AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI

Transcript

1 AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI EKOLOGİYA VƏ TƏBİİ SƏRVƏTLƏR NAZİRLİYİ ƏTRAF MÜHİT ÜZRƏ MİLLİ MONİTORİNQ DEPARTAMENTİ

2 Azərbaycan Respublikasında ətraf mühitin monitorinqi sisteminin mövcud vəziyyəti, problemlər və perspektivlər

3 Ətraf mühitin və təbii ehtiyatların dövlət monitorinqi sistemi Atmosfer havasının monitorinqi; Su obyektlərinin monitorinqi; Torpaqların monitorinqi; Mineral xammal ehtiyatlarının monitorinqi; Bioloji ehtiyatların monitorinqi; Atmosfer yağıntılarının (yağış, qar) monitorinqi; Radioaktivliyin monitorinqi; Ətraf mühitə zərərli fiziki təsirlərin monitorinqi; Tullantıların monitorinqi; Sanitariya-epidemioloji monitorinq; Ekzogen geoloji və seysmogeodinamik proseslərin ətraf mühitin vəziyyətinə təsirinin monitorinqi; Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin monitorinqi.

4 Monitorinqin təşkili Ətraf mühitin monitorinqi sahəsində fəaliyyətin əsasını Nazirlər Kabinetinin 1 iyul 2004-cü il tarixli 90 saylı qərarı təşkil edir. Bu sahədə dövlət nəzarətini Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi həyata keçirir.

5 ATMOSFER HAVASININ ÇİRKLƏNMƏSİNİN MONİTORİNQİ

6 Qanunvericilik və metodologiya Atmosfer havasının çirklənməsinin monitorinqi aşağıda qeyd edilmiş Azərbaycan Respublikasının Qanunları ilə tənzimlənir: «Ekoloji təhlükəsizlik haqqında» «Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında» «Hidrometeorologiya fəaliyyəti haqqında» «Atmosfer havasının mühafizəsi haqqında» «Hava təbəqəsinin qorunması haqqında»

7 Atmosfer havasının monitorinqinin istiqamətləri Stasionar müşahidələr- hər gün 7 00 ; ; saatlarında hava nümunəsi götürülməklə yanaşı meteroloji parametrlər də (havanın temperaturu, atmosfer təzyiqi, nisbi rütubət, küləyin sürəti və istiqaməti) ölçülməklə aparılır. Səyyar müşahidələr - ən çox çirklənən ərazilərdə,eləcə də fövqəladə hallarda aparılır. Məşəlaltı müşahidələr- birdəfəlik (Məşəlaltından və ondan 0.5; 1.0; 2.0 və 5.0 km məsafədə)aparılır.

8 Atmosfer havasının çirklənməsinin monitorinqi şəbəkəsi Bakı Sumqayıt Gəncə 1 Mingəçevir Şirvan Naxçıvan Lənkəran 1 Şəki 2 1

9 Атмосфер ща ва сывя йаьынтыларыцзря мониторинг шябякяси Йаьыш,лейсан вя гар Йаьышвя лейсан Аьстафа Ша щбуз Нах чыван З агатала Д ам арчын Шяк и Минэяче вир Эянжя Дашкясян Кялбяжяр Аьдам Ханкянди Шуша Хожавян д Лачын Фц зули Жябрайыл Губадлы З янэила н З ярдаб Гябяля Гырыз Хачмаз Губа Х Я Мярязя Су мг айыт Са бира бад Ширван Билясувар Нефтч ала З Я Р Бакы Н И Д Я Пираллащы Атмосфер щавасынын чирк лянмяси цзря мониторинг лабораторийалары Атмосфер йаь ынтыдары цзря мянтягялярин ады Бакы Сум га йыт Гябяля Эянжя Сабирабад Дашкясян Пираллащы Хачмаз Губа Минэячевир Аьстафа Гырыз Мярозя Билясувар Кялвяз Нефтчала Оьуз Шяки Зярдаб Лянкяран Аьстафа Атмосфер щавасынын чирк лянмяси цзря мцшащидя мянтягяляри Ордуба д Кялвяз Л янкяран З И Бакы Сумг айыт Эянжя Шяки Минэячевир Ширван Лянкяран Нахчыван

10 Şəhərlər üçün spesifik olan çirkləndiricilər Bakı şəhəri toz kükürd qazı dəm qazı azot dioksid azot oksid hidrogen sulfid his bərk flüoridlər hidrogen flüorid xlor civə ammonyak sulfat turşusu formaldehid furfurol həll olan sulfat Sumqayıt şəhəri toz kükürd qazı sulfatlar dəm qazı azot dioksid azot oksid bərk flüoridlər hidrogen flüorid ammonyak civə Gəncə şəhəri kükürd qazı toz dəm qazı sulfatlar azot dioksid azot oksid hidrogen sulfid bərk flüoridlər hidrogen flüorid sulfat turşusu Naxçıvan, Şirvan, Şəki və Lənkəran şəhərləri toz kükürd qazı dəm qazı azot oksid azot dioksid Mingəçevir şəhəri toz kükürd qazı dəm qazı Azot-4 oksid həll olan sulfat azot dioksid fenol

11 Respublika üzrə atmosfer havasına atılan tullantıların miqdarı min tonla ( cu illər) İllər Cəmi 2846,1 1325,4 908,1 978,9 620,7 837,9 975,3 1054,3 875, Tullantı, min.ton

12 2009-cu ildə atmosfer havasına atılan tullantıların (min tonla) mənbələr üzrə diaqramı ,0 Cəmi 300,0 stasionar mənbələrdən 697,0 avtonəqliyyatdan

13 Atmosfer havasınınçirklənmə vəziyyəti BAKI SUMQAYIT GƏNCƏ ŞİRVAN NAXÇIVAN ŞƏKİ MİNGƏÇEVİR LƏNKƏRAN toz, dəm qazı, azot 4-oksid,his, furfurol xlor, azot 4-oksid, hidrogen flüorid hidrogen flüorid azot 4-oksid Çirkləndirici maddələrin normadan artıq olması müşahidə edilməmişdir.

14 Atmosfer havasının çirklənmə səviyyəsi və təbii mühitin radiasiya şəraiti haqqında gündəlik bülleten Aparılmış analizlərin nəticələri əsasında gündəlik olaraq atmosfer havasının vəziyyəti təhlil olunur, atmosfer havasının faktiki vəziyyəti və növbəti gün üçün gözlənilən çirklənmə vəziyyətinin proqnozunu əks etdirən bülletenlər hazırlanaraq Respublikanın qərar qəbul edən şəxslərinə, dövlət orqanlarına, aidiyyəti üzrə digər təşkilatlara, KİV-ə təqdim olunur vəinternetdə ( yerləşdirilir.

15 Atmosfer havasının monitorinqi sisteminin mövcud problemləri Respublikanın iri sənaye şəhərlərində, o cümlədən Bakı şəhərinin atmosfer havasının monitorinqində istifadə olunan mövcud cihaz və avadanlıqlar köhnəldiyindən müasir tələblərə cavab vermir. Bu səbəbdən belə cihazlarda alınan məlumatların dəqiqliyi olduqca aşağıdır. ÜST-nin tövsiyə etdiyi inqrediyentlərin bir neçəsini (kiçik zərrəciklər olanpm 10, PM 2,5 və s.) təyin etmək imkanları məhduddur. Hazırda Bakı şəhəri ərazisində atmosfer havasının monitorinqi məqsədilə quraşdırılmış 9 məntəqənin mərhələlərlə müasir tələblərə cavab verən avtomatlaşdırılmış sistemdə işləyən monitorinq məntəqələri ilə əvəz olunması tələb olunur.

16 Atmosfer havasının monitorinqi sisteminin təkmilləşdirilməsi perspektivləri Atmosfer havasının monitorinqi sisteminin təkmilləşdirilməsi məqsədilə müvafiq cihazlarla təchiz olunmuş müşahidə məntəqələrinin yaradılması. Atmosfer havasının avtomatlaşdırılmış monitorinq sisteminin qurulması ölkə başçısının 2006-cı ildə təsdiq etdiyi Azərbaycan Respublikasında ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına dair cu illər üçün Kompleks Tədbirlər Planı nda öz əksini tapmışdır. Bu tədbir ölkənin cü illər üzrə həyata keçiriləcək investisiya layihələri siyahısına; Dünya Bankının maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan Abşeronun Ekoloji Bərpa Proqramı na; eyni zamanda Azərbaycan ilə Cənubi Koreya arasında ətraf mühit sahəsində 2009-cu ildə imzalanmış Baş Planın tədbirlərsiyahısına daxil edilmişdir.

17 Atmosfer yağıntılarının monitorinqi Atmosfer yağıntıları (yağış, qar) vasitəsi ilə ölkə ərazisinə gətirilən çirkləndirici maddələrin tərkibinin öyrənilməsi, onların ətraf mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi və yağıntıların keyfiyyət göstəricilərinə nəzarətin həyata keçirilməsi məqsədilə ölkənin davamlı qar örtüyü olan yüksək dağlıq ərazilərdə 4məntəqədə qarın kimyəvi tərkibi, 21 məntəqədə isə atmosfer yağıntılarının kimyəvi tərkibi üzərində monitorinqlər aparılır. Atmosfer yağıntılarının tərkibində aşağıdakı göstəricilər təyin olunur: elektrik keçiriciliyi codluq hidrogen göstəricisi - ph sulfat nitrat ammonium xlor fosfat hidrokarbonat kalsium ionları maqnezium ionları

18 SƏTH SULARININ ÇİRKLƏNMƏSİNİN MONİTORİNQİ

19 Azərbaycan Respublikasında su ehtiyatlarının vəziyyəti Azərbaycan Respublikasının arid iqlimi və yerləşdiyi coğrafi mövqeyi su mənbələrinin imkanlarını məhdudlaşdıran əsas amillərdir. Digər tərəfdən su mənbələrinin davamlı olaraq çirklənməsi bu imkanları əhəmiyyətli dərəcədə azaldır. Çay su ehtiyatlarının ümumi miqdarı- 30,3 km3 Yerli axım- 10,0 km3 (33%) Qonşu ölkələrin ərazilərindən transsərhəd çaylar vasitəsi ilə daxil olan axımın miqdarı- 20, 3 km 3 (67%) Göllərdəşirin su ehtiyatları-0,9km3 Su anbarlarınınhəcmi- 21,4 km 3 Azərbaycan yüksək sustressinə malik olan və mövcud su ehtiyatlarının % istifadə olunan ölkələr sırasına aiddir. Əsas su istehlakçılarından biri kənd təsərrüfatı, o cümlədən suvarma əkinçiliyi, kənd təsərrüfatı və kənd əhalisinin su təchizatı, otlaqların suilə təmin olunmasıdır.

20 Qanunvericilik və metodologiya Səth sularının çirklənmədən mühafizəsi istiqamətində fəaliyyət aşağıda qeyd edilmiş Azərbaycan Respublikasının Qanunları ilə tənzimlənir: Su Məcəlləsinin təsdiq edilməsi haqqında ; Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında.

21 Səth sularının çirklənməsinin monitorinqi şəbəkəsi

22 ÇAYLAR (27) Kür Araz Alazan Balakən çayı Katexçay Kürmükçay Talaçay Əyriçay Ağstafaçay Tovuzçay İori çayı Qoşqarçay Kürəkçay Şəmkirçay Gəncəçay Türyançay Göyçay Qarasuçay Dəmiraparançay Qudyalçay Vəlvələçay Qaraçay Təngərud çayı İstisuçay Qusarçay Lənkərançay Viləşçay Əsas su obyektləri (43) GÖLLƏR (11) Böyükşor Yasamal -1 Qırmızıgöl Masazır Kürdəxanı Bülbülə Hacıhəsən Göygöl Hacıqabul Candargöl Sarısu SU ANBARLARI (4) Mingəçevir Şəmkir Ağstafa Ceyranbatan LİMAN (1) Dəvəçi

23 Suyun təyin olunan kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri

24 TRANSSƏRHƏD ÇAYLARIN ÇİRKLƏNMƏ VƏZİYYƏTİ KÜR ÇAYI Xarakterik çirkləndiricilər: fenollar, mis birləşmələri ARAZ ÇAYI Xarakterik çirkləndiricilər: fenollar, mis birləşmələri, neft, biogen maddələr

25 Göllər

26 Р Səth sularının çirklənmə vəziyyətinə dair informasiya mübadiləsi ЕКОЛОЭИЙА вя ТЯБИИСЯР В ЯТ ЛЯ Р НАЗ ИРЛИЙИ 1. Kür və Araz transsərhəd çayların çirklənmə səviyyəsi haqqında 10 günlük hidrokimyəvi bülleten; 2.Yerüstüsuobyektləri haqqında hidrokimyəvi bülleten. Bülletenlər Respublikanın qərar qəbul edən şəxslərinə, dövlət orqanlarına, aidiyyəti üzrə digər təşkilatlara, KİV-ə təqdim olunur və İnternetdə ( yerləşdirilir жу ил Жандарэюл э. 1 Газах А ь стафачай А р а з А р п Т о ву зча й Эюйчя эюлц а ч К ц р а й - Лабораторийа Эилан ча й Г а н ых (А ла з ан) Ио ри Габырры Йеникянд су анбары З а бу х ч а й - Мцшащидя мянтяг яляри Сярясянэ су анбары Ох чуч а й М инэячевирсу анбары Т яр-т яр Х а чын чай Г арг арча й Щ якяри К юндялянч ай Г у руч ай А р а з Бейляг ан С а м у р А р а з Х Астара К ц р ЧА ЙЛА РЫН ЕКОЛОЪИВЯЗИЙЙЯ ТИ ЩА Г Г ЫНДА ГЫСА МЯЛУМАТ ТЯЩЛЦКЯЛИЧИРКЛЯНМЯ СЯ ВИЙЙЯ СИЩА Г Г ЫНДА ХЯБЯРДАРЛЫГ! Я И З Я З И БАКЫ Н Д Я Бакы шящяри Щ.Ялийев проспекти 50 Тел ( ) Факс ( ) Мцшащидя мянтяг яляри Кцр чайы 1.ШЫХЛЫ-2 мянтягяси Эцржцстанла сярщяддян 6 км сонра, Шыхлыкяндиндян 0,5 км гярбдя, мянсябдян 780 км мясафядя йерляшир. Аьстафачай чайы-г азах ш. 2.Ыкясик: Газах шящяриндян жянуби-гярбдя чирк ли сулар ахыдылан йердян 1 км йух ары. 3.ЫЫКясик: Газах шящяриндян жянубигярбдя чиркли сулар ах ыдылан йердян 0,45 км ашаьы. 4. Аьстафа су анбары. Мусакюй кяндиндян 5 км жянуби-гярбдя. Араз чайы 5.Щорадиз гясябяси. 6.ЫШащсевян кянди 7.Бящрям тяпя

27 TORPAQLARIN ÇİRKLƏNMƏSİNİN MONİTORİNQİ

28 Qanunvericilik və metodologiya Torpaqların çirklənməsinin monitorinqi aşağıda qeyd edilmiş Azərbaycan Respublikasının Qanunları ilə tənzimlənir: «Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında»; «Dövlət torpaq kadastrı, torpaqların monitorinqi və yer quruluşu haqqında».

29 Torpaqlarınçirklənməsinin monitorinqinin əsas istiqamətləri Torpaqların təbii və antropogen təsirlər nəticəsində çirklənməsinin qarşısının alınması məqsədi ilə torpaqlara atılan (axıdılan) tullantılara nəzarətin elmi və qanuni əsaslarla həyata keçirilməsi; Torpaqların çirklənmə səviyyəsi haqqında məlumatların əldə edilməsi, səmərəli istifadə üzrə layihələrin hazırlanması və proqnozların verilməsi.

30 Torpaqların çirklənməsinin monitorinqi şəbəkəsi

31 Torpaqların çirklənməsi üzrə həyata keçirilən monitorinq işləri İri sənaye şəhərlərində yerləşən müəssisələrin ərazi və ətraf torpaqlarının texnogen tullantılar-ağır metallarla çirklənməsi; Neft Qaz Çıxarma İdarələri (NQÇİ) və onlara yaxın ərazilərdə torpaqların neft və neft məhsulları ilə çirklənməsi üzrə həyata keçirilir. Kənd təsərrüfatı torpaqlarının xlorüzvi, fosforüzvi pestisid və herbisidlərlə çirklənməsi üzrə hər il 3 rayon olmaq şərti ilə yaz və payızaylarında keçirilir. Torpaqların bərk sənaye (toksiki) və məişət tullantıları ilə çirklənməsi üzrə respublikanın bütün şəhər və rayonlarından hər ay mütəmadi olaraq məlumatlar daxil olur; Yağıntılardan sonra torpaqların atmosfer çirkləndiriciləri ilə çirklənməsi üzrə monitorinq 21 məntəqədə həyata keçirilir.

32 RADİOAKTİV ÇİRKLƏNMƏNİN MONİTORİNQİ

33 Qanunvericilik və metodologiya Ətraf mühitin radioaktiv çirklənmədən mühafizəsi sahəsində fəaliyyət aşağıda qeyd olunmuş Azərbaycan Respublikasının Qanunları ilə tənzimlənir. Ekoloji təhlükəsizlik haqqında ; Əhalinin radiasiya təhlükəsizliyi haqqında; Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında.

34 Təbii mühitin radiasiya şəraitinə 2 göstərici üzrə nəzarət edilir: təbii radiasiya fonu atmosfer aerozollarının ümumi β-radioaktivliyi.

35 Ятрафмцщитцзря радиоактив чирклянм янин мониторинг шябякяси Балакян З агатала Гах Аьстафа Шяки Газах Товуз Шям кир Нябиаьалы Эянжя Минэячевир Эоранб ой Ханлар Эядябяй Йевлах Дашк ясян Оьуз Гябяля Аьдаш Эюйчай Ужар Ис майыл лы Гусар Губа Аьсу Кцрдям ир Хачмаз Шам ахы Х Дявячи Сийязян Хызы Мярязя Я З Сум гайыт Хырдалан Я Р Маштаьа Бакы Нефтдашла ры Эцндялик мцшащидя мянтяг яляри Фюв г я ладя щаллар цзря мцшащидя мянтягяляри Атмосфер аерозолларында β-радиоактивлик цзря мцшащидя мянтяг яляри Тяртяр З ярдаб Сядяряк Кялбяжяр Аьдам Ханкянди Шуша Лачын Аьжабяди Хожавянд Бейляган Фцзули Газы- мяммяд Жяфя рх ан Сабирабад Ширван Имишли Саатл ы Салйан Д Я Шярур Шащбуз Нахчыван Баб як Жулфа Орду бад Губадлы З янэ илан Жябрайыл Билясувар Нефтч ал а Жялилабад Эюйтяпя Масаллы Йардым лы Лянк яран Лерик Н И З И Астара

36 Azərbaycan Respublikasında radioaktivliyin monitorinqi sahəsində infrastrukturun inkişaf etdirilməsi layihəsi çərçivəsində AEBA tərəfindən Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin iştirakı ilə nüvə texnologiyalarından istifadə edən ölkələrlə sərhəd olan Qazax, Sədərək, Beyləqan, Astara, Quba rayonlarında və Pirallahı adasında meteoroloji stansiyalarda radiasiya fonu üzərində avtomatlaşdırılmış monitorinq nəzarəti sisteminin quraşdırılması təmin edilmişdir.

37 Əhalinin ekoloji cəhətdən təmiz su ilə təminatının yaxşılaşdırılması üzrə tədbirlər 2007-ci ildən başlayaraq ölkə ərazisində mərkəzləşdirilmiş su şəbəkəsi ilə əhatə olunmayan yaşayış məntəqələrində Əhalinin ekoloji cəhətdən təmiz su ilə təminatının yaxşılaşdırılması layihəsi çərçivəsində bu günə qədər 185 kənddə dən artıq əhali ÜST-nin standartlarına uyğun içməli su ilə təmin olunmuşdur və bu işlərhazırda davam etdirilir.

38

39

40

41 Ətraf Mühit üzrə Milli Monitorinq Departamentinin ətraf mühitin vəziyyətinə dair hesabatları

42 Analitik tədqiqat laboratoriyaları Atmosfer havasınınçirklənməsinin monitorinqi laboratoriyası Təbii suların geokimyəvi rejim və çirklənməsinin monitorinqi laboratoriyası Torpaqlarınçirklənməsinin monitorinqi laboratoriyası Atmosfer yağıntılarınınfontərkibinin monitorinqi laboratoriyası Təbii mühitin radioaktivliyinin monitorinqi laboratoriyası Analizlərin müasir kimyəvi mütodlarla işlənməsi və tətbiqi laboratoriyası Qazax analitik tədqiqatlar laboratoriyası Beyləqan analitik tədqiqatlar laboratoriyası

43 Atmosfer havasının çirklənməsinin monitorinqi laboratoriyası Analizlərin yüksək səviyyədə icra olunmasını təmin edən müasir cihaz və avadanlıqlarla («Палладий-3» qaz analizatoru, «КФК-3Ц» Fotoelektrik kolorimetri, «КФК-2» Fotoelektrik kolorimetri, «ВЛР-200» analitik tərəzi, «И- 130» İonomer ilə) təchiz olunub. Təbii suların geokimyəvi rejim və çirklənməsinin monitorinqi laboratoriyası Laboratoriya müasir stasionar və portativ cihazlarla («Мулти 340 И/СЕТ» portatip??? analizatoru, «КЕРН» АЛЖ-220-4М Elektron tərəzi, Turbidimetr«ЩИ-93703», «Ламбда 35»УБ molekulyar spektrometri,«fotoelektrik kolorimetri,«эв-74» İonomeri, «ВЛКТ-500»Texniki tərəzi, «Shafa» Quruducu şkafı, «ДЭ-4-2» akvadistilyatoru, «ЭВ-74» İonomeri) təchiz olunub.

44 Torpaqların çirklənməsinin monitorinqi laboratoriyası Laboratoriya zəruri cihaz və avadanlıqlarla təchiz olunub və ildə qədər analiz yerinə yetirilir. Respublikanın çirklənmiş ərazilərindən götürülmüş torpaq nümunələrinin keyfiyyətinə nəzarəti yerinə yetirmək üçün aşağıdakı analiz metodlarından (infraqırmızı spektrometriya, spektroqrafiya, atom absorbsiya apektrofotometriya, qaz-maye xromatoqrafiya, kolorimetriya, potensiometriya) istifadə olunur.

45 Atmosfer yağıntılarının fon tərkibinin monitorinqi laboratoriyası Laboratoriya «ЭВ-74» ionomeri, «КФК-2» fotoelektrokalorimetri, «Hİ-9033» konduktometri, Çexiya istehsalı olan müasir tipli distillə aparatı ilə təchiz olunub.

46 Təbii mühitin radioaktivliyinin monitorinqi laboratoriyası Laboratoriya ətraf mühitin komponentlərində radioaktiv fonun ölçülməsi üçün müasir cihazlarla (ətraf mühitin β-aktivliyini ölçən «РУБ-01П1» radiometri, γ-aktivliyini ölçən «ДРГ-01Т1» dozimetri, γ və β-aktivliyini ölçən «Atomtex spektrometri») təchiz olunub. Analizlərin müasir kimyəvi metodlarla işlənməsi və tətbiqi laboratoriyası Laboratoriya müasir cihaz və avadanlıqlarla («ИСП-30» spektroqrafı, «МАС-50» spektrofotometri, «АН-2» spektrofotometri, «Газохром 1109» xromatoqrafı,«вариан 400ЭЪ/МС/МС» masspektrometri) təchiz olunub.

47 Qazax analitik tədqiqatlar laboratoriyası Transsərhəd suobyektlərinin aşağıda adları çəkilən müşahidə məntəqələrindən Kür çayı-şıxlı-2 kəndi; Ağstafaçay-Qazax şəhəri; Sandargöl-Sandar kəndi; Tovuzçay-Tovuz şəhəri, Ağstafa su anbarı-musaköy kəndindən su nümunələri götürülərək, fiziki-kimyəvi və hidroloji monitorinq işləri yerinə yetirilir. Laboratoriya müasir stasionar və portativ cihazlarla («УВ-1700» spektrofotometri, portatip «Экотест» potensiometrik cihazı, portativ konduktometr, oksimetr, ph-metr, analitik və texniki tərəzilər, distillə aparatı) təchiz olunub. Beyləqan analitik tədqiqatlar laboratoriyası Transsərhəd su obyektlərinin aşağıda adları çəkilən müşahidə məntəqələrindən- Araz çayı -Horadizqəsəbəsi, Şahsevənkəndi, Bəhrəmtəpə kəndindən su nümunələri götürülərək, fiziki-kimyəvi və hidroloji monitorinq işləri yerinə yetirilir. Laboratoriya müasir stasionar və portativ cihazlarla («УВ-1700» spektrofotometri, portatip «Экотест» potensiometrik cihazı, portativ konduktometr, oksimetr, ph-metr, analitik və texniki tərəzilər, distillə aparatı) təchiz olunub.

48 Avropa İttifaqının TASİS Proqramı üzrə həyata keçirilən Transsərhəd çay idarəçiliyi, Kür çayı üzrə II mərhələ layihəsi çərçivəsində Departamentə Ford Rangers markalı avtomobil, bioloji monitorinqin həyata keçirilməsi üçün avadanlıqlar, portatip cihazlar, məlumatların toplanması və işlənməsi üçün kompüterlər verilmişdir.

49 DİQQƏTİNİZƏ GÖRƏ TƏŞƏKKÜR EDİRƏM!!!