Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας SYLLABUS Ακαδημαϊκό Έτος 2010-2011 Σεπτέμβριος 2010

1. Τίτλος μαθήματος Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας 2. Υπεύθυνος μαθήματος Ελένη Κορνάρου 3. Σκοπός Η Επιδημιολογία είναι βασική επιστήμη της Δημόσιας Υγείας και μελετά την αρρώστια και την υγεία στον πληθυσμό. Σκοπός της Επιδημιολογίας είναι ο έλεγχος και η πρόληψη των ασθενειών μέσω της καταγραφής και αξιολόγησης της κατανομής και της εξέλιξης των ασθενειών στην κοινότητα, καθώς και των παραγόντων που τις διαμορφώνουν και τις επηρεάζουν. Οι Επιδημιολογικές Μέθοδοι είναι απαραίτητες σε κάθε στάδιο οργάνωσης και λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας. Σκοπός του μαθήματος είναι να αναπτύξει την έννοια της επιδημιολογίας σε σχέση με την Πολιτική Υγείας και τις βασικές τεχνικές, που η επιδημιολογία χρησιμοποιεί για να μετρηθούν τα προβλήματα υγείας του πληθυσμού. Η ανάλυση της επιδημιολογικής εικόνας της κοινότητας στοχεύει στην κάλυψη των ιατρικών αναγκών και στη βελτίωση της οργάνωσης και της λειτουργίας των υπηρεσιών υγείας. Η ολοκλήρωση του μαθήματος επιτυγχάνεται με: (α) τη γνώση των βασικών ερευνητικών μεθόδων της αναλυτική επιδημιολογίας (β) τη δυνατότητα σχεδιασμού και εκτέλεσης Επιδημιολογικής Έρευνας (γ) τη δυνατότητα χρησιμοποίησης σύγχρονων εργαλείων αναζήτησης και ανάκτησης σημαντικών επιστημονικών πληροφοριών από το χώρο των βιοϊατρικών επιστημών. Τη δυνατότητα αναζήτησης, εντοπισμού και απόκτησης άμεσα της ζητούμενης επιστημονικής ς, μέσα από τις κατάλληλες βιβλιογραφικές πηγές. (δ) τη δυνατότητα εκτίμησης των ιατρικών αναγκών, μέτρησης και χρησιμοποίησης των υπηρεσιών υγείας, για την εφαρμογή τους στο σχεδιασμό, οργάνωση και λειτουργία του Συστήματος Υγείας. (ε) την κατανόηση των εργαλείων της επιδημιολογίας για το Σχεδιασμό Πολιτικής Υγείας

Λέξεις κλειδιά επιδημιολογία, επιδημιολογικές μέθοδοι, επιδημιολογική έρευνα, πολιτικές υγείας ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Τριχόπουλος Δ. (2002) Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι, και Εφαρμογές, Επιστημονικές Εκδόσεις Γρ. Παρισιανός. b. Κορνάρου Ε., Ρουμελιώτη Α. (2007) Η Δημόσια Υγεία στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Θέματα Επιδημιολογίας Μεθοδολογίας της Έρευνας και Στατιστικής. Ενότητα : Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Έρευνας, Εκδόσεις Παπαζήσης. c. Ανδριώτη Δ., Ρουμελιώτη Α. (2007) Δημογραφία, Δημόσια Υγεία και Πολιτική Υγείας, Παπαζήσης d. Knox E.G. (1979) Epidemiology in Health Care Planning, Oxford Medical Publication, New York. e. C.D.C. (1992) Principles of Epidemiology. An introduction to Applied Epidemiology and Biostatistics, CDC Publications. f. Mausner J., Bahn A. (1985) Epidemiology. An Introductory Text. W.B. Saunders Company 2 nd edition. g. Brown son, R., Petitti, D.B. (1998) Applied Epidemiology. Theory to Practice, Oxford University Press, New York. h. Παπαευαγγέλου Γ., Κατοστάρας Θ. (1996) Βιοστατική και Μεθοδολογία Ερευνάς, Εκδόσεις ΖΗΤΑ, Αθήνα. i. Giesecke J. (2002) Modern infectious disease Epidemiology, Karolinska Institute, Stockholm. j. Fallon L.F., Zgodzinski J.E. (2005) Essentials of Public Health Management, Jones and Bartlett Publishers, Massachusetts. k. Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers, Massachusetts. l. Haynes B.R., Sachett D., Guyatt G., Tugwell P. (2006) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research, Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Kluwer Company, New York. m. Moreira Paulo (2007) Public Health Policy in Action, Book Surge Publishing n. Rothman KJ, Greenland S, Lash TL (2008). Modern Epidemiology 3 rd ed. Rothman KJ, Greenland S, Lash TL eds, Philadelphia: Lippincott Raven.

o. Olsen J., Saracci R., Trichopoulos D.(2001) Teaching Epidemiology: a Guide for Teachers in Epidemiology, Public Health and Clinical Medicine. 2 nd Edition. New York, Oxford University Press. Ηλεκτρονικές διευθύνσεις www.who.int p. www.google.gr q. www.mednet.gr r. www.un.org s. www.euro.who.int/hfadb t. http://epp.eurostat.cec.eu.int u. www.oecd v. www.iom.int w. www.statistics.gr x. http://demography-lab.prd.uth.gr y. http://www.ecdc.eu.int 4. Ενότητες Ενότητα 1 Πρόσθετη ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Αναπτύσσονται: οι βασικές έννοιες, οι σκοποί και στόχοι της Επιδημιολογίας, η συμμετοχή της Επιδημιολογίας στο Σχεδιασμό και την Αξιολόγηση των Υπηρεσιών Υγείας, η χρησιμότητα των Επιδημιολογικών Μεθόδων. Αναφορά και συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων Επιδημιών της εποχής μας. Τριχόπουλος, Δ. (2002) Εισαγωγή στην Επιδημιολογία. Στο: Τριχόπουλος, Δ. Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και Εφαρμογές, Εκδόσεις Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 1-8. Knox, E.G. (1979) Εισαγωγή στην Επιδημιολογία. Στο: Knox E.G. Εpidemiology in Health Care Planning, New York, 1-5. Κορνάρου Ε., Ρουμελιώτη Α. (2007) Η Δημόσια Υγεία στην Πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας. Θέματα Επιδημιολογίας Μεθοδολογίας της Έρευνας και Στατιστικής. Ενότητα : Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Έρευνας, Εκδόσεις Παπαζήσης. Brownson R., Petitti D. (1998) Epidemiology. In: Brownson R. and Petitti D. Applied Epidemiology. Theory to Practice, Oxford University Press, New York. Giesecke J. (2002) Modern infectious disease εpidemiology, Karolinska Institute, Stockholm. Norell E.S. (1995) Workbook of Epidemiology, Oxford University Press, New

York.. Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury, Massachusetts. Ενότητα 2 ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Mελετώνται οι διάφορες έννοιες της Επιδημιολογίας όπως: διασπορά, καθοριστικοί παράγοντες της μόλυνσης, καταστάσεις, γεγονότα, πληθυσμός. Αναπτύσσονται η έννοια της Εφαρμοσμένης Επιδημιολογία, οι χρήσεις της Επιδημιολογίας, οι ορισμοί κρούσματος και οι Επιδημιολογικές μεταβλητές, χρόνος, τόπος, πρόσωπα. Μελετώνται τα ασυνήθιστα χαρακτηριστικά ασθενών, η σύγκριση ομάδων. Προσεγγίζεται η έρευνα των αιτιών και των αποτελεσμάτων. Αναπτύσσεται η συμβολή της επιδημιολογίας στην Πρακτική της Δημόσιας Υγείας: Επιτήρηση Δημόσιας Υγείας, Διερεύνηση των ασθενειών, Αναλυτικές Μελέτες, Αξιολόγηση Προγραμμάτων. Τριχόπουλος, Δ. (2002) Εισαγωγή στην Επιδημιολογία. Στο: Τριχόπουλος, Δ. Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και Εφαρμογές, Εκδόσεις Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 1-8. Mausner J., Bahn A. (1985) Epidemiology. An Introductory Text. W.B. Saunders Company 2 nd edition. CDC (1992) Descriptive Epidemiology. In: CDC (Eds) Principles of Epidemiology. An introduction to Applied Epidemiology and Biostatistics, CDC Publication, 16-34, 40-42. Stroup DF, Berlin JA, Morton SC, et al (2000) Meta-analysis of observational studies in Epidemiology (MOOSE) group. Meta-analysis of observational studies in epidemiology: a proposal for reporting. JAMA; 283:2008-2012 Ενότητα 3 ΜΕΤΡΗΣΗ ΥΓΕΙΑΣ-ΔΕΙΚΤΕΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Αναπτύσσονται οι έννοιες του πληθυσμού και των χαρακτηριστικών του (σύνθεση, πυραμίδες ηλικιών). Παρατίθενται οι πηγές των στοιχείων ελληνικές και ξενόγλωσσες. Γίνεται εκτενής αναφορά τόσο θεωρητική όσο και πρακτική στη χρήση μεθόδων και εργαλείων για τον υπολογισμό των δημογραφικών γεγονότων και φαινομένων που επηρεάζουν τον πληθυσμό (δείκτες νοσηρότητας, θνησιμότητας, αναπαραγωγικότητας), με σκοπό τον καθορισμό κατάλληλων πολιτικών για τη βελτίωση της υγείας του, την αξιολόγηση των παρεχομένων υπηρεσιών και την επιλογή στρατηγικών που θα επιτρέψουν την επίτευξη του ανωτέρω στόχου. Ανδριώτη Δ., Ρουμελιώτη Α (2007) Δημογραφία, Δημόσια Υγεία και Πολιτική Υγείας. Εκδόσεις Παπαζήση Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος. (1997) Στατιστική Κοινωνικής Πρόνοιας και Υγιεινής. Διαχρονικές σειρές, ΕΣΥΕ, Αθήνα.

Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος (2008) Στατιστική Επετηρίδα της Ελλάδος 2007, ΕΣΥΕ, Αθήνα. Παπαδάκης Μ., Τσίμπος Κλ. (2004) Δημογραφική Ανάλυση: Αρχές, Μέθοδοι, Υποδείγματα. Σταμούλης, Αθήνα. Παπαευαγγέλου Γ., Τσίμπος Κ. (1993) Ιατρική Δημογραφία και Οικογενειακός Προγραμματισμός. Εκδόσεις Βήτα, Αθήνα. Ταπεινός Γ.-Φ. (2002) Δημογραφία, Μετάφραση Καυκιάς Γ., Κοτζαμάνης Β. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Βόλος. Τριχόπουλος Δ. (2002) Επιδημιολογία: αρχές, μέθοδοι, εφαρμογές, Παρισιάνος Αθήνα. Eurostat (2008) Population Data, EU Luxemburg. World Health Organization (2003) World Health Report 2003. accessed 23 May 2005 www.who.int/whr/2003/ WHO, Geneva. World Health Organization (2008) European Health for all Database http://www.euro.who.int/hfadb European Office, Copenhagen. Ενότητα 4 Ενότητα 5 ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ, ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Ανάπτυξη της Προοπτικής έρευνας ως προς τα: χαρακτηριστικά, Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα. Διαμόρφωση συγκρινόμενων ομάδων. Στοιχεία Προοπτικής Έρευνας. Μέγεθος δείγματος. Πηγή δεδομένων. Ανάλυση Στοιχείων. Αιτιολογικοί Δείκτες. Πλασματικές συσχετίσεις. Ερμηνεία ευρημάτων Ανάπτυξη της Αναδρομικής έρευνας ως προς τα: χαρακτηριστικά. Πλεονεκτήματα-Μειονεκτήματα. Επιλογή ασθενών και μαρτύρων. Εξομοίωση. Ερμηνεία Ευρημάτων Τριχόπουλος, Δ. (2002) Προοπτικές Ερευνες, Αναδρομικές Έρευνες. Στο: Τριχόπουλος Δ. (2002) Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και Εφαρμογές, Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 176-195, 196-233. Giesecke J. (2002) Modern Infectious Disease Epidemiology, Karolinska Institute, Armold Publishers, Stockholm. z. Κορνάρου Ε., Ρουμελιώτη Α. (2007) Η Δημόσια Υγεία στην Πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας. Θέματα Επιδημιολογίας Μεθοδολογίας της Έρευνας και Στατιστικής. Ενότητα : Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Έρευνας, Εκδόσεις Παπαζήσης. Heller RF, Dobson AJ, Attia J, Page J. (2002) Impact numbers: measures of risk factor impact on the whole population from case-control and cohort studies. J Epidemiol Community Health; 56:606-610. Olson SH, Voigt LF, Begg CB, Weiss NS. (2002) Reporting participation in case-control studies. Epidemiology; 13:123-126. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ι Στην πράξη, ο τρόπος σχεδιασμού και πραγματοποίησης μιας έρευνας. Διαμόρφωση ερευνητικού πρωτοκόλλου. Προετοιμασία συλλογής πληροφοριών. Διαθέσιμα στοιχεία-προσωπικές παρατηρήσεις. Συλλογή στοιχείων- Ερωτηματολόγιο. Επεξεργασία-Ανάλυση στοιχείων. Αποτελέσματα- Συμπεράσματα. Δημοσίευση Μελέτης Τριχόπουλος, Δ. (2002) Πραγμάτωση μιας περιγραφικής Επιδημιολογικής Έρευνας. Στο: Τριχόπουλος Δ. Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και

Εφαρμογές, Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 52-70. Haynes B.R., Sachett D., Guyatt G., Tugwell P. (2006) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research, Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Kluwer Company, New York. Παπαευαγγέλου Γ. και Κατοστάρας Θ.(1996) Βιοστατιστική και Μεθοδολογία Έρευνας, Εκδόσεις ΖΗΤΑ, Αθήνα, 229-265. Κορνάρου Ε., Ρουμελιώτη Α. (2007) Η Δημόσια Υγεία στην Πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας. Θέματα Επιδημιολογίας Μεθοδολογίας της Έρευνας και Στατιστικής. Ενότητα : Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Έρευνας, Εκδόσεις Παπαζήσης. Soskone CL, Andruchow JE, Racciopi F.(2007) Developing, Conducting and Disseminating Epidemiological Research: from theory to practice. Program UN.,WHO. Ενότητα 6 Ενότητα 7 Ενότητα 8 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΙ Προετοιμασία Συλλογής Πληροφοριών. Διαμόρφωση Ερωτηματολογίου Στην πράξη, οι τεχνικές δημιουργίας ενός ερωτηματολογίου. Τρόποι συλλογής πληροφοριών. Τύποι Ερωτηματολογίων. Δημιουργία ερωτηματολογίου. Είδη ερωτήσεων και απαντήσεων. Έλεγχος, Εμφάνιση. Norell S. (1995) As asking the right questions. In: Norell S. Workbook of Epidemiology, Oxford University Press, New York, 42-53. Haynes B.R., Sachett D., Guyatt G., Tugwell P. (2006) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research. Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Kluwer Company, New York. Κορνάρου Ε., Ρουμελιώτη Α. (2007) Η Δημόσια Υγεία στην Πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας. Θέματα Επιδημιολογίας Μεθοδολογίας της Έρευνας και Στατιστικής. Ενότητα : Μεθοδολογία Επιδημιολογικής Έρευνας, Εκδόσεις Παπαζήσης. Galobardes B., Lynch J., Davey Smith G.(2007) Measuring socioeconomic position in health research. Br Med Bull; 81-82:21-37. ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΜΕΣΑ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΜΕ ΤΗ ΒΟΗΘΕΙΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ Στην πράξη - χρησιμοποίηση σύγχρονων εργαλείων αναζήτησης και ανάκτησης σημαντικών επιστημονικών πληροφοριών από το χώρο των βιοιατρικών επιστημών. ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ-CASE STUDIES Παρουσίαση Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Επιδημιολογικής έρευνας με στόχο την αποτύπωση της υπάρχουσας κατάστασης για τη διαμόρφωση Πολιτικής Υγείας Ενότητα 9 Έρευνες του Τομέα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ Παρουσιάζονται η σωστή διαμόρφωση και προετοιμασία ενός επιστημονικού ερευνητικού πρωτόκολλου βασισμένο σε αποδεκτά πρότυπα των διεθνών

επιστημονικών κέντρων ερευνών και της. Αναπτύσσονται οι σωστοί τρόποι παρουσίασης, γραφής, μελέτης, κλπ., με έμφαση στα βασικά βήματα του πρωτοκόλλου όπως οι σκοποί/στόχοι, μεθοδολογία, ανάλυση και αξιολόγηση S. R. Cummings et al (2006, 3 rd Edition). Designing Clinical Research: An Epidemiologic Approach. Lippincott Williams & Wilkins Publishers. W. Ahrens and I. Pigeot (ed.) (2005). Handbook of Epidemiology. Springer. R. B. Hayes, et al (2005). Clinical Epidemiology: How to do Clinical Practice Research. Lippincott. G.D. Friedman (2003, 5 th Edition). Primer of Epidemiology. McGraw-Hill Companies. Pan American Health Organization (2003). Guide for Writing a Research Protocol. PAHO -WHO. Marianne Mallia (2008). How to Write a Scientific Manuscript. PowerPoint Presentation at Texas Heart Institute, Texas, USA Theresa M. Fulton (2004) Writing a Scientific Proposal. PowerPoint Presentation Marie Diop (2006). How to Write a Good Scientific Proposal. PowerPoint Presentation, ESA-SURE Project within the EU 6 th Framework Programme Kevin O Brien and Jean Wright (2002). How to Write a Protocol. Journal of Orthodontics, Vol. 29, No. 1, 58-61. Janice R. Matthews and Robert W. Matthews (2007, 3 rd Edition). Successful Scientific Writing: A Step-by-Step Guide for the Biological and Medical Scie Cambridge University Press. Chunhua Weng, David W. McDonald and John H. Gennari (2004). A Collaborative Clinical Trial Protocol Writing System. University of Washing Allan Steckler and Laura Linnan (Editors) (2002). Process Evaluation for Pub Helath Interventions and Research. Jossey-Bass Ενότητα 10 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ Ανάπτυξη της Ιατρικής της Κοινότητας. και της Ιατρικής της Δημόσιας Υγείας. Μέτρηση της ασθένειας και των Ιατρικών αναγκών. Τρόποι παρατήρησης καταστάσεων και γεγονότων. Εκτίμηση Ιατρικών Αναγκών. Δείκτες νοσηρότητας και θνησιμότητας. Εθνικά-Τοπικά προβλήματα Υγείας. Ομάδες υψηλού κινδύνου. Διαχρονικές εξελίξεις, καθορισμός προτεραιοτήτων κατά τον προγραμματισμό των υπηρεσιών υγείας. Τριχόπουλος, Δ. (2002) Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας. Στο: Τριχόπουλος Δ. Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και Εφαρμογές, Επιστημονικές Εκδόσεις Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 368-378. Case studies Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers, Massachusetts. Malin N., Wilmot S., Manthorpe J. (2002) Key concepts and debates in health and social policy, Open University Press, Philadelphia. Roberts M., Hsiao W., Berman P., Reich M. (2004) Getting health reform

Πρόσθετη Πρόσθετη right - A guide to improving performance and equity. Oxford University Press, New York. Evans T., Whitehead M., Diderichsen F., Bhuiya A, Wirth M. (2001) Challenging inequities in health, Oxford University Press, Oxford. Levin P. (1997) Making Social Policy. The mechanisms of government and politics, and how to investigate them. Open University Press, London. Smith R., Beaglehole R., Woodward D., Drager N. (2003) Global public goods for health. Health economic and public health perspectives, Oxford University Press, Oxford. Bardach E. (2000) A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving. Chatham House Publishers, London. Keleher H., Murphy B. (Eds) (2004) Understanding Health - a Determinants Approach, Oxford University Press, South Melbourne, Victoria. WHO (2002) Investment for Health: a Discussion of the Role of Economic and Social Determinants, WHO, Copenhagen, Europe. Haynes B.R., Sachett D., Guyatt G., Tugwell P. (2006) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research. Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Kluwer Company, New York. ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΖΗΤΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Φανερή-κρυφή ζήτηση. Εκτίμηση της αναμενόμενης Ζήτησης Υπηρεσιών Υγείας. Eξέταση της λειτουργίας των Υπηρεσιών Υγείας σύμφωνα με τις ανάγκες, τη ζήτηση και τη χρησιμοποίηση τους. Πρωτογενής Φροντίδα Υγείας, Εξωτερικά Ιατρεία, Νοσοκομειακή Περίθαλψη. Τριχόπουλος Δ. (2002) Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας. Στο: Τριχόπουλος Δ. Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και Εφαρμογές, Επιστημονικές Εκδόσεις Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 378-379. Case studies Walt G. (2000) Health Policy. An Introduction to Process and Power. Zed Books Ltd, London. Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers, Sudbary, Massachusetts. Malin N., Wilmot S., Manthorpe J. (2002) Key concepts and debates in health and social policy, Open University Press, Philadelphia. Roberts M., Hsiao W., Berman P., Reich M. (2004) Getting Health Reform Right, A guide to improving performance and equity, Oxford University Press, New York. Evans T., Whitehead M., Diderichsen F., Bhuiya A, Wirth M. (2001) Challenging inequities in health, Oxford University Press, Oxford. Levin P. (1997) Making Social Policy. The mechanisms of Government and Politics, and how to Investigate them, Open University Press, London. Smith R., Beaglehole R., Woodward D., Drager N. (2003) Global Public Goods for Health. Health Economic and Public Health Perspective, Oxford University Press, Oxford. Bardach E. (2000) A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving. Chatham House Publishers, London. Keleher H., Murphy B. (Eds) (2004) Understanding Health, a Determinants Approach, Oxford University Press, South Melbourne, Victoria. WHO (2002) Investment for Health: a Discussion of the Role of Economic and

Social Determinants, WHO, Europe. Haynes B.R., Sachett D., Guyatt G., Tugwell P. (2006) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research. Lippincott Williams and Wilkins, A Wolters Kluwer Company, New York. Ενότητα 11 Πρόσθετη Ενότητα 12 ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Αναπτύσσονται η Πρωτογενής-Ανοικτή Περίθαλψη, η Νοσοκομειακή Περίθαλψη. Οι Δείκτες Χρησιμοποίησης Νοσοκομειακών Υπηρεσιών. Τριχόπουλος, Δ. (2002) Επιδημιολογικές Μέθοδοι και Υπηρεσίες Υγείας. Στο: Τριχόπουλος, Δ. Επιδημιολογία, Αρχές, Μέθοδοι και Εφαρμογές, Επιστημονικές Εκδόσεις Γρ. Παρισιάνος, Αθήνα, 380-385. Case studies. Walt G. (2000). Health Policy. An Introduction to Process and Power, Zed Books Ltd, London. Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury, Massachusetts. Malin N., Wilmot S., Manthorpe J. (2002) Key concepts and debates in health and social policy, Open University press, Philadelphia. Roberts M., Hsiao W., Berman P., Reich M. (2004) Getting Health Reform Right, A guide to improving performance and equity, Oxford University Press, New York. Evans T., Whitehead M., Diderichsen F., Bhuiya A, Wirth M. (2001) Challenging inequities in health, Oxford University Press, Oxford. Levin P. (1997) Making Social Policy. The mechanisms of Government and Politics, and how to Investigate them. Open University Press, London. Smith R., Beaglehole R., Woodward D., Drager N. (2003) Global Public Goods for Health. Health Economic and Public Health Perspective, Oxford University Press, Oxford. Bardach E. (2000) A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving. Chatham House Publishers, London. Keleher H., Murphy B. (Eds) (2004) Understanding Health, A Determinants Approach, Oxford University Press, South Melbourne, Victoria. WHO (2002) Investment for Health: a Discussion of the Role of Economic and Social Determinants, WHO, Copenhagen, Europe. Haynes B.R., Sachett D., Guyatt G., Tugwell P. (2006) Clinical Epidemiology. How to Do Clinical Practice Research, Lippincott Williams and Wilkins,A Wolters Kluwer Company, New York. ΣΤΑΔΙΑ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Ανάλυση προβλημάτων στις Υπηρεσίες Υγείας. Στόχοι και προτεραιότητες. Λήψη αποφάσεων μεταξύ εναλλακτικών σχεδίων. Λειτουργικό σχέδιο (κατανομή πόρων, χρονοδιάγραμμα κλπ). Εφαρμογή- Αξιολόγηση Knox, E.G. (1979) The planning process. In: Knox E.G. Epidemiology in Health Care Planning, Oxford Medical Publication, New York, 12-22. Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers,Sudburym,Massachusetts. Malin N., Wilmot S., Manthorpe J. (2002) Key concepts and debates in

Πρόσθετη health and social policy, Open University Press, Philadelphia. Roberts M., Hsiao W., Berman P., Reich M. (2004) Getting Health Reform Right, A guide to improving performance and equity, Oxford University Press, New York. Evans T., Whitehead M., Diderichsen F., Bhuiya A, Wirth M. (2001) Challenging inequities in health, Oxford University Press, Oxford. Levin P. (1997) Making Social Policy. The mechanisms of Government and Politics, and how to Investigate them, Open University Press, London. Smith R., Beaglehole R., Woodward D., Drager N. (2003) Global Public Goods for Health. Health Economic and Public Health Perspective, Oxford University Press, Oxford. Bardach E. (2000) A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving. Chatham House Publishers, London. Keleher H.and Murphy B. (Eds) (2004) Understanding Health, a Determinants Approach, Oxford University Press, South Melbourne, Victoria. Ενότητα 13 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ Η Επιδημιολογία ως βασικό επιστημονικό εργαλείο της πολίτικης υγείας παρέχει δεδομένα για τον σωστό σχεδιασμό, σωστή κατεύθυνση και σωστή εφαρμογή των δράσεων για την δημόσια υγεία. Οι Στρατηγικής Yγείας διαμορφώνονται βάσει του εντοπισμού των προβλημάτων και των αναγκών υγείας, της σωστής κατανομής των πόρων και της αξιολόγησης των εναλλακτικών προγραμμάτων, στα οποία χρησιμοποιούνται σαν αρχές η ισότητα, η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των δραστηριοτήτων της υγείας. Walt G. (2000) Health Policy. An Introduction to Process and Power, Zed Books Ltd, London. Turnock J.B. (2004) Public Health. What it is and how it works, Jones and Bartlett Publishers, Sudbury, Massachusetts. Malin N., Wilmot S., Manthorpe J. (2002) Key concepts and debates in health and social policy, Open University Press, Philadelphia. Roberts M., Hsiao W., Berman P., Reich M. (2004) Getting Health Reform Right, A guide to improving performance and equity, Oxford University Press, New York. Evans T., Whitehead M., Diderichsen F., Bhuiya A, Wirth M. (2001) Challenging inequities in health, Oxford University Press, London. Levin P. (1997) Making Social Policy. The mechanisms of Government and Politics, and how to Investigate them, Open University Press, London. Smith R., Beaglehole R., Woodward D., Drager N. (2003) Global Public Goods for Health. Health Economic and Public Health Perspectives, Oxford University Press, Oxford. Bardach E. (2000) A Practical Guide for Policy Analysis: The Eightfold Path to More Effective Problem Solving, Chatham House Publishers, London. Keleher H., Murphy B. (2004) Understanding Health, a Determinants Approach, Oxford University Press, (South Melbourne, Victoria. WHO (2002) Investment for Health: a Discussion of the Role of Economic and Social Determinants, WHO, Europe. Lawrence W. Green and Marshall W. Kreuer (2005). Health Program Planning: An Educational and Ecological Approach (4 th Edition). McGraw-Hill

Companies. Madison Powers and Ruth Faden (2006). Social Justice: The Moral Foundations of Public Health and Health Policy. Oxford University Press Paulo K. Moreira (2007). Public Health Policy in Action: Framework for a New Rhetoric of Persuasion. BookSurge Publishing.