Ο κίνδυνος θρόμβωσης ή ο κίνδυνος αιμορραγίας καθοδηγεί την απόφαση για αντιπηκτική αγωγή στους ηλικιωμένους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή; Aποτελέσματα της μελέτης RAFTING A. Πιπιλής, Δ. Φαρμάκης, Σ. Kαλιαμπάκος, Ι. Γουδέβενος, Ι. Λεκάκης εκ μέρους όλων των ερευνητών RAFTING 35 ο Πανελλήνιο Καρδιολογικό Συνέδριο Αθήνα, 23-25 Οκτωβρίου 2014
Μελέτη RAFTING (Registry of Atrial Fibrillation To Investigate implementation of New Guidelines) H μελέτη υποστηρίχθηκε οικονομικά από την Βoehringer Ingelheim Ellas
Εισαγωγή Οι τρέχουσες Κατευθυντήριες Οδηγίες συστήνουν αντιπηκτική αγωγή σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) και υψηλό κίνδυνο θρομβοεμβολής. Οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται μετά από υπολογισμό του εμβολικού κινδύνου χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα συστήματα βαθμολόγησης (CHA 2 DS 2 VASc). Οι ασθενείς ηλικίας 75 ετών έχουν CHA 2 DS 2 VASc σκορ εξ ορισμού >2 που επιβάλλει την χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής. Ο κίνδυνος αιμορραγίας λαμβάνεται επίσης υπόψη στις αποφάσεις
Σκοπός Να μελετηθεί η συχνότητα χορήγησης αντιπηκτικής αγωγής στους ηλικιωμένους ασθενείς από τον θεράποντα ιατρό σε μια αντιπροσωπευτική πανελλήνια καταγραφή ασθενών με ΚΜ Να εξετασθεί εάν η κλινική απόφαση χορήγησης αντιπηκτικής αγωγής βασίζεται κυρίως στον θρομβωτικό ή στον αιμορραγικό κίνδυνο ώστε Να προταθούν τρόποι βέλτιστης εφαρμογής των κατευθυντηρίων συστάσεων
Μέθοδοι Η μελέτη RAFTING ήταν μια προοπτική καταγραφή ασθενών με ΚΜ της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας από Ιαν 2010 έως Ιαν 2011 Επελέγησαν 31 νοσοκομεία αντιπροσωπευτικά όλων των γεωγραφικών περιοχών της χώρας τα οποία συνέβαλαν με προκαθορισμένο αριθμό ασθενών Εισήχθησαν διαδοχικοί ασθενείς με ΚΜ κατά την εισαγωγή τους στα ΤΕΠ για οποιαδήποτε αιτία, ώστε η αγωγή τους να αντιπροσωπεύει την τρέχουσα αγωγή εκτός νοσοκομείου
2 11
Γεωγραφική κατανομή ασθενών % συνολικού πληθυσμού
Ασθενείς 1127 ασθενείς με ΚΜ 320 ασθενείς: πρωτοεμφανιζόμενη ΚΜ 807 ασθενείς με ήδη διαγνωσμένη ΚΜ 342 ασθενείς 75 ετών με ΚΜ Σε Αντιπηκτική αγωγή Χωρίς Αντιπηκτική αγωγή 207 (61%) 135 (39%) Ομάδα Α Ομάδα Β
Κλινικά χαρακτηριστικά ασθενών (1) Ομ. A (n=207) (ΑΑ) Ομ. B (n= 135) (Χωρίς ΑΑ) τιμή p Ηλικία 81±4 83±5 0.001 Θήλυ φύλο 56% 57% ns Υπέρταση 80% 79% ns Διαβήτης 31% 25% ns Νεφρική ανεπάρκεια 15% 15% ns Ελκοπάθεια 8% 7% ns Πτώσεις-συγκοπή 17% 12% ns Aλκοόλ (>μέτρια) 6% 9% ns Στεφανιαία νόσος 30% 30% ns Ασπιρίνη 8% 42% 0.001 Κλοπιδογρέλη 2% 41% 0.001
Κλινικά χαρακτηριστικά ασθενών (2) Ομ. A (n=207) (ΑΑ) Ομ. B (n= 135) (Χωρίς ΑΑ) τιμή p Ιστορικό ΑΕΕ 16% 17% ns Ιστορικό αιμορραγίας 19% 11% 0.098 Παροξυσμική ΚΜ 31% 40% 0.098 Τροποπ. HASBLED 2.3±0.8 2.3±0.8 ns CHADS 2 score 2.9±1.1 2.9±1.1 ns CHA 2 DS 2 VASc 4.9±1.4 4.8±1.5 ns Τροποποιημένο ΗASBLED=HASBLED χωρίς την παράμετρο ΑSA και δυσκολία INR
Kατανομή ασθενών με βάση το CHA 2 DS 2 VASc
Kατανομή ασθενών με βάση το τροπ. HASBLED
Ποσοστό ασθενών σε Αντιπηκτική αγωγή ανάλογα με αιμορραγικό ή θρομβωτικό κίνδυνο p=0.78 p=0.065
Ποσοστό ασθενών σε Αντιπηκτική αγωγή ανάλογα με αιμορραγικό και θρομβωτικό κίνδυνο Mod HASBLED 0-2 Mod HASBLED >2 CHA 2 DS 2 VASc 2-4 CHA 2 DS 2 VASc >4
Ποσοστό ασθενών σε Αντιπηκτική αγωγή ανάλογα με αιμορραγικό και θρομβωτικό κίνδυνο Mod HASBLED 0-2 Mod HASBLED >2 CHA 2 DS 2 VASc 2-4 CHA 2 DS 2 VASc >4 Υ
Ποσοστό ασθενών σε Αντιπηκτική αγωγή ανάλογα με αιμορραγικό και θρομβωτικό κίνδυνο Mod HASBLED 0-2 Mod HASBLED >2 p CHA 2 DS 2 VASc 2-4 CHA 2 DS 2 VASc >4 66/113 (58%) 16/37 (43%) ns 65/101 (64%) 60/91 (66%) ns p αλληλεξάρτησης <0.001
Συμπεράσματα Σε αυτή την πανελλήνια καταγραφή οι ηλικιωμένοι ασθενείς με ΚΜ λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή σε ποσοστό 61% Η απόφαση για χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής φαίνεται να εξαρτάται περισσότερο από τον θρομβωτικό παρά από τον αιμορραγικό κίνδυνο Ομως, ο υψηλός αιμορραγικός κίνδυνος περιορίζει την χρήση αντιπηκτικής αγωγής, ενώ ο χαμηλός δεν την αυξάνει Σε εθνικό επίπεδο, η ευρύτερη εφαρμογή συστημάτων εκτίμησης του αιμορραγικού κινδύνου θα μπορούσε να αυξήσει την χρήση αντιπηκτικής αγωγής σε ασθενείς με υπολογιζόμενο χαμηλό κίνδυνο αιμορραγίας
Ερευνητές RAFTING Πρόεδροι ΕΚΕ Γ. Παρχαρίδης Β. Πυργάκης Οργανωτική ομάδα Ι. Λεκάκης A. Πιπιλής Ι. Γουδέβενος M.Aναστασίου-Nανά A. Aντωνίου Δ. Φαρμάκης Αθήνα E. Ρεπάσσος A. Mανώλης K. Kυφνίδης Γ. Μαρκάτος Β. Λέζος M. Βλασσιάδου Δ. Κρεμαστινός Σ. Γαϊτάνη Ι. Παπαδάκης Γ. Χατζηγιαννίδης Δ. Ρίχτερ N. Παπαμιχαήλ Χ. Φούρλας Χ. Kοσσυβάκης Σ. Kαλιαμπάκος E. Παπαστεριάδης Π. Mάργος T. Ξυδάς A. Aναστασόπουλος A. Λάζαρης N. Σουβαλιώτης K. Λιάγκας Γ. Kαζιάνης Π. Οικονομόπουλος E. Πιτταράς Χ. Oλύμπιος K. Kεραμιδά Μακεδονία/Θράκη Β. Βασιλικός Σ. Παρασκευαϊδης Γ. Σταυρόπουλος Γ. Ντάκος Σ. Kωνσταντινίδης Δ. Στάκος Π. Kίκας E. Kαραπατσούδη K.Kαραλή A. Iωαννίδης Χ. Λιόλιος T. Kώτσης Σ Μπακαίμη K. Oυζουνίδης Δ. Συμεωνίδης N. Kαμπουρίδης Δ. Αντωνιάδης A. Γκότσης I.Kερασίδου A. Ρισγκιτς E. Γιδάρης Γ. Koυρτίδης I. Βογιατζής A. Σιδηρόπουλος A. Πίττας Δυτική Ελλάδα N. Koλιόπουλος I. Χριστοδούλου A. Χρήστου N. Γράψας Γ. Tριανταφυλλίδης Γ. Tσιρώνης Β. Φουλίδης K. Σκορδής Π. Kαρόπουλος A. Μπεχλιούλης Δ. Συρογιαννίδης Π. Koραντζόπουλος Δ. Aλεξόπουλος Φ. Zαγκλή Ι. Χειλαδάκης Κεντρική Ελλάδα I. Μαντάς E. Kαβίδα K. Tόλη Γ. Παπανάγνου Θ. Tσακνάκης Β. Σαράκης K. Δέρτσας E. Aδαμάκη Νότια Ελλάδα Δ. Χρυσός N. Ράικος Σ. Μαυρίδης Σ. Ρέβης H. Kουτσογεώργης Αιγαίο/Κρήτη N. Mόσχος Δ. Παπακωνσταντίνου M. Παπαοικονόμου K. Kατσίλης T. Γιακουμάκης I. Ματθαίος K. Ντούσικος N. Παπαγιάννης M. Μπούκη E. Koυταλάς Π. Βάρδας Στατιστικός E. Δελιχά Γραμματεία Γ. Γιαννουλίδου