Οικονομικά για Νομικούς Εηζαγωγηθό Μέξνο

Transcript

1 Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Τμήμα Τραπεζικής και Χρηματοοικονομικής Διοικητικής Μεηαπηπρηαθό Πξόγξακκα «Τν Χξεκαηννηθνλνκηθό θαη Θεζκηθό Πιαίζην ησλ Αγνξώλ Χξήκαηνο θαη Κεθαιαίνπ» Οικονομικά για Νομικούς Εηζαγωγηθό Μέξνο Μιχάλης Ανθρωπέλος, Δρ. 1

2 Σκοπόσ του μαθήματοσ Ο ζθνπόο ηνπ καζήκαηνο είλαη λα εηζαγάγεη ηηο βαζηθέο αξρέο ηηο νηθνλνκηθήο επηζηήκεο θαη ην πσο απηέο εθαξκόδνληαη ζηηο αγνξέο ρξήκαηνο θαη θεθαιαίνπ. Γηαηί έλα ηέηνην κάζεκα; Οη βαζηθέο αξρέο ηεο νηθνλνκηθήο επηζηήκεο δηέπνπλ θάζε νηθνλνκηθή δξαζηεξηόηεηα θαη νη γλώζεηο πάλσ ζε απηέο είλαη απαξαίηεηεο ζε όζνπο αζθνύλ εξγαζίεο πνπ ππάγνληαη ζηνλ νηθνλνκηθό θιάδν. Οη γλώζεηο πνπ απνθηνύληαη ζε απηό ην κάζεκα είλαη ζεκειηώδεηο θαη ζρεηίδνληαη είηε άκεζα είηε έκκεζα κε ηα ππόινηπα καζήκαηα ηνπ πξνγξάκκαηνο. 2

3 Πληροφορίεσ για το μάθημα Τν κάζεκα απνηειείηαη από 12 ηξίσξεο δηαιέμεηο. Πέκπηεο 18:00 21:00. Οη έμη πξώηεο ζα γίλνπλ από ηνλ Μ.Α. θαη νη έμη επόκελεο από ηνλ θαζεγεηή θ. Ν. Απέξγε. Θα ππάξμεη κία θνηλή ηειηθή εμέηαζε πνπ έρεη νξηζηεί γηα ηηο 21/1/

4 Το πρώτο μέροσ του μαθήματοσ Τη ζα ζπδεηεζεί ζην πξώην κέξνο ηνπ καζήκαηνο: Πνηεο είλαη νη δπλάκεηο πνπ δηακνξθώλνπλ ηηο ηηκέο ζε κία αγνξά. Πώο νξίδεηαη ε «θαιή» ιεηηνπξγία κηαο αγνξάο ηόζν γηα ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ αγνξά όζν θαη γηα νιόθιεξε ηελ θνηλσλία κέζα ζηελ νπνία αλήθεη ε αγνξά. Πώο κπνξεί ε θξαηηθή παξέκβαζε λα κεγαιώζεη ηελ θνηλσληθή σθέιεηα πνπ απνξξέεη από ηελ ιεηηνπξγία κηαο αγνξάο. Πνηεο είλαη νη δηαθνξεηηθέο κνξθέο αγνξώλ θαη πνηεο είλαη νη ζπλέπεηεο ησλ δηαθνξώλ ηνπο. Πνηεο είλαη νη αξρέο πνπ δηέπνπλ ηελ ιεηηνπξγία κηαο επηρείξεζεο ζηηο δηάθνξεο κνξθέο αγνξάο. 4

5 Βιβλιογραφία για το πρώτο μέροσ Τν βηβιίν πνπ ζα ρξεηαζηεί γηα ην πξώην κέξνο ηνπ καζήκαηνο είλαη ην εμήο: «Απσέρ ηηρ Οικονομικήρ», Α Τόκνο, Ν. Gregory Mankiw, Εθδ. Τππσζεηώ. Μία δηαθνξεηηθή αιιά παξόκνηα γηα ηνπο ζθνπνύο ηνπ καζήκαηνο παξαιιαγή ηνπ ζπγγξάκκαηνο είλαη ην: «Απσέρ Οικονομικήρ Θευπίαρ με Αναθοπά ζηιρ Εςπυπαφκέρ Οικονομίερ: Μικποοικονομική», Ν. Gregory Mankiw θαη P. Mark Taylor Εθδ. Gutenberg. Έλα επίζεο ζεκαληηθό βηβιίν (αιιά όρη απαξαίηεην) γηα ην κάζεκα ην εμήο: «Economics for Lawyers», Richard Ippolito, Εθδ. Princeton University Press. 5

6 Δομή του πρώτου μέρουσ Τν πξώην κέξνο ηνπ καζήκαηνο απνηειείηαη από ηηο 10 εμήο ελόηεηεο: 1) Οη δπλάκεηο ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο. 2) Η ειαζηηθόηεηα θαη νη εθαξκνγέο ηεο. 3) Πξνζθνξά, δήηεζε θαη θπβεξλεηηθέο απνθάζεηο. 4) Η απνηειεζκαηηθόηεηα ησλ αγνξώλ. 5) Μία εθαξκνγή: Τν δηεζλέο εκπόξην. 6) Εμσηεξηθόηεηεο. 7) Δεκόζηα αγαζά. 8) Επηρεηξήζεηο θαη αληαγσληζηηθέο αγνξέο. 9) Άιιεο κνξθέο νξγάλσζεο αγνξάο. 10) Αζύκκεηξε πιεξνθόξεζε 6

7 Οικονομική επιςτήμη Τι είναι η οικονομική επιζηήμη; Η οικονομική μελεηά ηον ηπόπο με ηον οποίο η κοινυνία δηαρεηξίδεηαη ηοςρ ζπαλίδνληεο πινπηνπαξαγωγηθνύο πόποςρ ηηρ. G. Mankiw Έλαο νηθνλνκνιόγνο παπαηηπεί έλα νηθνλνκηθό θαηλόκελν, ζπλζέηεη κία θευπία πνπ ζθνπό έρεη λα ππνζηεξίμεη ην θαηλόκελν απηό θαη ξαναπαπαηηπεί γηα λα ειέγμεη αλ όλησο ε ζεσξία ηνπ είλαη ζπλεπήο κε ηελ εμέιημε ηνπ θαηλνκέλνπ. Γηα λα κπνξέζεη κηα ζεσξία λα είλαη εύθνια θαηαλνεηή θαη δηαρεηξίζηκε ζα πξέπεη λα επηθεληξώλεηαη ζην αληηθείκελν πνπ κειεηά θαη λα ζέηεη έλαλ αξηζκό από ςποθέζειρ (πνιιέο από ηηο νπνίεο είλαη κε ξεαιηζηηθέο). Ωζηόζν, ε ρξήζε απηώλ ησλ ππνζέζεσλ (ζπλήζσο) δελ αιινηώλεη ηνλ ζθνπό ησλ ζεσξηώλ, πνπ δελ είλαη άιινο από ηελ θαηαλόεζε νηθνλνκηθώλ θαηλνκέλσλ. 7

8 Οικονομική επιςτήμη Η νηθνλνκηθή επηζηήκε ρσξίδεηαη ζε δύν κεγάιεο θαηεγνξίεο: Μικροοικονομική: Είλαη ε κειέηε γηα ηνλ ηξόπν πνπ ηα νοικοκςπιά, νη επισειπήζειρ θαη ηα κπάηη ιακβάλνπλ νηθνλνκηθέο απνθάζεηο θαη γηα ηελ αιιειεπίδξαζή ηνπο ζε δηάθνξεο κνξθέο νξγάλσζεο κηαο νηθνλνκίαο. (μελέηη για ηην ηιμή ενόρ πποφόνηορ, για ηο ύτορ ηυν ενοικίυν, ηον ηπόπο λειηοςπγίαρ μιαρ επισείπηζηρ ζε διεθνέρ επίπεδο, για ηιρ επιπηώζειρ ηηρ διαθήμιζηρ ζηον ανηαγυνιζμό και ηην κοινυνική εςημεπία κηλ). Μακροοικονομική: Είλαη ε κειέηε ησλ νηθνλνκηθώλ θαηλνκέλσλ πνπ ην εύξν ηνπο θαιύπηεη ηελ οικονομία υρ ζύνολο. (μελέηη για ηο ΑΕΠ μιαρ σώπαρ, για ηο επίπεδο ανεπγίαρ, για ηιρ επιπηώζειρ ηος δημόζιος δανειζμού, για ηιρ εξελίξειρ ηηρ κοινυνικήρ εςημεπίαρ με οικονομικά κπιηήπια κηλ). 8

9 Μερικέσ αρχέσ τησ Οικονομικήσ Τίπνηα δελ πξνζθέξεηαη δωξεάλ ή αιιηώο Δελ ππάξρεη δωξεάλ γεύκα. Οη επηινγέο απνηεινύλ κία αληαιιαγή, θάηη πνπ παίξλεηο θαη θάηη πνπ ράλεηο. Τν θόζηνο απόθηεζεο ελόο αγαζνύ είλαη έλα άιιν αγαζό από ην νπνίν παξαηηείζαη λα πάξεηο. Η έλλνηα ηνπ κόζηοςρ εςκαιπίαρ! Τν εκπόξην κπνξεί λα βειηηώζεη ηελ ζέζε όιωλ. Οη ζπλαιιαγέο αγαζώλ, ππεξεζηώλ, ρξεκαηηθώλ κνλάδσλ κπνξνύλ λα πξνζθέξνπλ όθεινο ζε όζνπο ζπκκεηέρνπλ ζε απηέο. 9

10 Μερικέσ αρχέσ τησ Οικονομικήσ (συνέχεια) Οη αγνξέο είλαη ζπλήζωο έλαο θαιόο ηξόπνο νξγάλωζεο ηεο νηθνλνκίαο, ελώ ην θξάηνο κε ηηο παξεκβάζεηο ηνπ κπνξεί λα βειηηώζεη ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ από ηελ ιεηηνπξγία ηεο αγνξάο. Η νηθνλνκία ηεο αγνξάο όπνπ ηα λνηθνθπξηά θαη νη επηρεηξήζεηο αιιειεπηδξνύλ απνθεληξσκέλνη είλαη ζπλήζσο απνηειεζκαηηθή. Τπρόλ πξνβιήκαηα πνπ κπνξνύλ λα πξνθύςνπλ, ελδερνκέλσο λα ιύλνληαη κε ηελ ζσζηή θξαηηθή παξέκβαζε. Τν βηνηηθό επίπεδν κηαο ρώξαο εμαξηάηαη από ηελ ηθαλόηεηά ηνπ λα παξάγεη αγαζά θαη ππεξεζίεο. Η παξαγσγηθόηεηα είλαη ν βαζηθόο παξάγνληαο ηνπ βηνηηθνύ επηπέδνπ (όηαλ απηό κεηξάηαη κε θαζαξά νηθνλνκηθνύ όξνπο). 10