περιεχόμενο του μαθήματος στη Φυσική

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Εργαστήριο Αθλητικής Παιδαγωγικής & Διδακτικής Φυσικής Αγωγής Το παιχνίδι ως περιεχόμενο του μαθήματος στη Φυσική Αγωγή

2 Η Φυσική Αγωγή & ο Αθλητισμός παρέχουν ευκαρίες μάθησης & ανάπτυξης δια μέσω της κίνησης Η μάθηση και η ανάπτυξη δεν συμβαίνουν αυτόματα Χρειάζεται υποστήριξη, ενθάρρυνση και καθοδήγηση εντός αναπτυξιακά κατάλληλων δραστηριοτήτων

3 Κινητική Επιδεξιότητα Φυσική Κατάσταση Φυσική Δραστηριότητα Γνωστική Ανάπτυξη Ολιστική Ανάπτυξη Κοινωνική & Συναισθηματική Ανάπτυξη

4 Κατανόηση Εννοιών Λήψη αποφάσεων με βάση τη γνώση του σώματος Επιλογή & εφαρμογή τακτικών ενεργειών Γνωστική Ανάπτυξη Ευέλικτη σκέψη, λήψη πρωτοβουλιών Γνώση θεμάτων σχετικά με την υγεία και τη φυσική κατάσταση Κριτική σκέψη, αξιολόγηση και μάθηση

5 Κοινωνική & Συναισθηματική Ανάπτυξη Τομέας Αθλητικό Πνεύμα Χαρακτήρας Συνεργατική διάθεση Στάσεις Χαρακτηριστικά Τιμιότητα, ειλικρίνεια, σεβασμός, αλληλοϋποστήριξη, ανταγωνιστικότητα Αυτοεκτίμηση, πρωτοβουλίά, ηγετική ικανότητα, εργατικότητα, αυτοπεποίθηση, ανεξαρτησία Εμπιστοσύνη, αλληλεξάρτηση, δέσιμο ομάδας, ανταλλαγή, αποφασιστικότητα Ενθουσιασμός, χιούμορ, ευχαρίστηση, ολοκλήρωση 85% You can simply impress your audience and add a unique zing. 70% You can simply impress your audience and add a unique zing. 65% You can simply impress your audience and add a unique zing. 55% You can simply impress your audience and add a unique zing. 42% You can simply impress your audience and add a unique zing. (Hellison & Templin, 1991; Laker, 2001)

6 Ενεργός Χρόνος Μάθησης Ο χρόνος μάθησης που οι μαθητές περνούν κατάλληλα/επιτυχώς απασχολημένοι με το διδακτικό αντικέμενο (Siedentop et al., 1982)

7 Τι πρέπει να γνωρίζουμε; Στο συνολικό χρόνο εξάσκησης κάποιοι μαθητές δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να εμπλακούν ενεργά σε ορισμένες δραστηριότητες Ακόμη κι αν εμπλακούν ενεργά αυτό δεν συνεπάγεται πάντοτε μάθηση Στρατηγικές αποτελεσματικής διαχείρισης της τάξης μεγιστοποιούν τον ενεργό χρόνο μάθησης Ο ανεπαρκής/ακατάλληλος προγραμματισμός μειώνει την άμεση επαφή με τους στόχους μάθησης (van der Mars, 2006)

8 Βαθμός μάθησης Βαθμός Μάθησης Χρόνος που δαπανάται στη μάθηση = = Χρόνος που απαιτείται για να υπάρξει μάθηση Χρόνος που χρειάζεται για να υπάρξει μάθηση (ικανότητα) Χρόνος που διατίθεται για μάθηση(ευκαιρίες) x x Ποιότητα διδασκαλίας (δόμηση συνθηκών σύμφωνα με x αναπτυξιακά χαρακτηριστικά) Χρόνος που δαπανάται σε εξάσκηση(επιμονή) Ικανότητα κατανόησης (Bloom, 1968; Carroll, 1963)

9 Όσο περισσότερες ευκαιρίες και χρόνος για αναπτυξιακά κατάλληλη εξάσκηση, τόσο περισσότερη και αποτελεσματικότερη μάθηση Οι λιγότερο επιδέξιοι μαθητές έχουν λιγότερες ευκαιρίες για εξάσκηση (2%-10% του συνολικού χρόνου μαθήματος) Ο χρόνος επιτυχούς εξάσκησης δεξιοτήτων είναι μειωμένος στα κορίτσια Γυμνασίου Η ανατροφοδότηση και ο έπαινος συμβάλλουν στην αύξηση του ενεργού χρόνου μάθησης Αναπτυξιακά κατάλληλες τροποποιήσεις του περιεχομένου συμβάλλουν στην αύξηση του ενεργού χρόνου μάθησης (Corbin, 2002; Metzler, 2000; Siedentop & Tannehill, 2000)

10 Γιατί να επιλέξω το παιχνίδι ως μέσο μάθησης; Πλαίσιο εξερεύνησης, δημιουργίας και πρόκλησης του κινητικού δυναμικού Συνδυαστική εξάσκηση δεξιοτήτων ικανοτήτων Ευχαρίστηση, ενεργός εμπλοκή, συνάφεια με ανάγκες και ενδιαφέροντα Αυθεντική μάθηση: μαθαίνω πως να μαθαίνω! Αλληλεπίδραση με συνομήλικους (Martin et al., 2009; Stork & Sanders, 2008; Thomas & Thomas, 2008)

11 Είδη παιχνιδιού με βάση τη χρήση κανόνων (Guttmann, 1978) Ελεύθερο Χωρίς κανόνες (π.χ. νηπιακό παιχνίδι) Μη-ανταγωνιστικό Με κανόνες (π.χ. πόσα καλάθια θα βάλω σε 5 ) Αμιγώς διανοητικός διαγωνισμός (π.χ. σκάκι) Οργανωμένο Με γραμμένους ή άγραφους κανόνες (π.χ. κρυφτό) Ανταγωνιστικό - Διαγωνισμοί Με κανόνες που προσδιορίζουν νίκη ήττα (π.χ. σκυταλοδρομίες) Συνδυασμός κινητικού διανοητικού διαγωνισμού (π.χ. αθλήματα) Όταν υπάρχει αυστηρά δομημένο πλαίσιο με συγκεκριμένους κανονισμούς μιλάμε για (πρωτ)αθλητισμό

12 Εκπαίδευση (μέσα από τη σωματική εμπειρία) Φυσική Αγωγή Υψηλός Ανταγωνισμός Πρωταθλητισμός Άσκηση Αθλήματα Αναψυχή Ρόλος παιχνιδιού Κανόνες Αγώνες Αθλήματα Αναψυχή Αθλήματα Κανονισμοί Διασκέδαση (Lumpkin, 1998) Υψηλά επίπεδα δεξιοτήτων

13 Τι λένε οι έρευνες; Η αναπτυξιακά κατάλληλη τροποποίηση των παιχνιδιών συμβάλει στην αύξηση του ενεργού χρόνου μάθησης Τροποποιήσεις στους κανόνες ή τον εξοπλισμό επιφέρουν θετικές αλλαγές στην ικανότητα κατανόησης Τροποιήσεις στο μέγεθος του χώρου παιχνιδιού δίνουν περισσότερο χρόνο Τροποποιημένα Αναπτυξιακά κατάλληλα Παιχνίδια Μαθαίνω να... (δεξιότητες) Μαθαίνω πως...(γνώσεις) για εξάσκηση (Evans, 2004; Griffin, Mitchell & Oslin, 2005; Kretchmar, 2006; Mitchell, Oslin & Griffin, 2006)

14 Παιχνίδι & Παρακίνηση Ασφαλές περιβάλλον διερεύνησης Χαμηλή κοινωνική σύγκριση Προωθείται η κατανόηση Σχέσεις μεταξύ συναφών δεξιοτήτων Νοηματοδοτείται βιωματικά η δράση Σχέσεις με συνομήλικους (Scanlan & Simons, 1992; Silverman, 2005; Weiss & Chaumeton, 1993)

15 Λήψη αποφάσεων Γνώση στρατηγικής Αντίληψη εννοιών Κινητική επίδοση Δεξιότητες Ανάλογες με την κατηγορία παιχνιδιών Μεταφορά μάθησης Αντίληψη του Παιχνιδιού Κινητικά εγγράμματοι παίκτες Σχέσεις Ομαδικότητα Επικοινωνία Ηγετική ικανότητα Επίλυση προβλημάτων

16 1 Τι πρέπει να ληφθεί υπόψη 2 κατά το σχεδιασμό και τη διδασκαλία παιχνιδιών στη Φυσική Αγωγή 3

17 Ατομικοί Παράγοντες 1. Ανάπτυξη (τα οστικά ώριμα παιδιά έχουν ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗΣ) 2. Φύλο (διαφορές στη δύναμη μετά την εφηβεία) 3. Εκμάθηση όλων των θέσεων στα αθλήματα, αλλιώς «οι πλούσιοι πλουσιότεροι & οι φτωχοί φτωχότεροι» 4. Αποφυγή αναγνώρισης ικανών αθλητών σε μικρή ηλικία. Η πιθανότητα λάθους εκτίμησης = 75% 5. Στις μικρές ηλικίες ο σκοπός είναι η ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων μέσα στα όρια των κινητικών ικανοτήτων!

18 Λειτουργική σημασία κανονισμών Οριοθετούν την κίνηση εντός του παιχνιδιού (π.χ. περιοχή τερμοτοφύλακα, τρόπος μετακίνησης, τρόπος μεταφοράς αντικειμένου) Χωρίζουν το χρόνο παιχνιδιού σε μέρη (π.χ. ημίχρονα) Εναρκτήρια είδη δεξιοτήτων (π.χ. σερβίς, επαναφορές) Οριοθέτηση χώρου Ποινές για παραβάσεις (π.χ. αλλαγή κατοχής μπάλας) Ποινές για σκόπιμη παραβίαση κανονισμών Content Here

19 Κατανόηση Τακτικής = Πλάνο Παιχνιδιού Αξιοποίηση δυνατοτήτων ατόμου & ομάδας Έξυπνος χειρισμός αδυναμιών των αντιπάλων Παράδειγμα: Ομαδικά παιχνίδια/αθλήματα: Σχηματισμοί άμυνας & επίθεσης Εύρος στην επίθεση: για να τραβήξουμε τους αμυντικούς στα άκρα και να δημιουργηθεί ελεύθερος χώρος παιχνιδιού στο κέντρο Βάθος στην επίθεση: για να σπάσουμε το σχηματισμό των αμυντικών και να δημιουργήσουμε περισσότερες ευκαιρίες μεταβίβασης και υποστήριξης

20 Κατανόηση Τακτικής = Πλάνο Παιχνιδιού Αξιοποίηση δυνατοτήτων ατόμου & ομάδας Έξυπνος χειρισμός αδυναμιών των αντιπάλων Παράδειγμα: Ατομικά παιχνίδια/αθλήματα: Τι τακτική θα εφαρμόζατε στις παρακάτω περιπτώσεις? Τένις: Η αδυναμία του αντιπάλου είναι στις υποδοχές backhand 1500m: Το δυνατό σημείο του αντιπάλου είναι η επιτάχυνση λίγα μέτρα πριν τον τερματισμό Μήλα: Οι παίκτες που βρίσκονται στο κέντρο είναι καλοί στις αλλαγές κατεύθυνσης Κυνηγητό: Η αδυναμία του αντιπάλου είναι στο σταμάτημα

21 Επίπεδα διδασκαλίας παιχνιδιών στη Φυσική Αγωγή 1. Βασικές κινητικές δεξιότητες Συνδυασμοί κινητικών δεξιοτήτων 2. Βασικές τακτικές δεξιότητες Συνδυασμοί κινητικών δεξιοτήτων + κινητικών εννοιών 3. Τροποποιημένα αθλήματα/παιχνίδια: Τακτική παιχνιδιού = σχέδιο εφαρμογής τακτικών δεξιοτήτων (Barrett, 1977; Chen, Rovegno, Todorovich & Babiarz, 2003; Laban, 1980; Rink, 2005)

22 Κινητικές Έννοιες Χρήση Σώματος Προσπάθεια Τι κάνει; Πως κινείται; Κινήσεις Σώματος Κινήσεις μερών σώματος Χρόνο, Βάρος, Ροή κίνησης Αργά/Γρήγορα Επιτάχυνση/Επιβρ άδυνση Βαριά/Ελαφριά Ελεύθερα/ Συγκρατημένα Χώρος Σχέσεις Που κινείται; Ποιές σχέσεις αναπτύσσονται; Επίπεδα Κατευθύνσεις, διαδρομές Προσωπικός/περιφερειακός χώρος Μεταξύ μελών ή μερών του σώματος Μεταξύ ατόμων & ομάδων Μεταξύ ατόμων & αντικειμένων ή άλλων παραγόντων (π.χ. μουσική)

23 Παραδείγματα

24 Τακτικές δεξιότητες στο χάντμπολ: Ντρίπλα ως προς Κινητικές Έννοιες (Rovegno, 2010) Κινητικές Έννοιες Σώμα Προσπάθεια Χώρος Σχέσεις Ντρίπλα Με 1 ή 2 χέρια Με συνδυασμούς δεξιοτήτων χειρισμού (π.χ. ρίψη-υποδοχή-ντρίπλα) Με διαφορετική δύναμη ή ταχύτητα Καταλαμβάνοντας συγκεκριμένο χώρο κίνησης Συνεχόμενα ή με σταματήματα Σε διαφορετικά επίπεδα Σε διαφορετικές κατευθύνσεις Σε διαφορετικές διαδρομές Προς ανοιχτό συμπαίκτη Προς φυλασσόμενο συμπαίκτη Μπροστά από κινούμενο συμπαίκτη Προς προωθούμενο συμπαίκτη Προς συμπαίκτη που βρίσκεται σε θέση για να σκοράρει

25 Τακτική της χρήσης της ντρίπλας σε τροποποιημένο παιχνίδι χάντμπολ Ντρίπλα σε ευθεία διαδρομή όταν δεν παρεμβάλλεται αντίπαλος γιατί έτσι πας πιο γρήγορα Ντρίπλα σε ζιγκ-ζαγκ ή κυκλική διαδρομή όταν θέλεις να αποφύγεις τον αντίπαλο Άλλαξε χέρι όταν θέλεις να προστατέψεις την μπάλα βάζοντας το σώμα σου ανάμεσα σε σένα και τον αντίπαλο Ντρίπλα σε μεσαίο ή χαμηλό επίπεδο γιατί είναι πιο δύσκολο στον αντίπαλο να κλέψει την μπάλα Επιτάχυνε ή επιβράδυνε την κίνησή σου για να αποφύγεις τον αντίπαλο (αργά σε στιγμές που προσπαθείς να προσπεράσεις πολλούς παίκτες, γρήγορα όταν υπάρχει ελεύθερος χώρος (Rovegno, 2010)

26 Α Κινητικές δεξιότητες Κοινωνικές δεξιότητες Π Ο Φ Α Σ Ε Ι Σ Σχετικές δεξιότητες που κατέχουν ήδη Σχετικές δεξιότητες που δεν έχουν αναπτυχθεί κατάλληλα Δυνατότητες που έχουν αναπτύξει με βάση τις διαθέσιμες υποδομές Πως έχουν αναπτυχθεί οι δεξιότητες σε σχέση με κινητικές έννοιες Γνωστικές δεξιότητες Γνώσεις που κατέχουν ήδη (δεξιότητες, κανόνες, τακτική) Γνώσεις που μπορούν να μεταφέρουν από άλλα παιχνίδια Κατανόηση ζητημάτων ασφάλειας Κατανόηση κινητικών εννοιών Είναι σε θέση να παίξουν το παιχνίδι χωρίς καθοδήγηση Μπορούν να εξασκηθούν σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες Μπορούν να αυτοοργανωθούν και να χρησιμοποιήσουν τον εξοπλισμό Μπορούν να εξασκήσουν κινητικές έννοιες σε ζευγάρια ή μικρές ομάδες

27 0 Πως σχεδιάζω τροποποιημένα παιχνίδια;

28 Τροποποιήσεις Αριθμοί Περιοχή παιχνιδιού Κανόνες & συνθήκες Παραλλαγές Αριθμός Μέγεθος Βασικοί Στο παικτών? περιοχής? Κανόνες? σκοράρισμα? Ίσες ομάδες? Σχήμα περιοχής? Δευτερεύοντες κανόνες? Στο χρόνο παιχνιδιού? Άνισες Σκοπός Συνθήκες Στον ομάδες? περιοχής? παιχνιδιού? εξοπλισμό? (Rovegno, 2010)

29 Χαρακτηριστικά αποτελεσματικού παιχνιδιού Το παιχνίδι θα πρέπει να έχει ροή να μην σταματά συνεχώς Ισορροπία μεταξύ άμυνας & επίθεσης (ως προς το επίπεδο και τις δυνατότητες των μαθητών) Θετική κοινωνική αλληλεπίδραση Κατανόηση των κανόνων από όλους τους παίκτες Τα παιδιά μαθαίνουν καθώς παίζουν (Butler & Griffin, 2010)

30 0 Πως χειρίζομαι συμπεριφορές;

31 Έντονα Ανταγωνιστικά παιδιά 1. Δεν συνεργάζονται 2. Δεν τηρούν κανόνες 3. Ασκούν έντονη κριτική 4. Επευφημούν τη νίκη τους χωρίς σεβασμό 1. BONUS για επιβράβευση επιθυμητών συμπεριφορών 2. Λιγότερη έμφαση στο σκοράρισμα, έμφαση σε ατομικές προκλήσεις, συνεργασία 3. Παιχνίδια όπου ΌΛΑ τα παιδιά μπορούν να πετύχουν το μέγιστο δυναμικό τους 4. Παιχνίδια - Σταθμοί εξάσκησης ώστε η προσοχή τους να μεταφερθεί στην ατομική τους επίδοση 5. Ρουτίνες (π.χ. 2-3 ΣΝΤΟ!) 6. Sport Education model

32 Παιδιά που δεν συμμετέχουν 1. Δεν συμμετέχουν 2. Αρνούνται να αναλάβουν συγκεκριμένους ρόλους 3. Δεν θέλουν να κάνουν ζευγάρια/ομάδες 1. Ζητάμε τη βοήθεια ενός παιδιού από την ομάδα 2. Αναθέτουμε νέους ρόλους 3. Παρατηρούμε σημεία ενδιαφέροντος 4. Αυξάνουμε/Μειώνουμε τη δυσκολία ώστε να δώσουμε περισσότερες ευκαιρίες επιτυχίας κατά τη συμμετοχή 5. Ενθάρρυνση & επιβράβευση

33 Παιδιά που επιβάλλονται 1. Δεν αφήνουν τους άλλους να μιλήσουν 2. Κατευθύνουν τη ροή και το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων 3. Σκόπιμα ή άσκοπα δεν υπολογίζουν τους λιγότερο ικανούς 1. Μικρές ομάδες, μοιράζουμε αυτά τα παιδιά 2. Τους αφήνουμε να δείξουν ή τους αναθέτουμε έξτρα αρμοδιότητες (π.χ. να κρατούν το σκορ) 3. ΜΠΟΝΟΥΣ σε συμπεριφορές συνεργασίας 4. Αλλαγές στον τρόπο σκοραρίσματος

34 Εργασία 9 η Βίντεο

35 1. Αφού παρακολουθήσετε το παιχνίδι που περιλαμβάνεται στο σχετικό Βίντεο χρησιμοποιήστε τον Πίνακα Κινητικών Εννοιών για να προτείνετε μία τροποποίηση του παιχνιδιού ανά Κινητική Έννοια. 2. Εξηγήστε ποιό στοιχείο της τακτικής του παιχνιδιού θα εξυπηρετούσε η τροποποίηση που προτείνετε

36 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!!