ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 1301 «ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ε ΕΞΑΜΗΝΟΥ» 9η ιάλεξη: «Αµοιβές - Ποινές» ρ. Χασάνδρα Μαρία, Λέκτορας
Θέµατα που θα αναλυθούν Χρήση αµοιβών και ποινών στο µάθηµα της φυσικής αγωγής Είδη αµοιβών και ποινών Έπαινοι Λογική συνέπεια αντί ποινών
ΓΙΑΤΙ Οι αµοιβές και οι ποινές χρησιµοποιούνται για να κατευθύνουν συµπεριφορές Τι άλλο κατευθύνει την συµπεριφορά µας; Τα κίνητρα χωρίζονται σε εσωτερικά και εξωτερικά Ποια κίνητρα συµπεριφοράς είναι καλύτερα; Γιατί; Ποιοι παράγοντες που επηρεάζουν την εσωτερική παρακίνηση;
Πως οι αµοιβές επηρεάζουν την εσωτερική παρακίνηση Τύποι αµοιβών στην φυσική αγωγή Πως επηρεάζουν οι ποινές την εσωτερική παρακίνηση Υποδείξεις για την αύξηση της εσωτερική παρακίνησης
Οι αµοιβές και οι ποινές στερούν από τα παιδιά το να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις και να είναι υπεύθυνα για την συµπεριφορά τους.
Αµοιβές Τρόπος αναγνώρισης της εργασίας των µαθητών Η φιλοσοφία χρήσης των αµοιβών σε ένα σχολείο πρέπει να είναι κοινή, αν άλλο τρόπο χρησιµοποιούν οι δάσκαλοι στην τάξη, άλλο οι γυµναστές και άλλο το σχολείο τότε αυτή η ασυνέπεια δηµιουργεί προβλήµατα.
Προσοχή στο είδος των αµοιβών π.χ. Σε µαθητές που δινόταν αµοιβή (πίτσες) για όσο περισσότερα βιβλία διαβάσουν από την βιβλιοθήκη του σχολείου, παρατηρήθηκε οι µαθητές να επιλέγουν άσχετα από τα ενδιαφέροντα τους βιβλία και σαν κριτήριο είχαν τα µικρότερα και ευκολότερα.
Είναι σηµαντικό σε µια τάξη ή σε ένα σχολείο να αµείβονται παιδιά για διαφορετικούς λόγους: π.χ. Ο καλύτερος σε κάθε άθληµα, ή δραστηριότητα, οκαλύτεροςστοfair play, ο καλύτερος διαιτητής, κλπ. Γιανααποφευχθείνααµείβονται πάντα οι ίδιοι.
Πότε και γιατί αµείβουµε? Για να αυξήσουµε την πιθανότητα να επαναληφθεί η συµπεριφοράστοίδιοτοάτοµο, Γιαναπαρακινήσουµε και τους άλλους που βλέπουν να µιµηθούν αυτή την συµπεριφορά, και Γιαναπληροφορήσουµετοάτοµο για την απόδοσή του. ώστε παραδείγµατα
Bandura (1986): εν είναι η αµοιβή αυτή καθ' εαυτή που είναι σηµαντική αλλά το πιστεύω του ατόµου για σχετικά µετις συνέπειες της πράξης-συµπεριφοράς. π.χ. Οι αµοιβές παρακινούν γιατί αναµένεται ότι αν συµπεριφερθούν έτσι θα ανταµειφθούν. Βλέποντας κάποιο πρότυπο να αµείβεται κάνουν το ίδιο.
Πως αµείβουµε? Όταν αµείβουµε τουςµαθητές για τον χρόνο που ξόδεψαν δουλεύοντας ανεξάρτητα µε τοπόσοκαλάταπήγαντότε µπορεί να µειώσουµε την αρχικά υψηλή παρακίνηση. Επίσης δεν πρέπει να αµείβουµε την συµµετοχή. Γιατί; Π.Χ. ;
Έπαινοι (Good & Brophy 1987) Απλός και ευθύς, σε φυσικό τόνο χωρίς θεατρινισµούς Συγκεκριµένοσχόλιογιααυτότοοποίο έκανε καλό µε έµφαση στην προσπάθεια και την επιµονή, και όχι την ικανότητα Χρησιµοποίησε ποικιλία επαίνων όχι συνεχώς το ίδιο
Σε πλήρη συνέπεια η λεκτική µετηνµη λεκτική συµπεριφορά του καθηγητή Όχι γενικότητες. Όχι µετηνµορφή κοµπλιµέντου Ιδιαιτέρως
Είδη αµοιβών βαθµοί, προνόµια, τιµητικές διακρίσεις, ελεύθερη ώρα, πόντοι-βαθµοί, αντικείµενα
Ποινές Μαθητές και καθηγητές διαφωνούν για το ποια µέθοδος είναι πιο αποτελεσµατική στην αντιµετώπιση των αρνητικών συµπεριφορών. Είδη ποινών: Λεκτική (κριτική) Ναι όταν είναι καλά διατυπωµένη π.χ. συγκρίνεται: "Με απογοήτευσες, ξέρω ότι µπορείς να τα πας καλύτερα" µε "Με απογοήτευσες, µάλλον δεν θα τα καταφέρεις ποτέ". Οι επιπτώσεις της χρήσης της άσκησης σαν µέσο ποινής "Πάρε 10 κάµψεις"
Χρήση "λογικής συνέπειας" (Mathina Carkci) Βήµατα για εφαρµογή της µεθόδου "λογικής συνέπειας" 1. ώσε επιλογές και δέξου την απόφαση του παιδιού ακόµα και αν δεν συµφωνείς 2. Χρησιµοποίησε φιλικό τόνο για να δείξεις καλή πρόθεση 3. ιαβεβαίωσε τα παιδιά ότι µπορούν να ξαναδοκιµάσουν αργότερα 4. Αν η αρνητική συµπεριφορά επαναληφθεί µεγάλωσε τον χρόνο που πρέπει να παρέλθει πριν το παιδί ξαναδοκιµάσει
Πλεονεκτήµατα Απαιτεί από το παιδί να είναι υπεύθυνο για την συµπεριφορά του Επιτρέπει στο παιδί να µάθει από την φυσική-λογική τάξη του κόσµου (π.χ. αν δεν φάει θα πεινάσει, αν κλωτσήσει την µπάλα προς το παράθυρο θα σπάσει το τζάµι)
Πλεονεκτήµατα Επιτρέπει στο παιδί να µάθει από την πραγµατικότητα του κοινωνικού κόσµου (π.χ. αν δεν σηκωθεί νωρίς, θα αργήσει στο σχολείο και θα πάρει απουσία). Για να είναι αποτελεσµατική πρέπει το παιδί να θεωρεί λογικές και πιθανές τις συνέπειες (προτιµότερο είναι να τις βρίσκει µόνο του και όχι να του τις λέµε εµείς)
Οδηγίες Οσκοπόςαυτήςτηςτεχνικήςείναινα παρακινήσει το παιδί να παίρνει µόνο του υπεύθυνες αποφάσεις για την συµπεριφορά του και όχι να το υποχρεώνουµε να υποταχθεί. Είναι αποτελεσµατική µόνο όταν αποφεύγεται να έχετε κρυφά κίνητρα για νίκη ή έλεγχο Να είστε ταυτόχρονα σταθεροί-αυστηροί και καλοπροαίρετοι. Σταθεροί στην συµπεριφορά σας και καλοπροαίρετοι στον τρόπο που παρουσιάζεται τις επιλογές.
Οδηγίες Κάθε φορά που κάνεις κάτι για τα παιδιά που µπορούν να το κάνουν µόνα τους, τους αφαιρείται µέρος από τον αυτοσεβασµό τους και την αυτό-υπευθυνότητά τους. Απόφευγε τις φωνές, φασαρίες, καυγάδες, υποδηλώνουν έλλειψη σεβασµού προς τα παιδιά
Οδηγίες Ούτε όµως και να τα παρατάς, υποδηλώνει έλλειψη σεβασµού προς τον εαυτό σου είξε υποµονή χρειάζεται χρόνος για να έχεις αποτέλεσµα
ιαφορές µεταξύ ποινών και "λογικής συνέπειας" Ποινή Απαιτεί υπακοή Σχετίζεται µε απειλή φανερή ή κρυφή Εστιάζεται στο παρελθόν Υπονοεί ότι το παιδί είναι κακό Σπάνια έχει άµεση σχέση µε την αρνητική συµπεριφορά Επιδεικνύει την δύναµη αυτού που την επιβάλλει Λογική συνέπεια Αφήνει επιλογές Βασίζεται στην καλή θέληση και όχι στην αντεκδίκηση Εστιάζεται στο παρόν και την µελλοντική συµπεριφορά εν αφήνει υπονοούµενα για την ηθική του παιδιού Σχετίζεται πάντα και λογικά µε την αρνητική συµπεριφορά Εκφράζει την απρόσωπη πραγµατικότητα της κοινωνικής τάξης
Παραδείγµατα για εφαρµογή Φτιάξτε µια λίστα µε επαίνους για τους µαθητές Φτιάξτε µια λίστα µε αµοιβές για τους µαθητές
Θέµα για συζήτηση ή µελέτη Στα µαθήµατα που εφαρµόζετε έχετε χρησιµοποιήσει ποινές ή αµοιβές? Πως έχουν λειτουργήσει?
Σχετική βιβλιογραφία Βασική Βιβλιογραφία Good, T.L., & Brophy, J.E. (1987). Motivation. In T. Good & J. Brophy, Eds., Looking in classrooms (4th ed.), 173-215. New York, NY: Harper & Row. Πρόσθετη Βιβλιογραφία Ridley, D.S., & Walther, B. (1995). Creating responsible learners: The role of a positive classroom environment. Washington, D.C.: American Psychological Association. Lavay, B.W., French, R., & Henderson H. L. (1997). Positive behavior management strategies for physical educators. Champaign ILL: Human Kinetics.
Επίλογος Οι αµοιβές και οι ποινές πρέπει να χρησιµοποιούνται µε µέτρο στη διδασκαλία γιατί µειώνουν την αυτό-κατεύθυνση και υπευθυνότητα των µαθητών.