ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΑΝΟΥΡΓΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ

ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ 1. Εισαγωγή στις προβλέψεις ζήτησης 2. Αναγκαιότητα προβλέψεων 3. Προβλέψεις και ζήτηση (οριζόντια, συστηματική, κυκλική, εποχική, τυχαία ζήτηση) 4.Παραγοντες που επηρεάζουν την ζήτηση 5. Σχεδιασμός του συστήματος πρόβλεψης (Τι πρέπει να προβλεφθεί, Ποιου είδους τεχνική πρέπει να χρησιμοποιηθεί, τι είδους λογισμικό και υλικό θα χρησιμοποιηθεί) 6. Ποιοτικές μέθοδοι κρίσης (Εκτιμήσεις πωλητών, Γνώμες στελεχών ή άλλων ειδικών, Ανάλυση αγοράς, μέθοδος των δελφών) 7. Μαθηματικές τεχνικές προβλέψεων (Ανάλυση παλινδρόμησης, Χρονοσειρές) 8. Χρονοσειρές (Απλή ή αφελής πρόβλεψη, Μέθοδος κινητού μέσου όρου, μέθοδος σταθμικού μέσου όρου, εκθετική μέθοδος) 9. Σφάλματα προβλέψεων

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΖΗΤΗΣΗΣ Ως πρόβλεψη ορίζεται η μελλοντική σκιαγράφηση μελλοντικών γεγονότων που επηρεάζουν τα σχέδια ανάπτυξης μιας εταιρίας. Οι προβλέψεις ως διαδικασία περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ακρίβεια των τιμών των παραμέτρων που σχετίζονται με τα εκάστοτε πλάνα. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ: Μαθηματικά μοντέλα Ποιοτικές μεθόδους Συνδυασμός μαθηματικών μοντέλων και ποιοτικών μεθόδων

ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ 1. Συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες 2. Ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας 3. Οι νέες μορφές ανταγωνισμού στην αγορά Συνθέτουν ένα πολύπλοκο τοπίο και η διαδικασία των προβλέψεων αποτελεί κομβικό σημείο στην στρατηγική ανάπτυξη μιας εταιρίας ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ 1. Καταγραφή των υπαρχόντων πόρων 2. Προσδιορίζει τις ανάγκες σε ένα ή περισσότερους τομείς Οι ακριβείς προβλέψεις επιτρέπουν την αξιοποίηση του μεγαλύτερου ποσοστού δυνατοτήτων σε υλικό και ανθρώπινο προσωπικό, συμβάλλουν στην ελαχιστοποίηση του χρόνου παραγωγής των προϊόντων, μειώνουν τα αποθέματα και συνεπώς τα κόστη

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗ Η πρόβλεψη της ζήτησης προϊόντων υπηρεσιών μιας εταιρίας είναι σημαντική στη διαμόρφωση της στρατηγικής και των τακτικών αποφάσεων. Πέντε κατηγορίες ζήτησης μπορούμε να διακρίνουμε ανάλογα με το γράφημα (προφίλ) που προκύπτει από την παράσταση στο καρτεσιανό επίπεδο των παρατηρήσεών της. 1. Οριζόντια ζήτηση 2. Συστηματική ζήτηση 3. Εποχική ζήτηση 4. Κυκλική ζήτηση 5. Τυχαία ζήτηση

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΖΗΤΗΣΗ Όλες οι παρατηρήσεις έχουν τιμές πολύ κοντά στο μέσο μ, όπου το μ θεωρείται σταθερό καθ όλη τη διάρκεια που παρατηρούμε τη ζήτηση και καταγράφουμε τις τιμές. (Γενικά όλες οι τιμές βρίσκονται σε ένα διάστημα (-ε, +ε)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Οι παρατηρήσεις αυξάνονται ή μειώνονται με τον ίδιο περίπου τρόπο, κάθε φορά γι αυτό μιλάμε για συστηματική τάση αύξησης ή συστηματική τάση μείωσης.

ΕΠΟΧΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ζήτηση προϊόντων ή υπηρεσιών εξαρτάται από τη χρονική περίοδο. Οι παρατηρήσεις είναι επαναλαμβανόμενες με αυξομειώσεις στις τιμές τους και εξαρτώνται από την χρονική περίοδο, το μήνα, την εβδομάδα, την ημέρα. Παράδειγμα: Ζήτηση χριστουγεννιάτικων ειδών τον μήνα Δεκέμβριο σε σχέση με τους υπόλοιπους μήνες.

ΚΥΚΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Κυκλική ή λιγότερο προβλέψιμη ζήτηση. Σε αυτήν την περίπτωση παρατηρείται βαθμιαία αύξηση ή μείωση της ζήτησης σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους, π.χ. χρόνια ή δεκαετίες

ΤΥΧΑΙΑ ΖΗΤΗΣΗ Πρόκειται για την ζήτηση που δεν ακολουθεί κανένα κανόνα και δεν μπορούμε να καθορίσουμε από την αρχή τους παράγοντες που θα την επηρεάσουν.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΖΗΤΗΣΗ Η ζήτηση επηρεάζεται από εσωτερικούς αλλά και εξωτερικούς παράγοντες. Α.ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Έχουν να κάνουν με το πολιτικοοικονομικό πλαίσιο που επικρατεί τόσο σε παγκόσμιο όσο και στο εσωτερικό μιας χώρας. 1.Πολιτικοοικονομικό πλαίσιο 2. Η οικονομία της αγοράς, 3. Το νομοθετικό πλαίσιο, 4. Ρυθμίσεις σε σχέση με την παραγωγή και διακίνηση, ανταγωνισμός, 5. Ύπαρξη νέων, ανταγωνιστικών ή συμπληρωματικών προϊόντων, διαφήμιση. Β. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Παράγοντες που προέρχονται από την ίδια την εταιρία. 1. Τιμή 2. Ποιότητα 3. Διαφήμιση, τρόπος παρουσίασης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του προϊόντος ή των υπηρεσιών

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Πριν από τη χρήση τεχνικών για τις προβλέψεις θα πρέπει η διοίκηση της εταιρίας να απαντήσει σε τρία βασικά ερωτήματα: 1. Τι ακριβώς θέλει να προβλέψει 2. Ποιου είδους τεχνική πρέπει να χρησιμοποιηθεί 3. Τι είδους λογισμικό θα χρησιμοποιηθεί.

Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΒΛΕΦΘΕΙ ΟΜΑΔΕΣ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΕΣΟΔΑ

ΠΟΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ ΔΥΟ ΕΙΔΗ ΚΑΤΗΓΟΡΙΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ Α. ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ Εκτιμήσεις στελεχιακού δυναμικού γύρω από τα χαρακτηριστικά την ποιότητα και την τιμή πώλησης Β. ΠΟΣΟΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Β1. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Χρησιμοποιούν ιστορικά στοιχεία για ανεξάρτητες μεταβλητές π.χ. ο ανταγωνισμός, οι οικονομικές συνθήκες μιας χώρας, Β2. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Ανάλυση χρονοσειρών

ΤΙ ΕΙΔΟΥΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟ ΘΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΕΙ 1. ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΑ ΧΕΙΡΩΝΑΚΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Επιλογή από το χρήση της τεχνικής πρόβλεψης και προσδιορίζει και τις παραμέτρους. 2. ΗΜΙΑΥΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Επιλογή από το χρήστη της τεχνικής πρόβλεψης αλλά οι παράμετροι προσδιορίζονται από το λογισμικό πακέτο 3. ΑΥΤΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Το σύστημα επιλέγει την τεχνική πρόβλεψης και τις παραμέτρους.

ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΡΙΣΗΣ ΟΙ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΌΤΑΝ: 1.Εμφανίζεται ένα προϊόν οπότε δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία για να αντλήσουμε πληροφορίες. 2.Η ορθότητα των αποτελεσμάτων που προκύπτουν από μαθηματικά μοντέλα θα πρέπει να εξεταστεί ΟΙ ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΕΣ ΠΟΙΟΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΡΙΣΗΣ ΕΊΝΑΙ: 1. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΠΩΛΗΤΩΝ 2. ΓΝΩΜΕΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Η ΑΛΛΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΓΟΡΑΣ 4. ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

1. ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΠΩΛΗΤΩΝ Οι εκτιμήσεις των πωλητών έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα (και για την ποσότητα παραγωγής και για τα αποθέματα). 1.Έρχονται σε επαφή με τους πελάτες (γνωρίζουν τις προτιμήσεις τους). 2.Δραστηριοποιούνται σε διαφορετικές περιοχές (εξασφαλίζουν μια σφαιρική εικόνα). ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: 1. Ακρίβεια ανάλογα με την ψυχοσύνθεση τους (Κάποιοι είναι υπερβολικά αισιόδοξοι και κάποιοι αρκετά απαισιόδοξοι). 1. Αξιοπιστία Λόγο του στόχου τους να πουλήσουν κάποιες φορές δυσκολεύονται να κατανοήσουν με ακρίβεια τι θέλουν οι αγοραστές.

2. ΓΝΩΜΕΣ ΣΤΕΛΕΧΩΝ Η ΑΛΛΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ Απόψεις, η εμπειρία και οι εξειδικευμένες γνώσεις είναι παράγοντες που βοηθούν την σύνθεση μιας πρόβλεψης. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: 1. Χρόνος ολοκλήρωσης μιας τέτοιας έρευνας 2. Ψυχοσύνθεση (Κάποιοι είναι υπερβολικά αισιόδοξοι και κάποιοι αρκετά απαισιόδοξοι).

3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΓΟΡΑΣ Η έρευνα αγοράς αποτελεί μια συστηματική προσέγγιση καθορισμού αξιόπιστων προβλέψεων. Μια έρευνα αγοράς χρειάζεται: 1. Ερωτηματολόγια που προσφέρουν πληροφορία για οικονομικά και δημογραφικά στοιχεία και καταγράφουν προϊόντα που ενδιαφέρουν τους καταναλωτές. 2. Καθορισμό του τρόπου συλλογής των απαντήσεων τηλεφωνικά ή ταχυδρομικά. 3. Περιοχή διεξαγωγής της έρευνας 4. Επεξεργασία των δεδομένων με τη χρήση στατιστικών μεθόδων. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: 1. Παροχή αποτελεσμάτων που έχουν αξιοπιστία για μικρό χρονικό διάστημα. 2. Μικρό ποσοστό απάντησης στα ερωτηματολόγια.

4. ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ Μέθοδος παρόμοια με την μέθοδο της «Γνώμης των ειδικών» με την διαφορά ότι διατηρείται η ανωνυμία των συμμετεχόντων και συμμετέχουν και άτομα πέραν της εταιρίας. Απαιτείται η ύπαρξη συντονιστή που θα θέσει ερωτήματα και θα συλλέξει εκτιμήσεις. ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Μεγάλη χρονική διάρκεια

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ 1. ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ 2. ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ Την χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να εξετάζουμε την σχέση που υπάρχει ανάμεσα σε δύο ή περισσότερες μεταβλητές. Μας δίνει πληροφορίες για το πώς μια μεταβλητή σχετίζεται με μια άλλη ή και περισσότερες και μας δίνει την εξίσωση της γραμμικής παλινδρόμησης που επιτρέπει τον υπολογισμό της άγνωστης μεταβλητής αν οι τιμές των υπολοίπων είναι γνωστές. ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ Η μεταβλητή που εκφράζεται ως γραμμικός συνδυασμός των υπολοίπων ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΗ

ΤΟ ΑΠΛΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΩΝ ΔΥΟ ΜΕΤΑΒΛΗΤΩΝ Έστω ότι έχουμε δύο μεταβλητές Χ και Υ και θέλουμε να βρούμε τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Η Υ είναι η εξαρτημένη μεταβλητή και η Χ ανεξάρτητη μεταβλητή. Το απλό μοντέλο της ανάλυσης παλινδρόμησης η εξαρτημένη Υ είναι συνάρτηση της ανεξάρτητης μεταβλητής Χ και η μεταξύ τους σχέση είναι μια ευθεία γραμμή που δίνεται από τη σχέση: Υ= α+βχ Όπου : Υ=εξαρτημένη μεταβλητή Χ= ανεξάρτητη μεταβλητή α= σταθερά β=η κλίση της ευθείας

ΧΡΟΝΟΣΕΙΡΕΣ Στηρίζονται προκειμένου να επιτύχουν οι προβλέψεις για την εξαρτημένη μεταβλητή, σε ιστορικά στοιχεία (και όχι σε ανεξάρτητες μεταβλητές όπως η μέθοδος της παλινδρόμησης). Η λογική των χρονοσειρών βασίζεται στην παραδοχή ότι η ζήτηση ακολουθεί την ίδια πορεία στο παρελθόν και μέλλον.

ΑΠΛΗ Η ΑΦΕΛΗΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗ Θεωρεί ότι η ζήτηση της επόμενης περιόδου θα είναι ίση με την ζήτηση αυτής της περιόδου. Αν η ζήτηση αυτής της περιόδου είναι 150 μονάδες, και την επόμενη περίοδο θα είναι 150 μονάδες. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ: Μικρό κόστος Απλότητα ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Δεν λαμβάνει υπόψη της τις εποχικές μεταβολές ή άλλες αλλαγές από τυχαίους παράγοντες.

ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΓΙΑ: 1. Εκτίμηση της μέσης ζήτησης 2. Την ελαχιστοποίηση των επιδράσεων τυχαίων παραμέτρων ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ Ft+1= D t + D t 1 + D t 2 + + D t n+1 n Όπου: Dt = Πραγματική ζήτηση περιόδου t n= συνολικός αριθμός περιόδων στο μέσο όρο Ft+1= πρόβλεψη ζήτησης για περίοδο t+1

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Υπολογίστε τη μέση πρόβλεψη για την ποσότητα ενός φαρμάκου που θα χρειαστεί την τέταρτη εβδομάδα, αν για τις τρεις πρώτες εβδομάδες η ζήτηση ήταν αυτή που φαίνεται στον πίνακα. Αν ο πραγματικός αριθμός των ασθενών για την τέταρτη εβδομάδα είναι 415, ποια θα είναι η πρόβλεψη για την πέμπτη εβδομάδα? ΛΥΣΗ F4= 411+380+400 =397 H πρόβλεψη της ζήτησης του φαρμάκου για την 4 εβδομάδα 3 = 402 Για την πρόβλεψη της ζήτησης την 5 η εβδομάδα F5= 415+411+380 3 Οπότε η πρόβλεψη της ζήτησης για την Πέμπτη εβδομάδα είναι 402.

ΣΤΑΘΜΙΚΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ (Ι) Σε αντίθεση με το απλό κινητό μέσο που δίνει το ίδιο βάρος σε κάθε παρατήρηση, ο σταθμισμένος κινητός μέσος παρέχει την δυνατότητα στάθμισης κάθε ιστορικού στοιχείου με διαφορετικό βάρος. Ο κινητός μέσος με βάρη υπολογίζεται σύμφωνα με τον παρακάτω τύπο: Ft= w1 Dt-1 + w2 Dt-2+ w3 Dt-3 Όπου: n = ο αριθμός των περιόδων στην πρόβλεψη Dt-i = πραγματική ζήτηση της περιόδου t-i Wi = το βάρος για την περίοδο t-i

ΣΤΑΘΜΙΚΟΣ ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ (ΙΙ) ΠΡΟΣΟΧΗ: Το άθροισμα των επιμέρους τιμών βαρύτητας πρέπει να είναι 1 Δηλαδή t i=1 =1 wi Πλεονεκτήματα μεθόδου Δίνει έμφαση στην πιο πρόσφατη χρονική περίοδο Μειονεκτήματα μεθόδου Η μέθοδος παρουσιάζει κάποιες αποκλείσεις επειδή βασίζεται αποκλειστικά σε ιστορικά στοιχεία

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Παρατηρήθηκε ότι τα ειδικά βάρη για τις ζητήσεις του προηγούμενου παραδείγματος είναι: Η μέση προβλεπόμενη ζήτηση προκύπτει: Ft= w1 Dt-1 + w2 Dt-2+ w3 Dt-3 F4 = 0,70 X 411 +0,20 X 380 +0,10 X400= 403,7 404 ασθενείς

ΜΕΘΟΔΟΣ ΚΙΝΗΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ vs ΣΤΑΘΜΙΚΟΥ ΜΕΣΟΥ ΟΡΟΥ Ενώ στη μέθοδο του κινητού μέσου όρου κάθε παρατήρηση (ζήτηση) έχει την ίδια βαρύτητα 1/n στον υπολογισμό της μέσης ζήτησης, στην μέθοδο του σταθμικού μέσου όρου η παρατήρηση της ζήτησης κάθε προηγούμενης περιόδου έχει διαφορετική συνεισφορά.

ΕΚΘΕΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Η εκθετική μέθοδος είναι μια εξελεγμένη μορφή της μεθόδου του σταθμικού μέσου όρου η οποία υπολογίζει τη μέση ζήτηση δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στις πρόσφατες χρονικές περιόδους. Αντιθέτως με τις προηγούμενες μεθόδους που χρειάζονταν n παρατηρήσεις, εδώ χρειάζονται 3 στοιχεία: 1. Η πρόβλεψη της περιόδου (t-1) 2. Η ζήτηση αυτής της περιόδου (t) 3. Ένας συντελεστής που παίρνει τιμές από το 0 έως 1 Ft+1= α Χ (ζήτηση τρέχουσας περιόδου)+ (1-α) (Πρόβλεψη προηγούμενης περιόδου). =α X D t +(1-α) X Ft ή.. Ft+1 =Ft + α (Dt-Ft).

ΕΚΘΕΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Ft+1 =Ft + α (Dt-Ft) Από αυτή της εξίσωση φαίνεται ότι η πρόβλεψη της επόμενης περιόδου υπολογίζεται από την πρόβλεψη της περιόδου t και το εκτιμώμενο σφάλμα αυτής. Οι τιμές του α Μεγάλη τιμή α σημαίνει ότι μεγαλύτερο βάρος δίνεται στις πιο πρόσφατες χρονικές περιόδους, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη ευελιξία των προβλέψεων στις αλλαγές της ζήτησης κάθε περιόδου και μεγαλύτερη ακρίβεια στον υπολογισμό της μέσης ζήτησης της εξεταζόμενης περιόδου. Μικρή τιμή α σημαίνει ότι η ζήτηση των προηγούμενων περιόδων αντιμετωπίζεται ενιαία και άρα, πιο συντηρητικές προβλέψεις επιτυγχάνονται.

ΕΠΟΧΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ Όταν η ζήτηση ενός προϊόντος εμφανίζει έντονη εποχικότητα, δηλαδή εξαρτάται από την εποχή. Ακολουθώντας την εποχική μέθοδο πρόβλεψης μπορούμε να υπολογίσουμε την ζήτηση για την αντίστοιχη επόμενη χρονική περίοδο. Ακολουθούμε τα ακόλουθα βήματα: 1. Για κάθε χρόνο υπολογίζεται η μέση ζήτηση για κάθε εποχή. (η ετήσια ζήτηση διαιρείται με τον αριθμό των εποχών). 2. Για κάθε χρόνο η πραγματική ζήτηση για κάθε εποχή διαιρείται με τη μέση ζήτηση ανά εποχή. 3. Για μια εποχή από n χρόνια υπολογίζεται η μέση ζήτηση ανά εποχή και βρίσκεται η μέση ζήτηση ανά εποχή και βρίσκεται ο μέσος όρος του δείκτη. 4. Πραγματοποιούνται προβλέψεις για την αντίστοιχη εποχή της επόμενης χρονιάς.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Μια εταιρία καθαρισμού χαλιών χρειάζεται τριμηνιαία πρόβλεψη για τον αριθμό των πελατών που περιμένει τον επόμενο χρόνο. Η ζήτηση είναι εποχική με μέγιστο στο τρίτο τρίμηνο και ελάχιστο στο πρώτο. Η τριμηνιαία ζήτηση των τεσσάρων προηγούμενων χρόνων δίνεται στον παρακάτω πίνακα: Προβλέψτε τη ζήτηση για κάθε τρίμηνο του 5 ου χρόνου, δεδομένης της εκτίμησης του στελεχιακού δυναμικού της εταιρίας ότι 2.600 πελάτες θα ζητήσουν τις υπηρεσίες της εταιρίας την 5 η χρονιά.

Λ Υ Σ Η Βήμα 1 Ο : Ο μέσος όρος πελατών για κάθε εποχή είναι: Έτος 1 ο : 1000/4= 250 Έτος 2 ο : 1200/4=300 Έτος 3 ο : 1800/4= 450 Έτος 4 ο :2200/4= 550 Βήμα 2 ο : Οι εποχικοί δείκτες είναι: Τρίμηνο Έτος 1 Έτος 2 Έτος 3 Έτος 4 1 45/250 = 0,18 70/300 = 0,22 100/450=0,22 100/550=0,18 2 335 / 250 = 1,34 370/300= 1,23 585/450=1,30 725/550=1,32 3 520/250 = 2,08 590/300= 1,97 830/450=1,84 1160/550=2,11 4 100/250 = 0,40 170/300=0,57 285/450=0,63 215/550=0,39 Σύνολο 1000 1200 1000 2200

Βήμα 3 ο : Η μεταβολή στους εποχικού δείκτες οφείλονται σε τυχαίες παραμέτρους που παίζουν ρόλο στη ζήτηση. Γι αυτό το λόγο υπολογίζουμε το μέσο εποχικό δείκτη για τα τέσσερα χρόνια Βήμα 4 ο : Από την αύξηση των πελατών τον πέμπτο χρόνο (εκτίμηση) σε 2600 Προκύπτει ότι: Η εκτιμώμενη ζήτηση για κάθε τρίμηνο τον πέμπτο χρόνο θα είναι 2600/4=650 πελάτες. Τρίμηνο Μέση ζήτηση ανά εποχή 1 (0,18+0,23+0,22+0,18) / 4 = 0,20 Τρίμηνο Εκτιμώμενη ζήτηση 2 (1,34+ 1,23 + 1,30 + 1,32) / 4 =1,30 3 (2,08 + 1,97 + 1,84 + 2,11) / 4 = 2,00 4 (0,40 + 0,57 + 0,63 + 0,39) / 4 = 0,50 1 650Χ 0,20=130 2 650 Χ 1,30 = 845 3 650 Χ 2,00 = 1300 4 650 Χ 0,50 = 325

ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ Οι προβλέψεις, τις περισσότερες φορές παρουσιάζουν σφάλματα. Ως σφάλμα ορίζεται η διαφορά ανάμεσα στην πρόβλεψη και στην πραγματική ζήτηση για μια δεδομένη χρονική περίοδο. Εt= Dt Ft Όπου: Εt = το σφάλμα πρόβλεψης για την περίοδο t Dt = η πραγματική ζήτηση για την περίοδο t Ft = η πρόβλεψη για την περίοδο t Τα σφάλματα των προβλέψεων διακρίνονται σε: Στατιστικά σφάλματα ως αποτέλεσμα παράλειψης παραγόντων όπως η συστηματική μεταβολή στη ζήτηση, η εποχικότητα κ.α. Τυχαία σφάλματα που οφείλονται σε μη προβλέψιμους παράγοντες που επηρεάζουν τη ζήτηση. Στόχος είναι η επιλογή της μεθόδου που δίνει το μικρότερο σφάλμα.