Η θνητό ζωό
Ήταν το νεότερο από τα 6 παιδιϊ του Παναγιώτη Αλεπουδϋλη και τησ Μαρύασ Βρανϊ Γεννόθηκε ςτισ 2.11.1911, ςτο Ηρϊκλειο Σο 1914 η οικογϋνεια Αλεπουδϋλη εγκαταςτϊθηκε ςτην Αθόνα Σο 1917 εγγρϊφεται ςτο ιδιωτικό ςχολεύο Δ.Ν. Μακρό, ϋχοντασ μεταξύ ϊλλων δαςκϊλουσ τον Ι.Μ. Παναγιωτόπουλο και τον Ι.Θ. Κακριδό Ο Οδυςςϋασ Αλεπουδϋλησ εξαιρετικϊ ανόςυχο πνεύμα ςτα μαθητικϊ του χρόνια ϋγραφε ποιόματα τα οπούα δημοςύευε ςτην «Διϊπλαςη των Παύδων» με ψευδώνυμα
Σο 1923 ταξύδεψε οικογενειακώσ ςτην Ευρώπη τη Λωζϊννη ο ποιητόσ εύχε την ευκαιρύα να γνωρύςει από κοντϊ τον Ελευθϋριο Βενιζϋλο Σο 1930 ο Ελύτησ εγγρϊφηκε ςτη Νομικό ςχολό του Πανεπιςτημύου Αθηνών, Δεν θα την τελειώςει όμωσ ποτϋ καθώσ τα πνευματικϊ ενδιαφϋροντα του επικεντρώνονταν ςτην πούηςη, ιδύωσ από τη ςτιγμό που ϋρχεται ςε επαφό με το κύνημα του υπερρεαλιςμού
Ση ςχϋςη του με το κύνημα ςτερϋωςε η γνωριμύα του με τον υπερρεαλιςτό Ανδρϋα Εμπειρύκο Ήρθε ςε επαφό με τον κύκλο των νϋων λογοτεχνών και διανοουμϋνων που όταν οι βαςικού ςυνεργϊτεσ του περιοδικού Νϋα Γρϊμματα εφϋρησ Θεοτοκϊσ Κατςύμπαλησ Καραντώνησ Η δημοςύευςη ποιημϊτων του ςτο περιοδικό, ςόμανε την ϋναρξη τησ ποιητικόσ του πορεύασ και την καθιϋρωςη του ψευδωνύμου του (Ελύτησ)
Με το ξϋςπαςμα του πολϋμου πολϋμηςε ςτην πρώτη γραμμό του αλβανικού μετώπου Επϋςτρεψε ςτην Αθόνα, ενώ ϊρχιζε η Κατοχό τη διϊρκεια τησ η λογοτεχνικό δραςτηριότητα του παρϋμεινε ϋντονη, με τη γραφό και δημοςύευςη ποιημϊτων και δοκιμύων όπωσ και ςτα πρώτα χρόνια μετϊ την Απελευθϋρωςη Σην περύοδο 1948-1952 ϋζηςε ςτο Παρύςι Αυτό την περύοδο ανϋπτυξε ςχϋςη με ςημαντικϋσ προςωπικότητεσ των γραμμϊτων και των τεχνών από το χώρο κυρύωσ του υπερρεαλιςμού
Σο 1959 εκδόθηκε το Άξιον Εςτύ το γνωςτότερο ποιητικό ςύνθεμα του που βραβεύτηκε με το πρώτο κρατικό βραβεύο πούηςησ Σο 1964 η κυκλοφορύα ςε δύςκο του λαώκού ορατόριου του Μύκη Θεοδωρϊκη με βϊςη το Άξιον Εςτύ όταν η αρχό τησ πλατιϊσ λαώκόσ απόχηςησ του ποιόματοσ τη διϊρκεια τησ δικτατορύασ ϋζηςε ξανϊ ςτο Παρύςι Με τη Μεταπολύτευςη διορύςτηκε πρόεδροσ του Δ.. του Ε.Ι.Ρ.Σ. και μϋλοσ του Δ.. του Εθνικού Θεϊτρου (ϋωσ το 1977) Σο 1975 αναγορεύτηκε επύτιμοσ διδϊκτωρ τησ Υιλοςοφικόσ χολόσ του Πανεπιςτημύου Θεςςαλονύκησ Σο 1979 κερδύζει το Βραβεύο Νόμπελ Λογοτεχνύασ
Σο μεγαλύτερο διϊςτημα τησ ζωόσ του ϋζηςε ςτην Αθόνα, με υποδειγματικό λιτότητα, ςε ϋνα μικρό διαμϋριςμα τησ οδού κουφϊ Πϋθανε ςτισ 18.3.1996
Σο αθϊνατο ϋργο
Σα ποιόματα του βιβλύου Προςανατολιςμού (1 ο βιβλύο 1940) εκπλόςςουν για την εκφραςτικό τόλμη και για την ποιητικϊ ώριμη εξύμνηςη του εφηβικού ϋρωτα, τησ θαλερόσ φύςησ τησ αςτεύρευτησ χαρϊσ Ήδη με τουσ Προςανατολιςμούσ δρομολογεύ μια αμιγώσ αιςθητικό και επιλεκτικό εκδοχό του υπερρεαλιςμού, χωρύσ να υιοθετόςει τη ρηξικϋλευθη και μαχητικό ιδεολογύα του γαλλικού υπερρεαλιςμού
την ύδια εκφραςτικό γραμμό με τουσ Προςανατολιςμούσ η ςυλλογό Ήλιοσ ο Πρώτοσ (1943) αποτελεύται από προγραμματικϊ αιςιόδοξα ποιόματα, γραμμϋνα ςτη διϊρκεια τησ Κατοχόσ, που μπορούν να εκτιμηθούν ωσ ποιητικό πρϊξη φυγόσ από την τότε ςκληρό πραγματικότητα
Σο ελεγειακό ςυνθετικό πούημα Άςμα ηρωικό και πϋνθιμο για τον χαμϋνο ανθυπολοχαγό τησ Αλβανύασ (1945) θεματοποιεύ την πρόςφατη οδυνηρό ιςτορικό εμπειρύα Οι απηχόςεισ τησ υπερρεαλιςτικόσ ϋκφραςησ ςυνδυϊζονται με εκεύνεσ του λαώκού μοιρολογιού, όπωσ και ο ελεύθεροσ ςτύχοσ με τον ρυθμό του δημοτικού δεκαπενταςύλλαβου
Άξιον Εςτύ ϋνα μεγαλεπόβολο και επιβλητικό ποιητικό επύτευγμα, με εκλεπτυςμϋνη αρχιτεκτονικό δόμηςη, που αξιοποιεύ την ελληνικό λογοτεχνικό και γραμματειακό παρϊδοςη υνδυϊζοντασ το λυρικό εγώ του ποιητόαφηγητό με το επικό εμεύσ τησ εθνότητασ, ο Ελύτησ επιτυγχϊνει την αναςύνθεςη και μνημεύωςη των οδυνηρών ςτιγμών τησ ελληνικόσ ιςτορύασ
Σο ςύνθεμα του, το 1959 ςηματοδοτεύ την εντυπωςιακό επιςτροφό του ποιητό ςτη δημοςιότητα, ύςτερα από δεκατετρϊχρονη ςιωπό Με αυτό ο Ελύτησ εμπλουτύζει το μοντϋλο του εθνικού ποιητό με το δυναμιςμό του μοντερνιςμού Με τα ποιητικϊ βιβλύα τησ επόμενησ δεκαπενταετύασ ο Ελύτησ ςυγκροτεύ μια ολοκληρωμϋνη ποιητικό θεώρηςη του κόςμου
Δϋκα χρόνια μετϊ την ϋκδοςη του ϋργου, ο ποιητόσ θα εμπιςτευθεύ ςτον Γ. Π. αββύδη κϊποιεσ ςημειώςεισ που εξηγούν το πώσ δημιουργόθηκε το «Αξιον Εςτύ»
Η ςυλλογό (1960) ςυγκροτεύται από ποιόματα που γρϊφτηκαν παρϊλληλα με το Άξιον Εςτύ Ακολουθούν Το φωτόδεντρο και η δϋκατη τϋταρτη ομορφιϊ (1971) Ο Ήλιοσ ο Ηλιϊτορασ (1971) Το μονόγραμμα (1972), Τα ρω του ϋρωτα (1972) Τα ετεροθαλό (1974)
Ανεξϊρτητα από τισ ιδιαιτερότητεσ κϊθε βιβλύου τα ποιόματα αυτϊ αναπτύςςουν ϋνα βαθύτατο διαλογιςμό γύρω από τη φύςη του ποιητικού λειτουργόματοσ, προβϊλλουν τη δυνατότητα του ποιητό να λειτουργόςει ωσ φορϋασ μιασ ϊλλησ γλώςςασ, ςυνόθωσ ακατϊληπτησ από τουσ πολλούσ, αλλϊ και ικανόσ να λειτουργόςει αποκαλυπτικϊ ςε όςουσ μπορούν να τη ςυλλϊβουν
Η αιςθητικό απόλαυςη που μεταδύδει η πούηςη αυτόσ τησ περιόδου ϋγκειται ςτην αύςθηςη ότι αμϋςωσ μετϊ την ανϊγνωςη τησ, ο αναγνώςτησ μπορεύ να γύνει ο θαυματοποιόσ τησ ζωόσ του ο ποιητόσ Ελύτησ εύναι ο κόρυκασ του εφικτού θαύματοσ
το εκτενϋσ αυτό ποιητικό ςύνθεμα (1978) ο ποιητόσ ςτόνει ϋνα θεατρικό δρώμενο, για να εκφρϊςει με ςτοχαςτικϊ δραματικό τρόπο πολιτικϋσ και κοινωνικϋσ επιρροϋσ εναρμονιςμϋνεσ με το κλύμα τησ αμφιςβότηςησ ςτη δεκαετύα του 1970
Μετϊ τα Τρύα ποιόματα με ςημαύα ευκαιρύασ (1982) Σο Ημερολόγιο ενόσ αθϋατου Απριλύου (1984) ςημειώνει την αρχό μιασ νϋασ περιόδου, με χαρακτηριςτικϊ τη μεταςτροφό και αλλαγό του ύφουσ και του τόνου ςε ςχϋςη με την παλαιότερη πούηςη του, τη διϊθεςη του απολογιςμού μϋςα από αυτοενδοςκόπηςη, τον περιοριςμό του λυρικού ςτοιχεύου, το μετεωριςμό ανϊμεςα ςτο θεατό τησ ζωόσ και ςτο αθϋατο ϊγνωςτο, την αύςθηςη του επικεύμενου θανϊτου
Ο Μικρόσ Ναυτύλοσ (1985) εύναι ςύνθεμα ανϊλογο με το Άξιον Εςτύ ωσ προσ το ποιητικό και θεματικό εύροσ Σο ποιητικό όραμα του Ελύτη για τον κόςμο ςυμπλόρωςαν Τα ελεγεύα τησ Οξώπετρασ (1991) και το Δυτικϊ τησ λύπησ (1995) Σο βιβλύο Εκ του πληςύον (1998) εκδόθηκε μετϊ το θϊνατο του ποιητό Ο Ελύτησ ϋγραψε ςύντομα δοκιμιακϊ κεύμενα με θϋμα την ποιητικό του και γραπτϊ που φωτύζουν το ϋργο ϊλλων ελλόνων λογοτεχνών και καλλιτεχνών Μετϋφραςε αρκετούσ Ευρωπαύουσ ποιητϋσ, τα ποιόματα τησ απφούσ και την Αποκϊλυψη του Ιωϊννου
Σο ϋργο του μπορεύ να χωριςτεύ ςτισ εξόσ περιόδουσ τη γενεϊ του 30, κατϊ την οπούα η ςουρεαλιςτικό του φυςιογνωμύα υπεριςχύει Φαρακτηρύζεται ωσ Ποιητόσ τησ Κυριακόσ τη γενεϊ μετϊ τον εμφύλιο,κατϊ την οπούα υπϊρχει μια ςτροφό ςτην επικό Ελληνολατρύα Φαρακτηρύζεται ωσ Ποιητόσ του Αιγαύου την μεταπολιτευτικό γενεϊ, ςτην οπούα καθιερώνεται ωσ αντιςταςιακό μορφό και αργότερα ειςϋρχεται ςτη λεωφόρο ελληνικόσ αναγνώριςησ Από το 1943-1959 δε γραφεύ κϊτι το ςημαντικό. Οι λόγοι εύναι Δε λαμβϊνει την αναγνώριςη και ανταπόκριςη του κόςμου που περύμενε Η πούηςη του εφϋρη εύχε καθιερωθεύ
Ελληνικέσ Κ. Π. Καβϊφησ Κ. Καρυωτϊκησ Γ. εφϋρησ Ν. Γκϊτςοσ Α. Εμπειρύκοσ Γ. αραντϊρησ Ν. Εγγονόπουλοσ Α. Κϊλβοσ Επηρεάςτηκε από πολλούσ ποιητέσ ιδιαύτερα όμωσ από τον Κωνςταντύνο Καβϊφη και τον Ανδρϋα Κϊλβο Γαλλικέσ Αντρϋ Μπρετόν Πωλ Ελυϊρ
Προςανατολιςμού, Πυρςόσ, Αθόνα 1940 Άξιον Εςτύ, Ίκαροσ, Αθόνα 1959 Το Μονόγραμμα, Ίκαροσ, Αθόνα 1972
Οι πρωτεώκού μορφολογικού πειραματιςμού, το ςτϋρεο φιλοςοφικό και κοςμοθεωρητικό υπόβαθρο, η ποιητικό προβολό τησ ελληνικότητασ μακριϊ από γραφικό ςτερεότυπα και εθνικιςτικϋσ εκτροπϋσ εύναι μερικϊ από τα ποιοτικϊ ςτοιχεύα που αναδεικνύουν την αξύα του ϋργου του και τη ςταθερό αντοχό του ςτον χρόνο Φϊρη ςτην ενοποιητικό θεώρηςη του κόςμου, ο αναγνώςτησ τησ πούηςησ του Ελύτη επικοινωνεύ με μια «ϊλλη διϊρκεια» που ενεργοποιεύ μια αύςθηςη πνευματικόσ νεότητασ, χϊρη ςτην οπούα ο χρόνοσ ακυρώνεται, η ςωματικό φθορϊ υπερβαύνεται, η φανταςύα γύνεται πραγματικότητα
τα πλαύςια των: Κειμϋνων Νεοελληνικόσ Λογοτεχνύασ Τπεύθυνη καθηγότρια: Λιϊπη Παναγιώτα Οι μαθητϋσ: Μαρινϊκη Αργυρώ ιδερούδησ Ευϊγγελοσ Σςιρώζησ Βαςύλησ Φϊιδου Δόμητρα