ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΗ ΕΠΕΜΒΑΣΙΣΩΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΩΝ Ε ΘΕΜΑΣΑ ΑΚΣΙΝΟΠΡΟΣΑΙΑ ΑΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ

Transcript

1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΗ ΕΠΕΜΒΑΣΙΣΩΝ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΩΝ Ε ΘΕΜΑΣΑ ΑΚΣΙΝΟΠΡΟΣΑΙΑ ΑΘΕΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ Ειςαγωγικά Σο πρόγραμμα που ακολουκεί καταρτίςτθκε με ςκοπό τθν υλοποίθςθ τθσ απόφαςθσ του Δ τθσ ΕΕΑΕ τθσ 230θσ υνεδρίαςισ του τθσ , «περί κακοριςμοφ κριτθρίων για τθ χοριγθςθ πιςτοποιθτικοφ επάρκειασ γνϊςεων ςε κζματα ακτινοπροςταςίασ ςε επεμβατικοφσ ιατροφσ μθ ακτινολόγουσ». Σο ωσ άνω πρόγραμμα αποςκοπεί να καλφψει τισ απαιτιςεισ για ςυνεχιηόμενθ δια βίου εκπαίδευςθ ιατρϊν καρδιολόγων οι οποίοι ςχετίηονται με ςθμαντικζσ δυνθτικζσ εκκζςεισ αςκενϊν και προςωπικοφ ςε ιοντίηουςα ακτινοβολία. Οι εκπαιδευτικζσ αυτζσ απαιτιςεισ κακορίηονται ςτισ εκδόςεισ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ Radiatin Prtectin Reprt N 116: Guidelines n educatin and training in radiatin prtectin fr medical expsures) ςχετικά με τθν εφαρμογι τθσ Οδθγίασ 97/43 ΕURATOM κακϊσ και Radiatin Prtectin Reprt N 175: Guidelines n Radiatin Prtectin Educatin and Training f Medical Prfessinals in the EU ςχετικά με τθν εφαρμογι τθσ νζασ Οδθγίασ 2013/59 ΕURATOM. Σον ςυντονιςμό του εκπαιδευτικοφ προγράμματοσ αςκεί το Εργαςτιριο Ιατρικισ Φυςικισ (Ε.Ι.Φ.) τθσ Ιατρικισ χολισ του Πανεπιςτθμίου Ακθνϊν. τθν υλοποίθςθ του προγράμματοσ ςυνεπικουροφν: θ Α Καρδιολογικι Κλινικι τθσ Ιατρικισ χολισ Ακθνϊν το Α και το Β Εργαςτιριο Ακτινολογίασ τθσ Ιατρικισ χολισ του Πανεπιςτθμίου Ακθνϊν το Εργαςτιριο Ιατρικισ Φυςικισ τθσ Ιατρικισ χολισ του Πανεπιςτθμίου Πατρϊν Η Ελλθνικι Καρδιολογικι Εταιρεία Η Ελλθνικι Επιτροπι Ατομικισ Ενζργειασ ενϊ τθ διδακτικι δραςτθριότθτα κα αναλάβουν μζλθ Δ.Ε.Π. και ερευνθτικοί ςυνεργάτεσ των παραπάνω φορζων με ςυναφι εξειδίκευςθ κακϊσ και ειδικό επιςτθμονικό προςωπικό τθσ Ε.Ε.Α.Ε. Σο εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι διιμερο, ςυνολικισ διάρκειασ περίπου 12 ωρϊν. Καίρια ςθμεία του προγράμματοσ αποτελοφν οι διαλζξεισ περί ακτινοπροςταςίασ αςκενϊν και προςωπικοφ ςτθν πράξθ με ςτόχο τθν ενθμζρωςθ των ςυμμετεχόντων για τθ ςυμμετοχι τουσ ςε επεμβατικζσ ακτινολογικζσ διαδικαςίεσ ςτο πλαίςιο τθσ ειδικότθτάσ τουσ, με ευκφνθ του υπεφκυνου του ακτινολογικοφ εργαςτθρίου, Ιατροφ Ακτινολόγου. Σο θλεκτρονικό και ζντυπο εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματοσ βαςίηεται ςτισ κατευκυντιριεσ γραμμζσ του υλικοφ που διατίκεται από τον Δ.Ο.Α.Ε. και το υλικό που ςυγκεντρϊκθκε ςτα πλαίςια του Ευρωπαϊκοφ Προγράμματοσ SENTINEL (Safety and Efficacy fr New Techniques and Imaging using New Equipment t Supprt Eurpean Legislatin, ). Προχπόκεςθ για τθ ςυμμετοχι ςτο ςεμινάριο είναι θ προχπθρεςία χρονικισ διάρκειασ τουλάχιςτον 2 ετϊν, ςτο αντικείμενο τθσ επεμβατικισ καρδιολογίασ. Η προχπθρεςία πρζπει

2 να βεβαιϊνεται από τον υπεφκυνο ιατρό ακτινολόγο του τμιματοσ. Σο ςεμινάριο κα ακολουκείται από εξζταςθ των υποψθφίων ςε κζματα πολλαπλισ επιλογισ. τουσ επιτυχόντεσ κα χορθγείται πιςτοποιθτικό επάρκειασ ςε κζματα ακτινοπροςταςίασ από τθν ΕΕΑΕ. το χορθγοφμενο πιςτοποιθτικό κα αναφζρεται ςτθν επάρκεια των γνϊςεων (κεωρθτικϊν και πρακτικϊν) των ιατρϊν (μθ ακτινολόγων) ςε κζματα ακτινοπροςταςίασ ςτο αντικείμενο τθσ επεμβατικισ καρδιολογίασ. Επίςθσ κα επιςθμαίνεται ότι οι κατζχοντεσ το πιςτοποιθτικό κα μποροφν να μετζχουν ςε επεμβατικζσ ακτινολογικζσ διαδικαςίεσ τθσ ειδικότθτάσ τουσ, με ευκφνθ του υπεφκυνου ιατροφ ακτινολόγου ο οποίοσ και τουσ ανακζτει τισ πρακτικζσ πτυχζσ τθσ ζκκεςθσ αςκενϊν ςε ιοντίηουςεσ ακτινοβολίεσ, ςφμφωνα με τουσ κανονιςμοφσ Ακτινοπροςταςίασ ( β).

3 τόχοι του προγράμματοσ Με τθν ολοκλιρωςθ του διθμζρου προγράμματοσ οι ςυμμετζχοντεσ κα είναι ςε κζςθ: Να γνωρίηουν τθ ςυχνότθτα και τθ ςοβαρότθτα πικανϊν ακτινικϊν βλαβϊν και να είναι ςε κζςθ να τισ αναγνωρίηουν Να γνωρίηουν πωσ μπορεί, και πρζπει να εκφράηεται θ δόςθ ιοντίηουςασ ακτινοβολίασ και τα μεγζκθ/μονάδεσ που χρθςιμοποιοφνται ςτθν επεμβατικι ακτινολογία-καρδιολογία Να ζχουν ςυνειδθτοποιιςει τθ ςθμαςία τθσ ορκισ χριςθσ των κριτθρίων παραπομπισ ςε διαγνωςτικζσ εξετάςεισ που χρθςιμοποιοφν ιοντίηουςα ακτινοβολία, τόςο από κοινωνικισ-οικονομικισ απόψεωσ όςο και από απόψεωσ ςυλλογικισ δόςθσ Να ζχουν κατανοιςει κατά πόςο ο χρόνοσ ακτινοςκόπθςθσ και εγγραφισ (flur mde / cine mde) είναι μεγζκθ αντιπροςωπευτικά τθσ δόςθσ ςτον αςκενι και το προςωπικό Να ζχουν κατανοιςει τθ διαφορά ςτοχαςτικϊν και μθ-ςτοχαςτικϊν αποτελεςμάτων τθσ ζκκεςθσ ςε ιοντίηουςα ακτινοβολία και να γνωρίηουν τθν πικανότθτα εμφάνιςθσ των παραπάνω αποτελεςμάτων κατά τθν άςκθςθ τθσ ειδικότθτάσ τουσ Να ζχουν κατανοιςει τθν ιδιαιτερότθτα ειδικϊν ομάδων αςκενϊν (παιδιά, νεαρζσ γυναίκεσ, ζγκυεσ γυναίκεσ) Να γνωρίηουν τα ςτάνταρ που πρζπει να πλθροί ο εξοπλιςμόσ τουσ, και ειδικά για παιδιατρικοφσ αςκενείσ Να γνωρίηουν πωσ μεταβάλλεται θ δόςθ ιοντίηουςασ ακτινοβολίασ ςε flur mde και cine mde Να γνωρίηουν τουσ φυςικοφσ, τεχνικοφσ και κλινικοφσ παράγοντεσ από τουσ οποίουσ εξαρτάται θ δόςθ ςτον αςκενι Να γνωρίηουν πωσ ςχετίηεται θ ποιότθτα τθσ απεικόνιςθσ με τθ δόςθ του αςκενοφσ Να είναι ςε κζςθ να ςυνδράμουν ςτθ βελτιςτοποίθςθ τθσ ιατρικισ πρακτικισ από απόψεωσ ακτινοπροςταςίασ Να γνωρίηουν τουσ φυςικοφσ, τεχνικοφσ και κλινικοφσ παράγοντεσ από τουσ οποίουσ εξαρτάται θ δόςθ ςτο προςωπικό Να γνωρίηουν τον προςτατευτικό εξοπλιςμό του προςωπικοφ και τθν ορκι χριςθ του Να ζχουν κατανοιςει τθ ςθμαςία τθσ καλισ πρακτικισ και του περιοδικοφ ποιοτικοφ ελζγχου του εξοπλιςμοφ Να ζχουν εκτιμιςει τθ ςθμαςία τθσ ςυνεργαςίασ τουσ με τον Τπεφκυνο του Εργαςτθρίου τουσ και το φμβουλο Ακτινοπροςταςίασ Να ζχουν αποκτιςει ικανι εμπειρία ςτθ βελτιςτοποίθςθ τθσ ιατρικισ τουσ πρακτικισ από απόψεωσ ακτινοπροςταςίασ.

4 Ενδεικτικό πρόγραμμα 1 θ ΗΜΕΡΑ (ΠΑΡΑΚΕΤΗ 15:30-21:00) Διάρκεια Θεματικι ενότθτα Ειςθγθτισ Κακ. Δ. Σοφςουλθσ (Α Καρδιολ. Κλινικι) Χαιρετιςμοί-ζναρξθ του προγράμματοσ Κακ. Ε. Γεωργίου (Ε.Ι.Φ.) Ελλ. Εταιρεία Ακτινολογίασ Α. κοπόσ-ςτόχοσ του προγράμματοσ Γιατί είναι απαραίτθτεσ οι γνϊςεισ ακτινοπροςταςίασ ςτθν επεμβατικι ακτινολογία/καρδιολογία; Κοινωνικόσ & οικονομικόσ αντίκτυποσ Β. Οι κζςεισ τθσ Ευρωπαϊκισ και τθσ Ελλθνικισ Ακτινολογικισ Εταιρείασ ςχετικά με τθν ακτινοπροςταςία ςτθν επεμβατικι ακτνολογία Κριτιρια παραπομπισ αςκενών Γ. Διεκνείσ Ελλθνικοί κανονιςμοί ακτινοπροςταςίασ ςτθν επεμβατικι ακτινολογία Δ. Βιολογικά αποτελζςματα ιοντίηουςασ ακτινοβολίασ. Επιςτθμονικι βάςθ τθσ ακτινοπροςταςίασ Βιολογικζσ επιδράςεισ των ιοντιηουςϊν ακτινοβολιϊν τοχαςτικά-μθ ςτοχαςτικά αποτελζςματα των ιοντιηουςϊν ακτινοβολιϊν Είδθ ακτινικϊν βλαβϊν Γενετικι προδιάκεςθ ςτον καρκίνο Ε. Μεγζκθ-μονάδεσ δοςιμετρίασ Δόςθ ιοντίηουςασ ακτινοβολίασ Ιςοδφναμθ δόςθ Ενεργόσ Δόςθ Δόςθ ειςόδου/δζρματοσ DAP Βαςικζσ αρχζσ τθσ φυςικισ τθσ ανίχνευςθσ των ιοντιηουςϊν ακτινοβολιϊν Ζ. Η τεχνολογία τθσ επεμβατικισ ακτινολογίασ Γεννιτρια παραγωγισ ακτίνων-χ υνεχισ/ Παλμικι εκπομπι Διαμόρφωςθ πεδίου ακτ/λίασ Φίλτρα. Τψθλι διικθςθ Κ. Σςιοφφθσ Ελλ. Καρδιολογικι Εταιρία Α Εργ. Ακτινολογίασ Α Καρδιολ. Κλινικι A.ΤΝΕΣΟ Ελλ. Εταιρεία Ακτινολογίασ. Οικονομίδθσ (ΕΕΑΕ) Π. Καραίςκοσ (ΕΙΦ) Ε. Παντελισ (ΕΙΦ) Π. Παπαγιάννθσ (ΕΙΦ)

5 0.5 ώρεσ Κίνθςθ C-arm Ενιςχυτισ εικόνασ/flat panel Γενικά υςτιματα αυτόματου ελζγχου ζκκεςθσ Μεγζκυνςθ Αντιδιαχυτικό διάφραγμα υςτιματα εικόνασ Κάμερα και ςιμα βίντεο Οκόνεσ Ψθφιακά ςυςτιματα απεικόνιςθσ Παρελκόμενα Κρεβάτι Κακετιρεσ (cils, ballns, stents) υςτιματα εγχφςεων ςκιαγραφικοφ υλικοφ Διαγνωςτικά Επίπεδα Αναφοράσ Trigger levels Χ. Κουκοράβα 2 θ ΗΜΕΡΑ (ΑΒΒΑΣΟ 9:00-16:00) Διάρκεια Θεματικι ενότθτα Διδάςκοντασ A. Ποιότθτα εικόνασ - ακτινοπροςταςία Παράγοντεσ που επθρεάηουν τθν εικόνα και ταυτόχρονα τθ δόςθ του αςκενοφσ και του προςωπικοφ. Αναγκαιότθτα Διαςφάλιςθσ Ποιότθτασ και Ελζγχου Ποιότθτασ Γενικζσ Αρχζσ Ακτινοπροςταςίασ: Πϊσ ςυνδζεται θ Ακτινοπροςταςία με τθν ποιότθτα εικόνασ B1. Ακτινοπροςταςία αςκενοφσ Ενθμζρωςθ του αςκενοφσ Σοποκζτθςθ λυχνίασ-ενιςχυτι εικόνασ Δόςθ ειςόδου Dse area prduct Δόςεισ οργάνων & ενεργόσ δόςθ Διαγνωςτικά επίπεδα αναφοράσ (ΔΕΑ) Επίδραςθ των τεχνικϊν παραμζτρων του εξοπλιςμοφ ακτίνων Χ Λειτουργίεσ λιψθσ εικόνων Διαμόρφωςθ δζςμθσ & μεγζκυνςθ Επίδραςθ τθσ κζςθσ του αςκενι ωσ προσ τθ λυχνία των ακτίνων Χ και τον ενιςχυτι εικόνασ Επίδραςθ τθσ προβολισ Επίδραςθ του μεγζκουσ του αςκενι Επίδραςθ τθσ αφαίρεςθσ του αντιδιαχυτικοφ διαφράγματοσ Ε. Ευςτακόπουλοσ (Β Εργαςτιριο Ακτινολογίασ) Ε.Ι.Φ.Π.Π.

6 B2. Ακτινοπροςταςία προςωπικοφ Δοςιμετρία και δοςιμετρικζσ μζκοδοι Βιβλιογραφικζσ μελζτεσ για τισ δόςεισ προςωπικοφ Αποτελζςματα τθσ χριςθσ των προςωπικϊν ςυςκευϊν προςταςίασ Πετάςματα οροφισ και κουρτίνεσ Ακτινοπροςτατευτικζσ ποδιζσ Μολφβδινα γάντια Προςταςία οφκαλμϊν 1.5 ώρεσ Προςταςία κυρεοειδι Ε. Καρίνου (ΕΕΑΕ) Επίδραςθ των τεχνικϊν παραμζτρων του εξοπλιςμοφ ακτίνων Χ & του ςυςτιματοσ διαμόρφωςθσ τθσ δζςμθσ ακτινοβολίασ Επίδραςθ τθσ ςχετικισ κζςθσ του προςωπικοφ ωσ προσ τον αςκενι και τθ λυχνία ακτίνων Χ ωσ προσ τισ οκόνεσ εντόσ του δωματίου Η ςθμαςία τθσ κατάρτιςθσ του προςωπικοφ B3. Ακτινοπροςταςία του προςωπικοφ και του αςκενι ςτθν πράξθ Ε. Ευςτακόπουλοσ υηιτθςθ των παραγόντων που (Β Εργαςτιριο Ακτινολογίασ) επθρεάηουν τθ δόςθ ςτον αςκενι και ςτο 1.5 ώρεσ προςωπικό ςε πραγματικζσ ςυνκικεσ με ταυτόχρονεσ μετριςεισ τθσ δόςθσ ειςόδου του αςκενι και τθσ δόςθσ ςτισ κζςεισ του Χ. Κουκοράβα (ΕΕΑΕ) προςωπικοφ υηιτθςθ - ενθμζρωςθ για διακζςιμεσαξιόπιςτεσ πθγζσ πλθροφόρθςθσ Σεςτ τελικισ αξιολόγθςθσ ΕΕΑΕ

7 Βιβλιογραφικζσ Αναφορζσ υςτάςεισ Διεκνών Οργανιςμών και Ενώςεων 1. Eurpean Cmmissin, Radiatin Prtectin 116: Guidelines n educatin and training in radiatin prtectin fr medical expsures, ICRP Publicatin 113, Educatin and Training in Radilgical Prtectin fr Diagnstic and Interventinal Prcedures, Ann. ICRP 39 (5), ICRP Publicatin 120, Radilgical Prtectin in Cardilgy, Ann. ICRP 42 (1), IAEA Safety Reprt Series N. 20, Training in Radiatin Prtectin and the Safe Use f Radiatin Surces. 5. Cardivascular and Interventinal Radilgical Sciety f Eurpe, Α Eurpean Interventinal Radilgy Syllabus, v.0.1/ D.L.Miller et al., Occupatinal Radiatin Prtectin in Interventinal Radilgy: A Jint Guideline f the Cardivascular and Interventinal Radilgy Sciety f Eurpe and the Sciety f Interventinal Radilgy, Special Cmmunicatin, J Vasc Interv Radill 2010, 21: Eurpean Cmmissin Radiatin Prtectin Reprt N 175: Guidelines n Radiatin Prtectin Educatin and Training f Medical Prfessinals in the EU. (2014)