ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ

Transcript

1 ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ D ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ Αντωνοπούλου Βασιλική 1, Τσεκμεκίδου Ξανθίππη 1, Ράπτη Ελένη 1, Γραμματίκη Μαρία 1, Μουσιώλης Αθανάσιος 1, Καρράς Σπυρίδων 1, Γιαβροπούλου Μαρία, Ζεμπεκάκης Παντελής 2, Κώτσα Καλλιόπη 1 1 Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Α Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ 2 Α Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΘ, ΑΧΕΠΑ

2 ΒΙΤΑΜΙΝΗ D ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2 Εδώ και δεκαετίες έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στη Βιταμίνη D και στην ανάπτυξη Σακχαρώδους Διαβήτη Ήδη από τη δεκαετία του 80 σε μελέτες σε ανθρώπους και σε ζωικά μοντέλα έχει φανεί ότι η Βιταμίνη D σχετίζεται με μείωση στην ινσουλίνη Η συσχέτιση αυτή ενδυναμώθηκε από τη διαπίστωση ύπαρξης του υποδοχέα της βιταμίνης D (VDR) και της έκφρασης του ενζύμου 1-α-υδροξυλάση στα β-κύτταρα Pancreatic secretion in man with sub clinical vitamin D deficiency; Nyomba BL, Auwerx J,Bormans V, Peeters TL, Pelemans W, Reynaert J, Bouillon R, Vantrappen G, DeMoor P. Diabetologia. 1986Jan;29(1):34-8 Ωστόσο, μελέτες αναπλήρωσης με Βιταμίνη D δεν έδειξαν σημαντικό όφελος στον μεταβολισμό της γλυκόζης.

3 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΘΟΡΜΟΝΗΣ (PTH) ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ Μελέτες ήδη από το 1970 έχουν συσχετίσει την παρουσία Σακχαρώδη Διαβήτη με τον Πρωτοπαθή Υπερπαραθυρεοειδισμό Διαταραχές στο μεταβολισμό της γλυκόζης έχουν παρατηρηθεί και στο Δευτεροπαθή Υπερπαραθυρεοειδισμό λόγω ΧΝΑ Μελέτες σε ζωικά μοντέλα και κλινικές μελέτες παρατήρησης, έδειξαν ότι η Παραθορμόνη σχετίζεται με αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη και με πιθανές διαταραχές στη λειτουργία του β- κυττάρου

4 ΜΗΠΩΣ Η ΑΛΗΘΕΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΚΑΠΟΥ ΣΤΗ ΜΕΣΗ; Οι περισσότερες μελέτες εξέταζαν μεμονωμένα το ρόλο της PTH ή της Βιταμίνης D στην ομοιοστασία της γλυκόζης και όχι ως έναν άξονα, παρά τη στενή ρυθμιστική αλληλεπίδρασή τους στο μεταβολισμό του Ασβεστίου.

5 ΣΚΟΠΟΣ Η διερεύνηση της συνδυαστικής επίδρασης της 25-ΟΗ-D και της Παραθορμόνης (PTH) στο μεταβολισμό της γλυκόζης σε ηλικιωμένους ασθενείς με προδιαβήτη

6 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Είδος Μελέτης: Συγχρονική Μελέτη Παρατήρησης (Cross- Sectional Study) Πληθυσμός Μελέτης: 144 συμμετέχοντες με προδιαβήτη ηλικίας >65 ετών 81 υγιείς (Ομάδα Ελέγχου)

7 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Καταγραφή σωματομετρικών χαρακτηριστικών (βάρος, ύψος, ΒΜΙ) καθώς και η διαιτητική πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D Προσδιορισμός των τιμών γλυκόζης νηστείας, ινσουλίνης, PTH, 25(OH)D, ασβεστίου (Ca), φωσφόρου (P) Εφαρμογή των μαθηματικών μοντέλων HOMA IR και HOMAβ% για τον υπολογισμό της αντίστασης στην ινσουλίνη και την εκτίμηση της λειτουργίας του β-παγκρεατικού κυττάρου αντίστοιχα.

8 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Ομάδα Προδιαβήτη Ομοίως και στην ομάδα ελέγχου PTH 25-OH-D 1o Τριτημόριο PTH 30 pg/ml <20 ng/ml >20 ng/ml 2o Τριτημόριο 30<PTH 40 pg/ml PTH PTH 3o Τριτημόριο >40 pg/ml

9 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Στατιστικό Πρόγραμμα SPSS Δοκιμασίες ANCOVA και Wilcoxon rank sum test για τις συνεχείς ποσοτικές μεταβλητές Δοκιμασία x 2 για τις κατηγορικές μεταβλητές Ως επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας ορίστηκε η τιμή p<0,05

10 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Δημογραφικά στοιχεία- Σύγκριση ανάμεσα στις δύο ομάδες Ομάδα Προδιαβήτη (N=144) Ομάδα Ελέγχου (N=81) P value Ηλικία (έτη) 73,13±6,28 74,14 ±6,39 0,281 Ύψος (m) 1,62±0,08 1,63±0,09 0,539 Βάρος (kg) 79,89±12,80 78,74±14,77 0,543 BMI 30,37±4,61 29,57±4,67 0,251 PTH (pg/ml) 53,15±22,14 49,63±21,80 0,262 25(OH)D (ng/ml) 18,58±5,73 17,88±5,14 0,365 Insulin 11.13± ± Glucose (mg/dl) ( ) ( ) < HOMA-IR 2.85± ± HOMA-β % ( ) ( ) Mean value ± SD or geometric mean (95% CI)

11 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η επίδραση της Βιταμίνης D στην ομοιοστασία της γλυκόζης Μη στατιστικά Σημαντική Η επίδραση της PTH στην ομοιοστασία της γλυκόζης Δεν παρατηρήθηκε στην ομάδα ελέγχου Ομάδα Προδιαβήτη-PTH>40 pg/ml Γλυκόζη Νηστείας (103,28 ± 2 mg/dl) ΗΟΜΑ-ΙR (3,06±0,21) Σημαντικά υψηλότερες ως προς τις άλλες ομάδες (p=0,011 και 0,045)

12 Η συνδυαστική επίδραση της Βιταμίνης D και της Παραθορμόνης στην ομάδα των ασθενών με Προδιαβήτη Ανεπάρκεια Βιταμίνης D Επάρκεια Βιταμίνης D P value PTH<40 (N=20) PTH>40 (N=62) PTH<40 (N=22) PTH>40 (N=40) Insulin 9.11± ± ± ±0.72 0,100 Glucose ( ) ( ) HOMA- IR 97.27( ) Ομάδα αναφοράς ( ) 0, ± ± ± ±0.21 0,124 HOMAβ % 94.78( ) ( ) 95.06( ) 95.28( ) 0,971

13 Ανεπάρκεια ΒιτD- PTH>40 (N=62) Ανεπάρκεια ΒιτD- PTH<40 (N=20) P value Glucose (mg/dl) ( ) ( ) 0,024 Eπάρκεια ΒιτD- PTH>40 (N=40) Eπάρκεια ΒιτD- PTH<40 (N=22) P value Glucose (mg/dl) ( ) 97.27( ) 0,015 Ανεπάρκεια ΒιτD- PTH>40 (N=62) Επάρκεια ΒιτD- PTH>40 (N=40) P value Glucose (mg/dl) ( ) ( ) 0,040 Δεν παρατηρήθηκε στην ομάδα ελέγχου

14 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σε ασθενείς ηλικίας >65 ετών με προδιαβήτη, οι οποίοι συνήθως έχουν: αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης ΣΔ τύπου 2 χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D από το γενικό πληθυσμό τα αυξημένα επίπεδα Παραθορμόνης σε συνδυασμό με τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ομοιοστασία της γλυκόζης Από την ανάλυση των δεδομένων φάνηκε ότι η Ανεπάρκεια Βιταμίνης D/ Αυξημένα επίπεδα Παραθορμόνης αποτελούν καλύτερο προγνωστικό δείκτη για τη γλυκόζη Συμπερασματικά, για την εκτίμηση της δράσης της Βιταμίνης D στο μεταβολισμό της γλυκόζης, η μέτρηση της - αν ποτέ γενικευθεί- θα πρέπει ενδεχόμένως να συνοδεύεται από εκτίμηση και άλλων μεταβλητών (όπως η Παραθορμόνη)

15