ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΣΦΑΙΡΟΒΟΛΙΑ: «ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΥΟ ΠΑΛΜΩΝ(O BRIEN- BARYSHNIKOV),ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ» ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΝΑΤΣΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΔΗΛΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΕΜ: 15951

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 ΙΣΤΟΡΙΚΑ... 6 Κανονισμοί ΤΕΧΝΙΚΗ O BRIEN ΤΕΧΝΙΚΗ BARISHNIKOV ΣΗΜΕΙΩΜΕΝΑ ΡΕΚΟΡ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΥΟ ΠΑΛΜΩΝ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Είναι γνωστό σε όλους μας ότι ο κλασσικός αθλητισμός αποτελείται από διάφορα αγωνίσματα όπως είναι τα δρομικά, τα αλτικά και τα ριπτικά. Πολλά απ αυτά ανάγονται στους Ολυμπιακούς αγώνες, ενώ μερικά διατηρούνται αυτούσια μέχρι και σήμερα. Στους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες θεωρείται ο βασιλιάς των αγώνων και είναι ένα από τα πλέον πιο διαδεδομένα αθλήματα στον κόσμο. Αυτό βέβαια δεν έχει να κάνει με τις ιστορικές καταβολές του αθλήματος αλλά με την κύρια φυσικότητα των κινήσεων που είναι το τρέξιμο, το άλμα και η ρίψη. Είναι κινήσεις οι οποίες στην αρχαιότητα αποτελούσαν τρόπο επιβίωσης και ζωής και σήμερα στην βασική τους μορφή μπορεί να εκτελεστούν από μικρά παιδιά, από ενήλικες και από ενήλικες μεγάλης ηλικίας χωρίς να απαιτείται πάντοτε υλικοτεχνική υποδομή μια και μπορούν να διεξαχθούν πολλά αγωνίσματα και στην Ελληνική φύση. Ακόμη η απασχόληση με τον κλασσικό αθλητισμό βοηθά έμμεσα την απόδοση και σε άλλα αθλήματα, ενώ η παιδαγωγική του αξία είναι αναμφισβήτητη. Όλα αυτά κάνουν τον κλασσικό αθλητισμό σχεδόν ιδανικό άθλημα για τον μαζικό, σχολικό και αγωνιστικό αθλητισμό. 2

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στη γη, χρησιμοποίησε μια σειρά από κινητικές πράξεις ενέργειες όπως είναι το περπάτημα, το τρέξιμο, τη ρίψη, την ώθηση, το πήδημα κ.τ.λ. για να εξυπηρετήσει και να καλύψει βασικές του ανάγκες. Ανάλογα με το επίπεδο που ήταν ανεπτυγμένες αυτές οι κινητικές του ικανότητες, του επέτρεπαν ευκολότερα ή δυσκολότερα να λύνει με πρακτικό τρόπο τα ποικίλα προβλήματα που είχε να αντιμετωπίσει στην καθημερινότητά του όπως για παράδειγμα να βρει τροφή και να προστατεύσει τον ίδιο του τον εαυτό από διάφορους κινδύνους και εχθρούς. Η στενή λοιπόν σχέση που υπήρχε μεταξύ των κινητικών ικανοτήτων και της ποιότητας ζωής, ώθησαν τον άνθρωπο σε μα συνεχή προσπάθεια διατήρησης και βελτίωσης αυτών σε υψηλά επίπεδα. Από τις συνεχείς προσπάθειες που κατέβαλλε ο άνθρωπος για να βελτιώσει τις παρακάτω κινητικές του ικανότητες, εξελίχθηκαν και αναπτύχθηκαν με την πάροδο του χρόνου οι αθλητικές ασκήσεις αρχικά και στη συνέχεια τα αθλητικά αγωνίσματα του κλασικού αθλητισμού. Σαν φυσικό επακόλουθο της εξέλιξης του κλασικού αθλητισμού ήταν η διεθνοποίησή του, που αν άργησε λίγο να φτάσει κάπου ήταν καθαρά θέμα χρόνου προόδου, επικοινωνίας και συνεννόησης των λαών μεταξύ τους. Οι αγώνες του κλασικού αθλητισμού σήμερα μπήκαν στη ζωή του ανθρώπου και πήραν σημαντική θέση στην όλη δομή κοινωνικών, πολιτιστικών και πολιτικών του δραστηριοτήτων. 3

5 Ο κλασικός αθλητισμός αποτελεί σήμερα ένα από τα παραδοσιακότερα, τα πλέον διαδεδομένα και τα θεαματικότερα αθλήματα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλά από τα σημερινά αγωνίσματά του έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαιότητα, ενώ και τα υπόλοιπα καθιερώθηκαν από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του σύγχρονου αθλητισμού. Η διαχρονικότητα αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην έκφραση μέσω των αγωνισμάτων των βασικών φυσικών κινήσεων του ατόμου. Το στοιχείο αυτό δεν εμφανίζεται σε κάποιο άλλο άθλημα. Ένας λόγος είναι η ικανοποίηση της έμφυτης ανταγωνιστικής τάσης του ατόμου να γνωρίζει, να μετρά αντικειμενικά και να συγκρίνει διαχρονικά τις επιδόσεις του σε κινητικές δραστηριότητες, αλλά και με τις αντίστοιχες άλλων αθλητών. Επίσης ο κλασικός αθλητισμός συγκαταλέγεται στα βασικότερα αθλήματα και από πολλούς θεωρείται το καταλληλότερο για τη δημιουργία σωστής υποδομής στην κατεύθυνση της ανάπτυξης των φυσικών και συντονιστικών ικανοτήτων του ατόμου και της σωματικής του διάπλασης, εξαιτίας της πολυπλευρικότητας των κινήσεων που περιέχουν τα αγωνίσματα και της ποικιλίας των ειδικών ασκήσεων που τα συνοδεύουν. Στο γεγονός αυτό στηρίζεται και η αντίληψη, που κυριαρχεί, ότι στην παιδική ηλικία, ανεξάρτητα με το άθλημα ειδίκευσης, έχει θετική επίδραση στη μελλοντική αθλητική ανάπτυξη του ατόμου η ενασχόλησή ότι με τον κλασικό αθλητισμό. Με το ίδιο σκεπτικό και σήμερα η πολιτεία, όπως όλες οι οργανωμένες κοινωνίες του κόσμου, καθιέρωσε και θέσπισε τη φυσική αγωγή σ' όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αλλά και έξω απ' αυτή με τις ποικίλες μορφές του εξωσχολικού αθλητισμού (αγωνιστικός, μαζικός κ.τ.λ.). Οι ασκήσεις του κλασικού αθλητισμού εδώ αποτελούν τη βάση όλων αυτών των μορφών φυσικής αγωγής, διότι μέσα απ' αυτές προάγονται και βελτιώνονται η λειτουργικότητα των διαφόρων συστημάτων του οργανισμού (καρδιοκυκλοφορικό, νευρικό κ.τ.λ.) και αποκτώνται πολύτιμες κινητικές δεξιότητες, που βοηθούν αποτελεσματικά στη λύση των καθημερινών κινητικών προβλημάτων. Ο σύγχρονος αθλητισμός περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία από σπορ, όπως και μεμονωμένα αγωνίσματα. Το γεγονός αυτό είναι αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας εξελικτικής διαδικασίας. Αρχικά υπήρχαν απλές παραδοσιακές σωματικές ασκήσεις, με τις οποίες αθλητές σύγκριναν την 4

6 επίδοσή τους και αγωνίζονταν για τη νίκη. Με την πάροδο του χρόνου προστίθενται καινούριες κινητικές, αγωνιστικές και παιγνιώδεις μορφές ασκήσεων και αθλοπαιδιών. Η εξέλιξη των σπορ προωθήθηκε για δυο λόγους πρωτίστως οι θεατές επιθυμούσαν να υπάρχει μεγαλύτερη ποικιλία στους αγώνες και δευτερευόντως για την ανακάλυψη περισσότερες και νέες πλευρές της ανθρώπινης δυνατότητας για αθλητική επίδοση. Το ουσιαστικότερο φαινόμενο το οποίο συνόδευε αυτή την εξέλιξη ήταν και οι καθιερωμένοι κανονισμοί για την ομαλή διεξαγωγή των αγώνων, οι οποίοι περιείχαν συγκεκριμένες προδιαγραφές που αφορούσαν στη διαμόρφωση των κινήσεων και στον τρόπο συμπεριφοράς των αθλητών καθώς και στον τρόπο που χρησιμοποιούσαν τα όργανα. Έτσι απαγορευόταν στους αθλητές να χρησιμοποιήσουν άλλες πιο προνομιούχες κινήσεις ή άλλου είδους ενέργειες εκτός των νόμιμων και έτσι να πετύχουν υψηλότερες επιδόσεις ή να νικήσουν. Η τάση για βελτίωση της επίδοσης που εμφανίστηκε αργότερα αποδείχθηκε ένας νόμιμος παράγοντας εξέλιξης. Με αυτόν τον τρόπο γινόταν προσπάθεια να εφαρμοστεί μια τεχνική για μεγαλύτερες επιδόσεις. Σε πολλά αθλήματα η υψηλή επίδοση εξαρτάται κατά πρώτο και κύριο λόγο από το επίπεδο των ικανοτήτων της φυσικής κατάστασης όπως της δύναμης, της ταχυδύναμης, της ταχύτητας και της αντοχής. Ο ρόλος της τεχνικής εδώ είναι να αξιοποιήσει κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις παραπάνω φυσικές προϋποθέσεις. 5

7 ΙΣΤΟΡΙΚΑ Από την πρωτόγονη εποχή ο άνθρωπος για να εξασφαλίσει τη διατροφή του και για να προστατεύσει τον εαυτό του από τους εχθρούς του ήταν αναγκασμένος να βρίσκεται συνεχώς σε έντονη δραστηριότητα. Το ένστικτο αυτό τον οδήγησε στη βελτίωση κατά κύριο λόγο των ικανοτήτων που έχουν να κάνουν με τους πέντε φυσικούς τρόπους μετατόπισης του σώματος αλλά και στη βελτίωση της δύναμης και της επιδεξιότητας του στους πέντε βασικούς τρόπους χειρισμού αντικειμένων (άρση, ώθηση, έλξη, ρίψη και κρούση), που αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία καλλιεργήθηκαν και αναπτύχθηκαν οι αθλητικές ρίψεις. Η πολιτισμική εξέλιξη καθώς και η ανάγκη του ανθρώπου για σύγκριση και ανάδειξη, είχε σαν συνέπεια την εξέλιξη των πρωτογενών αυτών δραστηριοτήτων σε αγωνίσματα. Για παράδειγμα ο κυνηγός που σκότωνε ζώα για να φέρει τροφή στην οικογένεια ή έτρεχε για να αποφύγει τα άγρια ζώα άρχισε να συναγωνίζεται με τους συνανθρώπους του και να συγκρίνεται στη δύναμη ρίχνοντας πέτρες οι οποίες αργότερα έγιναν σφαίρες, θεμελιώνοντας έτσι την ιδέα της ευγενούς άμιλλας και του αγώνα. 6

8 Πολλοί από τους λαούς της αρχαιότητας όπως οι Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι, Ασσύριοι, Χετταίοι, Αιγύπτιοι, Φοίνικες, Κινέζοι, Ινδοί κ.τ.λ. πραγματοποιούσαν αγώνες σε διάφορες ριπτικές ή άλλες δραστηριότητες. Όμως οι αρχαίοι Έλληνες είναι οι πρώτοι, που συνέδεσαν τις αγωνιστικές δραστηριότητες με το πολιτισμό και είναι απόλυτα βέβαιο, ότι οι αθλητικοί αγώνες είναι θεσμός Ελληνικός και δημιούργημα του Ελληνικού πνεύματος. Η σφαιροβολία λέγεται πως είναι Αγγλοσαξονικό αγώνισμα με αρκετά μεγάλη ιστορία και πως σαν δραστηριότητα ήταν γνωστή από παλιά αλλά με τη μορφή παιχνιδιού και πως ιστορικά στοιχεία δηλώνουν ότι ο Εδουάρδος την απαγόρευε με νόμο, διότι οι Άγγλοι την αγαπούσαν αρκετά και φοβόταν ότι η δημοτικότητα της ρίψης θα αντικαθιστούσε το ενδιαφέρον του λαού για τη τοξοβολία και τις άλλες πολεμικές δραστηριότητες. Για πρώτη φορά αντιμετωπίζεται σαν ριπτικό αγώνισμα και συμπεριλαμβάνεται επίσημα σε αθλητικό πρόγραμμα το 1829 στην Ιρλανδία. Το αγώνισμα της σφαιροβολίας είναι ένα αγώνισμα το όποιο δεν έχει σαφή ιστορία. Στα αρχαία χρόνια όσο αφορά την ελληνική ιστορία δεν αναφέρεται ούτε περιγράφεται με την σημερινή του μορφή αλλά σαν σφαιροβολία αναφέρεται ένα παιχνίδι το οποίο παιζόταν με ένα βαρύ αντικείμενο όπως είναι ο βράχος. Αυτό το αντικείμενο το πετούσαν πάνω από τον ώμο. Τα πιο κοντινά στα σημερινά δεδομένα της σφαιροβολίας βρίσκονται στην ιστορία των Κελτών οι οποίοι γυμνάζονταν σε ένα αγώνισμα όπως είναι το πέταγμα της πέτρας. 7

9 Η σφαιροβολία πλέον είναι ένα από τα ριπτικά αγωνίσματα που απαντά σ' όλους τους επίσημους διεθνείς και τοπικού χαρακτήρα αγώνες, τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Από το 1896 η σφαιροβολία πήρε μία μόνιμη θέση στο πρόγραμμα τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων όσο αφορά τους άνδρες, ενώ για τις γυναίκες καθιερώθηκε από το Η συμμετοχή των γυναικών καθυστέρησε λόγω των προκαταλήψεων που υπήρχαν ακόμη και στις αρχές του 20ου αιώνα για το ρόλο της στη δημόσια ζωή της κοινωνίας. Οι ιστορικές και πολιτικές όμως εξελίξεις στον κόσμο είχαν σαν αποτελέσματα τη σταδιακή αθλητική ισότητα των δύο φύλων στις περισσότερες προηγμένες χώρες του κόσμου. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα το αγώνισμα της σφαιροβολίας διεξαγόταν πολύ συχνά από πολλούς λαούς οι οποίοι όμως εφάρμοζαν διαφορετικούς κανόνες όσο αφορά τον παλμό, τις διαστάσεις της βαλβίδας, το βάρος και τις διαστάσεις του οργάνου. Την ίδια εποχή εφόσον αρχίζει να γίνεται αποδεκτό απ' όλους ο καθορισμός της βαλβίδας στις σημερινές διαστάσεις των 7 ποδών (2.135 μέτρα), το σχήμα εξακολουθούσε να είναι διαφορετικό. Τα επικρατέστερα σχήματα είναι η παραλληλόγραμμη βαλβίδα που χρησιμοποιούσαν κυρίως οι Άγγλοι, η τετράγωνη που χρησιμοποιούσαν οι Ιρλανδοί και η κυκλική που χρησιμοποιούσαν κυρίως στη Βόρεια Αμερική. Με την είσοδο του 20ου αιώνα η κυκλική βαλβίδα χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο και το 1908 αντικαθιστά σε παγκόσμιο επίπεδο την τετράγωνη, ενώ το αγώνισμα αρχίζει να παίρνει μοντέρνα μορφή όχι μόνο όσο αφορά τους κανόνες διεξαγωγής του αλλά και σε σχέση με τον παλμό. Το βάρος του οργάνου καθορίστηκε στις 16 lib δηλαδή κιλά, γι' αυτό το λόγο άλλωστε η σφαιροβολία κατατάσσεται και στην κατηγορία των <<βαριών ρίψεων>>. 8

10 Μέσα στο χρόνο από όλους τους δυνατούς τρόπους που μπόρεσε να σκεφτεί το ανθρώπινο μυαλό για να εξωθήσει το βαρύ όργανο στη μεγαλύτερη δυνατή απόσταση, φτάσαμε στις αρχές του αιώνα να χρησιμοποιούνται παραλλαγές μιας πλάγιας μετατόπισης που μετέπειτα φέρνει σε θέση ρίψης τον αθλητή. Έτσι, ο αθλητής κρατώντας τη σφαίρα με το χέρι αντίθετα στη φορά της ρίψης, έπαιρνε φορά είτε με πλάγιο άλμα είτε με σταυρωτό βήμα και αυτή την ορμή προσπάθησε να μετατρέψει σε δύναμη ώθησης στο τελικό στάδιο της ρίψης. Οι ρίψεις θεωρούνται ότι είναι τα αγωνίσματα των δυνατών, γιατί για μια υψηλή επίδοση, απαιτείται να έχει κανείς καλή τεχνική, ταχύτητα και δύναμη. Η σφαιροβολία έχει τις ρίζες της στη λιθοβολία (πέταγμα βαριάς πέτρας). Στο Ολυμπιακό πρόγραμμα συμπεριελήφθη το 1896 στην πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα της Αθήνας. Η εξέλιξη της τεχνικής πέρασε μέσα από πολλά στάδια προκειμένου να καταλήξει σε αυτό το στάδιο που είναι αποδεδειγμένο ότι δεν υπάρχει περαιτέρω εξέλιξη. Από την αρχική ρίψη με το μέτωπο προς τον τομέα ρίψης, φτάσαμε στην ρίψη από πλάγια θέση και αργότερα στη ρίψη με πλάτη στον τομέα. Η μεγάλη επανάσταση σε σχέση με την εξέλιξη της τεχνικής καθιερώθηκε από τον O Brien ο οποίος δημιούργησε μια νέα τεχνική για την εποχή του και ξεπερνώντας το ρεκόρ του, το οποίο αργότερα καταρρίφτηκε από τον Baryshnikov που σαν τεχνική σφαιροβολίας εκτέλεσε την τεχνική του δίσκου που είναι περιστροφικός παλμός. Βασικοί παράγοντες που επηρέασαν την εξέλιξη της τεχνικής στη σφαιροβολία είναι: Η εφαρμογή νόμων της μηχανικής και η ανάλυση της τεχνικής από ειδικευμένο προσωπικό Η αύξηση του δείκτη γνώσεων των προπονητών Καλύτερος προγραμματισμός προπόνηση αγώνων Επιλογή ατόμων με φυσικά προσόντα για τη σφαιροβολία. 9

11 Μέσα από τον επηρεασμό των παραπάνω παραγόντων καταλήξαμε στους δύο πιο χρησιμοποιούμενους παλμούς αυτούς του O Brien και του Baryshnikov. Ο τρόπος αυτός λοιπόν με τον οποίο πραγματοποιείται η ρίψη των οργάνων επιτρέπει ένα διαφορετικό χαρακτηρισμό των αγωνισμάτων σε ρίψεις ευθύγραμμης τροχιάς και σε ρίψεις κυκλικής ή περιστροφικής τροχιάς. Σ όλα τα ριπτικά αγωνίσματα ο κύριος σκοπός των αθλητών είναι να ωθήσουν το όργανο όσο πιο μακριά γίνεται από τους αντιπάλους του για να κατακτήσει τη νίκη ή να πετύχει μια καινούρια επίδοση. Βέβαια η πραγματοποίηση των συγκεκριμένων στόχων επιβάλλει στον αθλητή και μια σειρά από κανονισμούς. Κανονισμοί Ο αθλητής πρέπει να γνωρίζει τους επίσημους κανονισμούς που ορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα διαγωνιστεί (δεσμεύσεις υποχρεώσεις δικαιώματα), το είδος του οργάνου που θα χρησιμοποιήσει (σχήμα βάρος ύλη κατασκευή) και το χώρο όπου διεξάγεται το αγώνισμα (βαλβίδα γήπεδο). Τους διάφορους νόμους της φυσικομηχανικής που διέπουν τα ριπτικά αγωνίσματα και που καθορίζουν τη συμπεριφορά των οργάνων τόσο πριν και κατά τη ρίψη όσο και κατά τη πτήση τους. Η γνώση των νόμων αυτών επιτρέπει στον αθλητή να διαμορφώνει και να προσαρμόζει τις κινήσεις του ανάλογα προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Όλες οι ρίψεις μπορούν να πραγματοποιηθούν τόσο από στάση όσο και με ολόκληρη φορά. Στους επίσημους αγώνες όμως επιβάλλεται όλη η φόρα, εξάλλου αν συγκριθούν οι επιδόσεις αυτές που είναι μεγαλύτερες είναι αυτές με φόρα και όχι οι στατικές. 10

12 ο αθλητής: να μην υπερβεί τα όρια της βαλβίδας κατά τη διάρκεια της ρίψης,να μην ακουμπήσει το πάνω μέρος του αναστολέα παρά μόνο το πλαϊνό αυτού μέρος και μέχρι να προσγειωθεί το όργανο, να αρχίσει την προσπάθεια από κατάσταση ηρεμίας, να εξέλθει της βαλβίδας από το οπίσθιο ήμισυ μετά το πέρας της βολής και έχοντας τον έλεγχο της κίνησης και την ισορροπία του. το όργανο: να ριφθεί με το ένα χέρι, από το ύψος του λαιμού με ώθηση του βραχίονα με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι πίσω από το κύριο σώμα της σφαίρας ο αντίστοιχος ώμος με κίνηση της σφαίρας ευθύγραμμη και όχι ημικυκλική, ενδεικτική ότι χρησιμοποιείται ο βραχίονας ως μοχλός στην κίνηση και όχι ως ενεργός πρωταγωνιστής και να ριφθεί εντός του τομέα! 11

13 ΤΕΧΝΙΚΗ O BRIEN «Θεωρείται δίκαια- ως ο «σκαπανέας» του αθλήματος, τουλάχιστον μεταπολεμικά. Εφάρμοσε την «επαναστατική», για την εποχή του, τεχνική, να ξεκινά την προσπάθειά του με τη πλάτη γυρισμένη προς τον στίβο. Ακόμη εφάρμοσε τις τεχνικές χαλάρωσης και αυτοσυγκέντρωσης που ήταν άγνωστες μέχρι τότε στον κλασσικό αθλητισμό. Γυμναζόταν καθημερινά 8-10 ώρες στον κήπο του σπιτιού του! Ήταν ο πρώτος που πέρασε τα 18 και 19 μέτρα και κατέρριψε 10 παγκόσμια ρεκόρ! Από το 1952 έως το 1957 ήταν αήττητος σε 116 αγώνες! Έγινε σύμβουλος του κυβερνήτη της Καλιφόρνια για θέματα αθλητισμού όταν τη θέση αυτή κατείχε ο μετέπειτα πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν. Πέθανε σε μια συγκέντρωση στο αθλητικό κέντρο της Σάντα Κλάρα» Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Αμερικανός Ιρλανδικής καταγωγής Parry O'Brien προσπάθησε να δώσει στη ρίψη του μεγαλύτερη ορμή στη φάση της μετατόπισης και ως εκ τούτου καλύτερες προϋποθέσεις δημιουργίας δυνάμεων για καλύτερες βολές. Μετέτρεψε λοιπόν τη μετατόπιση από πλάγια σε οπίσθια ή νωτιαία. Άρχιζε την προσπάθειά του με την πλάτη στραμμένη προς τον τομέα και μετατόπιζε το σώμα του σε τούτη τη θέση ως το κέντρο της βαλβίδας, από όπου είχε το πλεονέκτημα της μεγαλύτερης ορμής αλλά και της μεγαλύτερης τροχιάς επιτάχυνσης του οργάνου. Κατόρθωσε έτσι να αφήσει εποχή στο αγώνισμα, να κερδίσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1952 και 1956 και να κάνει πάμπολλες καταρρίψεις του παγκόσμιου ρεκόρ, σπάζοντας το φράγμα των 18 αλλά και 19 μέτρων. 12

14 Αρχικά η σφαίρα τοποθετείται στη ρίζα των δαχτύλων του χεριού ρίψης του αθλητή. Αυτό σημαίνει πως το όργανο τοποθετείται στο χέρι ρίψης με τρόπο ώστε η παλάμη να μην έρχεται καθόλου σε επαφή μαζί του. Τα δάκτυλα είναι χαλαρά τεντωμένα και ανοιχτά σε φυσιολογική απόσταση μεταξύ τους. Ο μέσος, ο δείκτης και ο παράμεσος είναι τα δάκτυλα τα οποία συμβάλλουν στην θετική και επιτυχημένη ρίψη της σφαίρας. Η σφαίρα τοποθετείται στο λαιμό λίγο πίσω από τη γωνία της γνάθου, ο καρπός είναι χαλαρός και σε ραχιαία κάμψη ενώ ο αγκώνας κρατιέται ψηλά και μακριά από τα πλευρά χωρίς όμως να ξεπερνάει το ύψος του ώμου. Κατά την περιγραφή της νωτιαίας τεχνικής παρουσιάζονται αναλυτικά οι παρακάτω κινητικές φάσεις : o Η φάση της διολίσθησης o Η κύρια φάση επιτάχυνσης o Η φάση της συγκράτησης 13

15 Ο αθλητής στέκεται σε όρθια θέση στο πίσω μέρος της βαλβίδας με τη πλάτη του γυρισμένη προς το πεδίο ρίψης. Το βάρος του συστήματος αθλητής-όργανο βρίσκεται πάνω στο δεξί πόδι ενώ το αριστερό πόδι βρίσκεται ελαφρά πίσω προς τον τομέα ρίψης και ακουμπά χαλαρά με τα δάχτυλα το έδαφος. Το ελεύθερο χέρι είναι ανυψωμένο στην ημιανάταση με μια χαλαρή κάμψη σε αγκώνα και καρπό. Η φάση αυτή θεωρείται φάση αυτοσυγκέντρωσης και ψυχοπνευματικής ηρεμίας, αλλά και κινητικής ετοιμότητας και ψυχοπνευματικής αποφασιστικότητας του σφαιροβόλου. Με το που αισθανθεί έτοιμος ο αθλητής και απόλυτα συγκεντρωμένος για την ρίψη κάμπτει τον κορμό του προς τα εμπρός και ετοιμάζεται για την μετατόπιση. Η θέση αυτή ονομάζεται θέση <Τ> καθώς ο αθλητής προβάλλοντας κατά πίσω το αριστερό πόδι το οποίο αιωρείται χαλαρά τεντωμένο προς τα πάνω και στηριζόμενος στο δεξί, το αριστερό χέρι αφήνεται να κρεμάσει σχεδόν τεντωμένο προς τα κάτω. Η πλάτη παραμένει ίσια χωρίς να καμπουριάζει. Όταν το αριστερό πόδι και ο κορμός είναι παράλληλοι με το έδαφος τότε το δεξί πόδι κάμπτεται, το αριστερό επέρχεται μπροστά και λυγισμένο, χωρίς να ξεπερνάει όμως το δεξί γόνατο, ενώ το αριστερό χέρι πλησιάζει κοντά στον κορμό και λίγο προς τα δεξιά κάτω από το σαγόνι. 14

16 Εφόσον ο αθλητής βρίσκεται σε αυτή τη θέση ακολουθεί η μετατόπιση η οποία διαρκεί από την ολοκλήρωση της συσπείρωσης μέχρι την τελική διπλή ή μονή στήριξη. Στη φάση αυτή όμως διακρίνουμε κάποια χαρακτηριστικά στοιχεία τα οποία πρέπει να σημειωθούν ξεχωριστά, όπως είναι η εκλάκτιση, η διολίσθηση και η προσγείωση σε μονή και διπλή στήριξη. Εκλάκτιση: Από την ισορροπημένη θέση που βρίσκεται ο αθλητής, αφήνει ελεγχόμενα το κέντρο βάρος του να πέσει προς τα πίσω. Καθώς επέρχεται η έντεχνη απώλεια ισορροπίας, το αριστερό πόδι κλωτσά δυνατά και απότομα προς τα πίσω, δηλαδή κατά το μέρος του αναστολέα και ταυτόχρονα το δεξί πόδι ακολουθεί την ίδια κατεύθυνση πιέζοντας έντονα το έδαφος, μέχρι να φτάσει σε πλήρη έκταση το γόνατο. Η φτέρνα του δεξιού πέλματος δεν μετακινείται και δεν ξεκολλά από το έδαφος, διότι εγκαταλείπει τελευταία την επαφή με το έδαφος. Πραγματοποιώντας αυτές τις τρεις κινήσεις ο αθλητής χάνει πλήρως την επαφή με το έδαφος και έτσι ξεκινάει η φάση της διολίσθησης. 15

17 Διολίσθηση: Ο αθλητής εφόσον έχει χάσει την επαφή του με το έδαφος πραγματοποιεί ένα χαμηλής τροχιάς και απλωμένο πήδημα προς τα πίσω, διότι δεν επιθυμεί να αργήσει η κίνηση και να χάσει ταχύτητα, εάν η εκτίναξη και η μετατόπιση, γίνουν ψηλοκρεμαστές. Το δεξί πέλμα, το δεξί γόνατο και το δεξί ισχίο πρέπει να στρίψουν προς τα μέσα, κατά τη φάση της πτήσης του συστήματος αθλητής όργανο καθώς το σώμα παραμένει σε χαμηλή θέση. Εν αντιθέσει με το δεξί πόδι, το αριστερό πόδι οδηγείται αριστερά του άξονα της κίνησης, προκειμένου να ληφθεί μια δυναμική θέση κατά τη φάση της τελικής στήριξης από το σώμα. 16

18 Προσγείωση: Η πτήση του αθλητή σταματά με την προσγείωση του δεξιού ποδιού στο εμπρός μέρος του πέλματος, στο κέντρο περίπου της βαλβίδας. Ο κορμός παραμένει ακόμη χαμηλά, ενώ το αριστερό πόδι, το οποίο προσγειώνεται ταυτόχρονα με το δεξί στο έδαφος αλλά σε διαφορετική θέση, είναι αρκετά τεντωμένο και κοντά στον αναστολέα, με το εξωτερικό χείλος και δάκτυλα να δείχνουν προς την κατεύθυνση ρίψης. Η σφαίρα βρίσκεται ακόμη στο αρχικό της σημείο, δηλαδή κολλημένη στο λαιμό του αθλητή, ενώ ο αγκώνας απομακρύνεται αρκετά από το δεξί πλευρό και τοποθετείται σε ευθεία γραμμή με τον άξονα των ώμων και το αριστερό χέρι, το οποίο απλώνει προς τα αριστερά. Διπλή στήριξη: Το βάρος του συστήματος αθλητής όργανο βρίσκεται πάνω στο δεξί πόδι, το οποίο είναι λυγισμένο στο γόνατο στο κέντρο της βαλβίδας. Το αριστερό πόδι ακουμπάει με την εξωτερική μύτη του ποδιού στον αναστολέα και έχει μια ελαστική κάμψη. Τα πέλματα βρίσκονται σε πλάγια ευθυγράμμιση, το ένα πίσω απ'το άλλο. Η πλάτη είναι γυρισμένη προς το πεδίο ρίψης και η θέση του κορμού είναι σωστή εφόσον σπονδυλική στήλη, αριστερό ισχίο και αριστερό πόδι βρίσκονται σε ευθεία, καθώς και το δεξί ισχίο βρίσκεται μπροστά από τον ώμο ρίψης. Ο αγκώνας κρατιέται στην προέκταση του άξονα των ώμων ακριβώς πίσω από το όργανο και σε ευθεία γραμμή με το νοητό σημείο απελευθέρωσης. 17

19 Τελική προσπάθεια: Στη φάση αυτή επιτυγχάνεται η μέγιστη επιτάχυνση του οργάνου καθώς πραγματοποιείται εκρηκτικό τέντωμα των ποδιών και του κορμού, καθώς και δυναμική, γρήγορη έκταση του καρπού και των δακτύλων της παλάμης του χεριού απελευθέρωσης του οργάνου. Το δεξί πόδι στρίβει πάνω στα δάκτυλα απότομα προκειμένου να προβάλλει το δεξί ισχίο προς τα εμπρός και συνεχίζει με την ανόρθωση και περιστροφή του κορμού και του άξονα των ώμων, το τέντωμα του αριστερού ποδιού και το τέντωμα του χεριού ρίψης μέχρι το σημείο απελευθέρωσης που καθορίζει και την τελική ταχύτητα και γωνία απελευθέρωσης. Το αριστερό πόδι λειτουργεί ως φρένο της προς τα εμπρός ορμής του συστήματος αθλητής όργανο. Το ελεύθερο χέρι βοηθά στην περιστροφή του κορμού και στην προβολή του στήθους προς την κατεύθυνση της ρίψης. Η σφαίρα παραμένει ακόμη κολλημένη στο λαιμό μέχρι και τα δύο πέλματα να κοιτάζουν και να ακουμπούν τον αναστολέα. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε πως ο αθλητής για να αποφύγει να βρεθεί εκτός αναστολέα λόγω δυναμικής ταχύτητας μετά την απελευθέρωση του οργάνου χρησιμοποιεί αντιμετάθεση ποδιών, δηλαδή αφού ήδη έχει κάνει μία μικρή στροφή του σώματος προς τα αριστερά, τοποθετεί το δεξί πόδι στο αριστερό την ίδια στιγμή που το αριστερό κινείται προς τα πίσω. Μετά απ' την τοποθέτηση του δεξιού ποδιού στο έδαφος η ορμή του σώματος απορροφάται χαμηλώνοντας με αυτό τον τρόπο το κέντρο βάρους. Τέλος ενώ η αντιμετάθεση των ποδιών βοηθά στην εγκυρότητα της ρίψης, ωστόσο οι νεαροί αθλητές θα πρέπει να διδάσκονται την ρίψη με τα πόδια σταθερά στο έδαφος. Εξάλλου η αντιμετάθεση προκύπτει τις περισσότερες φορές και αυτόματα, από την επιθυμία του αθλητή να παραμείνει έγκυρος. 18

20 ΤΕΧΝΙΚΗ BARΙSHNIKOV «Τη δεκαετία του 1970, έπειτα από αρκετούς αθλητές που είχαν πειραματισθεί με μια τεχνική, κατά την οποία δημιουργούνταν ορμή από στροφή και όχι μετατόπιση, άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα ότι αυτός ο παλμός ίσως να πήγαινε το άθλημα στο επόμενο επίπεδο. Σχεδόν ταυτόχρονα, δυο χαρισματικοί αθλητές από δυο διαμετρικά αντίθετες "σχολές" αθλητισμού και νοοτροπίας, από τη Σοβιετική Ένωση ο Alexander Baryshnikov και τις Ηνωμένες Πολιτείες ο Brian Oldfield άρχισαν να σημειώνουν εξαιρετικές επιδόσεις. Αμφότεροι ήταν από το 1973 ανάμεσα στους καλύτερους αθλητές του αγωνίσματος, όμως το 1976 ο Baryshnikov καταρρίπτει το παγκόσμιο ρεκόρ σημειώνοντας επίδοση 22μ, ενώ ένα περίπου χρόνο νωρίτερα ο Oldfield σε αγώνες που είχαν ανεπίσημο χαρακτήρα και δεν ήταν αναγνωρισμένοι είχε σημειώσει την σχεδόν απίστευτη βολή των 22,86μ. Η επιλογή του Oldfield να μετέχει σε αγώνες με μια επαγγελματική αθλητική ένωση του στέρησε το δικαίωμα να αναγνωρισθούν οι λαμπρές επιδόσεις του από την επίσημη και ερασιτεχνική παγκόσμια ομοσπονδία, ή θα μπορούσε κανείς να πει ότι μετατόπισε χρονικά αυτή την αναγνώριση ως το 1984 όταν σε ηλικία 39 ετών έγινε κάτοχος του ρεκόρ Ηνωμένων Πολιτειών με 22,19μ.» Ο περιστροφικός αυτός παλμός είναι στην ουσία προσαρμογή του παλμού της δισκοβολίας. στο αγώνισμα της σφαιροβολίας. Ανεξαρτήτως της αβεβαιότητας για την πατρότητα του παλμού αυτού τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείται από τους περισσότερους κορυφαίους σφαιροβόλους, λόγω των αυξημένων επιδόσεων που σημειώθηκαν. Ο παλμός αυτός καθιερώθηκε με αυτή την επωνυμία από τον Aleksandr Baryshnikov, ο οποίος έγινε γνωστός καταρρίπτοντας το ρεκόρ των 22μ. σε επίσημους αγώνες. 19

21 Στον περιστροφικό παλμό της σφαιροβολίας υπάρχουν δύο βασικά στυλ των οποίων η διαφορά σημειώνεται στις τεχνικές λεπτομέρειες των φάσεων της τελικής διπλής στήριξης και της τελικής προσπάθειας. Barischnikov: Σύμφωνα με το στυλ αυτό ο αθλητής εφαρμόζοντας στη φάση των προκαταρτικών κινήσεων και της μετατόπισης την τεχνική του παλμού της δισκοβολίας, στις φάσεις που ακολουθούν προσπαθεί να μιμηθεί την τεχνική του ευθύγραμμου παλμού μπλοκάροντας την αριστερή πλευρά και προωθώντας προς τα εμπρός το δεξί ισχίο. Oldfield: Το στυλ αυτό φαίνεται να παρουσιάζει περισσότερα πλεονεκτήματα για την μεγαλύτερη εκμετάλλευση της μεγαλύτερης ταχύτητας και της στροφορμής, που αναπτύσσεται από την περιστροφική κίνηση στη φάση της μετατόπισης, αφού στην τελική διπλή στήριξη ο αθλητής βρίσκεται στη δυναμική θέση που σημειώθηκε σαν στυλ <γ> στην ανάλυση του ευθύγραμμου παλμού. 20

22 Η φάση αυτή είναι ένας συνδυασμός της αρχικής στάσης του δισκοβόλου, όσον αφορά την τοποθέτηση των ποδιών και της αρχικής θέσης του πάνω μέρους του κορμού και της λαβής του οργάνου στον ευθύγραμμο παλμό της σφαιροβολίας. Η διαφορά που υπάρχει είναι ότι ο αγκώνας του χεριού ρίψης βρίσκεται αρκετά μακριά απ τα πλευρά με το βραχίονα σε παράλληλη σχέση με το έδαφος. Ο αθλητής έχοντας την πλάτη του γυρισμένη στον αναστολέα καθώς στο σημείο απελευθέρωσης του οργάνου, χαμηλώνει τα γόνατά του και ρίχνει ελαφρώς το κέντρο βάρους του προς το δεξί με σκοπό να στρίψει ελάχιστα τον κορμό προς τα δεξιά, για να αποκτήσει ρυθμό και αρχική ταχύτητα. Η αριστερή φτέρνα ανασηκώνεται από το έδαφος ενώ το αριστερό χέρι βρίσκεται απλωμένο μπροστά και λίγο προς τα δεξιά με χαλαρή κάμψη στον αγκώνα και τον καρπό. Η κίνηση αυτή μπορεί να επαναληφθεί εναλλάξ ακόμη και τρεις φορές μέχρι να αισθανθεί έτοιμος για την αρχή της περιστροφής, αρκεί να μεταβάλλει κάθε φορά το βάρος από το αριστερό στο δεξί πόδι. 21

23 Μετατόπιση: Ο αθλητής χαμηλώνει και μεταφέρει το βάρος του στο αριστερό πόδι κρατώντας τον κορμό του σε όρθια θέση και τον αγκώνα του χεριού ρίψης ψηλά. Στηριζόμενος στο μπροστινό μέρος του αριστερού πέλματος αρχίζει την περιστροφή ολόκληρου του σώματος, προσπαθώντας όμως να ανακτήσει την ιδανική ταχύτητα και όχι την μέγιστη καθώς και να ισορροπήσει διότι το παραμικρό πρόβλημα ισορροπίας στο σημείο αυτό θα μεγιστοποιηθεί στη φάση διπλής στήριξης. Περιστροφή: Το αριστερό πέλμα/γόνατο/ώμος, που μπαίνουν στη στροφή σε κάθετη ευθυγράμμιση, αντικρίζουν τώρα την κατεύθυνση ρίψης. Το δεξί πόδι περνάει πάνω και γύρω από το αριστερό και φτάνει αρκετά μακριά κοντά στο κέντρο της βαλβίδας. Το κεφάλι παραμένει σταθερό, ενώ το αριστερό χέρι πρέπει να κρατιέται τεντωμένο μακριά προκειμένου να καθυστερεί την προς τα εμπρός κίνηση του πάνω μέρους του σώματος και το προετοιμάζει για την ανάπτυξη της στροφορμής αργότερα στην τελική προσπάθεια. Ο αγκώνας παραμένει ανεπηρέαστος από την φυγόκεντρη τάση και διατηρείται συνεχώς ψηλά. 22

24 Μετά την περιστροφή ακολουθεί μια διασκελιστική μετατόπιση όπου το δεξί πόδι οδηγείται προς το κέντρο της βαλβίδας με έναν περιστροφικό διασκελισμό, το μήκος του οποίου πρέπει να ελέγχεται εξαιτίας της αρκετά μικρότερης συγκριτικά βαλβίδας με αυτή της δισκοβολίας. Το αριστερό χέρι το οποίο εξακολουθεί να παραμένει χαλαρά τεντωμένο, οδηγείται τώρα λίγο αριστερότερα για να διευκολύνει την κίνηση. Το αριστερό πόδι με το που χάσει την επαφή με το έδαφος κατά την πτήση του σώματος, οδηγείται γρήγορα προς την τελική του θέση ακολουθώντας ευθύγραμμη τροχιά. Έπειτα η προσγείωση γίνεται στο εμπρός μέρος της βαλβίδας πρώτα πάνω στα δάχτυλα του δεξιού ποδιού που είναι λυγισμένο στο γόνατο και δέχεται ολόκληρο το βάρος του συστήματος αθλητής όργανο. Η τελική διπλή στήριξη αρχίζει με το που το αριστερό πόδι έλθει σε επαφή με το έδαφος. Ο κορμός είναι στριμμένος προς τα δεξιά με τον άξονα των ισχίων μπροστά από τον άξονα των ώμων. Το αριστερό χέρι είναι ακόμη χαλαρό τεντωμένο με τον αριστερό ώμο προς τα δεξιά σε κλειστή θέση. Όταν το αριστερό πόδι πατήσει κοντά στον αναστολέα, αρχίζει μια προώθηση και μεταφορά του κέντρου βάρους προς τα εμπρός ανάμεσα στα δύο πέλματα, που βοηθά τον αθλητή στην ανύψωση του σώματος με τα δύο πόδια. Η στροφορμή που αναπτύχθηκε με την περιστροφική κίνηση από την αρχική θέση μέχρι αυτό το σημείο διασφαλίζει ότι τα ισχία θα προωθηθούν προς τα εμπρός και επιτρέπει στον αθλητή να εστιάζει την προσοχή του στην ανορθωτική δράση των ποδιών, κατά τη διάρκεια της κατακόρυφης δράσης των ποδιών η αριστερή πλευρά παραμένει μπλοκαρισμένη, έτσι ώστε η δεξιά να επιταχύνει στηριζόμενη πάνω σ' αυτή. Το αριστερό χέρι λυγίζει στον αγκώνα και έρχεται κοντά στο σώμα βοηθώντας έτσι στην επιτάχυνση του πάνω μέρους του σώματος. Τέλος, εφόσον ο αθλητής έχει έλθει και με τα δυο μπροστινά μέρη τν πελμάτων του στον αναστολέα προσπαθεί να συγκρατηθεί κάνοντας μία εναλλαγή των ποδιών. 23

25 ΣΗΜΕΙΩΜΕΝΑ ΡΕΚΟΡ ΑΝΔΡΕΣ: 22,47m το 1988 U.TIMMERMAN 23.12m το 1990 R.BARNES 20.59m το 1986 Δ.ΚΟΥΤΣΟΥΚΗΣ 11.22m το 1896 R.GARRET 15.54m το 1909 R.ROUZ 10.22m το 1896 Μ.ΓΚΟΥΣΚΟΣ 11.20m το 1896 Μ.ΓΚΟΥΣΚΟΣ 18.00m 19.25m το 1952/1956/1960/1964 O BRIEN 22.00m το 1972 BARYSHNIKOV 20.32m το 2006 Y.BILONOH 21.61m το 2007 A.NELSON ΓΥΝΑΙΚΕΣ: 22.41m 1980I.BRIESENICK 19.10m το 2003 Ε.ΤΕΡΖΟΓΛΟΥ 22.63m 1987 N.LISOFSKAYA 13.75m 1948 M.OSTERMEYER 13.70m 1932 G.HAYMPLEIN 24

26 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΥΟ ΠΑΛΜΩΝ Αρχικά οι παλμοί O BRIEN και BARISHNIKOV διαφέρουν ως προς την κινησιολογία τους. Ο πρώτος στηρίζεται μόνο στο ένα πόδι και προβάλλει το πίσω προκειμένου να μετατοπιστεί, ενώ ο δεύτερος στηρίζεται και στα δύο του πόδια. Ο πρώτος συσπειρώνεται και μετακινείται χρησιμοποιώντας μόνο το ένα σκέλος, ενώ ο δεύτερος λυγίζει ελάχιστα τα γόνατα και πραγματοποιεί ένα πηδηχτό-γυριστό διασκελισμό και φέρνει το σώμα του σε παρόμοια θέση με τον πρώτο. Ο πρώτος έχει πιο χαμηλωμένο κέντρο βάρος σε σύγκριση με τον Baryshnikov και στη μετατόπιση το ένα σκέλος του χάνει επαφή με το έδαφος κάτι που δε γίνεται στη δεύτερη περίπτωση. Επιπλέον στη δεύτερη περίπτωση αναπτύσσεται μεγαλύτερη ταχύτητα καθώς υπάρχει η στροφορμή που δημιουργείται εξαιτίας της περιστροφής. Στην πρώτη περίπτωση ο κορμός συμμετέχει ενεργά ενώ στη δεύτερη παθητικά. 25

27 Όσο αφορά και τις δύο περιπτώσεις οι παράγοντες οι οποίοι επιδρούν στη ρίψη της σφαίρας κατά τη σφαιροβολία είναι : 1) Ταχύτητα απελευθέρωσης 2) Γωνία απελευθέρωσης του αντικειμένου 3) Ύψος απελευθέρωσης του αντικειμένου και 4) Οι αεροδυναμικοί παράγοντες που όμως στην περίπτωση της σφαιροβολίας θεωρούνται αμελητέοι 5) Η απόσταση στην οποία εφαρμόζεται η ταχύτητα στη σφαίρα. Συγκριτικά με τον O Brien o Barishnikov δεν έχει διολίσθηση, επίσης για τη δεύτερη τεχνική επιλέγονται πιο γρήγοροι και γενικά πιο συντονισμένοι αθλητές διότι η κίνηση είναι περίπλοκη και δεν μπορεί να εφαρμοστεί εύκολα και από έναν αρχάριο, όπως γίνεται στην πρώτη περίπτωση. Σημαντικό να καταγραφεί θεωρείται επίσης και το γεγονός πως στην πρώτη τεχνική ο αθλητής αναπτύσσει αμέσως την μέγιστη επιτάχυνση, ενώ στη δεύτερη, ο αθλητής στην αρχή αποκτά μια ειδική ταχύτητα προκειμένου να έχει και συγκρατημένη ισορροπία και μετέπειτα αυξάνει, ώστε να γυρίσει πιο γρήγορα και να δώσει μεγαλύτερη ώθηση στο κορμό του. Σε σύγκριση με την νωτιαία τεχνική η μεγαλύτερη κινητική ενέργεια η οποία προκύπτει μετά τη φάση της προεπιτάχυνσης, στην περιστροφική τεχνική μεταβιβάζεται στα πόδια και στο ισχίο. Στη δεύτερη περίπτωση το χέρι το οποίο είναι ελεύθερο παίζει σημαντικότερο ρόλο, διότι ακολουθεί τη τροχιά του σώματος και τη ταχύτητα, προκειμένου ο κορμός να μένει στην ευθεία που χρειάζεται. Ακόμη οι δύο παλμοί διαφέρουν και όσο αφορά τη φάση της διπλής στήριξης, διότι ο Baryshnikov έχει λυγισμένο το δεξί πόδι και τα ισχία πιο πίσω, ενώ ο O Brien έχει ανέβει ουσιαστικά στο δεξί του πόδι, τεντώνει τη ποδοκνημική του και είναι έτοιμος να ωθήσει τη σφαίρα. Και στους δύο παλμούς στο τέλος, δηλαδή στη φάση της απογείωσης της σφαίρας υπάρχει η αντιμετάθεση των ποδιών προκειμένου να παραμείνουν οι αθλητές έγκυροι. Ένα ακόμη στοιχείο το οποίο δεν αλλάζει είναι πως ο αγκώνας και στα δυο περιπτώσεις παραμένει ψηλά και μακριά από τα πλευρά χωρίς να ξεπερνάει όμως το ύψος του ώμου. 26

28 Για την φάση της διπλής στήριξης υπάρχει η διαφορά πως στον περιστροφικό παλμό ο άνω κορμός είναι περισσότερο ανασηκωμένος, τα γόνατα είναι λιγότερο λυγισμένα και το άνοιγα των ποδιών είναι μικρότερο. Μεγάλη διαφορά παρουσιάζουν οι δύο παλμοί και στην ταχύτητα τόσο στην οριζόντια, όσο και στη κάθετη. Ο Barishnikov είναι ένας πιο γρήγορος παλμός και απαιτεί περισσότερη ταχυδύναμη. Επίσης ο O Brien εξαρχής ξεκινάει και χαμηλώνει τον κορμό του και πραγματοποιεί όλη την τεχνική με χαμηλωμένο το κέντρο βάρους, ενώ ο Baryshnikov είναι γενικώς πιο όρθιος. Μια σημαντική λεπτομέρεια που αξίζει να σημειωθεί είναι πως στην περίπτωση του O Brien ο αθλητής λειτουργεί στην μετατόπιση με όλο κυρίως το πέλμα, ενώ στην τεχνική του Baryshnikov κυρίως στις μύτες γίνεται η περιστροφή. Σε γενικές γραμμές η κρατούσα σημερινή άποψη είναι ότι η ευθύγραμμη τεχνική προσφέρεται για σταθερότητα επιδόσεων, ιδιαίτερα σε κρίσιμους αγώνες, ενώ η περιστροφική τεχνική εις βάρος, ενίοτε, της σταθερότητας δίδει περισσότερες πιθανότητες για μια μεγαλύτερη επίδοση. Τέλος μια μεγάλη διαφορά στους παλμούς είναι πως στην τεχνική άνευ φοράς του O Brien ο αθλητής παίρνει επίδοση απ την μηδαμινή ταχύτητα μόνο 1,5-2μ ενώ στην περιστροφική τεχνική του Baryshnikov όταν πραγματοποιείται άνευ φοράς παίρνει 2-3μ. 27

29 Η μεγαλύτερη τιμή της συστροφής μεταξύ των αξόνων ισχίου-ώμων ανέρχεται στις 50 ο 70 ο και βρίσκεται λίγο χαμηλότερα απ' ότι στην τεχνική με διολίσθηση. Τα ποσοστά της ανυψωτικής εργασίας των ποδιών στην περιστροφική τεχνική είναι εμφανώς πιο περιορισμένα, εξαιτίας της πιο όρθιας θέσης του κορμού και της σφαίρας. Διαφορά θεωρείται ακόμη πως η περιστροφική τεχνική έχει δυο φάσεις επιτάχυνσης μικρότερη στην αρχή για να αναπτύξει την κύρια, ενώ στην άλλη τεχνική μόνο μια. Η υψηλή κινητική ενέργεια η οποία προκύπτει από την εργασία ποδιών και κορμού, επιφέρει και μία φανερά υψηλότερη γωνιακή ταχύτητα του άξονα των ώμων στην κινητική αυτή φάση, σε σύγκριση με την τεχνική του O Brien. Συμπερασματικά περισσότερες συναρμοστικές ικανότητες διαθέτει η περιστροφική τεχνική. Στον ευθύγραμμο παλμό η σφαίρα πριν από την απελευθέρωση ακολουθεί ευθύγραμμη σε κατακόρυφο επίπεδο και ακανόνιστη σε οριζόντιο επίπεδο τροχιά. Το ύψος της σφαίρας απ το έδαφος πριν την διολίσθηση είναι περίπου μ., η συνολική απόσταση κίνησης του οργάνου είναι 2.80μ και η απόσταση στην οποία εφαρμόζεται δύναμη στη σφαίρα κατά την τελική προσπάθεια είναι περίπου μ. Στον περιστροφικό παλμό η σφαίρα ακολουθεί μια ομαλή περιστροφική κίνηση με ανοδική τροχιά. Το ύψος της σφαίρας απ το έδαφος τη στιγμή της εισόδου στην περιστροφή είναι περίπου μ., η συνολική απόσταση κίνησης του οργάνου περίπου 4.30μ. και η απόσταση στην οποία ο αθλητής εφαρμόζει δύναμη κατά την τελική προσπάθεια

30 29

31 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΥΟ ΠΑΛΜΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ O BRIEN BARISCHNIKOV ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΗΣ ΣΤΗ ΣΦΑΙΡΑ ΕΠΙΤΑΧΥΝΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΑΝΩ ΣΤΗ ΣΦΑΙΡΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΤΙΚΗΣ ΦΑΣΗΣ ΤΡΟΧΙΑ ΣΦΑΙΡΑΣ ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ ΜΕΣΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΑΧΥΝΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΜΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΠΑΛΜΟ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΣΗ ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΚΥΚΛΙΚΗ m 4.80m 20% 10% 100% 85% 100% 85% 100% 84% 100% 120% 1.5-2m βελτίωση κατά % m βελτίωση κατά % 30

32 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΥΟ ΠΑΛΜΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ O BRIEN BARISCHNIKOV ΘΕΣΗ ΠΕΛΜΑΤΩΝ ΣΤΗ ΒΑΛΒΙΔΑ ΑΡΧΙΚΗ ΘΕΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ O BRIEN BARISCHNIKOV ΓΩΝΙΑ ΜΗΡΟΥ-ΚΝΗΜΗΣ ΘΕΣΗ ΣΦΑΙΡΑΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΙΕΤΑΙ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ ΦΑΣΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ ΕΝΑΡΞΗ ΣΤΡΟΦΗΣ 100 Ο -110 Ο 100 Ο -140 Ο ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΠΙΣΩ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΒΑΛΒΙΔΑΣ ΦΑΣΗ ΕΚΤΙΝΑΞΗΣ m/sec m ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΒΑΛΒΙΔΑ ΣΤΡΟΦΙΚΟ ΑΛΜΑ m/sec m ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΦΑΣΗΣ sec 0.2sec ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΕΝΑΠΟΜΕΙΝΟΥΣΑ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΜΟΝΗ ΣΤΗΡΙΞΗ m/sec Άλλες πηγές αναφέρουν μικρότερη πτώση ταχύτητας της τάξης του m/sec m/sec m/sec m/sec ΓΩΝΙΑ ΠΕΛΜΑΤΟΣ ΜΕ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΒΟΛΗΣ 125 o -130 o 250 o -270 o 31

33 ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΔΥΟ ΠΑΛΜΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ O BRIEN BARISCHNIKOV ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΕΙ Η ΣΦΑΙΡΑ ΣΤΗ ΦΑΣΗ ΩΘΗΣΗΣ(ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ) ΓΩΝΙΑΚΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΦΑΣΗΣ ΣΗΜΕΙΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΦΑΣΗ ΩΘΗΣΗΣ ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ 75-77% ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ sec ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ 90% ΤΗΣ ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ sec dg/sec dg/sec ΣΤΟ ΥΨΟΣ ΤΟΥ ΑΝΑΣΤΟΛΕΑ 41-44cm ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΝΑΣΤΟΛΕΑ ΒΑΛΒΙΔΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ O BRIEN BARISCHNIKOV ΔΙΠΛΗ ΣΤΗΡΙΞΗ(ΘΕΣΗ ΩΘΗΣΗΣ) 50:50 60:40 ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΠΟΔΙΩΝ 40:60 32

34 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ O BRIEN Η τεχνική του χρησιμοποιείται ακόμη και σε αρχάριους αθλητές διότι η κίνηση, είναι σε σύγκριση με τη περιστροφική πιο εύκολη ώστε να μιμηθεί και να εκτελεστεί από έναν άπειρο και αδύναμο αθλητή. Ο παλμός του O Brien επίσης έχει πιο σταθερή κίνηση διότι ο αθλητής στη μετατόπιση του δεν αναπτύσσει ιδιαίτερα μεγάλη ταχύτητα και έτσι δεν είναι και πολύ εύκολο να βγει άκυρος. Έχει καλύτερη ισορροπία και πιο σιγουριά για την εκμετάλλευση της απόστασης της βαλβίδας. BARISCHNIKOV Καλύτερη ισορροπία στην αρχική θέση λόγω διπλής στήριξης. Στην τεχνική αυτή αναπτύσσεται μεγάλη ταχύτητα. Ευκολότερη γωνία απελευθέρωσης διότι ο κορμός είναι πιο όρθιος. Η θέση <<Τ>> η οποία ναι μεν είναι πλεονέκτημα διότι επιτρέπει στους αθλητές να μεταφέρουν το όργανο αρκετά κατά έξω από το πίσω μέρος της βαλβίδας και μεγαλώνει έτσι την απόσταση εφαρμογής της δύναμης, ωστόσο λειτουργεί και σαν μειονέκτημα διότι χάνεται η ισορροπία. Μπορούν να σημειωθούν μεγαλύτερες επιδόσεις. Εύκολος συγχρονισμός κινήσεων. Δυναμικότερη τροχιά επιτάχυνσης. Ταυτόχρονη και έντονη δράση ποδιών. Πιο επιταχυντικές κινήσεις από τον αθλητή. 33

35 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ O BRIEN Μια συνεχόμενη και στο τέλος κοντραρισμένη ταχύτητα. Πιο εύκολη αντιμετάθεση ποδιών. Έλεγχος απόστασης βαλβίδας. BARISCHNIKOV Πιο εύκολη στροφή του κορμού στην τελική φάση για την γωνία απελευθέρωσης της σφαίρας. Λόγω του ότι η φάση της μονής στήριξης βρίσκεται στη μύτη του ποδιού και με λυγισμένο γόνατο, αποφεύγονται κραδασμοί. Υψηλότερη γωνιακή ταχύτητα στον άξονα των ώμων. Με την προσγείωση του αριστερού ποδιού στην τελική θέση ώθησης έρχεται με το ισχίο του πλησιέστερα στον αναστολέα και έτσι έχει τη δυνατότητα να τεντώσει το χέρι ώθησης και έξω από τον αναστολέα προς την κατεύθυνση ώθησης και κερδίζοντας έτσι σε απόσταση πτήσης του οργάνου. Αυξανόμενη ταχύτητα. Στη ρίψη άνευ φοράς παίρνει 2-3μ. σε σχέση με αυτή της διολίσθησης. 34

36 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ O BRIEN Μικρή επιτάχυνση. Μπορεί στη μετατόπιση να δημιουργηθεί πήδημα αντί για γλίστρημα και αυτό να μειώσει την ταχύτητα. Έλλειψη ισορροπίας όταν βρίσκεται στηριζόμενος στο ένα πόδι. BARISCHNIKOV Πιο όρθιος κορμός επομένως περιορισμένα ποσοστά ανυψωτικής εργασίας των ποδιών. Έλλειψη ελέγχου απόστασης βαλβίδας. Απώλεια ισορροπίας εάν αυξήσει την ταχύτητα εξαρχής. Περισσότεροι κραδασμοί στο γόνατο διότι το κέντρο βάρους είναι χαμηλωμένο. Δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ από γυναίκες σφαιροβόλους αλλά μόνο από άντρες. Λόγω του ότι είναι χαμηλωμένο το κέντρο βάρους υπάρχει περίπτωση στη φάση της διπλής στήριξης να μπλοκάρει το πόδι και η λεκάνη να παραμείνει πίσω αντί να περάσει μπροστά. Το ελεύθερο χέρι δεν συμβάλλει στη θετική και επιταχυνόμενη τροχιά του κορμού. Περισσότερες πιθανότητες να βγει άκυρος ο αθλητής λόγω της μεγάλης ταχύτητας και έλλειψης αυτοσυγκράτησης. Δεν είναι τόσο εύκολο να υπολογίσει την περιστροφή διότι η βαλβίδα είναι μικρότερη απ αυτή της δισκοβολίας και έτσι ο αθλητής είναι αναγκασμένος να περιορίσει κατά κάποιο τρόπο την περιστροφή του να είναι πιο ελεγχόμενη. 35

37 ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ O BRIEN Ο αθλητής κατά τη μετατόπιση χάνει επαφή με το έδαφος και αυτό λειτουργεί ως αρνητικό αποτέλεσμα για την ισορροπία του σώματος. BARISCHNIKOV Με την τεχνική της διολίσθησης δεν αυξάνεται η τροχιά επιτάχυνσης του οργάνου. Το ισχίο δεν έρχεται τόσο κοντά στον αναστολέα και με αυτό τον τρόπο δεν τεντώνει το χέρι ώθησης ώστε να κερδίσει απόσταση πτήσης του οργάνου. Στη βολή άνευ φοράς προσδίδεται μόνο 1.5-2μ. Δεν μπορεί να δώσει τόσο μεγάλη ώθηση από τα πόδια στην τελευταία φάση διότι το πόδι ώθησης είναι ήδη όρθιο. Κατά τη μετατόπιση έχουμε επιβράδυνση μιας και στο σύστημα αθλητής σφαίρα δεν εφαρμόζεται κάποια δύναμη που να του προσδίδει επιτάχυνση στον οριζόντιο άξονα. 36

38 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κλασικός αθλητισμός, τόμος Β εκ του συγγράματος «track and field», Jesse P. Mortensen John M. Cooper Κλασικός αθλητισμός (σημειώσεις) Α Β ΕΞΑΜΗΝΟ, Α.Π.Θ. έκδοση υπηρεσία δημοσιευμάτων Θες/νίκη 1990 Αθλητικές ρίψεις β έκδοση βελτιωμένη Πέτρου Α. Παπαγεωργίου Α μέρος γενικότητες Αθλητικές ρίψεις β έκδοση βελτιωμένη Πέτρου Α. Παπαγεωργίου Β μέρος περιγραφή του τρόπου εκτέλεσης Track and field Οι αθλητικές ρίψεις Σημειώσεις κλασικού αθλητισμού Θεσ/νίκη 1985 Σημειώσεις κλασικού αθλητισμού Θεσ/νίκη 1988 Βασίλης Κοκκόλης Κλασικός αθλητισμός σημειώσεις Α Β ΕΞΑΜΗΝΟ Θεσ/νίκη 1990 Σημειώσεις κλασικού αθλητισμού 1 Α εξάμηνο τομέας στίβου Θεσσαλονίκη 1987 Σημειώσεις κλασικού αθλητισμού Β εξάμηνο τομέας στίβου Θεσσαλονίκη 1987 Κλασικός αθλητισμός (σημειώσεις) Α Β ΕΞΑΜΗΝΟ, Α.Π.Θ. έκδοση υπηρεσία δημοσιευμάτων Θες/νίκη 1988 Athletic throwing Peter Tancred and Chris A. Carter Αγωνιστική ρίψεων για τους σπουδαστές της ΕΑΣΑ Θεσσαλονίκης έκδοση Βασίλης Κοκκόλης Ep sport field athletics Carl Johnson Fundamentals of track and field The 2 nd edition throws George D.Dunn, Jr and Kevin McGill The athletics conoress s development committes with Veru Gambetta, editor Complete book of throws Jay Silvester, editor 37