμάτων διαιρούμενο δια 12. Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων δείχνει πόσες φορές ανανεώθηκαν τα αποθέματα της επιχείρησης σε σχέση με τις πωλήσεις της μέσα στη χρήση. Αν διαιρέσουμε τον αριθμό των ημερών του έτους(365 ημέρες) με τον αριθμοδείκτη ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων τότε θα έχουμε σε αριθμό ημερών το χρόνο που παρέμειναν τα αποθέματα στην επιχείρηση μέχρι να πουληθούν ή αλλιώς τον αριθμό των ημερών που απαιτούνται προκειμένου να ανανεωθούν τα αποθέματα της επιχείρησης. Γενικά όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων τόσο πιο αποτελεσματικά λειτουργεί η επιχείρηση. Για το λόγο αυτό οι καλά οργανωμένες επιχειρήσεις, εκτός αν αναμένεται αύξησης των τιμών των προϊόντων τους, προσπαθούν να διατηρούν το ελάχιστο ποσό αποθεμάτων που χρειάζονται και αυτό το κάνουν για να ελαχιστοποιούν το ύψος των τόκων των κεφαλαίων που δεσμεύουν για τα αποθέματα, επιπλέον να εξοικονομούν δαπάνες αποθηκεύσεως και να μειώνουν τον κίνδυνο μη πωλήσεως τους λόγω αλλαγής των προτιμήσεων των καταναλωτών. Μας δείχνει πόσες φορές τα εμπορεύσιμα αποθέματα της μονάδος ανακυκλώνονται στη χρήση, δηλαδή μετατρέπονται σε υπόλοιπα πελατών και από εκεί σε μετρητά ή γραμμάτια και πάλι σε αποθέματα. Σε ημέρες δείχνει πόσο διάστημα απαιτείται για τη ρευστοποίηση των αποθεμάτων. Χρησιμοποιείται συμπληρωματικά και σε συνδυασμό με τους δείκτες ρευστότητας που αναφέρθηκαν παραπάνω για την καλύτερη αξιολόγηση της ρευστότητας και της πιστοληπτικής ικανότητας της μονάδος. Επίσης χρησιμεύει, εσωτερικά στην απόφαση απόδοσης της πολιτικής των πωλήσεων και διαχείρισης αποθεμάτων της επιχείρησης από τα αντίστοιχα τμήματα καθώς και εξωτερικά στην εκτίμηση της ποιότητας των αποθεμάτων ειδικά σε μια απόφαση της υποθήκευσης των αποθεμάτων από μια τράπεζα. Μειονεκτήματα: Υπάρχει αδυναμία αξιολόγησης της ποιότητας των επιμέρους ειδών και κατηγοριών αποθεμάτων από τον εξωτερικό αναλυτή. Επίσης ανάλογα με τη μέθοδο 26

27 αποτίμησης αποθεμάτων (LIFO, FIFO, Μ.Σ.Κ. κλπ) αυτά μπορούν πλασματικά να αυξομειώνονται ενώ είναι δύσκολο να ελεγχθεί και αν τηρήθηκαν οι γενικώς παραδεκτές λογιστικές αρχές που επιβάλουν την αποτίμηση των αποθεμάτων στην μικρότερη αξία μεταξύ τιμής κτήσης και τρέχουσας τιμής ή ρευστοποιήσιμης. (10) Αριθμοδείκτης ταχύτητας καθαρού κεφαλαίου κινήσεως (Net Working capital turnover ratio) Υπάρχει στενή σχέση μεταξύ των πωλήσεων και του κεφαλαίου κίνησης μιας επιχείρησης διότι όσο αυξάνονται οι πωλήσεις τόσο περισσότερα κεφάλαια κίνησης απαιτούνται για αποθέματα και για αυξημένες ενδεχομένως πιστώσεις προς τους πελάτες της. Ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει ποιο είναι το ύψος των πωλήσεων που επιτεύχθηκε από κάθε μονάδα καθαρού κεφαλαίου κίνησης και αν η επιχείρηση διατηρεί μεγάλα κεφάλαια κίνησης σε σχέση με τις πωλήσεις. Για να έχει μεγαλύτερη αξία ο αριθμοδείκτης αυτός θα πρέπει να προσδιορίζεται για μια σειρά ετών και να συγκρίνεται με τον αντίστοιχο αριθμοδείκτη του κλάδου όπου ανήκει η συγκεκριμένη επιχείρηση. Ένας υψηλός δείκτης μπορεί να παρέχει ένδειξη ανεπάρκειας κεφαλαίων κίνησης και χαμηλή ταχύτητα ανανέωσης των αποθεμάτων ή της ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων. Σε μια τέτοια περίπτωση, η ανεπάρκεια στα κεφάλαια κίνησης μπορεί να συνοδεύεται από αυξημένες τρέχουσες υποχρεώσεις οι οποίες ενδέχεται να είναι ληξιπρόθεσμες πριν από την μετατροπή των αποθεμάτων έτοιμων προϊόντων και των απαιτήσεων σε μετρητά. Μια χαμηλή ταχύτητα κυκλοφορίας των κεφαλαίων κίνησης μπορεί να είναι αποτέλεσμα υπεραυξημένων καθαρών κεφαλαίων κίνησης, χαμηλής ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων και απαιτήσεων ή ακόμα ενός αυξημένου ποσού κεφαλαίου κίνησης επενδυμένου σε προσωρινές επενδύσεις. Αυξημένες αποθεματοποιήσεις μπορεί να έχουν γίνει ενόψει αυξήσεων στις τιμές των προϊόντων της επιχείρησης ή πρόβλεψη κάποιας έλλειψης πρώτων υλών ή εμπορευμάτων στην αγορά. Όσες περισσότερες είναι οι πωλήσεις σε σχέση με το καθαρό κεφάλαιο κίνησης τόσο λιγότερο ευνοϊκή είναι η κατάσταση της επιχείρησης, αν η ταχύτητα κυκλοφορίας των κεφαλαίων κίνησης επιτεύχθηκε με τη χρησιμοποίηση αυξημένων βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων. (10) ΝΙΚΗΤΑΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ, ΕΔΟΣΕΙΣ Α. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, ΑΘΗΝΑ 2002, ΣΕΛΙΔΕΣ

28 2.5.8 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του ενεργητικού (Asset turnover ratio) Ο αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων του ενεργητικού μιας επιχείρησης εκφράζει το βαθμό χρησιμοποίησης αυτού σε σχέση με τις πωλήσεις. Ένας υψηλός αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού σημαίνει ότι η επιχείρηση χρησιμοποιεί εντατικά τα περιουσιακά της στοιχεία προκειμένου να πραγματοποιεί τις πωλήσεις της. Αντίθετα, ένας χαμηλός αριθμοδείκτης αποτελεί ένδειξη όχι εντατικής χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων οπότε πρέπει ή να αυξήσει το βαθμό χρησιμοποίησης αυτών ή να προβεί σε ρευστοποίηση μέρους των περιουσιακών στοιχείων. Με άλλα λόγια ο αριθμοδείκτης αυτός δείχνει αν υπάρχει ή όχι υπερεπένδυση κεφαλαίων στην επιχείρηση σε σχέση με το ύψος των πωλήσεων που πραγματοποιεί. Η παρακολούθηση του δείκτη αυτού διαχρονικά δείχνει την πορεία της επιχείρησης ως προς το βαθμό χρησιμοποίησης των περιουσιακών στοιχείων. Ο αριθμοδείκτης αυτός είναι το πηλίκο της διαιρέσεως των καθαρών πωλήσεων μιας χρήσεως με το σύνολο των περιουσιακών στοιχείων της επιχειρήσεως, που χρησιμοποιούνται κατά τη διάρκεια αυτής της χρήσεως για την επίτευξη των πωλήσεων της. Για να έχει μεγαλύτερη πληροφοριακή αξία, ο αριθμοδείκτης αυτός πρέπει να συγκρίνεται με τον αντίστοιχο μέσο όρο του κλάδου όπου ανήκει η συγκεκριμένη επιχείρηση. Η ανοδική πορεία του εν λόγω αριθμοδείκτη διαχρονικά παρέχει ένδειξη μιας πιο εντατικής εκμεταλλεύσεως των στοιχείων του ενεργητικού και αυτό γιατί η άνοδος του συνδέεται είτε με την αύξηση των πωλήσεων, είτε με αναλογικά μεγαλύτερη αύξηση των πωλήσεων σε σχέση με την αύξηση του ενεργητικού της επιχείρησης. Αντίθετα μείωση του αριθμοδείκτη διαχρονικά παρέχει ένδειξη μιας ολοένα μικρότερης χρησιμοποιήσεως του ενεργητικού σε σχέση με τις πωλήσεις πράγμα που στην ουσία σημαίνει κάποια υπερεπένδυση κεφαλαίων στα στοιχεία του ενεργητικού. Η ερμηνεία του αριθμοδείκτης ταχύτητας του ενεργητικού θα πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή διότι οι πωλήσεις μιας επιχείρησης αναφέρονται σε τρέχουσες τιμές ενώ τα περιουσιακά στοιχεία σε τιμές κτήσεως, οι οποίες λόγω του υπάρχοντος πληθωρισμού, εμφανίζονται σε πολύ χαμηλότερες τιμές των πραγματικών, εκτός αν έχει γίνει αναπροσαρμογή της αξίας τους σε τρέχουσες τιμές. Επιπλέον ο αριθμοδείκτης αυτός επηρεάζεται με τη μέθοδο απόσβεσης που χρησιμοποιεί η κάθε επιχείρηση. Πρέπει να σημειωθεί ότι εξετάζοντας το αριθμοδείκτη αυτό μόνο του δεν μπορεί να δώσει πολλές πληροφορίες σχετικά με την πρόβλεψη του οικονομικού αποτελέσματος της επιχείρησης διότι οι αυξημένες πωλήσεις δεν συνοδεύονται πάντοτε από αυξημένα κέρδη. Για να αποκτήσει μια πιο ουσιαστική αξία θα πρέπει να συνεξετάζεται με τους αριθμοδείκτες λειτουργικών κερδών προς πωλήσεις και λειτουργικών κερδών προς το 28