Καινοτομία. Α. Κακούρης

Transcript

1 Καινοτομία Α. Κακούρης

2 Καινοτομία - ορισμός εφεύρεση (invention) καινοτομία (innovation) Schumpeter 1934 (a new combination) ένας νέος συνδυασμός Γραμμικό μοντέλο καινοτομίας Βασική Έρευνα Εφαρμοσμένη Έρευνα Ανάπτυξη (καινοτομία) Παραγωγή & διάχυση

3 Καινοτομία και αγορά Πλήρης ανταγωνισμός Ολιγοπώλιο Μονοπώλιο αριθμός επιχειρήσεων κέρδος καινοτομία αντιγραφή καινοτομίας (μιμητισμός)

4 Καινοτομία και μέγεθος επιχείρησης Μark (Ι) Mark (II) αριθμός εργαζομένων τζίρος Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) Small-Medium Enterprises (SMEs) είδος επιχειρήσεων μέγιστος αριθμός εργαζομένων μέγιστος ετήσιος τζίρος μέγιστος ετήσιος ισολογισμός μεσαίες (medium) εκ. ευρώ 43 εκ. ευρώ μικρές (small) εκ. ευρώ 10 εκ. ευρώ πολύ μικρές (micro) 10 2 εκ. ευρώ 2 εκ. ευρώ Πίνακας 1.1: Είδη ΜΜΕ στην Ευρωπαϊκή Ένωση (από το 2005)

5 Ρόλος των ΜΜΕ Employment & Distribution of US Firms 20M employees 5M employees Small < 500 emps SMEs ( ) 10M employees Large (5000+) Prof. A. Warren, Athens (2007)

6 Ρόλος των ΜΜΕ Ποιά η σχέση επιχειρηματικότητας και οικονομικής μεγέθυνσης; μόνο οι ραγδαία αναπτυσσόμενες ΜΜΕ συμβάλλουν στην οικονομική αύξηση (GEM 2002). Θεωρία της διπλής οικονομίας Μια ένδειξη (Stel, Carree & Thurik 2005) αύξηση επιχειρηματικότητας η σύνδεση επιχειρηματικότητας και οικονομικής αύξησης αναζητείται το Σουηδικό ή Ευρωπαϊκό παράδοξο οικονομική αύξηση (ανεπτυγμένες χώρες) οικονομική μείωση (αναπτυσσόμενες χώρες)

7 Ρόλος των ΜΜΕ Μεταβολή στην απασχόληση ανάλογα με το μέγεθος των επιχειρήσεων 100% για το έτος 2002 Audretsch et al. (2009).

8 Είδη καινοτομίας καινοτομία προϊόντος/υπηρεσίας Εγχειρίδιο Oslo (2005) εμπορική καινοτομία όπου ένα νέο (ή σημαντικά αναβαθμισμένο) προϊόν (ή υπηρεσία) το οποίο είναι τεχνολογικά διαφορετικό από τα υπάρχοντα εισέρχεται στην αγορά. Η κατασκευή του προϊόντος αυτού μπορεί να στηρίζεται σε νέα γνώση ή σε νέο συνδυασμό υπαρχόντων τεχνολογιών. καινοτομία διαδικασίας όπου μια νέα (ή σημαντικά αναβαθμισμένη) διαδικασία παραγωγής ή διανομής ενός προϊόντος χρησιμοποιείται εμπορικά. Τα προϊόντα αυτά είτε δεν θα μπορούσαν να παραχθούν ή να διανεμηθούν με τις προηγούμενες διαδικασίες παραγωγής, είτε η παραγωγή και η διανομή τους θα ήταν περιορισμένη (ανεπαρκής για την αγορά). Όμοια με την καινοτομία προϊόντος, η καινοτομία διαδικασίας μπορεί να στηρίζεται είτε σε νέα γνώση, είτε σε συνδυασμό υπαρχόντων τεχνολογιών. όπου εφαρμόζεται μια νέα (ή σημαντικά αναβαθμισμένη) μέθοδος μάρκετινγκ από μια επιχείρηση. Η νέα αυτή μέθοδος μπορεί να αναπτυχθεί από την εταιρεία ή να υιοθετηθεί από άλλες και αφορά στο σχεδιασμό του του, στην αποθήκευση και στη διανομή του, στη διαφήμισή του και στην τιμολόγησή του. οργανωσιακή καινοτομία όπου μια επιχείρηση εφαρμόζει μια νέα (ή σημαντικά αναβαθμισμένη) μέθοδο οργάνωσης της εμπορικής της πρακτικής, της εργασίας και των αρμοδιοτήτων στο εσωτερικό της, όπως και στις σχέσεις της με εξωτερικούς οργανισμούς ή επιχειρήσεις. Βασική προϋπόθεση είναι η νέα μέθοδος οργάνωσης να μην είναι περιστασιακή, αλλά να εντάσσεται στη στρατηγική της επιχείρησης.

9 Η καινοτομία στη μεγάλη επιχείρηση 7 χρόνια 60: Edwin Mansfield: Οικονομικά της Τεχνολογίας έρευνα καινοτομία 11% προϊόντων 3% εσόδων Το τμήμα R&D βοηθά στην υιοθέτηση καινοτομίας 60% των καινοτομιών αντιγράφονται μέσα σε 4 έτη Cohen & Levinthal (1990), ικανότητα απορρόφησης γνώσης, absorptive capacity ερευνώ ανακαλύπτω καρπώνομαι για την επένδυση στην έρευνα μέσω του τμήματος R&D The fast second H ικανότητα απορρόφησης γνώσης γνωστικό σχήμα εξαρτάται από την προηγούμενη γνώση εξαρτάται από την ποικιλία της γνώσης είναι ολιστική (συστημική) έννοια

10 πηγή γνώσης αποτελεσματικότητα ικανότητα απορρόφησης γνώσης εταιρείας (absorptive capacity) δυνητική (potential) (πρόσληψη & αφομοίωση) πραγματωμένη (realized) (μετασχηματισμός & εκμετάλλευση) Zahra & George (2002), δυνητική ικανότητα απορρόφησης γνώσης, potential absorptive capacity περιοχές κατάλληλης αξιοποίησης ανταγωνιστικό πλεονέκτημα (καινοτομία)

11 Eric von Hippel, δεκαετία `80 πρωτοπόροι χρήστες (lead users) (A) αντιμετωπίζει ανάγκες οι οποίες θα γενικευτούν στην αγορά αλλά μετά από αρκετό χρονικό διάστημα (μήνες ή έτη) (B) τοποθετείται (ή ενεργεί) έτσι ώστε να έχει σημαντικό όφελος από την επίλυση των συγκεκριμένων αναγκών (von Hippel 1986). Αξιοποίηση 1. εντοπισμός μιας σημαντικής αγοράς με τάση για τεχνολογία, 2. εντοπισμός πρωτοπόρων χρηστών που προηγούνται της συγκεκριμένης τεχνολογίας είτε από πλευράς εμπειρίας είτε από πλευράς αναγκών, 3. ανάλυση των αναγκών των πρωτοπόρων χρηστών, και 4. προβολή των αναγκών των πρωτοπόρων χρηστών στο μέσο πληθυσμό της αγοράς υπό μελέτη.

12 Διάχυση της καινοτομίας Marketing της καινοτομίας Rogers (1962, 1995) 1. ενημέρωση για την εν λόγω καινοτομία, 2. διερεύνηση του καινοτόμου προϊόντος, όπου το άτομο διαμορφώνει θετική ή αρνητική στάση απέναντί του, 3. απόφαση, όπου το άτομο απορρίπτει ή αγοράζει το καινοτόμο προϊόν, 4. χρησιμοποίηση του νέου προϊόντος και 5. επιβεβαίωση (ή αξιολόγηση) της απόφασής του να ακολουθήσει την εν λόγω καινοτομία. Παρατηρήσεις: αναφέρεται σε προϊόντα που απευθύνονται στον καταναλωτή συζητά το ρόλο των διαμορφωτών γνώμης (opinion leaders)

13 Διάχυση της καινοτομίας Rogers (1962, 1995)

14 Κύκλος ζωής προϊόντος (PLC) επιχειρηματικό μοντέλο

15 market share The Moore s chasm Customers below a critical mass chasm Word of mouth time early majority (34%) late majority (34%) early adopters laggards innovators time

16 Hype Cycle νέων τεχνολογιών Fenn & Raskino (2008)

17 The hype cycle (2016)

18 Ο ρόλος των πρώϊμων χρηστών von Hippel (1986)

19 Μορφές καινοτομίας Ριζοσπαστική καινοτομία (radical innovation) Ένα έργο ριζοσπαστικής καινοτομίας είναι αυτό με τη δυναμική να παράγει ένα ή περισσότερα από τα επόμενα: 1. ένα εντελώς νέο σύνολο χαρακτηριστικών επίδοσης, 2. βελτιώσεις κατά τουλάχιστον πέντε φορές πάνω υπαρχόντων χαρακτηριστικών επίδοσης, ή 3. σημαντική (30% και πάνω) μείωση του κόστους.

20 Μορφές καινοτομίας Ημιριζοσπαστική καινοτομία (semiradical innovation) Σταδιακή καινοτομία (incremental innovation) Τεχνολογία Επιχειρηματικό μοντέλο

21 Exercise: Classify the following innovations: Innovation Radical Semi-radical Incremental Product / Service Process Marketing Organizational 1. Use of stevia instead of sugar 2. Quantum computers 3. Adoption of ISO quality management system 4. Hydroponics systems 5. Cable TV

22 Exercise: Classify the following innovations: Innovation Radical Semi-radical Incremental Product / Service Process Marketing Organizational 1. Use of stevia instead of sugar X X 2. Quantum computers X X 3. Adoption of ISO quality management system 4. Hydroponics systems X X 5. Cable TV X X X X

23 Μορφές καινοτομίας Συντηρητική καινοτομία (sustaining innovation) Διαταρακτική καινοτομία (disruptive innovation) Christiensen (1997) Κοινωνική καινοτομία (social innovation) Οικο-καινοτομία (eco-innovation) Καταλυτική καινοτομία (catalytic innovation)

24 Μορφές καινοτομίας Καταλυτική καινοτομία Christiensen (2006) 1. Δημιουργεί συστημική κοινωνική αλλαγή μέσω κλιμάκωσης και αναπαραγωγής. 2. Απαντά σε ανάγκες οι οποίες είτε υπερπληρώνονται (λόγω της πολυπλοκότητας των υπαρχόντων προϊόντων που τις εξυπηρετούν) είτε δεν καλύπτονται καθόλου. 3. Παρέχει απλούστερα προϊόντα ή υπηρεσίες με μικρότερο κόστος από άλλες υπάρχουσες λύσεις, εκλαμβάνεται ως χαμηλότερης αποτελεσματικότητας, όμως θεωρείται από τους χρήστες της ως ικανοποιητικά επαρκής. 4. Δημιουργεί πόρους από δωρεές, κληροδοτήματα, εθελοντισμό κ.ά. με τρόπους που θεωρούνται άχαροι από τους ανταγωνιστές της. 5. Συχνά αγνοείται, υποτιμάται, ή ακόμη και ενθαρρύνεται από τους υπάρχοντες ανταγωνιστές της οι οποίοι θεωρούν το επιχειρηματικό της μοντέλο μη-κερδοφόρο ή άχαρο και συνεπώς αποφεύγουν να μετακινηθούν από το μερίδιο της αγοράς που κατέχουν.

25 Μορφές καινοτομίας Κατανεμημένη καινοτομία (distributed innovation) COINS Ανοιχτή καινοτομία (open innovation) Chesbrough (2003)

26 Διαχείριση καινοτομίας innovation management Γραμμικό μοντέλο καινοτομίας Βασική Έρευνα Εφαρμοσμένη Έρευνα Ανάπτυξη (καινοτομία) Παραγωγή & διάχυση