Γνώση του εαυτού μας Self awareness Η αυτογνωσία αναφέρεται σε: Συναισθήματα Σκέψεις Ενδιαφέροντα Ισχυρά & αδύνατα σημεία Αξίες Ικανότητες Στόχους Δεξιότητες Προτιμητέο στιλ επικοινωνίας 1
Γνώση του εαυτού μας σημαίνει: να γνωρίζουμε τα κίνητρά μας, τις προτιμήσεις μας και την προσωπικότητά μας & να κατανοούμε πώς αυτοί οι παράγοντες επηρεάζουν την κρίση μας, τις αποφάσεις μας και την αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους ανθρώπους Η γνώση του εαυτού μας είναι το «σημείο εκκίνησης» γιατηνεπιτυχίαμας στον εργασιακό χώρο!! 2
Οφέλη αυτογνωσίας: Κατανοούμε τον εαυτό μας σε σχέση με τους άλλους Είμαστεσεθέσηνα«σχεδιάσουμε» και να ακολουθήσουμε ένα πλάνο προσωπικής βελτίωσης Είμαστεσεθέσηναθέσουμερεαλιστικούς προσωπικούς και επαγγελματικούς στόχους Αναπτύσσουμε καλύτερες σχέσεις με τους άλλους Οφέλη αυτογνωσίας(2): Κατανοούμε καλύτερα την έννοια της διαφορετικότητας Διοικούμε άλλους ανθρώπους πιο αποτελεσματικά Αυξάνουμε τη δική μας αποδοτικότητα Οι μάνατζερ που έχουν γνώση του εαυτού τους γίνονται αντιληπτοί ως πιο ικανοί και το προσωπικό τους τούς εμπιστεύεται πιο εύκολα 3
Managers & Αυτογνωσία: 1. κατανοούν καλύτερα τους άλλους 2. κερδίζουν πιο εύκολα την εμπιστοσύνη των άλλων και σε μεγαλύτερο βαθμό 3. θεωρούνται, κατά συνέπεια, πιο ικανοί 4. επειδή κατανοούν τους άλλους μειώνονται οι πιθανότητες για σύγκρουση 5. είναι πιο ανοιχτοί στο feedback και κάνουν θετικές τροποποιήσεις στη συμπεριφορά τους To lead or attempt to lead without first having knowledge of self is foolhardy and sure to disaster and defeat. Machiavelli 4
Πώς να γνωρίσουμε τον εαυτό μας; Το πρώτο βήμα για να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας είναι να εντοπίσουμε και να αναγνωρίσουμε τα ισχυρά και τα αδύνατα σημεία μας, τις στάσεις μας (attitudes), τις αξίες και τις αντιλήψεις μας Τρόποι/μέσα αύξησης της αυτογνωσίας: Feedback από τους άλλους Αυτόαποκάλυψη Διαφορετικές εμπειρίες Γνώση του εαυτού μας Ανάλυση του εαυτού μας Συμπεριφορά Παρακίνηση Τρόπος σκέψης Τρόπος δράσης Αλληλεπίδραση Προσωπικότητα Χαρακτηριστικά Στάσεις Αντιλήψεις Στερεότυπα Επιλεκτική αντίληψη Προσδοκίες Ενδιαφέροντα 5
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ (Behavior): Ο τρόπος με τον οποίο ενεργούμε/ ο τρόπος δράσης μας Η συμπεριφορά μας επηρεάζεται από: συναισθήματα κρίσεις πιστεύω κίνητρα ανάγκες εμπειρίες απόψεις για τους άλλους Κίνητρα (motives): Αυτό που μας ωθεί προς μία συγκεκριμένη δράση/ επιλογή. Π.χ. τι μας παρακινεί να κάνουμε καλή δουλειά; 6
Τρόπος σκέψης (mode of thinking): O τρόπος με τον οποίο επεξεργαζόμαστε τις ποικίλες πληροφορίες που λαμβάνει ο εγκέφαλός μας Π.χ. επεξεργαζόμαστε τις πληροφορίες σιωπηλά ή τιςσυζητάμεμεάλλους; Τρόπος δράσης (mode of acting): Tο πώς ενεργούμε σε μια δεδομένη κατάσταση Αν ξέρουμε πώς, κατανοούμε τις εναλλακτικές που έχουμε όταν προκύπτουν συγκεκριμένα περιστατικά. Π.χ. αν κάποιος μας προσβάλει, αντιδρούμεμεθυμόή σιωπηλά εξετάζουμε τις επιλογές μας πριν ενεργήσουμε; 7
Τρόπος αλληλεπίδρασης (interacting): Ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε με τους άλλους και μοιραζόμαστε μαζί τους τις ιδέες μας, τις απόψεις και τα συναισθήματά μας. Π.χ. Με ποιους νιώθουμε άνετα να συνεργαστούμε; Με μικρές ή μεγάλες ομάδες; Ήμήπωςπροτιμάμενα δουλεύουμε μόνοι μας; Πώς μιλάμε στους άλλους; Πώς δουλεύουμε με τους άλλους; ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ (Personality): Τα χαρακτηριστικά, οι τάσεις/ κλίσεις και οι διαθέσεις (temperaments) μας τα οποία είναι σχετικά σταθερά/ δεν μεταβάλλονται και τα οποία έχουν διαμορφωθεί από κληρονομικούς, αλλά και κοινωνικούς, πολιτιστικούς και περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Προσοχή! Μπορούν να τροποποιηθούν μέσω της εκπαίδευσης, των εμπειριών και της συνειδητής προσπάθειας για αλλαγή. 8
ΣΤΑΣΕΙΣ (Attitudes): Οτρόποςπουθαεπιλέξουμε για το πώς θα σκεφτούμε και πώς θα νιώσουμε (για ένα συγκεκριμένο γεγονός/ κατάσταση). Τα συναισθήματα που επιλέγουμε καθορίζουν τη στάση μας και αυτή αντανακλάται στη συμπεριφορά μας. Οι στάσεις μας πηγάζουν από τους γονείς μας, τους φίλους μας, τους συναδέλφους μας, την κοινωνία και τις εμπειρίες μας. Είναι πιο εύκολο να επηρεαστούν και να αλλάξουν απ ότι η συμπεριφορά μας ή οι αξίες μας. Οι στάσεις μας επηρεάζουν τους γύρω μας. Π.χ. Οι στάσεις μας καθορίζουν αν σκεφτόμαστε θετικά και αν παίρνουμε τον έλεγχο της κατάστασης στα χέρια μας ή, αντίθετα, αν νιώθουμε αβοήθητοι. ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ (Perceptions): H διαδικασία με την οποία συλλέγουμε πληροφορίες (μέσω των αισθήσεών μας) και τους αποδίδουμε νόημα Η αντίληψη διαφέρει από άτομο σε άτομο, γιατοίδιογεγονός. Οι αντιλήψεις μας για κάτι μπορούν να αλλάξουν αν λάβουμε νέες πληροφορίες. Σχηματίζουν την πραγματικότητα για εμάς. 9
Στερεότυπα (stereotypes): Tο ναβγάζουμε συμπεράσματα (ή να κάνουμε υποθέσεις) για ένα άτομο ή ομάδα, βάσει γενικότερων κρίσεων, παρά βάσει γεγονότων ή ακόμα και χωρίς να έχουμε αρκετές πληροφορίες, ακόμη και με καθόλου πληροφορίες. Επιλεκτική αντίληψη (selective perception): Ερμηνεύοντας τις πληροφορίες για νόημα και ακρίβεια, και απορρίπτοντας αυτές που είναι απειλητικές ή άσχετες. Απορροφούμε τις πληροφορίες που νομίζουμε ότι θέλουμε ή νομίζουμε ότι μπορούμε να χειριστούμε. Η επιλεκτική αντίληψη μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην επικοινωνία μας με τους άλλους. Αντί λοιπόν να «κατεβάζουμε ρολά» αυτομάτως στις πληροφορίες με τις οποίες διαφωνούμε, είναι καλύτερο να έχουμε ανοιχτό μυαλό και να είμαστε ανοιχτοί σε νέες πληροφορίες, πριν σχηματίσουμε οριστικά τις αντιλήψεις μας. 10
Προβολή (Projection): Η «απόδοση» των στάσεων, χαρακτηριστικών ή μειονεκτημάτων μαςστουςάλλους. Π.χ. κάποιος που λέει ψέματα, ίσως πιστεύει ότι και οι άλλοι άνθρωποι λένε ψέματα. Το να πιστεύει αυτό, επιβεβαιώνει τις απόψεις του για το πώς νομίζει ότι είναι τα πράγματα. Προσδοκίες (Expectations): Διαμορφώνοντας μία άποψη για το πώς θα θέλαμε να εξελιχθεί ένα γεγονός, μία κατάσταση ή να ενεργήσει ένα άτομο ή να σκεφτεί. Τείνουμε να αντιλαμβανόμαστε, επιλέγουμε, ερμηνεύουμε πληροφορίες ανάλογα με το πώς προσδοκούμε να εμφανιστούν. Π.χ. προσπερνούμε τα λάθη σε ένα κείμενο που έχουμε γράψει εμείς, επειδή ξέρουμε τι εννοούμε (τι θέλαμε να πούμε) και έτσι το αντιλαμβανόμαστε ως σωστό. 11
Αντιλήψεις των άλλων Η αυτογνωσία διαμορφώνεται επίσης και από το αν κατανοούμε τον τρόπο που οι άλλοι μας βλέπουν, αλλά και πώς διαμορφώνονται οι απόψεις των άλλων για εμάς. Βλέποντας τους εαυτούς μας μέσα από τα μάτια των άλλων, μπορούμε να εντοπίσουμε τι να βελτιώσουμε, αλλά και ποια είναι τα ισχυρά μας σημεία. Αυτό-αποκάλυψη (Self-disclosure): Tο να μοιραζόμαστε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες μας με άλλους, μιλώντας μαζί τους. Είναι σημείο-κλειδίγιαναβελτιώσουμετην αυτογνωσία μας. Εκφράζοντας ρητώς τις αντιλήψεις μας, επιβεβαιώνουμε τα πιστεύω μας και την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας. 12
Το παράθυρο JoHari ΕΓΩ Το μέρος του εαυτού μου που είναι γνωστό σε εμένα. Το μέρος του εαυτού μου που είναι άγνωστο σε εμένα. ΑΛΛΟΙ Το μέρος του εαυτού μου που είναι γνωστό στους άλλους ΓΝΩΣΤΟΣ ΕΑΥΤΟΣ Open Self ΤΥΦΛΟΣ ΕΑΥΤΟΣ Blind Self Το μέρος του εαυτού μου που είναι άγνωστο στους άλλους. ΚΡΥΦΟΣ ΕΑΥΤΟΣ Concealed Self ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΕΑΥΤΟΣ Unconscious Self 13