ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Transcript

1 Δημήτριος Βασιλείου Καθηγητής Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου Νικόλαος Ηρειώτης Αναπληρωτής Καθηγητής Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών 1

2 Χρηματοοικονομική Διοίκηση Θεωρία και Πρακτική Δημήτριος Βασιλείου και Νικόλαος Ηρειώτης Κεφάλαιο 7 Κίνδυνος και Προϋπολογισμός Επενδύσεων Κεφαλαίου 2

3 Αναμενόμενη απόδοση Είναι ο σταθμικός μέσος όρος όλων των δυνητικών αποδόσεων μιας επένδυσης, όπου η κάθε δυνητική απόδοση σταθμίζεται από την αντίστοιχη πιθανότητα να συμβεί. Άρα, η αναμενόμενη απόδοση μιας επένδυσης είναι: r i n 1 Pr i i 3

4 Κίνδυνος (1) Κίνδυνος είναι η μεταβλητότητα των δυνητικών αποτελεσμάτων γύρω από την αναμενόμενη τιμή τους ή τον αριθμητικό τους μέσο. Ένα από τα πιο δημοφιλή στατιστικά μέτρα της διασποράς των δυνητικών αποτελεσμάτων γύρω από την αναμενόμενη τιμή τους είναι η τυπική απόκλιση. i n 1 P r i i r

5 Κίνδυνος (2) Η πιο διαδεδομένη προσέγγιση αναφορικά με την ενσωμάτωση του κινδύνου στον προϋπολογισμό επενδύσεων κεφαλαίου είναι εκείνη η οποία εξετάζει κάθε επενδυτικό πρόγραμμα ξεχωριστά και το αξιολογεί με βάση τον δικό του κίνδυνο και την αναμενόμενη απόδοση. 5

6 Κίνδυνος (3) Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, οι πιο διαδεδομένες μέθοδοι ενσωμάτωσης του κινδύνου στον προϋπολο-γισμό επενδύσεων κεφαλαίου είναι οι εξής έξι: 1. Η ισοδυναμία με τη βεβαιότητα 2. Η προσαρμογή του προεξοφλητικού επιτοκίου 3. Η ανάλυση ευαισθησίας 4. Η ανάλυση σεναρίου 5. Η προσομοίωση 6. Τα δένδρα αποφάσεων 6

7 Μέθοδος ισοδυναμίας με τη βεβαιότητα α t = (Βέβαιες ταμειακές ροές) t (Ταμειακές ροές με κίνδυνο) t Ο συντελεστής ισοδυναμίας με τη βεβαιότητα α t είναι ο λόγος του βέβαιου αποτελέσματος προς το αποτέλεσμα με κίνδυνο, μεταξύ των οποίων ο οικονομικός διευθυντής της επιχείρησης είναι αδιάφορος. Λαμβάνει τιμές μεταξύ του μηδενός (όταν υπάρχει πολύ μεγάλος κίνδυνος) και της μονάδας (όταν δεν υπάρχει κίνδυνος). 7

8 Υπολογισμός της ΚΠΑ με τη μέθοδο της ισοδυναμίας με τη βεβαιότητα NPV t n 0 1 t CF i F t t 8

9 Παράδειγμα Η επιχείρηση ΑΒΓ εξετάζει ένα επενδυτικό πρόγραμμα αρχικού κόστους χιλ. ευρώ, το οποίο έχει διάρκεια ζωής 5 έτη. Δίνονται παρακάτω οι πρόσθετες ταμειακές ροές μετά από φόρους και οι αντίστοιχοι συντελεστές ισοδυναμίας με τη βεβαιότητα τους οποίους έχει υπολογίσει η επιχείρηση. Η απαιτούμενη απόδοση είναι 15%, ενώ το επιτόκιο χωρίς κίνδυνο είναι 10%. Να υπολογίσετε την καθαρή παρούσα αξία του προγράμματος, χρησιμοποιώντας την προσέγγιση της ισοδυναμίας με τη βεβαιότητα. 9

10 Παράδειγμα Έτη Πρόσθετες ταμειακές ροές μετά από φόρους (σε χιλ. ευρώ) Συντελεστές ισοδυναμίας με τη βεβαιότητα (α t ) 0,95 0,90 0,85 0,80 0,75 10

11 Απάντηση Παραδείγματος Η καθαρή παρούσα αξία του προγράμματος είναι ίση με: NPV = [ ]+[(0, )/(1+0,10)]+ +[(0, )/(1+0,10) 2 ]+[(0, )/(1+0,10) 3 ]+ +[(0, )/(1+0,10) 4 ]+[(0, )/(1+0,10) 5 ] NPV = 7.811,90430 χιλ. ευρώ 11

12 Μέθοδος προσαρμογής του προεξοφλητικού επιτοκίου Η μέθοδος της προσαρμογής του προεξοφλητικού επιτοκίου βασίζεται στην άποψη ότι οι επενδυτές επιζητούν συνήθως μεγαλύτερη απόδοση από επενδυτικά έργα με μεγαλύτερο κίνδυνο. Επομένως, εάν ο κίνδυνος ενός επενδυτικού έργου είναι μεγαλύτερος από τον κίνδυνο τον οποίο ενέχει μια τυπική δραστηριότητα της επιχείρησης αυτής, τότε το προεξοφλητικό επιτόκιο το οποίο χρησιμοποιείται στην αξιολόγηση του συγκεκριμένου επενδυτικού έργου θα πρέπει να προσαρμοστεί προς τα πάνω για να αντισταθμίσει τον πρόσθετο αυτό κίνδυνο. 12

13 Υπολογισμός της ΚΠΑ με τη μέθοδο προσαρμογής του προεξοφλητικού επιτοκίου NPV n t 0 1 CF i t t 13

14 Παράδειγμα Η επιχείρηση ΑΒΓ εξετάζει ένα επενδυτικό πρόγραμμα αρχικού κόστους ευρώ, το οποίο έχει διάρκεια ζωής 5 έτη. Η επιχείρηση εκτιμά ότι το πρόγραμμα θα αποφέρει τις ακόλουθες πρόσθετες ταμειακές ροές μετά από φόρους. Η διοίκηση πιστεύει ότι η κανονική απαιτούμενη από την επιχείρηση, απόδοση η οποία είναι 15%, δεν είναι αρκετή για να καλύψει τον κίνδυνο τον οποίο ενέχει το έργο αυτό. Η ελάχιστη αποδεκτή από την επιχείρηση απόδοση για το έργο αυτό είναι 20%. Να υπολογίσετε την καθαρή παρούσα αξία του προγράμματος. 14

15 Παράδειγμα Έτη Πρόσθετες ταμειακές ροές μετά από φόρους

16 Απάντηση Παραδείγματος Η καθαρή παρούσα αξία του προγράμματος η οποία προκύπτει εάν προεξοφλήσουμε τις αναμενόμενες πρόσθετες ταμειακές ροές με 20% είναι ίση με: NPV = [ ]+[ /(1+0,20)]+ [ /(1+0,20) 2 ]+[ /(1+0,20) 3 ]+ [ /(1+0,20) 4 ]+[ /(1+0,20) 5 ] NPV = ,61 ευρώ. 16

17 Ανάλυση ευαισθησίας (1) Η ανάλυση ευαισθησίας είναι μια μέθοδος η οποία μας δείχνει πόσο μεταβάλλεται η καθαρή παρούσα αξία (ή ο εσωτερικός βαθμός απόδοσης) ενός επενδυτικού προγράμματος, όταν μεταβάλλεται ένας από τους παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται το πρόγραμμα, ενώ όλοι οι άλλοι παράγοντες παραμένουν σταθεροί. 17

18 Ανάλυση ευαισθησίας (2) ΚΠΑ (σε χιλ. ευρώ) % Κόστος κεφαλαίου 18

19 Ανάλυση σεναρίου Η ανάλυση σεναρίου είναι μια μέθοδος η οποία εξετάζει τρεις συνήθως περιπτώσεις, μια απαισιόδοξη, μια αισιόδοξη και μια μέση ή πιο πιθανή. Χρησιμοποιώντας τις μεταβλητές αυτές, ο αναλυτής υπολογίζει τρεις καθαρές παρούσες αξίες (ή τρεις εσωτερικούς βαθμούς απόδοσης) για κάθε εξεταζόμενο επενδυτικό πρόγραμμα. Οι καθαρές αυτές παρούσες αξίες του προγράμματος θα πρέπει να υπολογιστούν, με τη χρησιμοποίηση του κόστους κεφαλαίου (ή ενός επιτοκίου το οποίο θα είναι ανάλογο με τον κίνδυνο του προγράμματος) ως προεξοφλητικού επιτοκίου. 19

20 Προσομοίωση (1) Η μέθοδος της προσομοίωσης βασίζεται στη μίμηση της απόδοσης ενός εξεταζόμενου επενδυτικού προγράμματος, με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών. Η τεχνική αυτή ακολουθεί έξι στάδια: 1. Καθορίζουμε τους παράγοντες εκείνους οι οποίοι επηρεάζουν την απόδοση του εξεταζόμενου επενδυτικού προγράμματος. 2. Κατασκευάζουμε ένα υπόδειγμα το οποίο υπολογίζει τις πρόσθετες ετήσιες ταμειακές ροές μετά από φόρους. 3. Καθορίζουμε κατανομές πιθανοτήτων για καθέναν από τους ανωτέρω μεταβλητούς παράγοντες. 20

21 Προσομοίωση (2) 4. Το λογισμικό προσομοίωσης του υπολογιστή επιλέγει τυχαία μια τιμή από κάθε κατανομή πιθανοτήτων, τη συνδυάζει με άλλες τυχαία επιλεγμένες τιμές από τις άλλες κατανομές και υπολογίζει μια ταμειακή ροή μετά από φόρους για κάθε έτος που διαρκεί το επενδυτικό πρόγραμμα. 5. Η προηγούμενη διαδικασία της προσομοίωσης επαναλαμβάνεται πολλές φορές και έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή π.χ ταμειακών ροών για κάθε έτος που διαρκεί το πρόγραμμα. 6. Υπολογίζουμε την καθαρή παρούσα αξία του προγράμματος με ένα επιτόκιο που αντιστοιχεί στον κίνδυνο του προγράμματος. 21