Σύγκριση επιπέδων θρησκευτικότητας μεταξύ νοητικά υγιών ηλικιωμένων, ηλικιωμένων με Ήπια Γνωστική Διαταραχή (ΗΓΔ) και ασθενών με ήπια άνοια

Transcript

1 Σύγκριση επιπέδων θρησκευτικότητας μεταξύ νοητικά υγιών ηλικιωμένων, ηλικιωμένων με Ήπια Γνωστική Διαταραχή (ΗΓΔ) και ασθενών με ήπια άνοια Τσατάλη Μ., Μηνοπούλου Δ., Γιαλαουζίδης Μ., Τσολάκη Μ.

2 Εισαγωγή 1 Θρησκευτικότητα vs Πνευματικότητα Hill & Pargament, 2003 Popescu et al., 2013 Williams & Sternthal, 2007

3 Lawler-Row & Elliott, 2009 Nelson-Becker, 2005 Clements & Koenig, 2014 Fung & Lam, 2013 Εισαγωγή 2 εύρεση του βαθύτερου νοήματος στη ζωή ευημερία ψυχολογική στήριξη αίσθηση σκοπού στη ζωή μείωση της κατάθλιψης και της γνωστικής έκπτωσης

4

5 Εισαγωγή 3 Τόσο οι γνωστικά υγιείς ηλικιωμένοι, αλλά και οι ασθενείς με άνοια στηρίζονται σε θρησκευτικές πεποιθήσεις προκειμένου τη διατήρηση της ευημερίας. Ellison & Levin, 1998 Yoon & Lee, 2006 Jolley et al., 2010

6 Το προσωπικό νόημα Η εμπλοκή στο θρησκευτικό τελετουργικό Η συμμετοχή σε θρησκευτικές δραστηριότητες Η σημασία της θρησκείας Ο βαθμός της αυτάρκειας που εκπορεύεται από τη θρησκεία Η αίσθηση της εσωτερικής ηρεμίας Η προσβασιμότητα σε θρησκευτικού περιεχομένου ερεθίσματα Υψηλότερη συσχέτιση με δείκτες ποιότητας ζωής συγκριτικά με δημογραφικούς παράγοντες, απουσία αρνητικών γεγονότων ζωής, φυσική κατάσταση, ύπαρξη κοινωνικών πηγών

7 Υποθέσεις έρευνας Διερεύνηση των επιπέδων θρησκευτικότητας, συγκεκριμένα των θρησκευτικών πεποιθήσεων και πρακτικών, καθώς και της κοινωνικής στήριξης, σε ηλικιωμένους χωρίς άνοια, ήπια γνωστική διαταραχή και άνοια. Επιπρόσθετα, υψηλότερα επίπεδα θρησκευτικότητας πιθανά συνδέονται με χαμηλότερα επίπεδα καταθλιπτικής συμπτωματολογίας.

8 Μέθοδος-διαδικασία

9 Μέθοδος-εργαλεία εκτίμησης Νευροψυχολογικές δοκιμασίες MMSE FUCAS FRSSD MoCa GDS NPI RALVT ROCFT RBMT Systems of Belief Inventory (SBI- 15R) (Holland, Kash, & Passik, 1998; Assimakopoulos et al. 2009). 2 υποκλίμακες: θρησκευτικά πιστεύω / κοινωνική στήριξη DSM-IV criteria were used (DSM-IV, 1994)

10 Μέθοδος-στατιστική ανάλυση SPSS v22 ANOVA ANCOVA T-test Pearson s correlation Επίπεδο σημαντικότητας 0.05 Κανονική κατανομή του δείγματος [Shapiro-Wilk test (p >.05)] Levene s test of homogeneity of variances (p=.326)

11 Αποτελέσματα 1 Γνωστικά υγιείς ηλικιωμένοι MCI Ήπια άνοια Πληθυσμός ομάδων 115 (28.5%) 176 (43.6%) 113 (28%) Ηλικία (6.23) (7.11) (6.46) Φύλο Άντρες 26 (22.6%) 49 (27.8%) 39 (34.5%) Γυναίκες 89 (77.4%) 127 (72.2%) 74 (65.5%) Εκπαίδευση (4.52) 8.53 (4.30) 7.03 (4.20) MMSE 29.1 (.78) 26.9 (1.80) 22.3 (3.65) Beliefs and Practices subscale (7.14) (6.21) (5.47) Social Support subscale 8.11 (4.30) (4.27) 9.99 (4.16) SBI-15R σύνολο (10.66) (9.67) (9.09)

12 Αποτελέσματα 2 SBI- 15R (συνολικό σκορ) ήταν στατιστικά σημαντικό μεταξύ των τριών ομάδων F(2,400)= 5.624, p=.005, η 2 =.42. Tukey HSD post hoc test, το συνολικό σκορ του SBI-15R διέφερε στατιστικά σημαντικά μεταξύ των υγιών και των ηλικιωμένων με ήπια γνωστική διαταραχή (3.75, 95% CI (0.99 to 6.52)) σε επίπεδο σημαντικότητας (p=.004), καθώς και μεταξύ των υγιών ηλικιωμένων και των ασθενών με ήπια άνοια (3.40, 95% CI (0.34 to 6.46)) (p=.025). Δεν βρέθηκαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ηλικιωμένων με ήπια γνωστική διαταραχή και των ασθενών με ήπια άνοια.

13 Γνωστικά υγιείς

14 Αποτελέσματα 4 Η 1 η υποκλίμακα (Beliefs and Practices subscale) διέφερε εξίσου σημαντικά μεταξύ των τριών ομάδων F(2,400)= 2.947, p=.005, η 2 =.41, κυρίως μεταξύ των υγιών ηλικιωμένων και των ηλικιωμένων με ήπια γνωστική διαταραχή (1.97, 95% CI (3.55 to 0.00)). Γνωστικά υγιείς

15 Αποτελέσματα 3 Η 2 η υποκλίμακα (Social Support subscale) διέφερε στατιστικά σημαντικά μεταξύ των υγιών και των ηλικιωμένων με ήπια γνωστική διαταραχή F(2,401)= 8.561, p=.001, η 2 =.41, (1.97, 95% CI (0.78 to 3.17)) (p=.001), και διέφερε εξίσου στατιστικά σημαντικά μεταξύ των υγιών και των ασθενών με ήπια άνοια (1.87, 95% CI (0.56 to 3.20)) (p=.003). Γνωστικά υγιείς

16 Αποτελέσματα 4 Το SBI- 15R (συνολικό σκορ) ήταν στατιστικά σημαντικό μεταξύ των τριών ομάδων F(2,402)= 4.950, p=.008, η 2 =.024, έχοντας την ηλικία ως συμμεταβλητή μεταβλητή (covariate variable). Υγιείς- συμμετέχοντες με MCI (Μ= , SE= 1.211, p=.002) Υγιείς-ασθενείς με ήπια άνοια (Μ= , SE= 1.387, p=.017)

17

18 Αποτελέσματα 5 Οι γυναίκες είχαν αυξημένα επίπεδα θρησκευτικότητας (συνολικό σκορ της κλίμακας και υποκλίμακα των θρησκευτικών πεποιθήσεων) συγκριτικά με τους άντρες t= , p=.001 στους γνωστικά υγιείς και τους συμμετέχοντες με ήπια γνωστική διαταραχή t= , p=.007, αλλά όχι στους ασθενείς με ήπια άνοια. Οι γυναίκες της ομάδας των γνωστικά υγιών ηλικιωμένων είχαν αυξημένες τιμές στην υποκλίμακα της κοινωνικής δραστηριότητας t= , p=.002.

19 Αποτελέσματα 6 Σημαντική συσχέτιση βρέθηκε ανάμεσα στα επίπεδα κατάθλιψης και στο συνολικό σκορ της κλίμακας (r= -,221 p=.023) όπως επίσης και στην υποκλίμακα των θρησκευτικών πεποιθήσεων (r= -,260 p=.007) στους ασθενείς με ήπια άνοια.

20 Συμπερασματικά.. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων έδειξε ότι τα επίπεδα θρησκευτικότητας ήταν υψηλότερα στους συμμετέχοντες με ήπια γνωστική διαταραχή, συγκριτικά με τους υγιείς και τους ασθενείς με ήπια άνοια. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι συμμετέχοντες με ήπια γνωστική διαταραχή είχαν υψηλότερα επίπεδα και στις δύο υποκλίμακες, την υποκλίμακα των θρησκευτικών πεποιθήσεων και της κοινωνικής δραστηριότητας.

21 vs..

22 Συζήτηση Οι Trimble & Freeman (2006) βρήκαν ισχυρή συσχέτιση μεταξύ της υποκειμενικής θρησκευτικής εμπειρίας και της έντασης με την οποία κάποιος συμμετέχει στα θρησκευτικά δρώμενα, αλλά όχι στο πόσο συχνά συμμετέχει σε αυτά. Συνεπώς το βάθος της εμπειρίας που έχει κάποιος από τη θρησκευτική του δραστηριότητα είναι πιο σημαντικό από τη συχνότητα συμμετοχής. H ισχύς της θρησκευτικής εμπειρίας που βιώνει το άτομο και όχι τόσο η συμμετοχή του σε θρησκευτικές δραστηριότητες συνδέονται με πιο αργή έκπτωση της νοητικής λειτουργίας σε ασθενείς με άνοια (Kaufman et al. 2007). Συμπερασματικά, τα επίπεδα θρησκευτικότητας μπορούν να θεωρηθούν ως ένας προστατευτικός παράγοντας στην περίπτωση που αποτελούν σημαντική και έντονη εμπειρία για το άτομο (Boyle et al., 2010), ανεξάρτητα από τη συμμετοχικότητα του σε θρησκευτικές δραστηριότητες.

23 Συζήτηση Οι συμμετέχοντες της μελέτης δεν είχαν υψηλά επίπεδα καταθλιπτικής διάθεσης, συνεπώς δεν είναι δυνατό να υπολογιστεί η σχέση μεταξύ της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και των επιπέδων κατάθλιψης, τουλάχιστον στις ομάδες του δείγματος.

24 Η θρησκεία ως κοινωνικοποίηση

25 Συζήτηση Η συμμετοχή σε θρησκευτικούς συλλόγους και ομάδες εθελοντισμού στηρίζουν τους ανθρώπους με προβλήματα μνήμης με σκοπό την εύρεση σκοπού στη ζωή, καθώς και ανακούφιση από τα προβλήματα τους. Η θρησκεία τους προσφέρει ένα προστατευτικό πλαίσιο στο οποίο κοινωνικοποιούνται και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με την αίσθηση ότι ανήκουν κάπου. Οι συμμετέχοντες με ήπια γνωστική διαταραχή τείνουν να διατηρούν υψηλότερα επίπεδα θρησκευτικών πεποιθήσεων, πιθανά ως συνάρτηση των γνωστικών τους ελλειμμάτων. Ωστόσο αυτό το εύρημα χρήζει περαιτέρω διερεύνησης.

26 Συζήτηση

27 Περιορισμοί Ο πληθυσμός των συμμετεχόντων με ήπια γνωστική διαταραχή ήταν αυξημένος συγκριτικά με τις άλλες δύο ομάδες. Εργαλεία εκτίμησης Προϋπάρχοντα επίπεδα θρησκευτικότητας Διαφορετικές πτυχές/κατηγορίες της θρησκευτικότητας

28 Μελλοντικές προεκτάσεις

29

30

31

32 Ευχαριστώ για την προσοχή σας!